Deus Caritas Est 2016-1 by Broeders van Liefde

deus caritas magazine est

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Vol. 16 | # 1 | apr 2016

deus caritas est

Vol. 16 | #1 | apr 2016

27.01.2016, pilgrimage of the general council and the provincial and regional superiors to the Holy Door of the Saint Peter’s Basilica (Vatican) as part of the Holy Year of Mercy

editorial Africa’s new saint: Benedict Daswa, apostle of life Een nieuwe heilige voor Afrika: Benedict Daswa, apostel van het leven Un nouveau saint pour l’Afrique : Benoît Daswa, apôtre de la vie

friends of the brothers of charity Silence is not an option Zwijgen is geen optie Le silence n’est pas une option

peru The desert shall blossom De woestijn zal bloeien Le désert fleurira

nicaragua Let the children come to Me Laat de kinderen tot Mij komen Laissez venir à Moi les petits enfants

india Father Constant Lievens Region on its way to a silver jubilee Vader Constant Lievensregio op weg naar een zilveren jubileum La région Père Constant Lievens en route vers un jubilé d’argent

nepal Koshish in Kathmandu Koshish in Kathmandu Koshish à Katmandou

News from the Communities Nieuws uit de huizen Nouvelles des communautés

News from the General Administration Nieuws uit het Generaal Bestuur Nouvelles de l’Administration générale

Associate members Aangesloten leden Membres associés

colophon

In memoriam

Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano nr. 35 i-00167 Roma 00-39-06-66.04.901 00-39-06-663.14.66 www.brothersofcharity.org deus.caritas.est.editor@fracarita.org — Editor Bro. Dr. René Stockman, Superior General — Lay-out Filip Erkens & Taisia Migova

deus caritas est

40 42

editorial

Africa’s new saint:

benedict daswa, apostle of life

ince 13 September 2015, Africa has a new saint: Benedict Daswa from South Africa was beatified on that day as a martyr who gave his life for his faith. Who is this new saint and what makes him so special for believers today and particularly for the Church in Africa?

A brief outline of his life

magazine | 2016 # 01

a former student of ‘Pax’, the school of the Brothers of Charity in Pietersburg, currently Polokwane, Benedict Risimati, who later became a priest, that the young Benedict decided to convert to Catholicism. He was baptized on 21 April 1963 and took the Christian name ‘Benedict’, after his teacher, and would henceforth use St. Benedict as a model. Following his baptism, he wanted to learn more about Catholic doctrine and tried to lead a deeply Christian life. At that time, he had already come across the practice of ‘muti’, the use of traditional medicine to achieve success in life, and the practice of sorcery and ritual killings, which were still quite frequently performed in Venda culture and more widely within African tribes. For Benedict, however, it was certain that life was to be respected from beginning to end and that there was no room for sorcery. In 1980, Benedict married Shadi Eveline Monyai and together they had eight children, the youngest of whom was born four months after Benedict’s death. As a family man, Benedict was noted for the work he did. He even did the laundry, which traditionally was the work of the women. Benedict felt he should always be helpful to his wife and share the family’s care with her. In addition to his

professional work, he spent a lot of time gardening and was always willing to share vegetables and fruits with others. The family prayed every day and was involved in parish events. Benedict was also a dedicated teacher and became headmaster of Nweli Primary School in 1977. He arranged for an extension of the school with new classrooms and started a school garden where the children learned how to grow vegetables. To him, the school was the location for the complete education of children and this principle he passed on to his teachers for whom he was both strict and correct. He was a member of the Transvaal United African Teachers’ Association, of which he became a local secretary. He invariably began each activity with a prayer and he was not ashamed to pray even if dissenters were present. Benedict soon became a leading figure in the parish, and he was overjoyed when he was able to contribute to the building of a church and a children’s day-care centre. When he decided to build a house for his family, he still preferred to work on the construction of the church first and then on his own home. Parochial work, including visiting the sick and helping the needy, were part of his day-to-day activities, so he

Benedict Daswa was born on 16 June 1946 in a small village called Mbahe, which is 20 kilometres from Thohoyandou, the former capital of the homeland of Venda, in the province of Limpopo. He was the eldest son of Tshililo Petrus Daswa and Thidziambi Ida Gundula. The family had five children. He grew up under the apartheid system which granted only very limited powers to the indigenous population in the homelands. The Daswas were members of the Lemba tribe who felt connected to the Vhashavhi or black Jews and spoke a language of their own, Venda. Because of their relationship with the Jews, they were familiar with circumcision and other rituals, such as the kosher food laws. Petrus, Benedict’s father, was a farmer and a skilled woodworker, while his mother, in addition to working in the fields, brewed traditional beer and sold second-hand clothing from a small shop. The family had a healthy openness towards their neighbour in need, and hospitality was highly praised as well as gladly extended. The parents’ motto was: “Everyone is welcome, and if we do not have enough beds, we will give up our own bed and sleep on the floor. If we do not have enough food, we will give it to our guests first and we will have what is left.” Like many children his age, Benedict herded cattle. However, when he turned 11 he was able to go to school. He was a good student and sailed through primary and secondary school. In 1970, he graduated as a teacher. When he did not have enough funds to pay for his education, he tried to earn some money through manual labour and refused any gift for which he himself had not worked. The Daswas professed a traditional religion. It was through one of his teachers,

people that a storm was a natural phenomenon and that it had nothing to do with witchcraft. His response was straightforward: “As a Christian, I refuse to take part in such practices and I urge you to do the same.” Then a group decided to deal with Benedict. On the way back from the hospital where he had taken his sister-in-law, a group of youths, who had been lying in wait for him, dragged him from his car and beat him to death with a cane. On 2 February 1990, Benedict was born in heaven, at the very moment that South Africa was going through a big change with the release of Nelson Mandela after years of captivity. quickly became the mainstay of the many in need. Never would he think of trying to recover his expenses for the use of his car for the many parish activities. Everyone knew that they could always knock on Benedict’s door. For Benedict, being a Catholic meant being true to what the Church prescribes and, by word and example, encouraging others to live according to the teachings of the Church. We can say that he really loved the Church as his Mother. He put a great deal of energy into the catechesis of young people. He organized retreats, camps, and vocation weekends for them, where, in a pleasant way, through sports and singing, youth ministry would be offered. For him, leading an exemplary life was the real way to reach young people and prepare them for a life with Christ. He showed how people could use their talents for the good of others, how they could live a happy married life, and how to sanctify daily life through the simplest of activities. He himself showed the way how to nurture one’s spiritual life as a Christian through the sacraments of Penance and the Eucharist. Benedict fully realized the commitment to the community, known as ‘ubuntu’ or caring for the neighbour. In this community, Benedict was confronted with all kinds of practices with which he could not agree. First of all, there was the practice of ‘muti’ in order to succeed. As co-founder of a local football club, he strongly felt for them, and when the team was not doing all that well, it was suggested that they should use ‘muti’, certain medicinal plants and objects that would bring them luck. Benedict refused to take part in such practices and openly protested against these superstitions. At one point, he himself was accused of using zombies when people saw his garden which was always so neatly

laid out and yielded so many fruits. After all, how was he able to tend the garden so well while being involved in so many other activities? The superstition was that, during the night, people would make use of zombies, corpses brought back to life, to perform certain tasks. Apparently, people did not know that Benedict got up very early every morning to work in the garden. He who opposed superstition and sorcery was accused of practising sorcery himself by people who were envious of him. Jealousy and envy were the reasons why Benedict, who meant well for everyone in fact, also had enemies instead of just friends. Things started moving rapidly when he refused to take part in carrying out a ritual killing of people accused of witchcraft. When a heavy storm destroyed several huts on 25 January 1990, the blame was put on people who were engaged in sorcery and witchcraft, and it was a matter of finding and killing these people. When several houses in the village went up in flames after the storm it was decided that everyone had to make a financial contribution to find the perpetrator and put him to death. Benedict refused to have any part in this and reiterated that no man could harm another person, and that the people had to renounce their beliefs in witchcraft. He tried to convince

Each beatification and canonization is a call to consider the life of the blessed or the saint as an example of how one’s life as a Christian can be sanctified.

What message does Blessed Benedict Daswa bring? Each beatification and canonization is a call to consider the life of the blessed or the saint as an example of how one’s life as a Christian can be sanctified. We can certainly present a number of elements of Blessed Benedict Daswa which may particularly appeal to us and urge us to lead a holy life like his. First of all, he is an example for us to stand up for the radical protection of all life, from birth to death, in every culture. For him, it was the struggle against witchcraft in African culture, which kills innocent people because of their alleged involvement in catastrophes. In other cultures, it is abortion and euthanasia that are legalized, which deny the radical inviolability of life. Benedict can therefore be regarded as an Apostle of Life. We know that in Africa sorcery and witchcraft still persist, and that people do not shy from poisoning opponents, who they accuse of witchcraft, to eliminate them. Christianity continues to face a major challenge to fight against these grave forms of superstition and disbelief, and only the affirmation that all life is sacred can provide a solution. Only faith can provide a counterbalance to the power of soothsayers, sorcerers, fortune tellers, and those who conjure up spirits, and this is what Blessed Benedict Daswa wanted to make clear to the people. Benedict Daswa was an exemplary husband and father who radically lived the Catholic doctrine on the family and who lived it as an example in his neighbourhood. To him, Christian marriage was the framework in which he wanted to live his vocation to holiness. And this meant a daily commitment to his wife and children, which he externalized by doing the

deus caritas est

editoriaal

(We got this information mainly from the book written by Bishop Hugh Slattery, ‘Blessed Benedict Daswa: South Africa’s first martyr’)

Bro. René Stockman, Superior General

magazine | 2016 # 01

Een nieuwe heilige voor Afrika: benedict daswa, apostel van het leven

inds 13 september 2015 telt Afrika een nieuwe heilige: Benedict Daswa uit Zuid-Afrika werd op die dag zalig verklaard als een martelaar die zijn leven heeft gegeven voor zijn geloof. Wie is deze nieuwe heilige en wat maakt hem zo bijzonder voor gelovigen vandaag en heel speciaal voor de Kerk in Afrika?

Een korte levensschets Benedict Daswa werd geboren op 16 juni 1946 in een klein dorp Mbahe op 20 kilometer van Thohoyandou, de hoofdstad van het thuisland Venda in de provincie van Limpopo. Hij was de oudste zoon van Tshililo Petrus Daswa en Thidziambi Ida Gundula. Het gezin zou vijf kinderen tellen. Hij groeide op in het Apartheid-systeem dat slechts heel beperkte bevoegdheden toekende aan de inlandse bevolking in de thuislanden. De Daswas waren lid van de Lemba-stam die zich verbonden voelen met de Vhashavhi of de zwarte joden en een eigen taal spreken: het Venda. Omwille van hun band met de Joden kennen ze de besnijdenis en eigen rituelen, zoals de kosher voedsel voorschriften. Petrus, Benedict’s vader, was landbouwer en ook vaardig in houtbewerking, terwijl zijn moeder naast het werk op het veld traditioneel bier brouwde en een kleine shop had met tweedehandskledij. In het gezin was een gezonde openheid voor de medemens in nood, en gastvrijheid werd er hoog geprezen en ook toegepast. Het motto van de ouders was: “Iedereen is welkom, en als we niet genoeg bedden hebben, zullen we ons eigen bed afstaan en zelf op de grond slapen. Als we niet ge-

noeg voedsel hebben, zullen we het eerst aan onze gasten geven en wij eten wat nog over is”. Als kind moest Benedict, zoals velen van zijn leeftijd, de koeien hoeden, maar vanaf de leeftijd van 11 jaar kon hij naar school, en als goede leerling ging hij vlot doorheen de programma’s van het lager en secundair onderwijs om in 1970 af te studeren als onderwijzer. Toen hij onvoldoende geld had om zijn studies te betalen ging hij op zoek om via handenarbeid wat geld bij te verdienen, maar weigerde iedere gift waarvoor hijzelf niet had gewerkt. De Daswas beleden de traditionele godsdienst, en het is via één van zijn leraars, zelf een oud-leerling van de school van de Broeders van Liefde “Pax” in Pietersburg (huidige Polokwane), Benedict Risimati, die later priester werd, dat de jonge Benedict besloot zich te bekeren tot het katholicisme. Op 21 april 1963 werd hij gedoopt en nam, in aandenken van zijn leraar, als doopnaam “Benedict” en zou voortaan ook de heilige Benedictus als zijn model nemen. Na zijn doopsel verdiepte hij zich verder in de katholieke leer en probeerde een diep christelijk leven te leiden. Het is toen dat hij reeds geconfronteerd werd met de praktijk van “muti”, het gebruik van traditionele geneesmiddelen om succes in het leven te bekomen en de praktijk van tovenarij en rituele moorden die nog heel frequent werden toegepast in de cultuur van de Vendas en ruimer binnen de Afrikaanse stammen. Voor Benedict kwam vast te staan dat het leven vanaf het begin tot het einde moest worden geëerbiedigd en dat er geen ruimte was voor tovenarij.

simplest household chores, which was certainly not easy for a man in African society. In his catechesis, he defended the unique place of sexuality in marriage, and he swore off all forms of artificial contraception. Having a large family was the logical result and a conscious choice for him. At a time when families face so much opposition, when marital fidelity is trifled with and other forms of cohabitation threaten to supplant marriage between husband and wife, may the example of Blessed Benedict Daswa as a defender of Christian marriage be pushed forward. Finally, we should also try to emulate the way that Benedict tried to sanctify his everyday life by faithfully and generously fulfilling his daily work as a teacher, headmaster, and person in charge in the parish. When we take a look at his life story, we do not come across any extravagant things, but we see a life that is filled and is supported by three pillars: family, work, and the parish. Everything, he did with care, with all the devotion of his time and his talents. He lived his life in a serious yet joyful way, and he found deep joy in the fulfilment of his daily tasks, in his family, at work, and in the parish. That was the reason why so many came to him for advice, asked for help. They knew they could always turn to him. Benedict Daswa fits in with the list of saints who consecrated their lives to carry out the ordinary in an extraordinary way. Think of a Therese of Lisieux, for instance, who talked about her little way of every day, a John Berchmans, who literally said that he wanted to do the ordinary in an extraordinary way, and many others. It is an encouragement for us that we do not need to have special talents or exceptional charisms in order to be holy, but that we can find a way in the faithful fulfilment of our daily activities to fully live our vocation as Christians and so to walk the path of holiness. Now, let us pray to Blessed Benedict Daswa, that he may point the way to a meaningful life to many in Africa, but also on other continents, a life that is based on an intense relationship with Christ and faithful to what the Church teaches us. ¶

In 1980 huwde Benedict Shadi Eveline Monyai en uit het huwelijk mochten acht kinderen worden geboren, waarbij het laatste werd geboren vier maanden na de dood van Benedict. Als huisvader werd Benedict opgemerkt voor zijn werk in het gezin, tot en met het helpen wassen van de kleding, wat normaal het werk was van de vrouwen. Benedict vond dat hij in alles zijn vrouw behulpzaam moest zijn en de zorgen voor het huisgezin met haar moest delen. Hij besteedde, naast zijn professioneel werk, veel tijd aan het cultiveren van zijn hof en was steeds bereid groenten en fruit met anderen te delen. Dagelijks werd er thuis gebeden en de hele familie was betrokken bij het parochiegebeuren. Benedict was ook een toegewijde leerkracht die vanaf 1977 directeur werd van de Nweli lagere school. Hij zorgde voor een uitbreiding van de school met nieuwe klaslokalen en startte met een schooltuin waar de kinderen leerden hoe ze groenten moesten kweken. Voor hem was de school de plaats voor een totale opvoeding van de kinderen en dit principe gaf hij door aan zijn leerkrachten voor wie hij tegelijk strikt en correct was. Hij werd lid van de “Transvaal United African Teachers’ Association”, waarvan hij de lokale secretaris werd. Iedere activiteit begon hij steevast met een gebed en hij schaamde zich niet te bidden ook als andersdenkenden aanwezig waren. Op de parochie was hij heel vlug een leidende figuur, en groot was zijn vreugde wanneer hij kon meewerken aan de bouw van een kerk en een kinderkribbe. Toen hij besloot ook voor zijn familie een eigen huis te bouwen, gaf hij toch de voorkeur om eerst te werken voor de bouw van de kerk en dan pas voor zijn eigen woning. Parochiaal werk, waaronder het bezoeken van zieken en het helpen van noodlijdenden, behoorde tot zijn normale activiteiten, en vlug werd hij de toeverlaat van velen in nood. Nooit zou hij eraan denken onkosten in te brengen voor het gebruik van zijn wagen bij de vele parochiale activiteiten. Men wist dat men steeds bij Benedict kon aankloppen. Katholiek-zijn betekende voor Benedict trouw zijn aan wat de Kerk voorschrijft en door woord en voorbeeld ook an-

deren aanmoedigen volgens de leer van de Kerk te leven. We mogen stellen dat hij de Kerk echt liefhad als zijn Moeder. Veel energie stak hij in de catechese van de jongeren. Hij organiseerde voor hen retraites, kampen en roepingenweekends, waar op een aangename wijze, via sport en zang, aan jeugdpastoraal werd gedaan. Voor hem was een eigen voorbeeldig leven de eigenlijke weg om de jongeren te bereiken en hen voor te bereiden voor een leven met Christus. Hij toonde hoe men zijn talenten kon gebruiken voor het welzijn van anderen, hoe men een goed huwelijksleven kon leiden en hoe men het dagelijkse leven kon heiligen doorheen de meest eenvoudige activiteiten. Zelf toonde hij de weg hoe men als christen zijn spiritueel leven kon voeden door de sacramenten van de biecht en de eucharistie. De inzet voor de gemeenschap, gekend als “ubuntu” of de zorg voor de medemens, realiseerde Benedict ten volle. Het was in deze gemeenschap dat Benedict in confrontatie kwam met allerlei gebruiken waarmee hij niet akkoord kon gaan. Vooreerst was er het gebruik om “muti” te gebruiken om succes te hebben. Als medestichter van een lokale voetbalclub leefde hij sterk mee met hun wel en wee, en wanneer de ploeg het minder goed deed, werd voorgesteld dat ze “muti” zouden gebruiken, bepaalde geneeskrachtige planten en voorwerpen die hen geluk zouden teweegbrengen. Benedict weigerde aan deze praktijken mee te doen en verzette zich openlijk tegen deze vormen van bijgeloof. Maar tegelijk werd hij zelf beschuldigd gebruik te

Iedere zalig- en heiligverklaring houdt een oproep in om in het leven van de zalige of de heilige een voorbeeld te zien hoe men zijn leven als christen kan heiligen.

maken van zombies wanneer mensen zijn tuin zagen die er altijd zo netjes bij lag en vele vruchten opbracht. Hoe kon hij immers deze tuin zelf zo goed onderhouden wanneer hij met zoveel activiteiten begaan was? Het bijgeloof was dat mensen tijdens de nacht geesten van overleden personen, zombies, gebruikten om bepaalde activiteiten te verrichten. Men wist blijkbaar niet dat Benedict iedere morgen heel vroeg opstond om in zijn tuin te werken. Hij die zich verzette tegen bijgeloof en tovenarij werd door mensen die hem afgunstig waren beschuldigd zelf aan tovenarij te doen. Afgunst en nijd waren dan ook de reden dat Benedict, die nochtans alleen maar het goede voorhad met iedereen, naast vrienden ook vijanden had. Alles kwam in een stroomversnelling wanneer hij weigerde mee te werken aan het verrichten van een rituele doding van mensen die van tovenarij werden beschuldigd. Wanneer bij een zwaar onweer op 25 januari 1990 verschillende hutten werden vernietigd, werd de schuld daartoe gezocht bij mensen die zich met tovenarij en hekserij bezig hielden, en het kwam erop aan deze mensen te vinden en te doden. Toen na een zwaar onweer verschillende huizen in de vlammen opgingen, werd in het dorp besloten dat iedereen een financiële bijdrage moest doen om de dader te vinden en deze om te brengen. Benedict weigerde daaraan mee te werken en herhaalde dat niemand het leven van een ander mocht schaden en dat men het geloof in hekserij moest afzweren. Hij probeerde de mensen te overtuigen dat onweer een natuurverschijnsel was en niets te maken had met hekserij. Hij was dan ook formeel: “Als christen weiger ik aan deze praktijken mee te werken en ik roep u op hetzelfde te doen”. Daarop besloot een groep af te rekenen met Benedict, en op de terugweg van het ziekenhuis waar hij zijn schoonzuster had naartoe gebracht, werd hij opgewacht door een groep jongeren die hem uit zijn wagen sleepten en door stokslagen om het leven brachten. 2 februari 1990 werd voor Benedict de geboorte in de hemel, juist op het moment dat Zuid-Afrika door een grote ommekeer ging met de vrijlating van Nelson Mandela na jarenlange gevangenschap.

deus caritas est

Welke boodschap brengt ons de zalige Benedict Daswa?

magazine | 2016 # 01

diepe vreugde in de vervulling van zijn dagelijkse opdrachten, zowel in zijn gezin, op zijn werk als in de parochie. Dat was de reden dat zovelen hem aanspraken, bij hem om raad kwamen, om zijn hulp verzochten. Ze wisten dat ze steeds bij hem terecht konden. Benedict Daswa past in de rij van de heiligen die hun leven heiligden door het gewone op een buitengewone wijze te verrichten. We denken hierbij bijvoorbeeld aan een Teresia van Lisieux die sprak over haar kleine weg van iedere dag, een Johannes Berchmans die letterlijk zei dat hij het gewone op een buitengewone wijze wou verrichten en vele anderen. Het is voor ons een aanmoediging dat we niet over speciale talenten of bijzondere charisma’s moeten beschikken om heilig te worden, maar dat we in het trouw vervullen van onze dagelijkse bezigheden een weg mogen vinden om onze roeping als christen ten volle te beleven en zo de weg van de heiligheid bewandelen. Laten we nu bidden tot de zalige Benedict Daswa, dat hij velen in Afrika maar ook in andere continenten de weg mag wijzen naar een waardevol leven, gebaseerd op een intense relatie met Christus en trouw aan wat de Kerk ons voorhoudt. ¶ (We haalden de informatie vooral uit het boekje geschreven door Bisschop Hugh Slattery: “Blessed Benedict Daswa: South Africa’s first martyr”)

Br. René Stockman, Generale overste

Iedere zalig- en heiligverklaring houdt een oproep in om in het leven van de zalige of de heilige een voorbeeld te zien hoe men zijn leven als christen kan heiligen. Van de zalige Benedict Daswa kunnen we zeker een aantal elementen aanbrengen die ons vandaag in het bijzonder mogen aanspreken en oproepen om net als hij een heilig leven te leiden. Vooreerst is hij voor ons een voorbeeld om in iedere cultuur op te komen voor de radicale bescherming van alle leven, vanaf de geboorte tot de dood. Voor hem was dit in de Afrikaanse cultuur de strijd tegen de hekserij, waarbij onschuldigen worden vermoord omwille van hun vermeende betrokkenheid in calamiteiten. In andere culturen is het de abortus en de euthanasie die gelegaliseerd worden en die de radicale beschermwaardigheid van het leven ontkennen. Benedict kan dan ook als een apostel van het leven worden beschouwd. We weten dat in Afrika de tovenarij en de hekserij nog steeds een hardnekkig leven leiden, en dat mensen er niet voor terugschrikken via vergiftiging tegenstanders, die ze dan van hekserij beschuldigen, uit de weg te ruimen. Het christendom blijft voor een grote opgave staan om tegen deze zware vormen van bijgeloof en ongeloof te strijden en alleen de affirmatie dat alle leven heilig is kan hierop een antwoord geven. Alleen het geloof kan een tegenwicht bieden tegen de kracht van waarzeggers, tovenaars, toekomstvoorspellers en zij die geesten oproepen, en dat heeft de zalige Benedict Daswa aan zijn omstanders willen duidelijk maken.

Benedict Daswa was een voorbeeldige echtgenoot en huisvader, die de katholieke doctrine over het gezin radicaal beleefde en voorleefde in zijn omgeving. Het christelijke huwelijk was voor hem het kader waarin hij zijn roeping tot heiligheid wou beleven. En dit betekende een dagelijkse inzet voor zijn echtgenote en kinderen die zich veruitwendigde in het opnemen van de meest eenvoudige huiselijke taken, hetgeen zeker niet evident is voor een man in de Afrikaanse samenleving. In zijn catechese verdedigde hij de unieke plaats van de seksualiteit in het huwelijk en hij zwoer alle vormen van artificiële voorbehoedsmiddelen af. Het hebben van een groot gezin was voor hem daarvan de logische consequentie en een bewuste keuze. In een tijd dat het gezin zoveel tegenwind krijgt, dat men het met de huwelijkstrouw niet zo nauw neemt en dat andere samenlevingsvormen het huwelijk tussen man en vrouw dreigen te verdringen mag het voorbeeld van de zalige Benedict Daswa als verdediger van het christelijke huwelijk naar voor worden geschoven. Ten slotte mogen we ons ook spiegelen aan de wijze waarop Benedict zijn dagelijkse leven probeerde te heiligen in het trouw en edelmoedig vervullen van zijn dagelijks werk als onderwijzer, directeur en verantwoordelijke in de parochie. Wanneer we door zijn levensloop wandelen, dan ontmoeten we geen extravagante zaken, maar een leven dat gevuld wordt en ondersteund wordt door drie pijlers: het gezin, het werk en de parochie. Alles deed hij met zorg, met de ganse toewijding van zijn tijd en zijn talenten. Hij leefde zijn leven op een ernstige en tegelijk vreugdevolle manier, en hij vond

Un nouveau saint pour l’Afrique :

benoît daswa, apôtre de la vie

epuis le 13 septembre 2015, l’Afrique compte un saint de plus : Benoît Daswa originaire d’Afrique du Sud a été béatifié ce jour-là en martyr de la foi. Qui est ce nouveau saint et qu’est-ce qui le rend si spécial pour les croyants aujourd’hui, en particulier pour l’Eglise en Afrique ?

Un bref aperçu de sa vie Benoît Daswa est né le 16 juin 1946 dans un petit village Mbahe à 20 kilomètres de Thohoyandou, la capitale de la patrie Venda dans la province de Limpopo. Il était le fils aîné de Tshililo Pierre Daswa et Thidziambi Ida Gundula. La famille compterait cinq enfants. Il a grandi dans le système de l’apartheid, qui n’accordait que peut de droits à la population indigène dans leur pays d’origine. Les Daswas étaient membres de la tribu de Lemba, ils se sentaient attachés aux Vhashavhi ou Juifs noirs et parlent leur propre langue : le Venda. En raison de leur lien avec les juifs, ils connaissent la circoncision et d’autres rituels propres, comme les règlementations alimentaires cachères. Pierre, le père de Benoît, était un fermier et aussi compétent en menuiserie, pendant que sa mère mis à part son labour dans les champs, brassait traditionnellement de la bière et tenait un petit magasin de vêtements deuxième main. Dans la famille régnait une saine ouverture pour les autres dans le besoin, et l’hospitalité y était très louée et mise en pratique. La devise des parents était : « Tout le monde est le bienvenu, et si nous n’avons pas assez de lits, nous offrons notre propre lit et dormirons nous-mêmes sur le sol. Si nous n’avons pas assez de nourriture, nous servirons d’abord nos invités et mangerons ce qui reste ». Quand il était enfant, Benoît devait, comme beaucoup d’autres à son âge, élever les vaches, mais à partir de 11 ans, il a pu aller à l’école, et en tant que bon élève, il réussissait facilement les programmes de l’école primaire et secondaire si bien qu’en 1970, il termina ses études d’enseignant. Lorsqu’il n’avait pas suffisamment d’argent pour payer ses études, il allait à la recherche de travail manuel pour gagner un peu d’argent, mais refusait chaque don pour lequel il n’avait pas travaillé. Les Dawas pratiquaient la religion traditionnelle, et c’est par un de ses professeurs, lui-

même ancien élève de l’école des Frères de la Charité « Pax » à Pietersburg (Polokwane actuelle), Benoît Risimati, qui plus tard est devenu prêtre, que le jeune Benoît a décidé de se convertir au catholicisme. Le 21 avril 1963, il a été baptisé et a pris, en souvenir de son professeur, le nom de baptême « Benoît » pour désormais également prendre saint Benoît comme modèle. Après son baptême, il a approfondi la doctrine catholique et a essayé de mener une vie chrétienne. C’est alors qu’il a été confronté à la pratique de « muti », l’utilisation de médicaments traditionnels pour obtenir du succès dans la vie et la pratique de la sorcellerie et de meurtres rituels, qui étaient encore assez appliqués dans la culture des Vendas et les tribus africaines alésoirs. Pour Benoît, la vie devait être intrinsèquement respectée du début à la fin, et il n’y avait pas de place pour la sorcellerie. En 1980, Benoît a épousé Shadi Eveline Monyai et de ce mariage naquit huit enfants, dont le dernier est né quatre mois après la mort de Benoît. En tant que père de famille, Benoît fut remarqué pour son travail dans la famille, qui allait jusqu’à aider à laver les vêtements, ce qui était normalement le travail des femmes. Benoît était d’avis qu’il devrait en tout aider sa femme et partager les soins pour la famille avec elle. Il dépensait, mis à part son travail professionnel, beaucoup de temps à cultiver son jardin et était toujours prêt à partager les fruits et légumes avec d’autres. Quotidiennement on priait à la maison et toute la famille était impliquée dans la paroisse. Benoît était aussi un enseignant dévoué qui, est devenu en 1977 directeur de l’école pri-

Chaque béatification et canonisation contient un appel à voir dans la vie du bienheureux ou saint un exemple de comment sanctifier sa vie en tant que chrétien.

maire Nweli. Il a organisé une extension de l’école avec de nouvelles salles de classe et a commencé un jardin scolaire où les enfants apprenaient comment cultiver des légumes. Pour lui, l’école était l’endroit pour une éducation complète des enfants et il partageait ce principe avec ses enseignants pour qui il était à la fois strict et correct. Il est devenu membre de « l’Association des Enseignants Africains de la Transvaal Unie », dont il est devenu le secrétaire local. Il a toujours commencé chaque activité par une prière et n’avait pas honte de prier, même quand les dissidents étaient présents. Dans la paroisse, il est devenu rapidement un leader, et sa joie fut grande lorsqu’il put participer à la construction d’une église et d’une crèche. Lorsqu’il avait décidé de construire également leur propre maison familiale, il a quand-même préféré travailler d’abord à la construction de l’église et ensuite pour sa propre maison. Travail pastoral, dont la visite des malades et le soutien aux nécessiteux, faisait partie de ses activités normales, et il est rapidement devenu un soutien pour de nombreuses personnes dans le besoin. Il n’aurait jamais songé à calculer les frais pour l’emprunt de sa voiture pour les nombreuses activités paroissiales. On savait qu’on pouvait toujours faire appel à Benoît. Etre catholique signifie pour Benoît être fidèle à ce que l’Eglise prescrit et par la parole et l’exemple, encourager les autres à vivre selon la doctrine de l’Eglise. Nous pouvons constater qu’il aimait vraiment l’Eglise comme sa Mère. Il mettait beaucoup d’énergie dans la catéchèse des jeunes. Il organisait pour eux des retraites, des camps et des weekends de vocations, où, d’une manière agréable, par le sport et le chant, on faisait de la pastorale de jeunes. Pour lui, sa propre vie exemplaire était la vraie manière d’atteindre les jeunes et les préparer à une vie avec le Christ. Il a montré comment les gens pouvaient utiliser leurs talents pour le bien des autres, comment vivre un beau mariage et comment sanctifier sa vie quotidienne à travers les activités les plus simples. Il a lui-même montré le chemin de comment nourrir sa vie spirituelle en tant que chrétien par les sacrements de réconciliation et de l’eucharistie. L’engagement pour la communauté, connu comme « ubuntu » ou le soin de l’humanité, a

deus caritas est

editorial

magazine | 2016 # 01

au moment que l’Afrique du Sud connaissait un grand bouleversement avec la libération de Nelson Mandela après des années de captivité.

