Deus Caritas Est 2017-1 by Broeders van Liefde

deus caritas magazine est

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Vol. 17 | # 1 | mar 2017

deus caritas est Vol. 17 | #1 | mar 2017

editorial Love without measure De liefde zonder maat L’amour sans mesure

sri lanka Shining faces in Batticaloa Gezichten die schitteren in Batticaloa Visages rayonnants à Batticaloa

india Saint Peter’s school in Ranchi is a proper school Sint-Pietersschool in Ranchi naar een volwaardige school L’école Saint-Pierre à Ranchi en voie d’une école à part entière

netherlands Love gives us the power nature cannot provide Liefde geeft krachten die de natuur niet kan geven L’amour donne les forces que la nature ne peut donner

tanzania Let us go up the mountain… Laten we deze berg opgaan… Gravissons cette montagne…

Buhangija Special Education Boarding School, Shinyanga, Tanzania

03 10 13 17 21

tanzania Cast out twice Tweemaal verstoten Rejetés deux fois

tanzania A Brothers of Charity hotel? Een hotel van de Broeders van Liefde? Un hôtel des Frères de la Charité ?

News from the Communities Nieuws uit de huizen Nouvelles des communautés

News from the General Administration Nieuws uit het Generaal Bestuur Nouvelles de l’Administration générale

colophon Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano nr. 35 i-00167 Roma 00-39-06-66.04.901 00-39-06-663.14.66 www.brothersofcharity.org deus.caritas.est.editor@fracarita.org

Associate members Aangesloten leden Membres associés In memoriam

— Editor Bro. Dr. René Stockman, Superior General — Lay-out Filip Erkens & Taisia Migova

deus caritas est

42 44

editorial

Love

without measure

Love without measure Saint Bernard’s phrase “The measure of love is love without measure” was the starting point, in the belief that this phrase strongly reflects the charism of Father Triest indeed. Bernard, in addition to Vincent de Paul, was one of the great inspirers of Father Triest for that matter.

magazine | 2017 # 01

We briefly thought about using Triest’s words as a starting point, “Love gives us the power nature cannot provide,” but we eventually chose a part from a text of Saint Bernard which actually conveys the same meaning as what Father Triest put so concisely. For with Father Triest, we see that very measurelessness in the way that he shows love to the poor, the sick. People never appealed to his love, his kindness, his service in vain. Love was the face with which he went to the people, and in the face of his human love gleamed divine love, his true inspiration. In Triest, it was clear what the commandment of love really means: being open to God’s unconditional, boundless love; in prayer, giving a loving response to God’s invitation to love Him above all; going to the neighbour filled with God’s love to show them God’s love; and letting God’s love shine in the world. To Triest, this meant the world of the poor, the sick, and those who society no longer considered as a fully-valued human beings. “Even they should be told about the perspective and the joy of the resurrection,” to say it in the words of Father Triest. The commandment of love to which we are all called remains an overwhelming matter, especially when we hear that we

should love everyone, even our enemies. We are invited to raise our human love to the level of divine love, which is unconditional, boundless, measureless. Measurelessness expresses itself in this love without exception and without limitation, and at the same time we come to the conclusion, out of our human limitation, that we can never go far enough with our love for our neighbour. We always remain below par, so to speak, because the measure of love is exactly love without measure. This is what Father Triest experienced, but he overcame his frustration of remaining below par by always pushing his human limitations, and going ever further in his availability, his attention, his concrete love of neighbour. In it, he gave shape to what John tells us: “Whoever does not love the brother whom he can see cannot love God whom he has not seen. Indeed this is the commandment we have received from him, that whoever loves God, must also love his brother” (1 Jn 4:20-21). The concrete neighbour becomes the vicar of God so as to show Him our love. When we open ourselves to God’s love, we will gradually become more able to love the neighbour with his love love and see the face of God in the neighbour at the same time. With his boundless love, we can continually

t was not the first time that Henk Oddens, a sculptor from Eindhoven in the Netherlands, visually expressed the charism of Father Triest. To mark the bicentenary of the Congregation, he created a sculpture group which now adorns the garden of Eikenburg in Eindhoven. The sculpture group depicts Father Triest holding the cross in one hand and affectionately embracing a poor person and a sick person with the other. It artfully expressed the two dimensions of love that Father Triest developed in his life: love for God, and from this divine love, an unconditional love for our neighbour. We almost see it flowing through the sculpture group. We know that Hank spent a lot of time to take in the charism of Father Triest. As an icon painter, immersed in prayer, he makes a design out of raw clay first, from which slowly but surely the final model will grow from further contemplation. Following approval, it is cast in bronze and to actual size. We had the pleasure to follow this contemplative process with the then regional superior Bro. Ton van Heugten. With every meeting, I was struck by how Henk had discovered new dimensions in Father Triest’s charism with which he take the next step as an artist. When we were thinking of having a place for a relic of Father Triest in the chapel at Eikenburg, we called on Henk Oddens again to create an artful design. The space where a confessional was would serve as a new place of devotion, and the idea grew to have a bas-relief evoking the charism of Father Triest. Again, it is a slowly growing process, which eventually resulted in a wonderful design. We would like to contemplate this design, this creation; a true asset to the iconography of our Founder.

push our limits. The intensity with which Father Triest loved the people, the poor and the sick, was a mere reflection of his love for God. We picture the sculpture in the garden of Eikenburg, where Triest is holding the cross in one hand, and extending his other to those in need, and this with a divine love.

The tree of life Now let us pause and consider the bas-relief which now adorns the chapel of Eikenburg. To the left, there is a tree of life, with the effigy of Father Triest in the centre. Indeed, he is not the tree of life himself that continues to grows and bears good fruit to this very day, but he allowed God’s love to grow in him like a tree. The sap of God’s love gives life to the tree, and Father Triest is the first to reap the fruits, yet he did not keep the fruits for himself. He shared them with the poor, the sick, and those who were dismissed by society and who had lost their human dignity. These fruits were and are being shared by the congregations of brothers and sisters he founded and called and inspired to be rooted in God’s love, like him, and thus be able to offer the fruits of charity to the world. By placing himself at the source of love, which is God, and drawing life-giving water from it every day, Father Triest was doubly fruitful, so to speak: he shared the fruits of charity directly with the poor and the sick, and he inspired others to be fruitful with him in the world. The choice for the tree of life symbolically portrays that the charism of Father Triest continues through time. He continues to mark and shape this charisma, and give it a very specific tone. Father Triest’s charity is unique and can still be summed up in these words: love, compassion, mercy, and professionalism. Everything stems from a loving basic attitude with which we go to our neighbour. With love, we view his suffering, we are moved by his suffering, and we develop a deep compassion. As such, compassion is the heart of charity. But this emotional compassion, this affective sympathy for the suffering of others, we allow to spread into concrete works of mercy, in an effective love, always from the concern to help others as much as possible. And

we want to do this in a professional way, with a professionalism that is marked by the attention to our own training, a concern for a holistic approach, a respect for others which is reflected in offering a nice, welcoming environment, and the attention to a custom organizational form of our care, our support, our education. These are the elements of the style of charity we continue to receive in the school of Father Triest. And that is why his image is carved in the trunk of our tree of life.

The Good Samaritan When we make the transition to the Gospel, we involuntarily arrive at the parable of the Good Samaritan, who may be called the icon of our charism of charity. Father Triest was the good Samaritan in his time, and we are permanently invited to be the Samaritan in and with mercy in our time. We know the story of the Good Samaritan, this captivating story in which Jesus masterfully embodied the commandment of love. What the Samaritan did, so different from the Levite and the priest who preceded him, would be charity’s charter: open ourselves to the unspoken request for help from the stranger on our path, make our agenda subordinate to the needs of this unknown neighbour who calls on us, try to help others with the resources we have in a creative way, and go very far in this, beyond reason, indeed with a love without measure. In the bas-relief, the Samaritan is pictured standing, trying to lift the sick person who is lying down. Indeed, mercy is no conde-

With Father Triest, we see that very measurelessness in the way that he shows love to the poor, the sick.

scending matter but rather an uplifting one. It is always about restoring human dignity, integrating people into society, making them fully human again. Every encounter with the poor and the sick neighbour needs to leave these people better off, more human. Too often, mercy was considered condescending and perhaps even patronizing. We see that this was never the case with Father Triest. Was he not the one who broke the chains of the mentally ill who were imprisoned in the crypts of Gerard the Devil’s Castle in Ghent, thus restoring their human dignity? Was he not the one who provided for customized schooling and education for children who were considered inferior because of their disabilities, thus opening the door to society? Triest gave charity a new face by opening the eyes of the people, including the civil authorities, to the suffering of the poor and the sick, and made them aware of their responsibilities to be a neighbour to those in need, like the Good Samaritan. For the story of the Good Samaritan begins with the limiting question of who our neighbour is, and ends with the burstingout call to be the neighbour of all without exception. Therefore the parable remains a revolutionary story, a story of all time, that can and should be told over and over again. Henceforth it is expressively told in the chapel of Eikenburg, and we are called to do some soul-searching whether we are merciful like the Samaritan in the Gospel.

A donkey in the background Someone asked me at the unveiling of the bas-relief what that donkey was doing there. Was it to fill the empty space? They could have put something different there, surely? In the Gospel, the donkey is often there in the background. The beast of burden that brought Jesus to a new destination so many times. It already starts at birth, when Mary is seated on a donkey to Bethlehem, where she gives birth to Jesus. We see the animal in nativity scenes, warming the child in the manger with its breath. Moments later, the same donkey leads Jesus to safety with the flight into Egypt. The iconography gives us beautiful scenes of the flight into Egypt, and the rest on the flight,

deus caritas est

editoriaal

Bro. René Stockman, Superior General

magazine | 2017 # 01

De liefde zonder maat

enk Oddens, beeldhouwer uit Eindhoven in Nederland, is niet aan zijn proefstuk toe wanneer het gaat om plastisch het charisma van Vader Triest uit te drukken. Ter gelegenheid van het tweehonderd jarig bestaan van de Congregatie heeft hij een beeldengroep gemaakt die nu in de hof van Eikenburg in Eindhoven prijkt. In deze beeldengroep zien we Vader Triest met het kruis in de ene hand en met de andere hand liefdevol een arme en een zieke omhelzend. Daarin werd op een kunstvolle wijze de twee dimensies van de liefde die Vader Triest in zijn leven ontwikkelde uitgedrukt: liefde voor God, en vanuit deze goddelijke liefde een onvoorwaardelijke liefde voor de medemens. We zien deze liefde als het ware doorheen de beeldengroep stromen. We weten dat Henk heel veel tijd besteedde om het charisma van Vader Triest te doorgronden. Zoals een iconenschilder, gedompeld in gebed, maakt hij met ruwe klei een eerste ontwerp waaruit traag maar zeker de definitieve maquette zal groeien vanuit een verdere contemplatie. Na goedkeuring wordt het dan in brons en in ware grootte gegoten. We hadden het genoegen om samen met de toenmalige regionale overste Br. Ton van Heugten dit contemplatieve proces te mogen volgen, en bij iedere ontmoeting was ik getroffen hoe Henk nieuwe dimensies in het charisma van Vader Triest had ontdekt waarmee hij als kunstenaar verder op stap ging. Toen gedacht werd om in de kapel op Eikenburg een plek te voorzien waar de relikwie van Vader Triest zou worden geplaatst, kwam men opnieuw bij Henk Oddens aankloppen om deze plek kunstzinnig vorm te geven. De ruimte waar een biechtstoel was opgesteld zou dienen als nieuwe devotieplaats en de idee groeide om er met een bas-reliëf het charisma van Vader Triest te evoceren. Het werd opnieuw een langzaam groeiend

proces, dat uiteindelijk resulteerde in een zeer geslaagde creatie, en het is rond deze creatie, als echte aanwinst in de iconografie van onze Stichter, dat we bezinnend willen stilstaan.

De liefde zonder maat Als uitgangspunt werd de zin van de heilige Bernardus genomen: “De maat van de liefde is liefde zonder maat”, vanuit de overtuiging dat deze zin toch wel heel sterk het charisma van Vader Triest weergeeft. Bernardus was ten andere, naast Vincentius a Paulo, één van de grote inspiratoren van Vader Triest. Even werd gedacht om zijn eigen woorden als uitgangspunt te nemen, m.n. “Liefde geeft krachten die de natuur niet kan geven”, maar uiteindelijk werd gekozen voor een deel van de tekst van Bernardus die eigenlijk hetzelfde weergeeft wat Vader Triest zo kernachtig uitdrukte. Want bij Vader Triest zien we juist die mateloosheid in de wijze waarop hij liefde toont aan de armen, de zieken. Men kon nooit tevergeefs beroep doen op zijn liefde, zijn goedheid, zijn dienstbaarheid. De liefde werd het gelaat waarmee hij naar mensen ging, en in het gelaat van zijn menselijke liefde gloorde de goddelijke liefde die zijn ware inspiratiebron was. In Triest werd duidelijk wat het liefdesgebod concreet inhoudt: zich openen voor Gods onvoorwaardelijke, grenzeloze liefde, in gebed een liefdevol antwoord geven op Gods uitnodiging Hem bovenal lief te hebben, en zo vervuld van Gods liefde naar de medemens gaan om aan hem Gods liefde te tonen, om Gods liefde te laten schijnen in de wereld. En voor Triest was dit de wereld van de armen, de zieken, van hen die niet meer als volwaardig mens werden beschouwd in de maatschappij. “Ook aan hen moest het perspectief en de vreugde van de verrijzenis worden medegedeeld”, om het nog maar eens met de woorden van Vader Triest te herhalen.

and the donkey is always there. When Jesus returns to Jerusalem at the end of his public life, he rides a donkey as he makes his entry. Christ, the King of the Universe, mounted a donkey, as a sign of his true greatness in service. The donkey became the symbol of kenosis, the complete emptying of the self to which Jesus calls us starting from his own life and example. The Samaritan was also on a mount, and perhaps it was a donkey as well, a classic means of transport from that time. He stopped the donkey by the man lying there, and the animal obeyed and waited patiently until the man was placed on its back to get him to an inn. The donkey can be seen as a symbol of humility, patience, and service. Are these not virtues that are so closely linked to love, or better, that exactly arise and are nurtured by love. In every Gospel narrative, the donkey is an instrument of service. No, it does not lead, but it is guided. We must also be instruments of service and we must be guided in this by God. We are instruments in his hand, and we must be good instruments. Is it disrespectful to state that Father Triest was like the donkey, always willing to serve, with humility and a great deal of patience? He was mainly an instrument in the hands of the Lord, and considered himself as a mere instrument, as well. But Father Triest was also that Good Samaritan, always open and willing to listen to those who came knocking. To us, Father Triest is also that tree of life; with his charism, he transformed the sap of God’s love into acts of concrete charity. It is the tree of life that we see in miniature next to the donkey, or better where the donkey is waiting under to fulfil its next task. It is as if the sculptor invites us to take shelter under the tree of life like the donkey to draw strength from it again and again, and go to the neighbour from there, carry his burden on our backs, and in that neighbour carry Jesus himself on our backs, to Bethlehem, to Egypt, to Jerusalem, and to all the places we are guided by God’s hand. ¶

Het liefdesgebod waartoe we allen worden opgeroepen blijft een overweldigend gegeven, zeker wanneer we horen dat we iedereen moeten liefhebben, zelfs onze vijanden. We worden uitgenodigd onze menselijke liefde te verheffen tot het niveau van de goddelijke liefde, en deze is juist onvoorwaardelijk, grenzeloos, mateloos. In dat liefhebben zonder uitzondering en zonder begrenzing drukt zich de mateloosheid uit en tegelijk komen we tot de vaststelling, vanuit onze menselijke beperking, dat we nooit ver genoeg kunnen gaan met de medemens lief te hebben. We blijven als het ware steeds onder de maat, want de maat van de liefde is juist liefde zonder maat. Dat heeft ook Vader Triest moeten ervaren, maar hij overkwam de frustratie van steeds onder de maat te moeten blijven door zijn menselijke grens steeds te verleggen, en steeds verder te gaan in zijn beschikbaarheid, in zijn aandacht, in zijn concrete naastenliefde. Daarin gaf hij gestalte aan wat Johannes ons leert: “Ieder die zegt God lief te hebben die hij niet ziet, moet zijn broeder en zuster liefhebben die hij wel ziet” (1 Joh. 4, 21). De concrete medemens wordt als het ware de plaatsvervanger van God om Hem onze liefde te tonen. Wanneer we ons openstellen voor Gods liefde, zullen we geleidelijk aan meer in staat zijn met zijn liefde de medemens lief te hebben en tegelijk in de medemens Gods gelaat te aanschouwen. Het is met zijn grenzeloze liefde dat we onze grenzen steeds verder kunnen verleggen. De intensiteit waarmee Vader Triest de medemens, de arme en de zieke liefhad, was dan ook slechts een afstraling van zijn liefde tot God zelf. We zien voor ons opnieuw het beeld in de hof van Eikenburg, waar Triest met het kruis in de ene hand zijn andere hand uitstrekt naar hen in nood, en dit met een goddelijke liefde.

een boom Gods liefde groeien. Het zijn de sappen van Gods liefde die de boom leven geeft, en Vader Triest is de eerste die er de vruchten van draagt, maar hij hield de vruchten niet voor zichzelf alleen. Hij deelde ze met de armen, de zieken en hen die afgeschreven waren in de maatschappij en hun menselijke waarde verloren hadden. Deze vruchten werden en worden ook mede uitgedragen door de broeders en zusters die hij stichtte, die hij opriep en inspireerde om net zoals hij geworteld te zijn in Gods liefde en zo vruchten van naastenliefde te kunnen schenken aan de wereld. Door zich te plaatsen bij de bron van liefde, die God is, en daar iedere dag opnieuw het levengevend water te putten, werd Vader Triest als het ware dubbel vruchtbaar: hij deelde zijn vruchten van naastenliefde direct aan de armen en de zieken en hij inspireerde anderen om samen met hem vruchtbaar in de wereld te staan. Met de keuze van de levensboom werd op een symbolische wijze weergegeven dat het charisma van Vader Triest doorheen de tijden verder gaat. En hij blijft ook vandaag dit charisma tekenen, vorm geven, een eigen inkleuring geven. De naastenliefde zoals deze door Vader Triest werd verspreid is uniek en blijft zich samenvatten in de woorden: liefde, medelijden, barmhartigheid en professionaliteit. Alles vloeit voort uit de liefdevolle grondhouding waarmee we naar de medemens gaan, en met liefde kijken we naar zijn lijden, worden we getroffen door zijn lijden, en ontwikkelen we diep medelijden. Medelijden wordt daarmee het hart van de naastenliefde. Maar dit

De levensboom Laten we nu even verwijlen bij de bas-reliëf die nu prijkt in de kapel van Eikenburg. Daar zien we links een levensboom, met in het centrum de beeltenis van Vader Triest. Inderdaad, hij is niet zelf de levensboom die tot op vandaag verder groeit en goede vruchten draagt, maar hij liet door hem als

Bij Vader Triest zien we die mateloosheid in de wijze waarop hij liefde toont aan de armen, de zieken.

emotioneel medelijden, dit affectief meeleven met het leed van de andere, laten we overvloeien in concrete werken van barmhartigheid, in een effectieve liefde, steeds vanuit de bekommernis de andere zoveel als mogelijk te helpen. En we willen dit doen op een professionele wijze, met een professionaliteit de getekend is door aandacht voor de eigen vorming, een zorg voor een holistische benadering van de mens, een respect voor de medemens die zich uitdrukt in het aanbieden van een verzorgde en gastvrije omgeving en de aandacht voor een aangepaste organisatievorm van onze zorg, onze begeleiding, onze opvoeding. Dit zijn de elementen van caritas eigen stijl die we blijven ontvangen in de leerschool van Vader Triest. En daarom staat zijn beeltenis gegrift in de stam van onze levensboom.

De barmhartige Samaritaan Wanneer we nu de overstap maken naar het Evangelie, dan komen we onwillekeurig uit bij de parabel van de barmhartige Samaritaan die de icoon mag heten van ons charisma van de caritas. Vader Triest was deze barmhartige Samaritaan in zijn tijd en wij worden blijvend uitgenodigd om Samaritaan te zijn in en met barmhartigheid in onze tijd. We kennen het verhaal van de barmhartige Samaritaan, dit beklijvend verhaal waarmee Jezus op een meesterlijke wijze het liefdesgebod vlees en bloed gaf. Wat de Samaritaan deed, zo verschillend van de leviet en de priester die hem voorging, wordt het handvest van de caritas: ons openstellen voor de woordeloze vraag om hulp van de vreemde die op onze weg passeert, onze agenda ondergeschikt maken aan de nood van deze onbekende medemens die op ons beroep doet, met de middelen die we hebben op een creatieve wijze proberen die andere te helpen, en daarin zeer ver gaan, de redelijkheid voorbij, inderdaad met een liefde zonder maat. Op de bas-reliëf zien we de Samaritaan rechtstaand afgebeeld, met een beweging proberend de zieke die neerligt op te tillen. Inderdaad, barmhartigheid is geen neerbuigende aangelegenheid maar eerder optillend. Het gaat er steeds om de menswaardigheid te herstellen, de mens te integreren in de maatschappij, hem opnieuw

deus caritas est

magazine | 2017 # 01

Met een ezel op de achtergrond Iemand vroeg me bij de inhuldiging van het bas-reliëf wat die ezel daar kwam doen. Was het om een lege plek te vullen? Dan had men daar toch iets anders kunnen plaatsen. In het Evangelie komt de ezel dikwijls op de achtergrond aanwezig. Het meest dienstbare dier dat zovele malen Jezus naar een nieuwe bestemming bracht. Het begint reeds bij de geboorte, waarbij Maria gezeten op een ezel naar Betlehem komt en daar het levenslicht schenkt aan Jezus. We zien hem in de kerststallen staan, als diegene die met zijn warme adem het kindje in de kribbe opwarmt. Maar even later is het dezelfde ezel die Jezus in veiligheid moet brengen bij de vlucht naar Egypte. De iconografie geeft ons mooie taferelen van deze vlucht naar Egypte en de rust tijdens de vlucht, en steeds is de ezel van de partij. Wanneer Jezus dan op het einde van zijn openbaar leven terugkeert naar Jeruzalem, neemt hij een ezel om er zijn intrede te doen. Hij, de koning van het heelal, plaatst zichzelf op een ezel, als een teken van zijn ware grootheid in dienstbaarheid. De ezel werd hier het symbool van de kenosis, de totale zelfontlediging waartoe Jezus ons vanuit zijn eigen leven en voorbeeld oproept. Ook de Samaritaan kwam op een rijdier, en wellicht was het ook een ezel, het klassieke transportmiddel uit die tijd. Hij liet de ezel stilstaan bij de man die daar lag, en de ezel gehoorzaamde en bleef geduldig wachten tot de man op zijn rug werd gelegd om hem naar de herberg te brengen. De ezel kan hier beschouwd worden als het symbool van de nederigheid, het geduld en de dienstbaarheid. Zijn het geen deugden die zo nauw ver-

bonden zijn met de liefde, of beter, die juist ontstaan en gevoed worden door de liefde. De ezel is in ieder evangelieverhaal het instrument van dienstbaarheid. Neen, hij is niet diegene die zichzelf leidt, maar hij laat zich leiden. Ook wij moeten instrumenten worden van dienstbaarheid en we moeten ons daarin laten leiden door God. We zijn instrument in zijn hand, en we moeten goede instrumenten zijn. Is het oneerbiedig te stellen dat Vader Triest als die ezel was: steeds bereid tot dienstbaarheid, in nederigheid en met veel geduld? Dat hij vooral instrument was in de handen van de Heer, en zich zelf ook slechts als een instrument beschouwde. Maar Vader Triest was ook die barmhartige Samaritaan, steeds open en bereid te luisteren naar hem of haar die bij hem kwam aankloppen. Vader Triest is voor ons ook die levensboom, die met zijn charisma de sappen van Gods liefde in daden van concrete naastenliefde transformeerde. Het is deze levensboom die we in het klein nog eens zien naast de ezel, of beter waaronder de ezel wacht om zijn volgende opdracht te vervullen. Het is alsof we door de beeldhouwer uitgenodigd worden als die ezel te schuilen en te blijven schuilen onder die levensboom om er steeds opnieuw kracht op te doen en van daaruit naar de medemens te gaan, om zijn lasten op onze rug te nemen, en in die medemens Jezus zelf op onze rug te nemen, naar Bethlehem, naar Egypte, naar Jeruzalem en naar alle plaatsen waar we door Gods hand worden geleid. ¶ Br. René Stockman, Generale overste

vollediger mens maken. Iedere ontmoeting met een arme en zieke medemens moet deze mens beter achterlaten, meer mens maken. Teveel werd barmhartigheid gezien als neerbuigend en misschien zelfs betuttelend. We zien dat dit nooit het geval was bij Vader Triest. Was hij niet diegene die de boeien losmaakte van de geesteszieken die gevangen zaten in de kelders van het Gerard Duivelsteen te Gent en hen zo herstelde in hun menswaardigheid? Was hij niet diegene die voor kinderen die omwille van hun beperking als onvolwaardig werden beschouwd, aangepaste opvoeding en opleiding voorzag, en voor hen daarmee de deur opende naar de maatschappij? Triest gaf een nieuw gelaat aan de caritas door de ogen van medemensen, ook zijn leidinggevenden in de maatschappij, te openen voor het leed van armen en zieken en hen op hun verantwoordelijkheid te wijzen om net zoals de barmhartige Samaritaan medemens te worden van hen die in nood waren. Want het verhaal van de barmhartige Samaritaan begint met de beperkende vraag wie de naaste is en eindigt met de openbrekende oproep de naaste te worden van iedereen zonder uitzondering. Daarmee blijft de parabel een revolutionair verhaal, een verhaal van alle tijden, dat steeds opnieuw kan en moet worden verteld. Voortaan wordt het plastisch verteld in de kapel van Eikenburg, en worden we opgeroepen een gewetensonderzoek te doen of we vandaag barmhartig waren zoals de Samaritaan uit het Evangelie.

l’amour sans mesure

enk Oddens, sculpteur de Einhoven aux Pays-Bas, n’en est pas à sa première maquette quand il s’agit d’exprimer de manière plastique le charisme du Père Triest. A l’occasion du bicentenaire de la Congrégation, il a créé un ensemble de sculptures maintenant exposées au jardin d’Eikenburg à Eindhoven. Dans cette sculpture, nous voyons le Père Triest avec une croix dans une main et embrassant affectueusement un pauvre et un malade de l’autre main. De manière artistique, les deux dimensions de l’amour que le Père Triest a cultivées dans sa vie sont exprimées : l’amour pour Dieu, et à partir de cet amour divin, un amour inconditionnel pour les autres. Nous voyons que cet amour découle en quelque sorte à travers cette sculpture. Nous savons que Henk a passé beaucoup de temps à cerner le charisme du Père Triest. Comme un peintre d’icônes, plongé dans la prière, il crée un premier essai duquel, partant de sa contemplation, grandira lentement mais sûrement la maquette définitive, pour ensuite, après approbation, la verser en bronze et en taille réelle. Nous avons eu le plaisir de suivre ce processus contemplatif avec l’ancien supérieur régional Fr. Ton, et dans chaque rencontre, j’ai été touché par la manière dont Henk avait découvert de nouvelles dimensions dans le charisme du Père Triest avec lequel il allait un peu plus loin en tant qu’artiste. Quand l’idée est venue de prévoir un endroit pour placer une relique du Père Triest dans la chapelle d’Eikenburg, on est revenu frapper à nouveau chez Henk Oddens afin de donner à cet endroit une dimension artistique. La place d’un confessionnal deviendrait un nouveau lieu de dévotion et l’idée grandissait d’y évoquer par un bas-relief le charisme du Père Triest. Ce fut à nouveau un long processus, qui aboutit finalement à une création très réussie, et c’est autour de cette création, comme véritable atout dans l’iconographie de notre Fondateur, que nous voulons nous arrêter pour contempler.

L’amour sans mesure On a pris comme point de départ la phrase de saint Bernard : « La mesure de l’amour est l’amour sans mesure », avec la conviction que cette phrase reflète néanmoins

fortement le charisme du Père Triest. Saint Bernard a entre autre été, à côté de saint Vincent de Paul, l’un des grands inspirateurs du Père Triest. On a pensé un moment à prendre l’une de ses phrases comme point de départ, à savoir « L’amour donne les forces que la nature ne peut donner », mais on a finalement choisi une partie du texte de saint Bernard, qui reflète en fait ce que le Père Triest a exprimé de manière si percutante. Car chez le Père Triest nous voyons justement cette démesure dans sa manière de montrer son amour aux pauvres, aux malades. On n’a jamais pu faire appel en vain à son amour, sa bonté, sa serviabilité. L’amour est devenu le visage avec lequel il allait vers les gens, et dans le visage de son amour humain rayonnait l’amour divin qui fut sa vraie source d’inspiration. En Triest devenait manifeste ce que le commandement de l’amour signifiait concrètement : s’ouvrir à l’amour inconditionnel et infini, dans la prière répondre avec amour à l’invitation de Dieu de L’aimer par-dessus tout, et ainsi, comblé de l’Amour de Dieu, aller vers le prochain pour lui manifester l’Amour de Dieu, pour faire briller l’Amour de Dieu dans le monde. Et pour Triest, cela fut le monde des pauvres, des malades, de ceux qui n’étaient plus considérés comme être humain à part entière dans la société. « A eux aussi on devait annoncer la perspective et la joie de la résurrection », pour reprendre les mots du Père Triest. Le commandement de l’Amour auquel nous sommes tous appelés reste une énorme donnée, surtout quand nous entendons que nous devons aimer tout le monde, même nos ennemis. Nous sommes invités à élever notre amour humain au niveau de l’Amour divin, et celui-ci est justement inconditionnel, infini, sans mesure. Dans cet amour sans exception et sans limite, le « sans mesure » s’exprime et nous concluons en même temps, à partir de nos limites humaines, que nous ne pouvons jamais aller trop loin dans l’amour du prochain. Nous restons pour ainsi dire toujours sous la mesure, car la mesure de l’amour est justement l’amour sans mesure. C’est ce que le Père Triest a aussi expérimenté, mais il a surmonté ses frustrations de toujours devoir rester sous la mesure en déplaçant toujours sa limite humaine, et en allant toujours plus loin dans

sa disponibilité, son attention, son amour concret pour le prochain. Il a ainsi donné forme à ce que saint Jean nous apprend : « Celui qui aime Dieu, qu’il aime aussi son frère et sa sœur » (1 Jn. 4, 21). L’autre est en quelque sorte le remplaçant de Dieu pour Lui montrer notre amour. Quand nous nous ouvrons à l’Amour de Dieu, nous sommes de plus en plus en mesure d’aimer notre prochain avec Son amour et aussi de contempler le visage de Dieu dans l’autre. C’est avec cet amour infini que nous pouvons toujours dépasser nos limites. L’intensité avec laquelle le Père Triest a aimé son prochain, le pauvre et le malade, ne fut alors qu’un reflet de son amour pour Dieu Lui-même. Nous voyons devant nous à nouveau la statue au jardin d’Eikenburg, où Triest, avec une croix dans la main tend son autre main vers les nécessiteux, et ce, avec un amour divin.

