INDEX 46 by Brainfood

EDITORIAL

INDEX_ Τριμηνιαίο περιοδικό για το βιβλίο Τεύχος #46 ΙΟΥλιοσ - ΑΥΓΟΥΣΤοσ - ΣΕΠΤΕΜΒΡιοσ '11 ISSN: 1790-6741

∂Î‰ﬁÛÂÈ˜ ÙË˜ ∂™Δπ∞™ ∂Àƒπ¶π¢√À 84, ∞£∏¡∞ 105 53. Δ∏§.: 210 3213907, w w w . h e s t i a . g r

ΕΚΔΟΤΕΣ Τάσος Βογιατζής (editor@avopolis.gr), Νίκος Χατζόπουλος (nickh@oxy.gr) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Χριστίνα Οικονομίδου (chrisoiko@gmail.com) Μάκης Τσίτας (mtsitas@otenet.gr) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Άσπα Σκαπέρδα (askaperda@gmail.com) ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Ελένη Κυριακίδου ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Χάιδω Παπαβασιλείου ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Ζέφη Κόλια, Επιστήμη Μπινάζη, Γιώργος Τσακνιάς, Sabine von Traute, Helen of Troy ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Ευαγγελία Ακρίβου, Βασίλης Βασιλικός, Κατερίνα Βασιλοπούλου, Γιώργος Βέης, Ελένη Γκίκα, Τιτίνα Δανέλλη, Ανθούλα Δανιήλ, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Τζίνα Καλογήρου, Κώστας Καλφόπουλος, Κατερίνα Καριζώνη, Γιώργης Π. ΚασιμάτηςΔρυμωνιάτης, Κατερίνα Κατράκη, Γιάννης Κορίδης, Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης, Μπελίκα Κουμπαρέλη, Μ. Γ. Μερακλής, Κωνσταντίνος Μπούρας, Νίκος Νικολαΐδης, Σιδέρης Ντιούδης, Μάκης Πανώριος, Βάσω Παπαδοπούλου, Χρίστος Παπαγεωργίου, Ιωάννης Πλεξίδας, Μαρία Σιώζου, Χρύσα Σπυροπούλου, Πέτρος Σταματιάδης, Σταυρούλα Τσούπρου, Φίλιππος Φιλίππου, Στρατής Χαβιαράς, Ελένη Χωρεάνθη, Νίκη Eideneier. ΕΚΤΥΠΩΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Γεωργία Λαμπροπούλου

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα περάσουμε ένα δύσκολο καλοκαίρι. Ως εκ τούτου, ευχές για ξέγνοιαστο καλοκαίρι φαντάζουν το λιγότερο άστοχες στην κρίσιμη αυτή συγκυρία για τη χώρα μας. ωστόσο, δεν υπάρχει επίσης ούτε μία αμφιβολία ότι τα βιβλία αποτελούν ένα σημαντικό –αν όχι το σημαντικότερο– «αντίπαλο δέος» απέναντι σ’ αυτή τη «λοβοτομή» που μας προτείνουν –πανταχόθεν– προκειμένου να επιβιώσουμε (;). Η ιστορία γράφεται πια, όχι μόνο με διαφορετικούς όρους αλλά και σε μια γλώσσα που είναι –τουλάχιστον– δυσανάγνωστη για τον απλό πολίτη. Διαβάζοντας, μαθαίνοντας, μέσα από μυθ-ιστορίες, μαρτυρίες ή και μελέτες τον τρόπο που η ανθρωπότητα έχει αντιδράσει κατά καιρούς σε παρόμοιες «λαίλαπες» μας κάνει σίγουρα πιο ισχυρούς. Μην αφήνετε τη λήθη και την απογοήτευση να σας συρρικνώσουν. Ακόμα και η ψυχ-αγωγία είναι αντίδραση.

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Άννα Δουλγερίδου ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Δέσποινα Παντελίδου INDEX Θεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 5226609 Fax: 210 5227768 e-mail: index@brainfood.gr www.indexonline.gr

Φωτογραφία εξωφύλλου: Χρυσή Πατρώνα

INDEX_46

™Â ﬁÏ· Ù· ‚È‚ÏÈÔˆÏÂ›·

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ_ ΤΕΥΧΟΣ 46

συνδρομές Το index κυκλοφορεί σε 20.000 αντίτυπα. Θα το βρείτε σε επιλεγμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα. Μπορείτε όμως να το λαμβάνετε στο σπίτι σας με τη σιγουριά ότι δε θα χάσετε ούτε ένα τεύχος, επιλέγοντας μία από τις παρακάτω δυνατότητες συνδρομής:

Αυ τό το κ α λ οκ α ίρ ι κ ά ντ ε β ιβλ ιο θ ερα π εί α μ ε δε ίκτη π ρ οσ τα σί ας 1 0 0 !

1. 8 € το χρόνο = ετήσια συνδρομή

100 νέες βιβλιοπροτάσεις με την εγγύηση των Εκδόσεων ΨΥΧΟΓΙΟΣ!

2. 02

editorial βιβλία που μας άφησαν άφωνους

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ θεματικές διαδρομές

Καλοκαίρι με ποίηση

Howard Jacobson

Ταξίδια με ποιητική έμπνευση

Eιδήσεις, σχόλια, προσκλήσεις και προκλήσεις

Σολομός

Νάσος Βαγενάς Μάκης Πανώριος Harold Kushner

Παραστάσεις & εκπαίδευση, δημιουργική γραφή, σινεμά

focus

flyers

συνenteyξeiσ

βιτρίνα

αυτοπαρουσιάσεις

Αντωνία Μποτονάκη Χριστίνα Χρυσανθοπούλου Σταύρος Σταυρόπουλος Χίλντα Παπαδημητριου

INDEX_46

Σταυροδρομια

Απo την πένα στο πιρούνι και… αντiστροφα

15 € το χρόνο = ετήσια συνδρομή + 1 βιβλίο (επιλογή μεταξύ των βιβλίων: Μεθυσμένο Ημερολόγιο του Hunter S. Thompson και την αυτοβιογραφία του jg Ballard Θαύματα της ζωής από τις εκδόσεις ΟΞΥ).

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ...

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΣΦΟΝΤΥΛΙ

Βιβλιόφιλες αστρολογικές προβλέψεις

ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΔΙΚΑ ΜΑΣ! Στείλτε ταχυδρομική επιταγή με το ανάλογο ποσό στη διεύθυνση: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ INDEX, Θεμιστοκλέους 80, Τ.Κ. 106 81, Αθήνα, με τα στοιχεία σας (όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση, email) και θα λαμβάνετε το Index κάθε μήνα για όλο το χρόνο.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 5226609

21η ΧΙΛΙΑΔΑ

ΝΕΟ

Πώς θα μπορούσε να μετρηθεί η μητρική αγάπη; Με τι να συγκριθεί; Μια ιστορία για τέσσερα παιδιά, τέσσερα κομμένα λουλούδια, που αποδεικνύει ότι η ανιδιοτελής αγάπη έχει το πιο μεθυστικό άρωμα.

Η Ευγενία βιώνει τη μοναξιά της παράνομης σχέσης. Η Αλεξάνδρα δραπετεύει διαρκώς στη ζωηρή φαντασία της. Δύο γυναίκες, άγνωστες μεταξύ τους, αναζητούν μια νέα αρχή. Μόνο που, οι δρόμοι τους συναντιούνται στον ίδιο άντρα.

Η Γιώτα και η Μιράντα, που φαινομενικά δεν έχουν τίποτα κοινό μεταξύ τους, θα συναντηθούν, θα γίνουν φίλες, και θα ανακαλύψουν ότι στην πραγματικότητα τις συνδέουν πολλά. Μια ιστορία για την αγάπη, τη φιλία και τη χαρά που κρύβεται στα πιο απλά πράγματα.

Παναγιώτης και Μαρίνα, παιδιά στερημένα από το μητρικό χάδι, εκτεθειμένα στον αδυσώπητο βοριά της ορφάνιας, με την ελπίδα να βρεθεί κάποτε μια ανοιχτή αγκαλιά και γι’ αυτά. Για μερικά βρίσκεται, για άλλα όμως όχι…

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Εσ ε ί ς κ ι ε μ ε ί ς , π ά ν τ α σ' ε π αφ ή!

w w w . p s i c h o g i o s . g r

Διαβάστε, αποδράστε και κερδίστε μοναδικά ταξίδια στο Thermae Sylla Spa. Μπείτε στην κλήρωση στο www.psichogios.gr/ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ/ΚΛΗΡΩΣΕΙΣ & ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

OΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ

0,10 €

ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ 2011 ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 150.000 € ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΙΣ ΣΚΟΠΟΥΣ.

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΑΝ ΑΦΩΝΟΥΣ

Γουίλιαμ Βόλμαν Κεντρική Ευρώπη

Bryan D. Palmer Κουλτούρες της νύχτας

ΚΕΔΡΟΣ

ΣΑΒΒΑΛΑΣ

Τοιχογραφία παθών. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, πατήρ πάντων. Στην κυριολεξία του όρου. Ο έρωτας αναπαρίσταται ως ελπίδα οριακής αναγέννησης. Ο όγκος του έργου, 900 σελίδες, δεν δρα ανασταλτικά: η αναγνωστική ηδονή παρατείνεται από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. Η μετάφραση, στο ύψος των κειμενικών περιστάσεων. Γιώργος Βέης

Ο λαός της νύχτας, αγρότες, αιρετικοί, μάγισσες, πειρατές, φυγάδες, πόρνες, πορνογράφοι, θαμώνες, επαναστάτες, μουσικοί… Εάν η νύχτα ως αντίθετο της μέρας μάς επιτρέπει να δραπετεύσουμε από την ανιαρή καθημερινότητα, ο νυχτόβιος λαός της αμφισβητεί την εξουσία, ζώντας εκτός του κυρίαρχου πλαισίου. Αυτού του τύπου την αντισυμβατικότητα αναλύει ο συγγραφέας ξεκινώντας από τον Μεσαίωνα και καταλήγει στο σήμερα.

§ ¨

Άσπα Σκαπέρδα

Xίλντα Παπαδημητρίου Για μια χούφτα βινύλια

Julia Kristeva Νόημα και μη νόημα της εξέγερσης

ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ό,τι έλειπε από τον ελληνικό εκδοτικό χώρο: καλή αστυνομική λογοτεχνία από μια σύγχρονη γυναικεία πένα. Και αν μάλιστα αυτή η πένα έχει το όνομα Χίλντα Παπαδημητρίου –με χρόνια δισκάδικο στην Καλλιθέα και δυο-τρία μουσικά βιβλία στο ενεργητικό της– τότε το μυθιστόρημα έχει ΚΑΙ soundtrack. Διαβάζεται μονορούφι πίνοντας one bourbon, one scotch, one beer κι ενώ στο πικάπ σκρατσάρουν παλιά βινύλια... Ζέφη Κόλια

SCRIPTA Νιώθω πάντα ένα δέος απέναντι σ’ αυτή τη γυναίκα –είτε συμφωνώ είτε διαφωνώ μαζί της– γιατί καταφέρνει να καταδείξει ως προφανές αυτό που πρεσβεύει – και, μάλιστα, με τρόπο τέτοιο που δεν έχει καμία σχέση με δημαγωγία. Η νέα ακροβασία της ανάμεσα στην ψυχανάλυση και τη φιλοσοφική σκέψη στο παρόν δοκίμιο, δίνει ένα άλλο νόημα στην εξέγερση, παρά τα κρίσιμα ερωτήματα που θέτει και τις αμφιβολίες που ανακύπτουν. Εξαιρετικά επίκαιρο. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.

Χριστίνα Οικονομίδου

Τζακ Λόντον Όταν ο Θεός γελά

ΦΑΡΦΟΥΛΑΣ Πρόκειται για έντεκα διηγήματα αντάξια της πένας ενός μεγάλου συγγραφέα, που καταδεικνύουν τη βαθύτερη φιλοσοφία του και είναι προορισμένα να διαβάζονται σε δύσκολες εποχές. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Κάθριν Κέιβ Το Κάτι Άλλο Εικονογράφηση: Κρις Ρίντελ ΠΑΤΑΚΗΣ

Λίντε Ζάλμπερ Φρίντα Κάλο ΜΕΛΑΝΙ «Η ζωή μιας αδάμαστης γυναίκας», διαβάζουμε στον υπότιτλο. Και είναι αλήθεια. Η ζωή, λοιπόν, αυτής της «αδάμαστης» προσωπικότητας, που έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό εν πολλοίς μέσα από την ομότιτλη ταινία, δίνεται αξιόπιστα και γλαφυρά σ’ αυτή τη βιογραφία, κυρίως μέσω των εικαστικών της επιτευγμάτων. «Αν η ζωή δεν φτάνει, η τέχνη μπορεί να τη συμπληρώσει», θα μπορούσε –κατά τη γνώμη μου– να είναι το μότο της.

Sabine von Traute

Όχι πολυλογίες, όχι μελούρες, όχι διδακτισμοί. Κείμενο καλοδουλεμένο, σύντομο, λιτό, ισορροπημένο, ευθύβολο. Και εικονογράφηση απόλυτα ταιριαστή. Όπως οφείλει δηλαδή να είναι κάθε παιδικό βιβλίο που σέβεται τον εαυτό του. Μάκης Τσίτας

Eσάςς;την

Γράψτε µα ς για τα άποψή σα α. α σας βιβλί αγαπηµέν µε Περιµένου ς στο κείµενά σα xmag.gr de in i@ gnom

INDEX_46

£ § ¨

§ ¨

¡ ¢

¤ ¥ ¦

ÐÁÍÁÃÇ ÔÓÁËÄÁÑÇ (ÐÑÙÇÍ ÐÅÉÑÁÉÙÓ) 38, 104 37 ÁÈÇÍÁ, ÔÇË. 210.36.50.000 ÁÊÁÄÇÌÉÁÓ 65, 106 78 ÁÈÇÍÁ, ÔÇË.: 210.38.11.850, 210.38.11.740

FOCUS_ΠOPTPETA

Από την Μπελίκα Κουμπαρέλη

Howard Jacobson

«Το γέλιο πρέπει να έχει γεύση αίματος»

Με έντεκα μυθιστορήματα που χαρακτηρίζονται κωμικά, τέσσερα θεωρητικά βιβλία, σπουδές στην Οξφόρδη και καριέρα στη δημοσιογραφία, το ντοκιμαντέρ και τη διδασκαλία, όταν επιτέλους στα 69 του πήρε το Μαν-Μπούκερ δήλωσε ότι είχε ετοιμάσει την ομιλία του απ’ το 1983 και την άλλαζε κάθε χρονιά που δεν βραβευόταν. Λίγο μετά τη βράβευση ομολόγησε πως δεν κατάλαβε αμέσως ότι ήταν ο «διαλεχτός» του 2010, γιατί άκουσε μόνο το όνομα Φίνκλερ απ’ τον τίτλο του βιβλίου του και ψιθύρισε στη γυναίκα του: «Ποιος είν’ αυτός;» Μια ατάκα που θα έκλεβε ο Γούντι Άλεν, ο Μελ Μπρουκς, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Βασίλης Αυλωνίτης, ή θα έλεγε ο Γουόλτερ Ματάου στον Τζακ Λέμον. Μια ατάκα που θα μπορούσαν να πουν και οι ήρωες του βιβλίου Η περίπτωση Φίνκλερ. Τρεις γερασμένοι άντρες, τρεις φίλοι που τους αρκεί μια λέξη του άλλου για ν’ αρχίσουν το παιχνίδι της μνήμης, ώστε να

INDEX_46

ταξιδέψουν απ’ το παρόν στο παρελθόν, απ’ το ιδιωτικό στο κοινωνικό-πολιτικό, απ’ το κλάμα στο γέλιο. Ο Τζέικομπσον είναι συγγραφέας που χρησιμοποιεί τον εαυτό του, τις αναμνήσεις του, την οικογένειά του, την εβραϊκή καταγωγή του, την αγγλική του ανατροφή, τους έρωτές του, τον γάμο του, τις εμπειρίες του, για να μας βάλει στο έργο του. Το χιούμορ του περνάει την καθημερινότητα και την Ιστορία από τη μηχανή του κιμά και τη βγάζει λίγο πιο αστεία. Όμως ξέρει καλά ποιος είναι. Ο γιος ενός ταξιτζή που παλιότερα είχε πάγκο στις λαϊκές αγορές και τον έπαιρνε για βοηθό, ο γιος μιας μάνας που όταν τον δέχτηκαν στην Οξφόρδη του είπε, όπως δηλώνει στις συνεντεύξεις του: «Να ξανακοιτάξουμε τον φάκελο, μήπως έκαναν λάθος και δεν είναι για σένα;» Μιας μάνας που όταν έμαθε την υποψηφιότητά του του τηλεφωνούσε δέκα φορές τη μέρα για να του πει: «Μην περιμένεις να το πάρεις, έτσι;» Δηλαδή, μην κάνεις το λάθος και πιστέψεις ότι πέτυχες. Αυτό ακριβώς το λάθος ψάχνουν και οι ήρωές του. Έκαναν το λάθος να πιστέψουν ότι η ζωή θα ήταν πιο απλόχερη, αλλά τώρα που γέρασαν, διαπιστώνουν ότι έζησαν κάτι που μοιάζει με απάτη. Ξέρουν ότι κάτι πήγε στραβά, ότι γέρασαν, ότι είναι ολομόναχοι, όμως τουλάχιστον είναι ακόμα φίλοι. Κι έτσι, αντί να θρηνούν ή να γκρινιάζουν, απολαμβάνουν ό,τι απέμεινε. Στην ηλικία τους η ζωή δεν είναι δράση: είναι αναμνήσεις από αξέχαστες γυναίκες, από χαμένες καριέρες, από μπερδεμένες ταυτότητες. Ο ένας ήθελε να γίνει εραστής. Ο άλλος φιλόσοφος κι ο τρίτος ν’ αλλάξει εθνικότητα. Ούτε διανοούνται πόσα κατάφεραν γιατί, όπως κάθε άνθρωπος, θέλουν να μην είναι αυτό που είναι. Τα λόγια τους ξελιγώνουν στα γέλια τους αναγνώστες πριν ξεροκαταπιούν συγκλονισμένοι. Γιατί πίσω απ’ τις πανέξυπνες, σχεδόν παρανοϊκές ατάκες και τη χιουμοριστική αφήγηση του Τζέικομπσον, κρύβεται η ειρωνεία του θανάτου, η φαρμακερή επίγνωση ότι δεν προλαβαίνουν ν’ αλλάξουν κι αυτή

η κουρασμένη μανία να αρπάξεις τη ζωή απ’ τον λαιμό, να της ζητήσεις τον λόγο που δεν σου έδειξε πώς να ζήσεις. Ζήσε όσο προλαβαίνεις, μοιάζει να ουρλιάζει ο συγγραφέας που απεχθάνεται τον διδακτισμό στη λογοτεχνία, αλλά δίνει μάθημα ζωής. Σε μια εποχή όπου κανείς δεν ξέρει τι είναι, πώς έγινε ό,τι είναι, πώς τον βλέπουν οι άλλοι, τι θα γίνει αύριο, οι τρεις αγαπημένοι φίλοι του βιβλίου ταυτίζονται με την παγκόσμια αγωνία μ’ ένα κατακλυσμιαίο κέφι που κρύβει απέραντη θλίψη. Ο Τζέικομπσον γράφει όπως μιλάει και λέει καθαρά όσα σκέφτεται όπως και οι ήρωές του. Σε όλες τις συνεντεύξεις του κάνει το ακροατήριό του να γελάει, όμως αν κανείς ξανασκεφτεί όσα λέει, θα βουρκώσει. Αρνείται κατηγορηματικά τον τίτλο «κωμικός συγγραφέας» κι επιμένει ότι είναι ένας μελαγχολικός άνθρωπος που χαίρεται όταν οι άλλοι γελάνε. «Το γέλιο πρέπει να έχει γεύση αίματος», δηλώνει κι ομολογεί ότι η αίσθηση πως τον αγαπούν και τον εγκρίνουν –γιατί έτσι μεταφράζει τη βράβευσή του– άλλαξε τη ζωή του. Όμως συμπληρώνει: «Αν ο πατέρας μου έβλεπε πόσους άντρες φίλησα τη βραδιά της απονομής, θα ανησυχούσε για τον ανδρισμό μου».