Quel message nous apporte le bienheureux Benoît Daswa ? Chaque béatification et canonisation contient un appel à voir dans la vie du bienheureux ou saint un exemple de comment sanctifier sa vie en tant que chrétien. Du bienheureux Benoît Daswa, nous pouvons certainement appliquer un certain nombre d’éléments qui nous parlent en particulier aujourd’hui et nous appellent à, comme lui, vivre une vie sainte. Tout d’abord, il est pour nous un exemple pour défendre dans chaque culture la protection radicale de toute vie, de la naissance à la mort. Pour lui dans la culture africaine, ce fut la lutte contre la sorcellerie, où l’on massacre des innocents en raison de leur implication présumée dans des calamités. Dans d’autres cultures, il s’agit de l’avortement ou l’euthanasie qui sont légalisés et qui nient l’inviolabilité radicale de la vie. Benoît peut ainsi être considéré comme apôtre de la vie. Nous savons qu’en Afrique, la magie et la sorcellerie persistent, et que les gens n’hésitent pas à se débarrasser de leurs adversaires, qu’ils accusent de sorcellerie, en les empoissonnant. Le christianisme se tient toujours devant un défi majeur pour lutter contre ces formes graves de superstition et d’incrédulité et seule l’affirmation que toute vie est sacrée peut y donner une réponse. La foi seulement peut faire contrepoids contre le pouvoir des devins, sorciers, voyants et de ceux qui invoquent des esprits, et c’est ce que voulait faire comprendre le bienheureux Benoît Daswa à son entourage. Benoît Daswa a été un époux et père de famille exemplaire, qui a vécu et témoigné radicalement la doctrine catholique sur la famille dans son entourage. Le mariage chrétien a été pour lui le cadre dans lequel il voulait vivre sa vocation à la sainteté. Cela signifiait un engagement quotidien à son épouse et ses enfants qui se concrétisait dans la prise en charge des tâches ménagères les plus simples, ce qui n’était pas du tout une évidence pour un homme dans la culture africaine. Dans sa catéchèse, il a défendu l’unique place de la sexualité au sein du mariage et il renonçait à toute forme de contraception artificielle. Avoir une grande famille en était pour lui la conséquence logique et un choix conscient. Dans une époque où la famille subit tant de contrevents, que l’on ne prend plus la fidélité

conjugale au sérieux et que d’autres formes de cohabitation entre homme et femme menacent de bousculer, l’exemple du bienheureux Benoît Daswa comme défenseur du mariage chrétien peut être mis en avant. Nous pouvons finalement aussi nous in spirer de la manière dont Benoît a essayé de sanctifier sa vie quotidienne en accomplissant fidèlement et généreusement son travail quotidien d’enseignant, directeur et responsable paroissial. Lorsque nous parcourons sa vie, nous ne rencontrons pas de choses extraordinaires, mais une vie remplie et soutenue par trois piliers : la famille, le travail et la paroisse. Il accomplissait tout avec soin, avec un dévouement total de son temps et ses talents. Il vivait sa vie à la fois de manière sérieuse et joyeuse, et éprouvait une joie profonde dans l’accomplissement de ses tâches quotidiennes, aussi bien dans sa famille qu’au travail et à la paroisse. Ce fut la raison pour laquelle tant de gens l’interpellaient, lui demandaient des conseils, ou son aide. Ils savaient qu’ils pouvaient toujours se tourner vers lui. Benoît Daswa s’inscrit dans la lignée des Saints qui ont sanctifié leur vie en accomplissant l’ordinaire de manière extraordinaire. Nous pensons ici à l’exemple de sainte Thérèse de Lisieux qui parlait de son cheminement de tous les jours, de saint Jean Berchmans qui a littéralement dit vouloir accomplir l’ordinaire de manière extraordinaire et de beaucoup d’autres. Il s’agit pour nous d’un encouragement dans le fait que nous ne devons pas disposer de talents spéciaux ou de charismes particuliers pour devenir saint, mais que par l’accomplissement fidèles de nos occupations quotidiennes nous pouvons trouver un chemin pour vivre pleinement notre vocation de chrétien et marcher ainsi sur le chemin de sainteté. Prions maintenant le bienheureux Benoît Daswa, qu’il puisse montrer le chemin à de nombreuses personnes en Afrique mais aussi dans les autres continents vers une vie pleine de valeurs, basée sur une relation intense avec le Christ et la fidélité à ce que l’Eglise nous enseigne. ¶ (Nous avons surtout puisé notre information du livret écrit par Monseigneur Hugh Slattery ; « Bienheureux Benoît Daswa : le premier martyr de l’Afrique du Sud ») Fr. René Stockman, Supérieur général

été pleinement réalisé par Benoît. C’est dans cette communauté que Benoît a été confronté à toutes sortes de coutumes qu’il ne pouvait pas accepter. Tout d’abord, il y avait la coutume du « muti » pour avoir du succès. En tant que co-fondateur d’un club de football local, il compatissait beaucoup avec leurs hauts et bas, et lorsque l’équipe prestait moins bien, on leur proposait d’utiliser du « muti », certains objets et plantes médicinales qui leur apporteraient de la chance. Benoît refusait de participer à de telles pratiques et se s’opposait publiquement à toutes ces formes de superstition. Mais en même temps, il se faisait luimême accuser d’utiliser des zombies, quand les gens voyaient son jardin qui était toujours si soigné et apportait tant de fruits. Comment pouvait-il, après tout, entretenir lui-même ce jardin si bien s’il était impliqué dans tant d’activités ? La superstition était que les gens utilisaient pendant la nuit les esprits des personnes décédées, des zombies, pour réaliser certaines activités. Ils ne savaient apparemment pas que Benoît se levait très tôt chaque matin pour travailler dans son jardin. Lui qui s’opposait à la superstition et la sorcellerie, était lui-même accusé de sorcellerie par les gens qui lui étaient défavorables. Jalousie et envie étaient aussi les raisons pour lesquelles Benoît, qui pourtant ne souhaitait toujours que le meilleur pour les autres, avait, mis à part des amis, aussi des ennemis. Tout a pris de l’ampleur lorsqu’il a refusé de participer à un massacre rituel de personnes accusées de sorcellerie. Quand une tempête a détruit plusieurs huttes le 25 janvier 1990, la faute fut jetée sur les personnes qui pratiquaient de la magie et de la sorcellerie, et il s’agissait de trouver ces personnes et les tuer. Lorsqu’après une forte tempête plusieurs maisons ont pris feu, le village a décidé que tout le monde devait contribuer financièrement afin de trouver le coupable et le tuer. Benoît a refusé d’y participer et a répété que personne n’avait le droit de nuire à la vie d’autrui et que l’on devait renoncer à la croyance en la sorcellerie. Il a essayé de convaincre les gens que la tempête est un phénomène naturel et n’avait rien à voir avec la sorcellerie. Ainsi il a été formel : « En tant que chrétien, je refuse de participer à ces pratiques et vous exhorte à faire de même ». Sur ce, un groupe a décidé de régler le compte de Benoît, et sur le chemin du retour de l’hôpital où il avait conduit sa belle-sœur, il fut attendu par un groupe de jeunes qui l’ont traîné hors de sa voiture et l’ont abattu à coup de bâtons. Le 2 février 1990 était pour Benoît la naissance au ciel, juste

F OT RIEN HE D RS S O OF F T CH HE AR IT Y BR

silence

is not an option

“D

o you still run into Brother Jules by any chance?” the newly appointed Archbishop of Belgium, Jozef De Kesel, asks as we enter his office. He startles as we tell him that Brother Jules is staying at our rest home in Zelzate due to his deteriorating health. We promise we will say hello and we see how he takes one lump of sugar in his coffee and then thinks back to his student days with an almost invisible smile. “That’s almost 40 years ago!” he says. A long time, even for the 2000-year-old Church, and that, the archbishop knows, as well. “The Church may seem rigid and outmoded, but the evolution that we have experienced over the past 50 years, is huge.”

You have known the Brothers of Charity a long time. How would you characterize them? “I met the Brothers when I was studying. I was in my early twenties and lived as a student in the Belgian College in Rome where I completed my seminary studies. The Brothers of Charity were living in the same building (they live there still, Ed.), but this is more than 40 years ago! (laughs) I have always known them as people who make a professional commitment to society starting from their vocation. They have a unique identity. That, to me, is the best proof that the Gospel has a noticeable effect.”

mitterand In which way does a Catholic institution or school in our society distinguish itself from non-Catholic institutions or schools? “In everything I am about to say, I am referring to the Belgian context, because I know that in Africa or in Asia, where the Brothers of Charity are also active, matters are very different. In a Catholic context, however, there would be more explicit signs of faith. Advent or Christmas would not go unnoticed, though these might also receive attention in public institutions or schools. But let me rephrase the question: why would I want Catholic hospitals or schools to be different? You will not hear

me say that we offer better care than other hospitals. That would be too pretentious. I believe that respect for life is greater in a Catholic environment than in a non-Catholic one. However, there are those who do not believe yet they share our views on abortion or euthanasia. I will not claim that Catholicism has unique views.” You mention euthanasia and abortion. How is it that the Church always wants to create a distinct profile regarding those difficult issues? “We are not creating a distinct profile with regard to those issues. Less specialized journalists are often the ones who continue to question us about those topics. This is frustrating. I am not saying that these are not important issues, but it shows that the knowledge of journalists about religion is often quite limited. The cultural ignorance is growing every day. Mitterrand once said: ‘We urgently need to give students at school further training to increase their knowledge of the faith, otherwise they will be unable to visit museums.’ I agree with him. If things continue like this, we will soon be standing in front of a church building, puzzled, in the same way that we look at a temple in Japan and do not understand what it is for.” But you do understand that, in your position as archbishop, perhaps you need to be on your guard... “I indeed need to be on my guard that my statements are interpreted correctly, but I

Brothers very radically choose the religious life and that is a total gift to God.

will say what I have to say. Silence is not an option.”

kitchen What is the main message you want to bring as archbishop? “Our position in society used to be assured. The Church called the shots and all of society was supported by religion. Today, we are pushed out of the hot seat, but the way out that they offer us to profess the faith only in private is not acceptable to us. So, we need to find a new position. That is a big challenge. Some political parties, opinion formers and media want religion withdrawn from public life and from the public debate. They reduce faith to a kind of hobby. ‘Do what you want, but don’t bother anyone with it. Practice your faith in church, in your living room or in the kitchen, but please hide your beliefs as soon as you walk out the door.’ I do not see it that way. Religions are never a purely personal matter. They always have a social dimension. Believers form groups, they want to bear witness and try to dedicate themselves to others. Religious beliefs go very deep and define who you are and how you commit in society. That is why it is not just an opinion like any other. You do not change religions as you would clothes. A belief is an existential conviction that has a great impact on your view of life and your commitment in society. Forcing people to convert, is absurd.” The Church needs to find a new position in society. How should we imagine that position? “I loathe neutrality, but I do not want a Church that takes up the same position as before. I wish that we can make our voice heard. Nothing more, but also nothing less. And unlike before, I want people to respect our voice, just as we respect theirs. We have the right and duty to proclaim our view. Oh, it is a strange sort of tension. We need to keep silent and retreat to our living rooms, but if there are thousands of refugees entering the country, they are all looking in our direction. Rightly so! As

deus caritas est

riously underestimated. Man is a religious being. There will never be a time without religion. The debate about Islam shows that religion is a phenomenon that is to be taken seriously.”

believers, we cannot ignore it. The refugee crisis is not a social problem which only the government should solve, it is something we, the faithful, feel drawn to. We will always be moved by the vulnerability of people. The Brothers of Charity are excellent proof of that.”

The role of religion has not yet been played out... “Certainly not. There is no sign in the world that points to that, on the contrary. In modern society, the role of religion is se-

magazine | 2016 # 01

sect How do you see the Church in 50 years? “What the future of Christianity will be in 50 years, I do not know. I hope it is a lively Church where people can feel at home, but there are many open questions: Will Islam replace Christianity? Will a new faith surface? In that sense, I do not understand the political leaders of Belgium as they attempt to relegate religion to the private realm. It gives rise to a religious vacuum that can be filled by other groups, think of sects or fundamentalism. I ask no privileges for the Church, but respect for who we are and the opportunity to be active in society.” Young people in Belgium often feel out of place in the liturgy. What places do you see for them to talk about their faith? “There is a generation of people who still have to deal with the sins of the Church’s past, just think of the sexual abuse. The powerful Church of the past misused that power at times and hurt people. That is why it has a bad image, but I am confident we will get rid of it. We just need to patiently bear this bad image. Time will heal. And in the meantime, new forms, places and structures will grow from below. It is up to us to encourage these initiatives.” You are now well placed to take the initiative in any case. What kind of leader are you?

What message do you have for the Brothers of Charity? “Stay motivated as you continue your work and draw strength from life. When I see how the staff members and co-workers interact with pupils, psychiatric patients, people with dementia or people with a profound mental disability, I cannot imagine that it is just a job that earns them a living. Being Brothers of Charity is not a job. It is a way of being. You take care of so many people. Such care touches you in your deepest beliefs, whether you are religious or not. Many people experience a spiritual emptiness, experience burnout or depression. Faith is a precious pearl at such a time. Bear witness to it. Be proud and do something with it!” What exactly is the role of religious in the Church? “I find it very regrettable that the number of brothers is reducing in the West. The vocation of the brother is so important and unique because they do not choose to be a priest. Brothers very radically choose the religious life and that is a total gift to God. They live a celibate life in community starting from the Gospel and thus do not lead a purely individualistic existence. This is a very special and radical choice. With the Brothers of Charity, it is even more radical because they also choose an apostolate, often among the most difficult groups. We often talk about the shortage of priests in the western world but we do not speak, or at least very little, of a lack of religious vocation. I tell you, it is much worse that there are increasingly fewer religious rather than fewer priests.” ¶ Interview: Lieven Claeys / Mattias Devriendt

The Church has always remained the same and has overcome many ‘fashion trends’ because as a result. Do you think it will work again in these complex times? “We have always stayed the same, indeed, but we have also integrated many social trends into our faith. The Church looked completely different in ancient times than it did in the 19th century, and that Church was, in turn, completely different from the current Church. Sometimes it seems as though Christianity is rigid and outmoded, but the evolution that we have gone through the last century, is huge. Young people would not believe their eyes. You cannot blame Christianity for not adapting. Religious freedom was a thing for heretics 100 years ago. Imagine that! Islam is considerably lagging behind in that area. What is the role of religion in a culture that is non-religious? Christianity is already much further in its answer to that question than Islam, which only now really started its confrontation with modern culture. The current tensions demonstrate that such a thing is not easy. It takes time.”

Faith may not disappear, but the Church as an institution in its present form perhaps might... “There is definitely an area of tension, but it is nonsense to say that Christianity will continue to exist, but that the Church as an institution will disappear. A religion without a Church is impossible in my view. Religion is always a communal experience and requires a form of organization for that.”

“It is said of me that I am tentative and indecisive. It may indeed be that I did not decide immediately. I want to be well informed and advised. It is better to be cautious and make informed decisions than to brazenly make a decision. I am not sure that I am a born leader or a real administrator. I could not say that about myself.”

BR VRI OE EN DE DE RS N V VA AN N L DE IEF DE

zwijgen is geen optie

‘Z

iet u broeder Jules soms nog?’, vraagt kersvers aartsbisschop van België Jozef De Kesel als we zijn kantoor binnenstappen. Hij schrikt even als we hem vertellen dat broeder Jules door zijn verslechterde gezondheid in het rusthuis van Zelzate verblijft. We beloven dat we de groeten zullen doen en zien hoe hij één suikertje in zijn koffie doet om daarna met een nagenoeg onzichtbare glimlach terug te denken aan zijn studententijd. “Dat is al bijna 40 jaar geleden!”, vertelt hij. Een hele tijd, zelfs voor de 2000 jaar oude Kerk en dat weet ook de aartsbisschop. “De Kerk lijkt misschien star en oubollig, maar de evolutie die wij de voorbije 50 jaar hebben doorgemaakt, is gigantisch.” U kent de Broeders van Liefde al heel lang. Hoe zou u hen typeren? “Ik heb de broeders leren kennen toen ik studeerde. Ik was begin de 20 en woonde als student in het Belgisch college in Rome waar ik mijn priesteropleiding vervolmaakte. In hetzelfde gebouw woonden de Broeders van Liefde. (ze wonen er nog altijd, nvdr) Maar we spreken nu over meer dan 40 jaar geleden! (lacht) Ik heb hen altijd gekend als mensen die vanuit hun roeping een professionele inzet leveren in de maatschappij. Ze hebben een heel eigen identiteit. Dat is voor mij het mooiste bewijs dat het evangelie een voelbaar effect heeft.”

mitterand Op welk vlak maakt een katholiek voorziening of school in onze samenleving het verschil met nietkatholieke voorzieningen of scholen? “In alles wat ik ga zeggen spreek ik over de Belgische context, want ik weet dat in Afrika of Azië waar de Broeders van Liefde ook actief zijn, dat heel anders ligt. Maar in een katholieke context zullen er uitdrukkelijker tekenen zijn van het geloof. De adventstijd of Kerstmis gaan er niet ongemerkt voorbij, al kan daar in overheidsvoorzieningen of scholen natuurlijk ook aandacht aan gegeven worden. Maar laat mij de vraag terugstellen: waarom zou

ik willen dat katholieke ziekenhuizen of scholen anders zijn? Mij hoor je niet zeggen dat wij betere zorg geven dan andere ziekenhuizen. Dat zou al te pretentieus zijn. Ik geloof dat de eerbied voor het leven groter is in een katholieke omgeving dan in een niet-katholieke. Maar er zijn mensen die niet gelovig zijn die ons standpunt over abortus of euthanasie delen. Ik wil dus niet pretenderen dat het katholicisme unieke standpunten heeft.” U haalt euthanasie en abortus aan. Hoe komt het dat de Kerk zich altijd wil profileren op die lastige thema’s? “Wij profileren ons niet op die thema’s. Het zijn de vaak weinig gespecialiseerde journalisten die ons blijven bevragen over die onderwerpen. Dat is frustrerend. Ik zeg niet dat het geen belangrijke thema’s zijn, maar het toont dat de kennis van journalisten over religie vaak heel beperkt is. De culturele onwetendheid wordt elke dag groter. Mitterrand zei ooit: ‘We moeten dringend de leerlingen op school bijscholen over hun kennis van het geloof anders zullen zij niet meer in staat zijn om musea te bezoeken.’ Ik ben het met hem eens. Als het zo verder gaat, staan wij binnenkort onbegrijpend voor een kerkgebouw zoals wij nu in Japan staan te kijken naar een tempel en niet begrijpen waarvoor die bedoeld is.” Maar u snapt wel dat u in uw positie als aartsbisschop misschien op uw hoede moet zijn… “Ik moet inderdaad op mijn hoede zijn dat mijn uitspraken juist geïnterpreteerd worden, maar ik zal zeggen wat ik moet zeggen. Zwijgen is geen optie.”

keuken Wat is de belangrijkste boodschap die u wil brengen als aartsbisschop? “Vroeger was onze plaats in de maatschappij verzekerd. De Kerk deelde de lakens uit en de hele samenleving was gedragen door de religie. Vandaag zijn wij van die dominante stoel verdreven, maar de uitweg die men ons biedt om het geloof enkel in de privésfeer te belijden is voor

ons niet aanvaardbaar. We moeten dus op zoek naar een nieuwe plek. Dat is een grote uitdaging. Sommige politieke partijen, opiniemakers of media willen dat de godsdienst zich terugtrekt uit het maatschappelijk leven en uit het publieke debat. Ze herleiden geloof tot een soort hobby. ‘Doe wat je wil, maar val er niemand mee lastig. Wees gelovig in de kerk, in je woonkamer of in de keuken, maar verberg je overtuiging alsjeblief van zodra je buiten komt.’ Zo zie ik dat niet. Godsdiensten zijn nooit een puur persoonlijk zaak. Ze hebben altijd een sociale dimensie. Gelovigen vormen groep, willen getuigen en proberen zich in te zetten voor anderen. Een religieuze overtuiging gaat heel diep en bepaalt wie je bent en hoe je je engageert in de samenleving. Het is daarom geen mening zoals een andere. Je wisselt niet van religie zoals je van kleren verandert. Een geloofsovertuiging is een existentiële overtuiging met grote impact op je levensvisie en engagement in de samenleving. Mensen dwingen om zich te bekeren, is absurd.” De Kerk moet op zoek naar een nieuwe plaats in de samenleving. Hoe moeten we ons die plek voorstellen? “Ik heb een hekel aan neutraliteit, maar ik wil ook geen Kerk die zich opstelt zoals vroeger. Ik verlang dat we onze stem mogen laten horen. Niets meer, maar ook niets minder. En anders dan vroeger wil ik dat mensen onze stem respecteren, net zoals wij hun stem respecteren. Wij hebben het recht en de plicht om onze visie te verkondigen. Ach, het is een vreemde spanning. Wij moeten zwijgen en ons terugtrekken in onze huiskamers, maar als er duizenden vluchtelingen ons land binnenkomen, kijkt men in onze richting. En terecht! Als gelovigen kunnen we daar niet blind voor blijven. De vluchtelingencrisis is geen maatschappelijk probleem dat alleen de overheid moet oplossen, het is iets waar we als gelovigen zelf toe aangesproken worden. Wij zullen altijd getroffen worden door de kwetsbaarheid van mensen. De Broeders van Liefde zijn daar een prachtig bewijs van.”

deus caritas est

vormen, plaatsen en structuren groeien van onderuit. Het is aan ons om die initiatieven te stimuleren.” U bent vanaf nu in ieder geval goed geplaatst om initiatief te nemen. Welk soort leider bent u? “Men zegt van mij dat ik aftast en niet besluitvaardig ben. Het kan inderdaad zijn dat ik niet onmiddellijk beslis. Ik wil goed geïnformeerd en geadviseerd zijn. Het is beter voorzichtig te zijn en weloverwogen beslissingen te nemen dan stoere besluiten te nemen. Ik weet niet of ik een echt leiderstype of een echte bestuurder ben. Over mezelf durf ik dat niet te zeggen.”

“Daar zit absoluut een spanningsveld, maar het is nonsens om te zeggen dat het christendom zal blijven bestaan, maar dat het kerkinstituut zal verdwijnen. Een godsdienst zonder Kerk kan volgens mij niet. Religie is altijd een groepsgebeuren en daarvoor is een organisatievorm nodig.”

De rol van de godsdienst is dus nog niet uitgespeeld… “Zeer zeker niet. Er is geen enkel teken in de wereld dat daarop wijst, integendeel. In de moderne samenleving wordt de rol van de godsdienst sterk onderschat. De mens is een religieus wezen. Er komt nooit een periode zonder godsdienst. Het debat rond de islam toont aan dat godsdienst een fenomeen is dat ernstig te nemen valt.”

Jonge mensen in België voelen zich vaak niet thuis in de liturgie. Welke plaatsen ziet u voor hen om over hun geloof te spreken? “Er is een generatie mensen die nog moet afrekenen met de zonden uit het kerkelijk verleden, denk maar aan het seksueel misbruik. De machtige Kerk van het verleden heeft die macht soms misbruikt en mensen gekwetst. Daardoor heeft ze een slecht imago, maar ik ben ervan overtuigd dat we daar vanaf zullen raken. We moeten dat slechte imago gewoon geduldig dragen. De tijd zal helen. En ondertussen zullen er nieuwe

Het geloof zal misschien niet verdwijnen, maar het instituut Kerk in zijn huidige vorm zal dat misschien wel…

magazine | 2016 # 01

sekte Hoe ziet u de Kerk binnen 50 jaar? “Wat de toekomst van het christendom wordt binnen 50 jaar, weet ik niet. Ik hoop dat er een vitale Kerk is waar mensen kunnen thuiskomen, maar er zijn veel open vragen: Gaat de islam in de plaats komen van het christendom? Zal er een nieuw geloof de kop op steken? In die zin begrijp ik de politiek verantwoordelijken van België niet als ze religie proberen te verbannen naar de privésfeer. Daardoor ontstaat er een religieus vacuüm dat opgevuld kan worden door andere groeperingen, denk maar aan sektes of fundamentalisme. Ik vraag voor de Kerk geen privileges, maar wel respect voor wie we zijn en de mogelijkheid om actief te zijn in de samenleving.”

Wat is precies de rol van de religieuzen in de Kerk? “Ik vind dat heel spijtig dat het aantal broeders in het Westen vermindert. De roeping van de broeder is zo belangrijk en uniek omdat ze er niet voor kiezen om priester te worden. Broeders kiezen heel radicaal voor het religieuze leven en dat is totale gave aan God. Ze leven dan ook nog eens ongehuwd in gemeenschap vanuit het evangelie en leiden dus niet een puur individualistisch bestaan. Dat is een zeer bijzondere en radicale keuze. Bij de Broeders van Liefde is het zelfs nog radicaler want zij kiezen dan nog eens voor een apostolaat, vaak bij de meest moeilijke groepen. Men spreekt vaak over het tekort aan priesters in de westerse wereld en men spreekt niet of te weinig over een tekort aan religieuze roeping. Ik zeg u: het is veel erger dat er minder en minder religieuzen zijn, dan wel dat er minder priesters zijn.” ¶ Interview: Lieven Claeys / Mattias Devriendt

De Kerk is altijd zichzelf gebleven en heeft daardoor veel ‘modetrends’ overwonnen. Denkt u dat dat opnieuw zal lukken in deze complexe tijden? “Wij zijn inderdaad altijd onszelf gebleven, maar we hebben ook heel veel maatschappelijke tendensen geïntegreerd in ons geloof. De Kerk zag er in de Oudheid helemaal anders uit dan in de 19de eeuw en die Kerk was op haar beurt weer helemaal verschillend van de huidige Kerk. Het lijkt soms alsof het christendom star en oubollig is, maar de evolutie die wij de laatste eeuw hebben doorgemaakt, is gigantisch. Jonge mensen zouden hun ogen niet geloven. Je kan het christendom niet verwijten dat zij niet aangepast is. Godsdienstvrijheid was 100 jaar geleden iets voor ketters. Stel je voor! De islam heeft op dat vlak nog een grote achterstand. Wat is de rol van een godsdienst in een cultuur die niet-godsdienstig is? Het christendom staat al veel verder in haar antwoord op die vraag dan de islam, die nu pas echt haar confrontatie met de moderne cultuur heeft ingezet. De huidige spanningen tonen dat zoiets niet eenvoudig is. Het vraagt tijd.”