L’arbre de vie Arrêtons-nous au bas-relief qui figure maintenant dans la chapelle d’Eikenburg. Nous y voyons à gauche un arbre de vie, avec, au centre, une représentation du Père Triest. En effet, il n’incarne pas luimême l’arbre de vie qui pousse encore aujourd’hui et porte du fruit, mais il laissait l’Amour de Dieu grandir en lui comme un arbre. C’est la sève de l’Amour de Dieu qui donne vie à cet arbre, et le Père Triest est le premier qui en porte les fruits, mais il n’a pas gardé ces fruits pour lui seul. Il les a partagés avec les pauvres, les malades et ceux qui étaient radiés de la société et avaient perdu leur dignité humaine. Ces fruits ont également été et seront encore répandus par les congrégations de frères et sœurs qu’il a fondées, eux qu’il a appelés et inspirés à, comme lui, être enracinés dans l’Amour de Dieu afin de pouvoir offrir les fruits de l’amour du prochain au monde. En se plaçant à la source de l’amour, qui est Dieu, et en y puisant tous les jours l’eau de vie, le Père Triest fut en quelque sorte doublement fructueux : il partagea ses fruits de charité immédiatement avec les pauvres et les malades et inspira d’autres à porter avec lui du fruit dans le monde. En choisissant l’arbre de vie, on a représenté de manière symbolique le charisme du Père Triest qui traverse les temps. Et il continue encore aujourd’hui à dessiner, donner forme, interpréter ce charisme. La

deus caritas est

editorial

Le Bon Samaritain Quand nous faisons la transition vers l’Evangile, nous arrivons automatiquement à la parabole du bon Samaritain, que l’on peut appeler l’icône de notre charisme de charité. Le Père Triest a été ce bon samaritain à son époque et nous sommes toujours appelés à être ce Samaritain dans et avec miséricorde dans notre temps actuel. Nous connaissons l’histoire du bon Samaritain, cette histoire prenante avec laquelle Jésus a donné de manière magistrale chair et sang au commandement de l’amour. Ce qu’a fait le Samaritain, à l’opposé du lévite et du prêtre qui l’ont précédé, devient la charte de la charité : s’ouvrir à la demande non formulée d’aide de l’étranger qui croise notre chemin, subordonnant notre agenda aux besoins de ces personnes inconnues qui font appel à nous, aider de manière créative les autres avec nos moyens, et aller très loin, dépassant la raison, en effet avec un amour sans mesure. Sur le bas-relief nous voyons le Samaritain représenté debout, avec un mouvement essayant de soulever le malade qui est couché. En effet, la miséricorde n’est pas une question condescendante mais plutôt

magazine | 2017 # 01

soulevante. Il s’agit toujours de restaurer la dignité humaine, d’intégrer l’homme dans la société, de le rendre à nouveau pleinement homme. Chaque rencontre avec une personne pauvre et malade doit laisser derrière lui une personne qui se sent mieux, doit rendre la personne plus heureuse, plus humaine. La miséricorde a trop souvent été considérée comme rabaissante et peut-être même condescendante. Nous voyons que cela n’a jamais été le cas chez le Père Triest. N’a-t’il pas été celui qui a brisé les chaînes des malades mentaux, emprisonnés dans les caves du château de Gérard le Diable à Gand, et les a restaurés dans leur dignité ? N’a-t-il pas été celui qui a prévu une éducation et une formation appropriées pour les enfants qui, en raison de leur handicap étaient considérés comme déficients, et a ainsi ouvert pour eux la porte vers la société ? Triest a donné un nouveau visage à la charité en ouvrant les yeux de ses proches, aussi de ses leaders dans la société, pour la souffrance des pauvres et des malades et en leur rappelant leur responsabilité d’être, comme le bon Samaritain, le prochain de ceux qui étaient dans le besoin. Car l’histoire du bon Samaritain commence par la question restrictive de qui est le prochain et termine par l’appel ouvert d’être le prochain de tout le monde sans exception. La parabole reste donc une histoire révolutionnaire, une histoire de tous les temps, qui peut et devrait toujours être racontée. Elle sera désormais racontée de manière plastique dans la chapelle d’Eikenburg, et nous sommes appelés à faire un examen de conscience, savoir si nous avons été miséricordieux aujourd’hui comme le Samaritain de l’Evangile.

Un âne en arrière-plan Lors de l’inauguration du bas-relief, une personne m’a demandé ce que l’âne faisait là. Etait-ce pour combler un espace vide ? On aurait tout de même pu trouver autre chose à la place ? Dans l’Evangile, l’âne est souvent présent en arrière-plan. L’animal le plus serviable qui a porté tant de fois Jésus à une nouvelle destination. Cela commence déjà à la naissance, où Marie, assise sur un âne vient à Bethléem et donne le jour à Jésus. Nous le voyons dans les crèches, comme celui qui réchauffe le petit enfant dans la mangeoire avec son souffle chaud. Et un peu plus tard, c’est ce même âne qui devra porter Jésus en sécurité lors de la fuite en Egypte. L’iconographie nous donne de belles représenta-

tions de cette fuite en Egypte et de la paix pendant cette fuite, et l’âne est toujours de la partie. Quand Jésus, à la fin de sa vie publique, retourne à Jérusalem, il choisit un âne pour faire son entrée. Lui, le roi de l’univers, se place sur un âne, comme le signe de sa véritable grandeur dans le service. L’âne est devenu ici le symbole de la kénose, le dépouillement total de soi, auquel Jésus nous appelle à partir de Sa propre vie et de Son propre exemple. Le Samaritain était aussi sur une monture, et c’était sans doute aussi un âne, le moyen de transport classique de l’époque. Il a arrêté son âne auprès de l’homme couché là, et l’âne a obéi et a attendu patiemment jusqu’à ce que l’homme soit posé sur son dos pour l’emmener à l’auberge. L’âne peut ici être considéré comme le symbole de l’humilité, de la patience et du service. Ne sont-elles pas des vertus étroitement liées à l’amour, ou mieux, qui ont surgi et sont nourries par l’amour. Dans chaque histoire d’Evangile, l’âne est l’instrument du service. Non, il n’est pas celui qui se guide lui-même, mais il se laisse guider. Nous devrions aussi devenir des instruments de service et nous devrions nous laisser guider par Dieu. Nous sommes des instruments dans Sa main, et nous devons être de bons instruments. Est-ce irrespectueux de comparer le Père Triest à cet âne : toujours prêt à servir, dans l’humilité et avec beaucoup de patience ? Qu’il fut avant tout un instrument dans les mains de Dieu, et qu’il ne se considérait lui-même que comme un instrument ? Mais le Père Triest a aussi été ce bon Samaritain, toujours ouvert et prêt à écouter celui ou celle qui venait frapper à sa porte. Le Père Triest est aussi pour nous un arbre de vie, qui, avec son charisme, transforme la sève de l’Amour de Dieu en actions de charité concrète. Il s’agit de cet arbre de vie que nous voyons encore en petit, à côté de l’âne, ou plutôt où l’âne attend d’accomplir sa prochaine mission. C’est comme si nous sommes invités par le sculpteur à nous abriter comme l’âne et continuer à nous abriter sous cet arbre de vie afin de toujours y puiser de nouvelles forces pour ensuite aller à la rencontre de son prochain, pour prendre en charge ses fardeaux, et en cette personne, de porter Jésus sur notre dos, vers Bethlehem, vers l’Egypte, vers Jérusalem et vers tous les lieux où nous sommes guidés par la main de Dieu. ¶ Fr. René Stockman, Supérieur général

charité comme elle a été répandue par le Père Triest est unique et continue à se résumer dans les mots : amour, compassion, miséricorde et professionnalisme. Tout découle de l’attitude d’amour avec laquelle nous allons vers les autres, et en regardant ses souffrances, nous sommes touchés par ses souffrances et nous développons une profonde compassion. La compassion constitue ainsi le cœur de notre charité. Mais cette compassion émotionnelle, cette empathie affective avec la souffrance de l’autre, nous la laissons découler dans des œuvres concrètes de miséricorde, dans un amour effectif, toujours basé sur le souci d’aider l’autre le mieux possible. Et nous voulons toujours le faire de manière professionnelle, avec un professionnalisme marqué par l’attention pour la formation personnelle, un soin pour une approche holistique de l’homme, un respect pour le prochain qui s’exprime en offrant un cadre soigné et accueillant, et l’attention pour une structure d’organisation appropriée de nos soins, notre accompagnement, notre éducation. Voici les éléments de la charité propre à son style que nous continuons à recevoir à l’école du Père Triest. C’est pourquoi sa représentation est gravée sur le tronc de notre arbre de vie.

shining faces in batticaloa

n August 2015, the brothers opened a day centre for people with intellectual disabilities in Batticaloa, Sri Lanka. This new initiative was housed in the former printing house, which was thoroughly reconditioned and kept the name ‘Saint Joseph’, as a connection with the past, and with the former Brothers of Saint Joseph who amalgamated with the Brothers of Charity in 2004. This new initiative would be supervised by our services in Ja Ela, where similar centres have been developed. With this new initiative, the Brothers of Charity started something completely new in Batticaloa. We had been active in education and we had our own printing house, but from now on we were also and mainly going to focus on a new target group: adults with intellectual disabilities. There is very little for them now, which causes these young people, after finishing school, which in the best case they were able to attend, to stay at home all day without any proper activity. These young people are usually referred to only in negative terms: they cannot learn, they cannot work, they are a burden to the family, they cannot contribute to society. With the new day centre, the brothers wanted to break this stigma by teaching these young people basic professional skills on the one hand and on the other by working towards a change in mentality within the wider community. After eighteen months, the results that we have achieved are simply impressive. Eighteen young people come to the centre every day where they are taught different skills in different workshops. The first fruits of their labour are displayed in the display cabinet at the entrance: woven door mats that are highly sought after in Sri Lanka, children’s toys, flower arrangements, greeting cards, and women’s jewellery. But more important than these tangible achievements, it is the happiness that these young people radiate. They finally got the sense that they matter to society and, like the other members of the family, they can leave to go to work in the morning and return in

the evening with stories about what they experienced during the day. Christmas 2016 was an opportunity for the new centre to shine. Care workers and clients practised for months to put together a whole show. For most of them it would be the first time they went on stage and would receive applause from the audience. 15 December was the day, and on the occasion of the visit of the Superior General to the new centre, parents, benefactors, and supporters were invited for a show, performed by our eighteen youngsters. Their faces shined as they performed because they were visibly proud and happy. Time and again, they surprised us with what they had achieved in such a short time. The staff members of Ja Ela, who had been invited to Batticaloa, were no less surprised, and their presence was a real encouragement to their new colleagues. The account of one of the parents of one of the young people who had been coming to the centre every day for two months was quite moving. The mother told us how her son never said not a word and sat in a corner of the house all day, and now he would actively take part in the activities of the house and say a few words. She used the word ‘miracle’. Bro. Michael and Mr. Paris, the centre’s coordinators, were beaming as they listened to the story. Later, they indeed confirmed the story of this boy. The first few days they could not get through to him and he was unruly, but now, with much patience, they created a greater openness in him, with a true breakthrough following an active and targeted approach that lasted two months. Christmas is the story of the Incarnation, of the deification of human nature. In the words of the Church Fathers, God became man so that man may become God. Through the incarnation of God in Jesus, the value of human nature was enhanced, and we are invited not only to see a creature of God in every human being, but also a child of God. In a special way, this applies to these eighteen young people who come to Saint Joseph’s in Batticaloa every day: they too are considered God’s chil-

dren in the light of the Incarnation. The value of their human dignity is enhanced by the commitment of the brothers and staff, restored, raised to a higher level. We could say that it is Christmas every day at the centre, for the full incarnation is put into practice every day. We hope that this enhancement of human dignity may also have an effect on the broader community, so that these young people may also be considered fully as neighbours. With their performances, they have shown what they can do. No one even thought about what they could not do according to societal standards. We saw a twinkling in the eyes of these young people, but also the eyes of their parents who attended sparkled as perhaps it was for the first time in their lives that they proudly dared and were able to say: “That’s my daughter. That’s my son. Wasn’t she or he great?” 15 December 2016 was the day that the faces of eighteen young people shined in Batticaloa! ¶ Bro. René Stockman

deus caritas est

gezichten die schitteren in batticaloa

van het huis zat, en nu actief deelneemt aan de activiteiten van het huis en ook reeds een aantal woorden spreekt. Ze nam het woord “mirakel” in de mond. Ik zag Br. Michael en Mr. Paris, de coördinatoren van het centrum, glunderen bij het beluisteren van het verhaal. Naderhand zouden ze zelf het verhaal doen van deze jongen die inderdaad de eerste dagen bijna onbereikbaar en onhandelbaar was, maar hoe ze met veel geduld een grotere openheid in hem konden creëren met een ware doorbraak na twee maanden actieve en gerichte benadering. Kerstmis is het verhaal van de Menswording, van de vergoddelijking van onze menselijke natuur. God werd mens om de mens tot God te verheffen, om het met de kerkvaders te zeggen. Door de menswording van God in Jezus, werd de menselijke natuur opgewaardeerd, en worden we uitgenodigd in iedere mens niet alleen een schepsel van God te zien, maar ook een kind van God. Dit geldt op een bijzondere wijze ook voor deze achttien jongeren die dagelijks naar het Sint-Jozefscentrum in Batticaloa komen: ook zij worden er gezien in het licht van de Menswording als kinderen van God. Hun menselijke waardigheid wordt er door de inzet van de broeders en medewerkers opgewaardeerd, gerestaureerd, op een hoger peil gebracht. We zouden kunnen zeggen dat het in het centrum iedere dag kerstmis is, want de volle menswording wordt er iedere dag opnieuw gerealiseerd. En we hopen dat deze opwaardering van de menselijke waardigheid ook zijn uitvloeisel mag hebben in de ruimere gemeenschap, zodat deze jongeren ook als volwaardige medemensen mogen worden beschouwd. Met hun optreden hebben ze alvast getoond wat ze kunnen en werd helemaal niet meer gedacht aan wat ze niet konden volgens de maatschappelijke normen. We zagen de ogen van deze jongeren schitteren, maar ook de ogen van hun ouders die aanwezig waren schitterden, want het was misschien zelfs voor de eerste maal in hun leven dat ze met fierheid durfden en konden zeggen: “Dat is mijn dochter, dat is mijn zoon, heeft zij of hij het niet goed gedaan?” 15 december 2016 werd de dag dat het gelaat van achttien jongeren schitterden in Batticaloa! ¶ Br. René Stockman

magazine | 2017 # 01

n augustus 2015 openden de broeders in Batticaloa (Sri Lanka) een dagcentrum voor mensen met een mentale beperking. Dit nieuwe initiatief werd ondergebracht in de voormalige drukkerij die grondig werd gerenoveerd en de naam “Sint-Jozef” behield, als band met het verleden, ook als band met de toenmalige Broeders van Sint-Jozef die in 2004 amalgameerden met de Broeders van Liefde. De begeleiding van dit nieuwe initiatief zou gebeuren vanuit onze diensten in Ja Ela waar gelijkaardige centra zijn ontwikkeld. Met dit nieuwe initiatief begonnen de Broeders van Liefde iets totaal nieuw in Batticaloa. Tot voorheen uitsluitend actief in het onderwijs en de eigen drukkerij, zou vanaf nu de klemtoon ook en vooral gelegd worden op een nieuwe doelgroep: volwassenen met een mentale beperking waarvoor tot nu toe heel weinig bestaat, waardoor deze jongeren na de schoolse opleiding, die ze in het beste geval hebben gekregen, de hele dag thuis verblijven zonder aangepaste bezigheid. Over deze jongeren wordt dan ook meestal in uitsluitend negatieve termen gesproken: ze kunnen niet leren, ze kunnen niet werken, ze zijn een last voor de familie, ze kunnen niets betekenen in de maatschappij.

Met het nieuwe dagcentrum wilden de broeders dit stigma doorbreken door enerzijds aan concrete jongeren eenvoudige beroepsvaardigheden bij te brengen en anderzijds ook te werken aan een mentaliteitsverandering binnen de ruimere gemeenschap. Na anderhalf jaar zijn de resultaten die men er bereikte gewoon indrukwekkend. Achttien jongeren komen iedere dag naar het centrum waar ze in verschillende ateliers vaardigheden worden bijgebracht. De eerste resultaten van hun handenarbeid is uitgestald in de vitrinekast bij de ingang: geweven deurmatten die zeer gegeerd zijn in Sri Lanka, speelgoed voor de kinderen, bloemstukken, wenskaarten en juwelen voor de vrouwen. Maar belangrijker dan deze materiële verwezenlijkingen is het geluk dat deze jonge mensen uitstralen. Eindelijk kregen ze het gevoel om mee te tellen in de maatschappij en kunnen ze zoals hun huisgenoten ’s morgens naar hun werk vertrekken en er ’s avonds terugkeren met verhalen over hetgeen ze gedurende de dag hebben meegemaakt. Kerstmis 2016 was een gelegenheid om met het nieuwe centrum naar buiten te komen. Verschillende maanden oefenden de begeleiders met de cliënten om een heel programma in mekaar te steken. Voor de meesten zou het de allereerste maal zijn dat ze op een podium kwamen en het applaus van de toehoorders mochten ontvangen. Op 15 december was het dan zover, en ter gelegenheid van het bezoek van de generale overste aan het nieuwe centrum werden ouders, weldoeners en sympathisanten uitgenodigd voor een optreden, gebracht door onze achttien jongeren. Het werd het optreden van de schitterende gezichten, want de fierheid, de blijheid was te lezen op het gelaat van deze jongeren. Tegelijk waren we verrast om hetgeen men op zo een korte tijd had kunnen bereiken. Ook de medewerkers van Ja Ela, die voor de gelegenheid op bezoek waren in Batticaloa, waren niet minder verrast en hun aanwezigheid was een ware aanmoediging voor hun nieuwe collega’s. Heel treffend was de getuigenis van één van de ouders van de jongeren die nu voor twee maanden dagelijks naar het centrum kwam. Ze verhaalde ons hoe haar zoon tot voorheen geen woord zei en de hele dag in een hoekje

KA AN IL

visages rayonnants

à batticaloa

n août 2015, les frères de Batticaloa (Sri Lanka) ont ouvert un centre d’accueil pour les personnes ayant un déficit mental. Cette nouvelle initiative a été installée dans l’ancienne imprimerie qui fut soigneusement remise à neuf et garda le nom « Saint Joseph », comme lien avec le passé, mais aussi comme lien avec les anciens Frères de Saint Joseph qui, en 2004, se sont agrégés avec les Frères de la Charité. L’accompagnement de cette nouvelle initiative se passera à partir de nos services à Ja Ela, où des centres similaires ont été développés. A travers cette nouvelle initiative, les Frères de la Charité ont commencé quelque chose de totalement nouveau à Batticaloa. Jusqu’à présent uniquement actif dans l’enseignement et l’imprimerie, on soulignera dès maintenant aussi et surtout un nouveau groupe cible : les adultes ayant un déficit mental pour qui très peu existe jusque maintenant, ce qui fait que ces jeunes après avoir fini l’école, s’ils ont eu l’occasion en tout cas, restent toute la journée à la maison sans occupation adéquate. On parle ainsi très souvent en termes négatifs de ces jeunes : ils n’arrivent pas à étudier, ils n’arrivent pas à travailler, ils sont un poids pour leur famille, ils ne savent rien faire dans la société. Avec ce nouveau centre de jour les frères ont voulu briser cette stigmatisation, d’une part, en apprenant à ces jeunes de

simples compétences professionnelles et d’autre part, en travaillant également à un changement de mentalité au sein de la communauté. Après un an et demi, les résultats que l’on a obtenus sont tout simplement impressionnants. Dix-huit jeunes viennent tous les jours au centre où ils apprennent des compétences dans les différents ateliers. Les premiers résultats de leur travail sont exposés dans la vitrine à l’entrée : des tapis de porte tissés, qui sont très recherchés au Sri Lanka, des jouets pour enfants, des bouquets de fleurs, des cartes de vœux et des bijoux pour femmes. Mais plus important que ces réalisations matérielles, c’est le bonheur que rayonnent ces jeunes. Ils ont enfin le sentiment de compter dans la société et ils peuvent, comme leur famille, le matin aller au travail et en revenir le soir avec des histoires sur ce qu’ils ont vécu au cours de la journée. Noël 2016 fut l’occasion de sortir le nouveau centre. Pendant plusieurs mois, les accompagnateurs se sont exercés avec les clients afin de préparer tout un programme. Pour la plupart ce serait la toute première fois qu’ils monteraient un podium et pourraient recevoir les applaudissements du public. Le 15 décembre, le grand moment arriva, et à l’occasion de la visite du supérieur général au nouveau centre, les parents, les bienfaiteurs et les sympathisants ont été invités pour un spectacle, donné par nos dix-huit jeunes. Ce fut le spectacle de visages rayonnants, car la fierté, la joie se lisait sur les visages de ces jeunes. Nous étions à la fois surpris de voir combien on a pu réaliser en si peu de temps. Aussi, les collaborateurs de Ja Ela, qui étaient pour l’occasion en visite à Batticaloa, n’étaient pas moins surpris et leur présence était un véritable encouragement pour leurs nouveaux collègues. Le témoignage d’un des parents des jeunes, qui venait maintenant depuis deux mois tous les jours au centre, était très touchant. Il raconte comment son fils ne disait pas un mot avant et comment il restait toute la journée assis dans un coin de la maison, et comment maintenant, il

participe activement aux activités de la maison et parle déjà quelques mots. Elle prononçait le mot « miracle ». Je voyais Fr. Michael et M. Paris, les coordinateurs du centre, rayonner à l’écoute de cette histoire. Ensuite, ils racontaient eux-mêmes l’histoire de ce garçon, qui en effet, les premiers jours était presque inaccessible et impossible à gérer, mais avec beaucoup de patience, ils ont pu créer en lui une grande ouverture avec une véritable percée après deux mois d’approche active et ciblée. Noël est l’histoire de l’Incarnation, de la déification de notre nature humaine. Dieu S’est fait homme afin d’élever l’homme à Dieu, pour le dire avec les Pères de l’Eglise. Par l’Incarnation de Dieu en Jésus, la nature humaine a été valorisée, et nous sommes invités à voir en chaque être humain non seulement une création de Dieu, mais aussi un enfant de Dieu. Cela vaut de manière particulière aussi pour ces dix-huit jeunes qui viennent quotidiennement au Centre Saint-Joseph à Batticaloa : eux aussi peuvent être considérés dans la lumière de l’Incarnation comme enfants de Dieu. Leur dignité humaine est valorisée, restaurée, élevée par l’engagement des frères et des collaborateurs. On pourrait dire que c’est tous les jours Noël au centre, car l’Incarnation complète y est chaque jour réalisée. On espère que ce renforcement de la dignité humaine aura une répercussion dans la communauté plus large, afin que ces jeunes puissent aussi être considérés comme des semblables à part entière. Par leur spectacle, ils ont déjà montré ce dont ils sont capables et on ne pensait plus à ce qu’ils ne savaient pas faire selon les normes de la société. Nous avons vu briller les yeux de ces jeunes, mais les yeux de leurs parents présents brillaient aussi, car c’était peut-être la première fois de leur vie qu’ils osaient et pouvaient dire avec fierté : « C’est ma fille, c’est mon fils. N’a-t’elle ou il pas bien fait ça ? » Le 15 décembre 2016 fut le jour où le visage de dix-huit jeunes rayonnait à Batticaloa ! ¶ Fr. René Stockman

deus caritas est

saint peter’s school in ranchi is a proper school

magazine | 2017 # 01

their school. A more appropriate accommodation for them would come later. Thanks to the South Campaign in Belgium, the effort of a number of Belgian volunteers who showed great interest in the wonderful project in Ranchi, and the support from the Congregation, we were able to construct our very own school building on 28 January 2010. We expanded the school to a complete primary school with nursery section and a primary section up to grade 6. The number of children grew very rapidly to over a hundred, and we recruited teachers to further professionalize teaching together with the brothers. It was a memorable moment when the school could begin the new school year in its very own buildings. A few years later, however, it became clear that the children who would finish primary school had no opportunity to continue their studies due to lack of financial resources and lack of secondary schools in the immediate vicinity. Many would be doomed to return to the quarries and spend the rest of their days there. So it was decided to expand the school to grade 10, similar to lower secondary education, so as to give the children real opportunities in order to better position themselves in society. But more rooms were needed for that, such as a laboratory room, a computer room, a library, and several separate classrooms. Meanwhile, the number of pupils grew steadily and exceeded the 300 mark.

Quite exceptionally, the South Campaign focused on Simalia again in 2016, this time for the expansion of the school building, where a floor would be added. The campaign was a success because the people in Belgium realized how important it was to give these children the opportunity to continue their education. Again, we need to mention the many volunteers who devoted themselves with great effort to raise awareness for the project. A group even went there to give the teachers further training. We did not wait for the results of the South Campaign and already started construction in early 2016, in the hope to have it finished by the end of the year. Indeed, on 22 December, on the occasion of the visit of the Superior General to India, the new building was solemnly inaugurated. It was not completely finished, but the first classrooms would be ready for use a few weeks later. With a solemn celebration of the Eucharist, entirely in the spirit of Christmas, we started the day, after which the new floor was opened and consecrated. During the speeches, accompanied by a much appreciated performance from the pupils, the importance was continually stressed to bring the school to a higher level in order to give these youngsters more opportunities to escape the spiral of poverty. The importance of a sound education to contribute to a renewed mentality in India, where the fight against corruption is a key issue, was cited repeatedly. “Development

hen the Brothers of Charity purchased a plot of land in Simalia just outside Ranchi, plans were drawn up to start a small farm where the patients of the psychiatric nursing home ‘Param Mitra Sadan’, in the centre of Ranchi, could do meaningful work. As the farm was being built, the brothers were struck by the poor living conditions of the local population. Particularly the fact that the children were forced to work in the quarries at a very early age deeply affected them. There was no school in the immediate vicinity of Simalia. What was first conceived as accommodation for patients, eventually became the place of residence of a few brothers who started education for the children of the neighbourhood. The year was 2004. Brothers Arnest, Telesphore, and Sushil were the first to set up a rudimentary school in a few classrooms with a small blackboard on the wall and a carpet on the floor. They were happy to be able to convince a few parents not to send their children to the quarries, but to the budding school. At the end of the first year, they had about 30 children, divided into a nursery class and two first-year primary school classes where the children’s age ranged from 6 to 12. It was really pioneering work, and so the Congregation’s Father Lievens Region boasted another apostolate: teaching and educating the poorest in society, quite in line with the Congregation’s beginnings, when Brother John Bertijn gave basic education to some street urchins from the porter’s lodge of the Byloke in Ghent and taught them how to form letters in a sandbox. After a few years it became clear that the school offered a real answer to a local need, and the first plans were drawn up to build a proper school. The rooms were too small for the growing number of children who were coming to the school, and meanwhile the brothers had built their own community by converting the old cowshed into a chapel. To this day, it is quite a basic residence for the brothers because their initial focus was on the development of

through training and education” was the slogan of the day. During the Eucharist we listened to the Gospel in which Mary sings her Magnificat, happy that she could participate as the Lord’s handmaiden to the salvation of mankind. With the education given at Saint Peter’s, we take part in the salvation of these children from a slavish existence, where one generation after another was forced to work in the quarries from a very young age. This came to an end when we built our school. Now these youngsters can’t just dream of a better future, they can hopefully realize it. Before leaving, we went to pray at the tomb of our confrere Paul, who died here on 25 May after a painful illness. Barely 30 years old, he was a beloved teacher who committed himself as a young brother with a lot of enthusiasm to the children’s education. He now rests next to his school and we are sure that he has sung his Magnificat from heaven today, as there was reason to be pleased and thankful. ¶ Bro. René Stockman

adat de Broeders van Liefde een terrein in Simalia, even buiten Ranchi, konden aankopen, werden de plannen opgemaakt om er een kleine boerderij op te starten waarop de patiënten van het psychiatrisch verzorgingstehuis “Param Mitra Sadan” in de binnenstad van Ranchi zinvol actief zouden kunnen zijn. Bij de uitbouw van deze boerderij werden de broeders echter getroffen door de armoedige levensomstandigheden van de plaatselijke bevolking. Vooral het feit dat de kinderen reeds op zeer jeugdige leeftijd in de steengroeven werden tewerkgesteld trof hen. Er was ook geen school in de onmiddellijke nabijheid van Simalia. Wat eerst geconcipieerd werd als verblijfplaats voor een aantal patiënten, werd uiteindelijk de woonplaats voor een paar broeders die startten met onderwijs voor de kinderen van de buurt. We schrijven 2004. De broeders Arnest, Telesphore en Sushil waren de eersten die met een klein bord aan de muur en een mat op de grond in een aantal lokalen de school “avant la lettre” begonnen. Ze waren blij sommige ouders te kunnen overtuigen hun kinderen niet naar de steengroeven te sturen, maar wel naar het ontluikende schooltje. Op het einde van het eerste schooljaar telden ze een 30-tal kinderen, verdeeld over een kleuterklas en twee eerste studiejaren waar de leeftijd van de kinderen varieerde van 6 tot 12 jaar. Het was echt pionieren, maar daarmee was de Father Lievensregio van de congregatie een apostolaat rijker: onderwijs en opvoeding aan de armsten van de samenleving, helemaal in de lijn van het prille begin van de congregatie, toen Broeder Jan Bertijn vanuit de portiersloge van de Bijloke in Gent aan een aantal straatkinderen rudimentair onderwijs gaf en hen in een zandbak de letters leerde vormen. Na een paar jaar werd duidelijk dat het schooltje een echt antwoord gaf aan een noodsituatie ter plaatse en werden de eerste plannen uitgewerkt om een echte school te bouwen. De kamers werden te klein voor het groeiend aantal kinderen