Η περίπτωση Φίνκλερ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

FLYERS _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

Σαν ζουμερό ροδάκινο

Βάσια Τζανακάρη Τζόνι & Λούλου ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Αντώνης Σουρούνης Το μονοπάτι στη θάλασσα ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Χέρμαν Μπροχ Οι υπνοβάτες (τρίτομο) ΜΕΔΟΥΣΑ

Παρά τον τεράστιο όγκο του (834 πυκνογραμμένες σελίδες), δεν σταμάτησα ούτε δευ τερόλεπτο να το απολαμβάνω. Πέντε αιώνες ευρωπαϊκής ιστορίας πατούν πάνω σε θραύσματα συλλογικής μνήμης – που γίνεται προσωπική μέσα από ένα εξαιρετικό συγγραφικό εύρημα.

Βιβλίο με soundtrack και το μυθιστόρημα της Βάσιας Τζανακάρη, που έχει διατελέσει αρχισυντάκτρια του Ποπ+Ροκ και αρθρογραφεί σε πολλά μουσικά sites. Ένα πολύ σύγχρονο love story για δυο ωραίους, ερωτευμένους και ασυμβίβαστους τριαντάρηδες που ξαφνικά η ζωή τους έρχεται τα πάνω κάτω μέσα στην Αθήνα της μιζέριας, της κατάθλιψης και της κρίσης. Ζουμερό μυθιστόρημα για τον απόλυτο έρωτα, τη δυνατή μουσική, τον ατέλειωτο δρόμο, τη δυνατότητα να ονειρευόμαστε και τη ζωή που είναι ωραία ακόμα κι αν πρέπει να την ξαναπιάσεις απ’ την αρχή και να την τρέξεις με καινούρια γκάζια.

Τις περισσότερες φορές, δυστυχώς, που τελειώνω ένα ογκώδες μυθιστόρημα, λέω «αν είχε τις μισές ή και λιγότερες σελίδες, θα ήταν πολύ καλύτερο». Έτσι, όταν είδα τις εξακόσιες πενήντα μία σελίδες του... Κάτι μου έλεγε όμως ότι πρέπει να το ξεκινήσω. Και το ξεκίνησα. Η ανάγνωσή του κράτησε ολόκληρο μήνα. Όχι επειδή ήταν βαρετό ή κουραστικό, αλλά γιατί το διάβαζα λίγο λίγο για να μην τελειώσει. Κάθε παράγραφός του μου προκαλούσε την ίδια χαρά, την ίδια νοσταλγία, την ίδια απόλαυση και γλύκα.

Ο ρομαντισμός, η αναρχία, ο ρεαλισμός. Τρεις τόμοι, τρεις κεντρικοί ήρωες, αντι κρουόμενα συστήματα αξιών. Στο τέλος, οι πρωταγωνιστές συναντιούνται και η σύγκρουση μεταξύ τους είναι αναπόφευκτη. Ένα καλοφτιαγμένο μυθιστορηματικό οικοδόμημα εμπλουτισμένο με στοιχεία φιλοσοφικού δοκιμίου, ποίησης και θεατρικής δράσης, που αναλύει τις βαθύτερες συνέπειες της κατάρρευσης του συστήματος των αξιών. Ιδανικό για «καλοκαιρινούς» προβληματισμούς.

Sabine von Traute

Ζέφη Κόλια

Peter Esterhazy Ουράνια αρμονία ΠΟΤΑΜΟΣ

Μάκης Τσίτας

Άσπα Σκαπέρδα

Μάπα το καρπούζι

Χόρχε Μπουκάι Ο δρόμος των δακρύων OPERA Πραγματικά δεν περίμενα να διαβάσω από έναν Λατινοαμερικάνο μια αυθεντική αμερικανιά. Είναι γνωστό, βέβαια, ότι στην εποχή μας η «φτηνή» ψυχανάλυση και οι συμβουλές αυτο-θεραπείας είναι η πιο σίγουρη επένδυση. Τι να πω; Λυπάμαι… Sabine von Traute

INDEX_46

Νίκος Θέμελης Η συμφωνία των ονείρων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Mark Z. Danielewski Σπίτι από φύλλα ΠΟΛΙΣ

Παύλος Μάτεσις Ο παλαιός των ημερών ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

Πολλά ειπώθηκαν και άλλα τόσα γράφτηκαν για το τελευταίο μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη, Η συμφωνία των ονείρων. Στο σύνολό τους διθυραμβικά τα σχόλια και οι κριτικές – η καταξίωση του συγγραφέα στον χώρο φυσικά δεν αμφισβητείται. Ωστόσο, το πολλά υποσχόμενο αυτό βιβλίο φαίνεται να «ξεφουσκώνει» σταδιακά και μέχρι το τέλος του, αφήνοντας ανικανοποίητες προσδοκίες.

Μπορεί να περίμενα να διαβάσω τον νέο Οδυσσέα (του Τζ. Τζόις), μπορεί να ήταν η λάθος στιγμή… Ομολογώ, ωστόσο, ότι η ανάγνωσή των 750 σελίδων του με εξάντλησε και, στο τέλος, δεν μου άφησε τίποτα ουσιαστικό. Μια σειρά από –επιτυχημένα, δεν λέω– ευφυολογήματα και συγγραφικά τρικ που σ’ αφήνουν ανυπεράσπιστο απέναντι στην απορία: «Τι θέλει να πει ο ποιητής;». Και σας ορκίζομαι, δεν έχω τίποτε εναντίον του μεταμοντέρνου.

Ήταν από τους αγαπημένους μου θεατρικούς συγγραφείς κι επιπλέον το μυθιστόρημά του, Η μητέρα του σκύλου, μου είχε αρέσει πολύ. Είχα κάθε λόγο, λοιπόν, να περιμένω με ανυπομονησία το επόμενο βιβλίο του. Δυστυχώς όμως βρέθηκα μπροστά σ’ ένα κείμενο άνισο και αμήχανο. Στεναχωρήθηκα πολύ.

Άσπα Σκαπέρδα

Χριστίνα Οικονομίδου

Μάκης Τσίτας

ΣYNENTEYΞH

Συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Νάσος Βαγενάς Δεν ονειρευόμαστε, ευχόμαστε

Ποια ήταν η αφορμή για να γραφεί Η νήσος των Μακάρων; Η ανάγνωση της εισαγωγής στο ποιητικό έργο του Κάλβου, η οποία περιέχεται στην πρόσφατη έκδοση των Ωδών. Περιέχει πράγματα ασύστατα τόσο, που προκάλεσε την άμεση αντίδρασή μου. Για να διασκεδάσω έγραψα τα σονέτα για τον Κάλβο. Αυτά μου έβγαλαν και τα σονέτα για τους άλλους ποιητές.

σε παγωνιά σαν και τούτη δεν υποφέρεται». Στις δύσκολες στιγμές που περνάει η χώρα δεν μπορεί όμως να αποτελέσει και βάλσαμο; Η ποίηση μπορεί να προσφέρει παρηγοριά, ή και ελπίδα, όταν οι δύσκολες στιγμές που περνάει η χώρα είναι πολιτικής ή ηθικής φύσεως. Δεν νομίζω ότι μπορεί να αποτελέσει βάλσαμο όταν η εξαθλίωση είναι οικονομική.

Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της συλλογής σας είναι ότι τα ποιήματά της έχουν το καθένα θέμα τους έναν ποιητή, τον οποίο μάλιστα πραγματεύεστε με κριτικό, θα λέγαμε, τρόπο. Προσπαθώ να αποτυπώσω σε αυτά το ποιητικό στίγμα του κάθε ποιητή και τα αισθήματα που τρέφω για το έργο του.

«Θολές εικόνες, ασύνδετες, αυθαίρετες/ δεν γκρεμίζουν τους τοίχους της φυλακής». Όταν όμως υπάρχει το όνειρο, τότε δεν θα υπάρξει και ένα φως ΄ή μια ελπίδα; Όταν το όνειρο σήμερα είναι πώς τα πράγματα να μη χειροτερεύσουν, δηλαδή πώς να αποφύγουμε την έσχατη εξαθλίωση, τότε η ελπίδα είναι τόσο αμυδρή, που δεν μπορούμε να μιλάμε για φως. Σ’ αυτή την περίπτωση το όνειρο έχει φτάσει στην κατάντια μιας ευχής. Δεν ονειρευόμαστε, ευχόμαστε.

Γιατί σονέτα και όχι ποιήματα άλλων μορφών; Το σονέτο αποτελεί και άσκηση ποιητικής πειθαρχίας, την οποία θεωρώ απαραίτητη στην εποχή μας, όπου ο ελεύθερος στίχος έχει οδηγηθεί σε κατάσταση ποιητικής αμορφίας. Τα περισσότερα από τα σονέτα αναφέρονται σε μεγάλες ποιητικές προσωπικότητες όπως ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Καρυωτάκης, ο Ρίτσος και πολλοί άλλοι. Όμως στη συλλογή σας υπάρχουν σονέτα και για άλλους λησμονημένους όπως ο Ραγκαβής, ο Αχιλλέας Παράσχος, ο Φιλύρας, ο Κοτζιούλας. Τι σας συνδέει με αυτούς; Με τον Ραγκαβή και τον Παράσχο με συνδέουν τα αισθήματά μου για την ποιητική τους μοίρα. Ο Παράσχος αγαπήθηκε όσο κανείς άλλος ποιητής του καιρού του –ήταν, θα έλεγα, ο Ελύτης της εποχής του–, και όμως σήμερα δεν τον διαβάζει κανείς. Ο Ραγκαβής ήταν ποιητής με μεγάλες ποιητικές δυνατότητες, όπως δείχνει το πρώτο ποιητικό του έργο , το «Δήμος και Ελένη» (1831), που είναι σε δημώδη γλώσσα – ένας ποιητής που υπήρξε γλωσσικό θύμα της εποχής του, από τη στιγμή που διοχέτευσε αυτές τις δυνατότητές του στην καθαρεύουσα. Ο Φιλύρας και ο Κοτζιούλας είναι σημαντικοί ελάσσονες, μάστορες του στίχου, και θα συμβούλευα τους νέους ποιητές να μαθήτευαν στην τεχνική τους. Για τον Κοτζιούλα έχετε ένα κριτικό κείμενο στο βιβλιο σασ Κινούμενοσ στόχοσ. Προσπαθώ μ’ αυτό να δείξω γιατί θα πρέπει να τον επανεκτιμήσουμε. Είναι ένας ποιητής του έμμετρου στίχου με ποιήματα πολύ πιο ζωντανά σήμερα, πιο σύγχρονα, απ’ ό,τι τα ποιήματα των ποιητών της εποχής του που έγραφαν σε ελεύθερο στίχο. Ένα από τα σονέτα σας για τον Κάλβο αρχίζει με τους στίχους: «Ο στίχος είναι μια ασθένεια ψυχής/

Πριν από χρόνια κάποιος βουλευτής μίλησε με απαξίωση για την ποίηση. Αποκάλεσε τους ποιητές «λαπάδες». Γιατί η πολιτεία μερικές φορές υποτιμά ΄ή αδιαφορεί για τα γράμματα και τον πολιτισμό; Προφανώς ο βουλευτής αυτός είχε ελάχιστη σχέση με την ποίηση, και μιλούσε για τους ποιητής μέσα από τη γνωριμία του με κάποιος στιχοπλόκους, οι οποίοι εμφανίζονταν ως ποιητές. Θα πρέπει να δούμε μέσα σε ποια συμφραζόμενα τους αποκάλεσε λαπάδες, και γιατί αισθάνθηκε την ανάγκη, βουλευτής αυτός, να μιλήσει για ποιητές. Ποια θα ήταν τα πράγματα, αν οι πολιτικοί στις ομιλίες τους χρησιμοποιούσαν στίχους ΄ή είχαν στο μαξιλάρι τους ποιήματα του αγαπημένου τους ποιητή; Δεν νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη τον μέσο δείκτη πνευματικής καλλιέργειας των πολιτικών μας. Μάλλον χειρότερα θα ήταν, αν στην έννοια των πραγμάτων περιλαμβάναμε και την ποίηση – θα κακοπάθαινε η ποίηση. Βέβαια η ποίηση, και η λογοτεχνία γενικότερα, κακοπαθαίνει και από τους κριτικούς της λογοτεχνίας, όταν τη συνδέουν περισσότερο απ’ όσο θα έπρεπε με την πολιτική. Θέλω να πω, δεν είναι λίγοι οι κριτικοί που στα κείμενά τους χρησιμοποιούν ως αξιολογικά κριτήρια πολιτικά τσιτάτα, ή έχουν στο μαξιλάρι τους κείμενα του αγαπημένου τους κοινωνικοπολιτικού στοχαστή. Ξέρετε, μου φαίνονται αστεία συνθήματα του τύπου «Οι ποιητές στην εξουσία», που τα βλέπω ακόμη και σήμερα σε τοίχους των Εξαρχείων. Για την άσκηση εξουσίας –διακυβέρνησης, αν θέλετε, αν η λέξη εξουσία ενοχλεί– πολύ πιο σημαντική από την εξουσία είναι η λογική, η οποία δυστυχώς απουσιάζει τις τελευταίες δεκαετίες, και όχι μόνο από το πολιτικό μας πεδίο. Μας έχει λείψει και η φαντασία, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Η ποίηση έχει μια ιστορική συνέχεια από την αρχαιότητα. Γιατί δεν συνεχίζει να κατέχει την πρώτη βαθμίδα του αναγνωστικού ενδιαφέροντος; Στην αρχαιότητα η ποίηση ήταν σχεδόν όλη η λογοτεχνία – θέλω να πω ότι η ποίηση εκτελούσε και χρέη μυθιστορήματος και διηγήματος, ακόμη και φιλοσοφικού δοκιμίου. Στην εποχή μας δεν είναι μόνο η πεζογραφία –κυρίως το μυθιστόρημα με την ανάδυσή του τους προηγούμενους αιώνες– εκείνη που απορρόφησε το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού και το απομάκρυνε από την ποίηση· είναι και η εμφάνιση νέων τεχνών, κυρίως του κινηματογράφου, και η ευρύτατη διάδοση της τέχνης των εικόνων με την τηλεόραση. Όλα αυτά ικανοποιούν ευκολότερα τις λογοτεχνικές –και τις συναφείς με αυτές καλλιτεχνικές– ανάγκες των ανθρώπων. Ακόμη, η ανάγνωση της ποίησης απαιτεί μεγαλύτερη κινητοποίηση από την πλευρά του δέκτη απ’ ό,τι η προσέγγιση άλλων τεχνών, κι αυτό σε μια εποχή γενικής χαλαρότητας, όπως η δική μας, δεν ευνοεί την ανάγνωση των ποιημάτων. Διαβάζει ο Έλληνας ποίηση; Διαβάζει ελάχιστα περισσότερο απ’ όσο γράφει ποίηση. Θέλω να πω, οι αναγνώστες της ποίησης –πιστεύω όχι μόνο για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω, αλλά και γιατί ο ποιητικός μας λόγος σήμερα βρίσκεται στην ακμή στην οποία βρισκόταν στα μέσα του περασμένου αιώνα– είναι λίγο περισσότεροι από εκείνους που εκφράζονται με την ποιητική γραφή, δηλαδή ελάχιστοι σε σύγκριση με εκείνους που διαβάζουν πεζογραφία –κυρίως μυθιστόρημα– χωρίς να έχουν οι ίδιοι συγγραφικές φιλοδοξίες. Αυτό δεν είναι μόνο κακό, έχει και τα καλά του. Διότι αν είναι η ποίηση να ξανακερδίσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών, αυτό θα γίνει με τους δικούς της όρους, τους όρους που θα επιβάλει η ποιητική τέχνη, και όχι με το κίνητρο της ευρείας, της εμπορικής αναγνωσιμότητας. Διαβάζουμε συχνά στον Τύπο για εργαστήρια μυθιστορήματος και ποίησης. Αλήθεια, διδάσκεται η ποίηση; Η ποίηση, η λογοτεχνία γενικά, δεν διδάσκεται. Ή έχεις το λογοτεχνικό ταλέντο ή δεν το έχεις – είναι χάρισμα φυσικό, το οποίο, βέβαια, χρειάζεται και να το αναπτύξει όποιος το έχει. Δεν θέλω να πω ότι τα μαθήματα «δημιουργικής γραφής», τα οποία παρακολουθούν στις μέρες μας πολλοί –έχουν γίνει της μόδας–, είναι εντελώς ανώφελα. Στους ταλαντούχους δεν πιστεύω ότι προσφέρουν κάτι το σημαντικό. Αυτοί βρίσκουν τον δρόμο μόνοι τους. Είναι χρήσιμα για τους μη ταλαντούχους, γιατί τους βοηθούν να βελτιώσουν την επικοινωνία τους με τη λογοτεχνία, να γίνουν καλύτεροι αναγνώστες της – με την προϋπόθεση, φυσικά, ότι όσοι «διδάσκουν» τα μαθήματα αυτά είναι ταλαντούχοι συγγραφείς.