Welke boodschap heeft u voor de Broeders van Liefde? “Blijf gemotiveerd je werk voortzetten en put kracht uit het leven. Als ik zie hoe medewerkers omgaan met leerlingen, psychiatrische zieken, dementerenden of met mensen met een diepmentale beperking, dan kan ik mij niet voorstellen dat zoiets gewoon een job is waarmee ze hun brood verdienen. Broeders van Liefde zijn is geen job. Het is een manier van zijn. Jullie dragen zorg voor vele mensen. Zo’n zorg raakt je in je diepste levensovertuiging, of je nu gelovig bent of niet. Veel mensen ervaren een spirituele leegte, kampen met burn-out of depressie. Het geloof is op zo’n moment een kostbare parel. Getuig hiervan. Wees trots en doe er iets mee! ”

AM DE IS D L A ES CH FRÈ AR RE ITÉ S

le silence

n’est pas une option

« V

oyez-vous parfois frère Jules ? », demande le tout nouveau archevêque de Belgique Jozef De Kesel lorsque nous entrons dans son bureau. Il est un peu surpris lorsqu’on lui dit que frère Jules, en raison de l’affaiblissement de sa santé, réside dans la maison de repos à Zelzate. Nous lui promettons de lui transmettre son bonjour et nous voyons comment il ajoute un petit sucre dans son café pour ensuite penser, avec un sourire presque invisible, à l’époque de ses études. « Cela fait maintenant presque 40 ans ! », dit-il. Un long temps, même pour l’Eglise de 2000 ans, et l’archevêque le sait aussi. « L’Eglise peut sembler rigide et vieux-jeu, mais l’évolution que nous avons connue au cours de ces 50 dernières années est gigantesque. » Vous connaissez les Frères de la Charité depuis longtemps. Comment les caractériseriez-vous ? « J’ai rencontré les frères lors de mes études. J’avais une vingtaine d’années et je vivais en tant qu’étudiant au collège belge à Rome, où j’ai achevé mon séminaire. Dans le même bâtiment vivaient les Frères de la Charité. (Ils y vivent encore aujourd’hui, ndlr) Mais nous parlons d’il y a plus de 40 ans ! (Rires) Je les ai toujours connus comme des personnes qui, à partir de leur vocation, s’investissent dans la société par leur engagement professionnel. Ils ont une identité unique. Cela me paraît la meilleure preuve que l’Evangile a un effet notable. »

mitterrand A quel niveau un établissement ou école catholique au sein de notre société est différent aux établissements ou écoles non-catholiques ? « Dans tout ce que je dirai, je parlerai du contexte belge, car je sais qu’il en est autrement en Afrique ou Asie, où les Frères de la Charité sont également actifs. Mais dans un contexte catholique, il y aura des signes plus explicites de la foi. L’Avent ou Noël n’y passent pas inaperçu, bien que l’on peut aussi évidemment y porter de

l’attention au sein des établissements ou écoles d’état. Mais permettez-moi de reformuler la question : pourquoi voudrais-je que les hôpitaux ou écoles catholiques soient différents ? On ne m’entend pas dire que nous offrons de meilleurs soins que d’autres hôpitaux. Ce serait trop prétentieux. Je crois que le respect pour la vie est plus grand dans un environnement catholique que dans un non-catholique. Mais il y a des gens non-croyants qui partagent notre point de vue sur l’avortement ou l’euthanasie. Je ne veux donc pas prétendre que le catholicisme a des points de vue uniques. » Vous évoquez l’euthanasie et l’avortement. Comment se fait-il que l’Eglise veut se positionner sur ces sujets difficiles ? « Nous ne nous positionnons pas sur ces sujets. Il s’agit souvent des journalistes peu spécialisés qui continuent à nous interroger sur ces sujets. C’est frustrant. Je ne dis pas que ce ne sont pas des sujets importants, mais cela prouve que la connaissance des journalistes à propos de la religion est souvent très limitée. L’ignorance culturelle grandit chaque jour un peu plus. Mitterrand a dit : ‘Il est grand temps d’apprendre à poursuivre l’apprentissage à nos élèves sur leur connaissance de la foi, sinon ils ne seront plus capables de visiter des musées’. Je suis d’accord avec lui. Si ça continue comme ça, nous serons bientôt perplexes devant une église, comme nous regardons maintenant un temple au Japon et ne comprenons pas sa signification. » Mais vous comprenez que vous, en tant qu’archevêque, devriez probablement être sur vos gardes… « Je dois en effet faire attention à ce que mes déclarations soient interprétées correctement, mais je dirai ce que je dois dire. Le silence n’est pas une option. »

la cuisine Quel est le message principal que vous voulez apporter en tant qu’archevêque ? « Dans le temps, notre place dans la société était assurée. L’Eglise tenait les rênes et

toute la société était portée par la religion. Aujourd’hui, nous avons été expulsés de cette chaise dominante, mais la solution que l’on nous offre à ne vivre sa foi que dans la sphère privée est pour nous inacceptable. Nous devons donc trouver un nouvel endroit. Il s’agit là d’un grand défi. Certains partis politiques, personnalités influentes ou média veulent que la religion se retire de la vie sociétale et du débat public. Ils réduisent la foi à une sorte de passe-temps. ‘Faites ce que vous voulez, mais ne dérangez personne avec cela. Soyez croyants à l’église, dans votre salon ou cuisine, mais cachez s’il vous plaît vos convictions au moment où vous sortez.’ Je ne le perçois pas ainsi. Les religions ne sont jamais une affaire purement personnelle. Elles ont toujours une dimension sociale. Les croyants forment un groupe, veulent témoigner et essaient de s’engager pour les autres. Une conviction religieuse va très profond et définit ce que vous êtes et de comment vous vous engagez dans la société. C’est pourquoi il ne s’agit pas d’une opinion comme les autres. Vous ne changez pas de religion comme vous changez de vêtements. Une conviction de foi est une conviction existentielle avec un grand impact sur votre vision de la vie et votre engagement dans la société. Forcer les gens à se convertir est absurde. » L’Eglise a besoin de trouver une nouvelle place dans la société. Comment devrionsnous imaginer ce lieu ? « J’ai horreur de la neutralité, mais je ne veux pas non plus une Eglise qui s’impose comme avant. Je souhaite que nous puissions faire entendre notre voix, ni plus, ni moins. Et différemment que dans le passé, j’aimerais que les gens respectent notre voix, comme nous respectons leurs voix. Nous avons le droit et le devoir d’annoncer notre vision. Ah, il s’agit d’une étrange tension. Nous devons nous taire et nous retirer dans nos maisons, mais lorsque des milliers de réfugiés entrent dans notre pays, on regarde dans notre direction. Et à juste titre ! En tant que croyants, nous ne pouvons continuer à l’ignorer. La crise

deus caritas est

Le rôle de la religion n’est donc pas encore terminé… « Certainement pas. Il n’y a aucun signe dans le monde qui indique cela, au contraire. Dans la société moderne, le rôle de la religion est sérieusement sous-estimé. L’homme est un être religieux. Il n’y a jamais une période sans religion. Le débat autour de l’islam démontre que la religion est un phénomène à prendre au sérieux. » La foi ne disparaîtra peut-être jamais, mais l’institution de l’Eglise dans sa forme actuelle peut-être bien… « Il y a certainement une tension, mais il est absurde de dire que le christianisme continuera d’exister, et que l’institution de l’Eglise disparaitra. Une religion sans Eglise est selon moi impossible. La religion est toujours un évènement de groupe, ce qui exige une forme d’organisation. » des réfugiés n’est pas un problème social que l’état peut solutionner seul, il s’agit de quelque chose qui nous interpelle en tant que croyants. Nous serons toujours touchés par la vulnérabilité des gens. Les Frères de la Charité en sont un exemple magnifique. »

magazine | 2016 # 01

Comment voyez-vous l’Eglise dans 50 ans ? « Ce que deviendra le christianisme dans 50 ans, je l’ignore. J’espère qu’il y aura une Eglise vitale où les gens pourront se recueillir, mais il y a beaucoup de questions ouvertes : Est-ce que l’islam va remplacer le christianisme ? Y aura-t-il une nouvelle religion ? Dans ce sens, je n’arrive pas à comprendre les responsables politiques belges lorsqu’ils essaient de reléguer la religion à la sphère privée. Il en résulte par conséquent un vide religieux qui peut être rempli par d’autres groupes, pensez aux sectes ou au fondamentalisme. Je ne demande pas de privilèges pour l’Eglise, mais bien le respect pour qui nous sommes et la possibilité d’être actifs au sein de la société. » Les jeunes en Belgique ne se retrouvent souvent pas dans la liturgie. Quels sont les lieux que vous leur prévoyez pour parler de leur foi ? « Il y a une génération de personnes qui doit encore payer pour les fautes du passé de l’Eglise, pensez aux abus sexuels. L’Eglise puissante du passé a parfois abusé de son pouvoir et blessé des gens. Elle s’est ainsi créé une mauvaise image, mais je suis convaincu que nous pourrons nous en débarrasser. Nous devons simplement supporter patiemment cette mauvaise image. Le temps guérira. En attendant, de nouvelles formes, endroits et structures surgiront. Il nous appartient d’encourager ces initiatives. »

Quel message avez-vous pour les Frères de la Charité ? « Restez motivés pour continuer votre travail et puisez votre force de la vie. Quand je vois comment les collaborateurs interagissent avec les élèves, les patients psychiatriques, les déments ou les personnes ayant un handicap mental profond, je ne peux m’imaginer qu’il s’agit juste d’un job avec lequel ils gagnent leur vie. Être Frère de la Charité n’est pas un job. Il s’agit d’une façon d’être. Vous vous occupez de nombreuses personnes. Un tel soin touche à vos convictions les plus profondes, que vous soyez croyant ou non. Beaucoup de personnes éprouvent un vide intérieur, souffrent d’un burn-out ou une dépression. Dans un tel moment, la foi est une perle précieuse. Témoignez de cela. Soyez fiers et faites-en quelque chose ! » Quel est exactement le rôle des religieux au sein de l’Eglise ? « Je trouve cela très dommage que le nombre de frères diminue dans l’Occident. La vocation de frère est tellement importante et unique parce qu’ils n’ont pas choisi de devenir prêtre. Les frères choisissent très radicalement pour la vie religieuse, qui est un don total à Dieu. En plus, ils vivent le célibat dans une communauté à partir de l’Evangile et ne mènent donc pas une existence purement individualiste. Il s’agit là d’un choix très particulier et radical. Chez les Frères de la Charité, ce choix est même encore plus radical, car les frères choisissent aussi un apostolat, souvent auprès des groupes les plus difficiles. On évoque souvent le manque de prêtres dans le monde occidental, et l’on ne parle pas ou peu d’un manque de vocations religieuses. Je vous le dis : il est bien pire d’avoir de moins en moins de religieux, que d’avoir moins de prêtres. » ¶ Interview: Lieven Claeys / Mattias Devriendt

L’Eglise est toujours restée elle-même et a ainsi surmonté de nombreuses « tendances de mode ». Pensez-vous que cela pourra se produire à nouveau en ces temps difficiles ? « Nous sommes en effet toujours restés nous-mêmes, mais nous avons aussi intégré de nombreuses tendances sociales dans notre foi. L’Eglise de l’antiquité est totalement différente de celle du 19ème siècle et cette Eglise est à son tour totalement différente de l’Eglise actuelle. Il semble parfois que le christianisme est rigide et dépassé, mais l’évolution que nous avons vécue au cours de ce dernier siècle est gigantesque. Les jeunes ne pourraient en croire leurs yeux. Vous ne pouvez pas reprocher au christianisme qu’il ne s’est pas adapté. Il ya 100 ans, la liberté religieuse était quelque chose pour les hérétiques. Imaginez ! L’islam a encore beaucoup à rattraper sur ce point. Quel est le rôle de la religion dans une culture non-religieuse ? Le christianisme est déjà beaucoup plus loin dans sa réponse à cette question que l’islam, qui ne s’est vraiment engagé que maintenant à la confrontation avec la culture moderne. Les tensions actuelles démontrent qu’une telle chose n’est pas facile. Il faut du temps. »

secte

Vous êtes maintenant en tout cas bien placé pour prendre l’initiative. Quel type de leader êtes-vous ? « On dit de moi que je tâte et suis indécis. Il se peut en effet que je ne décide pas immédiatement. Je veux être bien informé et conseillé. Il est préférable d’être prudent et de prendre des décisions éclairées que de prendre des décisions coriaces. Je ne sais pas si je corresponds au type de leader ou si je suis un vrai meneur. Je n’ose pas dire cela de moi. »

RU PE

the desert

shall blossom

his verse from Isaiah 35 came to mind during my recent visit to our brothers in Peru. Lima is a city without rain and all vegetation needs to be watered artificially. For someone from a country where the sky so often turns grey and rain falls abundantly, rainless days seem like a dream. However, as we were driving around in the area surrounding Lima and saw nothing but sand and houses scattered about, I quickly realized the importance of frequent rain once again. On the inside, the houses were dusty, and if people did not water their gardens, everything would wither and turn into a desert. Which it is. In Comas, just outside of Lima, where the brothers have their community and serve two apostolic works, we saw beautiful flowers bloom, even though it is located in the middle of the desert. The flowers are at the day centre for mentally challenged children and the therapeutic community for drug-dependent persons. These two apostolic works are called CEPETRI and Escuela de Vida. One, Bro. Bernard Houle, who passed away this year, started as a holiday camp for mentally challenged children; it is now a busy day centre with about 100 children. The other is an initiative of a group of congregations, which was taken over by the Brothers of Charity two years ago. At CEPETRI, we got a warm welcome from the children, a group of parents, and the teachers. The policy of the centre is built around the three qualities which Father Triest believed to be essential to good management: training, organization, and accommodation. Training is a high priority for the centre, and they really understand that professionalism is the translation of charity. They are continuously looking to refine the support for the children, and recently it was decided to move forward with inclusive education, which means that a small group of children is now attending a regular school, with the necessary guidance from the centre. During my visit to the classes, I was able to witness the great level of diversity with which the teachers try to bring out the best in the children. In the garden, the different groups were able to show what they had learned in school,

from counting and writing to cleaning vegetables and cooking. And there was traditional dancing, of course. We were in Latin America after all. The ‘Escuela de Vida’ therapeutic community had a whole new start two years ago when the Brothers of Charity took over. I was able witness that this was also a successful project, which currently has 30 participants and which ticks all the boxes of a sound therapeutic community. Particularly the testimonies of a number of residents made a lasting impression, and the moment when I handed one of the young residents a scholarship allowing him to follow a course during his stay in the community was very emotional. We ended with the opening a shop for the residents, which also serves as a small source of income for the centre. I visited both initiatives on the feast of St. Martin de Porres, the patron saint of the region, which is why he could not be forgotten during my visit. A beautiful framed painting of the saint was presented to me at the Escuela de Vida with the request to pray for the success of the therapeutic project. It was as if I heard the Pope who never fails to end his speeches with a request to pray for him. He is from Latin America, as well. CEPETRI and Escuela de Vida: two beautiful flowers in the desert of Comas, two flowers of charity in the full sense of the word. Bro. Jimi was beaming after the visit, and so was Bro. Bernard Boulay, who has done so much for the therapeutic commu-

nity and who could only be pleased with the evolution of the centre. At CEPETRI, we remembered Bro. Bernard Houle in a very special way, and when I visited Ayacucho, his name was mentioned repeatedly. Both groups of associate members miss their inspirational leader but at the same time they are now partly the driving force for our apostolic projects and really integrated in the community life of the brothers. I heard one of the associate members testify how she considered the search for new brother vocations as one of her priorities. A handful of brothers and associate members make all the difference, and along with the enthusiastic staff, they make the desert blossom. We were pleased to be able to offer the community of Comas a relic of our Founder during a very intimate celebration with the brothers and the associate members. The relic is just an expression as well as an acknowledgement of what is truly alive here: his charism, which became the charism from which people were attended to. Yes, chains are still being broken here, new perspectives given to people, and real work is being done to restore and improve the human dignity of many. We can only hope and dream that more flowers may bloom in this desert, and particularly that many more young people choose the way to come live and work in this oasis as brothers. ¶ Bro. René Stockman

deus caritas est

de woestijn

zal bloeien A

magazine | 2016 # 01

de kinderen te voorschijn te halen en in de tuin konden de verschillende klasgroepen tonen wat ze op school hadden geleerd, van tellen en schrijven tot en met groenten kuisen en koken. Natuurlijk mochten de klassieke dansen niet ontbreken. We zijn immers in Latijns-Amerika. De therapeutische gemeenschap “Escuela de Vida” kende twee jaar geleden een totaal nieuwe start met de overname door de Broeders van Liefde. Ook hier mocht ik getuigen zijn van een goed lopend programma, momenteel met een 30-tal deelnemers, waar alle eigenschappen van een therapeutische gemeenschap aanwezig zijn. Vooral de getuigenissen van een aantal residenten waren meer dan beklijvend en heel emotioneel was het moment dat ik aan één van de jonge residenten een studiebeurs mocht aanreiken waardoor hij een opleiding kan volgen tijdens zijn verblijf in de gemeenschap. We eindigden met het openen van een winkel bestemd voor de residenten en tegelijk als een kleinschalige bron van inkomen voor het centrum. Beide initiatieven werden bezocht op het feest van de Heilige Martinus de Porres, de patroonheilige van de regio, en daarom mocht ook hij niet ontbreken bij het bezoek. Een mooie ingekaderd schilderijtje van de heilige werd mij in de Escuela de Vida aangeboden met de vraag om voor het welslagen van het therapeutisch programma te bidden. Het is alsof ik de Paus hoorde die niet nalaat iedere toespraak te eindigen met een vraag voor hem te bidden. Ook hij komt uit Latijns-Amerika. Cepetri en Escuela de Vida: twee mooie bloemen in de woestijn van Comas, twee caritasbloemen in de volle zin van het woord. Br. Jimi glunderde na het bezoek en ook Br. Bernard Boulay, die zoveel heeft gedaan voor de therapeutische gemeenschap kon alleen maar verheugd zijn met de evolutie van het centrum. In Cepetri werd heel speciaal Br. Bernard Houle herdacht, en ook bij ons bezoek in Ayacucho viel zijn naam herhaaldelijk. Beide groepen aangesloten leden missen hun bezielende leider maar tegelijk zijn zij nu mede dragende krachten voor onze apostolaatsprojecten en echt geïntegreerd in het communiteitsleven van de broeders.

Ik hoorde één van de aangesloten leden getuigen hoe ze het zoeken naar nieuwe broederroepingen als één van haar prioritaire opdrachten zag. Een handvol broeders en aangesloten leden maken hier het verschil samen met de enthousiaste medewerkers en doen een woestijn bloeien. We waren blij aan de communiteit van Comas een relikwie van onze Stichter te kunnen aanbieden tijdens een heel intieme viering met de broeders en de aangesloten leden. De relikwie is slechts een uitdrukking en tegelijk bevestiging van wat hier echt levend is: zijn charisma dat het charisma werd van waaruit voor mensen worden gezorgd. Ja, hier worden nog steeds boeien gebroken, aan mensen nieuwe perspectieven gegeven en echt gewerkt om de menswaardigheid van velen te herstellen en te verbeteren. We kunnen alleen maar hopen en dromen dat er nog meer bloemen mogen bloeien in deze woestijn en dat er vooral meer jonge mensen de weg mogen kiezen om als broeders in deze oase te komen leven en werken. ¶ Br. René Stockman

an dit vers uit Jesaja 35 dacht ik bij mijn recent bezoek aan onze broeders in Peru. Lima is een stad zonder regen en alle groen moet er kunstmatig worden besproeid. Voor iemand die uit een land komt waar de hemel zo dikwijls grauw kleurt en de regen in overvloed neervalt, lijken regenloze dagen als een droom, maar als men dan in de omgeving van Lima rondrijdt en alleen maar zand ziet met daarop de huizen verspreid hervindt men vlug het belang van een regelmatige regen. Op binnen de huizen is alles stofferig en wanneer men rond de huizen enige weken niet sproeit verdort alle gras en waant men zich opnieuw in een woestijn. En dat is het ook. Maar in Comas, even buiten Lima, waar de broeders hun communiteit hebben en twee apostolaatswerken behartigen, weliswaar in volle woestijn, zagen we prachtige bloemen bloeien. En deze bloemen zijn er in het dagcentrum voor kinderen met een mentale handicap en de therapeutische gemeenschap voor drugverslaafden. Cepetri en Escuela de Vida heten de twee apostolaatswerken: één opgestart als een vakantiekamp voor kinderen met een mentale handicap door Br. Bernard Houle die dit jaar overleed en dat uitgroeide tot een goed draaiend dagcentrum met een 100-tal kinderen, en een ander als initiatief van een groep congregaties dat nu twee jaar geleden door de Broeders van Liefde werd overgenomen. In Cepetri ontvingen we een warme verwelkoming van de kinderen, een groep ouders en de leerkrachten. Het beleid van het centrum werd uitgebouwd rond de drie eigenschappen die Vader Triest als essentieel zag voor een goed beheer: vorming, organisatie en accommodatie. Vorming staat hoog in het vaandel van het centrum, en men heeft er begrepen dat professionaliteit echt de vertaling is van de caritas. Steeds zijn ze er op zoek hoe ze de begeleiding van de kinderen kunnen verfijnen, en recentelijk werd de stap gezet naar het inclusief onderwijs en volgen een groepje kinderen nu les, mits de nodige begeleiding vanuit het centrum, in een gewone school. Tijdens het bezoek aan de klassen mochten we vaststellen met welke diversiteit de leerkrachten proberen het beste uit

U RO

PÉ

fleurira

le désert

’ai pensé à ce verset du chapitre 35 d’Isaïe lors de ma visite récente à nos frères au Pérou. Lima est une ville sans pluie et toute la verdure doit être arrosée artificiellement. Pour une personne qui vient d’un pays où le ciel est si souvent gris et où la pluie tombe en abondance, des jours sans pluie paraissent un rêve. Mais lorsque l’on fait le tour des environs de Lima et que l’on ne voit que du sable avec des maisons dispersées, on retrouve rapidement l’importance d’une pluie régulière. A l’intérieur des maisons également, tout est poussiéreux, et lorsque l’on n’arrose pas autour des maisons pendant quelques semaines, toute l’herbe se flétri, et l’on se croît à nouveau au désert. Et c’est le cas. Mais à Comas, juste en dehors de Lima, où les frères ont leur communauté et représentent deux œuvres apostoliques, nous avons vu, certes en plein désert, fleurir de magnifiques fleurs. Et ces fleurs se trouvent au foyer d’accueil pour les enfants avec des troubles mentaux et à la communauté thérapeutique pour toxicomanes. Le nom de ces deux œuvres apostoliques sont Cepetri et Escuela de Vida : l’un a commencé en tant que camp de vacances pour enfants avec un handicap mental, fondé par Fr. Bernard Houle qui est décédé cette année, et s’est ensuite transformé en foyer d’accueil bien organisé avec une centaine d’enfants, et l’autre comme l’initiative d’un ensemble de congrégations qui a été repris, il y a deux ans, par les Frères de la Charité. A Cepetri, nous avons reçu un accueil chaleureux de la part des enfants, d’un groupe de parents et d’enseignants. L’esprit du centre a été développé autour des trois caractéristiques que le Père Triest considérait comme essentielles pour une bonne gestion : formation, organisation et hébergement. La formation occupe une place prioritaire au centre, et l’on y a compris que le professionnalisme est vraiment la traduction de la charité. Ils sont toujours à la recherche de comment affiner l’accompagnement des enfants, et l’on a récemment fait le

pas vers l’enseignement inclusive et un petit groupe d’enfants suit maintenant des cours, moyennant l’accompagnement nécessaire du centre, dans une école normale. Pendant la visite des classes, nous avons pu constater avec quelle diversité les enseignants essayaient de faire apparaitre le meilleur des enfants, et, dans le jardin, les différentes classes pouvaient montrer ce qu’ils avaient appris à l’école, de compter et écrire à nettoyer et cuisiner les légumes. Evidemment les danses classiques ne pouvaient manquer. Après tout, nous sommes en Amérique latine. La communauté thérapeutique « Escuela de Vida » a connu, il y a deux ans, un tout nouveau départ avec la prise en charge par les Frères de la Charité. J’ai également ici pu être témoin d’un programme bien organisé, actuellement avec une trentaine de participants, où toutes les qualités d’une communauté thérapeutique sont présentes. En particulier, les témoignages d’un certain nombre de résidents ont été plus que captivant et le moment où j’ai pu offrir une bourse à l’un des jeunes résidents avec laquelle il pouvait suivre une formation pendant son séjour à la communauté a été très émouvant. Nous avons fini par l’ouverture d’un magasin destiné aux résidents qui sera en même temps une petite source de revenus pour le centre. Les deux initiatives ont été visitées lors de

la fête de saint Martin de Porres, patron de la région. C’est pourquoi on ne pouvait manquer de le visiter. On m’a offert une petite peinture joliment encadrée du saint à l’Escuela de Vida avec comme demande, de prier pour la réussite du programme thérapeutique. C’était comme si j’entendais le Pape, qui, après chaque audience, termine en demandant de prier pour lui. Il vient lui aussi d’Amérique latine. Cepetri et Escuela de Vida : deux jolies fleurs dans le désert de Comas, deux fleurs de charité au sens propre. Fr. Jimi était rayonnant après la visite et Fr. Bernard Boulay, qui a tant fait pour la communauté thérapeutique, ne pouvait que se réjouir de l’évolution du centre. A Cepetri, Fr. Bernard Houle a été spécialement commémoré, et lors de notre visite à Ayacucho l’on a également entendu à plusieurs reprises son nom. Le leader charismatique manque aux deux groupes de membres associés, mais, ils sont malgré cela maintenant aussi force portante pour nos projets d’apostolats et vraiment intégrés dans la vie communautaire des frères. J’ai entendu l’un des membres associés témoigner comment elle considérait la recherche de nouvelles vocations de frère comme l’une de ses tâches prioritaires. Quelques frères et membres associés font ici la différence avec l’aide des collaborateurs enthousiastes et font fleurir un désert. Nous étions heureux d’offrir à la communauté de Comas une relique de notre Fondateur, au cours de la célébration très intime avec les frères et les membres associés. La relique n’est qu’une expression tout en confirmant ce qui est ici vraiment vivant : son charisme à s’occuper des gens. Oui, ici l’on continue toujours à briser les chaînes, à donner aux gens de nouvelles perspectives et à travailler réellement à la restauration et l’amélioration de la dignité humaine de nombreuses personnes. Nous ne pouvons qu’espérer et rêver que plus de fleurs pourront s’épanouir dans ce désert et surtout que plus de jeunes choisissent le chemin de la vie et du travail en tant que frère dans cet oasis. ¶ Fr. René Stockman

deus caritas est

let the children

come to me

CA R

AG U

magazine | 2016 # 01

hen Prof. Fr. Valeer Neckebrouck visited me a few years ago during a retreat in Moerzeke, which I gave to the young brothers in Belgium, he came up with a special request. Together with the bishop of Granada, Nicaragua, German Mgr. Hombach, he had founded two small shelters for street children. As a tourist centre, Granada seems to attract street children who take to glue sniffing and prostitution. I was immediately confronted with the dregs of society. He wanted to see these homes continued and taken over by the Brothers of Charity. Could this be something for the brothers in Peru? A meeting with Mgr. Hombach in Rome along with Bro. Victor Hugo, the then regional superior, and a visit to the location were at the basis of the decision to accept the request. ‘Casa Hogar’ and ‘Jesus Amigo’ are the two homes now being served by the Congregation. Today, Bro. Richard, seasoned missionary from Canada, and Bro. Emmanuel from Côte d’Ivoire live in a small convent near Casa Hogar, just outside the centre of Granada. In recent months, Bro. Jimi, the current regional superior, regularly stayed in Granada, as well. About 20 young people are staying at Casa Hogar. These youngsters can be described as socially disadvantaged, and here they get support and training, and most of them go to a mainstream school during the day. A small team guides these young people, and, on the occasion of my visit, they had planned a meeting with the parents. Their testimonies touched me the most. A mother told me how she saw her son slip away from her, how they became estranged, but now, after a few years at Casa Hogar, her prodigal son has come home. An older sister of one of the youths said how her brother was on drugs and how he was freed from it now and received further support at the home. After my last visit, I now discovered Casa Hogar to be a well-organized shelter. A success story, I would say. This was not really the case for ‘Jesus Amigo’, which is located in Granada’s city centre. At the last visit, I saw about 20 youngsters, actual street children, who, each day, would spent part of their day there. Our

dream was to also organize a night shelter, and thanks to the support of our friend Valeer Neckebrouck, we built two dormitories. However, because of all kinds of red tape, we were unable to use them, while the number of children and young people who came to the centre steadily decreased. Were there no more street children in Granada? Yes, there were, but apparently that which Jesus Amigo offered did not appeal to them. It even interfered with their lawless life in the city. Why would they come to Jesus Amigo if they were getting money from tourists to buy food and drift off into their addiction at night, while others would sell themselves in prostitution? And with Granada’s steady climate, life on the street is even quite enjoyable. Jesus Amigo’s crisis situation was dealt with, the future and possible reorientation of the home was thoroughly considered, and eventually it was decided to also create a residential setting for the initial relief of street children with severe problems and then to transfer them to Casa Hogar as

part of a follow-up programme. Both the previous and the current bishop, whom I both met, were very enthusiastic about the proposal and were willing to defend these new plans to the local authorities. The centre was chaotic and not so well maintained before, but now all is well, and we are hoping that it may soon offer a new and more appropriate response to a rather more than poignant need. Granada, Nicaragua, a place where Jesus’ words must surely resound: “Let the children come to me, do not hinder them.” As the stories and the effect of Casa Hogar are truly encouraging, so are the new plans for the reorientation of Jesus Amigo, which sound hopeful. We urge the brothers and the staff members to properly dedicate themselves to this cause. For it is a work at the heart of our charism, which would certainly have received Father Triest’s special care! ¶ Bro. René Stockman