die naar de school kwamen, en ondertussen hadden de broeders ook hun eigen communiteit vorm gegeven door de oorspronkelijke koestal om te vormen tot kapel. Het blijft tot op vandaag een sober verblijf voor de broeders, want hun eerste aandacht ging naar de uitbouw van hun school. Een meer aangepast verblijf voor henzelf zou later wel volgen. Dankzij de Zuidactie in België, de inzet van een aantal vrijwilligers uit België die grote interesse koesterden voor het mooie project in Ranchi en de steun vanuit de congregatie kon op 28 januari 2010 een eigen schoolgebouw worden opgetrokken, waarbij men de school kon uitbreiden tot een volwaardige basisschool met kleuterafdeling en een lagere afdeling tot grade 6. Het aantal kinderen groeide heel vlug tot meer dan honderd en ook een aantal leerkrachten werden aangeworven die met de broeders het onderwijs verder professionaliseerden. Het was een heuglijk moment toen de school in eigen gebouwen het nieuwe schooljaar kon aanvangen. Maar na enige jaren werd duidelijk dat de kinderen die de lagere school zouden afmaken, geen gelegenheid hadden om verder te studeren bij gebrek aan financiële mogelijkheden en ook bij gebrek aan secundair onderwijs in de onmiddellijke buurt. Velen zouden gedoemd zijn om terug te keren naar de steengroeven en daar de rest van hun dagen te slijten. Daarom werd besloten om de school verder uit te breiden tot grade 10, vergelijkbaar met de lagere secundaire afdeling, om zo aan de kinderen echt kansen te geven om zich in de maatschappij beter te kunnen positioneren. Maar daarvoor waren meer lokalen nodig, zoals een labo-lokaal, een computerklas, een bibliotheek en verschillende afzonderlijke klaslokalen. Ondertussen groeide het aantal leerlingen gestaag en werd de kaap van 300 overstegen. Heel uitzonderlijk werd de Zuidactie in 2016 opnieuw in het licht gesteld van Simalia, ditmaal voor de uitbreiding van het schoolgebouw waar een verdieping zou worden bijgebouwd. De actie werd een succes omdat men in België begreep

deus caritas est

PIEND RIUA

sint-pietersschool in ranchi naar een volwaardige school

magazine | 2017 # 01

ingezegend. Tijdens de toespraken, omlijst door een gesmaakt optreden van de leerlingen van klein tot groot, werd het belang voortdurend onderstreept om deze school tot een hoger niveau te kunnen brengen, om zo meer kansen te kunnen geven aan deze jongeren om uit de spiraal van de armoede te kunnen ontsnappen. Ook het belang van een degelijke opvoeding om bij te dragen tot een vernieuwde mentaliteit in India, waarbij de strijd tegen de corruptie op het voorplan staat, werd herhaaldelijk aangehaald. “Ontwikkeling via opleiding en opvoeding”, werd de slogan van de dag. We luisterden tijdens de eucharistieviering naar het evangelie waarin Maria haar Magnificat uitzong, blij dat ze als dienstmaagd van de Heer mocht participeren aan de verlossing van de mensheid. Ook met de opvoeding die in onze Sint-Pietersschool wordt gegeven, wordt meegewerkt aan de verlossing van deze kinderen uit

een slaafs bestaan, waarbij men van generatie op generatie als het ware gebonden was aan het werk in de steengroeven, en dat vanaf heel jonge leeftijd. Met de komst van onze school is daar nu een einde aan gekomen en kunnen deze jongeren niet alleen dromen van een betere toekomst, maar deze hopelijk ook realiseren. Vooraleer te vertrekken gingen we nog even bidden op het graf van onze medebroeder Paul, die hier op 25 mei overleed na een pijnlijke ziekte. Amper 30 jaar oud was hij een geliefde leerkracht, die als jonge broeder met heel veel enthousiasme het beste van zichzelf gaf aan de opvoeding van de kinderen. Hij rust nu naast zijn school en we zijn er zeker van dat ook hij vanuit de hemel vandaag zijn Magnificat heeft gezongen, want er was reden om verheugd en dankbaar te zijn. ¶ Br. René Stockman

hoe belangrijk het was om aan deze kinderen een verdere opleiding te kunnen geven. Opnieuw moeten we hier de vele vrijwilligers vermelden die met grote inzet ijverden om het project bekendheid te geven en zelfs met een groepje ter plaatse te gaan om de leerkrachten bijscholing te geven. Er werd niet gewacht op het resultaat van de Zuidactie en reeds begin 2016 werd begonnen met de bouwwerken, in de hoop deze tegen het einde van het jaar af te hebben. En inderdaad, op 22 december kon ter gelegenheid van het bezoek van de generale overste aan India de nieuwbouw plechtig worden ingezegend. Helemaal af was het nog niet, maar na een paar weken zouden de eerste klassen in gebruik kunnen worden genomen. Met een plechtige eucharistieviering, helemaal in het licht van het naderend kerstfeest, werd de dag ingezet, waarna de nieuwe verdieping werd geopend en

DE IN

l’école saint-pierre à ranchi en voie d’une école à part entière

près que les Frères de la Charité aient pu acheter un terrain à Simalia, en dehors de Ranchi, on a établi des plans pour y démarrer une petite ferme dans laquelle les patients de la maison de soins psychiatriques « Param Mitra Sadan » au centre de Ranchi pourraient s’occuper de manière constructive. Lors de la construction de cette ferme, les frères ont été frappés par les conditions de vie misérables de la population locale. En particulier le fait que les enfants étaient déjà à un très jeune âge employés dans les carrières, les toucha. Il n’y avait pas d’école non plus dans les environs immédiats de Simalia. Ce qui fut d’abord conçu comme un logement pour un certain nombre de patients, fut finalement la résidence pour les quelques frères qui ont commencé l’enseignement pour les enfants du quartier. Nous sommes en 2004. Les frères Arnest, Telesphore et Sushil ont été les premiers à avoir commencé avec un petit tableau au mur et un tapis sur le sol dans un certain nombre de classes, l’école « avant la lettre ». Ils étaient heureux de pouvoir convaincre certains parents de ne pas envoyer leurs enfants aux carrières, mais bien à l’école naissante. A la fin de la première année scolaire on comptait une trentaine d’enfants, partagés sur une classe maternelle et deux premières années où l’âge des enfants variait de 6 à 12 ans. Ce fut un vrai travail de pionniers, mais ce faisant, la région Père Lievens de la congrégation fut plus riche d’un apostolat : l’enseignement et l’éducation aux plus pauvres de la société, totalement dans l’esprit du tout début de la congrégation, quand Frère Jan Bertijn donnait à quelques enfants de la rue une éducation rudimentaire dans la conciergerie de la Biloque à Gand et leur apprenait à former des lettres dans le bac à sable. Après quelques années, il était clair que la petite école répondait vraiment à une situation d’urgence locale et les premiers plans pour construire une vraie école ont été établis. Les pièces étaient devenues trop petites pour le nombre croissant d’enfants qui venaient à l’école, et les frères avaient cependant aussi aménagé leur propre communauté en transformant l’étable initiale en chapelle. Jusqu’à ce jour, la maison des frères reste sobre, car

leur attention première va à la construction de l’école. Une résidence personnelle plus adaptée suivra plus tard. Grâce à l’Action Sud en Belgique, l’intervention d’un certain nombre de bénévoles de Belgique qui ont montré beaucoup d’intérêt pour le beau projet à Ranchi et le soutien de la congrégation, on a pu construire le 28 janvier 2010 une vraie école, avec la possibilité d’élargir l’école à une école primaire à part entière avec une section pour les maternelles et une section pour les primaires jusqu’à la 6ème. Le nombre d’enfants a très vite augmenté à plus de cent, et un certain nombre d’enseignants ont aussi été recrutés qui, avec les frères ont continué à professionnaliser l’enseignement. Ce fut un heureux moment quand l’école a pu commencer la nouvelle année scolaire dans ses propres bâtiments. Mais après quelques années, on s’apercevait que les enfants qui terminaient l’école primaire, n’avaient pas l’occasion de poursuivre leurs études en raison d’un manque de moyens financiers et aussi à cause de l’absence d’une école secondaire dans les environs immédiats. Beaucoup seront condamnés à retourner dans les carrières et y rester le restant de leur vie. C’est pourquoi nous avons décidé d’agrandir l’école jusqu’au 10ème grade, comparable à l’école secondaire, afin de vraiment pouvoir donner la chance aux enfants de mieux pouvoir se positionner au sein de la société. Mais cela nécessitait plus de locaux, comme un laboratoire, une classe d’informatique, une bibliothèque et d’autres locaux distincts. Cependant, le nombre d’élève croissait de manière constante et l’on passa le cap de 300. Exceptionnellement, en 2016, l’Action Sud a été remise en lumière à Simalia, cette fois, pour agrandir l’école avec un étage supplémentaire. L’action a été un succès, parce que l’on a compris en Belgique combien il était important de pouvoir donner à ses enfants une formation complémentaire. A nouveau, nous devrions mentionner les nombreux bénévoles qui se sont dévoués avec beaucoup d’effort pour faire connaître le projet et même aller sur place avec un petit groupe pour donner une formation continue aux enseignants. On n’a pas attendu les résultats de l’Action Sud et déjà début 2016 les travaux

ont commencé, avec l’espoir de les terminer pour la fin de cette année. Et en effet, le 22 décembre, à l’occasion de la visite du supérieur général en Inde, la nouvelle construction a pu être inaugurée. Elle n’était pas entièrement terminée, mais après quelques semaines, les premières classes pouvaient déjà être utilisées. La journée fut entamée par une célébration eucharistique, plongée dans la lumière de la fête de Noël en approche, après laquelle le nouvel étage fut ouvert et béni. Pendant les discours, encadrés de délicieux spectacles apportés par les petits et grands élèves, on soulignait constamment l’importance de porter cette école à un niveau supérieur, afin d’offrir plus de chances à ces jeunes d’échapper à la spirale de la pauvreté. L’importance d’une bonne éducation afin de contribuer à une nouvelle mentalité en Inde, où la lutte contre la corruption est mise en avant, a aussi été répétée plusieurs fois. « Le développement grâce à l’enseignement et l’éducation », était le slogan du jour. Pendant la célébration eucharistique, nous avons écouté l’évangile dans lequel Marie a proclamé le Magnificat, heureuse de pouvoir participer au Salut du monde en tant que servante du Seigneur. Avec l’éducation donnée au sein de l’Ecole Saint-Pierre, on participe également au Salut de ces enfants esclaves, où l’on était pour ainsi dire lié de génération en génération au travail dans les carrières, et ce, à partir d’un très jeune âge. Avec l’arrivée de notre école, on a pu y mettre un terme et ces jeunes peuvent non seulement rêver d’un avenir meilleur, mais espérons-le, aussi le réaliser. Avant de partir, nous sommes encore allés prier un instant sur la tombe de notre confrère Paul, qui est décédé ici le 25 mai après une maladie douloureuse. A peine âgé de 30 ans, il était un enseignant apprécié, qui en tant que jeune frère a donné avec beaucoup d’enthousiasme le meilleur de lui-même à l’éducation de ces enfants. Il repose maintenant à côté de l’école et nous sommes certains qu’il a aujourd’hui chanté le Magnificat depuis le ciel, car il y avait des raisons de se réjouir et de rendre grâce. ¶ Fr. René Stockman

deus caritas est

love gives us the power

nature cannot provide

magazine | 2017 # 01

age, felt that he had not done enough in terms of charity. He had slept too much, he thought, while it is known that he barely slept four hours a night. ‘La folie de l’amour’, ‘the folly of love.’ Love gives us the power to always go one step further, even beyond reason. Love until it hurts, were the words of Mother Teresa. To share the message of Triest with as many people as possible, it was decided to establish an area of devotion in this chapel so that everyone can get acquainted with the person of Peter Joseph Triest, to be moved by that for which he stood: unconditional mercy. To illustrate this, sculptor Henk Oddens – the creator of the Triest sculpture group right outside the main entrance of the Provincialate – was invited to design a memorial for the commemorative, devotional space in the recess where the confessional used to be. He created a depiction of the story of the Good Samaritan, in terracotta tiles, put together in a large wall relief of 2.20 x 2.45 meters. No artwork to the greater glory of the person of Triest, nor in honour of the creator of the relief, but a place to take in the meaning of the virtue of mercy in peace and tranquility. ‘Misericordes sicut Pater.’ ‘Merciful like the Father,’ as Superior General Stockman had already cited these words in his homily. It is by God’s mercy, God’s love, that we should go to the neighbour. In complete freedom, we too are constantly invited to be charity people, which is not obvious. It almost goes against our human nature, which is utterly and entirely self-involved. Dutch author Gerard Reve put it concisely with the words: ‘Man is called to live love, yet doomed to fail at it.’ The latter may indeed seem to be a reality, but with Father Triest, we see that with God’s help we are able to gloriously overcome this doom when we fully focus on this being called to live love, being moved by the invitation to be merciful people, with God’s love as backup and inspiration. That is why, at the top of the relief, we see a quote from Bernard of Clairvaux in capital letters: THE MEASURE OF LOVE IS LOVE WITHOUT MEASURE. That love, which by nature

is always boundless, radical, measureless, and sometimes even hurts. That message of love, translated into mercy so clearly by Peter Joseph Triest, which took shape in such a concrete way in his life, we want to share with many, was Brother Stockman’s wish. It is therefore more than just a memorial. It is a commemorative space, a place of devotion, reflection, contemplation, of making Triest’s acquaintance, a place of prayer, of surrender, of openness, a place of… keeping silent for the mystery called love, or in the words of Bro. Stockman: being moved by Triest, being encouraged to be merciful, like the Father in heaven is merciful, to exclude no one from our love, and certainly not today’s poor. Just think of the lonely sick, refugees, psychiatric patients wandering the streets, those many who are no longer seen or treated as fully valued human beings because of extreme poverty or disability. And, to give, to give much love, and to continue what Father Triest has shown us and to which he continues to encourage us. A memorable day, that Sunday, 8 January, the feast of the Epiphany, derived from the Greek word ‘phainein’, which means light or shine, reveal. May this devotional place be a place where the trail of charity, marked so emphatically and consistently by Peter Joseph Triest during his life, lights up time and again to encourage us to continue in his footsteps, as true charity people. May this place be a place of tranquility, a place where the attentive visitor – despite all the noise in and around us – is inwardly opened to the silent whisper in our existence. ¶ Arie Trum

t was a memorable meeting that Sunday, 8 January, the feast of the Epiphany. The liturgy for Epiphany of the Lord was combined with the inauguration of the ‘Peter Joseph Triest Memorial’. A pontifical Mass with two celebrants and two acolytes revealed that this was no ordinary Sunday, but a celebration of a special nature. Brother Superior General René Stockman had come from Ghent, as well as several confreres from Belgium and the Netherlands. Along with our regular ‘parishioners’, chapel was quite busy. Brother Stockman had the honour of delivering the homily. It was a contemplative consideration in which he seamlessly connected the importance of the feast of the Epiphany with the essence of the life of charity man Triest. For this is who he was, this great little man, who embodied the true love of neighbour. But what was his secret to be able to show so much charity, Stockman wondered. Well, Father Triest’s motto was: God is love. He invited his brothers and sisters to draw from the inexhaustible well of God’s love, every day, in order to achieve a loving, compassionate attitude. Only if we allow ourselves to be shined upon every day by the light of divine love, we can make this light shine in the world as our charity. It is by God’s love, God’s mercy, that we should go to the neighbour. Only that can make us charity people. It is to what we are called in a particular way as Brothers of Charity, Stockman stressed. This love invitation is once again clearly expressed in Triest’s last words, before he left us: Give, and it shall be given unto you. It was also an invitation to his brothers and sisters to be giving people. Love gives us the power nature cannot provide. That statement is deeply telling for the man Triest; he was imbued with it and shared it fully. If we allow love, which arises from divine love, to grab a hold of us, we will be driven to always take another step. Then we can understand the words of Vincent de Paul – a lifelong inspiration to Triest – very well: d’Avantage. Always more, never enough! Brother Stockman told us the anecdote of how Vincent, even at an advanced

D AN RL DE

liefde geeft krachten

die de natuur niet kan geven

et werd een gedenkwaardige bijeenkomst op die zondag van de achtste januari, het Hoogfeest van Epifanie. De liturgie van de Openbaring van de Heer werd voor de gelegenheid gecombineerd met de inwijding van het ‘Petrus Jozef Triest-Memorial’. Een pontificale Eucharistieviering met twee celebranten en twee acolieten liet zien dat dit geen ‘gewone’ zondag was, maar een feest met een bijzonder karakter. Generale Overste René Stockman was er speciaal voor uit Gent gekomen, alsmede verschillende medebroeders uit België en Nederland. Samen met onze vaste ‘parochianen’ was de kapel behoorlijk bezet. Broeder Stockman viel de eer te beurt om de homilie te houden. Het werd een beschouwende overweging, waarin hij naadloos het belang van het feest van de Openbaring wist te verbinden met de essentie van het leven van caritas-mens Triest. Want dat was hij ten voeten uit, deze kleine/grote mens, in wie ware naastenliefde handen en voeten mocht krijgen. Maar wat was toch zijn geheim om zoveel caritas te kunnen tonen, vroeg Stockman zich af. Welnu, het devies van vader Triest was: God is liefde. Hij nodigde zijn broeders en zusters uit om zich te laven, iedere dag opnieuw, aan de onuitputtelijke bron van Gods liefde, om zo te komen tot een liefdevolle, barmhartige grondhouding. Alleen als we ons iedere dag laten beschijnen door het licht van de goddelijke liefde, kunnen we dit licht als onze caritas in de wereld laten schijnen. Het is immers met Gods liefde, met Gods barmhartigheid, dat we naar de medemens moeten gaan. Dat alleen kan ons tot caritas-mensen maken. En dat is toch waartoe we op een bijzondere wijze worden geroepen als Broeders van Liefde, benadrukte Stockman. Deze liefdesuitnodiging wordt nog eens duidelijk tot uiting gebracht in de laatste woorden van Triest, vooraleer hij ons definitief verliet: Geef en u zal gegeven worden. Het was tevens een uitnodiging aan zijn broeders en zusters om gevende mensen te wor-

den. Liefde geeft krachten, die de natuur niet geven kan. Die uitspraak tekent de persoon Triest ten diepste, daarvan was hij doordrongen en dat droeg hij ten volle uit: als we ons laten grijpen door de liefde, die haar oorsprong vindt in de goddelijke liefde, dan worden we gedreven om steeds die stap verder te zetten. Dan kunnen we ook de woorden van Vincentius a Paulo – een levenslange inspiratiebron voor Triest – heel goed begrijpen: d’Avantage. Altijd meer, nooit genoeg! Broeder Stockman vertelde als anekdote dat Vincentius zelfs op hoge leeftijd van mening was dat hij niet genoeg aan caritas had gedaan. Hij dacht dat hij teveel had geslapen, terwijl bekend is dat hij nauwelijks vier uur per nacht sliep. ‘’La folie de l’amour’’, de ‘’zotheid van de liefde’’. Liefde geeft ons krachten om steeds weer een stap verder te gaan, zelfs de redelijkheid voorbij. Liefhebben tot het pijn doet, waren woorden van Moeder Teresa. Om de boodschap van Triest met zoveel mogelijk mensen te delen, werd besloten in deze kapel een devotieplaats in te richten, zodat iedereen kennis kan maken met de persoon Petrus Jozef Triest, om geraakt te worden door datgene waarvoor hij stond: onvoorwaardelijke barmhartigheid. Om dat gegeven aanschouwelijk te maken, werd beeldhouwer Henk Oddens – de maker van de beeldengroep Triest pal voor de hoofdingang van het provincialaat – uitgenodigd om in de tot nis omgebouwde voormalige biechtstoel het memoriaal, de gedenk- of devotieplaats gestalte te geven. Het werd een uitbeelding van het verhaal van de barmhartige Samaritaan, in klei gebakken tegels in terracotta, samengevoegd tot een groot wandreliëf van 2.20 x 2.45 meter. Geen kunstwerk tot meerdere eer en glorie van de persoon Triest, noch tot eer van de maker van het reliëf, maar een plaats om in alle stilte en rust de betekenis van de deugd van barmhartigheid te laten indalen. ‘Misericordes sicut Pater’. ‘Wees barmhartig, zoals uw Vader barmhartig is’ Overste Stockman haalde deze woorden al

aan in zijn homilie. Het is inderdaad met Gods barmhartigheid, met Gods liefde, dat we naar de medemens moeten gaan. In alle vrijheid worden ook wij voortdurend uitgenodigd caritas-mensen te worden. Dat is niet vanzelfsprekend. Dat gaat bijna tegen onze menselijke natuur in, die geheel en al op zichzelf betrokken is. De Nederlandse auteur Gerard Reve drukte dat kernachtig uit met de woorden: ‘De mens is geroepen de liefde te leven, maar tegelijkertijd gedoemd daarin te mislukken’. Dat laatste moge weliswaar een realiteit lijken, maar bij vader Triest zien we dat we met Gods hulp in staat zijn die doem glansrijk te overstijgen, wanneer we ons volledig richten op dat geroepen zijn de liefde te leven, ons te laten raken door de uitnodiging om met Gods liefde als ruggensteun en inspiratiebron barmhartige mensen te worden. Daarom zien we bovenaan in het reliëf ook de woorden van Bernardus van Clairvaux in kapitalen geciteerd: DE MAAT VAN DE LIEFDE IS LIEFDE ZONDER MAAT. Die liefde die vanuit haar eigenheid altijd grenzeloos is, radicaal is en mateloos en soms zelfs pijn doet. Die liefdesboodschap, die door Petrus Jozef Triest overduidelijk werd vertaald in barmhartigheid en in zijn leven zo concreet gestalte kreeg, willen wij delen met velen, zo luidde de wens van broeder Stockman. Het is daarom meer dan een ‘Memorial’, een gedenkplaats geworden, een plaats van devotie, van bezinning, contemplatie, van kennismaking met de persoon Triest, een plaats van gebed, van overgave, van open staan voor, een plaats van… stil worden voor het mysterie dat liefde heet, of met de woorden van broeder Stockman: door Triest getroffen te worden, aangemoedigd te worden om barmhartig te worden, zoals de Vader in de hemel barmhartig is, om niemand uit te sluiten van onze liefde en zeker de armen van vandaag niet. Denken we maar aan de eenzame zieken, de vluchtelingen, de psychiatrische zieken die op de dool zijn, de velen die omwille van extreme armoede of een handicap niet

deus caritas est

Arie Trum

magazine | 2017 # 01

meer als volwaardig mens worden gezien en bejegend. En, om te geven, veel liefde te geven, en zo verder te zetten wat vader Triest ons heeft voorgeleefd en waartoe hij ons blijft aanmoedigen. Een gedenkwaardige dag, die zondag van de achtste januari, hoogfeest van de Openbaring, Epifanie, afgeleid van het Griekse woord ‘phainein’, dat lichten of schijnen betekent, aan het licht brengen. Moge deze devotieplaats een plaats worden waar het spoor van caritas, door Petrus Jozef Triest in zijn leven zo pertinent en consequent getrokken, steeds weer mag oplichten en ons aanzetten om in zijn spoor verder te gaan, als ware caritas-mensen. Moge deze plaats een plaats van stilte worden, een plaats waar de aandachtige bezoeker – ondanks alle lawaai in en rondom ons – innerlijk geopend wordt voor de stille Fluistering in ons bestaan. ¶

AS -B PA YS

que la nature ne peut donner

l’amour donne les forces

e fut une rencontre mémorable ce dimanche 8 janvier, jour de l’Epiphanie. La liturgie de L’incarnation du Seigneur a été pour l’occasion combinée avec la bénédiction du « Mémorial Pierre Joseph Triest ».Une célébration pontificale avec deux célébrants et deux acolytes montrait qu’il ne s’agissait pas d’un dimanche ordinaire, mais d’une fête avec un caractère particulier. Le supérieur générale René Stockman est spécialement venu de Gand, ainsi que plusieurs confrères de Belgique et des Pays-Bas. Avec les « paroissiens » réguliers, la chapelle était fort remplie. Frère Stockman avait l’honneur de faire l’homélie. Ce fut une réflexion contemplative, dans laquelle il arrivait à lier parfaitement l’importance de la fête de l’Epiphanie avec le cœur de la vie de l’homme de charité, Triest. Parce que c’est ce qu’il a été en un mot, ce petit/grand homme, en qui la véritable charité a pu prendre chair. Mais quel était son secret, pour pouvoir montrer autant de charité, se demandait Stockman. Eh bien, la devise du Père Triest était : Dieu est Amour. Il a invité ses frères et sœurs à se rafraîchir, tous les jours, à la source inépuisable de l’Amour de Dieu, afin d’arriver à une attitude charitable et miséricordieuse. Ce n’est qu’en se laissant illuminer tous les jours par la lumière de l’Amour divin, que l’on peut faire briller notre charité comme une lumière dans le monde. C’est en précisément avec l’Amour de Dieu, la miséricorde de Dieu, que nous devons aller vers le prochain. Seulement cela peut faire de nous des êtres de charité. Et n’est-ce pas à cela que nous sommes appelés en tant que Frères de la Charité, a souligné Stockman. Cet appel à l’Amour est une fois de plus clairement exprimé dans les derniers mots de Triest, avant de nous quitter définitivement : Donnez et vous recevrez. Ce fut aussi une invitation à ses frères et sœurs à devenir des êtres de don. Cette expression marque profondément la personne de Triest, il en était imprégné et il l’a proclamé jusqu’au bout : si nous nous laissons saisir par l’amour, qui trouve son origine dans l’amour divin, nous sommes poussés à toujours faire un pas de plus. C’est alors que nous comprenons très bien les mots de saint Vincent de Paul – qui fut la grande source inspiration pour Triest

pendant toute sa vie : d’Avantage. Toujours plus, jamais assez ! Frère Stockman raconte comme anecdote que Vincent était, même à un âge avancé, d’avis qu’il n’avait pas fait assez de charité. Il pensait avoir trop dormi, tandis que le fait qu’il dormait à peine quatre heures par nuit était connu. « La folie de l’amour ». L’amour donne les forces pour toujours aller plus loin, même au-delà de la raison. Aimer jusqu’à en avoir mal, furent les mots de Mère Teresa. Afin de pouvoir partager le message de Triest avec le plus de personnes possible, on a décidé d’établir dans cette chapelle un sanctuaire, pour que tout le monde puisse faire connaissance avec la personne de Pierre Joseph Triest, pour se laisser toucher par ce qu’il représentait : la miséricorde inconditionnelle. Pour visualiser cela, le sculpteur Henk Oddens – le créateur de la statue de Triest qui se trouve juste à l’entrée principale du provincialat – a été invité à réaliser le mémorial, le sanctuaire, dans l’ancien confessionnal transformé en chapelle. C’était une représentation de l’histoire du bon Samaritain, des carrelages en argile de couleur terracotta, assemblés en un grand relief mural de 2.20 sur 2.45 mètres. Pas une œuvre pour glorifier la personne de Triest, ni pour glorifier le créateur du relief, mais un endroit pour contempler en silence la signification de la vertu de la miséricorde. « Misercordes sicut Pater. » « Soyez miséricordieux, comme votre Père est miséricordieux. » Le supérieur Stockman s’était déjà référé à ces mots dans son homélie. C’est en effet avec la miséricorde de Dieu, avec l’Amour de Dieu, que nous devons aller vers les autres. En toute liberté, nous sommes sans cesse invités à être des êtres de charité. Ce n’est pas évident. C’est presque contre notre nature humaine, qui est totalement recentrée sur elle-même. L’auteur néerlandais Gérard Reve l’a formulé de manière concise : « L’homme est appelé à vivre l’amour, mais en même temps condamné à échouer ». Ce dernier semble certes comme la réalité, mais chez le Père Triest nous voyons qu’avec l’aide de Dieu nous sommes capable de surmonter parfaitement cette condamnation, quand nous nous orientons entièrement vers cet appel à vivre l’amour, à nous laisser toucher par l’invitation à être, avec l’Amour

de Dieu un soutien et une source d’inspiration, être des personnes miséricordieuses. C’est pourquoi nous voyons au-dessus du relief, les mots de saint Bernard de Clairvaux en lettres capitales : LA MESURE DE L’AMOUR EST L’AMOUR SANS MESURE. Cet amour qui, dans son essence, est toujours infini, radical et sans mesure, et qui fait même parfois mal. Le message d’amour, qui a été très clairement traduit par Pierre Joseph Triest en la miséricorde et qui a été concrétisé dans sa vie, nous voulons le partager avec de nombreuses personnes. Tel fut le souhait du frère Stockman. C’est pourquoi c’est devenu plus qu’un « Mémorial », c’est devenu un sanctuaire, un lieu de dévotion, de méditation, de contemplation, de rencontre avec le personnage Triest, un lieu de prière, d’abandon, d’ouverture, un lieu de… silence devant le mystère qui s’appelle l’amour, ou pour prendre les mots du frère Stockman : être touché par Triest, encouragé à être miséricordieux, comme le Père céleste est miséricordieux, afin de n’exclure personne de notre amour et certainement pas les pauvres d’aujourd’hui. Pensons aux malades isolés, aux réfugiés, aux malades mentaux qui s’en vont à la dérive, aux nombreuses personnes qui, en raison de leur pauvreté extrême ou d’un handicap ne sont plus considérées comme des personnes à part entière et sont discriminées. Et, à donner, à donner beaucoup d’amour, afin de continuer ce que le Père Triest nous a montré et dans quoi il continue à nous encourager. Une journée mémorable, ce dimanche 8 janvier, fête de l’Incarnation, l’Epiphanie, dérivé du mot grec « Phainein », ce qui signifie illuminer ou briller, mettre en lumière. Que ce sanctuaire puisse être un lieu où la trace de la charité, qui par Pierre Joseph Triest fut soulignée de manière si pertinente et conséquente dans sa vie, puisse toujours briller et nous encourager à marcher dans ses pas, comme de vraies personnes de charité. Que ce lieu soit un lieu de recueillement, un lieu où le visiteur attentionné – malgré tout le bruit qui nous entoure – s’ouvre intérieurement au murmure silencieux de notre être. ¶ Arie Trum

deus caritas est

TA N

let us go up

the mountain…

magazine | 2017 # 01

to the aforementioned Gospel pericope and linked to the name of the location, but also thinking ahead about how the day centre would work. After all, just like Jesus forbade his disciples to set up shelters and urged them to go down the mountain, the children who come for training and education will have to return to their families and to society after a certain time to take their place in it. They ascend the mountain, stay there for a while, and then they descend it, filled with the message they have learned and the experience they have gained. On Saturday, 14 January 2017 the new day centre was inaugurated. The Superior General, Bro. René Stockman, opened it and the vicar general of the archdiocese who represented the archbishop blessed the buildings. A tree was planted in the courtyard. A meaningful gesture during inaugurations of new buildings here in Africa. The speeches highlighted the various initiatives of the Brothers of Charity in Tanzania and indicated the spirit in which the centre would be run. During this commemorative year of 400 years of Vincentian spirituality, we specifically referred to the strengths that were so typical of Vincent de Paul and that also continue to play a role in the education of

children with intellectual disabilities: care for the poorest; seeing, meeting, and loving Jesus himself in these children; having their education influenced by the typical Vincentian virtues of humility, simplicity, and charity; emphasis on expertise; and all supported by prayer. What we love to take with us from Father Triest is how he attached so much importance to true love for the child when it came to its education, to show no preference, but to always be near to the children with patience and generosity. This legacy we will carry with us so that we might add our very own colour to the training and education of these children here in Tabora, the colour of charity, of hospitality, and fraternity. With this new project, there is a renewed presence of the Brothers of Charity in Tabora. And with a project in the heart of our charism, we hope that many children with intellectual disabilities can now receive appropriate training and education. We are ready to go and paved the way to ‘Mount Tabor’. We hope it will be a nice place to be with our brothers and staff members under the banner of charity. ¶ Bro. René Stockman

he name ‘Tabora’ spontaneously brings to mind the Gospel pericope in which Jesus and the Apostles Peter, John, and James go up Mount Tabor where He is transfigured and where he reveals his divine nature to his Apostles. In reality, however, this little town in the heart of Tanzania has nothing to do with the Gospel story. It is the place where the Brothers of Charity first set foot in 1994 to work in a centre for children with hearing impairment. Fr. Piet Bergmans, a White Father from the Netherlands, had pioneered in the field of deaf education and asked the brothers to join the project. Plans to take over the centre ourselves were called off in the end due to various circumstances, but the brothers did stay as teachers. Today, there is a group of brothers-students who attend classes at the recently established Catholic university. Meanwhile, the request was made to start an apostolate of our own in Tabora, and after researching the needs, the choice fell on the education of children with intellectual disabilities. Experience has taught us how these children are usually hidden from the environment in other African countries and have no opportunities to grow. Often these children are considered a burden by their parents and a consequence of an evil fate that has afflicted them. As always, these children are the last in line when special education is established, based on the idea that they cannot contribute to society. This is what we wanted to change with our project. After finding a plot of land outside the city and a positive search for the necessary funds, we were able to launch the construction of a small day centre with six classrooms, a few common areas, and the necessary sanitary facilities. It is all about simplicity, but coupled with efficiency, it will truly be an answer to the need for appropriate schooling and education for these children. Together with the brothers, we thought of an appropriate name for the new day centre. We went with ‘Mount Tabor’, referring