βιβλία:

Στη νήσο των Μακάρων ΚΕΔΡΟΣ

INDEX_46

στα δύο πρόσφατα βιβλία σας Ο Σεφέρης κατέχει περίοπτη θέση. Το ποίημά σας «Ο Γιώργος Σεφέρης ανάμεσα στα αγάλματα» είναι το μόνο που δεν είναι σονέτο και είναι το τελευταίο της συλλογής, σε μια θέση ξεχωριστή από τα σονέτα. Και ο Κινούμενος στόχος περιέχει εφτά κριτικά κείμενα για τον ποιητή. Ποια είναι η σχέση όλων αυτών των κειμένων με το Ο ποιητής και ο χορευτής, το μεγάλο βιβλίο σας για τον Σεφέρη; Όχι μόνο τα εφτά κείμενα αλλά και το ποίημα που αναφέρατε, που είναι κι αυτό ποίημα «κριτικό», είναι συμπληρωματικά του βιβλίου, που είναι ένα βιβλίο νεανικό, μια διδακτορική διατριβή. Από το 1979, που δημοσιεύτηκε, ως το 2009, που γράφτηκε το τελευταίο από αυτά τα κείμενα, είχα τον χρόνο να μελετήσω καλύτερα ορισμένες πτυχές του έργου του Σεφέρη, που, αν είχαν σχολιαστεί στη διατριβή, θα την έκαναν καλύτερο βιβλίο. Αλλά τα κείμενα αυτά γράφτηκαν και από αντίδραση στην υποτιθέμενη περισπούδαστη αμφισβήτησης του σεφερικού έργου από ανθρώπους που συγχέουν τους κανόνες της «πολιτικής ορθότητας» με εκείνους της λογοτεχνικής κριτικής.

Ο Νάσος Βαγενάς γεννήθηκε στη Δράμα το 1945. Το 1960 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στα πανεπιστήμια Αθηνών, Ρώμης, Έσεξ και Κέμπριτζ, όπου εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα την ποίηση και την ποιητική του Γιώργου Σεφέρη. Από το 1980 ως το 1991 διατέλεσε καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, και από το 1992 είναι καθηγητής Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εκτός από τα ποιητικά βιβλία του ο Νάσος Βαγενάς έχει δημοσιεύσει και έξι βιβλία μελετών και δοκιμίων πάνω σε θέματα της λογοτεχνίας και της λογοτεχνικής κριτικής, που τον έχουν αναδείξει σε έναν από τους σημαντικότερους σήμερα Έλληνες κριτικούς. Η ειρωνική γλώσσα, βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Κριτικής το 1995 και η ποιητική συλλογή Στέφανος με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 2005.

INDEX_46

ΣYNENTEYΞH

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Μάκης Πανώριος Η σπαραχτική ψευδαίσθηση της ελπίδας

Μιλήστε μας για το νέο σας μυθιστόρημα Η σιωπή στο τέλος του δρόμου, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Οξύ. Η σιωπή στο τέλος του δρόμου επιχειρεί να σχεδιάσει την υπαρξιακή πορεία του ανθρώπου. Κυρίως τη στάση του κατά τη στιγμή της ολοκλήρωσης αυτού του οδοιπορικού. Το ταξίδι του Αλέξανδρου προς τη συμβολική Μητρόπολη νοείται ως αυτογνωσία του Εαυτού και της Πραγματικότητας. Και τα δύο αυτά κομβικά στοιχεία της αφηγούμενης ιστορίας προσεγγίζονται με τις νόμιμες αναρχικές δυνατότητες της φαντασίας, προκειμένου να αποκαλύψουν την πιθανή εσωτερική τους διάσταση που επικαλύπτει η εξωτερική επιφάνειά τους. Το μυθιστόρημα αυτό ανήκει σε μια άτυπη τριλογία την οποία εγκαινιάζει Η Κατάκτηση (1970), συνεχίζεται με Το Μαυσωλείο (2006) και καταλήγει στη Σιωπή… Ο Αλέξανδρος είναι ο Ταξιδιώτης που περιμένει η ιστορία. Φεύγει από τον κόσμο και λέει «Σαν να μην έζησα εκεί πέρα ποτέ». Η σκέψη του και η στάση του τι προμηνύουν; Ίσως τη σπαραχτική ψευδαίσθηση της ελπίδας ότι, πιθανώς, μπορεί να μετακομίσει σε κάποιο άλλο ιδανικό χωροχρονικό συνεχές. Η ματαιότητα αυτής της μυθικής προοπτικής πηγάζει από τη σπαραχτική συνειδητοποίηση της αναχώρησης. Κυρίως από τη σημασία του οριστικού αποχαιρετισμού της «Αλεξάνδρειας», με ό,τι τη συνιστούσε ως εκείνη τη φοβερή στιγμή. Όλα ανήκουν στο Χτες, και το Χτες έχει πάψει πια να υφίσταται. Σαν να μην υπήρξε ποτέ. Σαν να μην το έζησε ποτέ. Οι περιγραφές των μορφών που συναντά ο Αλέξανδρος είναι γεμάτες μυστήριο. Οστεώδεις μορφές με μακριά δάχτυλα, γένια… Κάτι σαν να φέρνουν στη μνήμη μας τις ασκητικές φιγούρες περασμένων αιώνων. Η καταγωγή τους πρέπει να αναζητηθεί στη βυζαντινή αγιογραφία, κατάλληλα φυσικά διαμορφωμένες ώστε να λειτουργήσουν στη συγκεκριμένη ιστορία. Είναι περισσότερο διαχρονικά σύμβολα παρά χαρακτήρες, χωρίς αυτό να σημαίνει, ωστόσο, ότι έχουν απογυμνωθεί από την υλική ενδυμασία τους. Τουλάχιστον έτσι προσπάθησα να τα «αναγνώσω» κατά τη «συνάντησή» μου με αυτά. Αυτό που εντυπωσιάζει τον αναγνώστη είναι ότι η πλοκή βασίζεται σε ποιοτικές δομημένες σκηνές που σε ταξιδεύουν ακολουθώντας την πορεία του Αλέξανδρου. Πώς σχεδιάζετε τη συγγραφή; Υπάρχουν τεχνικές ΄ή άλλες επινοήσεις; Αν συμβαίνει αυτό, θα πρέπει να το εγγράψω στα θετικά του μυθιστορήματος. Είναι μια κριτική-έπαινος που με συγκινεί. Μου είναι αδύνατο να διανοηθώ ότι κατόρθωσα το αδύνατο. Ίσως επειδή η μόνη μου έγνοια, αγωνία και άγχος είναι να οικοδομήσω

INDEX_46

τη συγκεκριμένη ιστορία με τις επίσης συγκεκριμένες «στάσεις»επεισόδια και με τη συγκριμένη γραφή τους, την οποία και υπαγορεύει αυτή η ίδια η μυθολογία της. Εμπεριέχω συνήθως ολοκληρωμένη την ιστορία, ακόμη και στις λεπτομέρειές της. Στη συνέχεια επιχειρώ το πρώτο της χειρόγραφο και μετά εργάζομαι πάνω σ’ αυτό, με το οποίο και διατηρώ μόνιμη επαφή, προσπαθώντας να σταθώ όσο πιο αποστασιωμένα μου είναι δυνατόν απ’ αυτό, ώστε να αποκτήσει το ουσιώδες που μπορεί να τη χαρακτηρίσει. Εντύπωση μου προκάλεσε πως ένας από τους οδηγούς του Ταξιδιώτη εργάζεται ασταμάτητα. Αυτά που ισχύουν στη ζωή έχουν σχέση με το ταξίδι στο υπερπέραν; Νομίζω πως είναι στη φύση του ανθρώπου η τάση της εργασίας. Μια ίσως υποσυνείδητη λειτουργία κατάκτησης της πραγματικότητας που τον υπερβαίνει, στο βάθος της οποίας υποφώσκει η αποφυγή του αναπόφευκτου. Τίποτε απολύτως απ’ ό,τι συμβαίνει σ’ αυτή την ανεξήγητη πραγματικότητα δεν έχει σχέση με το «ταξίδι στο υπερπέραν». Τέτοιο ταξίδι δεν νομίζω ότι υπάρχει. Το γήινο ταξίδι ολοκληρώνεται στο τέλος του. Δεν υπάρχει συνέχειά του. Πολλοί από τους ήρωες μιλούν για την παραδοσιακή μορφη τησ συντεχνίασ, οπωσ ειχε διαμορφωθει κατα τον μεσαίωνα. Ποια θα ήταν η εξέλιξη της κοινωνίας μας αν συνεχιζόταν αυτή η διαδικασία; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, κι ας δίνεται η εντύπωση ότι το Σήμερα θα μετεξελιχθεί σε προβλεπόμενο Αύριο. Υπάρχει πάντα ο απρόβλεπτος παράγων που ανατρέπει αυτήν τη βεβαιότητα. Υπό ευρεία έννοια, ωστόσο, αν, κατά παράδοξο τρόπο, η μεσαιωνική συντεχνία συνεχιζόταν επί των ημερών μας, τότε η μορφή της σημερινής κοινωνίας, υπακούοντας στην ιστορική μετεξέλιξη, θα χαρακτηριζόταν από περίκλειστες, αφάνταστα πολύ πιο ισχυρές ομάδες που θα λειτουργούσαν ως κράτος εν κράτει. Θα είχαμε, πιθανώς, έναν παγκόσμιο ολοκληρωτισμό, τον οποίον θα συγκροτούσαν διάφοροι μικρότεροι ολοκληρωτισμοί. Πιστεύω ότι οι συντεχνίες έχουν επιβιώσει στη σημερινή εποχή, αλλά με άλλες ονομασίες. Ο Πορθμέας –αλήθεια, τι ωραία λέξη– υποδέχεται τον Αλέξανδρο στο λιμάνι. Το πέρασμα, το ταξίδι, μου έφερε τη θύμηση του περάσματος των ψυχών στον Άδη. Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε αυτή την υπέροχη διήγηση; Σας ευχαριστώ για τον καλό σας λόγο. Τη συγκεκριμένη σκηνή προκάλεσε η συνειδητοποίηση της ολοκλήρωσης του ταξιδιού και, κυρίως, η οριστική πλέον αποκοπή του ομφάλιου λώρου από το γήινο τοπίο. Επιχείρησα να σχεδιάσω τη φοβερή στιγμή της Αναχώρησης, καταφεύγοντας στην ανεπανάληπτη ωραιότητα του κλασικού μύθου, απαλλαγμένου όμως από τη μεταφυσική του διάσταση.

Διαβάζοντας το βιογραφικό σας, εντυπωσιάστηκα από τις βραβεύσεις, τα μυθιστορήματα και την επιμέλεια που έχετε κάνει σε ανθολογίες του φανταστικού διηγήματος. Δεν είναι περίεργο που σας έχουν χαρακτηρίσει «πατέρα» του φανταστικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα. Το υλικό εργασίας που αναφέρετε στο βιογραφικό μου δεν είναι παρά η έκφραση της αγάπης μου προς τη Φανταστική Λογοτεχνία. Είναι το μόνο λογοτεχνικό είδος που μου πρόσφερε τη δυνατότητα να σχεδιάσω τις υπαρξιακές μου αγωνίες στην προσωπική μου εργασία. Αλλά «πατέρας» του; Θου, Κύριε. Όχι, προς Θεού. Εργάτης του είμαι. Τίποτε περισσότερο. Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει; Ο Όμηρος, οι τραγικοί πρωτίστως, ο Λουκιανός, η Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου, τα λαϊκά βυζαντινά μυθιστορήματα, οι παραλογές του δημοτικού τραγουδιού. Η Μέρι Σέλεϊ, ο Μπραμ Στόουκερ, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, ο Χ.Φ. Λάβκραφτ, ο Λόρδος Ντάνσανι, ο Ιούλιος Βερν, ο Χ.Τζ. Ουέλς, ο Άρθουρ Κλαρκ, ο Ισαάκ Ασίμοφ, ο Ρέι Μπράντμπερι… Αλλά πέραν όλων αυτών των νεοτέρων, ο Φραντς Κάφκα. Ποια είναι η γνώμη σας για τον συγγραφέα Στίβεν Κινγκ; Είναι ένας ευφάνταστος συγγραφέας, που μπορεί να γίνει και ενδιαφέρων και σημαντικός, όταν δεν ενδίδει στην εμπορικότητα – που δυστυχώς το κάνει συχνά– και στην ακατάσχετη φλυαρία. Η Κριστίν, η Λάμψη, το Μίζερι, είναι ωραία μυθιστορήματα. Διαβάζουν οι Έλληνες φανταστικά μυθιστορήματα ή διηγήματα; Όχι, εκτός απ’ αυτά που δυσφημίζουν το είδος, όπως, για παράδειγμα, τα κακόγουστα κείμενα της ανεκδιήγητης Στέφανι Μέγιερς. Δυστυχώς ανθεί το λεγόμενο τηλεοπτικό μυθιστόρημα που αντιγράφει τις σαπουνόπερες, και το ψευδοϊστορικό.

βιβλία:

Η σιωπή στο τέλος του δρόμου ΟΞΥ

Ο Μάκης Πανώριος γεννήθηκε το 1935 στην Κεφαλονιά. Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Σχεδίου και Ζωγραφικής ABC και θέατρο στη Σχολή Θεάτρου και Σκηνοθεσίας Πέλου Κατσέλη. Ως ηθοποιός έχει εργαστεί στο ελεύθερο θέατρο, στο Εθνικό Θέατρο, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Ως συγγραφέας έχει γράψει μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, θέατρο, κριτική βιβλίου και κινηματογράφου. Άλλες δραστηριότητες: Εικονογραφήσεις, επιμέλειες, πρόλογοι βιβλίων, καλλιτεχνική επιμέλεια της σειράς Παγκόσμιο Θέατρο των εκδόσεων Δωδώνη, διεύθυνση της σειράς Φανταστική Λογοτεχνία των εκδόσεων Αίολος. Γράφει στον ημερήσιο έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο κριτική βιβλίου. Έχει τιμηθεί με το Διεθνές Βραβείο Karel (1993) για την προσφορά του στην Επιστημονική Φαντασία και τη Φανταστική Λογοτεχνία, με Χρυσό Στεφάνι Ελιάς (2006) από τον Δήμο Αιγάλεω για την προσφορά του στα Γράμματα και τον Πολιτισμό, και με την Τιμητική Πλακέτα της Αθηναϊκής Λέσχης Επιστημονικής Φαντασίας (2006) για τη συνολική προσφορά του στη διάδοση της Επιστημονικής Φαντασίας στην Ελλάδα.

INDEX_46 INDEX_46

ΣYNENTEYΞH

Συνέντευξη στον Ιωάννη Πλεξίδα*

Harold Kushner Ο Θεός δεν βρίσκεται στους καλούς ανθρώπους

Μια βασική έννοια στα βιβλία σας είναι η έννοια της συγχώρεσης. Από πού μπορεί κάποιος να αντλήσει δύναμη, ώστε να συγχωρήσει κάποιον που του έκανε κακό; Η συμβουλή μου σε ό,τι αφορά τη συγχώρεση είναι απλή: πρόκειται για μια χάρη που κάνουμε στον εαυτό μας και όχι για μια ευγενική συμπεριφορά σε κάποιον που μας έκανε κακό. Το να είμαστε θυμωμένοι με κάποιον που μας πλήγωσε, να τον μισούμε ή να θέλουμε να του κάνουμε κακό, δεν προκαλεί κάτι κακό στον άλλον, αλλά σίγουρα κάνει εμάς λιγότερο ευτυχισμένους, λιγότερο αξιαγάπητους. Το ότι νιώθουμε τον θυμό και δεν μπορούμε να τον ελέγξουμε, μας δίνει την αίσθηση ότι είμαστε αδύναμοι, αβοήθητοι (και φυσικά, το να θέλουμε να το κάνουμε πράξη, ενδεχομένως να έχει άσχημα αποτελέσματα για μας τους ίδιους). Άνθρωποι που έχουν ξεπεράσει τον θυμό τους μου λένε ότι αισθάνονται πολύ καλύτερα και πολύ πιο ευτυχισμένοι, και εύχονται να το είχαν κάνει γρηγορότερα. Βέβαια, δεν είναι εύκολο. Ο Martin Buber έγραψε κάποτε: «Η θρησκεία δεν είναι ένα συναίσθημα στην καρδιά του ανθρώπου». Ποια είναι η δική σας άποψη για τη θρησκεία; Δεν νομίζω ότι κατανοώ απόλυτα τη συγκεκριμένη φράση του Buber (υπάρχουν πολλά στον Buber που δεν κατανοώ), αλλά νομίζω ότι αυτό που λέει είναι ότι η θρησκεία πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό συναίσθημα για τον Θεό. Πρέπει να κατευθύνει τον τρόπο που ζούμε και σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους. Ένας χαρισματικός συνάδελφός μου, ο ραβίνος David Wolpe στο Λος Άντζελες, έγραψε κάποτε: «Η πνευματικότητα είναι ό,τι αισθάνεσαι, η θεολογία ό,τι πιστεύεις και η θρησκεία ό,τι κάνεις». Για μένα, το καλύτερο πράγμα που είπε ποτέ ο Buber είναι το εξής: «Ο Θεός δεν βρίσκεται στα βιβλία, στους νόμους ή στα κτίρια. Ο Θεός δεν βρίσκεται στους καλούς ανθρώπους. Ο Θεός βρίσκεται στις σχέσεις των ανθρώπων, στον τρόπο που ο ένας συμπεριφέρεται στον άλλον».

βιβλία:

Ξεπερνώντας τις απογοητεύσεις της ζωής

Έχουμε ανάγκη τον Θεό, ειδικότερα έναν Θεό που επιτρέπει να υπάρχΟΥν ο πόνος και η δυστυχία στον κόσμο; Πρέπει να ωριμάσουμε, ώστε να πάψουμε να βλέπουμε τον Θεό σαν γονιό ο οποίος μας φροντίζει ή μας τιμωρεί όταν δεν συμπεριφερόμαστε σωστά. Οφείλουμε να δούμε τον Θεό σαν εκείνη την Υπέρτατη Ύπαρξη που μας δίνει δύναμη, όταν χρειαζόμαστε δύναμη, που μας ωθεί να είμαστε φιλεύσπλαχνοι και ευγενικοί, όταν ο άλλος μας χρειάζεται. Είναι Αυτός που εμπνέει τους ανθρώπους να μας στηρίζουν, όταν τους χρειαζόμαστε. Εάν δεν υπάρχει Θεός, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να γίνει κάτι απ’ αυτά; Πώς θα χαρακτηρίζατε τα βιβλία σας; Θεολογικά, φιλοσοφικά ΄ή εγχειρίδια αυτοβελτίωσης; Όταν ταξιδεύω, μου αρέσει να πηγαίνω σε βιβλιοπωλεία και να βλέπω σε ποια κατηγορία έχουν τοποθετήσει τα βιβλία μου. Κάποιες φορές είναι στην κατηγορία «ψυχολογία», κάποιες άλλες στην κατηγορία «αυτοβελτίωση». Αν εξαρτιόταν από μένα, θα δημιουργούσα μια καινούρια κατηγορία, την οποία θα ονόμαζα «Σοφία», και εκεί θα κατέτασσα τα βιβλία μου. Θα τα χαρακτήριζα βιβλία «θρησκευτικής καθοδήγησης», καθώς πραγματεύονται τα πιο σημαντικά θέματα στη ζωή. Πρέπει να ρωτήσω: ξεχωρίζετε κάποιο από τα βιβλία σας; Η απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση πρέπει να είναι «ναι. Είναι το πρώτο μου βιβλίο, Όταν το κακό συμβαίνει σε καλούς ανθρώπους. Όχι γιατί έγινε μπεστ σέλερ και με καθιέρωσε ως συγγραφέα, αλλά επειδή γράφτηκε στη μνήμη του γιου μου και επιπλέον βοήθησε, κυριολεκτικά, εκατομμύρια ανθρώπους. Και αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο αξίζει να ζει κανείς. * Ο Ιωάννης Πλεξίδας είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας και Θεολογίας.