A AG U CA R

NI 20

laat de kinderen

tot mij komen

oen Prof. Priester Valeer Necke brouck me enige jaren geleden bezocht in Moerzeke tijdens een retraite die ik gaf aan de jonge broeders in België, kwam hij wel met een bijzonder verzoek. Samen met de bisschop van Granada in Nicaragua, de Duitse Mgr. Hombach, had hij twee kleine opvangtehuizen opgericht voor straatkinderen. Als toeristisch centrum blijkt Granada een aantrekkingsplaats te zijn voor straatkinderen die zich overgeven aan lijmsnuiven en prostitutie. Onmiddellijk werden we met de onderkant van de maatschappij geconfronteerd. Graag wou hij zien dat deze tehuizen konden verdergaan en door de Broeders van Liefde zouden kunnen worden overgenomen. Was dit iets voor de broeders in Peru? Een ontmoeting met Mgr. Hombach in Rome samen met Br. Victor Hugo, toenmalig regionale overste en een bezoek ter plaatse lagen aan de basis van het besluit om op het verzoek in te gaan. “Casa Hogar” en “Jesus Amigo” zijn de twee tehuizen die nu door de congregatie worden behartigd. Vandaag leven Br. Richard, doorwinterde missionaris uit Canada en Br. Emmanuel uit Ivoorkust in het kleine klooster nabij de “Casa Hogar” even buiten het centrum van Granada. De laatste maanden verbleef ook Br. Jimi, de huidige regionale overste, geregeld in Granada. In “Casa Hogar” verblijven een 20-tal jongeren, die we als sociaal gehandicapt kunnen omschrijven en die er begeleid en opgeleid worden en waarvan de meesten overdag naar een gewone school gaan. Met een kleine equipe worden deze jon-

geren begeleid en ter gelegenheid van ons bezoek had men een samenkomst met de ouders gepland. Het is hun getuigenis die me het meest raakte. Een moeder vertelde hoe ze haar zoon helemaal zag weggroeien, vervreemden, maar dat hij nu na een paar jaar verblijf in “Casa Hogar” opnieuw als een verloren zoon is thuisgekomen. Een oudere zuster van één van de jongeren vertelde dan hoe haar broer aan de drugs zat en daar nu uit bevrijd is en verder begeleid wordt in het tehuis. Na het vorig bezoek mocht ik nu “Casa Hogar” als een goed georganiseerd opvangtehuis ervaren en als een succesverhaal omschrijven. Dit konden we niet onmiddellijk zeggen over “Jesus Amigo” dat zich in het centrum van Granada bevindt. Bij het vorig bezoek zag ik er eveneens een 20-tal jongeren, echte straatkinderen, die er iedere dag een deel van de dag doorbrachten. Onze droom was er om er ook een nachtopvang te organiseren, en dank zij de steun van vriend Valeer Neckebrouck werden twee slaapzalen gebouwd. Maar wegens allerlei administratieve rompslomp konden deze niet worden ingenomen, en tegelijk nam het aantal kinderen en jongeren die naar het centrum kwamen gestaag af. Waren er dan in Granada geen straatkinderen meer? Jawel, maar blijkbaar vinden ze het aanbod dat hen in “Jesus Amigo” aangeboden wordt niet aantrekkelijk en zelfs storend voor hun losbandig bestaan in de stad. Waarom zouden ze naar “Jesus Amigo” gaan wanneer ze van de toeristen geld krijgen om eten aan te schaffen en ’s nachts kunnen wegdommelen in hun verslaving, terwijl anderen zichzelf verkopen in de prostitutie? En met een klimaat dat constant heerste in Granada is het zelfs aangenaam leven op de straat. De crisissituatie waarin “Jesus Amigo” zich bevindt werd aangepakt om een grondige bezinning te houden over het voortbestaan en de eventuele heroriëntering van het centrum, en na beraad werd besloten om er eveneens een residentiële setting van te maken voor een eerste opvang van straatkinderen met ernstige problemen en hen dan in een vervolgprogramma naar “Casa Hogar” over te brengen. Zowel

de vorige als de huidige bisschop die we beiden konden ontmoeten waren alvast enthousiast met het voorstel en waren bereid om deze nieuwe plannen ook bij de lokale overheden te verdedigen. Was het centrum voorheen wat chaotisch en niet zo goed onderhouden, nu ligt het er wel goed bij en we hopen terecht dat het binnenkort een nieuw en meer gepast antwoord kan bieden op een toch wel meer dan schrijnende nood. Granada, Nicaragua: een plaats waar de woorden van Jezus zeker mogen opklinken: “Laat de kinderen toch tot mij komen, houd ze niet tegen”. Wanneer de verhalen en de werking van “Casa Hogar” ons echt bemoedigen, klinken de nieuwe plannen voor de heroriëntering van “Jesus Amigo” hoopvol. We moedigen de broeders en de medewerkers aan om er zich terdege voor in te zetten. Want het is een werk in het hart van ons charisma dat zeker de bijzondere zorg van Vader Triest zou hebben ontvangen! ¶ Br. René Stockman

deus caritas est

laissez venir à moi

CA R

les petits enfants

AG U

magazine | 2016 # 01

nant ressentir la « Casa Hogar » comme une maison d’accueil bien organisée et la décrire comme une histoire de succès. Nous ne pouvions pas dire de même de « Jesus Amigo » qui se situe au centre de Granada. Lors de ma dernière visite, j’ai également vu une vingtaine de jeunes, des vrais enfants de la rue, qui y passaient chaque jour une partie de leur journée. Notre rêve était d’y organiser également un accueil de nuit, et grâce au soutien de notre ami Valeer Neckerbrouck, deux dortoirs ont été construits. Mais en raison de toute sorte de tracasseries administratives, ils ne pouvaient être utilisés, et le nombre d’enfants et jeunes qui venaient au centre diminuaient progressivement. N’y avait-il plus d’enfants de la rue à Granada ? Si, mais ils ne sont apparemment pas attirés par l’offre qui leur est proposée à « Jesus Amigo » et la trouve même dérangeante pour leur vie débauchée. Pourquoi voudraient-ils aller à « Jesus Amigo » s’ils reçoivent de l’argent des touristes pour s’acheter de la nourriture et peuvent somnoler la nuit dans leur drogues, pendant que d’autres se vendent dans la prostitution ? Et avec le climat de Granada, il est même agréable de vivre dans la rue. La situation de crise dans laquelle se trouve « Jesus Amigo » a été traitée pour réfléchir profondément sur la continuité

et l’éventuelle réorientation du centre, et après mûre réflexion on a décidé d’en faire également une résidence pour un premier accueil des enfants de la rue avec des problèmes graves pour ensuite les diriger dans un programme de suivi à « Casa Hogar ». Tant l’évêque précédent que l’actuel, que nous avons pu rencontrer chacun, ont été cependant très enthousiaste de la proposition et étaient prêts à défendre ces nouveaux plans également auprès des autorités locales. Si le centre était auparavant chaotique et mal entretenu, il est maintenant correct et nous espérons sincèrement qu’il pourra bientôt offrir une nouvelle et meilleure réponse aux détresses plus que dramatiques. Granada, Nicaragua: endroit où les paroles de Jésus doivent sûrement retentir : « Laissez les enfants, ne les empêchez pas de venir à moi ». Alors que les histoires et le travail de « Casa Hogar » nous encouragent vraiment, les nouveaux plans pour la réorientation de « Jesus Amigo » nous semblent plein d’espérance. Nous encourageons les frères et les collaborateurs à s’engager consciemment. Car il s’agit d’une œuvre au cœur de notre charisme qui aurait certainement reçu le soin particulier du Père Triest ! ¶ Fr. René Stockman

orsqu’il y a quelques années, le professeur et Père Valeer Neckebrouck est venu me rendre visite à Moerzeke lors d’une retraite que j’ai donné aux jeunes frères en Belgique. Il est venu avec une demande particulière. Avec l’évêque de Granada au Nicaragua, l’évêque allemand Mgr. Hombach, il avait construit deux petites maisons d’accueil pour les enfants de la rue. En tant que centre touristique, Granada semble attirer les enfants de la rue qui s’abandonnent à sniffer de la colle et à la prostitution. Nous avons immédiatement été confrontés aux exclus de la société. Il aurait aimé voir que ces maisons d’accueil puissent continuer et être reprises par les Frères de la Charité. Serait-ce quelque chose pour les frères aux Pérou ? Une rencontre à Rome avec Mgr. Hombach et Fr. Victor Hugo, l’ancien supérieur régional et une visite sur place, étaient à la base de la conclusion en réponse à la demande. « Casa Hogar » et « Jesus Amigo » sont deux maisons d’accueil actuellement promues par la congrégation. Aujourd’hui Fr. Richard, un missionnaire chevronné du Canada, et Fr. Emmanuel de la Côte d’Ivoire vivent dans un petit monastère près de la « Casa Hogar », juste en-dehors du centre de Granada. Ces derniers mois, Fr. Jimi, le supérieur régional actuel, a également séjourné régulièrement à Granada. A « Casa Hogar » résident une vingtaine de jeunes que nous pouvons décrire comme handicapés sociaux, qui y sont accompagnés et éduqués et dont la plupart vont dans une école normale en journée. Avec une petite équipe, ces jeunes sont accompagnés, et à l’occasion de notre visite, ils avaient prévu une réunion avec les parents. Ce sont leurs témoignages qui m’ont le plus touchés. Une mère a raconté comment elle a vu son fils s’éloigner, s’aliéner, mais que, maintenant, après un séjour de quelques années à « Casa Hogar », il est revenu à la maison comme un fils prodigue. La sœur aînée d’un des jeunes a raconté comment son frère était esclave de la drogue et qu’il en est maintenant sorti et continue à être accompagné dans la maison d’accueil. Après la dernière visite, j’ai pu mainte-

A DI IN

father constant lievens region

on its way to a silver jubilee

he Father Constant Lievens Region of India is preparing for a jubilee year in 2016. In 1992, we began the formation of the first candidates, and in 1996 we welcomed the first professed brothers to the Congregation. An old dream to return to India was thus fulfilled, because already in 1936 the brothers were present in South India, in Kottar, where they taught at the Carmel School for about 10 years until India’s independence and the aftermath of the world war put an end to the project. However, within the Congregation, there were those who continued to dream nostalgically about going back to India someday. When the Sisters of Charity, on the occasion of 150 years of death of Father Triest, insisted with the then Superior General of the Brothers of Charity, Bro. Waldebert, ways were sought to start anew in India. Initially, there was a project for deaf children in Jamshedpur, but it failed because of visa problems for the brothers who were designated for this project. Eventually, it was decided to start with the formation of local candidates, which resulted in the creation of a new region: the Father Constant Lievens Region, named after the great Jesuit missionary of Ranchi, for whom a beatification process is in progress, as well, at the same time as our founder’s. Several brothers were involved in this new start, including Bro. Joel Ponsaran who was the first to go to India, and then of course Bro. Max Kunnen, who, following his mandate as vicar general, was able to return to his old love so to speak: the formation of postulants and novices. Other brothers temporarily came to India to guide the youngsters for an authorized period of 6 months each: Bro. Jean-Pierre Hoebeke, Bro. Gabriel Subiyanto, Bro. Donald Joyal, Bro. Augustin, Bro. Denis Nadeau, and several others. Later, Bro. Godfried Bekaert came over from Belgium to further assist the brothers and the early apostolate. Today, the region has 5 houses: a formation house and four houses with an apostolate. The apostolate that is being developed is the care for chronic psychiatric patients

in Ranchi, Karaikudi, and Calicut, and the education of poor children in Simalia near Ranchi. At the same time, a new training project for mental health workers was launched last year in collaboration with the Tata Institute of Social Sciences in Mumbai and initial formation was organized in Ranchi in the hope that this initiative might become a formation centre, not just in Ranchi but also in Karaikudi and Calicut. The need for professionals in mental health care is indeed immense in India, and we believe that, with this formation and training, we can make a small contribution to the improvement of the care for psychiatric patients in India. Today, the brothers are divided among the five communities, and several brothers are staying abroad for further studies. It really is a rapidly developing region with growing pains that are typical for each growth period. During our 10-day visit in early May 2015, we were able to have our finger on the pulse and learn about the condition of the region. We started in Karaikudi, Sivagangai, where the brothers established a rehabilitation centre for psychiatric patients. Today, we are taking an important step and are seeking to accommodate female patients, as well, which will be a whole new experience and which requires a new framework. However, it was the express demand of the government to not only take on male patients. Soon, Enforsa will start building a park of solar panels on the grounds next to the centre, which is an initiative that will generate income. A strong point is also that the brothers are really integrated into the diocese and with each visit it is striking to see the extent of the participation of the local Catholic community in the activities of the brothers. Very appreciated is the contribution the brothers have made in the reconstruction of a small church near our compound, where religious celebrations can once again be held. From Tamil Nadu, we travelled to Kerala, where the brothers took over the existing

rehabilitation centre Santhi Bhavan several years ago. This home was created on the initiative of an Indian Norbertine of Averbode Abbey in Belgium, and with support from the abbey. However, seeing that the care of psychiatric patients is not really the Norbertines’ mission, the request came for cooperation and even takeover. It was a long process before we could give a positive response, and with the death of the initiator, Fr. Martin, in February 2014, we ended up in quite a difficult situation due to many uncertainties regarding the property. It is up to Averbode Abbey and a local abbey to first resolve these issues in order to hopefully continue this beautiful work through a clear agreement. Meanwhile, the brothers have been busy and they continued to build a more professional accommodation for some 15 psychiatric patients. “Triest House”, our formation house in Ranchi, where it all began, remains the cradle of the region. Today, there are four aspirants because the postulants who are preparing to leave for the Philippines are staying down south for a practical. However, we are expecting more candidates and hopefully we can start with a nice group of young people again this year. On Kanka Road, where we have our ‘Param Mitra Sadan’ home, or ‘Best Friends’ House’, there are also about 15 psychiatric patients. The brothers live very close to the patients and together they are like one big family. Recently, the entrance was rebuilt and 9 little shops were added which will be rented out so as to have an income for the running of the home. In Ranchi, we have our training project called G-SET, or Dr. Guislain Svastha Education Trust, currently housed in a formation centre of the Claretian Fathers, where a first year for social workers in mental health care was organized. We are looking at how we can further develop this formation and training project in association with our partners, including Mr. Dominique Nédée, manager of the Priory of Corsendonk in Belgium, who is a psychiatric nurse and also operates in India.

deus caritas est

It is good that such new initiatives can be taken in collaboration with others. We ended in Simalia, just outside Ranchi, where we built a school for the poor children in the neighbourhood next to the community. We called it Saint Peter’s School, which now has 250 pupils, is well-run and on its way to recognition as a Standard 10 and hopefully as a Standard 12 in the future, which, in India, is a fully fledged nursery school, primary school, and secondary school. The ownership situation is still not fully clarified, but we hope that this will be brought to a favourable conclusion very soon, so that we can start the further development of a number of activities. In each community, we placed a relic of Father Triest, and the brothers had prepared for this by producing a beautiful image of Father Triest in each community. It was always an intense moment of reflection with words from our Founder, and we can only hope that the presence of the relic might fuel the spiritual life of our brothers. Father Triest and Father Constant Lievens, the two Belgians are now connected in their own way with this region: Father Triest as the founder of the Congregation which is present all over the

magazine | 2016 # 01

world, and Father Constant Lievens who gave his life completely for the welfare and the development of the tribals in Ranchi. The process of beatification was started for both of them, approximately at the same time. Both postulators died during the first phase of the process: Fr. Omer Tanghe as postulator of Father Lievens and Bro. Eugeen Geysen as postulator of Father Triest. Both processes concluded the diocesan phase and will soon be submitted in Rome. No, it is not about us wanting to know who will be the first to be beatified. However, we do want to pray to these two, holy priests in our eyes, that they would be close to our young region of India. Father Lievens said, “Fire must burn,” and Father Triest said, “Love gives us the power nature cannot provide.” They were both fervent men, fervent in their spiritual and charismatic life. May some of that fervour be present in our region, and add a very specific inspiration to the upcoming jubilee! ¶ Bro. René Stockman

Father Lievens said, “Fire must burn,” and Father Triest said, “Love gives us the power nature cannot provide.” They were both fervent men, fervent in their spiritual and charismatic life.

A DI IN

vader constant lievensregio

op weg naar een zilveren jubileum

e Vader Constant Lievensregio in India bereidt zich voor om in 2016 een jubeljaar te openen. Want in 1992 werd gestart met de vorming van de eerste kandidaten, en in 1996 mochten we de eerste geprofeste broeders ontvangen in de congregatie. Een oude droom om terug te keren naar India was daarmee in vervulling gegaan, want reeds in 1936 waren de broeders aanwezig in het Zuiden van India, meer bepaald in Kottar, waar ze een kleine 10 jaar les gaven in de Carmelschool, tot de onafhankelijkheid van India en de nasleep van de wereldoorlog een streep zette onder dit project. Maar binnen de congregatie bleef men nostalgisch dromen om ooit eens terug te kunnen gaan naar India, en toen de Zusters van Liefde ter gelegenheid van het 150 jaar afsterven van Vader Triest aandrongen bij de toenmalige generale overste van de Broeders van Liefde, Br. Waldebert, werden wegen gezocht om opnieuw te starten in India. Eerst werd gedacht aan een project voor dove kinderen in Jamshedpur, maar dit mislukte omwille van visaproblemen voor de broeders die aangeduid waren voor dit project. Uiteindelijk werd besloten te starten met de vorming van lokale kandidaten, en dit resulteerde in de oprichting van een nieuwe regio: de Vader Constant Lievensregio, genoemd naar de grote jezuïet missionaris in Ranchi en waarvoor eveneens een proces voor zaligverklaring lopende is, gelijktijdig met het proces van onze stichter. Verschillende broeders waren betrokken bij deze nieuwe start, waaronder Br. Joël Ponsaran die als eerste naar India trok, en natuurlijk daarna voor een lange periode Br. Max Kunnen die na zijn mandaat als vicaris-generaal als het ware naar zijn jeugdliefde kon terugkeren: de vorming van postulanten en novicen. Andere broeders kwamen tijdelijk naar India om er telkens voor de toegelaten periode van 6 maand de jongeren te begeleiden: Br. Jean-Pierre Hoebeke, Br. Gabriel Subiyanto, Br. Donald Joyal, Br. Augustin, Br. Denis Nadeau, en wellicht hebben we er

een aantal vergeten. Later kwam Br. Godfried Bekaert over van België om de broeders en het beginnend apostolaat verder te begeleiden. Vandaag telt de regio 5 huizen: een vormingshuis en vier huizen met een apostolaat. Als apostolaat ontwikkelde men de opvang van chronisch psychiatrische patiënten in Ranchi, Karaikudi en Calicut en de opleiding van arme kinderen in Simalia nabij Ranchi. Tegelijk startte vorig jaar een nieuw vormingsproject voor werkers in de geestelijke gezondheidszorg in samenwerking met het Tata Institute of Social Sciences van Mumbai en werd in Ranchi een eerste vorming georganiseerd, in de hoop dat dit initiatief kan uitgroeien tot een eigen vormingscentrum, niet alleen in Ranchi, maar ook in Karaikudi en Calicut. De nood aan professionelen in de geestelijke gezondheidszorg is immers immens groot in India, en we denken dat we met deze vormingen een kleine bijdrage kunnen leveren voor de verbetering van de omkadering van de psychiatrische patiënten in India. Vandaag zijn de broeders verdeeld over de vijf communiteiten, en verschillende broeders verblijven in het buitenland voor verdere studies. Het is echt een regio in volle ontwikkeling, met groeipijnen die typisch zijn voor iedere groeiperiode. Tijdens ons 10-daags bezoek begin mei 2015 konden we de vinger aan de pols leggen om de gezondheidstoestand van de regio te kennen. We startten in Karaikudi, Sivagangai, waar de broeders een rehabilitatiecentrum voor psychiatrische patiënten uitbouwden. Vandaag wordt er de belangrijke stap gezet om ook uit te breiden naar vrouwelijke patiënten, wat een heel nieuwe ervaring zal zijn en dat ook een nieuwe omkadering vereist. Het is echter de uitdrukkelijke vraag van de overheid om niet alleen mannelijke patiënten op te nemen. Binnenkort start men er ook met een inkomstengenererende activiteit met de uitbouw door Enforsa van een park van zonnepanelen op

het domein naast het centrum. Een sterk punt is alvast dat de broeders echt geïntegreerd zijn in het bisdom en bij ieder bezoek is het dan ook opvallend hoe groot de participatie is van de lokale katholieke gemeenschap in de activiteiten van de broeders. Heel gewaardeerd is de bijdrage die de broeders hebben geleverd bij de heropbouw van een kleine kerk nabij ons domein, waar nu opnieuw religieuze vieringen kunnen worden georganiseerd. Vanuit Tamil Nadu trokken we naar Kerala, waar de broeders enige jaren geleden het bestaande rehabilitatiecentrum Santhi Bhavan hebben overgenomen. Dit tehuis startte op initiatief van een Indische Norbertijn van de Abdij van Averbode in België en ook met de steun van de abdij. Maar gezien de zorg voor psychiatrische patiënten niet onmiddellijk de missie is van de Norbertijnen, kwam de vraag om samenwerking en zelfs overname. Het werd een lang proces vooraleer we een positief antwoord konden geven, en met het overlijden van de stichter van het initiatief, Fr. Martin, in februari 2014, kwamen we wel in een moeilijke situatie omwille van heel wat onduidelijkheden rond de eigendom. Het is nu aan de abdij van Averbode samen met een lokale abdij om eerst deze aangelegenheden op te lossen, om daarna hopelijk via een duidelijke overeenkomst dit mooie werk te kunnen verderzetten. Maar ondertussen hebben de broeders niet stilgezeten en bouwden ze verder aan een meer professionele opvang van een 15tal psychiatrische patiënten. In Ranchi, waar alles begon, blijft ons vormingshuis “Triest House” de bakermat van de regio. Vandaag zijn er een 4-tal aspiranten, want de postulanten die zich voorbereiden om naar de Filippijnen te vertrekken verblijven voor een practicum in het Zuiden. Maar men verwacht nog meer kandidaten en hopelijk kan men ook dit jaar opnieuw met een mooie groep jongeren starten. In de Kanka Road, waar we ons tehuis “Param Mitra Sadan” hebben, het huis van

deus caritas est

magazine | 2016 # 01

de beste vrienden, zijn er eveneens een 15tal psychiatrische patiënten. De broeders leven heel dicht bij de patiënten en vormen er als het ware een grote familie mee. Recentelijk werd de ingang herbouwd en werden een 9-tal winkeltjes ingericht die zullen worden verhuurd om daarmee een inkomen te hebben voor de werking van het tehuis. In Ranchi zelf hebben we ons trainingsproject G-SET, de Dr. Guislain Svastha Education Trust, momenteel ondergebracht in een vormingscentrum van de Claretian Fathers, en waar een eerste jaar voor sociale werkers in de geestelijke gezondheidszorg werd ingericht. We kijken nu uit hoe we verder dit vormingsproject kunnen ontwikkelen in samenwerking met onze partners, waaronder Dhr. Dominique Nédée, de manager van de Priorij van Corsendonk in België die zelf psychiatrisch verpleegkundige is en ook in India actief is. Het is goed dat dergelijke nieuwe initiatieven in samenwerking met anderen kunnen worden genomen. We eindigden in Simalia, even buiten Ranchi, waar we naast de communiteit een school uitbouwden voor de arme kinderen uit de buurt. Het werd de Saint Peter’s School, nu met 250 leerlingen, goed gerund en op weg naar een erkenning als Standard 10 en hopelijk in de toekomst tot Standaard 12, in de Indische context een volwaardige kleuter, basis- en secundaire school. Daar blijft de eigendomssituatie nog steeds niet volledig uitgeklaard, maar we hopen dat dit weldra tot een goed einde kan worden gebracht, waarbij we ook daar kunnen starten met de verdere uitbouw van een aantal activiteiten. In iedere communiteit plaatsten we een reliek van Vader Triest, en de broeders hadden dit voorbereid met de vervaardiging van een mooi beeld van Vader Triest in iedere communiteit. Het werd telkens een intens bezinningsmoment aan de hand van woorden van onze Stichter, en we kunnen alleen maar hopen dat met de aanwezigheid van de reliek ook het spirituele leven van onze broeders mag aan-

gewakkerd worden. Vader Triest en Vader Constant Lievens, het zijn twee Belgen die op hun eigen manier nu verbonden zijn met deze regio: Vader Triest als de stichter van de congregatie die nu wereldwijd aanwezig is en Vader Constant Lievens die zijn leven helemaal gaf voor het welzijn en de ontwikkeling van de tribals in Ranchi. Van beiden is het proces van zaligverklaring gestart, ongeveer op hetzelfde moment. Beide postulatoren overleden tijdens de eerste fase van het proces: priester Omer Tanghe als postulator van Vader Lievens en Br. Eugeen Geysen als postulator van Vader Triest. Beide processen eindigen hun diocesane fase en zullen weldra in Rome worden aangeboden. Neen, het gaat er niet om ons nu de vraag te stellen wie als eerste zal worden zaligverklaard. Maar we willen wel bidden tot deze twee, in onze ogen heilige priesters, dat ze onze jonge regio in India zouden nabij zijn. Vader Lievens zei: “Vuur moet branden”, en Vader Triest zei: “Liefde geeft krachten die de natuur ons niet kan geven”. Het waren beiden vurige mensen, vurig in hun spiritueel en charismatisch leven. Moge

iets van die vurigheid aanwezig zijn in onze regio, en aan het komende jubileum een heel eigen bezieling geven! ¶ Br. René Stockman

Vader Lievens zei: “Vuur moet branden”, en Vader Triest zei: “Liefde geeft krachten die de natuur ons niet kan geven”. Het waren beiden vurige mensen, vurig in hun spiritueel en charismatisch leven.

DE IN

la région père constant lievens

en route vers un jubilé d’argent

a région Père Constant Lievens en Inde se prépare à ouvrir une année jubilaire en 2016. Car en 1992, a commencé la formation des premiers candidats, et en 1996, nous avons reçu les premiers frères profès dans la congrégation. Le vieux rêve d’un retour en Inde s’accomplissait ainsi, car déjà en 1936, les frères étaient présents dans le sud de l’Inde, en particulier à Kottar, où ils ont enseigné près de 10 ans à l’École du Carmel, jusqu’à ce que l’indépendance de l’Inde et le lendemain de la guerre mondiale tire un trait sur ce projet. Mais au sein de la congrégation on continuait à penser nostalgiquement à retourner un jour en Inde, et lorsque les Sœurs de la Charité, à l’occasion des 150 ans de la mort du Père Triest, insistèrent auprès de l’ancien Supérieur général des Frères de la Charité, alors Fr. Waldebert, on chercha comment redémarrer en Inde. On pensa d’abord à lancer un projet pour enfants sourds à Jamshedpur, mais cela échoua en raison de problèmes de visa pour les frères désignés à ce projet. Finalement, il a été décidé d’entamer la formation de candidats locaux, et cela aboutit à la création d’une nouvelle région: la région Père Constant Lievens, nommée ainsi d’après le grand missionnaire jésuite à Ranchi et pour lequel un procès de béatification est également en cours, simultanément avec le procès de béatification de notre fondateur. Plusieurs frères furent impliqués dans ce nouveau départ, dont Fr. Joël Ponsaran qui se rendit en premier en Inde, et puis, bien sûr, pour une longue période, Fr. Max Kunnen qui, après son mandat de vicaire général, put en quelque sorte revenir à son amour de jeunesse: la formation de postulants et de novices. D’autres frères vinrent temporairement en Inde pour y accompagner les jeunes, à chaque fois pour une période autorisée de 6 mois : Fr. Jean-Pierre Hoebeke, Fr. Gabriel Subiyanto, Fr. Donald Joyal, Fr. Augustin, Fr. Denis Nadeau, et sans doute en oublions-nous certains. Plus tard arriva Fr. Godfried Bekaert, de Belgique, pour accompagner davantage les frères et ce début d’apostolat.