A NI ZA

TA N

deze berg opgaan…

laten we

e naam Tabora doet ons spontaan denken aan de evangeliepericope waarin Jezus met de drie apostelen Petrus, Johannes en Jacobus de Tabor-berg opgaat waar Hij verheerlijkt wordt en waar Hij aan zijn apostelen zijn goddelijke natuur laat kennen. In realiteit echter heeft dit stadje in het hart van Tanzania niets te maken met het evangelieverhaal. Het is wel de plaats waar de Broeders van Liefde in 1994 voor het eerst voet aan wal zetten in Tanzania om er mee te werken in een centrum voor kinderen met een auditieve beperking. Pater Piet Bergmans, een witte Pater uit Nederland, had er pionierswerk verricht op het vlak van dovenonderricht en vroeg de broeders om te participeren in het project. De planning om het centrum over te nemen in eigen beheer kon wegens allerlei omstandigheden uiteindelijk niet doorgaan, maar de broeders bleven er als lesgevers verbonden en vandaag is er ook een groep broeders-studenten die er les volgen aan de inmiddels opgerichte katholieke universiteit. Ondertussen werd de vraag gesteld om in Tabora een eigen apostolaat op te starten, en na onderzoek naar de noden viel de keuze op de opvoeding van kinderen met een mentale beperking. De ervaring in andere Afrikaanse landen heeft ons geleerd hoe deze groep kinderen meestal verborgen worden voor de omgeving en helemaal geen kansen krijgen om zich te ontwikkelen. Dikwijls worden deze kinderen door hun ouders als een last beschouwd en als het gevolg van het kwade lot dat hen teisterde. Zoals steeds zijn deze kinderen ook de laatsten waarvoor gezorgd wordt bij de oprichting van buitengewoon onderwijs, vanuit de idee dat ze toch niet te recupereren zijn in de maatschappij. Daar wilden we met ons project verandering in brengen. Na het vinden van een stuk grond even buiten de stad en de positieve zoektocht naar de nodige financiële middelen, kon in 2016 gestart worden met de bouw van een klein dagcentrum met een zestal klasjes, een aantal gemeenschappelijke ruimten en de nodige sanitaire voorzieningen. Eenvoud is er troef, maar gekoppeld aan efficiëntie

zal er echt een antwoord worden gegeven aan de nood voor aangepaste onderwijs en opvoeding van deze kinderen. Samen met de broeders werd nagedacht over een gepaste naam voor het nieuwe dagcentrum. Uiteindelijk werd het “Mount Tabor”, verwijzend naar de reeds aangehaalde evangeliepericope en gelinkt aan de naam van de plaats, maar ook verder nadenkend hoe het dagcentrum zou functioneren. Immers, net zoals Jezus zijn leerlingen verbood tenten te bouwen en hen aanspoorde terug te keren naar de vlakte, zullen ook de kinderen die er komen voor opleiding en opvoeding na een zekere tijd moeten terugkeren in hun familie en in de maatschappij om daar hun plaats in te nemen. De berg bestijgen om er een tijd te verblijven en dan de berg afdalen, vervuld van de boodschap en de ervaringen die men er heeft opgedaan. Op zaterdag 14 januari 2017 werd het nieuwe dagcentrum plechtig geopend. De generale overste, Br. René Stockman, deed de opening en de vicaris-generaal van het aartsbisdom die de aartsbisschop vertegenwoordigde zegende de gebouwen in. Op het binnenplein werd een boom geplant, een zinvolle handeling bij de inzegening van nieuwe gebouwen hier in Afrika. In de toespraken werd gewezen naar de verschillende initiatieven die de Broeders van Liefde in Tanzania ontwikkelden, en tegelijk werd aangegeven vanuit welke geest men het centrum zou willen leiden. In het herdenkingsjaar van 400 jaar Vin-

centiaanse spiritualiteit werd speciaal verwezen naar de sterke punten die zo typisch waren bij Vincentius a Paulo en die ook in de opvoeding van kinderen met een mentale beperking een rol blijven spelen: de zorg voor de armsten, in deze kinderen Jezus zelf zien, ontmoeten en beminnen, de opvoeding laten beïnvloeden door de typisch Vincentiaanse deugden van nederigheid, eenvoud en liefde, met aandacht voor de deskundigheid en alles laten ondersteunen door het gebed. En van Vader Triest onthouden we graag hoe hij in de opvoeding alle belang hechtte aan ware liefde voor het kind, geen voorkeuren te vertonen, maar steeds de kinderen met geduld en mildheid nabij te zijn. Het is dit historisch erfgoed dat we zullen meedragen om aan de hedendaagse opleiding en opvoeding aan deze kinderen hier in Tabora een eigen kleur te blijven geven, de kleur van de caritas, van de gastvrijheid en van de broederlijkheid. Met dit nieuwe project komt ook een vernieuwde aanwezigheid van de Broeders van Liefde in Tabora, en met een project in het hart van ons charisma hopen we dat vele kinderen met een mentale beperking er voortaan een aangepaste opleiding en opvoeding mogen ontvangen. De aanzet is alvast gegeven en de weg naar de “Mount Tabor” is geëffend. We hopen dat het er goed toeven wordt met onze broeders en medewerkers onder de vlag van de caritas. ¶ Br. René Stockman

deus caritas est

TA N

gravissons

cette montagne…

magazine | 2017 # 01

nécessaires. La simplicité y est un must, mais liée à l’efficacité, nous pourrons vraiment répondre au besoin d’un enseignement et d’une éducation adaptés pour ces enfants. Ensemble avec les frères, nous avons réfléchi à un nom approprié pour le nouveau centre d’accueil. Finalement c’est devenu « Mont Tabor », se référant à la péricope d’Evangile précitée et en lien avec le nom du lieu, mais aussi en réfléchissant à comment le centre d’accueil fonctionnerait. En effet, comme Jésus avait interdit à Ses disciples de monter les tentes et les avait exhortés à redescendre, les enfants, qui y viennent pour une formation et une éducation, devraient après un certain temps, retourner dans leur famille et dans la société pour y prendre leur place. Gravir la montagne pour y rester un temps et puis la descendre, rempli du message et des expériences que l’on y a acquises. Le samedi 14 janvier 2017, le centre d’accueil a été inauguré. Le supérieur général, Fr. René Stockman, a mené l’ouverture et le vicaire général de l’archidiocèse qui représentait l’archevêque a béni les bâtiments. Dans la cour, nous avons planté un arbre, geste significatif lors de l’inauguration de nouveaux bâtiments ici en Afrique. Les discours ont souligné les différentes initiatives que les Frères de la Charité ont développées en Tanzanie, et ont ainsi indiqué avec quel esprit nous voudrions diriger le centre

Dans l’année commémorative des 400 ans de spiritualité vincentienne, les points forts si typique de saint Vincent de Paul et qui continuent à jouer un rôle dans l’éducation des enfants souffrant de troubles mentaux ont été soulignés: soigner les plus pauvres, voir, rencontrer et aimer la personne de Jésus dans ces enfants, influencer l’éducation par les vertus typiquement vincentiennes comme l’humilité, la simplicité et l’amour, avec de l’attention pour le professionnalisme et soutenir l’ensemble par la prière. Nous aimons nous souvenir combien d’importance le Père Triest attachait à l’amour véritable pour l’enfant, ne montrant aucune préférence, mais approchant toujours les enfants avec patience et douceur. Voici l’héritage que nous porterons pour continuer à donner une couleur personnelle à l’enseignement et éducation actuels de ces enfants ici à Tabora, la couleur de la charité, de l’hospitalité et de la fraternité. Avec ce nouveau projet, vient une présence renouvelée des Frères de la Charité à Tabora, et avec ce projet au cœur de notre charisme, nous espérons que de nombreux enfants souffrant de troubles mentaux, pourront désormais recevoir une formation et une éducation adaptées. Le début est d’ores et déjà lancé, et le chemin vers le « Mont Tabor » est ouvert. Nous espérons qu’il y fera bon vivre avec nos frères et collaborateurs sous l’étendard de la charité. ¶ Fr. René Stockman

e nom Tabora nous fait spontanément penser à la péricope d’Evangile dans laquelle Jésus gravit le mont Thabor avec les trois apôtres Pierre, Jacques et Jean, où Il sera transfiguré et où Il dévoilera à Ses apôtres sa nature divine. En réalité, cette petite ville au cœur de Tanzanie, n’a rien à voir avec cette histoire d’Evangile. Il s’agit tout de même d’un lieu, où, en 1994, les Frères de la Charité sont arrivés pour la première fois en Tanzanie afin de venir en aide dans un centre pour enfants ayant des troubles auditifs. L’Abbé Piet Bergmans, un Père blanc venant des Pays-Bas, y avait effectué un travail de pionnier au niveau de l’enseignement des sourds et demanda aux frères de participer à ce projet. Le projet de reprendre la responsabilité du centre, ne pouvait aboutir en raison de diverses circonstances, mais les frères sont restés liés en tant qu’enseignants et nous avons aujourd’hui aussi un groupe de frères-étudiants qui y suivent des cours à l’université catholique récemment créée. Pendant ce temps, la question s’est posée de commencer leur propre apostolat à Tabora, et après analyse des besoins, le choix est tombé sur l’éducation des enfants souffrant de troubles mentaux. L’expérience dans les autres pays africains nous a appris comment ce groupe d’enfants est habituellement caché par son entourage et ne reçoit aucune possibilité de se développer. Ces enfants sont souvent considérés par leurs parents comme un poids et comme une conséquence d’un mauvais sort qui les poursuivait. Comme d’habitude, ces enfants sont les derniers de qui l’on s’occupe dans la constitution de l’enseignement spécialisé, avec l’idée qu’ils sont irrécupérables dans la société. C’est là que nous voulions apporter un changement avec notre projet. Après avoir trouvé un morceau de terrain en dehors de la ville et une recherche positive de ressources financières nécessaires, nous avons pu démarrer en 2016 la construction d’un petit foyer d’accueil avec environ six classes, quelques espaces communs et les installations sanitaires

A NI ZA

TA N 24

Cast out twice

n my flight from Dar es Salaam to Tabora I was leafing through the in-flight magazine of Precision Air, the airline with which I was flying. My eye fell on an unusual article about Ras Six, a singer from Tanzania. Stories about singers do not arouse my interest in particular, but this time the singer was quite remarkable as Ras Six is a person with albinism. The next day, I would be travelling to Shinyanga from Tabora to go and visit our new project which exactly focuses on the care for children with albinism. At the same time, we wanted to try and reach a solid agreement with the local authorities to have this public facility be run by the Brothers of Charity. For that was the request made by the bishop of Shinyanga, Mgr. Liberatus, which needed to be finalized by the regional commissioner. Albinism is a genetic disorder which is characterized by the lack of pigment – melanin – in the skin, causing the person to have white skin, white hair, and no resistance to the rays of the sun. It often affect the eyes, as well, causing most people with albinism to be visually impaired or blind. The hardest part for them is that they constantly have to protect themselves from sunlight to avoid burning or skin cancer, which, in Africa, is anything but obvious. Albinism occurs on all continents, but apparently more in Africa. In Tanzania alone, it is estimated that there are 170,000 people with albinism. When a child is born with albinism, which is caused by a gene that both parents have, the parents usually panic because they hear all kinds of stories about albinism. They are said to be returned spirits, to bring a curse on the family, or begotten by witchcraft. Often the woman is disowned because she is suspected to have had intercourse with a white man. Because of their appearance, these children are thought to be intellectually disabled and they are neglected in terms of going to school. They are hidden away from the community or

simply cast out. But the worst is the superstition. Witch doctors use albino body parts to make amulets and potions which they believe give people special powers. Children with albinism are constantly in danger of being kidnapped, killed for their limbs, which are then sold to these witch doctors. We heard terrible stories about kidnappings of albino children in Kenya, in Burundi, and in Tanzania. Recently, about 30 people were arrested in Tanzania on suspicion of murdering albino children and trading their body parts. In order to protect these children and take care of them when their parents abandon them, the Tanzanian government decided to establish a number of boarding schools for children with albinism. Such an operation already existed in Shinyanga, where it was organized by the Maryknoll Fathers, before schools and institutions were government-owned. The centre, located in Shinyanga’s Buhangija district, currently welcomes about 180 albino children, plus some 60 children with auditory and visual disabilities. They all go to the nearby primary school, which has adapted classes for them and which aims to integrate them as much as possible in mainstream education, because inclusive education was introduced in Tanzania. This is the centre local authorities asked the Brothers of Charity to take over. Shinyanga’s regional commissioner, a very religious woman, was struck by the plight of the centre and asked the bishop if the Church could do something. The bishop, in turn, contacted the Brothers of Charity, and after an exploratory visit by a few brothers from Kigoma, it was decided to launch negotiations to establish a clear and workable agreement, because it is not the practice of the Congregation to work within a public facility. Yet, it is not impossible, because in the early years of the Congregation the brothers served in the committees of the hospices in Belgium. Our focus is on these children, and it is up to us to work out an appropriate structure

for their welfare. Before reaching a final decision, it was decided to go there with a small group of brothers and work as volunteers at the centre. The government offered us a house and we formed a temporary community that was placed under the protection of Saint Teresa of Calcutta, as we believe that these children with albinism would have certainly had Mother Teresa’s special attention. On Monday, 16 January 2017 we visited the centre with a few brothers. It was a visit that we will remember for a long time and that really touched us. The centre consists of a number of dormitories, and a central building that has several classrooms for the youngest children. There are no living areas, there is no refectory, and the kitchen is outdoors. The whole operation is quite chaotic. The children are everywhere, and the only thing they get is a place to sleep and food. There are no activities and the only place the children have is their bed in the dormitory. During the day they are in school, but after school there is nothing for them. It is as if these children are cast out a second time: rejected by their parents and rejected at the boarding house where no one really cares for them. What should become of these children? Where do they turn to when they have to leave the boarding school after primary school? And what kind of education do they get during the ten years that they stay at the school? Questions no one could answer. The primary school headmaster accompanied us during our visit, and it was clear that he considered the management of the boarding school entrusted to him as a burden, because his focus was on his school with about a thousand pupils. The children with albinism and the children with visual and auditory disabilities are just extra; they are a burden. We did see that they were apparently well-integrated in the higher years of the primary school and that there was no discrimination. It was the only positive thing that we remembered from our visit.

deus caritas est

The centre nurse told us that there was no sunscreen to protect the children’s skin from the sunlight. They did not even have that at the centre, and we saw several children with severe skin damage. There were no sunglasses to protect their eyes, and we saw how they were squinting as they went to school. We could only feel compassion for these children, cast out twice. As Brothers of Charity, we could not stand idly by, and we were starting talks with the regional commissioner with a touched heart in the hope of reaching a good agreement. The first round was today, and we were hoping to finalize the agreement tomorrow. Meanwhile, I listened to the stories of our brothers who had already been trying to make small improvements in the care of these children in recent months. They made sure that each child had its own mattress and they were dealing with the matter of hygiene in the very limited sanitary facilities. One of the brothers had already drawn up a whole plan to really take the education of these children to heart. They were enthusiastic and had discovered the face of Jesus himself in these children. They had made a remarkable leap from theory to practice here in Shinyanga. And, as Brothers of Charity, they were hoping to make a difference. These children remain abandoned by their parents, but here at the centre, they can hopefully find a new home, more than just a bed and food, but a sense of security and lots of love. We prepared for the second round with the regional commissioner. We were hoping to return to the brothers with a positive response. ¶

P.S. .: Around noon, after two hours of consultation on a number of amendments proposed by us that were ultimately accepted by the government, the ‘Memorandum of Understanding’ was signed between the Congregation and the local government. This is the framework in which the collaboration can take shape. For the Congregation, the acceptance of the new apostolate is now a fact and, with this new mission, we hope to make a significant contribution to the care, education, and support of children with albinism. Talk about a challenge!

Bro. René Stockman

It is as if these children are cast out a second time: rejected by their parents and rejected at the boarding house where no one really cares for them. What should become of these children?

magazine | 2017 # 01

A NI ZA

TA N 26

Tweemaal verstoten

p de vlucht van Dar es Salaam naar Tabora blader ik even in de magazine van Precision Air, de luchtvaartmaatschappij waarmee ik de reis maak. Mijn ogen vallen op een uitzonderlijk artikel over Ras Six, een Tanzaniaanse zanger. Artikelen over zangers dragen niet onmiddellijk mijn interesse weg, maar ditmaal gaat het over een wel speciale zanger, want Ras Six is een persoon met albinisme. En de volgende dagen zal ik vanuit Tabora naar Shinyanga reizen om er ons nieuw project te bezoeken waar het juist gaat om de opvang van kinderen met albinisme. Tegelijk zullen we proberen met de plaatselijke overheid tot een goede overeenkomst te komen om deze overheidsvoorziening door de Broeders van Liefde te laten beheren. Want dat is de vraag die de bisschop van Shinyanga, Mgr. Liberatus, ons stelde en dat nu met de regional commissioner moet gefinaliseerd worden. Albinisme is een genetische aandoening waarbij het pigment melanine in de huid ontbreekt waardoor de persoon een witte huid heeft, wit haar en geen weerstand tegen de zonnestralen. Veelal worden ook de ogen aangetast, waarbij de meeste personen met albinisme slechtziend of zelfs blind zijn. Het zwaarste voor hen is dat ze zich voortdurend moeten afschermen voor de zonnestralen om verbranding en huidkanker te vermijden, wat in Afrika natuurlijk allesbehalve evident is. Albinisme komt in alle continenten voor, maar blijkbaar toch meer in Afrika en alleen in Tanzania schat men dat er een 170.000 personen met albinisme zijn. Wanneer een kind met albinisme geboren wordt, veroorzaakt door het gen dat beide ouders bezitten, zijn de ouders meestal in paniek, want allerlei verhalen doen de ronde rond albinisme. Ze zouden teruggekomen geesten zijn, ze zouden een vloek brengen over de familie, of ze zouden door hekserij zijn verwekt. Dikwijls wordt de vrouw verstoten omdat ze verdacht wordt met een blanke gemeenschap te hebben gehad. Door hun uiterlijk worden deze

kinderen als achterlijk beschouwd en men verwaarloost hen naar school te laten gaan. Ze worden weggestoken voor de omgeving of gewoon verstoten. Maar het ergste is de hele superstitie die rond hen is ontstaan, waarbij tovenaars ledematen van albino’s gebruiken om amuletten en toverdrankjes te maken, die aan mensen bijzondere krachten zouden geven. Kinderen met albinisme lopen constant het gevaar gekidnapt te worden, gedood omwille van hun ledematen en verkocht aan tovenaars. We hoorden vreselijke verhalen over het kidnappen van kinderen met albinisme in Kenia, in Burundi en in Tanzania, en recentelijk werden in Tanzania een 30-tal mensen opgepakt die verdacht worden kinderen met albinisme te hebben vermoord en hun ledematen te hebben verhandeld. Teneinde deze kinderen te beschermen en op te vangen wanneer ze door hun ouders verstoten worden, besloot de Tanzaniaanse regering een aantal internaten voor kinderen met albinisme op te richten. In Shinyanga bestond reeds een dergelijke opvang georganiseerd door de Maryknoll fathers, maar bij de etatisering van de scholen en instituten kwam dit in overheidshanden. Het centrum, gelegen in de wijk Buhangija van Shinyanga, telt momenteel een 180tal kinderen met albinisme, aangevuld met een 60-tal kinderen met een auditieve en visuele handicap. Allen gaan naar de nabijgelegen lagere school, die voor hen aangepaste klassen heeft ingericht en hen verder zoveel als mogelijk integreert in het gewone onderwijs, want in Tanzania werd het inclusief onderwijs ingevoerd. Het is voor dit centrum dat de Broeders van Liefde door de plaatselijke overheid werd gevraagd om het beheer over te nemen. De regional commissioner van Shinyanga, een zeer gelovige vrouw, was getroffen door de erbarmelijke toestand van dit centrum en vroeg aan de bisschop of hij vanuit de Kerk iets kon doen. De bisschop op zijn beurt contacteerde de Broeders van Liefde, en na een verkennend bezoek van

een aantal broeders uit Kigoma, werd besloten onderhandelingen te starten om tot een duidelijke en werkbare overeenkomst te komen, want het is niet de gewoonte van de congregatie binnen een overheidsinstelling te werken. Anderzijds is het niet uitgesloten, want in de aanvangsjaren van de congregatie waren de broeders in dienst van de commissies van de godshuizen in België. Onze focus gaat naar deze kinderen, en in functie van hen is het aan ons om een gepaste structuur uit te werken. Vooraleer tot een definitief besluit te komen, werd besloten om met een kleine groep broeders ter plaatse te gaan en reeds als vrijwilliger mee te werken in het centrum. De overheid bood een huis aan en er werd een tijdelijke communiteit opgericht die onder de bescherming werd geplaatst van de heilige Moeder Teresa, bedenkend dat deze kinderen met albinisme zeker de speciale aandacht van Moeder Teresa zouden hebben weggedragen. Op maandag 16 januari 2017 bezoeken we met een aantal broeders het centrum. Het wordt een bezoek dat ons lang zal bijblijven en ons echt raakt. Het centrum bestaat uit een aantal slaapzalen, en één centraal gebouw waar een aantal klaslokalen zijn ondergebracht waar de allerkleinsten les krijgen. Er zijn geen leefzalen, er is geen refter en de keuken is in openlucht. Het geheel straalt chaos uit. Overal lopen de kinderen rond, en het enige dat ze er krijgen is slaping en eten. Voor de rest zijn er geen activiteiten en de enige plaats die de kinderen hebben is hun bed in de slaapzaal. Gedurende de dag zijn ze op school, maar voor hun naschoolse opvang op het internaat is helemaal niets voorzien. Het is alsof deze kinderen hier voor een tweede maal verstoten zijn: verstoten door hun ouders en nu ook verstoten hier in het internaat waar niemand echt zorg voor hen draagt. Wat moet er van deze kinderen geworden? Waar kunnen ze terecht wanneer ze na de lagere school het internaat moeten verlaten? En welke opvoeding krijgen ze mee gedurende de tien jaren dat ze op

deus caritas est

magazine | 2017 # 01

het internaat verblijven? Vragen waarop men ons geen antwoord kan geven. De directeur van de lagere school begeleidt ons bezoek, en het is duidelijk dat het beheer van het internaat dat hem is toevertrouwd voor hem een last is, want zijn aandacht gaat vooral naar zijn school met een duizendtal leerlingen. De kinderen met albinisme en de kinderen met visuele en auditieve handicap worden er nu eenmaal bijgenomen, als een last. Wel zien we dat ze in de hogere klassen van de lagere school blijkbaar goed geïntegreerd zijn en dat er van discriminatie geen sprake is. Het is het enige positieve dat we van dit bezoek meedragen. De verpleegster van het centrum vertelt ons dat er geen zonnecrème is waarmee deze kinderen hun huid kunnen beschermen tegen de zonnestralen. Zelfs dit ontbreekt in het centrum, waardoor we verschillende kinderen zien met ernstige huidbeschadiging. Ook zonnebrillen om hun ogen te beschermen zijn niet beschikbaar, en we zien hoe ze met toegeknepen ogen naar de school trekken. Het enige dat we hier kunnen hebben is compassie met deze kinderen, dubbel verstoten. Als Broeders van Liefde kunnen we daar niet ongevoelig voor zijn, en we gaan met een bewogen hart de gesprekken aanvangen met de regional commissioner in de hoop tot een goede overeenkomst te kunnen komen. Vandaag een eerste ronde, morgen hopelijk de finalisatie van de overeenkomst. Ondertussen luister ik naar het verhaal van onze broeders ter plaatse, die de voorbije maanden probeerden reeds kleine verbeteringen te brengen in de opvang van deze kinderen. Ze zorgden ervoor dat ieder kind zijn eigen matras heeft en ook de hygiëne in de zeer beperkte sanitaire ruimten werd aangepakt. Eén van de broeders werkte reeds een gans plan uit om de opvoeding van deze kinderen echt ter harte te nemen. Ze zijn enthousiast en ontdekten in het gelaat van deze kinderen Jezus zelf. Ze maakten hier in Shinyanga een opmerkelijke sprong van de theorie

naar de praktijk. En ze hopen er als Broeders van Liefde het verschil te kunnen maken. Deze kinderen blijven verstoten door hun ouders, maar hier in het centrum mogen ze hopelijk een nieuwe thuis vinden, meer dan een bed en eten, maar geborgenheid en veel liefde. We maken ons gereed voor het tweede gesprek met de regional commissioner. We hopen met een positief antwoord naar de broeders te kunnen terugkeren. ¶ Br. René Stockman

P.S.: Rond de middag, na twee uur overleg rond een aantal amendementen door ons voorgesteld die uiteindelijk door de overheid werden aanvaard, werd het “memorandum of understanding” tussen de congregatie en de lokale overheid getekend. Daarmee is het kader gevormd waarin de samenwerking vorm kan krijgen. Voor de congregatie is de aanvaarding van het nieuwe apostolaat een feit en we hopen met deze nieuwe missie een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren in de opvang, opvoeding en begeleiding van deze kinderen met albinisme. Van een uitdaging gesproken!

Het is alsof deze kinderen hier voor een tweede maal verstoten zijn: verstoten door hun ouders en nu ook verstoten hier in het internaat waar niemand echt zorg voor hen draagt. Wat moet er van deze kinderen geworden?