Ο Ραβίνος Kushner γεννήθηκε το 1935 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Columbia. Το 1972 πήρε το διδακτορικό του στον τομέα των Βιβλικών Σπουδών. Είναι κάτοχος 6 τιμητικών διδακτορικών τίτλων. Σήμερα ζει στο Νάτικ της Μασαχουσέτης. Το συγγραφικό του έργο είναι πολυδιάστατο. Τα βιβλία του αποτελούν πηγή έμπνευσης για εκατομμύρια αναγνώστες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Κατακτώντας την ευτυχία ΛΟΓΕΙΟΝ

ΛΟΓΕΙΟΝ

INDEX_43 INDEX_46

INDEX_46 INDEX_43

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Βασίλης Βασιλικός Μνήμη από μελάνι

EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

βιτρίνα

ΔΙΟΠΤΡΑ

επιμέλεια:

Xριστίνα Oικονομίδου Mάκης Tσίτας Άσπα Σκαπέρδα

«...Ο πατέρας μου το έλεγε όταν ήμουν μικρός: “Θα πεθάνεις στην ψάθα με τη λογοτεχνία”. Τελικά μπορεί να βγει δικαιωμένος. Αλλά δεν έζησα, μπαμπά, στην ψάθα. Έζησα στα πλούτη με τη λογοτεχνία. Αν πεθάνω στην ψάθα είναι το λιγότερο. Τι να τα κάνεις τα πλούσια φέρετρα;» Πρόκειται για μία αυτοβιογραφία, όχι με την κλασική έννοια του όρου. Σελίδες ημερολογίου είναι, γραμμένες κατά τη διάρκεια μερικών μηνών στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Μνήμες από το σχολείο, την οικογένεια, περιηγήσεις ανά τον κόσμο, διαφυγή προς αναζήτηση της λύτρωσης κάποιες φορές. Από τα νεανικά χρόνια και τις πρώτες συγγραφικές προσπάθειες μέχρι τη διεθνή αναγνώριση, και από την αναγκαστική αυτοεξορία στην Ευρώπη τα χρόνια της Δικτατορίας μέχρι την επιστροφή στην Ελλάδα, ο Βασίλης Βασιλικός μιλά κυρίως για τον εαυτό του σαν μυθιστορηματικός ήρωας. Από την πένα του όμως δεν ξεφεύγουν και άλλα πρόσωπα, σε όλους μας γνωστά, ο Καζαντζίδης, ο Ιόλας, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Ανδρέας Παπανδρέου…

Θοδωρής Παπαθεοδώρου Τα δάκρυα των αγγέλων ΨΥΧΟΓΙΟΣ 30 Αυγούστου 1949, ο Γράμμος, το τελευταίο προπύργιο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, πέφτει στα χέρια του κυβερνητικού στρατού. Η σύμπτυξη προς το κέντρο του μετώπου και η οργάνωση της υποχώρησης προς την Αλβανία άρχισε από το μεσημέρι της 28ης Αυγούστου. Στις 29 με 30 του μηνός έπεσε το ύψωμα Κάμενικ, μετά η Κιάφα, το Τσάρνο, η Αλεβίτσα… Ο Εμφύλιος λήγει και η ήττα του ΔΣΕ είναι γεγονός. Τρεις γυναίκες, σε τρία διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, η Αγγέλα στο Μυριόφυλλο Καστοριάς, η Μέλπω στη Θεσσαλονίκη, η Αριάδνη στην Αθήνα βλέπουν τις οικογένειες τους να ξεκληρίζονται ανήμπορες να αντιδράσουν και αποχαιρετούν βουβά τους δικούς τους ανθρώπους. Τις κόρες τους που έφυγαν και έσβησαν, τη Γιάννα, τη Φανή, την Κατερίνα. Τρεις μάνες που περίμεναν αέναα μια επιστροφή που ποτέ δεν συνέβη. Τα δάκρυα των αγγέλων αποτελούν την τρίτη πράξη μιας τετραλογίας που αφορά τον ελληνικό Εμφύλιο και θα ολοκληρωθεί με το βιβλίο Οι καιροί της μνήμης.

Γιάννης Μακριδάκης Η άλωση της Κωσταντίας ΕΣΤΙΑ Η Κωσταντία, μια 60χρονη Ρωμιά, μένει στο Τζι χάνγκιρ, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, σε ένα διαμέρισμα με θέα το Κανάλι. Η μοναχοκόρη της η Άννα έχει παντρευτεί και μένει στην Ελλάδα, με έναν άντρα που γνώρισε κατά τη διάρκεια των σπουδών της στην Αθήνα. Τον Οκτώβριο του 2005, η Κωσταντία λαμβάνει ένα πολυσέλιδο γράμμα από τη Χίο, με αποστολέα τον Γιάννη, τον γαμπρό της. Με την επιστολή του της γνωστοποιεί τα όσα αποκαλύφθηκαν σχετικά με το παρελθόν του κατά την πρόσφατη επίσκεψη του ζευγαριού στην Πόλη. Συνταραχτικά νέα δεδομένα που ανατρέπουν σταθερές, καθώς ο Γιάννης δεν είναι αυτός που νόμιζε ότι ήταν, μέχρι τα 35 χρόνια του. Εν ολίγοις, ο γαμπρός της Κωσταντίας είναι Τούρκος από τη μεριά του πατέρα του, υιοθετημένος από ανάδοχη ελληνική οικογένεια στη Χίο. Η Κωσταντία δεν μπορεί να το χωνέψει πως η κόρη της παντρεύτηκε τελικά έναν «τουρκόσπορο». Μια ιστορία για τη μη αποδοχή του Άλλου, του θρησκευτικά και εθνικά διαφορετικού.

INDEX_46

βιτρινα

Γιάννης Ν. Μπασκόζος Ποιοι ακούνε ακόμα τζαζ; και άλλες περίεργες ιστορίες ΚΕΔΡΟΣ «Η μουσική είναι η εμπειρία σου, οι σκέψεις σου, η σοφία σου, αν δεν τη ζήσεις, δεν θα βγει από το κόρνο σου», έλεγε ο Τσάρλι Πάρκερ. Με τη συντροφιά της μουσικής ζουν, αναπνέουν και πράττουν οι ήρωες του βιβλίου. Έντεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές ανθρώπους απλούς, ωστόσο αντισυμβατικούς. Τη θεματολογία διαφοροποιούν η εμφάνιση του Πέτρου Πικρού, ναι μεν στρατευμένου συγγραφέα, αφιερωμένου δε σε αντισυστημικά θέματα. Τη διαφορά κάνουν και οι Ιστορίες από το κόμμα, με ήρωες συντεταγμένους σε κάθετες δομές, που τοιουτοτρόπως τελικά παρεκκλίνουν. Σχέσεις, έρωτες, φιλίες, αναμνήσεις, συναισθήματα, στιγμές καθημερινές εξελίσσονται με «χαλί» μουσικές διαφόρων ειδών. Τζαζ, ροκ, σόουλ, ρεμπέτικα, δημοτικά ή λαϊκά είναι τα τραγούδια που ακούν οι ήρωες, τους συντροφεύουν καθημερινά, καθορίζοντας τις εμπειρίες τους και αναστατώνοντάς τους παροδικά, μέχρι να επιστρέψουν και πάλι στην κανονικότητά τους. Τι κι αν αυτοί που ακούνε ακόμα τζαζ είναι λίγοι ή πολλοί, μικροί ή μεγάλοι, η μουσική είναι για τους λάτρεις της αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους.

Θανάσης Σκρουμπέλος Ο γάμος IASON BOOKS «Δόξα τω Θεώ, ζείτε», ήταν η πρώτη της κουβέντα όταν εκείνος άνοιξε τα μάτια του. «Και γαμώ το Θεό» η δική του. Έτσι γνωρίστηκαν, ο Θανάσης με τη Φατίμα, και έπρεπε να καταφέρουν να βγουν από αυτή την τρύπα που βρέθηκαν κλεισμένοι. Απέναντι ακριβώς από το Σημείο Μηδέν, πάνω σε ένα παλιό πλοίο φάρο, είναι αραγμένοι ο Λιουκ και ο Τζέικ και παρακολουθούν τα όσα εκτυλίσσονται κάτω στην τρύπα. Κάπου κάπου αμολούν κι από λίγο υπνωτικό αέριο. Με μια τέτοια ύπνωση ο Θανάσης βρέθηκε κάποια στιγμή να έχει τρεις άγνωστους με μάσκες πάνω απ’ το κεφάλι του. Όμως εκείνοι τον ήξεραν και του υπαγόρευσαν τι να κάνει. Βάση του μυθιστορήματος η 11η Σεπτεμβρίου, όταν τα δύο αεροσκάφη της εταιρείας American Airlines προσέκρουσαν με διαφορά μερικών λεπτών στους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Ένα κράμα έρωτα, φονταμενταλισμού, τρομοκρατίας. Το ποιος θα νικήσει, ανοιχτό μέχρι το τέλος.

Κυριάκος Γιαλένιος Η νόσος των εραστών ΜΕΛΑΝΙ «Υπάρχει μια ασθένεια κατά την οποία, σε στιγμές μεγάλης έντασης ή υπερβολικού άγχους, και σε συνάρτηση με την έλλειψη ενός ενζύμου, παραλύουν προσωρινά τα άνω άκρα»… Το πρώτο βράδυ που κοιμηθήκανε μαζί, του είπε ψιθυριστά ότι πάσχει ήδη από τη Νόσο των Εραστών, εκείνος ευχήθηκε σιωπηλά αυτή η ασθένεια να είναι ανίατη. Στο φόντο μια έρημη παραθαλάσσια λουτρόπολη. Πρωταγωνιστές, ένας προδομένος εραστής, δύο βασανισμένοι καλόγεροι, ένας διανοούμενος-τσιγγάνος και μια μονόφθαλμη μετανάστρια. Τα νήματα του παιχνιδιού κινεί μια γυναίκα, άλλοτε θύτης, άλλοτε θύμα, πάσχει από την περιβόητη «Νόσο». Οι μοίρες αγνώστων ανθρώπων συνδέονται ξαφνικά, απρόσμενες «θεραπευτικές» φιλίες κι ένας έρωτας στιγματισμένος από την περιώνυμη ασθένεια. Κρυμμένα μυστικά που τους βαραίνουν όλους, απαντήσεις που δεν δόθηκαν, λογαριασμοί που πρέπει να εξοφληθούν, ένα σκηνικό προδοσίας και ανατροπών μέχρι την κάθαρση. Πρόκειται για μια ιστορία μυστηρίου, με ήρωες χαρακτήρες εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους, που πραγματεύεται την ουσία των διαπροσωπικών σχέσεων.

INDEX_46

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

βιτρινα Νίκος Μπατσιούλας Ρώμη: Μάρκιος

Παναγιώτης Γούτας Πάντα είναι Αύγουστος

ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

Ο στρατηγός Αννίβας από την Καρχηδόνα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες στην παγκόσμια ιστορία. Η φήμη του οφείλεται κατά κύριο λόγο στις νίκες επί των Ρωμαίων κατά τον δεύτερο Καρχηδονιακό Πόλεμο. Βρισκόμαστε στο 216 π.Χ. Ο Αννίβας έχει εισβάλει στην ιταλική χερσόνησο και πετυχαίνει στις Κάννες μια μνημειώδη νίκη ενάντια στον ρωμαϊκό στρατό. Η θέση των Ρωμαίων είναι ιδιαίτερα δυσχερής και στα χρόνια που ακολουθούν επιδίδονται σε έναν πόλεμο φθοράς, ποντάροντας στο πρόβλημα ανεφοδιασμού που αντιμετώπιζε ο αντίπαλος στρατός. Για να συνεχίσουν να μάχονται οι Ρωμαίοι καταφεύγουν μέχρι και στη στρατολόγηση σκλάβων. Οι νέες λεγεώνες ξεκινούν γενικευμένη αντεπίθεση που θα σημάνει τελικά τη γιγάντωση της αυτοκρατορίας. Ο Γαλάτης Μάρκιος, ένας από τους σκλάβους στην υπηρεσία του συγκλητικού Σέξτου Σικίνιου, δέχεται τη στρατολόγησή του ως ανέλπιστο δώρο. Η λεγεώνα γίνεται πλέον το σπίτι του. Μια εξιστόρηση γεμάτη μάχες και πάθη, όπου κυριαρχούν οι έννοιες του χρέους και της τιμής.

Καλοκαίρι, μέσα Ιούνη, η ίδια φωνή πληροφορεί τους υπόλοιπους για την καθιερωμένη πλέον ετήσια συνάντηση των παλιών συμμαθητών. Αρχές Αυγούστου σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της Χαλκιδικής, πενηντάρηδες και πενηντάρες τώρα, οι άλλοτε συμμαθητές στο ίδιο δημοτικό σχολείο, μια συνάντηση που κρύβει την αθωότητα των παιδικών τους χρόνων. Με τον καιρό οι συμμετοχές λιγοστεύουν όλο και περισσότερο, θες οι υποχρεώσεις, θες η ρουτίνα… Αυτές τις ίδιες πρώτες μέρες του Αυγούστου κάποιοι άλλοι από τους συμμαθητές, ο Τζακ και ο Μένσα, περιφερόμενοι στο Ιόνιο, μέσα από κόλπα και γνωριμίες με γυναίκες, αποζητούν μια διέξοδο από τα προβλήματα της καθημερινότητας που τους πιέζουν ασφυκτικά. Άλλωστε ο Τζακ έβλεπε το ίδιο όνειρο της φυγής πολλές φορές, μέχρι που του έγινε εμμονή. Στις σελίδες του βιβλίου ξεδιπλώνονται οι χαρακτήρες, των μαθητών της κυρίας Γεσθημανής, μέσα από την καταγραφή δύο παράλληλων ιστοριών, που έχουν αφετηρία τους την ίδια πόλη, τη Θεσσαλονίκη, έναν ζεστό Αύγουστο.

Λένα Μαντά Χωρίς χειροκρότημα

Καίτη Τσουρλάκη Σπασμένη μνήμη

ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΙΩΛΚΟΣ

Η μικρή Ρηνιώ μεγάλωσε κατά κύριο λόγο με τη γιαγιά της την κυρα-Βάγια και τη μαμά της τη Μαργαρίτα. Ο πατέρας της ο Μηνάς απών στο σπίτι, καθώς προτιμούσε να μπεκροπίνει στο καφενείο, φιγούρα που δεν έλειψε καθόλου στο κορίτσι. Κάθε μέρα που περνούσε για τη μικρή ήταν και μια καινούρια περιπέτεια. Οι τρεις γυναίκες καθότανε κάθε βράδυ στο τζάκι και η Ρηνούλα τούς εξιστορούσε όσα έμαθε στο σχολείο. Ένα περιβάλλον γαλήνης και ευτυχίας, σ’ αυτό το μικρό χωριό κοντά στα σύνορα, μέχρι που ο πατέρας της αποφάσισε να την παντρέψει. Η Ειρήνη για να αποφύγει τον ανεπιθύμητο γάμο, το σκάει, δραπετεύοντας πρώτα στα Τρίκαλα και μετά στην πρωτεύουσα. Μετά τους πρώτους μήνες γνωρίζει τη θεία της τη Βένια, φτασμένη τραγουδίστρια. Δίπλα της μαθαίνει πώς κινούνται τα πράγματα στη σοουμπίζ. Ο έρωτάς της με τον Μάξιμο θα γίνει βορά στο βωμό του θεάματος, μήπως έχει έρθει η ώρα να τα αφήσει όλα πίσω;

Γιώτα Γουβέλη Το σκίτσο ΔΙΟΠΤΡΑ Ο Αγαμέμνονας Δοριάδης έλαβε το βαρύγδουπο όνομά του όταν υιοθετήθηκε στα τρία του χρόνια. Χωρίς να γνωρίζει τίποτα για το παρελθόν του, μεγαλώνει στα σοκάκια της Κυψέλης, ακολουθεί ακαδημαϊκή καριέρα και παντρεύεται εσπευσμένα όντας ακόμη φοιτητής. Ένας γάμος που αποδείχτηκε αποτυχημένος καθώς στην πορεία ο Αγάς συνάντησε τον μεγάλο έρωτα. Ο συνομήλικός του Πάνος Τσιαφίδης μένει κοντά στη βιολογική του μητέρα και τη βοηθά να βρει τον χαμένο της γιο. Ανήσυχος και κοσμοπολίτης, η ζωή του βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση, ενώ ακολουθώντας το έμφυτο ταλέντο του στο σκίτσο, διαπρέπει σαν επαγγελματίας στο Παρίσι. Δύο άνθρωποι με τα ίδια παράφορα πάθη, τις γυναίκες και το σκίτσο, δύο δίδυμα αδέρφια που μεγάλωσαν χώρια. Η επανασύνδεσή τους πενήντα χρόνια μετά τον αποχωρισμό τους, δύο δρόμοι που διασταυρώνονται εν αγνοία τους. Η συγγραφέας αναλύει τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των διδύμων, από την ερωτική τους συμπεριφορά μέχρι τη γενικότερη στάση ζωής τους, αλλά και τον ρόλο των δύο μανάδων, της φυσικής και της θετής.

«Με άφησε αβοήθητη να πιάσω το νήμα της ζωής μου από όπου ήθελα και όπως ήθελα, ολομόναχη χαμένη μες στον προσωπικό μου λαβύρινθο, χωρίς καθόλου μνήμες ξαφνικά, λες κι είχα αποκοπεί τελείως από το αθέατο παρελθόν μου». Η πρώτη της εντύπωση όταν επισκέφθηκε τον ψυχαναλυτή και αμέσως μετάνιωσε για την απόφασή της να κάνει ψυχοθεραπεία. Τελικά ποιος λόγος την είχε οδηγήσει εκεί; Η αδυναμία της να διατηρήσει μια σχέση με έναν άντρα, η μοναξιά… Μια απάντηση όχι και τόσο ειλικρινής. Μέσα από τους ανερμάτιστους συνειρμούς της ξεπηδά το παρελθόν, μπερδεμένο με το παρόν, έρωτες φανταστικοί και πραγματικοί, η σχέση της με τη μάνα της, με τον πατέρα της. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας «ερωτεύεται» τον ψυχαναλυτή και βρίσκει σιγά σιγά την άκρη του νήματος. Ένας άνθρωπος που ισχυρίζεται ότι προσπαθεί να μείνει ακέραιος, υποβιβάζοντας όσους εκτιμά, μια συνεχής σύγκρουση. Η Καίτη Τσουρλάκη βουτά στα ενδότερα του ψυχισμού, στην αιτία και το αποτέλεσμα, μέχρι την επερχόμενη κάθαρση.