Aujourd’hui, la région dispose de 5 maisons: une maison de formation et quatre maisons apostoliques. Ces dernières ont développé comme mission les soins des patients psychiatriques chroniques à Ranchi, Karaikudi et Calicut et l’éducation des enfants démunis à Simalia, près de Ranchi. Entretemps, un nouveau projet de formation fut lancé l’an dernier pour les travailleurs dans les soins de santé mentale, en collaboration avec le « Tata Institute of Social Sciences » de Mumbai et une première formation fut organisée à Ranchi, dans l’espoir que cette initiative puisse devenir son propre centre de formation, non seulement à Ranchi, mais aussi à Karaikudi et Calicut. Le besoin de professionnels dans le secteur de la santé mentale est effectivement immense en Inde, et nous pensons que ces formations peuvent légèrement contribuer à l’amélioration de l’encadrement des patients psychiatriques en Inde. Aujourd’hui, les frères sont répartis entre les cinq communautés, et plusieurs frères séjournent à l’étranger afin de poursuivre leurs études. Il s’agit là vraiment d’une région en plein développement, avec des douleurs de croissance typiques à toute période de croissance. Lors de notre visite de 10 jours, début mai 2015, nous avons pu surveiller l’état de santé de la région. Nous avons commencé à Karaikudi, Sivagangai, où les frères ont construit un centre de réadaptation pour les patients psychiatriques. Aujourd’hui, nous franchissons une nouvelle étape en étendant également les soins à la patientèle féminine, ce qui sera une toute nouvelle expérience et exigera un nouvel encadrement. Effectivement, il s’agit d’une demande expresse du gouvernement de ne pas se limiter aux patients de sexe masculin. Bientôt on y démarrera aussi une activité génératrice de revenus, avec le développement, par Enforsa, d’un parc de panneaux solaires sur le domaine à côté du centre. Un point fort réside déjà dans le fait que les frères sont vraiment intégrés dans le diocèse et qu’à chaque visite, il est frappant

de constater à quel point la communauté catholique locale est impliquée dans les activités des frères. La contribution apportée par les frères à la reconstruction d’une petite église près de notre domaine, dans laquelle des célébrations religieuses peuvent à nouveau être organisées, a été fort appréciée. De Tamil Nadu nous sommes allés à Kerala, où les frères ont repris il y a quelques années le centre de réhabilitation Santhi Bhavan. Ce foyer a commencé à l’initiative d’un Norbertin indien de l’abbaye d’Averbode en Belgique et aussi grâce au soutien de cette abbaye. Mais étant donné que la prise en charge des patients psychiatriques n’est pas la mission immédiate des Norbertins, la demande de coopération et même d’acquisition arriva. Ce fut un long processus avant que nous puissions donner une réponse positive, et avec la mort en février 2014 du fondateur de l’initiative, Fr. Martin, nous nous retrouvions dans une situation délicate en raison des nombreuses incertitudes quant à la propriété. Ces questions doivent être réglées en priorité par les abbayes d’Averbode et une locale, pour ensuite, espérons-le, à travers un accord clair, poursuivre ce travail merveilleux. Mais en attendant, les frères ne sont pas restés inactifs et développèrent une prise en charge plus professionnelle d’environ 15 patients psychiatriques. A Ranchi, où tout a commencé, notre maison de formation «Triest House» reste le berceau de la région. Il y a aujourd’hui 4 aspirants seulement, car les postulants se préparant à partir aux Philippines résident pour un stage dans le Sud. Mais on attend encore plus de candidats et l’on espère que cette année, nous pourrons également redémarrer avec une bon groupe de jeunes. Sur la route du Kanka, où nous avons notre maison « Param Mitra Sadan » (la maison des meilleurs amis), il y a également environ une quinzaine de patients psychiatriques. Les frères vivent très proche des patients, et y forment ensemble, en quelque sorte, une grande famille. Récemment, l’entrée fut reconstruite et une neuvaine de magasins, qui seront mis en loca-

deus caritas est

Le Père Lievens disait : « Le feu doit brûler », et le Père Triest disait: « L’amour donne des forces que la nature ne peut nous donner ». Ils étaient tous deux ardents dans leur vie spirituelle et charismatique.

magazine | 2016 # 01

tion pour disposer ainsi d’un revenu pour le fonctionnement de la maison, furent aménagés. A Ranchi même, nous avons notre projet de formation G-SET, du Dr. Guislain Svastha Education Trust, actuellement hébergé dans un centre de formation des Pères Clarétains, où une première année pour les travailleurs sociaux des soins de la santé mentale a été établie. Nous attendons maintenant de voir comment développer ce projet de formation en collaboration avec nos partenaires, dont M. Dominique Nédée, gestionnaire du Prieuré de Corsendonk en Belgique, qui est lui-même infirmier psychiatrique et est aussi actif en Inde. Il est bon que de telles nouvelles initiatives puissent être prises en collaboration avec d’autres. Nous avons fini à Simalia, juste à l’extérieur de Ranchi, où nous avons développé, à côté de la communauté, une école pour les enfants pauvres du quartier. Elle devint « Saint Peter’s School » (l’école SaintPierre), avec actuellement 250 élèves, bien gérée et en voie de reconnaissance au standard 10 et l’on espère, dans un futur proche, au standard 12, ce qui veut dire, dans le contexte indien, une école maternelle, primaire et secondaire à part entière. La situation de la propriété n’est toujours pas totalement clarifiée, mais nous espérons que cela puisse bien se terminer afin que nous puissions y poursuivre le développement d’un certain nombre d’activités. Dans chaque communauté, nous avons placé une relique du Père Triest, et les frères s’y étaient préparés en travaillant à une belle représentation du Père Triest au sein de chaque communauté. C’était à chaque fois un temps de recueillement intense, basé sur des paroles de notre fondateur, et nous ne pouvons qu’espérer qu’avec la présence de la relique, la vie spirituelle de nos frères soit stimulée. Père Triest et Père Constant Lievens, deux Belges qui, chacun à sa manière, sont liés à cette région: Père Triest comme fondateur de la Congrégation maintenant mondialement présente et Père Constant Lievens qui a donné toute sa vie pour le

bien-être et le développement des populations tribales à Ranchi. Le procès de béatification a commencé pour les deux à peu près au même moment. Les deux postulateurs sont décédés au cours de la première phase du procès: Père Omer Tanghe comme postulateur du Père Lievens et Fr. Eugeen Geysen comme postulateur du Père Triest. Les deux procès arrivent à la fin de leur phase diocésaine et seront bientôt présentés à Rome. Non, il ne s’agit pas de nous demander qui sera le premier à être béatifié. Mais nous voulons bien adresser nos prières aux deux, dans nos yeux, de saints prêtres, qu’ils puissent intercéder auprès de notre jeune région d’Inde. Père Lievens disait : « Le feu doit brûler »,

et le Père Triest disait: « L’amour donne des forces que la nature ne peut nous donner ». Ils étaient tous deux ardents dans leur vie spirituelle et charismatique. Puisse une partie de cette ardeur être présente dans notre région, et insuffler lors du prochain jubilé leur spiritualité ! ¶ Fr. René Stockman

PA L

NE 28

koshish in Kathmandu

n 25 April 2015, the eyes of the world were fixed on Kathmandu, the capital of Nepal. A heavy earthquake in the Himalayas had destroyed part of the city, claiming many casualties. Today, there are still 400,000 people living in temporary dwellings who are awaiting winter in terror. Kathmandu, known by tourists for its ancient palaces and temples, looked on helplessly as some of these historic sites were hit hard. The earthquake spared neither man nor building. A lot of it has already been rebuilt, but, as mentioned before, many people are still in camps, waiting to return to their homes. Today, Nepal is also affected by a conflict with India, where they get their fuel. Because of the new constitution, which is not in line with what India expected with regard to the allocation of seats in parliament linked to the local ethnic groups, they cut off the oil supply and closed petrol stations, with disastrous consequences for transport. An illegal petrol trade is one of

the creative ways in which they are trying to solve this crisis, causing taxi fare prices to quadruple. Kathmandu, an otherwise bustling city, seems deserted, but that is also because of a Hindu festival. The new constitution is also causing unrest among the Christian minority groups, because the law states that no one is allowed to convert. Again, the Hindu fundamentalists are in control, apparently. Yet, at the same time, one could also ask how far India can go in interfering in domestic affairs. It was an aspect that was unknown to me. The reason for our visit to Kathmandu was not the earthquake nor the conflict with India, but the follow-up of our Dr. Guislain Award from 2013. The prize was awarded to Matrika Devkota from Kathmandu. His project called Koshish was chosen by the judges as an example of how a former psychiatric patient can be a pioneer in bringing down the stigma that is still on everything that has to do with psychiatry. Matrika stayed in touch with me since the award ceremony in Mumbai and repeatedly asked if there were any possibilities for further cooperation with Fracarita International. Eventually, I decided to make a stop during my journey back from Indonesia, where we had ended a session with our superiors in Asia, to get to know the project more closely. ‘Koshish’ adorns the gate of the halfway house where some 20 women are staying. ‘Koshish’ means ‘Let’s make an effort’ and reflects the essence of Matrika’s philosophy. As a 15-year-old, he was affected with a psychiatric disorder, depression, and for several years he was forced to go through life untreated. He regularly interrupted school and eventually ended up in the only psychiatric hospital in Kathmandu where a strict medical-pharmacological treatment brought some relief. Following his recovery, he was struck by the plight of his mentally ill neighbours in his country. He met them on the street in totally neglected situations. He saw them at home, untreated, often bound and their feet put in solid wood planks. It is a situation we still see in so many countries. Nepal, with

a population of 28 million, has one psychiatric hospital in Kathmandu, with a capacity of about 50 beds, and that is it. That was the initial situation in 2004 which prompted Matrika to take the fate of his ‘fellow-sufferers’ very seriously, and for that purpose he also studied as a social worker. In 2008, ‘Koshish’ was officially born, and the first halfway house was founded in 2011 for the care of women with psychiatric disorders. I met about 15 women at the house. They were marked by their psychiatric disorders, and several of them had a small child in their lap. These women were ostracized because of their mental illness, they ended up on the street and were abused, got pregnant and were often forced to give birth on the street. With his team, which currently consists of about 40 staff members, including several former psychiatric patients, Matrika goes out to look for these women and brings them to the halfway house, where they are treated and learn to care for their child. At the same time, they start looking up relatives in the hope that these women can be reunited with their families. It is considered normal in Nepalese culture for a woman who causes inconvenience to the family to be sent away, she is literally ostracized by the family. When a woman marries, she is no longer part of her family and cannot claim any inheritance rights, while the man, even if he marries, remains a member of the family and retains his claim of the inheritance. The result is that men who are mentally ill are usually kept in the house, although bound hand and foot, while women are sent away by their husbands, are unable to go to their parents, and therefore they are left to fend for themselves. Hence, there are predominantly more female mentally ill in the streets and almost no men. The images of these women Matrika shows me are harrowing. They are literally in the gutter and are easy victims of men who assault them. The image I got at the halfway house is completely different: it was that

deus caritas est

magazine | 2016 # 01

of a big family, where women, even though they are still strongly marked by their psychiatric illness, care for their child and learn what it means to be a mother. Meanwhile, the team looks for the family to try and convince them to allow their relative to come back home. The one house is just a drop in the ocean, of course, because there are mentally ill women on the street outside of Kathmandu. It is Matrika’s dream of establishing similar halfway houses in other places, as well. He also wants to start a halfway house for mentally ill men and temporarily remove them from their sad home situation, offer them therapy and counselling, and then have them return to their families, cured and rehabilitated. He is also trying to raise awareness with his group and be the advocate of the mentally ill, even to the government. Recently, he was able to produce the first results with new legislation on the care of the mentally ill which will soon be in place. In the afternoon, I visited the only psychiatric centre with Matrika. A nice building on the outside with a large open courtyard and two wards: one for women and one for men. On the inside, however, the poignant picture that we had already seen in so many places: patients lying on their beds, without any form of therapy and only treated medicinally. It is the only psychiatric hospital run by the government. There are also a number of small-scale private initiatives for those who can afford it. These are generally run as profitable businesses. A man said that he spent all that he had on treatment for his wife and now he had to come to this centre where care is cheap but substandard. One child was running around but it was tethered because otherwise it might escape. The child begged me to be untied. The parents stood there, powerless. I felt utterly powerless, as well. Matrika, a former Hindu who converted to Christianity, told me during our evening meeting how he tried to see Jesus himself in these people. Is this not the echo of our own charism? He really is a compassionate man, who lovingly tries to dedicate himself to the most marginalized in society. He refuses any salary from his association and lives frugally in the house with his mother. And he knows from experience what a psychiatric illness means in a person’s life. The Dr. Guislain Award opened many doors for him, even with the Nepalese government, which is starting to take

What one man is able to do when he believes in a cause! This man truly deserves our continued support. an interest in mental health for the first time. This year, he will take home another award, for human rights. He put the mentally ill on the map in Nepal and set things in motion which cannot be stopped. What one man is able to do when he believes in a cause! This man truly deserves our contin-

ued support. Because he does it purely for those who have lost their human dignity because of their mental illness. Restoring their human dignity continues to be his dream, and it is ours, as well. ¶ Bro. René Stockman

PA L

koshish in Kathmandu

p 25 april 2015 stond Kathmandu, de hoofdstad van Nepal, plots in volle belangstelling. Een ernstige aardbeving in de Himalaya had een gedeelte van de stad getroffen met vele slachtoffers en vandaag zijn er nog een 400.000 mensen die leven in tijdelijke woningen en met schrik de winter afwachten. Kathmandu, gekend door de toeristen voor zijn oude paleizen en tempels, moest toezien dat een aantal van die historische sites zwaar werden getroffen. De aardbeving spaarde mens noch gebouw. Vandaag werd er al veel heropgebouwd, maar zoals reeds aangegeven leven nog velen in woonkampen, wachtend tot hun huis opnieuw bewoonbaar is. Vandaag is Nepal ook getroffen door een conflict met India, vanwaar de brandstof moet komen. Omwille van de nieuwe grondwet, die niet in lijn is met wat India verwacht rond de verdeling van de zetels in het parlement gelinkt aan de etnische groepen, werd de oliekraan toegedraaid en zijn de benzinestations gesloten, met alle gevolgen van dien voor het transport. Een crisis die men creatief probeert op te lossen met benzine die onder de tafel wordt verhandeld, waardoor de taxiprijzen verviervoudigd zijn. Kathmandu, de anders zo drukke stad, ligt er maar verlaten bij, ook omwille van het hindoefestival dat nu aan de gang is. De nieuwe grondwet zorgt ook voor onrust bij de christelijke minderheidsgroepen, want de wet stelt dat men niet meer van godsdienst mag veranderen. Ook hier hebben de hindoefundamentalisten het blijkbaar voor het zeggen. Maar tegelijk kan men ook vragen stellen hoever India kan gaan in de inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Een aspect dat ons onbekend was. De reden van ons bezoek aan Kathmandu was niet de aardbeving noch het conflict met India, maar wel in opvolging van onze Dr. Guislain Award van 2013 die werd toegekend aan Matrika Devkota uit Kathmandu. Zijn project, Koshish, werd toen door de jury weerhouden als een voorbeeld hoe

een gewezen psychiatrische patiënt een voortrekker kan worden in het neerhalen van het stigma dat nog steeds ligt op alles wat met psychiatrie te maken heeft. Sinds de award die werd uitgereikt in Mumbai bleef Matrika met mij in contact en vroeg herhaaldelijk of er geen verdere samenwerking met Fracarita International kon worden ontwikkeld. Uiteindelijk besloot ik een stop te voorzien in mijn terugreis van Indonesië waar we de sessie met onze oversten van Azië hadden beëindigd, om zo het project van meer nabij te leren kennen. “Koshish” prijkt op het hekken van het tussenhuis waar een 20-tal vrouwen verblijven. “Koshish” betekent “Laten we een inspanning doen” en geeft een bondige samenvatting van de filosofie die Matrika leidt. Als 15-jarige werd hij getroffen door een psychiatrische aandoening, een depressie, en voor verschillende jaren moest hij onbehandeld door het leven gaan, zijn studies geregeld onderbreken om uiteindelijk in het enige psychiatrisch ziekenhuis van Kathmandu terecht te komen waar een strikt medisch-farmacologische behandeling toch enige soelaas bracht. Na zijn herstel was hij gegrepen door het

lot van de psychiatrisch zieke medemens in zijn land. Hij ontmoette ze op de straat in totaal verwaarloosde situaties, hij zag ze ook onbehandeld thuis, dikwijls gebonden en met de voeten in houten planken vastgezet. Een situatie die we in zovele landen nog steeds moeten meemaken. Nepal met zijn 28 miljoen inwoners telt één psychiatrisch ziekenhuis in Kathmandu met een capaciteit van een 50-tal bedden en voor de rest is er niets. Dat was de beginsituatie die in 2004 Matrika aanzette om zich het lot van zijn “mede”-lotgenoten heel ernstig te nemen en daartoe studeerde hij ook verder als sociale werker. Vanaf 2008 werd “Koshish” officieel boven de doopvont gehouden en in 2011 werd een eerste tussenhuis opgericht voor de opvang van vrouwen met een psychiatrische aandoening. In het huis zelf ontmoeten we een 15-tal vrouwen, getekend door hun psychiatrische aandoening, en verschillende met een klein kindje op de schoot. Het zijn vrouwen die thuis omwille van hun geestesziekte werden verstoten, op straat terechtkwamen en werden misbruikt, zwanger werden en dikwijls op straat hun kind ter wereld moesten brengen. Met zijn equi-

deus caritas est

magazine | 2016 # 01

ving rond de opvang van geesteszieken die weldra van kracht zal zijn. In de namiddag bezoek ik samen met Matrika het enige psychiatrisch centrum. Naar de buitenkant een mooi gebouw met een grote open binnentuin en twee afdelingen: één voor vrouwen en één voor mannen. Maar binnenin het schrijnend beeld dat we op zovele plaatsen reeds moesten zien: patiënten die op hun bed liggen, zonder enige vorm van therapie en alleen maar medicamenteus behandeld. Het is het enige psychiatrische ziekenhuis ingericht door de overheid, en daarnaast zijn een aantal kleinschalige privé-initiatieven ontstaan voor hen die kunnen betalen en die meestal als een winstgevende zaak worden beheerd. Een man vertelt dat hij al wat hij bezat aan de behandeling van zijn echtgenote had gespendeerd en nu naar dit centrum moet komen waar de zorg goedkoop is maar ook ondermaats. Eén kind loopt er gebonden rond, omdat het anders zou kunnen ontsnappen, en het smeekt me om losgeknoopt te worden. Zijn ouders staan er machteloos bij. En ook ik voel me totaal machteloos. Matrika, voorheen hindoe en nu christen geworden, vertelt tijdens onze avondsa-

menkomst hoe hij probeert in deze mensen Jezus zelf te zien. Horen we hier een reflectie van ons eigen charisma? Hij is echt een bewogen man, die zich met liefde probeert in te zetten voor de meest gemarginaliseerden uit de maatschappij. Hij weigert een salaris van zijn vereniging en leeft sober in het huis met zijn moeder. En hij weet bij ondervinding wat een psychiatrische aandoening betekent in het leven van een mens. De Dr. Guislain Award heeft voor hem vele poorten geopend, zelfs bij de Nepalese overheid die nu ook voor de eerste maal interesse begint te tonen in de geestelijke gezondheidszorg. Dit jaar ontvangt hij een nieuwe award, deze van de mensenrechten. Hij heeft in Nepal de geesteszieken op de kaart gezet en een beweging in gang gezet die niet meer te stoppen is. Wat één man kan doen, wanneer hij in de zaak gelooft! Het is iemand die zeker onze blijvende ondersteuning verdient. Want hij doet het uitsluitend voor hen die omwille van hun geesteszieke hun menselijke waardigheid hebben verloren. Hen in hun menselijke waardigheid herstellen blijft zijn droom, en dat is ook de onze. ¶ Br. René Stockman 31

pe, dat momenteel een 40-tal medewerkers telt, waaronder verschillende ex-psychiatrische patiënten, gaat Matrika deze mensen opzoeken en brengt ze naar het tussenhuis, waar ze behandeld worden en ook leren zorgen voor hun kind. Tegelijk start men met het terug opzoeken van de familie in de hoop dat de vrouw opnieuw in haar familie kan geïntegreerd worden. In cultuur van Nepal lijkt het logisch dat een vrouw die de familie stoort wordt weggezonden, letterlijk uit de familie wordt verstoten. Immers, wanneer een vrouw huwt behoort ze ook niet meer tot haar familie en kan geen erfenisrechten meer opeisen, terwijl de man, ook als hij huwt lid blijft van de familie en ook zijn deel in de erfenis blijft behouden. Het gevolg is dat mannen die geestesziek worden meestal in huis worden gehouden, weliswaar gebonden aan handen en voeten, terwijl vrouwen door hun man worden weggezonden maar ook niet meer bij hun ouders terechtkunnen en daarom aan hun lot worden overgelaten. Vandaar dat men in het straatbeeld overwegend vrouwelijke geesteszieken vindt en quasi geen mannen. De beelden van deze vrouwen die Matrika ons toont zijn schrijnend. Ze liggen letterlijk in de goot en worden gemakkelijke slachtoffers van mannen die zich aan hen vergrijpen. Het beeld dat we krijgen in het tussenhuis is totaal anders: het is dat van een grote familie waar vrouwen, ook al zijn ze nog sterk getekend door hun psychiatrische aandoening, zorgen voor hun kindje en leren wat het betekent moeder te zijn. Ondertussen gaat de equipe op zoek naar de familie om deze te overtuigen hun familielid toch opnieuw in hun kring op te nemen. Dat ene huis is natuurlijk slechts een druppel op de hete plaat, want ook buiten Kathmandu vindt men geesteszieke vrouwen op de straat. Het is de droom van Matrika om ook op andere plaatsen dergelijke tussenhuizen op te richten. En ook voor de mannelijke geesteszieken wenst hij te starten met een tussenhuis, om hen tijdelijk uit hun triestige thuissituatie te kunnen weghalen, een degelijke therapie en begeleiding te geven en hen daarna genezen en gerehabiliteerd in de familie te kunnen terugbrengen. Met zijn groep doet hij ook aan sensibilisatie en probeert echt de advocaat te zijn van de psychiatrische patiënten, ook naar de overheid toe. Recentelijk mocht hij de eerste positieve resultaten boeken met een nieuwe wetge-

Wat één man kan doen, wanneer hij in de zaak gelooft! Het is iemand die zeker onze blijvende ondersteuning verdient.

PA L

NE 32

koshish à Katmandou

e 25 avril 2015, Katmandou, la capitale du Népal, a soudainement captivé toute l’attention. Un violent tremblement de terre dans l’Himalaya avait atteint une partie de la ville avec beaucoup de victimes et, aujourd’hui encore, 400.000 personnes vivent dans des logements temporaires, redoutant l’arrivée de l’hiver. Katmandou, connu des touristes pour ses palais et temples anciens, a dû voir comment certains de ces sites historiques ont été gravement touchés. Le tremblement de terre n’a épargné ni homme, ni bâtiment. Aujourd’hui, beaucoup a été restauré, mais comme déjà indiqué, de nombreux vivent encore dans des camps résidentiels, en attendant que leur maison soit à nouveau habitable. Aujourd’hui, le Népal est aussi touché par un conflit en Inde, d’où leur vient le pétrole. En raison de la nouvelle constitution, qui n’est pas dans la lignée avec ce que l’Inde attend de la distribution des sièges au parlement liés aux groupes ethniques, on a fermé le pipeline de pétrole et des stations d’essence, avec toutes ses conséquences pour le transport. Une crise que l’on essaye de résoudre avec du pétrole négocié « sous la table », de sorte que les prix des taxes sont quadruplés. Katmandou, la ville qui autrement était si animée, était abandonnée, aussi en raison

du festival hindou qui est en ce moment en cours. La nouvelle constitution cause aussi des inquiétudes parmi les minorités chrétiennes, car la loi stipule que l’on ne peut plus changer de religion. Ici aussi, les hindous fondamentalistes ont apparemment tout à dire. En même temps, nous pouvons aussi nous demander jusqu’où l’Inde irait interférer dans les affaires intérieures. Un aspect qui nous était encore inconnu jusqu’à maintenant. La raison de notre visite à Katmandou n’était pas dûe au tremblement de terre, ni du conflit indien, mais bien la poursuite de notre Prix Dr. Guislain de 2013 qui a été accordé à Matrika Devkota de Katmandou. Son projet, Koshish, a été retenu par le jury comme exemple de comment un ancien patient psychiatrique peut devenir un pionnier dans la chute de la stigmatisation qui pèse sur tout ce qui a à voir avec la psychiatrie. Depuis la remise du prix qui a eu lieu à Mumbai, Matrika a continué à rester en contact avec moi et a demandé à plusieurs reprises si une nouvelle coopération avec Fracarita International était possible. Finalement j’ai décidé de prévoir une halte dans mon retour d’Indonésie où nous venions de terminer la session avec nos supérieurs d’Asie, afin de connaître le projet de plus près. « Koshish » orne la grille du foyer où résident une vingtaine de femmes. « Koshish » signifie « Faisons un effort » et résume brièvement la philosophie de Matrika. A l’âge de 15 ans, il a été frappé par un trouble psychiatrique, une dépression, et il a dû vivre pendant plusieurs années sans traitement, interrompre régulièrement ses études, pour enfin atterrir dans le seul hôpital psychiatrique à Katmandou où un traitement médicopharmacologique strict apportait néanmoins un certain soulagement. Après son rétablissement, il a été saisi par le sort des personnes malades mentales dans son pays. Il les rencontrait dans la rue, dans des états totalement négligés, les voyait

aussi chez eux non traités, souvent liés et leurs pieds attachés dans des planches en bois. Une situation que nous rencontrons encore toujours dans tant de pays. Le Népal avec ses 28 millions d’habitants ne compte qu’un seul hôpital psychiatrique à Katmandou avec une capacité de 50 lits et pour le reste, il n’y rien. Telle était la situation initiale qui a poussé Matrika en 2004 à pendre au sérieux le sort de ses « compagnons » infortunés et c’est pourquoi il a poursuivi des études d’aide sociale. A partir de 2008, « Koshish » a été officiellement baptisé et en 2011, un premier foyer à été établi pour la prise en charge des femmes atteintes de troubles mentaux. Dans le foyer même, nous rencontrons une quinzaine de femmes, marquées par leur trouble mental, et plusieurs avec une petit enfant sur les genoux. Il s’agit des femmes qui ont été exclues en raison de leur maladie mentale, et atterrissaient dans la rue où elles furent abusées, tombaient enceintes et devaient souvent mettre leur enfant au monde dans la rue. Avec son équipe, qui compte actuellement environ 40 collaborateurs, dont plusieurs ex-patients psychiatriques, Matrika va rechercher ces personnes et les amène au foyer, où elles sont soignées et apprennent à s’occuper de leur enfant. En même temps, l’on essaie de retrouver la famille dans l’espoir que la femme puisse à nouveau être intégrée dans sa famille. Dans la culture du Népal, il semble logique qu’une femme qui dérange sa famille est renvoyée, littéralement bannie de sa famille. Après tout, lorsqu’une femme se marie, elle n’appartient plus à sa famille et ne peut plus exiger de droits de succession, tandis que l’époux, même marié, reste un membre de la famille et préserve sa part d’héritage. Les hommes qui ont des troubles mentaux sont par conséquent généralement gardés à la maison, bien que liés des mains et des pieds, tandis que les femmes sont renvoyées par leur mari mais ne peuvent également plus faire appel à

deus caritas est

magazine | 2016 # 01

sants. Et moi aussi, je me sens totalement impuissant. Matrika, anciennement hindou et maintenant devenu chrétien, raconte au cours de notre rencontre du soir comment il essaie de voir Jésus en ces gens. Entendons-nous une réflexion sur notre propre charisme ? Il est vraiment un homme compatissant, essayant de s’engager avec amour pour les plus marginalisés de la société. Il refuse un salaire de son association et il vit sobrement dans la maison de sa mère. Et il sait par expérience ce que signifie pour la vie d’un homme d’avoir un trouble psychiatrique. Le Prix Dr. Guislain lui a ouvert beaucoup de portes, même auprès du gouvernement du Népal, qui montre mainte-

nant pour la première fois aussi de l’intérêt pour les soins de santé mentale. Cette année, il reçoit un nouveau prix, celui des droits de l’homme. Au Népal, il a pris en considération les malades mentaux et a déclenché un mouvement qui prend de plus en plus d’envergure. Qu’est ce qu’un seul homme peut réaliser, lorsqu’il croit en sa cause ! Il s’agit d’une personne qui mérite certainement notre soutien continu. Car il ne le fait que pour ceux qui, en raison de leur santé mentale, ont perdu leur dignité humaine. Les restaurer dans leur dignité humaine continue à être son rêve, et c’est aussi le nôtre. ¶ Fr. René Stockman

leurs parents et sont ainsi abandonnées à leur sort. C’est pourquoi l’on retrouve principalement des femmes malades mentales dans la rue et rarement des hommes. Les images de ces femmes que Matrika nous montre sont terribles. Elles se trouvent littéralement dans le caniveau et deviennent des victimes faciles pour les hommes qui les abusent. L’image que nous recevons du foyer est totalement différente : elle est celle d’une grande famille où les femmes, même si elles sont encore fort marquées par leur trouble mental, prennent soin de leur enfant et apprennent ce que signifie d’être une mère. Entretemps, l’équipe recherche la famille afin de la convaincre de reprendre à nouveau leur membre de la famille dans leur cercle. Cette maison n’est bien sûr qu’une goutte dans l’océan, car nous trouvons aussi en dehors de Katmandou des femmes souffrant de troubles mentaux dans la rue. Matrika rêve de pouvoir fonder également de tels foyers à d’autres endroits. Il souhaite aussi lancer un foyer pour les hommes souffrant de troubles mentaux, afin de les retirer temporairement de leur triste situation à la maison, donner une thérapie et un accompagnement sérieux et les rendre ensuite à leur famille, guéris et réhabilités. Avec son équipe, il fait aussi de la sensibilisation et tente vraiment d’être l’avocat des patients psychiatriques, également envers l’état. Il a récemment pu obtenir les premiers résultats positifs avec une nouvelle loi sur l’accueil des malades mentaux qui sera bientôt en vigueur. Dans l’après-midi, je visite avec Matrika le seul centre psychiatrique. De l’extérieur, un beau bâtiment avec un grand jardin intérieur ouvert et deux sections : une pour les femmes et une pour les hommes. Mais de l’intérieur, l’image dramatique que nous avons déjà dû voir à tant d’endroits : des patients couchés sur leur lit, sans aucune forme de thérapie et uniquement traités médicalement. Il s’agit du seul hôpital psychiatrique établi par le gouvernement. Il existe, à côté de cela, quelques initiatives privées à petite échelle pour ceux qui peuvent se le permettre et qui sont généralement gérées comme une entreprise, pour en tirer profit. Un homme raconte qu’il avait dépensé tout ce qu’il possédait pour le traitement de son épouse, et maintenant devait venir à ce centre où les soins ne coûtent pas cher, mais sont de qualité inférieure. Un enfant s’y trouve lié, sinon il pourrait s’enfuir, et il me supplie de le libérer. Ses parents sont impuis-

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés 40 nieuwe broeders in Afrika

40 nouveaux frères en Afrique

Ndera, Rwanda – On Saturday 5 March 2016, 40 novices made their first profession in the hands of Superior General Bro. René Stockman. These novices hail from 8 different African countries and have completed their two-year training at the novitiates of Nairobi and Ndera. The celebration of the Eucharist was presided over by the archbishop of Kigali and the bishop of Kabgayi.