E NI ZA

TA N 28

Rejetés deux fois

u cours du vol de Dar es Salaam à Tabora, je feuillette un magazine de Precision air, la compagnie aérienne avec laquelle je voyage. Mes yeux tombent sur un article exceptionnel à propos de Ras Six, un chanteur tanzanien. Les articles sur des chanteurs n’attirent pas immédiatement mon attention, mais cette fois il s’agissait d’un chanteur bien particulier, car Ras Six est une personne atteinte d’albinisme. Et les jours suivants, je voyagerai à partir de Tabora à Shinyanga pour y visiter notre nouveau projet où l’on accueille justement des enfants atteints d’albinisme. Nous essayerons de trouver un bon accord avec les autorités locales afin de laisser les Frères de la Charité gérer cet établissement. Il s’agit d’une question que l’évêque de Shinyanga, Mgr. Liberatus, nous a posée et qui doit maintenant être finalisée avec le commissaire régional. L’albinisme est une maladie génétique par laquelle les pigments de mélanine manquent dans la peau de sorte que la personne a une peau blanche, des cheveux bancs et ne résiste pas aux rayons de soleil. Les yeux sont aussi souvent affectés, et la plupart des personnes atteintes d’albinisme sont malvoyantes ou même aveugles. Le plus difficile pour eux est de devoir toujours se protéger des rayons de soleil pour éviter de brûler ou d’attraper le cancer de la peau, ce qui est loin d’être évident en Afrique. L’albinisme existe sur tous les continents, mais apparemment plus en Afrique et la Tanzanie seule compte 170.000 personnes atteintes d’albinisme. Quand un enfant nait avec l’albinisme, causé par le gène que les deux parents possèdent, les parents sont généralement en panique, parce qu’on raconte beaucoup d’histoires sur l’albinisme. Ils seraient des esprits revenus, ils apporteraient un sort sur la famille, ou ils seraient conçus par la sorcellerie. La femme est souvent répudiée parce qu’elle est soupçonnée d’avoir eu une union avec un blanc. En raison de leur apparence, ces enfants sont considé-

rés comme arriérés et on ne les laisse pas aller à l’école. Ils sont cachés de l’entourage ou simplement rejetés. Mais le pire, c’est toute la superstition qui a surgi autour d’eux, où des magiciens utilisent des membres d’albinos comme amulettes pour en faire des potions, qui donneraient aux gens des pouvoirs spéciaux. Les enfants atteints d’albinisme courent toujours le danger d’être kidnappés, tués pour leurs membres et vendus aux magiciens. Nous entendons des histoires terribles sur l’enlèvement d’enfants atteints d’albinisme au Kenya, au Burundi et en Tanzanie, et récemment en Tanzanie, une trentaine de personnes, soupçonnées d’avoir tué des enfants atteints d’albinisme et d’avoir vendu leurs membres ont été arrêtés. Afin de protéger et accueillir ces enfants lorsqu’ils sont rejetés par leurs parents, le gouvernement tanzanien a décidé de créer un certain nombre d’internats pour les enfants atteints d’albinisme. A Shinyanga, il existait déjà un accueil similaire, organisé par les pères de Maryknoll, mais lors du développement du secteur public dans les écoles et les instituts, ceci tomba entre les mains du gouvernement. Le centre, situé dans le quartier Buhangija de Shinyanga, compte actuellement environ 180 enfants atteints d’albinisme, ainsi qu’environ 60 enfants atteints d’un handicap auditif ou visuel. Tous vont à l’école primaire voisine, qui a mis en place des locaux adaptés et les intègre au maximum dans l’enseignement ordinaire. En Tanzanie, l’enseignement inclusif a été adopté. C’est pour ce centre que les Frères de la Charité ont été sollicités par les autorités locales pour prendre la gestion en charge. Le commissaire régional de Shinyanga, une femme très croyante, fut touchée par la situation déplorable de ce centre et elle demanda à l’évêque s’il pouvait faire quelque chose à partir de l’Eglise. L’évêque a, à son tour, contacté les Frères de la Charité et après une visite exploratoire par plusieurs frères de Kigoma, on a décidé de lancer les négociations visant à établir

un accord clair et réalisable, car la congrégation n’a pas pour habitude de travailler au sein d’un organisme gouvernemental. D’autre part, ce n’est pas impossible, car dans les premières années de la congrégation, les frères étaient au service des commissions des Hospices en Belgique. Notre attention se dirige vers ces enfants, et en fonction d’eux, c’est à nous de développer une structure adéquate. Avant d’arriver à une décision finale, nous avons décidé d’aller sur place avec un petit groupe de frères et de travailler déjà au centre en tant que bénévole. Le gouvernement a offert une maison, et une communauté temporaire a été formée. Celle-ci a été confiée à la protection de sainte Mère Teresa, gardant à l’esprit que ces enfants atteints d’albinisme auraient vraiment reçu l’attention particulière de Mère Teresa. Le lundi 16 janvier 2017, nous visitons le centre avec plusieurs frères. C’est une visite dont on se souviendra pendant longtemps et qui nous touche particulièrement. Le centre se compose de quelques dortoirs, et d’un bâtiment central où sont aménagées quelques salles de classe où les plus jeunes reçoivent des cours. Il n’y a pas de salle de séjour, ni de réfectoire et la cuisine est à l’extérieur. Tout a l’air chaotique. Les enfants courent partout, et la seule chose qu’ils reçoivent, c’est un lit et de la nourriture. Pour le reste, il n’y a pas d’activités et les seuls endroits réservés à ces enfants sont leur lit et le dortoir. Pendant la journée, ils sont à l’école, mais après l’école il n’y a rien de prévu à l’internat. C’est comme si ces enfants étaient abandonnés pour une deuxième fois : rejetés par leurs parents et maintenant également rejetés ici à l’internat, où personne ne prend vraiment soin d’eux. Que deviendront ces enfants ? Où vont-ils atterrir quand, après l’école primaire, ils devront quitter l’internat ? Et quelle éducation tirent-ils de ces dix années passée à l’internat ? Des questions auxquelles on ne sait répondre. Le directeur de l’école primaire dirige notre visite, et il est clair que la ges-

deus caritas est

magazine | 2017 # 01

tion de l’internat qui lui a été confiée est un fardeau pour lui, car son attention va avant tout à son école d’environ un millier d’élèves. Les enfants atteints d’albinisme et les enfants ayant un déficit visuel ou auditif y sont juste acceptés, mais comme un fardeau. Par contre, nous constatons qu’ils sont bien intégrés dans les classes supérieures de l’école primaire et qu’il n’y a pas de discrimination. C’est le seul point positif que nous retenons de cette visite. L’infirmière du centre nous raconte qu’il n’y a pas de crème solaire avec laquelle ces enfants peuvent protéger leur peau contre les rayons de soleil. Même au centre, cela manque. Ce qui fait que l’on voit plusieurs enfants avec de graves lésions cutanées. Il n’y a pas non plus de lunettes de soleil pour protéger leurs yeux, et nous voyons comment ils se rendent à l’école, les yeux plissés. La seule chose que nous pouvons avoir, c’est de la compassion pour ces enfants, doublement abandonnés. En tant que Frères de la Charité, nous ne pouvons y être insensibles, et nous allons dirigés par notre cœur entamer des discussions avec le commissaire régional dans l’espoir de parvenir à un bon accord. Aujourd’hui un premier tour, demain, nous espérons la finalisation de l’accord. Entretemps, j’écoute l’histoire de nos frères sur place, qui, au cours de ces derniers mois, ont déjà essayé d’apporter de légères améliorations pour l’accueil de ces enfants. Ils se sont assurés que chaque enfant ait son propre matelas et ils ont aussi abordé l’hygiène dans les très limitées installations sanitaires. Un des frères avait déjà établi tout un plan pour s’occuper de l’éducation de ces enfants. Ils sont enthousiastes et ont découvert Jésus Lui-même dans le visage de ces enfants. Ici à Shinyanga, ils ont fait un bond remarquable de la théorie à la pratique. Et ils espèrent pouvoir y faire une différence en tant que Frères de la Charité. Ces enfants restent abandonnés par leurs parents, mais ici au centre, nous espérons qu’ils puissent trouver une nouvelle maison, non seulement un lit et de la nour-

riture, mais aussi la sécurité et beaucoup d’amour. Nous nous préparons à la deuxième discussion avec le commissaire régional. Nous espérons pouvoir revenir chez les frères avec une réponse positive. ¶ Fr. René Stockman

P.S. : Vers midi, après deux heures de négociation sur un certain nombre d’amendements que nous proposions, qui ont finalement été acceptés par le gouvernement, le « mémorandum d’accord » entre la congrégation et les autorités locales a été signé. Tel est le cadre dans lequel la collaboration peut prendre forme. L’acceptation de ce nouvel apostolat est un fait pour la congrégation et nous espérons pouvoir apporter une contribution significative à la prise en charge, l’éducation et l’accompagnement de ces enfants atteints d’albinisme. Parlant d’un défi !

C’est comme si ces enfants étaient abandonnés pour une deuxième fois : rejetés par leurs parents et maintenant également rejetés ici à l’internat, où personne ne prend vraiment soin d’eux. Que deviendront ces enfants ?

A NI ZA

TA N 30

A Brothers of Charity hotel?

t sounds a bit strange when we learn that the Brothers of Charity are opening a hotel in Tanzania. A formation house or a retreat house would raise far fewer eyebrows. But no, it is indeed a hotel, in Kigoma. No Holiday Inn or Le Méridien, but a small hotel with nine rooms for the time being, a conference room and other areas for meals and reception. And it is called ‘Aqua Lodge’. The lodge is wonderfully located on the shores of Lake Tanganyika and has a beach of several meters. It has all the assets to make it a perfect place for a great holiday. It all started with the Opus Prize which Bro. Stan Goetschalckx received for work with refugees in Tanzania, and in particular for the organization of distance learning for the many refugees in the camps around Kigoma. The amount should of course go to the continued support of the refugees, but it was also suggested to use part of it for a more sustainable project that could help finance the activities of the Brothers of Charity in the region. The Congregation thus took its first steps in socalled ‘self-financing’, ‘income-generating activities’, and ‘capacity-building’ of the regions in the south. An opportunity arose when an old hotel was put up for sale by Lake Tanganyika in Kigoma which seemed very suitable to establish a community of brothers, now a central house for the region, and for continued use as a hotel. But it was quite dilapidated and additional funding was needed to make it fit for habitation again. Given the shift of the Congregation to the south and the east, with a growing need to support both the formation of many young brothers, the life of the brothers and the apostolic works, and a reduction in funds available from the north due to the decreasing number of brothers there, the urgency for the Congregation to look for alternative sources of funding grew. Not easy in a time that is marked by and still recovering from the financial crisis. Therefore, it was decided, in addition to stimulating local funding and optimizing the contributions of those who use our services, to continue

to work on national and international fundraising, but also to develop initiatives that can directly generate funds to support the operation of the Congregation. These are so-called IGAs, or ‘income-generating activities’. No, as Brothers of Charity, we do not want to go down this road of business, because we remain true to our mission of charity. However, in order to realize this charity we need financial resources, and a wellorganized business can help us with this. This business should involve activities for which the Congregation does not need to take too much risk, that guarantee a steady income over time, with possible use of existing land and buildings of the Congregation, that are fairly autonomous, and that are not contrary to the vision of the Congregation. Fracarita International further reflected on these IGAs and already supported a number of local initiatives. In India, Burundi, and now in Tanzania, they started building small shops along the outside of the wall of our institutions that are rented out and generates a monthly income. In Congo, medical services were set up to support the local population and to provide an income. In Rwanda, a school for paying pupils was established, specifically for the children of the staff members but open to others, as well. In Côte d’Ivoire, Ethiopia,

The hotel itself we see as a place where we can employ people with special needs and offer hospitality in line with our mission as 'Hospital Brothers of Saint Vincent'.

and Sri Lanka, they started a poultry farm, but experience showed that a disease can overturn an entire project. Other initiatives are in the pipeline. We immediately see that these IGAs can be divided into services that involve our own mission, with an added commercial tone, and activities that lead a life of their own with no direct link to our mission. Let us return to the Aqua Lodge in Kigoma. This is a combination of the two. Next to the hotel, no fewer than 19 shops were constructed that will all be rented out and hopefully will provide a steady income to the region. The hotel itself we see as both a source of income and a place where we can employ people with special needs and offer hospitality in line with our mission as ‘Hospital Brothers of Saint Vincent’. A definite plus for the hotel. In order to realize such a project, we obviously needed resources. The old hotel needed to be completely restored and rebuilt. Through the Belgian government we were able to launch a project with various partners, with the intention to provide additional support to specific groups. It was a collaboration between the Brothers of Charity in Tanzania, Mr. Philip Verplancke as the architect, Enforsa from Belgium, and AHD (Humanitarian Action against Delinquency) from Burundi, and coordinated by Fracarita International and Belgium. In Kasaka, we started an agricultural project with the aim to teach the local people new farming techniques. In Rumonge, we developed a training centre where people with hearing impairment and the socially poor can access a special vocational training programme. And in Kigoma, we renovated the Aqua Lodge and constructed the shops, where we worked with young people who had completed a special technical training programme in Rumonge. On 19 January 2017, Aqua Lodge was officially inaugurated and presented to the public. It will of course take some time to finish everything and to really start using the hotel. In Rwanda, we are thinking about how we could develop the Butare site in a bet-

deus caritas est

ter way. The houses where the teachers of the Groupe scolaire live are hopelessly outdated and need to be demolished. There is a lot of open terrain that is simply not being used. Currently on the site, there is the community of the brothers, a secondary school connected to our centre in Gatagara, and a psychiatric centre connected to our centre in Ndera. The cemetery, with the tomb of Bro. Gabriel, among others, remains an important place for the Congregation that we want to preserve. A group of specialists from Belgium will now examine how these realities of the Congregation can be linked to new structures, such as

accommodation for students and teachers, conference rooms and the like. With the sale of part of the site, we would be try to find the necessary means to develop these new structures, which then could directly support the region financially. We hope that by setting up these IGAs we will strengthen the capacity of the regions and help them to acquire greater financial autonomy in the long term. It is truly investing in the future of the Congregation with a new concept that is gradually gaining ground. It requires a lot of creativity coupled with a business approach, and a unit has now been established within Fra-

carita International to steer these initiatives in the right direction. To us, it almost seems like walking with Providence, as Vincent de Paul was so fond of saying. ¶ Bro. René Stockman

magazine | 2017 # 01

A NI ZA

TA N 32

Een hotel van de Broeders van Liefde?

et klinkt wat vreemd wanneer we vernemen dat de Broeders van Liefde in Tanzania een hotel openen. Indien het om een vormingshuis of een retraitehuis zou gaan zouden er minder wenkbrauwen worden gefronst. Maar neen, het gaat in Kigoma wel degelijk om een hotel. Geen Holiday-Inn of Le Méridien, maar een kleinschalig hotel met voorlopig negen kamers, een conferentiezaal en bijhorende ruimten voor maaltijden en ontvangst. En de naam luidt “Aqua Lodge”. Deze lodge is ten andere uitstekend gesitueerd aan de kant van het Tanganika-meer met een strand van verschillende meters. Dus alle troeven om er een uitgelezen plaats van te maken voor een geslaagde vakantie. Het begon allemaal met de Opus-prijs die Br. Stan Goetschalckx ontving voor het werk met de vluchtelingen in Tanzania en meer bepaald voor het organiseren van afstandsonderwijs voor de vele vluchtelingen die in de kampen rond Kigoma verbleven. Het bedrag moest natuurlijk besteed worden voor de verdere werking met de vluchtelingen, maar er werd ook gesuggereerd om te zien om een deel ervan te gebruiken voor een meer duurzaam project waarmee de werking van de Broeders

van Liefde in de regio zou kunnen mede gefinancierd worden. De congregatie zette daarmee haar eerste stappen op het vlak van de zogenaamde “autofinanciering”, “inkomstengenererende activiteiten” en “capaciteitsopbouw” van de regio’s in het Zuiden. De gelegenheid deed zich voor wanneer in Kigoma een oud hotel aan het Tanganika-meer te koop werd aangeboden dat uiterst geschikt leek om er een communiteit voor de broeders te vestigen, nu centraal huis voor de regio, en ook verder als hotel gebruikt te worden. Maar het geheel was grondig verwaarloosd en om het opnieuw bewoonbaar te maken zouden extra middelen moeten gevonden worden. Gezien de verschuiving van de congregatie naar het Zuiden en het Oosten, met een groeiende behoefte aan ondersteuning voor zowel de vorming van de vele jonge broeders, het leven van de broeders en de apostolaatswerken, en tegelijk de vermindering van financiële middelen die vanuit het Noorden beschikbaar zijn omwille van het dalend aantal broeders aldaar, werd het dringend voor de congregatie naar alternatieve financieringsbronnen op zoek te gaan. Niet gemakkelijk in een tijd die juist getekend is door en nog steeds de wonden

likt van de financiële crisis. Daarom werd besloten om naast het stimuleren van de lokale subsidiëring en het optimaliseren van de bijdragen van diegenen die onze diensten ontvangen verder werk te maken van nationale en internationale fondsenwerving, maar ook initiatieven te ontwikkelen die direct financiële middelen voor de ondersteuning van de werking van de congregatie kunnen regenereren. En hier hebben we het over de zogenaamde IGA’s, of inkomstengenererende activiteiten. Neen, als Broeders van Liefde willen we hierbij niet de weg van de business opgaan, want we blijven trouw aan onze missie van de caritas. Maar om deze caritas te kunnen waarmaken hebben we nu eenmaal financiële middelen nodig, en een goed georganiseerde business kan ons hierbij helpen. Voor deze business geldt dat het moet gaan over een activiteit waarbij de congregatie geen te groot risico moet nemen, waarbij een vast inkomen op termijn gegarandeerd is, waarbij eventueel gebruik wordt gemaakt van bestaande terreinen en gebouwen van de congregatie, dat een vrij zelfstandig bestaan kan leiden en dat niet in tegenstrijd is met de visie van de congregatie. Vanuit Fracarita International werd ver-

deus caritas est

magazine | 2017 # 01

architect, Enforsa vanuit België en AHD (Action humanitaire contre la délinquance) uit Burundi en gecoördineerd door Fracarita International en Belgium. In Kasaka werd gestart met een landbouwproject met de bedoeling om de lokale bevolking nieuwe landbouwtechnieken aan te leren. In Rumonge werd een vormingscentrum uitgebouwd waar mensen met een auditieve handicap en sociaal armen een bijzondere beroepsopleiding kunnen ontvangen. En in Kigoma zelf werd de Aqua Lodge gerenoveerd en de winkeltjes uitgebouwd, en dat reeds in samenwerking met jongeren die in Rumonge een speciale technische opleiding ontvingen. Op 19 januari 2017 werd Aqua Lodge officieel ingehuldigd en aan het publiek voorgesteld. Het zal natuurlijk nog enige tijd vergen om alles af te werken en het hotel ook effectief in gebruik te stellen. In Rwanda wordt momenteel nagedacht hoe we het terrein van Butare op een betere wijze zouden kunnen uitbouwen. De huizen waar de leerkrachten van de Groupe scolaire wonen zijn hopeloos verouderd en zijn nog goed om afgebroken te worden. Daarnaast is er heel wat open terrein dat gewoon niet gebruikt worden. Op de site bevindt zich nu de communiteit van de broeders, een secundaire school verbonden met ons centrum in Gatagara en een psychiatrisch centrum verbon-

den met ons centrum in Ndera. Ook het kerkhof met o.a. het graf van Br. Gabriël blijft voor de congregatie een belangrijke plaats die we willen bewaren. Met een groep specialisten uit België wordt nu gekeken hoe deze gegevenheden van de congregatie kunnen gekoppeld worden aan nieuwe structuren, zoals logement voor studenten en leerkrachten, conferentieruimte en dgl. Met de verkoop van een deel van het terrein zou men de nodige middelen proberen te vinden om deze nieuwe structuren uit te bouwen, die dan rechtstreeks de regio financieel zouden kunnen ondersteunen. We hopen dat we met het organiseren van deze IGA’s de eigen capaciteit van de regio’s zullen kunnen versterken en hen helpen om op termijn een grotere financiële zelfstandigheid te verwerven. Het is echt investeren in de toekomst van de congregatie met een nieuw concept dat geleidelijk terrein aan het winnen is. Het vraagt een grote dosis creativiteit gekoppeld aan een zakelijke benadering, en binnen Fracarita International werd nu een cel opgericht die deze initiatieven in de goede banen moeten leiden. Ook dat lijkt ons een stuk wandelen met de Voorzienigheid, zoals Vincentius a Paulo het zo graag uitdrukte. ¶ Br. René Stockman

Het hotel zelf zien we ook als een plaats waar we mensen met speciale noden kunnen tewerkstellen en hospitaliteit kunnen verschaffen in lijn met onze missie als “Hospitaalbroeders van de H. Vincentius”.

der nagedacht over deze IGA’s en werden alvast een aantal plaatselijke initiatieven ondersteund. Zo werd in India, Burundi en nu ook in Tanzania gestart met het bouwen van kleine winkeltjes langs de buitenzijde van de omheiningsmuur van onze instituten die verhuurd worden en een maandelijks inkomen geven. In Congo werden medische diensten opgericht die enerzijds de plaatselijke bevolking ondersteunen en ook een inkomen verschaffen. In Rwanda werd een school opgericht voor betalend onderwijs, speciaal voor de kinderen van het eigen personeel en ook open voor buitenstaanders. In Ivoorkust, Ethiopië en Sri Lanka werd gestart met een kweken van kippen, maar de ervaring leert hier dat ziekte bij de kippen het ganse project kan doen kantelen. Andere initiatieven zitten in de pijplijn. Onmiddellijk zien we dat deze IGA’s kunnen opgesplitst worden in diensten die te maken hebben met onze eigen missie, maar waaraan een commerciële noot wordt toegevoegd en activiteiten die een heel eigen bestaan leiden zonder directe band met onze missie. Om nu terug te komen op Aqua Lodge in Kigoma: dit is een combinatie van de twee. Naast het hotel werden niet minder dan 19 winkeltjes uitgebouwd die binnenkort allemaal zullen verhuurd worden en hopelijk een vast inkomen zullen bezorgen aan de regio. Het hotel zelf zien we tegelijk als een bron van inkomen, maar ook als een plaats waar we mensen met speciale noden kunnen tewerkstellen en hospitaliteit kunnen verschaffen in lijn met onze missie als “Hospitaalbroeders van de H. Vincentius”. Het mag dus een hotel met een plus worden. Om een dergelijk project te realiseren waren er natuurlijk middelen nodig. Want het oude hotel diende grondig gerestaureerd en herbouwd te worden. Via de Belgische overheid konden we een project lanceren met verschillende partners, met de bedoeling om aan specifieke groepen een extra ondersteuning te geven. Het werd een samenwerking tussen de Broeders van Liefde in Tanzania, Dhr. Philip Verplancke als

E NI ZA

TA N

Un hôtel des Frères de la Charité ?

ela peut paraître étrange d’apprendre que les Frères de la Charité ouvrent un hôtel en Tanzanie. S’il s’agissait d’une maison de formation ou d’une maison de retraite, il y aurait moins de sourcils froncés. Mais non, il s’agit bien d’un hôtel à Kigoma. Pas un Holiday-Inn ou Méridien, mais d’un petit hôtel avec, provisoirement, neuf chambres, une salle de conférence et des endroits appropriés pour les repas et l’accueil. Le nom s’intitule « Aqua lodge ». Cet établissement se situe entre autre à un endroit excellent au bord du lac de Tanganyika avec une plage de plusieurs mètres. Donc, tous les atouts pour faire un endroit idéal pour des vacances réussies. Tout a commencé avec le prix Opus que Fr. Stan Goetschalckx reçut pour le travail avec les réfugiés en Tanzanie et en particulier pour l’organisation des études à distance pour les nombreux réfugiés qui résident dans les camps autour de Kigoma. Le montant devait évidemment servir pour la poursuite du travail avec les réfugiés, mais on suggérait aussi d’envisager d’utiliser une partie pour un projet plus durable par lequel la collaboration avec les Frères de la Charité pourrait être cofinancée dans la région. La congrégation a donc fait ses premiers pas au niveau des soi-disant « autofinancement », « activi-

Nous considérons l'hôtel aussi comme un lieu où nous pouvons employer des personnes avec des besoins spéciaux et leur fournir une hospitalité en ligne avec notre mission en tant que « Frères hospitaliers de St. Vincent ».

tés génératrices de revenus » et « renforcement des capacités » des régions du Sud. L’opportunité s’est offerte à Kigoma quand un vieil hôtel au bord du lac de Tanganyika fut mis en vente. Il avait l’air idéal pour y fonder une communauté pour les frères, actuellement la maison centrale pour la région, ainsi que de continuer à l’exploiter comme hôtellerie. Mais l’ensemble était complètement dévasté et afin de le rendre à nouveau habitable, il fallait trouver un financement supplémentaire. Compte tenu de l’évolution de la congrégation vers le Sud et l’Est, avec un besoin croissant de soutien tant pour la formation des nombreux jeunes frères, la vie des frères et les œuvres apostoliques, et à la fois la réduction des fonds disponibles venant du Nord, dû à la diminution du nombre de frères là-bas, il était urgent pour la congrégation de trouver des ressources alternatives de financement. Pas facile, à une époque qui est justement marquée et essuie encore toujours les plaies de la crise financière. C’est pourquoi nous avons décidé de stimuler le financement local et d’optimiser les contributions de ceux qui utilisent nos services, de poursuivre les œuvres de collecte de fonds nationales et internationales, mais aussi de développer des initiatives qui peuvent générer des moyens financiers pour le soutien du fonctionnement de la congrégation. Et là, nous parlons des soi-disant AGR, les « activités génératrices de revenus ». Non, en tant que Frères de la Charité, nous ne voulons pas aller dans le sens de l’entreprise, car nous restons fidèle à notre mission de charité. Mais pour réaliser cette charité, nous nous rendons compte que nous avons besoin de ressources financières, et une entreprise bien organisée peut nous y aider. Pour cette entreprise, il doit s’agir d’une activité dans laquelle la congrégation ne devrait pas prendre trop de risques, où le revenu stable est garanti sur le long terme, où l’on utilise éventuellement des terrains et bâtiments existants de la congrégation, qui peut mener une vie suffisamment indépendante et qui n’est

pas en contradiction avec la vision de la congrégation. Depuis Fracarita International on continuait à réfléchir sur ces AGR et un certain nombre d’initiatives locales ont déjà été prises en charge. Par exemple, en Inde, au Burundi et maintenant aussi en Tanzanie, on a commencé à construire de petits magasins le long de l’extérieur de la clôture de nos institutions. Ils sont loués et génèrent un revenu mensuel. Au Congo, les services médicaux mis en place soutiennent d’une part la population locale et fournissent également un revenu. Au Rwanda, une école a été créée pour l’enseignement payant, spécialement pour les enfants du propre personnel et aussi ouverte aux étrangers. En Côte-d’Ivoire, en Ethiopie et au Sri Lanka, on a commencé un élevage de volaille, mais l’expérience nous apprend que la maladie chez les poules peut faire crouler tout le projet. D’autres initiatives sont dans le pipeline. Nous voyons immédiatement que ces AGR peuvent être divisées dans des services qui ont un lien avec notre propre mission, mais à laquelle on ajoute une note commerciale, et des activités qui mènent une vie indépendante sans lien direct avec notre mission. Revenons-en à Aqua lodge à Kigoma : il s’agit d’une combinaison des deux. A côté de l’hôtel, on a construit pas moins de 19 petits magasins qui seront bientôt tous loués et nous espérons qu’ils fourniront un revenu stable à la région. Nous considérons l’hôtel même à la fois comme une source de revenus, mais aussi comme un lieu où nous pouvons employer des personnes avec des besoins spéciaux et leur fournir une hospitalité en ligne avec notre mission en tant que « Frères hospitaliers de St. Vincent ». Il peut donc être considéré comme un hôtel avec un plus. Pour réaliser un tel projet on avait évidemment besoin de ressources. Car le vieil hôtel devait être entièrement restauré et rénové. Via le gouvernement belge, nous avons pu lancer un projet avec plusieurs partenaires, ayant comme objectif de fournir un soutien supplémentaire à des

deus caritas est

magazine | 2017 # 01

groupes spécifiques. Ce devint une collaboration entre les Frères de la Charité de Tanzanie, M. Philip Verplancke comme architecte, Enforsa depuis la Belgique et AHD (Action humanitaire contre la délinquance) du Burundi, le tout, coordonné par Fracarita International en Belgique. A Kasaka, on a lancé un projet agricole ayant pour objectif d’enseigner de nouvelles techniques agricoles à la population locale. A Rumonge, un centre de formation où les personnes ayant une déficience auditive a été mis en place et les pauvres sociaux peuvent y recevoir une formation professionnelle particulière. A Kigoma-même, l’Aqua lodge a été rénové et les magasins ont été construits, déjà en collaboration avec les jeunes qui ont reçu à Rumonge une formation technique particulière. Le 19 janvier 2017, Aqua lodge a été officiellement inauguré et présenté au public. Cela prendra bien entendu un certain temps pour terminer tous les travaux et mettre l’hôtel en service. Au Rwanda, on réfléchit actuellement sur la façon dont nous pourrions mieux organiser le domaine de Butare. Les maisons où les enseignants du Groupe scolaire habitent sont désespérément obsolètes et sont bonnes à être démolies. Il y a aussi de nombreux terrains spacieux qui ne sont tout simplement pas utilisés. Sur le site, se trouve maintenant la communauté des frères, une école secondaire liée à notre centre à Gatagara ainsi qu’un centre psychiatrique lié à notre centre à Ndera. Le cimetière aussi, avec entre autres, la tombe de Fr. Gabriel, reste pour la congrégation un endroit important que nous voulons préserver. Avec un groupe de spécialistes de Belgique, on regarde pour l’instant comment lier ces spécificités de la congrégation à de nouvelles structures, comme un logement pour étudiants et enseignants, une salle de conférence ou autres. Avec la vente d’une partie du terrain, on pourrait trouver les moyens nécessaires pour établir ces nouvelles structures, qui pourraient alors directement soutenir la région financièrement.

Nous espérons pouvoir renforcer la capacité propre de ces régions avec l’organisation de ces AGR et les aider à acquérir une grande autonomie financière sur le long terme. Il s’agit vraiment d’un investissement pour le futur de la congrégation avec un nouveau concept qui gagne peu à peu du terrain. Cela exige une grande dose de créativité associée à une approche commerciale, et à l’intérieur de Fracarita International, une nouvelle cellule a été créée pour encadrer ces initiatives. Faire confiance à la Providence, comme le disait si bien saint Vincent de Paul. ¶ Fr. René Stockman

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés Inauguration of the solar panel site in Sivagangai, India

Inauguratie van de site voor zonnepanelen in Sivagangai, India

Inauguration du site pour les panneaux solaires à Sivagangai, Inde

During a simple ceremony at the Dr. Moscati Psychosocial Rehabilitation Centre in Karaikudi, Sivagangai, Bro. René Stockman, chairman of Fracarita International and Superior General of the Brothers of Charity, opened the site on Sunday, 18 December 2016 where the Enforsa group will start building a solar power plant in collaboration with Fracarita International. With this project, we hope to contribute in providing the necessary financial resources to increase the centre’s financial autonomy. The centre is in full development and currently has about 50 psychiatric patients, men and women, who follow an intensive rehabilitation programme, unique for Tamil Nadu in India. With this project, which will supply the necessary electricity to the centre, and which might also provide electricity for the area, Fracarita International, in cooperation with Enforsa, is taking the next step to improve the financial viability of the facilities through income-generating activities.

Tijdens een eenvoudige plechtigheid op zondag 18 december 2016 in het psychosociaal rehabilitatiecentrum Dr. Moscati in Karaikudi - Sivagangai opende Br. René Stockman, voorzitter van Fracarita International en generale overste van de Broeders van Liefde, de site waar de Enforsa groep, in samenwerking met Fracarita International, zal starten met het plaatsen van een zonne-energiecentrale. Met dit project hoopt men een bijdrage te kunnen leveren in het verschaffen van de nodige financiële middelen om de financiële zelfstandigheid van het centrum te verhogen. Het centrum is in volle ontwikkeling en telt momenteel een 50-tal psychiatrische patiënten, mannen en vrouwen, die er een intensief rehabilitatieprogramma volgen, uniek in zijn soort voor Tamil Nadu in India. Met het project, dat de nodige elektriciteit zal leveren aan het centrum en waarbij gekeken wordt om eveneens elektriciteit aan te bieden aan de omgeving, zet Fracarita International, in samenwerking met Enforsa, een volgende stap om de financiële leefbaarheid van de voorzieningen te verbeteren via inkomstengenererende activiteiten.