Νουάρ ιστορίες

NEO

Στα ίχνη του Χένινγκ Μάνκελ και του Στιγκ Λάρσον, δύο νέα ονόματα έρχονται να ταράξουν τα νερά της σύγχρονης σουηδικής αστυνομικής λογοτεχνίας.

NEO

Στο νέο μυθιστόρημά του, ο πατριάρχης της σουηδικής αστυνομικής λογοτεχνίας στήνει μια σκοτεινή ιστορία μυστηρίου, με φόντο την περίφημη θεωρία συνωμοσίας για τον εξαφανισμένο εγκέφαλο του προέδρου Κένεντι.

Ο Χένινγκ Μάνκελ εγκαινιάζει μια σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων με πρωταγωνίστρια την κόρη του πασίγνωστου Κουρτ Βαλάντερ, φέρνοντας στο φως τη νέα γενιά πεισματάρηδων και ταλαντούχων Σουηδών ντετέκτιβ.

Ένα εξαιρετικό ψυχολογικό θρίλερ που θα κάνει τον αναγνώστη να αναρωτηθεί: Υπάρχουν πράγματα στη ζωή που είναι καλύτερο να μη θυμάσαι; Ποιος είσαι αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου; Πώς μπορείς να αγαπάς χωρίς μνήμη;

Στιγκ Λάρσον

Το κοΡΙΤΣΙ ΜΕ Το ΤΑΤουΑΖ

Το κοΡΙΤΣΙ Που ΕΠΑΙΖΕ ΜΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΣΤΗ ΦΩΛΙΑ ΤΗΣ ΣΦΗΓκΑΣ

Νίκος Μουρατίδης 1972 – Το τελευταίο καλοκαίρι ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ Πολλοί από μας καταχωνιάζουμε μνήμες, με τη μορφή αντικειμένων, καλά κλεισμένων σε κουτιά. Ιστορίες που ενώ θέλουμε να ξεχάσουμε, γνωρίζουμε ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε. Μια τέτοια στιγμή και η Ιωάννα έβγαλε τα κουτιά της από την ντουλάπα και τα άνοιξε πάνω στο κρεβάτι. Λύγισε στην εικόνα, εκείνη και ο Νικόλας να χορεύουν στα δεκαοχτώ τους, σ’ ένα πάρτι της αδερφής της. Δεν άντεξε: «Οι Σπέτσες ήταν ο τόπος που μου συνέβη το μεγαλύτερο πλήγμα της ζωής μου και δεν ήθελα όχι να τον αντιμετωπίσω, αλλά ούτε να ξανακούσω γι’ αυτόν». Η ιστορία ενός ανεκπλήρωτου έρωτα που ξαναζωντανεύει 40 χρόνια μετά. Πρωταγωνιστές, η Ιωάννα, ο σύζυγός της ο Κώστας, ο εφηβικός της έρωτας ο Νικόλας, η κόρη της Κλειώ και ο γιος του Νικόλα ο Στέφανος. Η πλοκή διαδραματίζεται σε Αθήνα, Βρυξέλες, Λονδίνο και Σπέτσες, ανάμεσα στο τώρα και στη δεκαετία του ’70, τα χρόνια της χούντας και της μεταπολίτευσης.

Η Λίσμπετ Σαλάντερ, το πασίγνωστο πλέον ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΟ ΤΑΤΟΥΑΖ, και ο Μίκαελ Μπλούμκβιστ, ο μαχητικός δημοσιογράφος και alter ego του θρυλικού Σουηδού συγγραφέα Στιγκ Λάρσον, είναι οι κύριοι πρωταγωνιστές της τριλογίας MILLENNIUM. Τρεις περιπέτειες εγκλήματος και τιμωρίας, ερωτισμού, σεξουαλικής διαστροφής και οικονομικής απάτης, που προκάλεσαν αίσθηση σε όλο τον κόσμο, μεταφράστηκαν σε 41 γλώσσες, απέσπασαν σημαντικά βραβεία και διθυραμβικές κριτικές, κυκλοφορούν σε 60 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και γυρίστηκαν κινηματογραφικές ταινίες!

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Γι α α να γ νώσ τ ες με απαιτήσεις

INDEX_46

Στιβ Γουάτσον ΑΜΝΗΣΙΑ

Χένινγκ Μάνκελ ΠΡΙΝ ΠΕΣΕΙ Η ΠΑΓΩΝΙΑ

Χένινγκ Μάνκελ ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΙΧΝΗ

Μίκαελ Γιουρτ & Χανς Ρούσενφελντ ΣκοΤΕΙΝΑ ΜυΣΤΙκΑ

w w w . p s i c h o g i o s . g r

Δηλώστε συμμετοχή στη μεγάλη κλήρωση και κερΔίστε ενα τρίήμερο ταξίΔί γία Δύο ατομα στη μυστηριώδη στοκχολμη! Πληροφορίες στο εσωτερικό των βιβλίων και στην ιστοσελίδα www.psichogios.gr

OΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ

0,10 €

ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ 2011 ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 150.000 € ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΙΣ ΣΚΟΠΟΥΣ.

βιτρινα

22 Ελένη Στασινού Η γυναίκα των Δελφών

Αγγελίνα Ρωμανού Ψέμα μου

ΩΚΕΑΝΟΣ

ΕΚΑΤΗ

Μετά την επανάσταση του 1821, την εποχή του Όθωνα και των Βαυαρών αντιβασιλέων, ένας γονιός δραπετεύει στο τότε ελληνικό κράτος με την κόρη του. Η Πηγή, πανέμορφη σαν νεράιδα του δάσους, μεγαλώνει με τον πατέρα της, έναν άνθρωπο ιδιαίτερα προοδευτικό για τα δεδομένα της εποχής. Οι δυο τους εγκαθίστανται στο χωριό Καστρί, τους μετέπειτα Δελφούς, προσπαθώντας να ενσωματωθούν στην τοπική κοινωνία. Η Γυναίκα των Δελφών μορφώνεται από τον πατέρα δάσκαλο, όταν το συντριπτικό ποσοστό του λαού είναι αγράμματο και είναι θρησκευόμενη, αλλά όχι θρησκόληπτη. Σε χρόνια που τα ήθη υπαγορεύουν τη θέση της γυναίκας στη σκιά του άντρα, θα φέρει στον κόσμο το παιδί του αγαπημένου της, αλλά και με τον ερωτευμένο μέχρι θανάτου ληστή θα κοιμηθεί. Μαθήματα αξιοπρέπειας λοιπόν από τη Γυναίκα των Δελφών, που με τη στάση της θα μπει η τελική υπογραφή ώστε να αρχίσει η μεγάλη ανασκαφή στην ευρύτερη περιοχή για να φέρει στο φως πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα.

Αμελί Λω Δε θέλει τίτλους η κραυγή ΑΣΠΡΗ ΜΕΡΑ Εφτά διαφορετικές γυναίκες, ισάριθμες διαφορετικές ιστορίες, όπως και ζωές. Η Ελένη, η Αναστασία, η Κωνσταντίνα, η Άννα, η Νεφέλη, η Κατερίνα, η Αντιγόνη, δεν μοιάζουν διόλου μεταξύ τους. Διαφορετική εμφάνιση, γούστα, μόρφωση, ψυχολογία, αντίληψη, ασχολίες. Γυναίκες σαν κι αυτές που συναντάμε καθημερινά, στα ψώνια μας, στο ασανσέρ, στην αίθουσα αναμονής κάποιου ιατρείου, στο μετρό, στην ουρά της τράπεζας, στο διπλανό τραπέζι του μαγαζιού που πίναμε χθες ποτό. Μπορεί να ξεκίνησαν από την επαρχία ή την πρωτεύουσα, να έχουν γονείς εργάτες ή μεγαλοεπιχειρηματίες, πλούσιους ή φτωχούς, εν ζωή ή όχι. Ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, έθεσαν όλες τους τις προτεραιότητές τους, την ευτυχία, την επιτυχία, τον έρωτα, την καταξίωση, τη δόξα, τη φήμη, την αποδοχή, τη μητρότητα. Κάποιες τα κατάφεραν, κάποιες το αντίθετο, παρεξέκλιναν από την πορεία τους ή έμειναν πιστές στην αρχική στόχευση. Δρόμοι με εκπλήξεις, εμπόδια, δυσκολίες, ανατροπές, χαρές, λύπες, επιτυχίες και αποτυχίες. Η πορεία τους ξεδιπλώνεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου.

Παναγιώτης Βλάχος Οι ανόητοι ΚΕΔΡΟΣ Η δίνη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου φαίνεται να έχει καταλαγιάσει. Ακολουθούν τα χρόνια της ανασυγκρότησης, ωστόσο η δυναμική της σύγκρουσης ελλοχεύει, καθώς ο πόλεμος και το οικονομικό κραχ του 1929 άφησαν τσακισμένους τους ανθρώπους να μετρούν τις πληγές τους: πείνα, ανεργία, διαψευσμένες προσδοκίες. Σ’ αυτό το ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο ένας δημοσιογράφος του Associated Press βρίσκεται αντιμέτωπος με τις νέες δυσοίωνες προοπτικές που αναπτύσσονται. Στο Παρίσι ερωτεύεται την Ελίζα, μια γυναίκα με ιδιαίτερη οπτική επί των πραγμάτων. Εκείνος την κατηγορεί για ρομαντισμό, εκείνη για ορθολογισμό, ενώ η μεταξύ τους σχέση διαμορφώνεται και κρίνεται από το κλίμα της εποχής. Βερολίνο, Παρίσι, Βιέννη, Μαδρίτη, Κωνσταντινούπολη, Κορσική, Αφρική την περίοδο της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, ένα κοινωνικό και πολιτικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, εξετάζοντας την αμφισβήτηση απέναντι στην πολιτική, την κοινωνία, την κατευθυνόμενη ενημέρωση και τον συνάνθρωπο, αντιπροτάσσοντας τις αξίες της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας και της κοινής στόχευσης.

INDEX_46

Η Σύλβια αναλογίζεται: «σ’ αγαπώ μου έλεγε, αυτό δεν είναι ενθουσιασμός απλός. Σ’ αγαπώ! Κι έτσι άρχισα να τον πιστεύω». Τι κι αν δεν ήθελε να κάνει μια καινούρια σχέση, τι κι αν στην αρχή έκανε την αδιάφορη. Στη ζωή της δεν είχε πολλούς έρωτες. Έναν δεσμό έκανε, παντρεύτηκε, ήρθαν τα παιδιά, μετά ο χωρισμός. Μπορεί έτσι τα πράγματα να ήταν καλύτερα, αλλά εκείνη βούλιαζε στις καθημερινές της εμμονές, παίρνοντας αντικαταθλιπτικά για διέξοδο. Τότε εμφανίστηκε ο Ρομπέρτο, ο έρωτας. Άραγε είναι όλα όπως φαίνονται; Παροδική η θεραπεία – οι φοβίες, τα κλάματα και οι πανικοί επανήλθαν αρκετά γρήγορα, μαζί και τα ηρεμιστικά. Εν μέσω όλων αυτών, στο πλάι της πάντα ο Αντώνης. Είχαν γνωριστεί τυχαία σε μια παρουσίαση βιβλίου μέσω μιας κοινής γνωστής. Η συμπάθεια αμοιβαία από την πρώτη στιγμή, κοινοί κώδικες, κοινός τρόπος σκέψης, η γνωριμία μετατράπηκε γρήγορα σε φιλία, χωρίς καμία υπόνοια ερωτισμού ανάμεσά τους. Η Μιράντα, το ψέμα της…

Συλλογικό έργο Είσοδος κινδύνου Ιστορίες μυστηρίου ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Βρίσκεστε μπροστά στην Είσοδο Κινδύνου και πλέον μπορείτε να αφήσετε τα κλειδιά σας, σας είναι πια άχρηστα. Στις σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την οικογένεια Ρούσσου, ανακαλύπτοντας τις δεκαέξι διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας τους, γραμμένης υπακούοντας σε κοινές προδιαγραφές. Ο τόπος, οπουδήποτε· ο χρόνος, κάποτε από το 1960 μέχρι σήμερα. Οι γονείς Ανέστης και Ευγενία Ρούσσου, τα παιδιά Οδυσσέας και Σάκης Ρούσσος. Πρωταγωνιστούν επίσης η Μαρία, σύζυγος του Οδυσσέα και ο εντεκάχρονος γιος τους, η δημοσιογράφος Αριάδνη Κριεζή, ο νομικός σύμβουλος του Οδυσσέα Τζώνης Θεοτοκόπουλος, ετών 65, καθώς και ο εικοσιπεντάχρονος Νίκος Ντάκος, δεξί του χέρι. Δεκαέξι συγγραφείς, εκ των ιδρυτικών μελών της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας, στοιχηματίζουν ότι ακόμη και με τους ίδιους περιορισμούς μπορούν να παραγάγουν εντελώς ετερόκλητα αποτελέσματα. Ένα πρωτότυπο εγχείρημα για την αστυνομική λογοτεχνία, στο οποίο έλαβαν μέρος γνωστοί συγγραφείς: Τιτίνα Δανέλλη, Φίλιππος Φιλίππου, Τεύκρος Μιχαηλίδης, Μάιρα Παπαθανασοπούλου, Ανδρέας Αποστολίδης, Σέργιος Γκάκας, κ.ά.

ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Κλωντ Σοπ Η έπαυλις «Μόντε Χρίστο» Τρεις ημέρες στην οικία του κυρίου Αλεξάνδρου Δουμά ΕΣΤΙΑ Έστω και αν δεν σας λέει τίποτα το όνομα Αλέξανδρος Δουμάς, σίγουρα θα γνωρίζετε τους Τρεις Σωματοφύλακες, τον Ντ’ Αρτανιάν, τον Άθω, τον Πόρθο και τον Άραμι. Ο Αλέξανδρος Δουμάς ο πρεσβύτερος υπήρξε κορυφαίος Γάλλος λογοτέχνης, του οποίου τα μυθιστορήματα έκαναν πάταγο στο αναγνωστικό κοινό του 19ου αιώνα. Ο Κόμης Μόντε-Χρίστο υπήρξε ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του, εξού και η ονομασία της έπαυλης και του οικίσκου (κάστρο του Ιφ), όπου και μεταφερόμαστε με την παρούσα έκδοση. 16, 17 και 18 Οκτωβρίου 1847, παρακολουθούμε τρεις μέρες από τη ζωή του γνωστού συγγραφέα, λίγο πριν έρθει η οριστική οικονομική του καταστροφή. Στην περίφημη έπαυλη ζουν αμέτρητοι σκύλοι, εξωτικά ζώα, οργανώνονται λουκούλλεια γεύματα, με καλεσμένους καλλιτέχνες, αριστοκράτες, ερωμένες, φίλους και παράσιτους. Ένα ανήσυχο περιβάλλον, το οποίο διόλου δεν αποσπά τον Δουμά

βιτρινα

από τη συγγραφή του έργου του. Ο Κλωντ Σοπ επιχειρεί να διεισδύσει στην καθημερινότητα και στον ψυχισμό του Δουμά, ενόσω αυτός βρισκόταν στο απόγειο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Κιουρσάτ Μπασάρ Μουσική στο προσκέφαλό μου ΠΑΤΑΚΗ «Στην ουσία, είναι πάρα πολύ απλό: αν φιλήσεις κάποιον και νιώσεις σαν να πηγαίνεις ψηλά με την κούνια, ε, τότε είσαι ερωτευμένη»… Μια γυναίκα που από μικρή δεν κοιμάται χωρίς να ακούει μουσική για συντροφιά. Ένα παλιό ερωτικό τραγούδι αναδύεται από ένα μικρό μουσικό κουτί και η μνήμες ζωντανεύουν. Όσες φορές και να διηγηθεί την ιστορία της, δεν αλλάζει κάτι, απλά προσθέτει λεπτομέρειες ξεχασμένες ή καταχωνιασμένες. Το βιβλίο Μουσική στο προσκέφαλό μου είναι εμπνευσμένο από μια πραγματική ιστορία αγάπης. Στις σελίδες του ξετυλίγεται ένας μεγάλος και απαγορευμένος έρωτας, όπως τον αφηγείται η πρωταγωνίστριά του. Ταραγμένη δεκαετία του εξήντα… Μια νεαρή κοπέλα γνωρίζει έναν μεγαλύτερό της παντρεμένο άντρα και στο πρόσωπό του ανακαλύπτει το άλλο της μισό, αλλά κι εκείνος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν. Ο άντρας είναι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κι η γυναίκα, η σύζυγος ενός πετυχημένου Τούρκου διπλωμάτη. Μια ερμηνεία της ζωής με άξονα τον έρωτα, μέσα από λέξεις και σκέψεις που έμειναν ανείπωτες.