Ndera, Rwanda – Op zaterdag 5 maart 2016 spraken 40 novicen hun eerste professie uit in de handen van de Generale overste, Br. René Stockman. Deze novicen komen uit 8 Afrikaanse landen en eindigden hun tweejarige vorming in de noviciaten van Nairobi en Ndera. De eucharistieviering werd voorgegaan door de aartsbisschop van Kigali en de bisschop van Kabgayi.

Ndera, Rwanda – Le samedi 5 mars 2016, 40 novices ont fait leur première profession dans les mains du Supérieur général Fr. René Stockman. Ces novices sont originaires de 8 pays africains et ont terminé leur formation de deux ans aux noviciats de Nairobi et de Ndera. La célébration eucharistique a été présidée par l’archevêque de Kigali et l'évêque de Kabgayi.

40 new brothers in Africa

CNPK: the story continues Kamenge, Burundi – In 2010, the Kamenge Neuropsychiatric Centre (CNPK) won a project which would reinforce their capacity (continued formation). This three-year project was funded by the International Organization for Migration (IOM), through the agency of Migration for Development in Africa (MIDA). The funding consisted in sending diaspora experts to offer formation courses in neuropsychiatry and mental health care in general. Eight physicians, twenty-one psychologists and social workers, and thirty-five nurses were able to benefit from this training programme. The project was a great success and CNPK organized a crew of local formators. This group developed all sorts of initiatives. In 2013, the idea to start a new mental health and psychiatry ward was still in our memory. CNPK had always wanted to collaborate with one of the universities to start this ward. With the collaboration

of the Ministry of External Relations and International Cooperation (Board of the Diaspora), IOM, CNPK and the National Institute of Public Health (INSP), this dream finally materialized. The ward was set up and integrated among the other wards. IOM, in collaboration with the Board of the Diaspora, sees to the sending of the diaspora experts and to the support for teaching aids. CNPK is involved in the framework of the internships and the support in the search for professors. INSP is engaged in the organization and management of the ward. By the end of 2016, 21 students will graduate. The story continues. On 8 March 2016, Bro. Dr. René Stockman, Superior General of the Brothers of Charity and president of Fracarita International, accompanied by the Brothers Déogratias Rwabudandi, regional superior, and Hippolyte Manirakiza, CNPK’s general manager, were received

in audience by the permanent secretary of the Ministry of External Relations and International Cooperation. The exchanges were centred on the problems of mental health care in Burundi and the possibilities to create a synergy for possible interventions, particularly in the field of decentralization and integration of mental health care on a primary care level. After the audience, the same delegation visited INSP. An IOM delegate joined the delegation. INSP’s general manager rejoiced about the progress of the steps that were made between mental health care and psychiatry and greeted the efforts of the partners. We would also like to note that Fracarita Belgium firmly supports CNPK for the construction of the infrastructure and the activities in general. Bro. Hippolyte Manirakiza

deus caritas est

CNPK: het verhaal gaat verder deze afdeling vorm te geven. Dankzij de samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Betrekkingen en Internationale Samenwerking (Directie van de Diaspora), de OIM, het CNPK en het Nationaal Instituut voor Volksgezondheid (INSP) is deze droom eindelijk werkelijkheid geworden. De afdeling zag het licht en werd opgenomen tussen de andere afdelingen. De OIM, in samenwerking met de Directie van de Diaspora, zorgt voor de zending van experten van de diaspora en de steun voor didactisch materiaal. Het CNPK houdt zich bezig met de omkadering van de stages en de steun bij de zoektocht naar professoren. Het INSP houdt zich bezig met de organisatie en het beheer van de afdeling. Eind 2016 zullen 21 studenten afstuderen. Het verhaal gaat verder. Op 8 maart 2016 werd Br. Dr. René Stockman, Generale overste van de Broeders van Liefde en voorzitter van Fracarita International, samen met de Broeders Déogratias Rwabudandi (regionale overste) et Hippolyte

Manirakiza (algemeen directeur CNPK), ontvangen door de Permanente Secretaris van het Ministerie van Buitenlandse Betrekkingen en Internationale Samenwerking. De gedachtewisselingen waren gericht op de problematiek van de geestelijke gezondheidszorg in Burundi en de mogelijkheden om de krachten te bundelen voor eventuele interventies, voornamelijk met betrekking tot decentralisatie en integratie van de geestelijke gezondheidszorg in de eerstelijnsgezondheidszorg. Na deze audiëntie bezocht dezelfde delegatie het INSP. Een afgevaardigde van de OIM sloot zich aan bij de delegatie. De algemeen directeur van het INSP verheugt zich over de vooruitgang van de afdeling geestelijke gezondheidszorg en psychiatrie en erkent de inspanningen van de partners. Merken we ook op dat Fracarita Belgium het CNPK ten zeerste steunt voor de bouw van de infrastructuur en de werking in het algemeen. Br. Hippolyte Manirakiza

CNPK : l’histoire continue Kamenge, Burundi – En 2010, le Centre Neuro-Psychiatrique de Kamenge (CNPK) a gagné un projet de renforcement des capacités (formation continue). Ce projet pour trois ans a été financé par OIM (Organisation Internationale pour les Migrations) par l’intermédiaire de MIDA (Migration Internationale pour le Développement en Afrique). Ce financement consistait à envoyer des experts de la diaspora pour donner des formations modules en neuro-psychiatrie et santé mentale en général. Les bénéficiaires de ce programme de formation étaient 8 médecins, 21 psychologues et assistants sociaux et 35 infirmiers. Le projet a été un succès et le CNPK a mis en place une équipe des formateurs locaux. Ce groupe a élaboré toutes sortes d’initiatives. En 2013, l’idée d’initier une filière santé mentale et psychiatrie était encore dans notre mémoire. Le CNPK avait toujours voulu collaborer avec une des universités

magazine | 2016 # 01

pour initier cette filière. Avec la collaboration du Ministère des Relations Extérieures et de la Coopération Internationale (Direction de la Diaspora), l’OIM, le CNPK et l’Institut National de Santé Publique (INSP), ce rêve est finalement devenu une réalité. Ainsi donc, la filière a vu le jour et a été intégrée parmi les autres filières. L’OIM, en collaboration avec la Direction de la Diaspora, s’occupe de l’envoi des experts de la diaspora et l’appui en matériel didactique. Le CNPK s’occupe de l’encadrement des stages et l’appui à la recherche des professeurs. L’INSP s’occupe de l’organisation et gestion de la filière. À la fin de 2016, 21 étudiants vont recevoir leur diplôme. L’histoire continue. Le 8 mars 2016, le Fr. Dr. René Stockman, Supérieur général des Frères de la Charité et Président de Fracarita International, accompagné des Frères Déogratias Rwabudandi (Supérieur régional) et Hippolyte Manirakiza (directeur

général du CNPK), a été reçu en audience par le Secrétaire Permanent au Ministère des Relations Extérieures et de la Coopération Internationale. Les échanges étaient centrés sur la problématique de la santé mentale au Burundi et les possibilités de créer une synergie pour des interventions éventuelles, surtout en matière de décentralisation et d’intégration des soins de santé mentale dans les soins primaires. Après cette audience, la même délégation a visité l’INSP. Une déléguée de l’OIM s’est jointe à la délégation. Le Directeur général de l’INSP se réjouit de l’avancement de la filière santé mentale et psychiatrie et salue beaucoup les efforts des partenaires. Notons que Fracarita Belgique soutient beaucoup le CNPK pour la construction des infrastructures et dans le fonctionnement en général. Fr. Hippolyte Manirakiza

Kamenge, Burundi – In 2010 had het Neuro-Psychiatrisch Centrum van Kamenge (CNPK) een project gewonnen om de capaciteit te versterken (voortgezette opleiding). Dit project van drie jaar werd gefinancierd door het OIM (Internationale Organisatie voor Migratie) dankzij de tussenkomst van het MIDA (Internationale Migratie voor de Ontwikkeling in Afrika). Deze financiering hield in dat experten van de diaspora gestuurd werden om vormingslessen te geven op gebied van neuropsychiatrie en geestelijke gezondheidszorg in het algemeen. 8 geneesheren, 21 psychologen en maatschappelijk assistenten en 35 verpleegkundigen genoten van dit vormingsprogramma. Het project werd een succes en het CNPK bouwde een lokale vormersgroep uit. Deze groep ontwikkelde allerlei initiatieven. In 2013 hadden we nog steeds de idee van een nieuwe afdeling geestelijke gezondheidszorg en psychiatrie voor ogen. Het CNPK had altijd willen samenwerken met één van de universiteiten om

news from the communities nieuws uit de huizen nouvelles des communautés New provincial house in Kenya solemnly consecrated

Nieuw provinciaal huis in Kenia plechtig ingezegend

Nouvelle maison provinciale à Kenya inaugurée

Nairobi, Kenya – The new provincial house of the African Saint Augustine Province of the Brothers of Charity was solemnly consecrated in Nairobi on Thursday 10 March 2016. It was the 2012 Provincial Chapter’s wish to have their own provincial house. With this, the Congregation wants to fully support growth and further development.

Nairobi, Kenia – Op donderdag 10 maart 2016 werd in Nairobi het nieuwe provinciale huis van de Afrikaanse Sint-Augustinus Provincie van de Broeders van Liefde plechtig ingezegend. Het was de wens van het provinciaal kapittel van 2012 om over een eigen provinciaal huis te beschikken. Hiermee wil de congregatie de groei en verdere uitbouw van de provincie ten volle ondersteunen.

Nairobi, Kenya – Le jeudi 10 mars 2016, la nouvelle maison provinciale de la Province africaine Saint-Augustin des Frères de la Charité a été inaugurée à Nairobi de manière solennelle. C’était le souhait du Chapitre provincial de 2012 de disposer d’une maison provinciale propre. Par là, la Congrégation veut pleinement soutenir la croissance et le développement de la province.

Perpetual professions

Eeuwige professies

Professions perpétuelles

We are grateful and happy for our brothers who made their perpetual profession.

We zijn dankbaar en blij met onze broeders die hun eeuwige geloften uitspraken.

Nous sommes reconnaissants et heureux pour nos frères qui ont prononcé leurs vœux perpétuels.

13 December 2015 – Gatagara, Rwanda • Bro. Jules Maurice Ntirenganya Bro. Sabinus Vandevenne celebrated his 70th convent jubilee that same day.

13 december 2015 in Gatagara, Rwanda • Br. Jules Maurice Ntirenganya Op hetzelfde moment vierde Br. Sabinus Vandevenne zijn 70-jarig kloosterjubileum.

26 December 2015 – Nairobi, Kenya • Bro. Donatien Djedje Mawaya Mafu • Bro. Laurent Kouadio Koffi

26 december 2015 in Nairobi, Kenia • Br. Donatien Djedje Mawaya Mafu • Br. Laurent Kouadio Koffi

5 March 2016 – Ndera, Rwanda • Bro. Vedaste Hakizimana

5 maart 2016 in Ndera, Rwanda • Br. Vedaste Hakizimana

6 March 2016 – Ngozi, Burundi • Bro. Adelin Bampendubwenge • Bro. Celestin Kalunga Mukala

6 maart 2016 in Ngozi, Burundi • Br. Adelin Bampendubwenge • Br. Celestin Kalunga Mukala

10 March 2016 – Nairobi, Kenya • Bro. Alex Mpundu Mwenya • Bro. Patrick Maloba Wanzala

10 maart 2016 in Nairobi, Kenia • Br. Alex Mpundu Mwenya • Br. Patrick Maloba Wanzala

Gatagara, Rwanda

Nairobi, Kenya

Ndera, Rwanda

Le 13 décembre 2015 à Gatagara, Rwanda • Fr. Jules Maurice Ntirenganya À la même occasion, le Fr. Sabin Vandevenne a fêté son anniversaire de 70 ans de vie religieuse. Le 26 décembre 2015 à Nairobi, Kenya • Fr. Donatien Djedje Mawaya Mafu • Fr. Laurent Kouadio Koffi Le 5 mars 2016 à Ndera, Rwanda • Fr. Vedaste Hakizimana Le 6 mars 2016 à Ngozi, Burundi • Fr. Adelin Bampendubwenge • Fr. Celestin Kalunga Mukala Le 10 mars 2016 à Nairobi, Kenya • Fr. Alex Mpundu Mwenya • Fr. Patrick Maloba Wanzala

Ngozi, Burundi

Nairobi, Kenya

deus caritas est

Vijf broeders krijgen hun diploma van het Internationaal Instituut Kanunnik Triest

Cinq frères reçoivent leur diplôme de l’Institut International Chanoine Triest

Ghent, Belgium – A solemn graduation ceremony was held in the auditorium of the Guislain Formation Centre in Ghent on Tuesday 15 March 2016. Five brothers, one Indian and four Congolese, finished their final year. Three brothers completed their final year specializing in Psychiatric Nursing, while two other brothers finished their year of specialization in Special Education.

Gent, België – Op dinsdag 15 maart 2016 vond er een plechtige diploma-uitreiking plaats in de aula van het Vormingscentrum Guislain te Gent. Vijf broeders, waaronder één Indische en vier Congolese broeders, rondden hun specialisatiejaar af. Drie broeders vervolledigden hun specialisatiejaar ‘psychiatrische verpleging’. Twee andere broeders rondden hun specialisatiejaar ‘bijzonder onderwijs’ af.

Gand, Belgique – Le mardi 15 mars 2016, une cérémonie de remise des diplômes a eu lieu dans l’auditoire du Centre de Formation Guislain à Gand. Cinq frères, dont un frère indien et quatre frères congolais, avaient terminé leur année de spécialisation. Trois frères avaient complété leur année de spécialisation dans les soins psychiatriques. Les deux autres frères avaient terminé leur année de spécialisation dans l’éducation spécialisée.

Brothers of Charity Services (Schotland)

Brothers of Charity Services (Écosse)

Schotland – De projecten voor sociale economie van de Broeders van Liefde in Schotland draaien op volle toeren. Een aantal personen met een mentale handicap rondden begin maart hun twee jaar durende opleiding af binnen groenwerk of bakkerij. Telkens ziet men sterke evoluties bij de cursisten. Ze verwerven kennis en vaardigheden om ofwel als vrijwilliger ofwel in een betaalde job aan de slag te gaan. Een aantal Broeders van Liefde zijn nog heel actief betrokken in het bestuur van deze projecten.

Écosse – Les projets concernant l’économie sociale des Frères de la Charité en Écosse vont bon train. Un certain nombre de personnes avec un handicap mental ont terminé leur formation de deux ans dans l’entretien des espaces verts ou dans la boulangerie. On voit à chaque fois de fortes évolutions chez les élèves. Ils acquièrent des connaissances et des compétences afin de s’y mettre en tant que bénévole ou dans un emploi rémunéré. Un certain nombre de Frères de la Charité sont encore très activement impliqués dans l’administration de ces projets.

Five brothers receive their diploma from the International Institute Canon Triest

Brothers of Charity Services (Scotland) Scotland – The social enterprises of the Brothers of Charity in Scotland are running at full speed. A number of people with learning disabilities finished their two-year training in garden maintenance and baking in early March. Each time, they notice powerful evolutions among the participants. They acquire knowledge and skills to start work either as a volunteer or in a paid job. A few Brothers of Charity are still very actively involved in the management of these enterprises.

magazine | 2016 # 01

news from the general administration nieuws uit het generaal bestuur nouvelles de l’administration générale en From 18 until 22 January 2016, the full General Council, including the Provincial Superiors, convened in Rome where the following decisions were made: q The request from the diocese of Kakamega in Kenya regarding the take-over of a dispensary in Buyangu got a positive response. This apostolate will replace the apostolate of Loitokitok, which was closed on 31 December 2015. The intention is to start a small-scale psychiatric centre in this dispensary.

w From Belgium, we had the request to close down the communities in Brakel and Sassenhout. The request was accepted. e In 2016, two management sessions will be organised in Congo for the Frenchspeaking part of Africa. These sessions will be combined with retreats given by the Superior General. r The following brothers were accepted for the perpetual profession: – Bro. Vedaste Hakizimana in Ndera, Rwanda – Bro. Jean Jacques Mulopwe in Kigoma, Tanzania – Bro. Patrick Milandile in Dar es Salaam, Tanzania – Bro. Romanus Kayombo in Dar es Salaam, Tanzania – Bro. Adelin Bampendubwenge in Ngozi, Burundi – Bro. Alex Mwenya in Addis Ababa, Ethiopia – Bro. Patrick Maloba in Addis Ababa, Ethiopia – Bro. Anil Kisku in Ranchi, India – Bro. Celestin Kalunga in Bujumbura, Burundi t The regional Fracarita offices of Peru, Brazil, and Nicaragua will be united under ‘Fracarita Peru’ in Lima. y The projects in Iasi, Romania were passed on to the Orthodox Church as of 1 January 2016. The remaining project in Timisoara will be placed under Fracarita International, and the existing Fondatio

nl in Romania will be remodelled and known henceforth as Fracarita Romania. As of 1 January 2016, the congregational ties with the European province are lifted. The associate members fall directly under the authority of the Generalate. u The project in Ukraine will also fall within the competence of Fracarita International. As of 1 January 2016, the congregational ties with the European province are lifted. Bro. Veron Raes, Provincial Superior, will continue to do the follow-up of the project in collaboration with Fracarita International. i The requests for collaboration with Fracarita International, which came from two projects, were accepted: the Koshish project from Nepal for the rehabilitation of chronic psychiatric patients, established by Mr. Matrika, winner of the 2013 Dr. Guislain Award, and the Solidarnost project from Sofia, Bulgaria, a day centre for the treatment of drug-dependent persons, established by Trempoline from Charleroi, Belgium. o Bro. Veron Raes, Provincial Superior of the European province, provided information about the ‘public juridic person’ that will be established in support of the religious community and the responsibility for the apostolic works. The proposal was accepted and further steps will be taken towards the Vatican to obtain recognition for the European province. a The meeting took its time to hear the reports of the different commissions: the commission for the adjustments to the Constitutions, the commission on abuse, the financial commission, and the commission on Justice, Peace, and Integrity of Creation. s The mandate of Dr. Waldery Hilgeman as postulator for the beatification cause of the Servant of God Peter Joseph Triest was confirmed by the Congregation of the Brothers of Charity. The Sisters of Charity and the Sisters of the Childhood of Jesus also agreed to the continuation of the mandate.

De uitgebreide generale raad (met de provinciale oversten) vergaderde van 18 tot 22 januari 2016. Daarin werden de volgende besluiten genomen. q De vraag vanuit Kakamega-bisdom in Kenia voor overname van een dispensarium in Buyangu werd positief beantwoord. Dit apostolaat zal het apostolaat van Loitokitok vervangen dat op 31 december 2015 werd gesloten. Bedoeling is om in dit dispensarium een kleinschalig psychiatrisch centrum op te starten. w Vanuit België kwam de vraag tot sluiting van de communiteiten in Brakel en Sassenhout. Deze vraag werd aanvaard. e In 2016 zullen twee managementsessies worden georganiseerd in Congo voor het Franstalig gedeelte van Afrika. Deze sessies zullen gecombineerd worden met retraites gegeven door de generale overste. r Volgende broeders werden aanvaard tot het uitspreken van hun eeuwige professie: – Br. Vedaste Hakizimana in Ndera in Rwanda – Br. Jean Jacques Mulopwe in Kigoma in Tanzania – Br. Patrick Milandile in Dar es Salaam in Tanzania – Br. Romanus Kayombo in Dar es Salaam in Tanzania – Br. Adelin Bampendubwenge in Ngozi in Burundi – Br. Alex Mwenya in Addis Abeba in Ethiopië – Br. Patrick Maloba in Addis Abeba in Ethiopië – Br. Anil Kisku in Ranchi in India – Br. Celestin Kalunga in Bujumbura in Burundi t De regionale kantoren van Fracarita van Peru, Brazilië en Nicaragua zullen worden samengebracht onder “Fracarita Peru” in Lima. y De projecten in Iasi (Roemenië) werden met ingang van 1 januari 2016 doorgegeven aan de Orthodoxe Kerk. Het resterende project in Timisoara wordt ondergebracht onder

deus caritas est

fr Fracarita International en de bestaande Fondatio in Roemenië wordt omgevormd tot Fracarita Roemenië. Vanaf 1 januari 2016 wordt de congregationele band met de Europese provincie opgeheven. De aangesloten leden komen rechtstreeks onder de bevoegdheid van het generalaat. u Het project in Oekraïne wordt eveneens ondergebracht onder de bevoegdheid van Fracarita International. Vanaf 1 januari 2016 wordt de congregationele band met de Europese provincie opgeheven. Br. Veron Raes, provinciale overste, blijft wel het project opvolgen in samenwerking met Fracarita International.

o Br. Veron Raes, provinciale overste van de Europese provincie, gaf informatie over de “publieke rechtspersoon” die men wenst op te richten ter ondersteuning van de religieuze gemeenschap en hun verantwoordelijkheid naar de apostolaatswerken toe. Het voorstel werd aanvaard en men zal verdere stappen ondernemen naar het Vaticaan toe om deze erkenning te verkrijgen voor de Europese provincie. a Er werd ruim tijd genomen om de verslaggeving van de verschillende commissies te beluisteren: de commissie rond de aanpassing van de constituties, de commissie rond het misbruik, de financiële commissie en de commissie rond “Rechtvaardigheid, Vrede en Heelheid van de Schepping”. s Het mandaat van Dr. Waldery Hilgeman als postulator voor de causa van de zaligverklaring van de Dienaar Gods Petrus Jozef Triest werd vanuit de congregatie van de Broeders van Liefde bevestigd. Ook de Zusters van Liefde en de Zusters Kindsheid Jesu stemden in met het verderzetten van het mandaat.

magazine | 2016 # 01

q La demande du diocèse de Kakamega au Kenya pour la prise en charge du dispensaire à Buyangu a reçu une réponse positive. Cet apostolat remplacera l’apostolat de Loitokitok qui a pris fin le 31 décembre 2015. L’objectif est de démarrer dans ce dispensaire un petit centre psychiatrique. w De la Belgique est venue la question de la fermeture des communautés à Bracle et Sassenhout. Cette demande a été acceptée. e En 2016, deux sessions de gestion seront organisées au Congo pour la partie francophone de l’Afrique. Ces sessions seront combinées avec des retraites données par le supérieur général. r Les frères suivants ont été acceptés pour prononcer leurs vœux perpétuels : – Fr. Vedaste Hakizimana à Ndera – Rwanda – Fr. Jean Jacques Mulopwe à Kigoma – Tanzanie – Fr. Patrick Milandile à Dar es Salam – Tanzanie – Fr. Romanus Kayombo à Dar es Salam – Tanzanie – Fr. Adelin Bampendubwenge à Ngozi – Burundi – Fr. Alex Mwenya à Addis Ababa - Ethiopie – Fr. Patrick Maloba à Addis Ababa - Ethiopie – Fr. Anil Kisku à Ranchi – Inde – Fr. Celestin Kalunga à Bujumbura – Burundi t Les bureaux régionaux de Fracarita au Pérou, Brésil et Nicaragua seront regroupés dans « Fracarita Pérou » à Lima. y Les projets à Iasi (Roumanie) ont été transférés à l’Eglise orthodoxe à partir du 1er janvier 2016. Le reste du projet à Timisoara tombe sous la responsabilité de Fracarita International et Fondatio en Roumanie a été

transformé en Fracarita Roumanie. Depuis le 1er janvier 2016, le lien entre la congrégation et la province européenne sera soulevé. Les membres associés tomberont directement sous l’autorité du généralat. u Le projet en Ukraine tombe sous l’autorité de Fracarita International. A partir du 1er janvier, le lien congrégationel avec la province européenne sera soulevé. Fr. Veron Raes, supérieur provincial, continue à suivre le projet en collaboration avec Fracarita International. i La demande de collaboration avec Fracarita International pour deux projets a été acceptée : le projet « Koshish » du Népal pour la réhabilitation des patients psychiatriques chroniques (fondé par Dr. Matrika, lauréat du Prix Dr. Guislain en 2013) et le projet « Solidarnost » de Sofia – Bulgarie, un centre de jour pour le traitement des toxicomanes, fondé par Trempoline (Charleroi). o Fr. Veron Raes, supérieur provincial de la province d’Europe, nous a informé sur la « personne morale de droit public » que nous souhaitons établir en soutien à la communauté religieuse et leur responsabilité envers les œuvres apostoliques. La proposition a été acceptée et l’on prendra des mesures auprès du Vatican afin de recevoir cette reconnaissance pour la Province d’Europe. a On a pris beaucoup de temps pour écouter les rapports des différentes commissions : la commission sur l’adaptation des constitutions, la commission autour de l’abus, la commission financière et la commission autour de « Justice, Paix et Intégrité de la Création ». s Le mandat du Dr. Waldery Hilgeman comme postulateur des causes de béatification du Serviteur de Dieu Pierre Joseph Triest a été confirmé par la congrégation des Frères de la Charité. Les Sœurs de la Charité et les Sœurs de l’Enfant Jésus ont approuvé la prolongation du mandat.

i De vraag tot samenwerking met Fracarita International vanuit twee projecten werd aanvaard: het project “Koshish” uit Nepal voor de rehabilitatie van chronische psychiatrische patiënten (opgericht door Dhr. Matrika, winnaar van de Dr. Guislain award in 2013) en het project “Solidarnost” uit Sofia – Bulgarije, een dagcentrum voor de behandeling van drugverslaafden, opgericht door Trempoline (Charleroi).