Au cours d’une cérémonie simple le dimanche 18 décembre 2016, au centre de réadaptation psychosociale Dr. Moscati à Karaikudi - Sivagangai, le Fr. René Stockman, président de Fracarita International et supérieur général des Frères de la Charité, a inauguré le site où le groupe Enforsa, en collaboration avec Fracarita International, commencera le placement d’une centrale solaire. Grâce à ce projet, nous espérons contribuer à l’accroissement de l’autonomie financière du centre. Celui-ci est en pleine expansion et compte actuellement environ 50 patients psychiatriques, hommes et femmes, qui y suivent un programme de réadaptation intensif, unique en son genre pour Tamil Nadu en Inde. Par ce projet, qui fournira l’électricité nécessaire au centre et par lequel on espère également en fournir aux environs, Fracarita International fait, en collaboration avec Enforsa, un pas supplémentaire pour améliorer la viabilité financière des établissements grâce à des activités génératrices de revenus.

deus caritas est

Tyfoon Nina veroorzaakt schade aan ons psychiatrisch centrum in de Filipijnen

Le typhon Nina a endommagé notre centre de santé mentale aux Philippines

On Christmas Day, 25 December 2016, typhoon Nina conquered several areas in the Philippines. This natural disaster also affected our mental health center, called Holy Face Rehabilitation Center, which was established in 2004. Holy Face Center is a custodial psychiatric care facility that operates in the province of Albay in the Bicol Region and provides care for persons with a psychosocial disability in the entire region. Currently, the center is active in service deliverance through its three major programs and services: • The residential program or center-based care where clients with psychosocial disabilities were admitted for further rehabilitation in a certain period of time; • The weekly out-patient service for psychiatric assessment, evaluation and treatment every Thursday; • The community mental health program with four program components of promotion of mental health care with the local government units, capacity building, establishment of Family Support Group and continuous partnerships and networking. As you can see on the pictures, the center was heavily damaged… Any support is welcome, so that the center can be renovated as soon as possible. You can support the Holy Face Rehabilitation Center after this typhoon via http://www.fracarita-international.org/ support-our-initiatives

Op 25 december 2016, kerstdag, raasde tyfoon Nina over de Filipijnen. De ramp trof ook het Holy Face Rehabilitation Center, ons psychiatrisch centrum dat werd opgericht in 2004. Het Holy Face Center is een psychiatrische zorginstelling die actief is in de Bicol regio in de provincie Albay en voorziet in de zorg voor mensen met een psychosociale aandoening in de hele regio. Momenteel biedt het centrum diensten aan via zijn drie belangrijkste programma’s: • Het woonprogramma of ‘center-based care’, waarbij cliënten met psychosociale stoornissen worden opgenomen voor verdere rehabilitatie voor een bepaalde periode; • Elke donderdag de wekelijkse ambulante zorg voor psychiatrisch onderzoek, evaluatie en behandeling; • Het gemeenschapsprogramma geestelijke gezondheidszorg met vier pijlers ter bevordering van de geestelijke gezondheidszorg bij lokale overheden, capaciteitsopbouw, de oprichting van ‘Family Support Group’ en continue samenwerkingsverbanden en netwerken. De foto’s laten duidelijk zien dat het centrum zwaar werd beschadigd... Alle steun is welkom, zodat het centrum zo snel mogelijk kan worden hersteld. U kunt het Holy Face Rehabilitation Center steunen na deze tyfoon via http://www.fracarita-international.org/ support-our-initiatives

Le jour de Noël, le 25 décembre 2016, le typhon Nina a dévasté plusieurs régions aux Philippines. Cette catastrophe naturelle a également affecté notre centre de santé mentale - le Centre de réadaptation Holy Face qui a été créé en 2004. Le Centre Holy Face est un établissement psychiatrique de garde qui opère dans la province d’Albay dans la région du Bicol et fournit des soins dans l’ensemble de la région aux personnes ayant une déficience psychosociale. Actuellement, le centre est actif dans la délivrance de services grâce à ses trois principaux canaux : • Le programme résidentiel (ou le centre de soins) où les clients ayant une déficience psychosociale sont admis pour une réhabilitation ultérieure dans un certain laps de temps; • Le service ambulatoire hebdomadaire d’évaluation psychiatrique, d’analyse et de traitement, tous les jeudis; • Le programme de santé mentale communautaire composé de quatre parties du programme de promotion des soins de santé mentale avec les unités du gouvernement local, le renforcement des capacités, la création du groupe de soutien aux familles et des partenariats et des réseaux continus. Comme vous pouvez le voir sur les photos, le centre a été lourdement endommagé ... Tout support est bienvenu, afin que le centre puisse dès que possible être rénové. Vous pouvez soutenir le Centre de réadaptation Holy Face après ce typhon via http://www.fracarita-international.org/ support-our-initiatives

More news about the typhoon: http://www.philstar.com/ headlines/2016/12/27/1657112/ typhoon-nina-kills-least-6-displaces-380000

magazine | 2017 # 01

Meer nieuws over de tyfoon: http://www.philstar.com/ headlines/2016/12/27/1657112/ typhoon-nina-kills-least-6-displaces-380000

Plus de nouvelles sur le typhon: http://www.philstar.com/ headlines/2016/12/27/1657112/ typhoon-nina-kills-least-6-displaces-380000

Typhoon Nina damaged our mental health center in the Philippines

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés Fracarita Belgium’s 2017 South Campaign targets epilepsy in Africa

Zuidactie 2017 van Fracarita Belgium in teken van epilepsie in Afrika

Action Sud 2017 de F racarita Belgium sous le signe de l’épilepsie en Afrique

On Tuesday 24 January, the new South Campaign, Fracarita Belgium’s annual campaign within the apostolic works of the Brothers of Charity in Belgium, was launched at the Zoete Nood Gods Pyschiatric Centre in Lede. About 220 staff members from our schools and facilities attended and were inspired to develop the campaign for their own target groups. This year, Fracarita Belgium is drawing attention to the plight of young people with epilepsy in Africa. They often face prejudice and misunderstanding. The proceeds of the 2017 South Campaign will be used to raise even more awareness in the region of the Great Lakes – Rwanda, Burundi, Congo, and Tanzania – and make epilepsy medication more available, including to the poor. Because currently less than 3 in 10 people with epilepsy in Africa are getting the treatment they need.

Op dinsdag 24 januari 2017 werd in het PC Zoete Nood Gods te Lede (België) het startschot gegeven voor de nieuwe Zuidactie, de jaarlijkse campagne van Fracarita Belgium binnen de apostolaatswerken van de Broeders van Liefde in België. Zo’n 220 medewerkers uit de scholen en voorzieningen deden er inspiratie op om voor hun eigen doelgroep de campagne uit te werken. Dit jaar vraagt Fracarita Belgium aandacht voor het lot van jongeren met epilepsie in Afrika. Vaak moeten zij opboksen tegen heel wat vooroordelen en misverstanden. De opbrengst van de Zuidactie 2017 zal worden ingezet om nog meer mensen te sensibiliseren in de Regio van de Grote Meren (= Rwanda, Burundi, Congo en Tanzania) en de epilepsie-medicatie toegankelijker te maken, ook voor de allerarmsten. Want momenteel krijgt minder dan 3 op 10 mensen met epilepsie in Afrika de behandeling die ze nodig hebben.

Le mardi 24 janvier 2017, au CP « Zoete Nood Gods » à Lede a été donné le signal du départ pour la nouvelle Action Sud, la campagne annuelle de Fracarita Belgium dans le cadre des œuvres apostoliques des Frères de la Charité en Belgique. Environ 220 collaborateurs des écoles et des institutions se sont inspirés afin de développer la campagne pour leur propre public. Cette année, Fracarita Belgium veut attirer l’attention sur le sort des jeunes souffrant de l’épilepsie en Afrique. Souvent, ils doivent affronter de nombreux préjugés et des malentendus. Le rapport de l’Action Sud 2017 sera utilisé pour sensibiliser davantage de personnes dans la région des Grands Lacs (= le Rwanda, le Burundi, le Congo et la Tanzanie) et pour rendre la médication de l’épilepsie plus accessible, également pour les plus pauvres. Car actuellement, moins de 3 personnes sur 10 souffrant de l’épilepsie en Afrique reçoivent le traitement dont ils ont besoin.

deus caritas est

17 novicen spreken geloften uit in Tabaco, Filipijnen

17 novices émettent leurs voeux à Tabaco, Philippines

On 18 February 2017, at the International Novitiate in Tabaco, Philippines, 17 novices professed their first vows in the Congregation of the Brothers of Charity. The solemn celebration of the Eucharist was presided over by the Bishop of Legazpi, Mgr. Joel Zamudio Baylon, and the vows were received by Bro. René Stockman, Superior General of the Brothers of Charity, who also preached the retreat that preceded the profession. The new brothers are from the Philippines, Vietnam, India, Tanzania, Zambia, Rwanda, D.R. Congo, and South Africa. Bro. Joseph Kasonde made his perpetual profession also. Bro. Joseph is from Zambia and a member the International Novitiate’s formation team. The 21 first-year novices and several brothers from the Philippines attended the ceremony. The Congregation of the Brothers of Charity is delighted with the arrival of these new brothers, who will immediately return to their respective regions, where they will begin their service of charity.

In het Internationaal Noviciaat in Tabaco, de Filipijnen, spraken 17 novicen op 18 februari 2017 hun eerste geloften uit in de congregatie van de Broeders van Liefde. De plechtige eucharistieviering werd voorgegaan door de bisschop van Legazpi, Mgr. Joël Zamudio Baylon en de geloften werden afgenomen door Br. René Stockman, de generale overste van de Broeders van Liefde, die eveneens de retraite predikte die de professie voorafging. De nieuwe broeders komen uit de Filipijnen, Vietnam, India, Tanzania, Zambia, Rwanda, D.R. Congo en Zuid-Afrika. Tegelijk sprak Br. Joseph Kasonde zijn eeuwige professie uit. Br. Joseph is afkomstig uit Zambia en is lid van het vormingsteam van het Internationaal Noviciaat. Ook de 21 eerstejaars novicen en verschillende broeders uit de Filipijnen woonden deze plechtigheid bij. De congregatie van de Broeders van Liefde is verheugd met de komst van deze nieuwe broeders, die onmiddellijk terugkeren naar hun respectievelijke regio’s, waar ze hun dienstwerk van de caritas zullen aanvangen.

Le 18 février 2017, au noviciat international à Tabaco, Philippines, 17 novices ont émis leurs premiers vœux dans la Congrégation des Frères de la Charité. La célébration eucharistique solennelle a été présidée par l’évêque de Legaspy, Mgr. Joel Zamudio Baylon, et les vœux ont été reçus par le Fr. René Stockman, Supérieur général des Frères de la Charité, qui a également prêché la retraite précédant la profession. Les nouveaux frères sont originaires des Philippines, du Vietnam, de l’Inde, de la Tanzanie, de la Zambie, du Rwanda, du Congo et de l’Afrique du Sud. Au même moment, le Fr. Joseph Kasonde a fait sa profession perpétuelle. Le Fr. Joseph est originaire de la Zambie et membre de l’équipe de formation du noviciat international. Les 21 novices de la première année et plusieurs frères des Philippines ont également assisté à la cérémonie. La Congrégation des Frères de la Charité se réjouit de la venue de ces nouveaux frères, qui retournent aussitôt vers leurs régions respectives où ils vont commencer leur apostolat de la charité.

33 new novices from Africa

33 nieuwe novicen uit Afrika

33 nouveaux novices de l’Afrique

On 24 February 2017, during an intimate ceremony at the International Novitiate of the Brothers of Charity in Nairobi, Kenya, 33 postulants received the religious habit from the hands of the Superior General, Bro. René Stockman, and were received as novices in the Congregation. Religious training takes two years, after which the novices are allowed to profess their first vows for a period of one year. After a period of six years, they can perpetually devote themselves to the Congregation. The 33 novices come from D.R. Congo, Central African Republic, Tanzania, Burundi, Rwanda, Ethiopia, and Namibia. The Brothers of Charity rejoice with the arrival of the new novices and hope that they can join their ranks as fully-fledged religious after a thorough formation.

Tijdens een intieme plechtigheid in het Internationaal Noviciaat van de Broeders van Liefde in Nairobi (Kenia), ontvingen 33 postulanten op 24 februari 2017 het kloosterkleed uit de handen van de generale overste, Br. René Stockman, en werden daarmee opgenomen in de congregatie als novice. Deze religieuze opleiding duurt twee jaar, waarna de novicen toegelaten worden om hun eerste professie uit te spreken voor een periode van één jaar. Het is na een periode van zes jaar dat ze zich voor eeuwig kunnen binden aan de congregatie. De 33 nieuwe novicen komen uit D.R. Congo, Centraal Afrikaanse Republiek, Tanzania, Burundi, Rwanda, Ethiopië en Namibië. De Broeders van Liefde verheugen zich met de komst van deze novicen en hopen dat ze na een gedegen vorming als volwaardige religieuzen hun rangen kunnen vervoegen.

Le 24 février 2017, au cours d’une cérémonie intime au Noviciat international des Frères de la Charité à Nairobi (Kenya), 33 postulants ont reçu l’habit religieux des mains du Supérieur général, le Fr. René Stockman, et ont ainsi été admis dans la Congrégation en tant que novices. Cette formation religieuse dure deux ans, après quoi les novices seront autorisés de faire leur première profession pour une période d’un an. C’est après une période de six ans qu’ils pourront se lier pour toujours à la Congrégation. Les 33 nouveaux novices viennent de la R.D. Congo, la République Centrafricaine, la Tanzanie, le Burundi, le Rwanda, l’Ethiopie et la Namibie. Les Frères de la Charité se réjouissent de la venue de ces novices et espèrent qu’ils puissent, après une formation solide, rejoindre leurs rangs en tant que religieux à part entière.

magazine | 2017 # 01

17 novices profess their vows in Tabaco, Philippines

news from the general administration nieuws uit het generaal bestuur nouvelles de l’administration générale en From 1 until 6 December, the General Administration and the provincial superiors convened in Wonosobo, Indonesia for an extensive board meeting. The following items were discussed and the following decisions were made.

q The provincial superiors gave an extensive report and review of the respective provinces and their regions in the Congregation. w The provincial superior of Europe, Bro. Veron, explained the functioning of the ‘Public Juridical Person’, a legal structure proposed for the apostolic works in the three regions of Europe in order to preserve the identity should the Congregation no longer be able to bear sole responsibility. e Formation in the Congregation was thoroughly evaluated, with the request to take the vocation animation at regional level seriously, to have more uniformity in the training of postulants in the region, and to maintain a good balance between professional and spiritual formation for young brothers. The formation opportunities for formators were mapped out, with the decision to use the formations in Rome, Nairobi, and Manila. r Brother Jos Mathijssen gave an overview of the past year of operations of Fracarita International. The impact of the changed situation with Fracarita Belgium on the total operation was also discussed. It was decided to bring in an additional fundraiser at the level of Fracarita International, in order to better address the many request for support. t Were allowed to profess their perpetual vows: Bro. Joseph Kasonde (Philippines), Bro. Alphonse Kujur (Sri Lanka), Bro. Prince Ndengeyingoma (Burundi), Bro. Evans Chisha (Rwanda).

nl y The following brothers received permission for temporary exclaustration: Bro. Douglas Robertson from South Africa for a period of 2 years, Bro. Janvier Sewumuntu (Belgium) for a period of 1 year. u The first step was taken towards determining the 2018 General Chapter theme. i A report was made on the operations of the various committees at the general level. The committee charged with the revision of the Constitutions came together in a separate meeting. o General Bursar, Bro. John O’Shea gave an overview of the past year and discussed the matter to timely collect the proposed budgets for next year, in order to make an accurate global budget. a The animation programme for 2017 was explained and there was an overview of the retreats and training sessions organized by the General Administration in 2016.

Van 1 tot 6 december kwam in Wonosobo (Indonesië) het generaal bestuur samen met de provinciale oversten voor een uitgebreide bestuursvergadering. De volgende punten werden er besproken en volgende besluiten werden er genomen. q De provinciale oversten gaven een uitgebreid verslag en overzicht van de respectievelijke provincies en hun regio’s in de congregatie. w De provinciale overste van Europa, Br. Veron, gaf uitleg over de werking van de “Public Juridical Person”, juridische structuur dat wordt voorgesteld voor de apostolaatswerken in de drie regio’s van Europa teneinde de identiteit te bewaren indien de congregatie niet meer alleen de verantwoordelijkheid kan dragen. e De vorming in de congregatie werd grondig geëvalueerd, met de vraag om de roepingenanimatie ernstig te nemen op regionaal vlak, meer gelijkvormigheid te verkrijgen voor de opleiding van de postulanten in de regio, en een goed evenwicht te behouden tussen de professionele en spirituele vorming van de jonge broeders. Ook de vormingsmogelijkheden voor de vormingsverantwoordelijken werd in kaart gebracht, met het besluit om gebruik te maken van de vormingen in Rome, Nairobi en Manilla. r Broeder Jos Mathijssen gaf een overzicht van het voorbije jaar van de werking van Fracarita International, en het impact van de veranderde situatie met Fracarita Belgium op de totale werking werd besproken. Er werd besloten een extra fundraiser aan te trekken op het niveau van Fracarita International, teneinde de vele vragen voor ondersteuning nog beter te kunnen lenigen. t Werden toegelaten om hun eeuwige geloften uit te spreken: Br. Joseph Kasonde (Filipijnen), Br. Alphonse Kujur (Sri Lanka), Br. Prince Ndengeyingoma (Burundi), Br. Evans Chisha (Rwanda).

deus caritas est

fr y Aan de volgende broeders werd een tijdelijke exclaustratie verleend: Br. Douglas Robertson (Zuid-Afrika) voor een periode van 2 jaar, Br. Janvier Sewumuntu (België) voor een periode van 1 jaar. u Een eerste aanzet werd gegeven tot het bepalen van het thema van het generaal kapittel van 2018. i Er werd verslag uitgebracht van de werking van de verschillende commissies op generaal niveau. De commissie belast met de herwerking van de constituties kwam in een aparte vergadering samen.

a Het animatieprogramma voor 2017 werd toegelicht en een overzicht werd gegeven van de retraites en vormingssessies die tijdens 2016 vanuit het generaal bestuur werden georganiseerd.

Les points suivants ont été discutés et les conclusions suivantes ont été prises. q Les supérieurs provinciaux ont donné un rapport détaillé et un résumé des provinces respectives et de leurs régions dans la congrégation. w Le supérieur provincial de l’Europe, Fr. Veron, a expliqué le fonctionnement de la « Personne morale de droit public », une structure juridique qui est présentée aux œuvres apostoliques dans les trois régions d’Europe, afin de garder l’identité au cas où la congrégation ne pourrait plus assumer toute seule la responsabilité. e La formation au sein de la congrégation a été profondément évaluée, avec la question de prendre au sérieux l’animation des vocations au niveau régional, d’obtenir plus d’uniformité dans la formation des postulants de la région, et de garder un bon équilibre entre le professionnalisme et la formation spirituelle des jeunes frères. Les possibilités de formation ont été identifiées, avec, pour conclusion, de donner les formations à Rome, Nairobi et Manille. r Frère Jos Mathijssen a donné l’année dernière un aperçu du travail de Fracarita International, et a discuté de l’impact du changement de Fracarita Belgique sur le fonctionnement global. On a décidé d’organiser une collecte de fonds supplémentaire au niveau de Fracarita International, afin de soulager encore mieux les nombreuses demandes de soutien.

magazine | 2017 # 01

t Ont été admis à prononcer leurs vœux perpétuels : Fr. Joseph Kasonde (Philippines), Fr. Alphonse Kujur (Sri Lanka), Fr. Prince Ndengeyingoma (Burundi), Fr. Evans Chisha (Rwanda). y Une exclaustration temporaire a été accordée aux frères suivants : Fr. Douglas Robertson (Afrique du sud) pour une période de 2 ans, Fr. Janvier Sewumuntu (Belgique) pour une période d’un an. u Une première tentative pour définir le thème du chapitre général de 2018 a été lancée. i On a fait un rapport sur le fonctionnement des différents comités au niveau général. Le comité en charge de la restructuration des constitutions s’est réuni à huis-clos. o L’économiste général, Fr. John O’Shea a fait un rapport sur l’exercice comptable de l’année dernière et a également abordé l’action pour collecter à temps les budgets proposés pour l’année prochaine, afin de pouvoir réaliser une budgétisation correcte. a Le programme d’animation 2017 a été expliqué et l’on a présenté un rapport des retraites et sessions de formation qui ont été organisées au cours de l’année 2016 à partir de l’administration générale.

o De generale econoom, Br. John O’Shea, gaf een overzicht van het voorbije boekjaar en besprak ook de actie om tijdig de voorgestelde budgetten voor volgend jaar te kunnen verzamelen, teneinde een correcte begroting te kunnen maken.

Du 1er au 6 décembre, le conseil général s’est réuni à Wonosobo (Indonésie) avec le supérieur provincial pour le grand conseil d’administration.

associate members aangesloten leden membres associés ö Lubumbashi, DR Congo

ö Lubumbashi, RD Congo

On the monthly meeting of the associate members in November 2016, four new aspirant members joined the group of associate members of Lubumbashi. They expressed their deep motivation to adhere to the group of associate members and to start their formation, to live better the charism and the spirituality of the Brothers of Charity. Bro. Ghislain Basubi was the speaker of the day. He insisted on article 14 of the Constitutions and the Statutes of the associate members, and by inviting them to be sensitive for the pain of the suffering parts of the Body of Christ.

Op de maandelijkse vergadering van de aangesloten leden in november 2016 sloten vier nieuwe kandidaat-leden zich aan bij de groep aangesloten leden van Lubumbashi. Elk van hen heeft zijn diepe motivatie uitgedrukt om toe te treden tot de groep van aangesloten leden, om hun vorming aan te vangen, teneinde het charisma en de spiritualiteit van de Broeders van Liefde beter te kennen. Br. Ghislain Basubi was de spreker van de dag. Hij heeft aangedrongen op artikel n° 14 van de Constituties en de Statuten van de aangesloten leden, terwijl hij hen uitnodigde om gevoelig te zijn aan de miserie van de lijdende leden van het Lichaam van Christus.

À la réunion mensuelle des membres associés en novembre 2016, quatre nouveaux aspirants membres se sont joints au groupe des membres associés de Lubumbashi. Ceux-ci ont exprimé chacun sa motivation profonde pour adhérer au groupe des membres associés pour débuter leur formation, afin de mieux vivre le charisme et la spiritualité des Frères de la Charité. Le Fr. Ghislain Basubi était l’orateur du jour. Il a insisté sur l’article n° 14 des Constitutions et les Statuts des membres associés, tout en les invitant à être sensibles à la détresse des membres souffrants du Corps du Christ.

ö Lubumbashi, DR Congo

ö Nairobi, Kenya On 27 December 2016, one of the associate members of Kenya renewed his promise.

ö Nairobi, Kenia Op 27 december 2016 heeft één van de aangesloten leden van Kenia zijn belofte hernieuwd.

ö Nairobi, Kenya Le 27 décembre 2016, un membre associé de Kenya a renouvelé sa promesse.

deus caritas est

ö België

ö Belgique

On 14 January 2017, a meeting day of the Associate Members and the Brothers took place in Ghent. Satisfied with the reasonable presence and happy with the sentiment of warm closeness, one could see that the group of associate members go forwards with little steps. More and more it becomes clear, visible and recognizable that they come at home in the fundamental stream of the Congregation. Every stone they want to put in this fundamental stream will decide on the direction.

Op 14 januari 2017 was er ontmoetingsdag Aangesloten leden en Broeders in Gent. Tevreden met de redelijke opkomst en gelukkig met het gevoel van warme verbondenheid mocht men vaststellen dat men als groep aangesloten leden kleine stappen vooruit zetten. Meer en meer wordt tastbaar, zichtbaar en herkenbaar dat ze verder thuiskomen in de grondstroom van de Congregatie. Iedere steen die ze in die grondstroom willen leggen zal beslist de richting mede bepalen.

Le 14 janvier 2017, il y avait à Gand la journée de rencontre des Membres associés et des Frères. Satisfaits par la participation raisonnable et heureux d’avoir le sentiment de solidarité, on a pu se rendre compte qu’en tant que groupe, les membres associés vont de l’avant à petits pas. Il devient de plus en plus touchable, visible et reconnaissable qu’ils entrent dans l’idée fondamentale de la Congrégation. Toute pierre qu’ils désirent placer dans cette idée participera certainement à la détermination de la direction à suivre.

ö Bukavu, DR Congo

ö Bukavu, RD Congo

Three associate members who had retarded during the passage of Bro. Superior general in October 2016, renewed their promise in the hands of the local superior, Bro. Antoine Kabengele, with the agreement of the regional superior.

Drie aangesloten leden die hun vernieuwing uitgesteld hadden bij het bezoek van de Generale Overste in oktober 2016, hebben met de toestemming van de regionale overste hun beloften hernieuwd in de handen van de plaatselijke overste Br. Antoine Kabengele.

Trois membres associés qui avaient retardé leur renouvellement lors du passage du Frère Supérieur général en octobre 2016, ont renouvelé, avec l’accord du Supérieur régional, leur promesse dans les mains du Supérieur local Antoine Kabengele.

ö Iasi, Romania

ö Iasi, Roemenië

ö Iasi, Roumanie

The Superior General went to Romania in the beginning of February, in order to arrange some documents for the handing over of the projects of the Brothers of Charity in Iasi. It was at the same time good to be together with the associate members, who continue the presence as Congregation in Romania.

De generale overste, Br. René Stockman, is begin februari in Roemenië geweest om enkele documenten te regelen voor de overhandiging van de projecten van de Broeders van Liefde in Iasi. Het was tevens een gelegenheid om samen te zijn met de aangesloten leden, die de aanwezigheid als congregatie in Roemenië verderzetten.

Le Supérieur général, Fr. René Stockman, est allé en Roumanie au début du mois de février pour régler quelques documents en vue de la remise des projets des Frères de la Charité à Iasi. C’était également une occasion pour passer du temps avec les membres associés, qui continuent la présence de la Congrégation en Roumanie.

ö Belgium

magazine | 2017 # 01

In memoriam †

brother lucien de priester 1923-2016 Many looked up to him: confreres, staff members, students. To some, Brother Bellarminus was the brother-teacher, who, from 1955 to 1967, was the form master of the first-year modern languages class and a highly esteemed economics teacher. To others, he was Brother Lucien De Priester, the passionate headmaster of Sint-Laurens’ in Zelzate from 1976 to 1989. Then, from 1989 to 2006, he was the highly professional provincial bursar. For others still, he was the provincial superior who led the Belgian province in the difficult 60s and he brought inspiration and structure in both the province and the organization. To us, his confreres, he was a kind brother, always interested in and concerned with what was going on in the Congregation. Brother Lucien, many will miss you. From Schorisse, Bro. Lucien came to Ghent where he professed his first vows on 15 August 1941 as a Brother of Charity. After he finished normal school, the talented brother went to Brussels in 1947 and graduated as lower secondary level science teacher. He went from Turnhout to Merksem to Zwijnaarde to Tessenderlo. In these schools, the young brother was able to share his knowledge and put it into practice. But then came another period of study, this time in Leuven, and Bro. Lucien graduates with a licentiate in Economics, and later a licentiate in Commercial and Financial Science. With this baggage, he came to Sint-Laurens in Zelzate as already mentioned to be the form master of the first-year modern languages and the economics teacher for the higher forms. His lessons were driven, his textbooks had a high didactic value, and his exams where feared. But his great concern and care shined through in everything, that the students would receive appropriate schooling as well as a good education. In 1967, the Congregation called Bro. Lucien to be provincial superior of the Belgian province. With a new style, Bro. Lucien

brought a new wave of change that swept through the province. The development of the apostolate and the adaptation of the structures were given his full attention, as well. As provincial superior, he continued his work as a teacher too, but in our personal conversations we experienced his religious depth and the concern to modernize the religious life of the Brothers of Charity, in the spirit of Vatican II. This adjustment caused growing pains, brothers where leaving the Congregation , which Bro. Lucien found hard to bear every time. After nine years of leadership in the province, he was allowed to return to his beloved Zelzate, or the far North as he called it, to headmaster of Sint-Laurens and superior of the community of brothers. He did not mind replacing a teacher, and students were invited to attend private lessons on Saturdays and, of course, take exams. Bro. Lucien thrived, and the school with him. When he retired as headmaster, he was asked to be the bursar of the Belgian province, and again we saw all the good qualities of Bro. Lucien flourish: dedication, structured work, management with a human face, with and from a deep joy which everyone who came by the office experienced. For many years I lived with Bro. Lucien, and every day I was able to meet him, as confrere, but also as a professional. We often said that people like Bro. Lucien should never grow old. And judging by his appearance and his diligence, he did not grow old. Even when he was no longer in charge of the bursary, he continued to serve and was punctual as ever in his office next to or better in the bursary. And even when physical ailments came into play, he continued his work and he would not give up. It pained Brother Lucien that he had to say goodbye to the Provincialate a year ago and spend the last months of his life at Sint-Jan, the convent rest home in Zelzate. But even there he remained a friendly, all-forbearing brother, and if he could, he would go to chapel and spend his remaining time with the Lord. It is with great gratitude that we look back

on the rich life of our confrere. We will miss his interest, his witty remarks, his great sensitivity which he tried to develop for everyone. He may now be forever with the Lord, who was the sole content and great inspiration of his life in total givenness to the neighbour. A great son of Father Triest passed away, an example for many, he himself remains an inspiration for our further life as Brothers of Charity.

broeder lucien de priester 1923-2016 Velen keken naar hem op: medebroeders, medewerkers, leerlingen. Voor de ene was Broeder Bellarminus de broeder-leraar die van 1955 tot 1967 in Zelzate de titularis was van de eerste moderne en de sterk gewaardeerde leraar economie. Voor anderen was hij als Broeder Lucien De Priester van 1976 tot 1989 de gedreven directeur die de humaniora van Sint-Laurens Zelzate leidde en daarna, van 1989 tot 2006 de hoog professionele provinciale econoom. Nog voor anderen was hij de provinciale overste die in de moeilijke 60-er jaren de Belgische provincie leidde en die vanuit en met inspiratie structuur bracht in zowel de provincie als de organisatie. Voor ons, zijn medebroeders, was hij de minzame medebroeder, altijd geïnteresseerd en meelevend met het wel en wee van de congregatie. Broeder Lucien, velen zullen u missen. Afkomstig van Schorisse kwam Br. Lucien naar Gent waar hij op 15 augustus 1941 zijn eerste professie uitsprak als Broeder van Liefde. De talentvolle broeder mocht na zijn normaalschool naar Brussel waar hij in 1947 afstudeerde als regent wetenschappen. Turnhout, Merksem, Zwijnaarde en Tessenderlo volgden mekaar vlug op, scholen waar de jonge broeder zijn kennis in de realiteit mocht brengen. Maar dan kwam opnieuw een periode van studie, ditmaal in Leuven, en we zien Br. Lucien afstuderen als licentiaat in de economische wetenschappen en later nog als licentiaat in de handels- en financiële