Λέων Τολστόη Οικογενειακή ευτυχία ΓΚΟΒΟΣΤΗ Ο δύσκολος και παγερός χειμώνας είχε πλέον περάσει. Η Μάσα μετά τον θάνατο και της μητέρας της παρέμεινε με τη μικρότερη αδερφή της τη Σόνια και την παιδαγωγό τους την Κάτια, στο πατρικό τους σπίτι στο χωριό. Η δεκαεφτάχρονη κοπέλα το τελευταίο διάστημα δεν είχε όρεξη για τίποτα, την κυρίευε ένα έντονο συναίσθημα μοναξιάς και πλήξης. Την άνοιξη όμως τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Η Μάσα παντρεύεται τον κατά είκοσι χρόνια μεγαλύτερό της Σεργκέι Μιχαήλοβιτς, φίλο του μακαρίτη πατέρα της και κηδεμόνα των δύο ορφανών πλέον αδερφών. Το ζευγάρι ζει στην εξοχή για ένα διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου αναπτύσσεται μεταξύ τους μια τρυφερή σχέση. Ωστόσο, όταν μετακομίζουν για λίγο στην Πετρούπολη, η σχέση τους διαταράσσεται. Η Μάσα παρασύρεται από την κοσμική ζωή της πόλης και χάνει κάθε ενδιαφέρον για τον γάμο της. Είναι αυτή όμως η ζωή που πραγματικά θέλει και όχι η γαλήνη της οικογενειακής ευτυχίας;

Prosper Mérimée Νουβέλες Η Αφροδίτη της Ιλ, Ματέο Φαλκόνε, Ταμάνγκο ΠΑΠΥΡΟΣ Ο Προσπέρ Μεριμέ ασχολήθηκε με διάφορα είδη του πεζού και του έμμετρου λόγου. Η παρούσα συλλογή περιλαμβάνει τρεις από τις πιο γνωστές νουβέλες του, γραμμένες μεταξύ 1829-1837, με διαφορετική θεματική, αλλά έκδηλο το εξωτικό στοιχείο. Στην «Αφροδίτη της Ιλ», η ανακάλυψη ενός αρχαίου αγάλματος της θεάς αναστατώνει τη ζωή μιας οικογένειας που διαβιοί σε μια επαρχιακή πόλη στα Ανατολικά Πυρηναία. Με την αποκάλυψη του αγάλματος αναδύονται στην επιφάνεια οι δυνάμεις της φαντασίας και της σεξουαλικότητας. Στο «Ματέο Φαλκόνε», παρουσιάζει τα ήθη της Κορσικής, περιγράφοντας αυτό το ιδιαίτερο νησί σε όλη του την αγριότητα και το μεγαλείο. Στο «Ταμάνγκο», ο Μεριμέ ασχολείται με το ζήτημα του δουλεμπορίου των μαύρων, που ήταν αρκετά επίκαιρο την εποχή της συγγραφής του έργου του. Από τη λογοτεχνία του φανταστικού λοιπόν, στην ηθογραφία και την κριτική καταγραφή

βιτρινα

24 κοινωνικών προβληματισμών. Στο επίμετρο του βιβλίου υπάρχουν μεταφρασμένες οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις του συγγραφέα από την επίσκεψή του στην Ελλάδα το 1841.

Ουμπέρτο Έκο Το κοιμητήριο της Πράγας ΨΥΧΟΓΙΟΣ Ο Σιμόνε Σιμονίνι, γαλουχημένος από μικρός με τα ιδεώδη του ακραία συντηρητικού καθολικού παππού του, είναι ένας κυνικός, αμοραλιστής πλαστογράφος και μυστικός πράκτορας. Ηλικιωμένος πια, ζει στο Παρίσι το 1897 και ξεκινά να κρατά σημειώσεις για τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή του, ελπίζοντας να καταφέρει να θυμηθεί όσα η αμνησία έχει σβήσει από το μυαλό του. Στην «περιήγησή» του στην Ευρώπη του 19ου αιώνα έχει γνωρίσει τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της εποχής και έχει παρακολουθήσει την εκστρατεία του Γαριβάλδη στη Σικελία, τη δημιουργία της αυτοκρατορίας του Ναπολέοντα Γ΄, τον γαλλογερμανικό πόλεμο, την παρισινή Κομούνα, την υπόθεση Ντρέιφους και διάφορα άλλα σημαντικά γεγονότα, εμπλεκόμενος παρασκηνιακά στην έκβασή τους. Το αποτέλεσμα, η δημιουργία των Πρωτοκόλλων της Σιών, των εγγράφων δηλαδή που υποδεικνύουν διαθέσεις για την κατάκτηση του κόσμου. Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά το «Όνομα του Ρόδου», ο Έκο επανέρχεται με ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα, όχι για να ξαναγράψει την ιστορία, αλλά για να συνεισφέρει στο ξεθώριασμα κάποιων μύθων.

Irvine Welsh Έγκλημα ΟΞΥ «Τράβηξε προς τα κάτω το νυχτικό της κι έπιασε μέσα στη χούφτα της χαμηλά το στρίφωμα μαζί με το σεντόνι για να τυλιχτεί, για να σφίξει τα δόντια και να περιμένει». O ντετέκτιβ Ρέι Λένοξ αφήνει πίσω του το Εδιμβούργο και στην προσπάθειά του να μαζέψει τα κομμάτια του, περνάει τον Ατλαντικό για να καταλήξει στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Το σκηνικό, αν και ηλιόλουστο, είναι σκοτεινό και άρρωστο, παιδοφιλία, ευαίσθητοι ενήλικοι με ψυχολογικά τραύματα, ασταμάτητη χρήση ναρκωτικών και υπερκατανάλωση σεξ, ικανοποίηση βίαιων, ζωωδών ενστίκτων. Με τον παράγοντα «τύχη» να βασιλεύει, ο Λένοξ συναντά ένα κακοποιημένο μικρό κορίτσι, 10 χρόνων, το οποίο καλείται να προστατεύσει, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα και τις ανάρμοστες εκρήξεις της σεξουαλικότητάς της. Επιλογή ή μη, ο ντετέκτιβ είναι πλέον αναγκασμένος να σώσει τα προσχήματα σε μια κοινωνία άκρως διεφθαρμένη, ξανακερδίζοντας ταυτόχρονα την ψυχική του ισορροπία. O Irvine Welsh επανέρχεται με μία ιστορία καταιγιστικής δράσης, ένα κινηματογραφικό μυθιστόρημα για την κακοποίηση της ανθρώπινης ψυχής, την αθωότητα και τη λύτρωση.

Αρτούρο Σανγκάλλι Η εκδίκηση του Πυθαγόρα ΠΑΤΑΚΗ Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος υπήρξε σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Πέρα από τη συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης, οι περισσότερες από τις γνώσεις που έχουμε για τη ζωή του καλύπτονται από πέπλο μυστηρίου, καθώς και ο ίδιος δεν άφησε πίσω του κανένα γραπτό κείμενο – ή τουλάχιστον αυτό μέχρι τώρα νομίζουμε. Η «ύπαρξη» ενός τέτοιου χειρόγραφου πυροδότησε τη συγγραφή του παρόντος μαθηματικού μυθιστορήματος. Ο Τζουλ Ντέιβιντσον, ένας νεαρός Αμερικανός μαθηματικός, ενώ καταπιάνεται με τη λύση μαθηματικών γρίφων, ανακαλύπτει την ύπαρξη μιας σέχτας νεο-πυθαγόρειων. Παράλληλα, ο Έλμερ Γκαλγουέι, καθηγητής κλασικής ιστορίας στην Οξφόρδη, βρίσκει ένα αραβικό χειρόγραφο που αναφέρει την ύπαρξη ενός αρχαίου

INDEX_46

παπύρου, γραμμένου πιθανόν από τον ίδιο τον Πυθαγόρα. Οι δύο άντρες πρέπει να βρεθούν και να ανταλλάξουν τις πληροφορίες τους. Η εκδίκηση του Πυθαγόρα κρατάει σε αγωνία ακόμα και αυτούς τους αναγνώστες που στα σχολικά τους χρόνια μισούσαν την ώρα των μαθηματικών ή απλά δεν τα κατάλαβαν ποτέ.

Licia Troisi Το χρονικό του αναδυόμενου κόσμου: Το φυλαχτό της δύναμης ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Η μάχη μεταξύ των Ελεύθερων Χωρών και των ανίκητων φαντασμάτων του Τυράννου, εξακολουθεί να μαίνεται. Η Νιάλ, το τελευταίο μισοξωτικό, που έχει απομείνει από τον Αναδυόμενο Κόσμο, ξεκινά, με συντροφιά το νεαρό μάγο Σεννάρ, μια νέα δύσκολη αποστολή. Προσπαθούν να συγκεντρώσουν τις οχτώ πέτρες ενός παντοδύναμου φυλαχτού, για να δοθεί τέλος στην αιματοχυσία. Οι πέτρες βρίσκονται στα έγκατα καθεμιάς από τις οχτώ χώρες του Αναδυόμενου Κόσμου, προστατευμένες στους ιερούς ναούς των Πνευμάτων της φύσης. Αν η Νιάλ καταφέρει να συλλέξει όλες τις πέτρες, να αντιμετωπίσει κάθε είδους μαγεία, όπως αυτή που επιστρατεύει ο Τύραννος. Μετά την επική αντίσταση που παρουσίασαν οι ήρωες, όταν ο κακός μάγος Τύραννος επιτέθηκε στη Γη των Ανέμων και το ταξίδι του Σεννάρ, στο χαμένο βασίλειο του Βυθισμένου Κόσμου, η Licia Troisi επανέρχεται με το τρίτο βιβλίο της τριλογίας Το χρονικό του αναδυόμενου κόσμου: Το φυλαχτό της δύναμης, για να μας μυήσει στον κόσμο του φανταστικού, με τη χειμαρρώδη γραφή της.

Αντόν Τσέχωφ Η κυρία με το σκυλάκι ΜΕΛΑΝΙ Η κυρία με το σκυλάκι, η Άννα, αριστοκράτισσα από την επαρχία, νέα, ξανθιά, μετρίου αναστήματος, φορώντας τον ίδιο χαρακτηριστικό μπερέ, έκανε συχνά περίπατο με τη συνοδεία ενός άσπρου λουλού. Μια τέτοια μέρα, ο Γκούρωφ, Μοσχοβίτης φιλόλογος, αποφάσισε να την προσεγγίσει. Οι δυο τους γνωρίζονται, γευματίζουν, δειπνούν, κάνουν βόλτες, κοιτούν τη θάλασσα. Εκείνη δυστυχισμένη στο γάμο της, παντρεύτηκε στα είκοσί της γιατί πίστευε ότι υπάρχει μια διαφορετική ζωή. Εκείνος, παντρεμένος επίσης, φοβόταν τη γυναίκα του, τη θεωρούσε στενόμυαλη, ασήμαντη και άχαρη, ίσως αυτός να ήταν και ο λόγος που μιλούσε άσχημα για τις γυναίκες. Ανάμεσά στους ξεκινά ένας δεσμός, απόρροια της ρομαντικής ατμόσφαιρας στη Γιάλτα. Η επιστροφή στην πραγματικότητα επιβάλλει και τη διάλυση αυτής της θυελλώδους σχέσης. Ωστόσο ο Ντμίτρι Γκούρωφ διαπιστώνει πως δεν μπορεί να ξεχάσει την Άννα. Μια φαινομενικά συνηθισμένη ερωτική ιστορία απογειώνεται από την πένα του Τσέχωφ, διατυπωμένη αριστοτεχνικά σε όλη της την ένταση και τις συναισθηματικές της εναλλαγές.

Κέρστιν Γκίερ Η Μαφία των Μαμάδων: Τα ετερώνυμα μπλέκονται ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ «Ο Αντόν ήθελε να γνωρίσει τους γονείς μου. Και όχι μόνο αυτό. Ήθελε τους γονείς μου να τους γνωρίσουν κι οι γονείς του. Λες και τα πράγματα δεν ήταν ήδη αρκετά πολύπλοκα μ’ εμάς: δύο νοικοκυριά, δύο πρώην σύζυγοι, δύο παιδιά κι ένας σατανάς». Η Κονστάντσε μπορεί να είναι μια γυναίκα όμορφη, ξανθιά, με ατελείωτα πόδια, ωστόσο είναι μύθος ότι οι γυναίκες αυτού του τύπου δεν έχουν προβλήματα, κι εκείνη μάλιστα έχει αρκετά… Ο σύντροφός της ο Αντόν επιθυμεί διακαώς να συγκατοικήσουν, γεγονός που αναστατώνει τη ζωή τους και τη μεταξύ τους σχέση. Από τη μια ο «σατανάς», η εξάχρονη κόρη του η Έμιλι, προσπαθεί να βγάλει την Κονστάντσε από τη ζωή του μπαμπά της· από την άλλη, οι καθωσπρέπει κυρίες της περιοχής επανέρχονται

βιτρινα

με νέα φιλόδοξα σχέδια. Επιπλέον, καταστροφικό ρόλο παίζουν και οι τρομεροί γονείς της. Κάπου εκεί πριν την ολοκληρωτική καταστροφή, επεμβαίνουν οι «μαφιόζες» φίλες της με τσαχπινιά και όλα τους τα γυναικεία όπλα.

Quim Monzó Το μέγεθος της τραγωδίας ΠΑΠΥΡΟΣ Ο Ραμόν-Μαρία είναι ένας πρώην εκδότης, που βγάζει τα προς το ζην παίζοντας τρομπέτα σε ένα θέατρο. Τις τελευταίες εβδομάδες διακατέχεται από έναν ακατανίκητο πόθο, να κάνει σεξ με τη Μαρία-Εουζένια, ντίβα του θεάτρου στο οποίο εργάζονται μαζί. Ωστόσο, ενώ όλα έχουν πάρει τον δρόμο τους και οι φαντασιώσεις του φαίνεται ότι θα γίνουν πραγματικότητα, φοβάται ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του ως «γνήσιο» αρσενικό. Τραγική ειρωνεία: ο ανδρισμός του τελικά δεν τον προδίδει, αλλά η στύση του γίνεται μόνιμη, λόγω ενός σπάνιου συνδρόμου που θα τον οδηγήσει στον θάνατο μερικές εβδομάδες αργότερα. Η απόλυτη χαρά μετατρέπεται σε αμετάκλητη λύπη όσο το τέλος πλησιάζει και ο ήρωας θέλει να ζήσει στις μέρες που του απομένουν όσα δεν έζησε, εκπληρώνοντας κάθε του επιθυμία. Ένα μυθιστόρημα για τα πάθη της καθημερινότητάς μας, τον έρωτα, τη λαγνεία, το μίσος, την αποξένωση και τον αδυσώπητο χρόνο, που κυλάει χωρίς γυρισμό.

Ντενίζ Καβουκτσούογλου Καθημερινές πολίτικες ιστορίες IASON BOOKS Η κυρία Τζεβριγιέ, παραδουλεύτρα στο σπίτι ενός εργένη, ο θείος Λεβόν, η μαντάμ Κατίνα και το κοινό της μυστικό με την αδερφική της φίλη Μουζεγιέν, ο αξιωματικός Τεβφίκ και διάφοροι άλλοι ήρωες συνθέτουν τον πολίτικο καμβά του Ντενίζ Καβουκτσούογλου. Καθημερινές, απλές ανθρώπινες καταστάσεις, οι κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται στο περιβάλλον των πρωταγωνιστών, η μοναξιά που συνοδεύει τον ερχομό των γηρατειών, τα χρόνια που περνάνε γρήγορα, η δόξα και η ομορφιά εφήμερες αξίες, η αποδοχή του «άλλου», του διαφορετικού και η αρμονική συνύπαρξη, η έννοια της αλληλεγγύης, ο έρωτας, ο εγωισμός και η αυτοπεποίθηση. Τούρκοι, Έλληνες, Αρμένιοι, Κούρδοι μάς μεταφέρουν το άρωμα της πολυπολιτισμικής Κωνσταντινούπολης. Μέσα από τα στιγμιότυπα της ζωής τους, γνωρίζουμε την ευρύτερη «γειτονιά» μας, έναν κόσμο τόσο κοντινό και ταυτόχρονα τόσο τεχνηέντως κρυμμένο. Καιρός λοιπόν να διαλυθούν οι προκαταλήψεις και τα κλισέ στερεότυπα για όσους μένουν δίπλα μας.

Φιλίπ Τζιαν Doggy Bag Περίοδος 3 GEMA Το πεπρωμένο φυγείν αδύνατο, είναι μια φράση που ταιριάζει γάντι στην εκκεντρική οικογένεια Σολένς, που επιστρέφει δριμύτερη με την τρίτη περίοδο του Doggy Bag. Ο Νταβίντ και ο Μαρκ Σολένς στην ηλικία των είκοσι χρόνων κόντεψαν να αλληλοσκοτωθούν μπροστά στην έντρομη μητέρα τους, για τα μάτια της ίδιας κοπέλας, της Εντίθ. Εκείνη, ενώ ήταν ερωτευμένη

βιτρινα

26 και με τους δύο, προκειμένου να μην εκτραχυνθεί η κατάσταση, προτίμησε να το σκάσει με ένα τρίτο αγόρι. Πλέον, ο Μαρκ και ο Νταβίντ μεγάλωσαν και τώρα στα σαράντα τους νιώθουν σέξι, ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι, διευθύνοντας μια αντιπροσωπία αυτοκινήτων πολυτελείας. Όλα φαίνεται να πηγαίνουν κατ’ ευχήν στη ζωή τους, με τα πάθη τους, τις υποχρεώσεις τους και τις περιπέτειές τους, οι πληγές τους έχουν επουλωθεί κι από εχθροί τα δύο αδέρφια μετατράπηκαν σε σύμμαχοι. Και… η Εντίθ επιστρέφει, πιο σίγουρη για τον εαυτό της από ποτέ. Οι ισορροπίες ανατρέπονται. Ποιος θα αναδειχθεί σε κυρίαρχο του παιχνιδιού;

Μισέλ Ουελμπέκ Ο χάρτης και η επικράτεια ΕΣΤΙΑ Ο Ζεντ Μαρτέν, μοναχικός καλλιτέχνης, γαλουχημένος σε ένα κολέγιο Ιησουιτών, γόνος εύπορου αρχιτέκτονα, ορφανός, καθώς η μητέρα του αυτοκτόνησε όταν ήταν μικρός, ξεκινά την καλλιτεχνική του πορεία φωτογραφίζοντας μεταλλουργικά αντικείμενα. Στις σελίδες του βιβλίου ξετυλίγεται η ζωή του, η επαγγελματική του πορεία, η σχέση του με τις γυναίκες, με τον πατέρα του και με το κύκλωμα της τέχνης. Όταν αντιλαμβάνεται την εμπορική επιτυχία της δουλειάς του αποφασίζει να στραφεί από τη φωτογραφία στη ζωγραφική. Κάπου εδώ εμφανίζεται σαν μυθιστορηματικός ήρωας ο ίδιος ο Μισέλ Ουελµπέκ, στον οποίο ο Μαρτέν αναθέτει να γράψει ένα κείμενο για µια έκθεσή του. Η μεταξύ τους σχέση διακόπτεται απότομα, όταν ο Μισέλ βρίσκεται άγρια δολοφονημένος. Το άτομο ως τηλεθεατής, καταναλωτής, πελάτης, τουρίστας, χρήστης του ίντερνετ. Μια ιστορία-κριτική στον σύγχρονο τρόπο ζωής του δυτικού ανθρώπου συμπυκνωμένη σε μία φράση: «Κι εμείς είμαστε προϊόντα». Στον επίλογο θα νικήσει η φύση;

Αλάα Αλ-Ασουάνι Θα ήθελα να ήμουν Αιγύπτιος ΠΑΤΑΚΗ Πριν από χρόνια ένας άντρας γύρω στα τριάντα επισκέφτηκε τον Αιγυπτιακό Οργανισμό Βιβλίου, παρουσιάζοντας την πρώτη του λογοτεχνική απόπειρα και ζητώντας εν συνεχεία άδεια για την έκδοσή της. Μια νουβέλα η οποία λογοκρίθηκε γιατί σύμφωνα με τις Αρχές προσέβαλλε την Αίγυπτο και χλεύαζε τον Μουσταφά Κιαμήλ, εθνικιστή πολιτικό της χώρας, του οποίου ρήση δανείζεται και ο τίτλος του βιβλίου: «Εάν δεν είχα γεννηθεί Αιγύπτιος, θα ήθελα να ήμουν Αιγύπτιος». Συγγραφέας ο Αλάα Αλ-Ασουάνι, καθιερωμένος πλέον μετά το μυθιστόρημά του «Μέγαρο Γιακουμπιάν». Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει την απαγορευμένη του νουβέλα και άλλες δεκαέξι ιστορίες που μας ταξιδεύουν στην καθημερινότητα της Αιγύπτου. Ο Ασουάνι, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά αυτοβιογραφικά με μυθοπλαστικά στοιχεία, αφηγείται τα τεκταινόμενα σε μια κοινωνία ακραία ταξική και προγονόπληκτη, όπου βασιλεύουν η ανισότητα, η αδικία, ο σεξισμός και κάθε είδους ρατσισμός. Ένας λαός που ζει μέσα στην υποκρισία και την καταπίεση «βράζοντας»… Ένα κείμενο προφητικό και επίκαιρο για μια έκρηξη που προετοιμαζόταν χρόνια και τελικά συνέβη.