Le conseil général élargi (avec les supérieurs provinciaux) s’est réuni du 18 au 22 janvier 2016. Les décisions suivantes ont été prises.

associate members aangesloten leden membres associés

ö Kinshasa, DR Congo Early 2015, Pierre Nsimba had to visit his wife in hospital because she had had an accident on the highway linking Kinshasa to the coastal town of Moanda. As he arrived in Kisantu, Pierre was shocked by the conditions in the hospital. With the group of associate members of Kinshasa, he committed to materially improving the situation at the hospital. This reveals the high quality that characterizes Pierre Nsimba, associate member since 2 January 2011. His great sensitivity to every request to come to his neighbour’s aid was so typical of him. All those who knew him as an associate member of the Brothers of Charity or the person in charge of tax matters in the accounting department of CRHP Kinshasa, the rehabilitation centre for the physically disabled – an initiative of the Brothers of Charity – know that he, who people affectionately referred to as ‘Papa Nsimba’, was a fair, open, and easy-going man first. His commitment and dedication to what he did, made him an approachable and competent man, both for the Congregation and for the rehabilitation centre. He was discreet, truly discreet, not the type that would make another person uncomfortable in anything. Born on 30 March 1960, Papa Nsimba was married and father of three girls. Affected by renal failure, he ended his mission on earth on 5 January 2016, two months before his fifty-sixth birthday.

ö Kinshasa, DR Congo In het begin van het jaar 2015 moest Pierre Nsimba zijn vrouw bezoeken in een ziekenhuis, omdat zij een verkeersongeval had op de autoweg die de hoofdstad Kinshasa verbindt met de kustplaats Moanda. In Kisantu aangekomen, was Pierre geschokt door de omstandigheden in het ziekenhuis. Samen met de groep aangesloten leden van Kinshasa zette hij zich in om de situatie in het ziekenhuis materieel te verbeteren. Dit onthult de grote kwaliteit die Pierre Nsimba kenmerkt. Hij was aangesloten lid sinds 2 januari 2011.

Zijn grote gevoeligheid voor elk verzoek om zijn naaste te hulp te komen, was kenschetsend. Al degenen die hem kenden als aangesloten lid van de Broeders van Liefde of als verantwoordelijke belast met fiscale zaken op de boekhoudingsdienst van het Revalidatiecentrum voor Fysiek Gehandicapten (C.R.H.P./Kinshasa) – een initiatief van de Broeders van Liefde – weten dat hij, die hartelijk “papa Nsimba” werd genoemd, vooreerst een eerlijk, open en gemakkelijk mens was. Zijn inzet en toewijding bij wat hij deed, maakte van hem een beschikbaar en bekwaam man, zowel voor de Congregatie als voor het Revalidatiecentrum. Discreet, echt heel discreet, was hij niet het type dat een ander ongemakkelijk zou maken in om het even wat. Papa Nsimba was geboren op 30 maart 1960, getrouwd en vader van drie meisjes. Getroffen door nierfalen, eindigde hij zijn missie op aarde op 5 januari 2016, twee maanden vóór zijn zesenvijftigste verjaardag.

santu, Pierre était sidéré par les conditions à l’hôpital. Avec le groupe des membres associés de Kinshasa, il s’était dépensé pour améliorer la situation à l’hôpital au niveau matériel. Ceci révèle la grande qualité qui caractérisait Pierre Nsimba. Il était membre associé depuis le 2 janvier 2011. Sa grande sensibilité à toute sollicitation pour venir en aide à son prochain, était typique pour lui. Tous ceux qui l’ont connu, aussi bien comme membre associé des Frères de la Charité que responsable en charge de questions fiscales au service de comptabilité du Centre de Rééducation pour Handicapés Physiques (C.R.H.P./Kinshasa), une œuvre des Frères de la Charité, savent que celui qu’on appelait affectueusement « papa Nsimba » était un homme honnête, ouvert et facile d’abord. Son dévouement et son assiduité dans ce qu’il faisait avaient fait de lui un homme disponible et efficace tant pour la congrégation que pour le C.R.H.P. Discret, vraiment très discret, il n’était pas du genre à mettre l’autre mal à l’aise en quoi que ce soit. Né le 30 mars 1960, papa Nsimba était marié et père de trois filles. Fauché par une insuffisance rénale, il a fini sa mission sur terre le 5 janvier 2016, à deux mois de son cinquante-sixième anniversaire.

ö Kinshasa, RD Congo Au début de l’année 2015, Pierre Nsimba était obligé d’aller au chevet de son épouse qui venait d’avoir un accident de circulation sur la route reliant la capitale Kinshasa à la ville côtière de Moanda. Arrivé à Ki-

deus caritas est

ö Bukavu, DR Congo

ö Goma, DR Congo

ö Belgium

The community of Bukavu organized a recollection on 13 December 2015 on the discernment of the vocation for young postulants, professed brothers, and associate members. There was another formation activity for associate members one month later.

In Goma, three associate members, Véronique, Rachel, and François, made their promise on 12 March 2016.

On 11 January 2016, Associate Members’ Day was held in Belgium. ‘Open-hearted’ was this year’s theme. Ideas and thoughts were exchanged about how associate membership should be organized in practice in the future. Several associate members took part in a three-day formation session for brothers and associate members, which was organized by the province. It was a very enriching event.

ö Bukavu, DR Congo De communiteit van Bukavu had op 13 december 2015 een recollectie samen met de postulanten, broeders en aangesloten leden. Het onderscheidingsvermogen van ieders roeping was het thema. Een maand later was er opnieuw een vormingsactiviteit voor de aangesloten leden.

ö Goma, DR Congo In Goma hebben drie aangesloten leden op 12 maart 2016 hun belofte uitgesproken; het gaat over Véronique, Rachel en François.

ö Goma, RD Congo À Goma, trois membres associés ont fait leur promesse le 12 mars 2016 ; il s’agit de Véronique, Rachel et François.

ö Bukavu, RD Congo

In België werd op 11 januari 2016 de traditionele dag van aangesloten leden gehouden. Het thema dit jaar was ‘open-hartig’. Er werd nagedacht hoe het aangesloten lidmaatschap in de toekomst praktisch zal worden georganiseerd. Verschillende aangesloten leden namen ook deel aan een vormingsdriedaagse voor broeders en aangesloten leden, georganiseerd door de provincie. Het werd een verrijkend gebeuren.

ö Belgique Le 11 janvier 2016 a été tenue en Belgique la traditionnelle journée des membres associés. Le thème était « à cœur ouvert ». Une réflexion a été menée comment organiser l’affiliation en tant que membre associé de façon pratique dans l’avenir. Plusieurs membres associés ont participé également à une formation de trois jours pour les frères et les membres associés, organisée par la province. Cela a été un événement enrichissant.

ö Rwanda

In Ndera, the brothers and the associate members ended a common retreat week on 14 December 2015. Brother Superior General led the week, and a fraternal gathering concluded the meeting.

In Ndera sloten de broeders en aangesloten leden op 14 december 2015 een gemeenschappelijke retraiteweek af. Broeder Generaal leidde de week en een broederlijk samenzijn sloot deze bijeenkomst af.

À Ndera, les frères et les membres associés avaient terminé une semaine de retraite communautaire le 14 décembre 2015. Le Frère Supérieur général avait guidé la retraite et une soirée fraternelle avait clos la réunion.

magazine | 2016 # 01

Le 13 décembre 2015, la communauté de Bukavu avait organisé une récollection sur le discernement de la vocation à l’intérêt des jeunes postulants, des frères et des membres associés. Un mois après, une autre activité de formation pour les membres associés avait eu lieu.

ö België

In memoriam †

brother kevin macinness 1922-2015 Brother Kevin MacInnes, who died on December 14th 2015, was a much cherished member of the Religious Community at Lisieux Hall in Lancashire. He will also be fondly remembered by the many Brothers, co-workers and friends throughout St Joseph’s Region as a deeply spiritual, kind and gentle person who faithfully fulfilled his mission as a Brothers of Charity and who was much attached to the heritage and culture of his native Scotland. A native Gaelic speaker from the beautiful island of South Uist in the Outer Hebrides where he was born on February 12th 1922, Malcolm MacInnes was professed as a Brother of Charity on August 15th 1947 and took the name Brother Kevin. Over his lifetime he was a member of various religious communities of the Brothers in Ireland, England and Scotland, working at different stages in Congregation’s psychiatric services and in the services for people with intellectual disability. His quiet and considerate approach was much appreciated both by the people he served and the personnel with whom he worked leading to lasting friendships on both sides of the Irish Sea. In later life Brother Kevin spent many happy years in the Brothers of Charity Centre at Aidan’s, Gattonside, Melrose in the scenic Scottish Borders. While contributing generously to the work of supporting persons with intellectual disability during most of his years there, he also demonstrated his creative artistic skills. He became expert in the art of flower arranging and contributed much to the development of this art in the local community in the Borders. He went on to become recognised in the art at a national level in Scotland. Brother Kevin’s love of all things Scottish was clearly demonstrated by his regular attendance at cultural and social events in his local community, often dressed in his Scottish Kilts. He loved Scottish music and often participated in the traditional

set dances of his native land along with friends and neighbours from the Melrose area. As he advanced in years, despite the great support offered by his friends among the personnel in the Brothers Services in Scotland and by his friends in the local community, it became necessary for him to relocate to the Brothers Community at Lisieux Hall where, thankfully, he was able to settle quickly with the support of the Superior and Community there. He enjoyed community life at Lisieux Hall and looked forward to any occasion that arose for a celebration to which he would contribute by singing a few songs from his wide repertoire. In his final few years Brother Kevin was located with the Little Sisters of the Poor in Preston where he was excellently supported by the Sisters and by regular visits from his Brothers. It was there that he passed to his reward before Christmas of 2015. May he rest gently and peacefully in the arms of Jesus and Mary.

broeder kevin macinness 1922-2015 Broeder Kevin MacInnes, die op 14 december 2015 overleed, was een zeer geliefd lid van de religieuze gemeenschap in Lisieux Hall in Lancashire. Hij zal ook liefdevol worden herinnerd door de vele broeders, collega’s en vrienden van de St.-Jozefregio als een diep spiritueel, vriendelijk en zachtaardig man die trouw zijn opdracht als Broeders van Liefde vervulde en gehecht was aan het erfgoed en de cultuur van zijn geboorteland Schotland. Als spreker van het Schots-Gaelisch afkomstig van het mooie eiland South Uist in de Buiten-Hebriden, waar hij werd geboren op 12 februari 1922, werd Malcolm MacInnes geprofest als Broeder van Liefde op 15 augustus 1947 en nam hij de naam Broeder Kevin. Tijdens zijn leven behoorde hij tot verschillende religieuze gemeenschappen van de broeders in Ierland, Engeland en Schotland, en was werkzaam

op verschillende niveaus van de psychiatrische zorgverlening van de congregatie en in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Zijn rustige, attente aanpak werd zeer gewaardeerd door zowel de mensen die hij diende als het personeel met wie hij werkte, wat leidde tot langdurige vriendschappen aan beide zijden van de Ierse Zee. Op latere leeftijd bracht Broeder Kevin vele gelukkige jaren door in Saint Aidan’s, het huis van de Broeders van Liefde in Gattonside, Melrose in het schilderachtige Scottish Borders. Terwijl hij op grootmoedige wijze bijdroeg aan het werk ter ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking tijdens het grootste deel van zijn leven daar, toonde hij ook zijn creatieve artistieke vaardigheden. Hij werd een expert in de kunst van het bloemschikken en heeft veel bijgedragen aan de ontwikkeling van deze kunst in de plaatselijke gemeenschap in de Borders. Hij werd zelfs erkend op nationaal niveau in Schotland in dit vakgebied. Broeder Kevins voorliefde voor alles wat Schots was, werd duidelijk aangetoond door zijn frequente aanwezigheid op culturele en sociale evenementen in de plaatselijke gemeenschap, en vaak ging hij gekleed in zijn Schotse kilt. Hij hield van Schotse muziek en nam vaak deel aan de traditionele ‘set-dansen’ uit zijn geboorteland, samen met vrienden en buren uit de omgeving van Melrose. Omwille van zijn gevorderde leeftijd, ondanks de grote ondersteuning van zijn vrienden bij de medewerkers van de ‘Brothers of Charity Services’ in Schotland en van zijn vrienden in de lokale gemeenschap, werd het noodzakelijk voor hem om te verhuizen naar de broedergemeenschap in Lisieux Hall, waar hij zich gelukkig snel kon settelen met de steun van de overste en de gemeenschap daar. Hij genoot van het gemeenschapsleven in Lisieux Hall en keek uit naar elke gelegenheid voor een feest waaraan hij bijdroeg door het zingen van een paar nummers uit zijn brede repertoire. In zijn laatste jaren werd Broeder Kevin

deus caritas est

in memoriam

naar de Kleine Zusters van de Armen in Preston gebracht, waar hij door de zusters met de beste zorgen werd omringd en vaak het bezoek kreeg van zijn medebroeders. Het was daar dat hij de overgang maakte en hem het eeuwig loon werd geschonken voor Kerstmis in 2015. Moge hij zacht en vredig rusten in de armen van Jezus en Maria.

Frère Kevin MacInness, décédé le 14 décembre 2015, était un membre très aimé de la communauté religieuse à Lisieux Hall à Lancashire. Il sera également souvenu par ses nombreux Frères, collaborateurs et amis dans la Région Saint-Joseph comme une personne profondément spirituelle, gentille et douce qui accomplissait fidèlement sa mission en tant que Frère de la Charité et qui a été fort attachée au patrimoine et à la culture de son Ecosse natale. Un locuteur gaélique natif originaire de la belle île de South Uist dans les Hébrides extérieures où il est né le 12 février 1922. Malcolm MacInness a fait sa profession de Frère de la Charité le 15 août 1947 et a pris le nom de Frère Kevin. Au cours de sa vie, il a été membre de diverses communautés religieuses des Frères en Irlande, Angleterre et Ecosse, travaillant à différents niveaux dans les services psychiatriques de la Congrégation et dans les services pour des personnes ayant une déficience intellectuelle. Son approche calme et attentionnée a été très appréciée à la fois par les personnes qu’il servait et par le

magazine | 2016 # 01

brother barnabé fiers 1929-2015 A brother who was of great service passed away. Service was Brother Barnabé’s total life fulfilment. Following his novitiate training, Brother Barnabé stayed at the ‘Strop’ in Ghent where he served the sick at Sint-Alfons and then the children with severe mental disabilities at Sint-Juliaan. Caring for the least would be his mission for the rest of his life. After a few brief periods of service in Eeklo, Roeselare, Zelzate, and Manage, where he was mainly involved in household tasks, he came to Beernem in 1956, which is where Brother Barnabé would stay until the end of his life. He was the brother of those with severe mental disabilities at the Holy Angels ward, and the sacristan. Meanwhile, he also took care of the sick brothers who came to Beernem for rest and care, which became his full-time task when Sint-Arnold’s was opened as a rest home for brothers in 1984. At the same time, he continued to look after the chapels at Sint-Amandus, and all could rest assured, because Bro. Barnabé took care of everything in detail. In recent years, he himself became a resident of the Sint-Arnold retirement home, but as long as he could, he continued to serve in silence. He spent much time in prayer; it eventually became the sole way in which he filled his life. The silent, helpful confrere was not spared from illness, and he regularly fought bouts of depression. It made him even more silent, and no one will ever know how he dealt with the suffering: praying in his room or in chapel. That was his therapy and he saw it as the cross he had to bear. Brother Barnabé was a brother who lived his vocation in full consequence and without compromise, without theory, and without many words. But he understood that service was the first and the best translation of love, and, as a result, his service was a reflection of God’s love, which so many experienced in him: the many patients he cared for, fed, and

frère kevin macinness 1922-2015

personnel avec qui il travaillait, menant à des amitiés durables des deux côtés de la Mer d’Irlande. Plus tard dans sa vie, Frère Kevin a passé de nombreuses années de bonheur au Centre des Frères de la Charité à Aidan’s, Gattonside, Melrose dans les Scottish Borders pittoresques. Tout en contribuant généreusement au travail de soutien des personnes ayant une déficience intellectuelle pendant la majeure partie de ses années là-bas, il a également démontré ses compétences artistiques créatives. Il est devenu expert dans l’art de l’arrangement floral et a beaucoup contribué au développement de cet art dans la communauté locale dans les Borders. Il a continué à être reconnu dans cet art au niveau national en Ecosse. L’amour de l’Ecosse de Frère Kevin a été clairement démontré par sa participation régulière à des évènements culturels et sociaux dans sa communauté locale, souvent vêtu de son kilt écossais. Il aimait la musique écossaise et participait souvent aux danses traditionnelles de son pays natal avec des amis et des voisins de la région de Melrose. A mesure qu’il avançait en âge, malgré le grand soutien de ses amis du personnel des Services des Frères en Ecosse et de ses amis de la communauté locale, il est devenu nécessaire pour lui de déménager à la Communauté des Frères à Lisieux Hall, où il a heureusement été capable de s’installer rapidement avec l’aide du Supérieur et de la Communauté. Il aimait la vie communautaire à Lisieux Hall et attendait avec impatience toute occasion qui se présentait pour une célébration, à laquelle il contribuait en chantant quelques chansons de son vaste répertoire. Dans ses quelques dernières années, Frère Kevin s’est trouvé chez les Petites Sœurs des Pauvres à Preston, où il a très bien été pris en charge par les Sœurs et par les visites régulières de ses Frères. Ce fut là qu’il passa au paradis avant Noël 2015. Qu’il repose doucement et paisiblement dans les bras de Jésus et de Marie.

clothed with the hands of a mother; the many staff members he smiled at ever so gently; his confreres with whom he lived and to whom he was fraternally near in their old age. Brother Sacristan, Brother Orderly was how Brother Barnabé was referred to. It was how he was known for nearly 60 years at Sint-Amandus, which is where he died the day after Christmas. The feast of the Nativity of the Lord was the day of his new birth, his finally coming home to the Lord whom he had worshipped with love his entire life and had met and loved in many. He now rests in peace.

broeder barnabé fiers 1929-2015 Een dienstbare broeder is van ons heengegaan. Want dienstbaarheid was de totale levensvervulling van Broeder Barnabé. Na zijn noviciaatsopleiding mocht Broeder Barnabé in het Strop blijven en werd dienstbaar bij de zieken van Sint-Alfons en daarna bij de kinderen met een zwaar mentale handicap in Sint-Juliaan. De zorg voor de minsten zou zijn missie worden voor de rest van zijn leven. Na enige korte bedieningen in Eeklo, Roeselare, Zelzate en Manage, met vooral huishoudelijke taken, kwam hij in 1956 naar Beernem en daar zou Broeder Barnabé blijven tot het einde van zijn leven. Hij werd er de broeder bij de mensen met een zware mentale handicap, de afdeling H. Engelen en koster. Ondertussen zorgde hij ook voor de zieke broeders die in Beernem voor rust en

verzorging kwamen, en dit werd zijn volle opdracht wanneer in 1984 Sint-Arnold als rusthuis voor de broeders werd geopend. Tegelijk bleef hij zorgen voor de kapellen in Sint-Amandus, en allen mochten gerust zijn, want Br. Barnabé zorgde voor alles tot in de details. De laatste jaren werd hij zelf bewoner van het rusthuis Sint-Arnold, maar zolang hij kon bleef hij dienstbaar, in stilte. Maar veel tijd besteedde hij aan gebed; het werd uiteindelijk de enige invulling van zijn leven. De stille, dienstbare medebroeder werd niet gespaard van ziekte, en geregeld moest hij vechten tegen depressies. Dit maakte hem nog stiller, en niemand zal ooit weten hoe hij met dat lijden is omgegaan: biddend op zijn kamer of in de kapel. Dat was zijn therapie en hij zag het als zijn kruis dat hij te dragen had. Broeder Barnabé was een broeder die zijn roeping in volle consequentie en zonder compromissen heeft beleefd, zonder theorie en zonder veel woorden. Maar hij had begrepen dat de dienstbaarheid de eerste en beste vertaling is van de liefde, en zo werd zijn dienstbaarheid de afstraling van Gods liefde die zovelen bij hem mochten ervaren: de vele zieken die hij met moederlijke handen heeft verzorgd, gevoed, gekleed; de vele medewerkers aan wie hij zo dikwijls een sobere glimlach schonk; zijn medebroeders met wie hij samenleefde en wie hij in hun oude dag broederlijk nabij was. Broeder Koster, Broeder ziekenverpleger, het waren de titels die Broeder Barnabé kreeg en waarmee hij voor bijna 60 jaar in Sint-Amandus bekend was. Het is daar waar hij op de dag na Kerstmis overleed. Voor hem werd het feest van de geboorte van de Heer de dag van zijn nieuwe geboorte, zijn definitief thuiskomen bij de Heer die hij in zijn hele leven met liefde heeft aanbeden en in zovelen heeft ontmoet en bemind. Hij rust nu in vrede.

frère barnabé fiers 1929-2015 Un frère charitable nous a quittés. Car toute la vie de Frère Barnabé n’était que service. Après sa formation au noviciat, Frère Barnabé a pu rester au Strop et il y était au service des malades à Saint-Alphonse et ensuite des enfants ayant de troubles mentaux graves à Saint-Julien. Le soin des plus pauvres devint sa mission pour le reste de sa vie. Après quelques brefs services à Eeklo, Roeselare, Zelzate et Manage, où il accomplissait surtout des tâches ménagères, il arriva en 1956 à Beernem et il y restera jusqu’à la fin de sa vie. Il y devint le frère au soin des personnes avec un grand handicap mental, au service Saints-Anges et le concierge. Pendant ce temps, il s’est également occupé des frères malades qui venaient à Beernem pour trouver du repos et des soins, et ceci est devenu sa mission principale lorsqu’en 1984, Saint-Arnold a été ouvert comme maison de repos pour les frères. En même temps, il continuait à entretenir les chapelles de Saint-Amand, et tous pouvaient être rassurés, car Fr. Barnabé prenait soin de tout en détail. Les dernières années il est devenu lui-même habitant de la maison de repos Saint-Arnold, mais aussi longtemps qu’il le pouvait, il resta au service, dans le silence. Il passa beaucoup de temps dans la prière : ce devint finalement la seule occupation de sa vie. Le confrère silencieux, au service, n’a pas été épargné par la maladie, et il a souvent dû lutter contre la dépression. Ceci le rendait encore plus silencieux, et personne ne saura comment il gérait sa souffrance : priant dans sa chambre ou à la chapelle. Ce fut sa thérapie, et il l’interprétait comme sa croix qu’il devait porter. Frère Barnabé a été un frère qui a vécu sa vocation en pleine cohérence et sans compromis, sans théorie et sans beaucoup de mots. Mais il avait compris que le service était la première et la meilleure traduction de l’amour, sa serviabilité devint ainsi un reflet de l’Amour de Dieu que tant de personnes ont pu expérimenter : les nombreux malades qu’il a soignés, nourris, habillés d’une main maternelle ; les nombreux collaborateurs à qui il offrait si

deus caritas est

in memoriam

souvent un sourire modeste ; ses confrères avec qui il vivait et dont il était proche comme un frère au moment de leurs vieux jours. Frère Concierge, Frère Infirmier, voici les titres que Frère Barnabé a reçu et sous lesquels il était connu pendant près de 60 ans à Saint-Amand. C’est là qu’il est décédé le lendemain de Noël. Le jour de la fête de la Nativité du Seigneur fut pour lui le jour de sa nouvelle naissance, dans sa maison définitive auprès de Dieu, qu’il a adoré durant toute sa vie et rencontré et aimé à travers tant de personnes. Il repose maintenant en paix.

brother cyriel maertens 1915-2016

magazine | 2016 # 01

broeder cyriel maertens 1915-2016 Onze honderdjarige is niet meer. Toen we in april vorig jaar Broeder Cyriel gingen opzoeken ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag, mochten we een nog een vrij kwieke medebroeder ontmoeten. Herinneringen werden opgehaald, en tussen de lijnen kwamen zijn vele vragen over de congregatie. Wellicht was er geen

broeder die zo meeleefde wat er in de congregatie wereldwijd gebeurde. En hij vertrouwde me toe dat het de invulling was van zijn gebed. Broeder Cyriel wordt geboren op 1 april 1915 en als 12-jarige gaat hij naar het juvenaat. Voor hem was dit de start van zijn religieus leven. Als Broeder Anglinus legt hij zijn eerste professie af in 1933 en na het afwerken van zijn studies als onderwijzer wordt hij in 1935 naar onze school in Deurne gezonden om er les te geven aan de allerkleinsten. Tijdens de oorlogsjaren blijft hij in Deurne en wordt titularis van het zesde leerjaar. In 1948 gaat voor Br. Cyriel een droom in vervulling: hij gaat les geven bij de juvenisten in Gent, daarna in Leuven en in Sint-Truiden om vanaf 1957 juvenistenmeester te worden in Leuven. Zorg voor jonge mensen op hun weg naar het kloosterleven: het was voor Br. Cyriel een groot ideaal. Dit ideaal kreeg nog meer vorm wanneer hij Broeder Petrus mag opvolgen als roepingenanimator. Zo wordt hij een gekend figuur in Vlaanderen, en meer dan 20 jaar trekt hij van school naar school om er de congregatie voor te stellen. Met zijn diareeks heeft hij aan duizenden jongeren de congregatie leren kennen, en groot was zijn vreugde wanneer hij naderhand een briefje ontving van een jongen die zijn verlangen uitdrukte broeder te worden. Ondertussen verbleef Br. Cyriel in Sint-Michiels-Brugge van waaruit hij dagelijks met zijn wagentje de baan optrok. De laatste jaren van zijn actieve loopbaan verbleef hij in onze noviciaat in Maria-Aalter, en toen daar in 1998 werd gestart met een internationaal noviciaat, startte hij met een cursus Engels, en zo had hij het geluk vele jongeren uit het buitenland te leren kennen. Voor de jonge novicen was hij een gewaardeerd voorbeeld, liefelijk hun “oncle” genoemd. Vanaf 2003 verbleef Broeder Cyriel in ons klooster-rusthuis in Beernem, waar hij de promotor bleef van de verkoop van onze congregationele kalender waarbij hij gelukkig was daarmee ook onze missies te ondersteunen. Jaarlijks haalde hij de kaap van 1500 kalenders die hij aan zijn vele vrienden opzond. Broeder Cyriel was een beminnelijke broeder, die leefde voor de congregatie. Het gemeenschapsleven was heilig voor hem, en naargelang de jaren vorderden groeide hij

Our centenarian is no more. When I went to see Brother Cyriel on the occasion of his one hundredth birthday, I met a fairly spry confrere in April last year. We reminisced, and between the lines he asked so many questions about the Congregation. There was no brother who sympathized more with what was globally going on in the Congregation. He confided to me that it was the main theme of his prayer. Brother Cyriel was born on 1 April 1915. He entered the juniorate when he was twelve. It was the start of his religious life. In 1933, he made his first profession as Brother Anglinus, and after finishing his studies as a teacher he was sent to our school in Deurne in 1935 to teach the first-years. During the war years, he stayed in Deurne and was the class teacher of the sixth-years. In 1948, Bro. Cyriel’s dream came true: he would teach the juniors in Ghent, then in Leuven and Sint-Truiden, after which he was appointed juniorate master in Leuven from 1957. Care for young people on their way to convent life: it was Bro. Cyriel’s great ideal. This ideal took even more shape when he succeeded Brother Peter as vocation animator. This is how he became a known figure in Flanders, and for more than 20 years he went from school to school to present the Congregation. He introduced thousands of young people to the Congregation with his slideshow, and he used to be over the moon when, afterwards, he would receive a note from a boy

who expressed his desire to be a brother. Meanwhile, Bro. Cyriel stayed in SintMichiels, Bruges from where he would set off in his little car every day. The final years of his active career, he spent at our novitiate in Maria-Aalter, and when we established an international novitiate there in 1998, he started an English course, and he was lucky enough to get to know so many young people from overseas. For the young novices, he was an esteemed example, whom they sweetly called ‘Uncle’. From 2003, Brother Cyriel stayed at our convent retirement home in Beernem, where he was the promoter of the sale of our congregational calendar with which he was happy to support the missions. Every year, he was able to sell well over 1,500 calendars, which he sent to his many friends. Brother Cyriel was a lovable brother who lived for the Congregation. Community life was sacred to him, and as the years progressed, he grew spiritually, until prayer was the only way in which he filled his life. He dedicated himself without reserve and without compromise to his tasks in education and in the training and formation of young people, and in the promotion of the Congregation. Particularly in West Flanders he became a well-known figure and he kept in touch with many people. He was happy to be the second brother in the Congregation to reach the age of a hundred, and then he was probably able to say with Simeon: “Lord, now you let your servant go in peace.” His eyes have seen salvation here, he helped spread salvation, and now he has entered into Salvation that knows no end. Bro. Cyriel, thank you for your example, your teaching, your service, and your love for us all.

ook op spiritueel vlak, tot bidden de enige invulling van zijn leven werd. Hij gaf zich zonder reserve en zonder compromissen aan zijn opdrachten in het onderwijs en in de vorming van jongeren en het bekendmaken van de congregatie. Vooral in WestVlaanderen werd hij een gekend figuur en hij onderhield met velen goede contacten. Hij was gelukkig als tweede broeder in de congregatie honderd jaar te kunnen worden, en wellicht heeft hij daarna met Simeon mogen zeggen: “Laat nu Heer uw dienaar in vrede gaan”. Zijn ogen hebben hier het heil mogen zien, hij heeft het heil mede helpen verspreiden en nu is hij voorgoed binnengetreden in het Heil dat geen einde kent. Br. Cyriel, dank voor uw voorbeeld, uw onderricht, uw dienstbaarheid en uw liefde voor ons allen.