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 01

frère lucien de priester 1923-2016 Beaucoup l’admiraient : confrères, collaborateurs, élèves. Pour les uns il était Frère Bellarminus, l’enseignant-frère qui a été à Zelzate, de 1955 à 1967, titulaire des étudiants de première année de moderne et l’enseignant hautement estimé d’économie. Pour d’autres il était Frère Lucien De Priester de 1976 à 1989, directeur motivé de l’école humanité Saint-Laurens à Zelzate et ensuite, de 1989 à 2006 le grand économiste professionnel provincial. Pour d’autres encore il était le supérieur provincial qui guidait la province belge dans les difficiles années 60 et qui, avec beaucoup d’inspiration, apporta une structure à la fois dans la province et dans l’organisation. Pour nous, ses confrères, il était un frère charmant, toujours intéressé et compatissant avec les aléas de la congrégation. Frère Lucien, tu manqueras à beaucoup. Originaire de Schorisse, Fr. Lucien est venu à Gand où il a fait, le 15 août 1941, sa première profession en tant que Frère de la Charité. Le frère talentueux, après l’école normale pouvait aller à Bruxelles où il obtient son diplôme comme régent en science en 1947. Turnhout, Merksem, Zwijnaarde et Tessenderlo se sont rapidement succédé, des écoles où le jeune frère a pu exercer sa connaissance. Ensuite venait à nouveau une période d’étude, cette fois à Louvain, et Fr. Lucien a obtenu une licence en sciences économiques et plus tard encore une licence en sciences commerciales et financières. C’est avec ce bagage qu’il arriva à Saint-Laurens à Zelzate pour y devenir, comme déjà dit, le titulaire de la première année des modernes et enseignant d’économie dans le cycle supérieur. Ses cours étaient poussés, ses manuels d’enseignement de qualité, ses examens redoutés. Mais tout respirait une grande préoccupation et attention de telle sorte que les élèves, mis à part une bonne formation, recevraient également une bonne éducation. En 1967, la congrégation a appelé Fr. Lucien à devenir supérieur provincial de la province de Belgique.

wetenschappen. Het is met deze bagage dat hij naar Sint-Laurens in Zelzate kwam om er zoals reeds aangegeven de titularis te worden van de eerste moderne en leraar economie in de hogere cyclus. Zijn lessen waren gedreven, zijn handboeken didactisch hoogstaand, zijn tentamens gevreesd. Maar alles straalde een grote bekommernis en zorg uit opdat de leerlingen naast een degelijke opleiding eveneens een gedegen opvoeding zouden krijgen. In 1967 riep de congregatie Br. Lucien om provinciale overste te worden van de Belgische provincie. Met nieuwe stijl liet Br. Lucien een frisse wind waaien doorheen de provincie en ook de ontwikkeling van het apostolaat en de aanpassing van de structuren kregen zijn volle aandacht. Hij bleef als provinciaal ook leraar, maar in de persoonlijke gesprekken mochten we zijn religieuze diepgang ervaren en de zorg om het religieuze leven van de Broeders van Liefde echt bij de tijd te brengen, in de geest van het concilie. Deze aanpassing bracht ook groeipijnen teweeg, er traden broeders uit, en telkens was dit voor Br. Lucien hard om dragen. Na negen jaar leiderschap in de provincie mocht hij terugkeren naar zijn geliefd Zelzate, het hoge Noorden zoals hij het zelf noemde, om er directeur te worden van Sint-Laurens en ook overste van de broedergemeenschap. Hij zag er niet tegenop om tussendoor een leraar te vervangen, en de leerlingen werden uitgenodigd om de zaterdag privélessen te volgen en natuurlijk terug tentamens af te leggen. Br. Lucien floreerde, en de school met hem. Toen hij als directeur op pensioen moest, werd hij gevraagd om econoom te worden van de Belgische pro-

vincie, en opnieuw zagen we alle goede eigenschappen van Br. Lucien openbloeien: toewijding, gestructureerd werk, management met een menselijk gelaat, en dat alles met en vanuit een diepe vreugde die iedereen mocht ondervinden wanneer men op het kantoor langs kwam. Vele jaren mocht ik met Br. Lucien samenleven en iedere dag mocht ik hem ontmoeten, als medebroeder, maar ook professioneel. Hoe dikwijls zeiden we niet dat mensen als Br. Lucien nooit oud zouden mogen worden. En hij werd niet oud, toch niet uiterlijk en zeker niet qua werkkracht. Zelfs wanneer hij de eindverantwoordelijkheid van het economaat niet meer moest dragen bleef hij dienstbaar en was hij de stiptheid zelf op zijn kantoor naast of beter in het economaat. En wanneer lichamelijke kwalen dan toch om de hoek kwamen kijken, beet hij ze van zich af en wou niet toegeven. Het was voor Br. Lucien dan ook zeer pijnlijk een jaar geleden afscheid te moeten nemen van het provincialaat en in het klooster-rusthuis Sint Jan in Zelzate de laatste maanden van zijn leven te moeten doorbrengen. Maar ook daar bleef hij de vriendelijke, alles verdragende broeder, en wanneer het enigszins mogelijk was zat hij in de kapel om zijn nog resterende tijd met de Heer door te brengen. Het is met grote dankbaarheid dat we terugkijken naar dit rijk gevulde leven van onze medebroeder. Wij zullen zijn interesse missen, zijn gevatte opmerkingen, zijn grote fijngevoeligheid die hij voor iedereen probeerde te ontwikkelen. Hij mag nu voor eeuwig bij de Heer zijn, die de enige invulling was van zijn leven en de grote inspirator voor zijn leven in totale gegevenheid voor de medemens. Een grote zoon van Vader Triest in heengegaan, een voorbeeld voor velen, hij blijft nu zelf een inspirator voor ons verder leven als Broeder van Liefde.

Avec un nouveau style, Fr. Lucien a apporté un nouveau souffle dans la province le développement de l’apostolat et l’adaptation des structures recevaient aussi sa pleine attention. Il continuait à être enseignant même en tant que provincial, mais dans ses conversations personnelles, on pouvait vivre sa profondeur spirituelle et le souci qu’il avait d’améliorer la vie spirituelle des Frères de la Charité, dans l’esprit du concile. L’adaptation engendra aussi des difficultés, plusieurs frères quittaient la communauté, et ce fut à chaque fois difficile à supporter pour Fr. Lucien. Après neuf ans de leadership dans la province, il pu retourner à sa bien-aimée Zelzate, le Grand Nord comme il l’appelait, pour y devenir le directeur de Saint-Laurens et aussi le supérieur de la communauté des frères. Il n’était pas contraire à remplacer de temps en temps un enseignant, et les élèves étaient invités à suivre des cours privés le samedi et bien entendu de passer des examens. Fr. Lucien s’épanouissait, et l’école avec lui. Quand il avait pris sa retraite en tant que directeur, on lui a demandé de devenir l’économe de la province belge, et l’on voyait à nouveau toutes les bonnes qualités de Fr. Lucien fleurir: dévouement, travail structuré, gestion avec un visage humain, et tout cela avec et partant de la joie que tout le monde pouvait expérimenter quand on passait dans son bureau. Pendant de nombreuses années, j’ai pu vivre avec Fr. Lucien et chaque jour, je pouvais le rencontrer comme confrère, mais aussi professionnellement. Combien de fois n’a-t-on pas dit que des personnes comme Fr. Lucien ne devraient jamais vieillir. Et il n’a pas vieilli, tout au moins pas physiquement et encore moins en termes professionnels. Même s’il ne devait plus assumer la responsabilité finale de l’économat, il resta au service et fut la ponctualité-même dans son bureau à côté de, ou mieux, dans l’économat. Et quand des maux physiques surgissaient tout de même, il les repoussait et ne voulait pas les admettre. Ce fut donc très douloureux pour Fr. Lucien, il y a un an, de quitter le provincialat, et de devoir passer les derniers mois de sa vie au couvent de repos Saint-Jean à Zelzate. Mais là aussi, il restait sympathique, le frère qui supporte tout, et

dès que c’était possible, il était à la chapelle pour passer son temps restant avec le Seigneur. C’est avec grande reconnaissance que nous commémorons cette riche vie de notre confrère. Nous regretterons sa curiosité, ses discussions spirituelles, sa grande sensibilité qu’il essayait de cultiver pour chacun. Il peut maintenant être auprès du Seigneur pour l’éternité, le Seigneur qui fut l’unique sens de sa vie et le grand inspirateur de sa vie d’abandon total pour le prochain. Un grand fils du Père Triest s’en est allé, un exemple pour beaucoup, il continue à être une inspiration pour notre vie en tant que Frères de la Charité.

brother georges de bruyne 1923-2016 A life of total service for the disadvantaged and the poor: this is how we can summarize Brother Georges’ life. As a brother-nurse, he worked in Manage, Ghent, Mortsel, and Beernem, in that order, and then a long period in Dave. For more than 30 years he was an established name in the Notre Dame ward and the sanatorium. He provided daily care for those who needed physical assistance in addition to their psychiatric treatment. All the works of mercy he performed. He also took care of the medical-technical services. Bro. Georges did it all with great devotion, and this without missing a single day. You could count on Bro. Georges. But we would be selling Bro. Georges short to focus only on his outward service. His religious inspiration added a special depth to everything. He was a man of prayer, intense prayer, and once he ended his active career in 1995, he became a hermit, retired to his room, praying in the chapel, yet still serving as he painted religious scenes and the Stations of the Cross. No, painting was not a hobby for old age to him, but a conscious choice to serve in a new way. Every picture he painted or copied got a place in a chapel, a convent, a living room, by which he hoped that he would still serve the Lord. Beautiful colour reproductions of the Stations of the Cross by Bro. Max, which is what he preferred to do, are now hanging

in several chapels of our African houses. He loved tradition and consciously chose to continue to wear the religious habit. But he was kind to those who had a different view, which did not stop him to stand up for his opinion. Yet he did it with love and respect for others. He found companions in prayer, and he regularly gathered with them. He was their inspiration in prayer and brought them to Mary and Padre Pio. Bro. Georges was a faithful religious, who very consistently lived his vow of obedience, and who did nothing without asking permission. When he came to our convent rest home Sint-Jan in Zelzate for care, he asked for paint and paintbrushes to paint one last Station of the Cross. He was happy again to be able to serve the missions where this Station of the Cross was headed. We will keep this Station of the Cross as a kind of relic of Bro. Georges. The last few weeks were hard for Bro. Georges, since he could no longer take care of himself and lost his orientation. But he remained the praying brother, the rosary always in his hand. In this way, he said goodbye to us and has now preceded us to the Heavenly Father. Gratitude and love are the words that we remember in the death of Bro. Georges: grateful that he was our confrere and a caring brother of so many people, and grateful that he gave us a living testimony of what love is. Yes, in him, we met a true Brother of Charity.

broeder georges de bruyne 1923-2016 Een leven van totale dienstbaarheid voor de kleinen en de armsten: zo kunnen we het leven van Broeder Georges samenvatten. Als Broeder verpleger was hij achtereenvolgens werkzaam in Manage, Gent, Mortsel, Beernem en dan een lange periode in Dave. Voor meer dan 30 jaar was hij er een vaste waarde op de afdeling NotreDame en het sana. Het was dagelijks zorgen voor hen die naast hun geestesziekte ook lichamelijke hulp nodig hadden. Alle werken van barmhartigheid kwamen er in het vizier. Daarnaast zorgde hij ook nog voor de medisch-technische diensten. En alles verrichtte Br. Georges met een grote

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 01

frère georges de bruyne 1923-2016 Une vie de service total pour les petits et les plus pauvres : c’est ainsi que nous pouvons résumer la vie de Frère Georges. En tant que Frère infirmier, il a travaillé successivement à Manage, Gand, Mortsel, Beernem et puis une longue période à Dave. Pour plus de 30 ans, il était devenu incontournable dans notre département Notre-Dame et sana. Il était au soin quotidien pour ceux qui, outre leur maladie psychique, nécessitaient aussi une aide physique. Il pratiquait tout type d’œuvres de miséricorde. Il s’est également occupé du service médico-technique. Fr. Georges réalisa tout avec grand dévouement, sans être un jour absent. On pouvait compter sur lui. Mais ce serait un manquement majeur de réduire sa vie à ce service apparent. Tout recevait un sens profond chez Fr. Georges à partir de son inspiration religieuse. Il était un homme de prière, de prière intense, et une fois qu’il avait terminé son parcours professionnel actif en 1995, il devint comme un ermite, retiré dans sa chambre, priant dans la chapelle, et toujours au service dans la peinture des représentations religieuses et des chemins de croix. Non, la peinture ne fut pas pour lui une passion pour ses vieux jours, mais un choix volontaire pour être au service d’une nouvelle façon. Car chaque image qu’il peignait ou repeignait recevait une

place dans la chapelle, au couvent, dans la salle de séjour, et c’est ainsi qu’il servait le Seigneur. Dans plusieurs chapelles dans nos maisons africaines, pendent maintenant de belles reproductions colorées des chemins de croix de Fr. Max, car celles-ci étaient ses préférées. Il aimait la tradition et choisissait volontairement de porter l’habit religieux. Mais il était tolérant pour ceux qui avaient une autre opinion, ce qui ne l’empêchait pas d’exprimer clairement ses opinions. Il le faisait avec amour et respect pour son prochain. Il trouvait aussi des compagnons dans la prière, et se réunissait régulièrement avec eux. Il fut leur inspirateur priant et les amenait à Marie et Padre Pio. Fr. Georges était un religieux fidèle, qui vivait son vœu d’obéissance de manière très conséquente et ne faisait rien sans demander la permission. Quand il est arrivé dans notre couvent de repos Saint-Jean à Zelzate pour des soins, il demandait encore peinture et pinceau pour peindre encore un dernier chemin de croix. Il était content de pouvoir encore servir pour les missions auxquelles ce chemin de croix était destiné. Nous conserverons ce chemin de croix comme une sorte de relique de Fr. Georges. Les dernières semaines furent très difficiles pour Fr. Georges, puisqu’il ne pouvait plus s’occuper de lui-même et qu’il avait aussi perdu toute orientation dans sa vie. Mais il restait le frère priant, le chapelet toujours dans la main. C’est ainsi qu’il nous a quitté et nous précède maintenant près du Père céleste. Gratitude et amour sont les mots que nous gardons à la mort Fr. Georges : gratitude d’avoir été notre confrère et un frère attentionné par tant, et gratitude de nous avoir donné un témoignage vivant de l’amour. Oui, en lui nous pouvons trouver un vrai Frère de la Charité.

brother emmanuel brys 1953-2016 With the passing of Brother Emmanuel, much too early in human terms, we are involuntarily confronted with the great ‘why’ question. Why the suffering, why the untimely death, why him and not another.

toewijding, zonder maar één dag afwezig te zijn. Men kon op Br. Georges rekenen. Maar het zou een grote tekortkoming zijn het leven van Br. Georges te beperken met deze uiterlijke dienstbaarheid. Alles kreeg bij Br. Georges een bijzondere diepgang vanuit zijn religieuze bezieling. Hij was een man van gebed, intens gebed, en eenmaal hij zijn actieve loopbaan in 1995 beëindigde, werd hij als een kluizenaar, teruggetrokken op zijn kamer, biddend in de kapel, en nog steeds dienstbaar in het schilderen van religieuze taferelen en kruiswegen. Neen, het schilderen was voor hem geen hobby voor de oude dag, maar een bewuste keuze om op een nieuwe wijze dienstbaar te zijn. Want iedere afbeelding die hij schilderde of overschilderde kreeg een bestemming in een kapel, een klooster, een woonkamer, waarmee hij hoopte dat daarmee de Heer gediend zou zijn. In verschillende kapellen in onze Afrikaanse huizen hangen nu de mooi gekleurde reproducties van de kruiswegen van Br. Max, want deze had zijn voorkeur. Hij hield van de traditie en koos bewust om het religieus habijt te blijven dragen. Maar hij was mild voor hen die er een andere visie op nahielden, wat hem niet weerhield om duidelijk voor zijn mening uit te komen. Maar hij deed het met liefde en respect voor de andere. Hij vond ook tochtgenoten in het gebed, en met hen kwam hij geregeld samen. Hij was hun biddende inspirator en bracht hen tot Maria en Pater Pio. Br. Georges was een trouwe religieus, die heel consequent zijn gelofte van gehoorzaamheid beleefde en niets deed zonder toelating te vragen. Toen hij voor verzorging naar ons kloosterrusthuis Sint-Jan in Zelzate kwam, vroeg hij nog verf en penseel om er een laatste kruisweg te schilderen. Hij was blij nog eens dienstbaar te kunnen zijn voor de

missies waarvoor deze kruisweg was bestemd. We zullen deze kruisweg als een soort relikwie van Br. Georges bewaren. De laatste weken waren zwaar voor Br. Georges, omdat hij zichzelf niet meer kon behelpen en ook de oriëntatie in zijn leven kwijt was. Maar hij bleef de biddende broeder, de rozenkrans steeds in de hand. Zo heeft hij van ons afscheid genomen en is ons nu voorgegaan naar de hemelse Vader. Dankbaarheid en liefde zijn de woorden die we bij het afsterven van Br. Georges behouden: dankbaar dat hij onze medebroeder was en een zorgende broeder van zovelen, en dankbaar dat hij ons een levende getuigenis heeft gegeven wat liefde is. Ja, in hem mochten we een ware Broeder van Liefde ontmoeten.

So many whys we cannot answer. We can only bow our heads in faith and let Brother Emmanuel go in confidence, and trust that he has now reached his final destination, a destination he was bound for his whole life. For Brother Emmanuel was a seeker in life, and his faith helped him in his quest and put him on the right track. His search brought him to Leffe Abbey first, which is where he received an extensive religious formation. But then he felt that God spoke to him again and pointed him towards the Brothers of Charity to be his companions. He came to Dave as a postulant, became a novice in Brussels under the good leadership of Bro. Romain, who was promoted novice master for the occasion and to this day proudly states that all of his novices showed fortitude in their religious life. Jean-Claude took the religious name Emmanuel and professed his first vows in 1983. After a period in Bonneville and Dave, where he got to know the apostolate of the Brothers of Charity in their care for the sick and for people with disabilities, his dream came true and he was allowed to leave as a missionary to Rwanda. The year was 1986. He first became a teacher of religion in our school in Zaza and from 1990 he was responsible for the training of the staff at our Caraes psychiatric centre in Ndera. In 1993, Brother Emmanuel returned to Belgium and after a brief period in Prekelinden and in Zelzate, he found his own spot in Dave, where he was in charge of the secretarial office of the P. J. Triest Training Centre. He fulfilled this task with care and dedication, and tried to be a real host to everyone who came to the training centre for training or a meeting. The search for his identity as a man and as a religious was constant for Bro. Emmanuel, and in the transition to the afterlife, every question in this regard will receive its final answer. Let us thankfully remember Bro. Emmanuel as a caring and lovable confrere. We are letting him go now, knowing that he has reached his destination. At the moment when the Church celebrates the coming of Emmanuel on this earth, the Lord has called our Brother Emmanuel to heaven. God could not have offered a more appropriate time to make this transition

and to have Brother Emmanuel meet the Emmanuel in heaven. He may now abide forever in God’s love, where he so longed for and looked forward to as a Brother of Charity.

broeder emmanuel brys 1953-2016 Bij het overlijden van Broeder Emmanuel, veel te vroeg in menselijke termen, worden we onwillekeurig geconfronteerd met de grote waarom-vraag die het leven omkranst. Waarom dit lijden, waarom dit vroegtijdig afsterven, waarom hij en niet een ander. Veel waaroms waarop we geen antwoord kunnen geven. We kunnen alleen maar in geloof het hoofd buigen en Broeder Emmanuel in vertrouwen uit handen geven, en in datzelfde geloof erin vertrouwen dat hij nu zijn uiteindelijke bestemming heeft bereikt, een bestemming waar hij gans zijn leven naar op weg was. Want Broeder Emmanuel was een zoeker in zijn leven, en zijn geloof heeft hem op deze zoektocht geholpen, op weg gezet. Eerst ging hij in de abdij van Leffe op zoek en mocht daar een uitgebreide religieuze vorming ontvangen. Maar dan voelde hij hoe God hem opnieuw aansprak en hem de Broeders van Liefde aanwees om zijn tochtgenoten te worden. Hij kwam als postulant naar Dave, werd novice in Brussel onder de goede leiding van Br. Romain die daarmee tot eenmalige novicenmeerster werd gepromoveerd en tot op vandaag fier zegt dat al zijn novicen standvastigheid toonden in hun religieus leven. Jean-Claude nam als religieuze naam Emmanuel en mocht zijn eerste geloften uitspreken in

1983. Na een periode in Bonneville en Dave, waar hij kennis mocht maken met het apostolaat van de Broeders van Liefde in hun zorg voor de zieken en de mensen met een beperking, ging zijn droom in vervulling en mocht hij als missionaris naar Rwanda vertrekken. We schrijven 1986. Eerst werd hij leraar godsdienst in onze school van Zaza en vanaf 1990 verantwoordelijk voor de vorming van de medewerkers in ons psychiatrisch centrum Caraes te Ndera. In 1993 keerde Broeder Emmanuel terug naar België en na een korte periode in Prekelinden en Zelzate mocht hij zijn stek vinden in Dave, waar hij het secretariaat op zich nam van het “Centre de Formation P. J. Triest”. Hij vervulde deze opdracht met veel zorg en toewijding en probeerde een echte gastheer te zijn voor eenieder die voor vorming of een vergadering naar het vormingscentrum kwam. Zoeken naar zijn identiteit als mens en als religieus was een constante in het leven van Br. Emmanuel, en bij de overstap naar het hiernamaals zullen alle vragen daaromtrent hun definitief antwoord mogen ontvangen. Laten we dankbaar Br. Emmanuel in herinnering houden als een zorgzame en beminnelijke medebroeder en hem nu uit handen geven, wetend dat hij zijn bestemming heeft bereikt. Op het ogenblik dat de Kerk de komst van Emmanuel op deze aarde herdenkt, heeft de Heer onze Broeder Emmanuel naar de hemel geroepen. God kon geen passender moment aanbieden om deze overstap te maken en om Broeder Emmanuel de Emmanuel in de hemel te ontmoeten. Hij mag nu voor altijd toeven in Gods liefde, waar hij als Broeder van Liefde zo naar verlangde en naar uitkeek.

frère emmanuel brys 1953-2016 Lors du décès de Frère Emmanuel, trop tôt en termes humains, nous nous sommes involontairement confrontés au grand « pourquoi ? » qui encadre la vie. Pourquoi cette souffrance, pourquoi cette mort prématurée, pourquoi lui et pas un autre. Beaucoup de pourquoi auxquels

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 01

d’Emmanuel sur cette terre, le Seigneur aura déjà appelé notre Frère Emmanuel au ciel. Dieu ne pouvait présenter un moment plus approprié pour faire ce passage et de faire rencontrer Frère Emmanuel à l’Emmanuel du ciel. Il peut désormais demeurer à jamais dans l’Amour de Dieu, qu’il avait, en tant que Frère de la Charité, tellement désiré et attendu.

brother paul schorpion 1919-2017 Old age seemed to have no effect on Brother Paul. Until May of last year, he had been busy every day in the garden of his beloved Maria-Aalter, until he suffered a stroke leaving him half-paralyzed and speechless. In one day, he went from being an active elderly person to a confrere in need of care. The last few months have been hard for Bro. Paul, especially because he could hardly express himself. He received good care in our convent rest home Sint-Jan in Zelzate, which alleviated his suffering. Looking back on his long life, we see him as a young brother-teacher in Leopoldsburg from 1940 and then for about 10 years in Saint Victor in Turnhout. Many stories of this great community of brothers have been preserved, in which Bro. Paul who did not always have the lead role, but he was very often involved. It was a time when the brothers were not allowed to swim, but they still did it in secret, and sometimes they were caught by the superior. Also the weekly chapters, intended to identify each other’s mistakes, and during which the superior gave religious instruction, were at times very difficult for a large group of brothers, including Bro. Paul, to keep serious. It was the Congregation’s heyday. The next period, when Bro. Paul was teaching in Antwerp and shared the community with the brothers who were working in the nursing home was again a time of antics and tomfoolery, which Bro. Paul later carefully jotted down. These were the Congregation’s ‘Little Stories’. In Antwerp, he was appointed superior for the first time, and from then on he would always lead as he served. Through Casteau,

Bro. Paul came to Ghent as director of the Sint-Juliaan Institute in 1964, which ushered in a new period in his life: caring for people with intellectual disabilities. This would be the apostolate for the rest of his active career. For a while, he was thinking about leaving for Japan as a missionary, and he prepared to do so, but in the end he had to abandon this plan. And so, it was Casteau again, and a return to Ghent a year later, where he became headmaster of the primary school of Sint-Juliaan. In his spare time, he tended the garden and he started a little petting zoo, which Bro. Maurice continued with great care. In 1974, Bro. Paul was asked to go to Lummen as superior and director, and in 1983 he went to Roeselare, where he said goodbye to his active career in the apostolate in 1988, and the time came that he could fully focus on his hobby: gardening. Via Aalter he ultimately went to Maria-Aalter, then a novitiate, which is where he was in charge of the contemplation house. When the international novitiate was established in Maria-Aalter, we saw Bro. Paul as well as Bro. Cyriel learn English diligently. Today, the young brothers who stayed in Maria-Aalter for their training still tell us about these legendary brothers with great conviction and enthusiasm. Brother Paul was a spiritual man, a deeply religious man, with a good sense of humor and a strong sense of perspective. A man of few words and witty retorts during a first encounter, yet very cordial and warm once you got to know Bro. Paul. He loved the Congregation and told endless stories of anecdotes. He remembered birthdays, anniversaries, and made cards, drawings, poems, all very personal and filled with

nous n’avons pas de réponse. Ce n’est que dans la foi que nous baissons la tête et que nous remettons Frère Emmanuel dans la confiance, et nous sommes, dans cette même foi, confiants qu’il ait maintenant atteint sa destination finale, une destination qu’il avait cherché durant toute sa vie. Parce que Frère Emmanuel était un chercheur dans sa vie, et sa foi l’a aidé dans sa quête, mis sur la route. Il alla d’abord chercher à l’abbaye de Leffe où il a pu recevoir une vaste formation religieuse. Mais il sentait alors comment Dieu lui parlait à nouveau et lui indiquait les Frères de la Charité pour devenir ses compagnons de route. Il arriva comme postulant à Dave, devint novice à Bruxelles sous les bons soins de Fr. Romain qui fut promut pour cela une seule fois maître des novices. Il dit encore aujourd’hui avec fierté que tous ses novices ont montré de la persévérance dans leur vie religieuse. Jean-Claude prit Emmanuel comme nom religieux et pu prononcer ses premiers vœux en 1983. Après une période à Bonneville et Dave, où il a pu faire connaissance avec l’apostolat des Frères de la Charité dans leurs soins aux malades et aux personnes handicapées, son rêve se réalisa et il put partir comme missionnaire au Rwanda. On retient 1986. Il fut d’abord professeur de religion dans notre école à Zaza et à partir de 1990 responsable pour la formation des collaborateurs de notre centre psychiatrique Caraes à Ndera. En 1993, Frère Emmanuel retourna en Belgique et après une courte période à Prekelinden à Zelzate, il trouva sa place à Dave, où il prit en charge le secrétariat du « Centre de Formation P.J. Triest ». Il accomplissait cette tâche avec grand soin et dévouement et essaya d’être un vrai hôte pour tous ceux qui venaient pour une formation ou une réunion. La recherche de son identité en tant qu’être humain et en tant que religieux fut une constante dans la vie de Fr. Emmanuel, et dans le passage vers l’au-delà, toutes les questions à ce sujet recevront leur réponse finale. Souvenons-nous avec reconnaissance de Fr. Emmanuel, un confrère attentionné et aimable et confions-le maintenant, sachant qu’il a atteint sa destination. Au moment où l’Eglise commémore la venue

humour. Yes, in his own particular way, Bro. Paul livened up things up in the community, and friendship was sacred to him. We can only be grateful, really grateful for the many years that Bro. Paul lived in our midst. He was an example and an encouragement to so many of us. The fact that he could stay active and in good shape for so long was a blessing for him and for the Congregation. We believe that he courageously accept his suffering in the last months of his life, with his own admirable tenacity. Not complaining was one of his ideals. We are letting Bro. Paul go now, knowing that he will be in God’s hands and fully share in God’s love for which he has longed his whole life.

broeder paul schorpion 1919-2017 Op Broeder Paul leek de ouderdom geen pak te hebben. Tot mei vorig jaar was hij nog iedere dag druk bezig in de hof van zijn geliefd Maria-Aalter, tot een beroerte hem trof en hem half verlamd en sprakeloos liet waarbij hij op één dag van een actieve bejaarde in een zorgbehoevende medebroeder veranderde. De laatste maanden moeten voor Br. Paul hard zijn geweest, vooral omdat hij zich noch amper kon uitdrukken. Maar hij mocht de goede zorgen in ons klooster-rusthuis Sint-Jan te Zelzate ontvangen, wat zijn lijden milderde. Terugkijkend naar zijn lang leven, zien we hem als jonge broeder-onderwijzer vanaf 1940 even in Leopoldsburg en dan voor een 10-tal jaar in Sint-Victor te Turnhout. Van deze tijd, in een grote broedergemeenschap, zijn vele verhalen bewaard waar Br. Paul dan niet de hoofdrol, maar toch sterk betrokken was. Het was de tijd dat de broeders niet mochten zwemmen, maar het toch in de duik deden en soms door de strenge overste werden betrapt. Ook het wekelijkse kapittels, bestemd om mekaars fouten te duiden, en waar de overste een geestelijk onderricht moest geven, waren soms momenten waar het moeilijk was om een grote groep met broeders als Br. Paul ernstig te houden. Het wat de glorietijd van de congregatie. Maar ook de volgende periode dat Br. Paul les gaf in Antwerpen en de communiteit

deelde met de broeders werkzaam in het bejaardentehuis was opnieuw niet ontdaan van fratsen en gebeurtenissen die Br. Paul later zorgvuldig op schrift stelde. Het werden de “petites histoires” van de congregatie. In Antwerpen werd hij ook voor de eerste maal overste, om vanaf dan steeds in leidinggevende bediening te staan. Via Casteau kwam Br. Paul in Gent als directeur van het Sint-Juliaaninstituut in 1964, waarmee een nieuwe periode in zijn leven werd ingewijd: de zorg voor mensen met een mentale beperking. Het zou het apostolaat worden voor de rest van zijn actieve loopbaan. Even dacht hij eraan om naar Japan te vertrekken als missionaris, en hij bereidde er zich ook toe voor, maar uiteindelijk moest hij van dit plan afzien. Het werd dan opnieuw Casteau, om een jaar nadien reeds terug te keren naar Gent waar hij directeur werd van de lagere school van Sint-Juliaan. In zijn vrije tijd was hij druk bezig in de hof en hij startte ook met een dierenpark dat daarna door Br. Maurice met veel zorg werd verdergezet. In 1974 werd Br. Paul gevraagd om naar Lummen te gaan als overste en directeur, en in 1983 werd het Roeselare, waar hij in 1988 afscheid nam van zijn actieve loopbaan in het apostolaat en een tijd aanbrak dat hij zich ten volle mocht geven aan zijn hobby: tuinieren. Via Aalter werd het uiteindelijk Maria-Aalter, toen nog noviciaat en waar hij ook verantwoordelijk werd voor het bezinningstehuis. Toen het internationaal noviciaat zich in Maria-Aalter kwam vestigen zagen we Br. Paul samen met Br. Cyriel vlijtig Engels leren, en vandaag vertellen de jonge broeders die hun opleiding in Maria-Aalter mochten doormaken nog met veel verve over deze legendarische broeders. Broeder Paul was een spiritueel man, een diep religieuze man, met een diep gevoel voor humor en een sterk relativeringsvermogen. Bij een eerste contact soms kort in woorden en gevat in de antwoorden, mocht iedereen die Br. Paul wat beter leerde kennen in hem een hartelijke medemens ontmoeten. Hij hield van de congregatie, hij kon eindeloos verhalen over anekdoten uit het verleden en had attentie bij verjaardagen en herdenkingen: een kaart, een tekening, een gedicht, allemaal heel persoonlijk en met de nodige humor doorspekt. Ja,