ΜΕΛΕΤΕΣ Jonathan Fenby Συμμαχία Ρούσβελτ, Στάλιν, Τσώρτσιλ ΓΚΟΒΟΣΤΗ Οι «Τρεις Μεγάλοι», ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ, ο ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσόρτσιλ, ποζάρουν καθισμένοι στο αίθριο του ανακτόρου «Λιβάδια», σε μια ανάπαυλα κατά τη διάρκεια της Συνδιάσκεψης της Γιάλτας. Οι διαπραγματεύσεις κράτησαν επτά ημέρες, από τις 4 έως τις 11 Φλεβάρη του 1945, και αφορούσαν τη

INDEX_46

μορφή του μεταπολεμικού κόσμου. Ο πόλεμος, τότε, όδευε προς το τέλος του, ωστόσο οι συνεννοήσεις μεταξύ των τριών ηγετών είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Ο συγγραφέας εξιστορεί με ιδιαίτερη γλαφυρότητα το παρασκήνιο των διασκέψεων που έλαβαν χώρα στην Τεχεράνη και τη Γιάλτα, μια μυστική συνάντηση πάνω στο κατάστρωμα ενός πλοίου, συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Κρεμλίνο αργά τη νύχτα, και καλοκαιρινά πρόχειρα γεύματα στο ύπαιθρο της προεδρικής κατοικίας. Παραθέτοντας συζητήσεις, ανταλλαγές μηνυμάτων, καθώς επίσης και ανέκδοτες ιστορίες, ο Fenby σκιαγραφεί τους χαρακτήρες των τριών ηγετών, αναβιώνοντας τα γεγονότα της σύστασης και της λειτουργίας της αντιχιτλερικής συμμαχίας, όπως επίσης και της διάλυσής της.

Αλέξανδρος Κιουπκιολής Πολιτικές της ελευθερίας ΕΚΚΡΕΜΕΣ Υπό τη θέαση της πολιτικής σαν την τέχνη του «καιρού», της σύλληψης δηλαδή της συγκυρίας, τα τέσσερα δοκίμια που συμπεριλαμβάνονται στο παρόν βιβλίο εξετάζουν την τρέχουσα επικαιρότητα εκκινώντας από τον Δεκέμβρη του 2008. Με φόντο την αναγνωσμένη καμπή των κοινοβουλευτικών καθεστώτων της αγοράς και τον κοινωνικό αναβρασμό στην Ελλάδα, ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής διερωτάται ποιες είναι οι πολιτικές προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν στη δημιουργία αποτελεσματικών σχημάτων πολιτικού ανταγωνισμού, ικανών να ανταποκριθούν στις επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες, υπό τους όρους της ισότητας και της ελευθερίας. Στην προσπάθειά του αυτή ο συγγραφέας καταφεύγει σε δύο ετερόκλητες δεξαμενές σκέψης. Αναφέρεται, από τη μια, στη θεωρία της «ηγεμονίας» και της ριζοσπαστικής δημοκρατίας, όπως εκφράστηκαν από τους μεταμαρξιστές θεωρητικούς Ernesto Laclau και Chantal Mouffe, και από την άλλη, στα μανιφέστα της «αυτονομίας» στοχαστών όπως οι Toni Negri και Michael Hardt, ο John Holloway και o Richard Day. Οι δύο πολιτικές προσεγγίσεις παρουσιάζονται διαζευκτικά, προκρίνοντας ωστόσο την αναγκαιότητα της συνάρθρωσής τους.

βιτρινα

ραγόντων, όπως η συγκέντρωση της εκδοτικής παραγωγής σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, οι ραγδαίες αλλαγές στο τοπίο των μίντια και η ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην παρούσα έκδοση ο Αντρέ Σιφρίν μιλάει για τον κατακλυσμό των βιβλιοπωλείων από μπεστ-σέλερ και τη συνακόλουθη μείωση των ποιοτικών βιβλίων, την κρίση των εφημερίδων, την επέλαση των μπλοκμπάστερ στον κινηματογράφο και τη διαμόρφωση των μονοπωλίων στο Ίντερνετ, στηλιτεύοντας τη διαφαινόμενη παρακμή και καταθέτοντας προτάσεις για το μέλλον. Η βασική εναλλακτική λύση που προτείνει είναι η εφαρμογή μη κερδοσκοπικών δομών στον ευρύτερο τομέα του πολιτισμού, η παροχή κρατικών ενισχύσεων και η δημιουργία συμπράξεων μεταξύ ιδιωτών, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τοπικών αρχών.

Εντγκάρ Μορέν Οι σταρ ΚΙΧΛΗ Μπορεί ο κινηματογράφος να δημιουργήθηκε για να μελετηθεί η κίνηση, ωστόσο εξελίχθηκε σε αυτό που ονομάζουμε θέαμα, με μια παγκόσμια κινηματογραφική παραγωγή να κινείται πλέον γύρω από τον αστερισμό της βεντέτας, το γνωστό σταρ σίστεμ. Ο Γάλλος κοινωνιολόγος Εντγκάρ Μορέν επιχειρεί να αναδείξει την ψυχολογική, πολιτισμική και οικονομική λειτουργία αυτού του συστήματος, καθώς επίσης και την εξέλιξή του, μέσα από τον συνδυασμό ερμηνευτικών εργαλείων διαφόρων επιστημών. Εκκινώντας από τη γέννηση του φαινομένου στο Χόλιγουντ, μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τη χρυσή εποχή του Ροδόλφο Βαλεντίνο, της Γκρέτα Γκάρμπο, της Μάρλεν Ντίτριχ και άλλων, παρακολουθεί τις διαδοχικές φάσεις της εν λόγω βιομηχανίας. Η εποχή του λυκόφωτος σφραγίστηκε από τον τραγικό θάνατο του Τζέιμς Ντιν και την αυτοκτονία της Μέριλιν Μονρόε. Το χάπι εντ, όπως και ο μύθος της ευτυχίας των σταρ καταρρίπτο-

νται. Ωστόσο η αναγέννηση δεν αργεί να επέλθει τη δεκαετία του ’60, με την ανάδειξη ενός νέου τύπου σταρ. Από τη γέννηση στον θάνατο και μετά στην ανάσταση…

Angeliki E. Laiou, Cecile Morrisson Η βυζαντινή οικονομία ΠΑΠΑΔΗΜΑ Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια συνοπτική επισκόπηση της οικονομίας που είχε αναπτυχθεί στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, από τον 4ο αιώνα μ.Χ. έως την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Είναι οργανωμένο χρονολογικά και καλύπτει ζητήματα όπως τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού, η γεωργία, η μεταποίηση, η αστική οικονομία, το εμπόριο και οι νομισματικές εξελίξεις αυτής της περιόδου. Η οικονομική δραστηριότητα εξετάζεται ειδικότερα υπό το πρίσμα των οικονομικών ενεργειών του κράτους, τον παραγωγικό ρόλο της πόλης, και τον ρόλο των μη κρατικών οικονομικών παραγόντων, σαν τους γαιοκτήμονες, τους τεχνίτες και τους αργυραμοιβούς. Όπως προκύπτει, η βυζαντινή οικονομία υπήρξε ένα από τα πιο επιτυχημένα παραδείγματα μεικτής οικονομίας στον προβιομηχανικό κόσμο. Το παρόν βιβλίο αποτελεί τη μόνη υπάρχουσα συνοπτική γενική ιστορία της βυζαντινής οικονομίας. Συνεπώς είναι μια πολύ χρήσιμη μελέτη για όσους καταπιάνονται με θέματα οικονομικής ιστορίας, βυζαντινής ιστορίας, αλλά και μεσαιωνικής ιστορίας γενικότερα.

Λόγγος Δάφνις και Χλόη ΑΙΟΛΙΔΑ Τον 2ο-3ο αιώνα μ.Χ., γράφτηκε στη Λέσβο από τον Λόγγο το πρώτο βουκολικό μυθιστόρημα της αρχαιότητας. Κεντρικό θέμα της ιστορίας είναι ο αγνός έρωτας δύο παιδιών, του Δάφνιδος και της Χλόης. Με θεϊκή παρέμβαση ο βοσκός Λάμων βρίσκει στα βουνά ένα νεογέννητο αγοράκι, το παίρνει στο σπίτι του και το ονομάζει Δάφνι. Λίγο αργότερα, ο βοσκός Δρύας βρίσκει ένα κοριτσάκι και αποφασίζει να το μεγαλώσει με τη γυναίκα του δίνοντάς του το όνομα Χλόη. Όταν μεγαλώνουν τα παιδιά, αναλαμβάνουν τη βοσκή των κοπαδιών των θετών γονιών τους, ενώ η φλόγα της αγάπης αρχίζει να διαφαίνεται στις νεανικές τους καρδιές. Σε όλη την πορεία της ζωής τους είναι προστατευμένα από αγροτικές θεότητες, τις Νύμφες, τον Πάνα, τον Διόνυσο αλλά και τον Έρωτα. Τελικά, μετά από πολλές περιπέτειες βρίσκονται με τους πραγματικούς γονείς τους, παντρεύονται και ζουν ευτυχισμένοι. Το μυθιστόρημα έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες.

Αντρέ Σιφρίν Οι λέξεις και το χρήμα ΑΙΩΡΑ Κορυφαίος στο είδος του, ο Γαλλοαμερικάνος εκδότης Αντρέ Σιφρίν εισήγαγε στις ΗΠΑ το έργο του Σαρτρ και του Φουκό και συνεχίζει να δημοσιεύει Μπουρντιέ, Χόμπσμπαουμ και Τσόμσκι. Πριν από δέκα χρόνια είχε περιγράψει πώς έχει μεταμορφωθεί ο κόσμος των λέξεων. Στο νέο μοντέλο, η ισορροπία μεταξύ πολιτισμού και χρήματος έχει χαθεί, λόγω διαφόρων πα-

INDEX_46

βιτρινα

28 Γεράσιμος Αλεξάτος Οι Έλληνες του Γκαίρλιτς 1916-1919 ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Με το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου το 1914, η ηγεσία της Ελλάδας έπρεπε να αποφασίσει στο πλευρό ποιων δυνάμεων θα τασσόταν. Από τη μια οι χώρες της Αντάντ, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, από την άλλη οι Κεντρικές Δυνάμεις, Γερμανία, Αυστροουγγαρία. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος τάχθηκε υπέρ της Αντάντ, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, αντίθετα, προτιμούσε την ευνοϊκή για τους Γερμανούς ουδετερότητα. Ακολούθησε ο «εθνικός διχασμός», κατά τον οποίο το Δ΄ Σώμα Στρατού που βρισκόταν στη Μακεδονία αιχμαλωτίστηκε και οδηγήθηκε το 1916 στην πόλη Γκαίρλιτς της αυτοκρατορικής τότε Γερμανίας. Οι περίπου 7.000 στρατιώτες και αξιωματικοί παρέμειναν σ’ αυτό το ιδιότυπο καθεστώς αιχμαλωσίας για τρία χρόνια. Ο Γεράσιμος Αλεξάτος ανέτρεξε στις υπάρχουσες πρωτογενείς πηγές σε Γερμανία και Ελλάδα, στις σχετικές μαρτυρίες από τον ελληνικό και διεθνή Τύπο, αλλά και στις αφηγήσεις των απογόνων αυτών των ανθρώπων. Στις σελίδες του βιβλίου ξετυλίγεται το πολιτικό σκηνικό της εποχής, η διαβίωση των αιχμαλώτων στη Γερμανία, καθώς επίσης και τα χρόνια της μετεγκατάστασής τους στην Ελλάδα.

Νίκος Π. Τερζής Μελέτη της εκπαίδευσης του νεοελληνισμού Πριν από το κράτος – Έξω από το κράτος – Στο κράτος ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Η παρούσα μελέτη εξετάζει την εκπαίδευση του νεοελληνισμού όχι μόνο στη διαχρονική της πορεία, αλλά και σε ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο, πριν και μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Ο συγγραφέας ξεκινά από την παραδοχή ότι εκπαίδευση και σχολεία υπήρχαν πριν από τη δημιουργία του κράτους, τα οποία λειτουργούσαν επί αιώνες. Ωστόσο, η φοίτηση αφορούσε περιορισμένο αριθμό παιδιών. Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους και μετά ο μαθητικός πληθυσμός αυξάνεται λόγω και της σχετικής νομοθεσίας που προέβλεπε υποχρεωτική επταετή φοίτηση, και η εκπαίδευση αρχίζει να αποκτά ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μελετάται επιπλέον η λειτουργία των ελληνικών σχολείων και στις περιοχές που βρίσκονταν εκτός των ορίων του κράτους, όπως στη Μικρά Ασία, σε εδάφη της Βαλκανικής, στην Ήπειρο, τη Θράκη, τη Μακεδονία και τα νησιά. Συνολικός σκοπός του συγγραφέα είναι να διευρύνει τη σκοπιά της παιδαγωγικής ιστοριογραφίας, δείχνοντας τις διαστάσεις της εκπαιδευτικής λειτουργίας σε συνδυασμό με τον χώρο, τον χρόνο και τις συνθήκες.

Συλλογικό έργο Το Ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ Η έννοια του Ολοκαυτώματος περιγράφει τον συστηματικό διωγμό και τη γενοκτονία που υπέστησαν διάφορες εθνικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτικές ομάδες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τη Ναζιστική Γερμανία. Στο βιβλίο αυτό περιέχονται ειδικότερα μελέτες για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στις βαλκανικές χώρες και στην Ελλάδα. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται κείμενα που αφορούν τις διώξεις των Εβραίων στην Κροατία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και το γκέτο στην Υπερδνειστερία. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στην ελληνική περίπτωση. Το τρίτο μέρος αφορά τη μνήμη του Ολοκαυτώματος και τη σύνδεσή της με το θέμα των αποζημιώσεων και της συνολικής μεταπολεμικής διαχείρισής του έως σήμερα. Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, παρατίθεται ένα εκτενές άρθρο για τη μελέτη της εβραϊκής γενοκτονίας μέσα από το διεθνές δίκαιο και τη μεταπολεμική εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων. Η επικέντρωση στον βαλκανικό χώρο αποσκοπεί να καλύψει το υπάρχον βιβλιογραφικό κενό αναδεικνύοντας τη δυναμική της τοπικότητας και τη φυλετική-ρατσιστική βάση του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού κράτους.

INDEX_46

Λυκούργος Λιαρόπουλος Οργάνωση υπηρεσιών και συστημάτων υγείας Διεθνή συστήματα υγείας ΒΗΤΑ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Τα συστήματα υγείας δημιουργήθηκαν τον 20ό αιώνα, κατέχοντας κεντρική θέση στην ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους. Η παγκοσμιοποίηση των οικονομιών έχει επιπτώσεις σε πολλούς τομείς, χωρίς να αφήνει ανεπηρέαστο και τον τομέα της υγείας, που έστω και θεωρητικά βρισκόταν μακριά από την έννοια της αγοράς. Σε μια περίοδο που οι ανάγκες περίθαλψης των πολιτών αυξάνονται όλο και περισσότερο, οι κυβερνήσεις διαφόρων κρατών καλούνται να μειώσουν τις δαπάνες τους, κόβοντας και από τις παροχές πρόνοιας. Στο παρόν σύγγραμμα επιχειρείται μια καταγραφή του τρόπου ανάπτυξης των συστημάτων υγείας, όπως έχουν συγκροτηθεί σε χώρες της Δύσης. Επιμέρους θέματα που εξετάζονται, είναι τα λειτουργικά χαρακτηριστικά του συστήματος υγείας, η συνολική τους απόδοση βάσει στοιχείων του ΟΟΣΑ, οι μεταρρυθμίσεις και η προοπτική ανάπτυξης μιας συνολικής ευρωπαϊκής στρατηγικής ή πολιτικής για την υγεία στην ΕΕ, και η σύγκριση του αμερικάνικου με το ευρωπαϊκό μοντέλο. Τέλος, επιχειρείται η εξαγωγή μερικών χρήσιμων συμπερασμάτων για την Ελλάδα και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται.

Κωνσταντίνος Π. Καλοφωλιάς Το μεταναστευτικό ζήτημα στη Μεσόγειο (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα) ΜΙΧΑΛΗ ΣΙΔΕΡΗ Η εν λόγω μελέτη εξετάζει τις μεταναστευτικές πολιτικές που εφαρμόζονται σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα. Οι περιπτώσεις των τριών αυτών χωρών μελετώνται παράλληλα γιατί, σύμφωνα με την επιστήμη της διεθνούς μετανάστευσης, συγκροτούν το λεγόμενο μεσογειακό μοντέλο, καθώς το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν (υπογεννητικότητα και γήρανση πληθυσμού), η αυξημένη ζήτηση για ανειδίκευτη εργασία και η εκτεταμένη παραοικονομία τις καθιστούν πόλο έλξης μεταναστών. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρουσιάζεται το νομοθετικό πλαίσιο βάσει του οποίου επιχειρούν να ρυθμίσουν το ζήτημα της μετανάστευσης, οι υπάρχουσες πολιτικές ενσωμάτωσης των μεταναστών (ένταξη, νομιμοποίηση, θεμελιώδη δικαιώματα) και εξετάζονται επιπλέον οι όποιες συγκλίσεις και αποκλίσεις τους. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου επιχειρείται μια αποτίμηση του τρόπου με τον οποίο οι πολίτες των χωρών αυτών αντιλαμβάνονται το μεταναστευτικό ζήτημα και της γνώμης τους σε σχέση με τις εφαρμοζόμενες μεταναστευτικές πολιτικές, όπως έχουν προκύψει από τη διεξαγωγή σχετικών ερευνών.