frère cyriel maertens 1915-2016 Notre centenaire n’est plus. Lorsqu’en avril de l’année dernière, nous sommes allés visiter Frère Cyriel à l’occasion de son centième anniversaire, nous avons pu rencontrer un confrère encore assez alerte. On partageait nos vieux souvenirs, et entre les lignes, il posait de nombreuses questions à propos de la congrégation. Sans doute qu’aucun frère vivait si intensément ce qui se passait dans la congrégation au niveau mondial. Il m’a confié que c’était l’intention principale de sa prière. Frère Cyriel est né le 1er avril 1915 et, à 12 ans, il rentre au juvénat. Ce fut pour lui le début de sa vie religieuse. En tant que Frère Angelinus, il fait sa première profession en 1933 et après avoir terminé ses études d’enseignant, il est envoyé en 1935 à notre école à Deurne pour y enseigner aux plus petits. Il y reste pendant la guère et devient titulaire des sixièmes primaires. En 1948, un rêve devient réalité pour Fr. Cyriel : il va enseigner aux juvénistes à Gand, ensuite à Leuven et Saint-Trond pour y devenir, à partir de 1957, professeur des juvénistes à Leuven. S’occuper des jeunes sur leur chemin de vie religieuse : ce fut pour Fr. Cyriel un grand idéal. Cet idéal a encore plus prit forme lorsqu’il a pu succéder au Frère Petrus en tant qu’animateur de vocations. Il devient ainsi une

frère de la congrégation à avoir atteint l’âge de cent ans, et peut-être qu’il a pu dire ensuite avec Simeon : « Maintenant Seigneur tu peux laisser ton serviteur s’en aller dans la paix ». Ses yeux ont pu voir le Salut, il a pu aider à répandre le Salut et maintenant il est entré à jamais dans le Salut sans fin. Fr. Cyriel, merci pour ton exemple, ton enseignement, ton service et ton amour pour nous tous.

personnalité connue en Flandre, et il va, pendant plus de 20 ans, d’école en école pour y présenter la congrégation. Avec son diaporama, il a fait connaître la congrégation à de milliers de jeunes, et sa joie fut très grande lorsqu’il reçut par la suite une petite lettre d’un garçon exprimant son désir de devenir frère. Entretemps, Fr. Cyriel logeait à Saint-Michel-Bruges, d’où il partait sur la route tous les jours avec sa petite voiture. Les dernières années de sa carrière, il résidait dans notre noviciat à Maria-Aalter, et lorsqu’en 1998 on y commença un noviciat international, il commença à suivre des cours d’anglais. Il avait ainsi la joie de rencontrer de nombreux jeunes de l’étranger. Il a été un exemple apprécié par les jeunes novices, appelé charmant leur « oncle ». Depuis 2003, Fr. Cyriel a demeuré dans notre maison de repos monastique à Beernem, où il est resté le promoteur de la vente de notre calendrier congrégationnel. Il était très heureux de pouvoir ainsi également soutenir nos missions. Chaque année, il atteignait le cap de 1500 calendriers qu’il envoyait à ses nombreux amis. Frère Cyriel était un frère aimable, qui vivait pour la congrégation. La vie communautaire était sacrée pour lui, et avec les années qui passaient, il grandissait également au niveau spirituel, jusqu’à ce que la prière devienne la seule occupation de sa vie. Il s’est donné sans réserve et sans compromis à sa mission dans l’enseignement et la formation des jeunes et à l’annonce de la congrégation. En particulier en Flandre-Occidentale, il était devenu une personnalité connue et il entretenait de bons contacts avec de nombreuses personnes. Il était heureux d’être le deuxième

brother joachim kandulna 1967-2016 Brother Joachim was part of the second group of brothers who made their professions in India in March 1997. Immediately following the profession, he and Bro. Max left for Belgium to start a psychiatric nursing training programme in preparation for the new apostolate that would be established in Ranchi. When we first met, I was struck right away by Bro. Joachim’s cheerfulness, eloquence, and service. We had high hopes that this young brother would make a very positive contribution to our new foundation in India. After a period in India, he was sent to the Philippines to study psychology. In Manila, he brought a ray of sunshine to the house, always cheerful and truly happy to be a Brother of Charity. Back in Ranchi, he was jointly responsible for our home for chronically psychiatric patients, Param Mitra Sadam. He would see to the patients’ psychological counselling. As always, he did it with dedication and in a very original way. But after a certain time, we saw Bro. Joachim change. He started forgetting more and more tasks that were assigned to him, and even his behaviour showed signs of change. But with a quip, he managed to get back on track. Eventually, however, it became clear that a process of decay was plaguing this young brother, and after a few tests, the diagnosis was Alzheimer’s. Knowing that the care for Bro. Joachim would be challenging, the brothers in the Netherlands were asked if they were willing to take him into their nursing home, which they willingly did. And so, Bro. Joachim came to Eindhoven in 2008. In

deus caritas est

in memoriam

broeder joachim kandulna 1967-2016 Broeder Joachim was met de tweede groep broeders die hun professie uitspraken in India in maart 1997. Onmiddellijk na de professie vertrok hij met Br. Max naar België om er als eerste groep de opleiding psychiatrische verpleegkunde te volgen ter voorbereiding van het nieuwe apostolaat dat men zou starten in Ranchi. Reeds bij onze eerste ontmoeting viel Br. Joachim op door zijn opgewektheid, zijn spraakzaamheid, zijn dienstbaarheid. We waren

magazine | 2016 # 01

dan ook vol verwachting dat deze jonge broeder een heel positieve bijdrage zou leveren in onze nieuwe stichting in India. Na een periode in India werd hij naar de Filippijnen gezonden om daar een opleiding psychologie te volgen. Ook in Manilla was hij de zon in het huis, altijd opgewekt en echt gelukkig als Broeder van Liefde. Terug in Ranchi werd hij mede-verantwoordelijk van ons tehuis voor chronisch psychiatrische patiënten “Param Mitra Sadam”. Hij zou er instaan voor de psychologische begeleiding van de zieken. Hij deed het zoals steeds met toewijding en op een zeer originele wijze. Maar na een zekere tijd zagen we Br. Joachim veranderen. Hij vergat steeds meer zaken die hem werden opgedragen, en zelfs zijn gedrag vertoonde soms enige afwijking. Maar met een kwinkslag wist hij zich steeds uit de slag te trekken. Toen werd echter duidelijk dat een aftakelingsproces deze jonge broeder teisterde, en na onderzoek werd de diagnose Alzheimer uitgesproken. Vanuit het besef dat het moeilijk zou zijn om voor Br. Joachim te blijven zorgen werd gevraagd aan de broeders in Nederland of ze bereid waren hem op te nemen in hun rusten verzorgingstehuis, wat ze bereidwillig op zich namen. En zo kwam Br. Joachim in 2008 naar Eindhoven. In het begin bleven de broeders genieten van zijn opgewekte aanwezigheid, maar geleidelijk aan verergerde zijn situatie tot hij volledig zorgbehoevend werd en alle contact met de realiteit verloor. Met heel veel zorg werd hij omringd, en we zijn alle broeders en medewerkers dan ook uitermate dankbaar voor al hetgeen ze voor Br. Joachim hebben gedaan. Tot op het laatste gingen broeders hem be-

zoeken, om gewoon wat bij hem te zijn. Zo gaven ze het gevoel aan Br. Joachim dat hij echt één van de onzen bleef, ook al kon hij dit zelf niet meer uitdrukken. De laatste weken ging zijn toestand gestaag achteruit, tot hij op 4 maart in alle rust het eeuwige leven inging. Het leven van Br. Joachim verliep niet zoals hij en zovelen met hem hadden verwacht en gehoopt. Maar wanneer hij zelf niet meer bij machte was liefde te schenken aan de mensen die hem waren toevertrouwd, werd hij uitnodiging tot liefde voor velen, en dat werd zijn nieuwe missie: zonder woorden liefde uitstralen en anderen uitnodigen om liefdevol te zijn. Het werd de invulling van zijn Broeder van Liefde-zijn. We zijn dankbaar dat we Br. Joachim hebben mogen kennen, als jonge man uit Konmerla die vol enthousiasme inging op de roepstem om Broeder van Liefde te worden. Hij mag als één van de pioniers van onze nieuwe missie in India worden beschouwd. Dankbaar ook voor de gave van zijn leven: in dienstbaarheid aan de minsten en als lijdende participerend aan de verlossing van Christus. Nu mochten zijn ogen opnieuw opengaan en Hem zien aan wie hij zijn leven heeft gegeven: de verrezen Heer. Voor Br. Joachim werd het reeds Pasen!

frère joachim kandulna 1967-2016 Frère Joachim était avec le deuxième groupe de frères à prononcer leur profession en Inde en mars 1997. Immédiatement après la profession, il est parti avec Fr. Max en Belgique pour y suivre en tant que premier groupe, la formation d’infirmier psychiatrique en préparation du nouvel apostolat que l’on allait commencer à Ranchi. Déjà notre première rencontre, Fr. Joachim se distinguait par sa gaieté, son éloquence, sa serviabilité. Nous étions donc ainsi plein d’espérance de la contribution positive que ce jeune frère apporterait dans notre nouvelle fondation en Inde. Après une période en Inde, il a été envoyé aux Philippines pour y suivre une formation en psychologie. Egalement à Manille, il était le soleil de la maison, tou-

the beginning, the brothers continued to enjoy his cheerful presence, but gradually his situation worsened until he was completely care-dependent and lost all contact with reality. He was surrounded with great care, and we are extremely grateful for everything the brothers and staff members did for Bro. Joachim. Brothers went to visit him until the very last moment, just to be with him. They really made Bro. Joachim feel that he remained one of us, even though he could no longer express it himself. In recent weeks, his condition was steadily declining until 4 March, when he peacefully entered eternal life. Bro. Joachim’s life did not go as he, and many others with him, had expected and hoped. But when he himself was no longer able to give love to the people who were entrusted to him, he became an invitation to love for so many of us, which became his new mission: without words, radiate love and invite others to be loving. It was the fulfilment of his being a Brother of Charity. We are grateful that we have had the privilege of knowing Bro. Joachim, as a young man from Konmerla, who enthusiastically accepted the call to become a Brother of Charity. He may be considered one of the pioneers of our new mission in India. We are also thankful for the gift of his life, in service to the least, and in suffering taking part in the redemption of Christ. Now, he was able to open his eyes again and see the One to whom he gave his life: the Risen Lord. It was Easter already for Bro. Joachim!

jours gai et profondément heureux en tant que Frère de la Charité. De nouveau à Ranchi, il devint co-responsable de notre institut pour patients psychiatriques chroniques « Param Mitra Sadam ». Il s’est occupé de l’accompagnement psychologique des malades. Comme toujours, il le faisait avec dévotion et de manière très originale. Mais après un certain temps, nous avons vu changer Fr. Joachim. Il oubliait de plus en plus de choses qui lui avaient été demandées, et même son comportement montrait parfois certaines déviances. Mais il arrivait toujours à s’en sortir avec humour. Lorsque toutefois, il était clair qu’un processus de dégradation sévissait chez le jeune frère, et après analyse, l’on prononça le diagnostique d’Alzheimer. Sachant qu’il était difficile pour Fr. Joachim de rester pour soigner, on a demandé aux frères des PaysBas s’ils étaient prêts à l’accepter dans leur maison de repos et de soins, ce qu’ils ont pris en charge délibérément. Fr. Joachim est ainsi est arrivé en 2008 à Eindhoven. Au début, les frères continuaient à apprécier sa présence égayée, mais sa situation s’aggravait progressivement jusqu’à ce qu’il devienne totalement dépendant et perde tout contact avec la réalité. Il a été entouré avec beaucoup de soins, et nous sommes tous, frères et collaborateurs, très reconnaissants pour tout ce qu’ils ont fait pour Fr. Joachim. Jusqu’à la fin, les frères venaient lui rendre visite, simplement pour être avec lui. Ils ont ainsi donné à Fr. Joachim le sentiment qu’il continuait à être l’un de nous, même s’il ne pouvait plus l’exprimer lui-même. Au cours de ces dernières semaines, son état a été en baisse constante jusqu’à ce qu’il entre sereinement, le 4 mars, dans le repos éternel. La vie de Fr. Joachim ne s’est pas déroulée comme lui, et beaucoup d’autres, l’avait attendu et espéré. Mais lorsqu’il n’a plus été en mesure d’offrir son amour aux gens qui lui avaient été confiés, il est devenu une invitation d’amour pour beaucoup d’autres, et c’est devenu sa nouvelle mission : sans mots, refléter l’amour et inviter d’autres à être aimant. Ce fut l’accomplissement de sa vocation de Frère de la Charité. Nous sommes heureux d’avoir connu Fr. Joachim, jeune homme originaire de Kon-

merla, qui a répondu plein d’enthousiasme à l’appel de devenir Frère de la Charité. Il peut être considéré comme l’un des pionniers de notre nouvelle mission en Inde. Nous sommes également reconnaissant pour le don de sa vie : dans le service aux plus petits et dans la souffrance participant à la rédemption du Christ. Ses yeux peuvent maintenant se rouvrir et contempler Celui à qui il a donné sa vie : le Seigneur ressuscité. Pour Fr. Joachim il est déjà Pâques !

brother adriaan ceelen 1927-2016 A young brother, Bro. Adriaan stood out for his eagerness to learn, and he particularly excelled in languages. Immediately after his perpetual profession, he attended the University of Leuven to acquire further skills in German philology. He graduated in 1956, after which he was sent to our teacher training college in Zwijnaarde, teaching Dutch and English. His great intellectual powers he shared with a somewhat restless nature, and so we see Bro. Adriaan in the different Flemish schools of the Brothers of Charity, usually for rather short periods of time: in Turnhout, Merksem, Leopoldsburg, and Aalter. I was a student at Sint-Laurens’ in Zelzate went I met Bro. Adriaan. He was temporarily filling in for a Dutch teacher who was ill, and he made a lasting impression on me. The way he made us discover the poems of Guido Gezelle was more than unique. He radiated genuine love for the Dutch language, and his teaching was much more than merely imparting knowledge. A new era began for Bro. Adriaan in the 1980s. He was called in for the international formation of the Congregation and stayed in the Philippines and Ireland for some time. He was also asked to do translation work for the General Administration, and stayed in Rome for a while. He developed several courses with great care, and also the preparation of the General Chapter of 1988 he experienced very intensely. Hasselt and Leuven became his home in 1990, and he started leading a rather se-

cluded life, was of service with regard to translation, and played an inspirational part in school pastoral work. From 2010 onwards, he lived in our convent rest home St. John’s in Zelzate, where he was preparing to take the step to eternity. Brother Adriaan gave a very unique and personal interpretation to his vocation as a Brother of Charity. His view of our charism and the way in which he put it into words greatly contributed to the contemporary interpretation of our being Brothers of Charity. Many times he participated in the drafting of inspiring texts on the matter. His connection to the community was very intense as was the tension he sometimes experienced. His writings were always gems in style and content, but sometimes they were reflections of criticisms which he could not keep to himself. We can never deny that he did not stand up for his opinion. The constant in his life was his relationship with God and loyalty to his life commitment, even in his darkest days. No one will ever imagine how much effort it cost him. He has now entered the full light, a light to which he looked forward. May eternal peace fulfil what he so longed for in his life.

broeder adriaan ceelen 1927-2016 Als jonge broeder viel Br. Adriaan op door zijn leergierigheid, en vooral in talen muntte hij uit. Onmiddellijk na zijn eeuwige professie mocht hij dan ook naar de Universiteit van Leuven om er zich verder te bekwamen in de Germaanse filologie, en in 1956 studeerde hij er af, waarna hij onmiddellijk naar onze Normaalschool in Zwijnaarde werd gezonden als leraar Nederlands en Engels. Zijn grote verstandelijke vermogens deelde hij met een ietwat onrustig karakter, en zo zien we Br. Adriaan in de verschillende Vlaamse scholen van de Broeders van Liefde passeren, meestal voor eerder korte periodes: in Turnhout, Merksem, Leopoldsburg en Aalter. Wanneer ik als leerling in Sint-Laurens in Zelzate Br. Adriaan leerde kennen, toen hij er een zieke

deus caritas est

magazine | 2016 # 01

zo naar verlangde.

frère adriaan ceelen 1927-2016 En tant que jeune frère, Fr. Adriaan se faisait remarquer par son désir d’apprendre, et il excellait particulièrement dans les langues. Immédiatement après ses vœux perpétuels, il a pu aller à l’Université de Louvain, afin de se former en philologie germanique, et en 1956, il finissait ses études, après quoi il a immédiatement été envoyé à notre école à Zwijnaarde en tant qu’enseignant d’anglais et néerlandais. Ses grandes capacités intellectuelles, qu’il partageait avec un caractère quelque peu agité, a fait que nous avons vu Fr. Adriaan passer dans différentes écoles flamandes des Frères de la Charité, généralement pour des périodes assez courtes : à Turnhout, Merksem, Leopoldsburg et Aalter. Lorsque j’avais rencontré Fr. Adriaan, encore étudiant à Saint-Laurent à Zelzate, quand il y était venu remplacer temporairement un enseignant malade de néerlandais, il m’avait déjà fait une grande impression, et la manière dont il nous a fait connaître les poèmes de Guido Gezelle a été plus qu’unique. Il rayonnait vraiment l’amour pour la langue néerlandaise et ses cours ont été plus que de la simple transmission de connaissance. A partir des années 80, une nouvelle ère a commencé pour Fr. Adriaan. Il est engagé dans la formation internationale de la congrégation et réside un temps aux Philippines et en Irlande. Pendant ce temps, il lui est demandé de faire des travaux de traduction pour l’administration générale, et il séjourne pour cela aussi pendant tout un temps à Rome. Plusieurs cours ont été développés avec grand soin, et la préparation au Chapitre général de 1988 a également été une expérience intense pour lui. A partir de 1990, Hasselt et Louvain deviennent sa maison, et il mène plutôt une vie retirée, au service des travaux de traduction et inspirant envers la pastorale de l’école. A partir de 2010, il réside dans notre monastère de repos à Saint-Jean à Zelzate, où il se préparait à faire le pas vers l’éternité. Frère Adriaan a ainsi donné une interpré-

tation très personnelle à sa vocation en tant que Frère de la Charité. Sa vision sur notre charisme et la façon dont il a pu l’apporter, ont donné une grande contribution à l’interprétation actuelle de notre état de Frères de la Charité. Il a, à de nombreuses reprises, collaboré à la rédaction de textes inspirants à ce sujet. Son lien avec la communauté a été très intense, autant que les tensions qu’il y a vécues. Ses écrits ont toujours été des bijoux au point de vue du style et du contenu, mais contenaient parfois des réflexions des critiques qu’il arrivait difficilement à garder pour lui. Nous ne pourrons jamais ignorer qu’il exprimait son opinion. La constante dans sa vie était sa relation avec Dieu et la fidélité à son engagement de vie, même dans ses jours les plus sombres. Personne ne pourrait s’imaginer combien d’efforts cela lui aura coûté. Il est maintenant entré dans la pleine lumière, lumière qu’il avait attendue avec impatience. Que le repos éternel puisse accomplir ce qu’il désirait tant dans sa vie.

leerkracht Nederlands tijdelijk kwam vervangen, heeft hij alvast op mij een grote indruk gemaakt, en de wijze waarop hij ons liet kennismaken met de gedichten van Guido Gezelle was meer dan uniek. Hij straalde echt liefde voor de Nederlandse taal uit en zijn lesgeven was heel wat meer dan louter kennisoverdracht. Vanaf de jaren ’80 ging voor Br. Adriaan een nieuw tijdperk in. Hij wordt ingeschakeld in de internationale vorming van de congregatie en verblijft een periode in de Filippijnen en in Ierland. Ondertussen wordt hij gevraagd om vertaalwerk te doen voor het generaal bestuur, en verblijft daartoe ook een periode in Rome. Verschillende cursussen werden met heel veel zorg ontwikkeld, en ook de voorbereiding van het generaal kapittel van 1988 mocht hij heel intens meemaken. Vanaf 1990 worden Hasselt en Leuven zijn thuis en leidt hij een eerder teruggetrokken leven, dienstbaar in vertaalwerk en inspirerend naar de schoolpastoraal toe. Vanaf 2010 verbleef hij in ons kloosterrusthuis Sint Jan in Zelzate, waar hij zich voorbereidde om de stap naar de eeuwigheid te zetten. Broeder Adriaan heeft zo op een heel eigen en persoonlijke wijze invulling gegeven aan zijn roeping als Broeder van Liefde. Zijn visie op ons charisma en de wijze dat hij deze onder woorden kon brengen hebben een grote bijdrage gegeven aan de hedendaagse invulling van ons Broeder van Liefde zijn. Vele malen heeft hij meegewerkt aan de redactie van inspirerende teksten daarrond. Zijn verbondenheid met de gemeenschap was zeer intens, maar ook de spanningen die hij er meemaakte waren soms even intens. Zijn pennenvruchten waren steeds juweeltjes qua stijl en inhoud, maar soms waren het reflecties van de kritieken die hij moeilijk bij zichzelf kon houden. We zullen nooit kunnen ontkennen dat hij niet voor zijn mening uitkwam. De constante in zijn leven was echter zijn Godsrelatie en de trouw aan zijn levensengagement, ook in zijn meest donkere dagen. Niemand zal ooit kunnen bevroeden hoeveel inspanning hem dit heeft gekost. Hij is nu in het volle licht getreden, een licht waar hij naar uitzag. Moge de eeuwige rust vervullen waar hij in zijn hele leven

Laten wij bidden voor onze overleden medebroeders Prions pour nos confrères défunts Let us pray for our deceased confrères

René De Roeck

04.12.1939

18.02.2015

Berezhany

P.S.B.

Moses Gerard Kariuki

15.01.1979

28.02.2015

Nairobi

B.I.B.

Jacobus Daemen

01.10.1924

05.03.2015

Zelzate

S.V.

Charles Mubili

28.09.1983

20.03.2015

Nairobi

S.D.

Guido Cranshoff

11.08.1951

14.04.2015

Zelzate

S.V.

Bernard Houle

23.07.1941

17.04.2015

Lima

S.M.P.

Jean-Marie Laliberté

26.04.1930

17.04.2015

Saint-Sulpice

S.A.

Cosmas Antonius Sumardi

15.07.1936

25.07.2015

Purworejo

R.S.

Eduard De Parade

07.09.1927

27.07.2015

Zelzate

S.V.

10.

Nicodemus Bukuru

16.03.1978

25.08.2015

Addis Abeba

S.D.

11.

Hugo Veereman

07.02.1933

23.09.2015

Zelzate

S.V.

12.

Léon Nieuwenhuyse

12.10.1919

01.10.2015

Zelzate

S.V.

13.

Pascal Tshisekedi Kitundu

26.12.1967

04.11.2015

Kananga

N.D.A.

14.

Kevin Malcolm Mac Innes

12.02.1922

14.12.2015

Preston

S.J.

15.

Romanus Fiers

03.06.1929

26.12.2015

Brugge

S.V.

Ego sum resurrectio et vita

deus caritas est

worldwide

Brothers of Charity | Broeders van Liefde | Frères de la Charité

Italia Casa Generalizia dei Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano, 35 00167 Roma Italia tel.: *39-06.66.04.901 fax: *39-06.66.31.466 casa.generalizia@fracarita.org

europe _ Belgium Broeders van Liefde Stropstraat 119 – 9000 Gent België tel.: *32-9-221.45.45 fax: *32-9-221.98.89 luc.lemmens@fracarita.org

_ Ireland

america _ Brazil Los Hermanos de la Caridad Aldeia Infantil “Estrêla de Manha” Rua Papa João XXIII, 540 86240 São Sebastião Da Amoreira Parana – Brasil tel.: *55-43-3265.11.77 fax: *55-43-3265.17.08 eric.verdegem@hotmail.com

_ Canada

_ Nicaragua Los Hermanos de la Caridad Carretera Granada – Nandaime, Km 51 Nicaragua tel.: *505-76.599.468 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ Peru Los Hermanos de la Caridad Jr Carlos Arrieta 937 - Urb. Santa Beatriz Lima 01 Peru Tel: *51-941.729.584 jimi.huayta.fc@fracarita.org.pe

_ U.S.A. Brothers of Charity 7720 Doe Lane Laverock PA 19038 U.S.A. tel.: *1-215-887.63.61 jfitzfc@aol.com

magazine | 2016 # 01

_ Netherlands Broeders van Liefde Aalsterweg 289 5644 RE Eindhoven – Nederland tel.: *31-40-21.41.600 fax: *31-40-21.41.604 secretariaat@broedersvanliefde.com

_ Romania Fratii Caritatii Aleea Grigore Ghica Voda, 13 700469 Iasi Romania tel.: *40.722.267.798 sebteacu@hotmail.com

_ United Kingdom Brothers of Charity Lisieux Hall – Whittle-le-Woods Chorley PR6 7DX – Lancashire – England tel.: *44-125-724.88.01 fax: *44-125-726.09.93 brotherdermot@yahoo.co.uk

Frères de la Charité Av. Pumbu 9 B.P. 406 – Kinshasa – Gombe 1 R.D. Congo tel.: +243.8136.56.067 kitabilonda@gmail.com

_ Ethiopia Brothers of Charity P.O. Box 55297 Mekanisa – Addis Ababa Ethiopia tel.: *251-926.761.983 ericjeje2006@yahoo.fr

_ Ivory Coast Frères de la Charité B.P. 2473 – Yamoussoukro Côte d’Ivoire tel.: *225-05-30.61.09 ngendahimanafeli@yahoo.fr

_ Kenya Brothers of Charity P.O. Box 24080 00502 Karen – Nairobi Kenya tel.: *254-719.671.159 paulkindambu@yahoo.fr

_ Rwanda Frères de la Charité B.P. 423 – Kigali – Rwanda tel.: *250-788 30 78 84 deorwamasasi@gmail.com

_ South Africa

africa

Brothers of Charity 59 Rose Street P.O. Box 2296 Florida 1710 – South Africa tel.: *27-11-472.60.60 antoinecolpaert45@gmail.com

_ Burundi

_ Tanzania

Frères de la Charité B.P. 666 – Bujumbura – Burundi Tel./ fax: *257-23.21.18 hippomani@yahoo.com

Brothers of Charity P.O. Box 612 Kigoma Tanzania Tel: *255-28-280.41.82 imparagerard.fc@gmail.com

_ Central African Republic Frères de la Charité B.P. 2516 - Bimbo République Centrafricaine tel.: *236-750.769.19 jeansalumu2002@yahoo.fr

_ Zambia Brothers of Charity Mwalule Road 1 (Northmead) P.O. Box 31203 10101 Lusaka Zambia tel.: *260-01-239.269 kkconstantino@yahoo.com

asia _ India Brothers of Charity Meena Vayal Village – Ariyakudi Post – Karaikudi Taluk Sivagangai District – 630 202 Tamil Nadu South-India tel.: *91-944.21.40.863 swamynathanwilfred@gmail.com

_ Indonesia Bruder Karitas Jl.K.Wahid Hasyim 4 – Purworejo 54111 Indonesia tel.: *62-275-32.12.05 fax: *62-275-32.26.34 marcellinus28@yahoo.com

_ Japan Brothers of Charity Fushino, 1656 689-0201 – Tottori-Shi – Japan tel./fax: *81-857-59.00.82 brsjapan@crux.ocn.ne.jp

_ Pakistan Brothers of Charity G/block Mundri Chock Youhanabad P.O. Box 10352 – Ferozepur Road Lahore 54600 – Pakistan tel.: *92-42-3595.1099 vihugo81@hotmail.com

_ Papua New Guinea Brothers of Charity Catholic Church Mission of Sangurap P.O. Box 291 – Wabag – Enga Province Papua New Guinea tel: *675-724.918.28 nkoyalbert15@gmail.com

_ Philippines Brothers of Charity 2002, Jesus Street Pandacan, 1011 Manila – Philippines tel.: *63-2-564.01.97 fax: *63-2-33.85.499 edcel_lacierda@yahoo.com

_ Sri Lanka Brothers of Charity 565, Gohagoda Road Katugastota, 20800 – Sri Lanka tel./fax: *94-81.249.86.29 bekaertgodfried@hotmail.com

Frères de la Charité 1445, rue Notre-Dame Saint-Sulpice, QC – J5W 3V8 Canada Tel: +1 450 589 3530 Fax: +1 450 589 9098 gastonpaquet@icloud.com

Brothers of Charity Kilcornan House Clarinbridge – Co. Galway – Ireland tel.: *353-91-79.63.89 fax: *353-91-79.63.52 bronoelcorcoran@galway.brothersofcharity.ie

_ D.R. Congo

Brothers of Charity Broeders van Liefde Frères de la Charité Fratelli della Carità Via Giambattista Pagano 35 I-00167 Roma deus.caritas.est.editor@fracarita.org