Br. Paul bracht op zijn wijze echt leven in de communiteit en vriendschap was voor hem heilig. We kunnen alleen maar dankbaar zijn, echt dankbaar voor de vele jaren dat we Br. Paul in ons midden hebben gehad. Hij was voor velen een voorbeeld en een aanmoediging. Dat hij zolang actief en in goede conditie mocht blijven was een zegen voor hem en de congregatie. We geloven dat hij de laatste maanden van zijn leven zijn lijden ook moedig heeft gedragen, met een verbetenheid hem eigen. Niet klagen was één van zijn idealen. We geven Br. Paul uit handen, wetende dat hij nu in Gods handen mag terechtkomen, en Gods liefde ten volle mag delen waar hij een gans leven naar verlangd heeft.

frère paul schorpion 1919-2017 La vieillesse semblait n’avoir aucune emprise sur Frère Paul. Jusqu’en mai l’année dernière, il était encore tous les jours occupé dans le jardin de sa bien-aimée Maria-Aalter, jusqu’à ce qu’il ait un AVC qui le laissa à moitié paralysé et muet, et qui changea une personne âgée active en un confrère dépendant. Les derniers mois ont dû être difficiles pour Fr. Paul, surtout qu’il arrivait à peine à s’exprimer. Mais il pouvait recevoir les bons soins à SaintJean, notre couvent de repos à Zelzate, ce qui soulageait sa souffrance. En regardant sa longue vie, nous le voyons comme jeune frère enseignant à partir de 1940, brièvement à Léopoldsburg et ensuite pour une dizaine d’année environ à Saint-Victor à Turnhout. De cette époque, dans la grande communauté des frères, de nombreuses histoires ont été conservées, où Fr. Paul n’était pas la personne principale, mais tout de même fortement impliqué. Ce fut le temps où il était interdit aux frères de nager, ce qu’ils firent quand même en cachette. Ils furent parfois surpris par le supérieur strict. Les chapitres hebdomadaires, destinés à identifier les erreurs des autres, et où le supérieur devait donner un enseignement spirituel, furent des moments où il était parfois difficile de garder sérieux dans un grand groupe avec des frères comme Fr. Paul. Ce

deus caritas est

in memoriam

magazine | 2017 # 01

du passé et portait attention aux anniversaires et commémorations : une carte, un dessin, un poème, tous très personnalisés et empreints d’humour. Oui, Fr. Paul apportait à sa manière vraiment la vie dans la communauté et l’amitié lui était sacrée. Nous pouvons tous être reconnaissants, vraiment reconnaissant pour les nombreuses années où nous avons eu Fr. Paul parmi nous. Il fut pour beaucoup un exemple et un encouragement. Qu’il ait pu rester si longtemps actif et en bonne santé fut pour lui et pour la congrégation une bénédiction. Nous croyons qu’il a porté courageusement les souffrances des derniers mois de sa vie, avec un acharnement qui lui est propre. Ne jamais se plaindre fut l’un de ses idéaux. Nous remettons Fr. Paul, sachant qu’il est maintenant dans les mains de Dieu, et partageant pleinement l’Amour de Dieu qu’il a désiré toute sa vie.

brother henri plessers 1926-2017 Brother Henri was 13 years old when he came to our juniorate in Sint-Truiden, convinced that he wanted to be a brother. His conviction grew strong, which resulted in making his first profession in 1945. From that moment on, he became Brother Mansuetus, which people shortened to ‘Manske’ very quickly, a name that he would have his entire life and that reflected his stature and the gentleness of his character. Brother Henri was a brother who showed his service in nursing, and after his studies in Ghent, he went to almost all of the Flemish psychiatric facilities of the Brothers of Charity, always on the ward or sick bed nursing. Those familiar with the field in the past know what this meant: caring for the psychiatric patients, who also had physical ailments and were mostly bedridden, like a mother, which required being available 24/7. Two institutions were able to welcome Bro. Henri for a longer period of time: Sint-Truiden, from 1962 to 1977, and Mortsel, from 1977 to 2015, which is when he needed for the first time and went to Beernem and

later to our convent rest home in Zelzate. Brother Henri was a devoted brother whose life was completely dedicated to the well-being of his patients. His ward was his home, and with his swift step and friendly face he went from patient to patient, always up and about so that they would not want for anything. Brother Henri was their brother, their father, and their mother. He demanded correctness from his co-workers and staff and he tried to set an example in everything. The community of the brothers was his real home, where he could settle down, where he found spiritual nourishment, and where he enjoyed being among brothers even more when he was allegedly retired since 1991 and could divide his time between the community, occupational therapy with the patients, and taking a walk or a bike ride a little more peacefully. Brother Henri was a friendly, humble brother of great service. He experienced the charism of the Congregation in an authentic way. He had no need for theoretical descriptions about our charism, but he experienced and lived it from his profound connection to God, and with God’s love he went to the neighbour. Truly, in Bro. Henri we saw a glimmer of God’s love. When the community of Saint Amedeus became smaller, he and his superior, Bro. Vianney, were the only ones left. They stayed as two guardians of the fire and kept it burning. It was nice how they took care of each other, went to the daily Eucharist together with the sisters and remained faithful in the common prayer in their little chapel. Until the day they left Saint Amedeus, both brothers remained living

fut l’âge d’or de la congrégation. La période où Fr. Paul donna cours à Anvers et partagea la communauté avec les frères qui travaillaient dans la maison de repos, ne s’était pas encore débarrassée des farces et évènements que Fr. Paul écrivait soigneusement dans un carnet. Ce sont devenues les « petites histoires » de la congrégation. A Anvers, il est devenu pour la première fois Supérieur, pour toujours remplir à partir de ce moment des fonctions de supérieur. Depuis Casteau, Fr. Paul est arrivé à Gand comme directeur de l’Institut Saint-Julien en 1964, qui inaugurait une nouvelle période dans sa vie : le soin des personnes souffrant de troubles mentaux. Ce sera l’apostolat pour le reste de son activité professionnelle. Il a pensé un instant partir au Japon en tant que missionnaire, et s’y était aussi préparé, mais il a finalement dû renoncer à ce projet. Il retourna à nouveau à Casteau, pour revenir un an plus tard déjà à Gand où il devint directeur de l’école primaire de Saint-Julien. Dans son temps libre, il était très occupé dans le jardin et il commença également un parc d’animaux qui fut continué par Fr. Maurice avec beaucoup de soins. En 1974, on demanda à Fr. Paul d’aller à Lummen en tant que supérieur et directeur, et en 1983 ce fut Roeselare. En 1988, il quitta ses activités professionnelles dans l’apostolat et prit le temps de se livrer pleinement à son passe-temps : le jardinage. De Aalter c’est finalement devenu Maria-Aalter, à l’époque, il avait encore le noviciat et était également responsable de la maison de retraite. Quand le noviciat international s’est installé à Maria-Aalter, on voyait Fr. Paul avec Fr. Cyriel apprendre l’anglais de manière appliquée, et aujourd’hui, les jeunes frères, qui on pu vivre leur formation à Maria-Aalter, parlent encore avec beaucoup d’enthousiasme de ces frères légendaires. Frère Paul était un homme spirituel, un homme profondément religieux, avec un grand sens de l’humour et une grande capacité à relativiser. Lors d’un premier contact, parfois bref en parole et en plein d’esprit dans ses réponses, tous ceux qui apprenaient à mieux connaître Fr. Paul, pouvaient rencontrer en lui une personne chaleureuse. Il aimait la congrégation, pouvait raconter sans fin des anecdotes

witnesses of the charism of the Brothers of Charity, and left a void when they were gone. But we hope that their testimony of charity echoes for a very long time. Brother Henri, Manske, has now come home to the Lord. He loved the Lord during his life on earth. Each day anew, he met the Lord in the Eucharist, but also in others and in the sick neighbour in particular. He may now behold the Lord face to face, and that will be his eternal joy. Thank you for your example, your true fraternal love, and for your genuineness as a Brother of Charity.

broeder henri plessers 1926-2017 Broeder Henri kwam als 13-jarige naar ons juvenaat in Sint-Truiden met de overtuiging om broeder te worden. Het was een overtuiging die zich verstevigde en resulteerde in het uitspreken van zijn eerste professie in 1945. Hij werd voortaan Broeder Mansuetus, wat heel vlug werd afgekort door “Manske”, een naam die hij de rest van zijn leven meedroeg en tegelijk met zijn gestalte en de zachtheid van zijn karakter te maken had. Broeder Henri zou als broeder dienstbaar zijn in de verpleging, en na zijn studies in Gent zien we hem in quasi alle Vlaamse psychiatrische voorzieningen van de Broeders van Liefde, steeds op de ziekenzaal of de bedverpleging. Zij die de psychiatrie kennen van vroeger weten wat dit betekende: het was zorgen als een moeder voor de geesteszieken die ook lichamelijk ziek waren en overwegend in bed verbleven. En het vereiste een beschikbaarheid van 24 uur op 24 uur. Twee instellingen mochten Br. Henri voor een lange periode bij zich hebben: Sint Truiden van 1962 tot 1977 en Mortsel van 1977 tot 2015, moment dat hij voor verzorging eerst naar Beernem en dan naar ons klooster-rusthuis in Zelzate zou komen. Broeder Henri was een toegewijde broeder, die zijn leven helemaal richtte op het welzijn van zijn zieken. Zijn zaal was zijn thuis, en met de hem gekende vlugge tred en vriendelijk gezicht ging hij van zieke tot zieke, steeds in de weer opdat ze niets tekort zouden hebben. Broeder Henri was

tegelijk hun broeder, vader en moeder. Van zijn medewerkers eiste hij correctheid en in alles probeerde hij zelf het voorbeeld te geven. De broedergemeenschap was zijn echte thuis, waar hij tot rust kon komen, waar hij zich spiritueel voedde, en waar hij nog meer genoot van het broederlijk samenzijn eenmaal hij vanaf 1991 zogezegd met pensioen was en op een rustiger wijze zijn tijd mocht verdelen tussen de broedergemeenschap, de ergotherapie met de zieken, en het maken van een wandeling of een fietstocht. Broeder Henri was een vriendelijke, nederige en dienstbare medebroeder. Hij beleefde het charisma van de congregatie op een authentieke wijze. Hij hoefde geen theoretische omschrijvingen over ons charisma, maar hij beleefde dit vanuit zijn diepe Godsverbondenheid en het is met Gods liefde dat hij naar de medemens ging. Waarlijk, in Br. Henri mochten we een glans van Gods liefde ontwaren. Toen de communiteit in Sint-Amedeus kleiner werd bleef hij uiteindelijk alleen achter met zijn overste, Br. Vianney. Ze bleven als de twee bewakers van het vuur en hielden het brandend. Het was mooi hoe ze voor elkaar zorgden, samen optrokken naar de dagelijkse eucharistieviering bij de zusters en trouw bleven in het gemeenschappelijk bidden in hun kleine huiskapel. Beide broeders bleven tot de dag dat ze Sint-Amedeus verlieten de levende getuigen van het charisma van de Broeders van Liefde, en bij hun vertrek lieten ze een leegte achter. Maar we hopen dat hun getuigenis van de caritas nog lang zijn weerklank mag kennen. Broeder Henri, Manske, is nu thuisgekomen bij de Heer. Hij had de Heer lief tijdens zijn leven hier op aarde. Hij ontmoette de Heer iedere dag opnieuw in de eucharistie maar ook in de medemens en in de zieke medemens in het bijzonder. Hij mag nu de Heer aanschouwen, van aangezicht tot aangezicht, en dat zal zijn eeuwige vreugde zijn. Dank voor uw voorbeeld, voor uw ware broederliefde en voor uw echt Broeder van Liefde-zijn.

frère henri plessers 1926-2017 A l’âge de 13 ans, Frère Henri est entré dans notre juvénat à Saint-Trond avec la conviction de devenir frère. C’était une conviction bien fondée et qui résulta en la prononciation de sa première profession en 1945. Il s’appellera désormais Frère Mansuetus, rapidement abrégé par « Manske », un nom qu’il portera tout au long de sa vie et qui référait à sa stature et la douceur de son caractère. Frère Henri servait en tant que frère dans les soins infirmiers, et après ses études à Gand, nous le voyions dans presque tous les établissements psychiatriques flamands des Frères de la Charité, toujours au dispensaire ou au chevet pour des soins infirmiers. Ceux qui connaissent la psychiatrie du passé savent ce que cela signifiait : il s’agissait, comme une mère, de prendre soin des malades mentaux qui étaient également physiquement malade et restaient principalement au lit. Et cela exigeait une disponibilité de 24 heures sur 24. Deux institutions ont pu avoir Fr. Henri chez eux pour une période plus longue : Saint-Trond de 1962 à 1977 et Mortsel de 1977 à 2015, moment auquel il a dû partir pour des soins, d’abord à Beernem et ensuite dans notre couvent de repos à Zelzate. Frère Henri était un frère dévoué, qui orientait entièrement sa vie au bien des malades. Son dispensaire était sa maison, et avec son pas rythmé et son visage sympathique il allait de malade en malade, toujours occupé afin que rien ne leur manque. Frère Henri était à la fois leur frère, père et mère. Il exigeait de ses collègues la précision et en tout, il essayait de donner l’exemple. La communauté des frères était sa vraie maison, où il pouvait se reposer, où il se nourrissait spirituellement, et où il jouissait encore plus de la rencontre fraternelle dès qu’il allait en la soi-disant pension en 1991 et pouvait partager tranquillement son temps entre la communauté fraternelle, l’ergothérapie avec les malades, et une marche ou balade à vélo. Frère Henri était un confrère sympathique, humble et serviable. Il vivait le charisme de la congrégation de manière authen-

deus caritas est

in memoriam

brother andré pauwels 1940-2017 Brother André felt the vocation to become a brother very early on. At boarding school in Leuven and Sint-Truiden, both juniorates at that time, the desire only grew, so that he prepared as a postulant and a novice for the first profession. The date is 2 February 1959. Studying was not his forte, and after a year in nursing school at Guislain in Ghent, the young brother was sent to take his first steps in the apostolate. It would be the care and education of children with intellectual disabilities. He would take a special course later on. Hollogne-aux-Pierres, Bonneville, and

magazine | 2017 # 01

Sint-Juliaan is where he went, briefly interrupted by his military service in 1962. Sint-Juliaan became Bro. André his real habitat, where he stayed for no less than 17 years in charge of the Saint-Gerard ward for older children. He was a jack-ofall-trades there, always up and about to provide technical support. His ward sometimes looked more like a technical workshop, because there was always was a TV or a radio to repair. If you ran into Bro. André, you would also see his faithful dog, Poli, who followed him everywhere, even to chapel. It was a religious dog, we said... Also at the table, the brothers had to get used to the dog who joined them, which sometimes lead to hilarious situations. In 1981, Bro. André moved to Bonneville, where he was in charge of general maintenance, which he would continue in Dave and Sint-Truiden. In 1991, he returned to Ghent to help in the missions office. Brother Gaston, the Mission Procurator, could use strong arms for the preparation of containers destined for the missions. After a short stay in Brussels and Lummen, Bro. André asked to stay close to his family and he was enrolled in the community of the Provincialate with the opportunity to be near his family. It has given him 15 years of peace and harmony, while he remained faithful in attending the fraternal gatherings. In 2015, Bro. André was diagnosed with cancer, and after repeated hospital admissions he finally came to our convent rest home Saint Arnold, where he died on 24 February. He had passed away quietly while sitting in his chair, which is where the caregivers found him. With Bro. André, we have lost a brother who added colour to the community, a colour that was not always appreciated by every brother. But, in his own way, he presented himself with an attitude of service, and as a religious, faithful to his vows and always present in prayer, he was a testimony to God’s love. The talents he had, which were of a technical nature, he allowed to flourish, in order to serve others. When he heard that he was ill and would probably not be cured, he accepted his fate and a sense of peace came over him. He was grateful for the good care he re-

ceived because he knew what service was. He now rests eternal where God’s love is complete.

frère andré pauwels 1940-2017 Broeder André voelde reeds vroeg de roeping in zich om broeder te worden. Op internaat in Leuven en Sint-Truiden, toenmalige juvenaten, groeide dit verlangen alleen maar, zodat hij zich als postulant en novice kon voorbereiden op de eerste professie. We schrijven 2 februari 1959. Studeren was niet de grootste kunde van Br. André, en na een jaar in de verplegersschool in het Guislain te Gent werd de jonge broeder uitgezonden om zijn eerste stappen te zetten in het apostolaat. Het werd de zorg en de opvoeding van kinderen met een mentale handicap. Hij zal er later een aangepaste opleiding voor volgen. Hollogne-aux-Pierre, Bonneville en SintJuliaan volgden mekaar op, even onderbroken door de legerdienst in 1962. Sint-Juliaan werd voor Br. André zijn echte habitat waar hij niet minder dan 17 jaar verbleef als verantwoordelijke bij de oudere kinderen op de afdeling Sint-Gerard. Tegelijk was hij er de duivel-doe-het-al, altijd in de weer om technisch bij te springen. Zijn afdeling zag er soms meer een technisch atelier uit, want altijd was er wel een tv of een radio te herstellen. Waar men Br. André tegenkwam ontmoette men ook zijn trouwe hond, Poli, die hem overal volgde, zelfs tot in de kapel. We spraken van een religieuze hond… Ook aan tafel moesten de broeders wennen dat de hond meeat, wat soms tot hilarische situaties leidde. In 1981 verhuisde Br. André naar Bonneville, waar hij verantwoordelijke werd voor het algemeen onderhoud, wat hij daarna ook in Dave en in Sint-Truiden zal verderzetten. In 1991 mocht hij terug naar Gent komen om mee te helpen in de missieprocuur. Broeder Gaston, de missieprocurator, kon sterke armen gebruiken voor het gereedmaken van de containers bestemd voor de missies. Na een kort verblijf in Brussel en Lummen vroeg Br. André om dicht bij zijn familie te mogen vertoeven en werd hij ingeschreven

tique. Il n’avait pas besoin des descriptions théoriques de notre charisme, mais il le vivait à partir de sa foi profonde en Dieu et c’est avec l’Amour de Dieu qu’il allait vers les autres. En vérité, on a pu détecter en Fr. Henri une lueur de l’Amour de Dieu. Quand la communauté à Saint-Amadeus se rapetissait, il n’y avait finalement plus que lui et son supérieur, Fr. Vianney. Ils continuaient comme les deux gardes du feu et le gardaient allumé. C’était beau de voir comment ils prenaient soin l’un de l’autre, partaient ensemble pour l’eucharistie quotidienne chez les sœurs et restaient fidèle à la prière communautaire dans leur petite chapelle. Les deux frères sont restés jusqu’au jour où ils ont quitté Saint-Amadeus, comme les témoins vivant du charisme des Frères de la Charité, et lors de leur départ, ils ont laissé derrière eux un vide. Mais nous espérons que leur témoignage de charité pourra encore retentir longtemps. Frère Henri, Manske, est maintenant arrivé à la maison auprès du Seigneur. Il a aimé le Seigneur pendant sa vie ici sur terre. Il rencontrait à nouveau le Seigneur quotidiennement dans l’Eucharistie mais aussi dans son prochain et dans les personnes malades en particulier. Il peut maintenant contempler le Seigneur, face à face, et ce sera sa joie éternelle. Merci pour votre exemple, merci pour votre véritable amour fraternel et merci d’avoir été un vrai Frère de la Charité.

in de communiteit van het Provincialaat met de mogelijkheid om zijn familie nabij te zijn. Het heeft hem 15 jaar rust en vrede gebracht, terwijl hij trouw bleef in het bijwonen van de broederlijke samenkomsten. In 2015 werd er bij Br. André een kanker vastgesteld, en na herhaaldelijke ziekenhuisopnamen kwam hij definitief naar ons klooster-rusthuis Sint-Arnold, waar hij op 24 februari overleed. De verzorgenden vonden hem ingeslapen in zijn zetel. Met Br. André verliezen we een broeder die kleur gaf aan de communiteit, een kleur die niet steeds door alle broeders kon worden gewaardeerd. Maar hij heeft op zijn wijze zich heel dienstbaar opgesteld en als religieus, trouw aan zijn geloften en steeds aanwezig in het gebed, een getuige geweest van Gods liefde. De talenten die hij had, en die van technische aard waren, heeft hij zeker tot bloei laten komen en ten dienste gesteld van de anderen. Wanneer hij vernam dat hij ziek was en wellicht niet meer zou genezen, heeft hij dit aanvaard en is er zelfs een rust over hem heen gekomen. Hij was dankbaar voor de goede zorgen die hij mocht ontvangen, want hij wist wat dienstbaarheid was. Hij is nu ingetreden in de eeuwige rust en daar zal Gods liefde volkomen zijn.

frère andré pauwels 1940-2017 Frère André a senti très jeune déjà l’appel à devenir frère. A l’internat à Louvain et Saint-Trond, les juvénats de l’époque, ce désir ne faisait que grandir, de sorte qu’il a pu se préparer en tant que postulant et novice à sa première profession. Nous sommes le 2 février 1959. Les études n’ont pas été la plus grande compétence de Fr. André, et après un an à l’école des soins infirmiers à Guislain à Gand, le jeune frère a été envoyé faire ses premiers pas dans l’apostolat. Ce fut le soin et l’éducation des enfants souffrant de troubles mentaux. Il y suivra plus tard une formation adaptée. Hollogne-aux-Pierre, Bonneville et SaintJulien se succédaient, interrompus un instant par le service militaire en 1962. Saint-Julien a été pour Fr. André son véritable habitat, où il est resté pas moins de 17 ans comme responsable pour les

enfants plus âgés dans le service Saint-Gérard. Il était à la fois celui qui faisait tout, toujours occupé pour aider techniquement. Son service avait parfois plus l’air d’un atelier technique, car il y avait toujours bien une télé ou une radio à réparer. Là où on croisait Fr. André, on rencontrait aussi son chien fidèle, Poli, qui le suivait partout, même jusque dans la chapelle. On parlait d’un chien religieux… Aussi, les frères devaient s’adapter au chien qui mangeait avec eux, ce qui menait parfois à des situations hilarantes. En 1981, Fr. André déménagea à Bonneville, où il était responsable pour l’entretien général, ce qu’il a également continué à Dave et Saint-Trond. En 1991, il pouvait retourner à Gand pour aider à la procure des missions. Frère Gaston, le procurateur des missions, pouvait bien utiliser des bras forts pour la préparation des conteneurs destinés aux missions. Après un bref séjour à Bruxelles et Lummen, Fr. André a demandé à pouvoir habiter près de sa famille et il fut inscrit à la communauté du Provincialat avec la possibilité d’être auprès de sa famille. Ceci lui a procuré 15 années de repos et de paix, alors qu’il restait fidèle aux rencontres fraternelles. En 2015, on a découvert un cancer chez Fr. André, et après des hospitalisations répétées, il est rentré définitivement dans notre couvent de repos Saint-Arnold, où il mourût le 24 février. Les soignants l’on trouvé endormi dans son fauteuil. Avec Fr. André, nous perdons un frère qui apporta de la couleur à la communauté, une couleur qui n’a pas toujours été appréciée de tous les frères. Mais à sa manière, il s’est montré très serviable et en tant que religieux, fidèle à ses promesses et toujours présent à la prière, il était un témoin de l’Amour de Dieu. Les talents qu’il avait, et qui étaient de nature technique, il les a certainement faits prospérer et mis au service des autres. Quand il a appris qu’il était malade et qu’il ne guérirait probablement pas, il l’a accepté, et il y avait même une paix qui est venu sur lui. Il était reconnaissant pour les bons soins qu’il avait reçus, car il savait ce qu’était le service. Il est maintenant entré dans le repos éternel où l’Amour de Dieu sera parfait.

deus caritas est

worldwide

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Italia Casa Generalizia dei Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano, 35 00167 Roma Italia tel.: *39-06.66.04.901 fax: *39-06.66.31.466 casa.generalizia@fracarita.org

europe _ Belgium Broeders van Liefde Stropstraat 119 – 9000 Gent België tel.: *32-9-221.45.45 luc.lemmens@fracarita.org

_ Ireland

_ D.R. Congo Frères de la Charité Av. Pumbu 9 B.P. 406 – Kinshasa – Gombe 1 R.D. Congo tel.: +243.8136.56.067 kitabilonda@gmail.com

_ Ethiopia Brothers of Charity P.O. Box 55297 Mekanisa – Addis Ababa Ethiopia tel.: *251-944.130.856 ericjeje2006@yahoo.fr

_ Netherlands

_ Ivory Coast

Broeders van Liefde Aalsterweg 289 5644 RE Eindhoven – Nederland tel.: *31-40-21.41.600 fax: *31-40-21.41.604 secretariaat@broedersvanliefde.com

Frères de la Charité B.P. 2473 – Yamoussoukro Côte d’Ivoire tel.: *225-05-30.61.09 ngendahimanafeli@yahoo.fr

_ Canada

_ Romania

Frères de la Charité 1445, rue Notre-Dame Saint-Sulpice, QC – J5W 3V8 Canada Tel: +1 450 589 3530 Fax: +1 450 589 9098 gastonpaquet26@icloud.com

Fratii Caritatii Aleea Grigore Ghica Voda, 13 700469 Iasi Romania tel.: *40.722.267.798 sebteacu@hotmail.com

Brothers of Charity P.O. Box 24080 00502 Karen – Nairobi Kenya tel.: *254-799.619.998 paulkindambu@yahoo.fr

america _ Brazil Los Hermanos de la Caridad Aldeia Infantil “Estrêla de Manha” Rua Papa João XXIII, 540 86240 São Sebastião Da Amoreira Parana – Brasil tel.: *55-43-3265.11.77 fax: *55-43-3265.17.08 eric.verdegem@hotmail.com

_ Nicaragua Los Hermanos de la Caridad Carretera Granada – Nandaime, Km 51 Nicaragua tel.: *505-76.599.468 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ Peru Los Hermanos de la Caridad Jr Carlos Arrieta 937 - Urb. Santa Beatriz Lima 01 Peru Tel: *51-941.729.584 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ U.S.A. Brothers of Charity 7720 Doe Lane Laverock PA 19038 U.S.A. tel.: *1-215-887.63.61 jfitzfc@aol.com

magazine | 2017 # 01

_ United Kingdom Brothers of Charity Lisieux Hall – Whittle-le-Woods Chorley PR6 7DX – Lancashire – England tel.: *44-125-724.88.01 fax: *44-125-726.09.93 brotherdermot@yahoo.co.uk

africa _ Burundi Frères de la Charité B.P. 666 – Bujumbura – Burundi Tel./ fax: *257-23.21.18 hippomani@yahoo.com

_ Central African Republic Frères de la Charité B.P. 2516 - Bimbo République Centrafricaine tel.: *236-750.769.19 jeansalumu2002@yahoo.fr

_ Kenya

_ Rwanda Frères de la Charité B.P. 423 – Kigali – Rwanda tel.: *250-788 30 78 84 deorwamasasi@gmail.com

_ South Africa Brothers of Charity 59 Rose Street P.O. Box 2296 Florida 1710 – South Africa tel.: *27-11-472.60.60 antoinecolpaert45@gmail.com

_ Tanzania Brothers of Charity P.O. Box 612 Kigoma Tanzania Tel: *255-28-280.41.82 imparagerard.fc@yahoo.com

_ Zambia Brothers of Charity Mwalule Road 1 (Northmead) P.O. Box 31203 10101 Lusaka Zambia tel.: *260-01-239.269 kkconstantino@yahoo.com

_ India Brothers of Charity Meena Vayal Village – Ariyakudi Post – Karaikudi Taluk Sivagangai District – 630 202 Tamil Nadu South-India tel.: *91-944.21.40.863 swamynathanwilfred@gmail.com

_ Indonesia Bruder Karitas Jl.K.Wahid Hasyim 4 – Purworejo 54111 Indonesia tel.: *62-275-32.12.05 fax: *62-275-32.26.34 marcellinus28@yahoo.com

_ Japan Brothers of Charity Fushino, 1656 689-0201 – Tottori-Shi – Japan tel./fax: *81-857-59.00.82 brsjapan@crux.ocn.ne.jp

_ Pakistan Brothers of Charity G/block Mundri Chock Youhanabad P.O. Box 10352 – Ferozepur Road Lahore 54600 – Pakistan tel.: *92-42-3595.1099 vihugo81@hotmail.com

_ Papua New Guinea Brothers of Charity Catholic Church Mission of Sangurap P.O. Box 291 – Wabag – Enga Province Papua New Guinea tel: *675-724.918.28 nkoyalbert15@gmail.com

_ Philippines Brothers of Charity 2002, Jesus Street Pandacan, 1011 Manila – Philippines tel.: *63-2-564.01.97 fax: *63-2-33.85.499 edcel_lacierda@yahoo.com

_ Sri Lanka Brothers of Charity 565, Gohagoda Road Katugastota, 20800 – Sri Lanka tel./fax: *94-81.249.86.29 bekaertgodfried@hotmail.com

Brothers of Charity Kilcornan House Clarinbridge – Co. Galway – Ireland tel.: *353-91-79.63.89 ncorcoran@brothersofcharity.ie

asia

Brothers of Charity Broeders van Liefde Frères de la Charité Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano 35 I-00167 Roma deus.caritas.est.editor@fracarita.org