βιτρινα

29 Ιωάννης Γρ. Πλεξίδας Πρόσωπο και φύση

συμμετοχής στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, οι ειδήσεις και ο καθορισμός της ημερήσιας θεματολογίας.

Μαρία Στεφανοπούλου Το θέατρο των πηγών και η νοσταλγία της καταγωγής ΕΣΤΙΑ Ο Γκροτόφσκι, μεταπολεμικός θεωρητικός του θεάτρου, δάσκαλος και σκηνοθέτης, γεννήθηκε στις 11 Αυγούστου 1933 στο Ζέσουβ της Πολωνίας. Θεωρείται ένας κατεξοχήν ριζοσπαστικός και δημιουργικός καλλιτέχνης, ιδρυτής του Θεατρικού Εργαστηριού και μετέπειτα πασίγνωστου Ινστιτούτου Έρευνας Ηθοποιίας, στην πόλη Βρόκλαβ της Πολωνίας. Ο Εουτζένιο Μπάρμπα γεννήθηκε στη Νότια Ιταλία το 1936, από το 1962 έως το 1964 σπούδασε θέατρο στην Πολωνία, περνώντας τρία χρόνια δίπλα στον Γιέρζι Γκροτόφσκι, γράφοντας και το πρώτο βιβλίο για κείνον. Ίδρυσε το Θέατρο Όντιν στο Όσλο το 1964. H ιστορία του θεάτρου διδάσκει ότι πίσω από κάθε μέθοδο εκπαίδευσης του ηθοποιού υπάρχει μια φιλοσοφία της ύπαρξης, μια θεώρηση του κόσμου, η οποία δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, εποχή εξεγέρσεων και μεγάλων αμφισβητήσεων. Η παρούσα έκδοση, αποτελώντας ταυτόχρονα δοκίμιο, προσωπική μαρτυρία και θεατρολογική μελέτη, εξετάζει το όραμα και την έρευνα του Γκροτόφσκι και του Mπάρμπα στον χώρο της αναπαραστατικής τέχνης.

ΝΗΣΙΔΕΣ Η παρούσα έκδοση επιχειρεί να καταγράψει την εκφορά του ερωτήματος «πώς είναι», τον τρόπο δηλαδή της ύπαρξης των όντων στην παράδοση του συγγραφικού έργου του Ιωάννη Δαμασκηνού. Σύμφωνα μ’ αυτό, ο τρόπος σύστασης της υπόστασης παρουσιάζεται στην τριπλή εκδοχή της: θεός, άνθρωπος και θεάνθρωπος. Καθοριστικό ρόλο στην έννοια της υπόστασης παίζουν τα αχώριστα συμβεβηκότα, τα σωματικά δηλαδή χαρακτηριστικά και τα χωριστά, που συνιστούν ένα σύνολο ενεργειών. Ο ρόλος των συμβεβηκότων είναι διπλός, καθώς από τη μια ολοκληρώνουν τις υποστάσεις, από την άλλη τις χωρίζουν σε ομοειδείς και ομοούσιες. Μέσα από συγκεκριμένα κείμενα και την πρόταση μιας ορισμένης ανάγνωσής τους, ο Ι. Πλεξίδας διερευνά τις φιλοσοφικές βάσεις που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ιωάννη Δαμασκηνό για να εκφραστούν τα μυστήρια της πίστεως. Σκοπός του συγγραφέα είναι να καταδείξει τη χρήση των εννοιών υπόσταση, πρόσωπο, άτομο, ουσία, φύση και μορφή στο πλαίσιο του πατερικού λόγου.

ΠΑΙΔΙΚΑ Τζεφ Κίνι Το ημερολόγιο ενός σπασίκλα 5 Η σκληρή αλήθεια ΨΥΧΟΓΙΟΣ Ο πασίγνωστος πλέον μικρός ήρωας Γκρεγκ Χέφλι είναι γεγονός ότι βιαζόταν να μεγαλώσει πριν την ώρα του. Στην πορεία όμως τα βρήκε

Συλλογικό έργο Δημοκρατία και ΜΜΕ ΛΙΒΑΝΗ Ο τίτλος Δημοκρατία και ΜΜΕ, όπως υπογραμμίζει στον πρόλογό του ο Γιάννης Μεταξάς, δείχνει «τη συναρτησιακή σχέση ανάμεσα στη δημοκρατία και τα μέσα επικοινωνίας, τα οποία αν είναι ελεύθερα και ανεξάρτητα, αποτελούν μια από τις προϋποθέσεις της». Πάνω σ’ αυτό το θέμα τοποθετήθηκαν και οι συμμετέχοντες στο ομώνυμο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 14-16 Μαΐου 2010, και οι εισηγήσεις αποτελούν στο σύνολό τους το περιεχόμενο του βιβλίου. Οι προσεγγίσεις αφορούσαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μέσων, την κοινωνική και πολιτική εκπροσώπηση, την επιρροή τους στη διαμόρφωση πολιτικών, την παραγωγή των ειδήσεων, τις πολιτιστικές αξίες σε σχέση με τα ΜΜΕ. Ειδικότερα κάποια από τα θέματα που εξετάζονται είναι η ύπαρξη ή μη πληροφοριακής πολυφωνίας σε συνάρτηση πάντα με τη μιντιακή αγορά, η πολιτική επικοινωνία των κομμάτων αλλά και των ομάδων συμφερόντων, η διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού, ο επαναπροσδιορισμός της πολιτικής

INDEX_46

βιτρινα

30 σκούρα… Και με το δίκιο του: πάρτι, κορίτσια, περισσότερες ευθύνες, περίεργες αλλαγές στο σώμα του. Βρέθηκε ξαφνικά στο γυμνάσιο, όπου πιτσιρίκια με μαντραχαλάδες κινούνται στους ίδιους διαδρόμους. Μετά ο πατέρας του θέλει να τον κάνει «σωστό» άντρα και τον γράφει σε διάφορα αθλήματα και δραστηριότητες. Η μαμά του δεν τον αφήνει να παίζει ηλεκτρονικά κλεισμένος όλη μέρα στο σπίτι. Το πιο δύσκολο απ’ όλα όμως είναι ότι πλέον δεν έχει δίπλα του τον κολλητό του, τον Ρόουλι. Δοκίμασε να κάνει παρέα με τον Κρίστοφερ, αλλά του κάνει μόνο για το καλοκαίρι. Τον Φρέγκλι από την άλλη τον έχει αποκλείσει προ πολλού. Επιπλέον, οι γονείς του Ρόουλι του έχουν νοικιάσει έναν καινούριο φίλο, από την οργάνωση «Φίλος Μπράιαν». Θα τα καταφέρει μόνος του, αποδεχόμενος ότι η φιλία τους τελείωσε;

Αριστείδης Μιχαλόπουλος Κοιμήσου επιτέλους ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ Κεντρικός ήρωας αυτής της άκρως χιουμοριστικής ιστορίας, συνοδευόμενης από πρωτοποριακά σχέδια, είναι ένας πιτσιρικάς που κάθε βράδυ βάζει τον μεγάλο του αδελφό να του πει μια ιστορία γιατί διαφορετικά δεν μπορεί να κοιμηθεί. Ο μεγάλος, παρ’ όλη τη βαρεμάρα που του προκαλεί η διαδικασία, υποκύπτει κάθε μέρα στην απαίτηση, ωστόσο ο μικρούλης δεν εννοεί να ηρεμήσει και τον βομβαρδίζει με αμέτρητες ερωτήσεις και απορίες. Ο μεγάλος αδελφός σκαρώνει ιστορίες για να φοβίσει και να διασκεδάσει τον μικρό, αλλά και για να του μεταδώσει γνώσεις, χρησιμοποιώντας γνωστούς ήρωες, όπως η Πίπη Φακιδομύτη, ο Μικρός Πρίγκιπας και π Αλαντίν, καλλιτέχνες, όπως ο Βαν Γκογκ, και ήρωες από θεατρικές παραστάσεις, όπως η Τρικυμία του Σαίξπηρ. Φοβιστικές ιστορίες με μαθητευόμενους μάγους, παιχνίδια με λέγκο και πλέιμομπιλ, πιόνια σκακιού που ζωντανεύουν. Μέσα από τις αφηγήσεις καταγγέλλεται η βία ενώ παράλληλα θίγονται με διασκεδαστικό τρόπο η καθημερινότητα στο σπίτι με τους γονείς και διάφορα άλλα θέματα που απασχολούν τα παιδιά.

Sirish Rao Οι μουσικοί του δάσους ΚΟΚΚΙΝΟ Μια φορά κι έναν καιρό, οι αφέντες τεσσάρων ζώων αποφασίζουν να τα διώξουν από τα σπίτια τους θεωρώντας τα άχρηστα. Ο σκύλος έχει πλέον γεράσει, θέλει συνέχεια να κοιμάται και δεν γαβγίζει στους ξένους που πλησιάζουν το σπίτι. Η αγελάδα από την άλλη δεν κατεβάζει πια γάλα. Ο γεροντάκος γαϊδαράκος είναι πολύ κουρασμένος και δεν μπορεί να κουβαλήσει όσα του ζητούν. Ο κόκορας τα έχει κάπως χαμένα και μπερδεύει τη νύχτα με τη μέρα. Οι τέσσερις τους συναντιούνται, γνωρίζονται και αποφασίζουν να πάνε να ζήσουν στο δάσος. Τότε αποδεικνύουν ότι κάθε άλλο παρά άχρηστα είναι και απορρίπτουν αυτά τ’ αφεντικά τους, χαρούμενα με την καινούρια τους ζωή και την παρέα τους. Τώρα που έχουν το ένα το άλλο, περνάν υπέροχα, τραγουδούν και κάνουν συναυλίες, εξού και Οι μουσικοί του δάσους. Πρόκειται για την ινδική διασκευή του γνωστού παραμυθιού των Αδελφών Γκριμ, συνοδευόμενη από την ιδιαίτερη εικονογράφηση της βραβευμένης Durga Bai, με τη χαρακτηριστική τεχνοτροπία της φυλής Gond.

Ευγένιος Τριβιζάς Φρουτοπία: Το δόντι της κόμπρας MODERN TIMES Η Φρουτοπία, το θρυλικό κόμικ του Ευγένιου Τριβιζά, σε σκίτσα Νίκου Μαρουλάκη, που πρωτοεμφανίστηκε το 1983, ολοκληρώνεται με την κυκλοφορία του όγδοου συλλεκτικού τόμου, με τίτλο Το δόντι της κόμπρας. Η Φρουτοπία είναι μια μακρινή χώρα που συνορεύει στα δυτικά με το Αβγατηγανιστάν, στα ανατολικά με το Πιπερού και στα βορειοδυτικά με τη Χώρα του Χασμουρητού. Ο δαιμόνιος δημοσιογράφος Πίκος Απίκος, ο Αιμί-

INDEX_46

λιος το μήλο, ο Θάνος το κολοκυθάκι και η υπόλοιπη παρέα έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές, με τις συναρπαστικές τους ιστορίες, γεμάτες μυστήριο, προδοσία, ηρωισμό, πάθη, μίση και δολοπλοκίες. Στον όγδοο τόμο η ένταση κορυφώνεται. Άραγε θα εκπληρωθεί η προφητεία του σοφού αρουραίου που λέει ότι μια κορόνα δεν ανήκει ούτε σε πρίγκιπα, ούτε σε βασιλιά και τι ρόλο παίζει το μπρελόκ με τα δώδεκα αντικλείδια; Μετά από καταδιώξεις και άγριες δοκιμασίες, όλοι οι ήρωες του κόμικ, μανάβηδες και φρούτα, μυστικοί πράκτορες και αρχιμάγειρες, συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία της Φρουτοπίας, όπου θα αποκαλυφθούν όλα.

Ζωή Κανάβα Το τραγούδι του Φιλήμονα ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ Το βιβλίο περιλαμβάνει δεκατρείς ιστορίες, λογοτεχνικές διασκευές του βίου αγίων και οσιομαρτύρων με βάση τα Συναξάρια της Εκκλησίας. Η συγγραφέας περιγράφει απλά και γλαφυρά περιστατικά από τις ζωές καθημερινών ανθρώπων που αγωνίζονται με τη Χάρη του Θεού, πιστοί στους όρκους τους ξεπερνούν τους πειρασμούς, αγγίζοντας το φως. Ο ασκητής Συμεών που ξεκίνησε να πάει στο όρος Σινά, οι δύο φίλοι που μάλωσαν για λεφτά αλλά ξανασμίξανε, ένα αντρόγυνο που δεν μπορούσε να κάνει παιδιά, ο βασιλιάς που ήθελε να φυλακίσει όλους τους χριστιανούς, η πόλη Νισίβη στη Μεσοποταμία, ο Νείλος ο έπαρχος της Κωνσταντινούπολης, ο μοναχός Μάλχος που έφυγε από το μοναστήρι για να συντροφεύσει τη μόνη μητέρα του, ένα μικρό βασιλόπουλο, ο Θεοδόσιος, που έμεινε ορφανό, ο Θοδωρής που είχε κλίση στη ζωγραφική, η χήρα η Αγαρινή που ζούσε με τα τρία της παιδιά, ο Ιωάννης που φόρεσε τη στολή του στρατιώτη για χάρη της πατρίδας του της Ρωσίας, ο Επιφάνιος Επίσκοπος Κύπρου.

βιτρινα

τις απασχολούσαν. Οι σχέσεις τους με το οικογενειακό τους περιβάλλον τοποθετούνται σε νέα βάση, οι ισορροπίες μεταβάλλονται. Θα μπορέσουν οι δύο φίλες να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν προκύψει, με ωριμότητα που ξεπερνά την ηλικία τους; Μια ιστορία για τη δύναμη της φιλίας και τη σημασία του παρελθόντος.

Σοφία Ζαραμπούκα Τα αδέσποτα: ο Κύων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ο Κύων, ο Λέων, ο Ρεξ, η Λουλούκα και ο Τζαμάλ είναι μια παρέα αδέσποτων σκύλων που στις βόλτες τους σχολιάζουν όσα τους περιτριγυρίζουν και ζουν παράλληλα τις προσωπικές τους περιπέτειες. Στην αρχή αυτής της ιστορίας η παρέα είναι αραγμένη στα γρασίδια στην Ακαδημία. Τότε ο Κύων αποφασίζει να κάνει ένα ταξίδι. Έχει γνωρίσει μια Θεσσαλονικιά σκυλίτσα, τη Λούλα, η οποία ζει σε ένα βαγόνι και της αρέσει το ταξίδι με τα τρένα, οπότε ανεβοκατεβαίνει συχνά Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Οι δυο τους περιπλανώνται στους δρόμους της συμπρωτεύουσας, στην Αριστοτέλους, στην παραλία, στα Κάστρα, επισκέπτονται τη Ρωμαϊκή Αγορά, τον Λευκό Πύργο και τη Ροτόντα, χαζεύουν εμβληματικά κτίρια της πόλης, όπως η Βίλα Μπιάνκα. Η Λούλα ενημερώνει τον Κύων για την ιστορία του Αρκτούρου και τελικά αποφασίζουν να μείνουν μαζί και εκείνος να αρχίσει να δουλεύει στην οργάνωση. Η συγγραφέας και εικονογράφος πραγματεύεται πολύ σημαντικά ζητήματα, σαν αυτό της ζωοφιλίας, απευθυνόμενη στα παιδιά με χιούμορ και πολύχρωμα σκίτσα.

O Κοκκινούλης Ένα βιβλίο για τη φαντασία που χρωµατίζει τη ζωή µας. Κείµενο: Μάκης Τσίτας Εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταµατιάδη Εκδόσεις “ΚΑΣΤΩΡ”

Τασούλα Δ. Τσιλιμένη Γάτα, σκύλος κι ένα αρνί, πορτρέτα σε μια γκαλερί ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ο κύριος Κώστας είναι ζωγράφος και ζει στην εξοχή με τη γυναίκα του και τα αγαπημένα τους κατοικίδια ζωάκια, τη Λούλα τη γατούλα, τον Άρη τον σκύλο και τον Τάκη το προβατάκι. Η Λούλα και ο Άρης φανταστείτε ότι δεν έχουν μαλώσει ποτέ σαν τον σκύλο με τη γάτα, μεγάλωσαν μαζί και γι’ αυτό δεν καβγάδισαν ποτέ. Μια μέρα ο Κώστας και η γυναίκα του έπρεπε να φύγουν στην Αθήνα για δουλειά και αποφασίζουν να αφήσουν τα ζωάκια τους στο σπίτι. Οι τρεις τους όμως κρύβονται στο αυτοκίνητο και να που φτάνουν στη σχολή καλών τεχνών, ενόσω όλοι ψάχνουν θέμα για τη μεγάλη έκθεση. Θα σταθούν πολύτιμοι βοηθοί για τον κύριο Κώστα, αφού θα του δώσουν μια υπέροχη ιδέα για τη δουλειά του και τελικά ο σκύλος, η γάτα και το προβατάκι, αυτά τα φιλότεχνα ζωάκια, θα γίνουν πορτρέτα, φιγουράροντας σε μια από τις μεγαλύτερες εκθέσεις της Ευρώπης.

Θεοδώρα Γεωργακούδη Καλά κρυμμένα μυστικά ΚΕΔΡΟΣ Δύο κορίτσια γυμνασίου με συνηθισμένες ζωές, πηγαίνουν στο σχολείο, διαβάζουν, παίζουν, αγαπούν και συγκρούονται με τους γονείς τους, κάνουν όσα και τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας τους, ώσπου να παρουσιαστούν κάποιες απροσδόκητες εξελίξεις. Η Αντιγόνη μαθαίνει ξαφνικά ότι η μητέρα της πάσχει από καρκίνο. Οι γονείς της φεύγουν εσπευσμένα στη Θεσσαλονίκη για να πραγματοποιηθεί, η επέμβαση αφαίρεσης του όγκου. Η μικρή καταρρέει, κλείνεται στον εαυτό της, δεν έχει όρεξη για τίποτα. Η Νικόλ γνωρίζει τη μέχρι πρότινος άγνωστη γιαγιά της και ένα κουβάρι από μυστικά αρχίζει να ξετυλίγεται. Μυστικά κρυμμένα για χρόνια, που από τη μια συγκλονίζουν τα κορίτσια και από την άλλη δίνουν απαντήσεις σε βασανιστικά ερωτήματα που

INDEX_46

βιτρινα

32 Λίτσα Ψαραύτη Οι δραπέτες του καστρόπυργου ΠΑΤΑΚΗ Μάης 1948. Ο Στέλιος, δεκατεσσάρων χρονών με τη δεκάχρονη αδερφή του Μαριάνθη και τη μάνα τους την κυρα-Βγενιώ κοιμούνται στο σπίτι τους σε ένα χωριό της Ηπείρου. Τα χαράματα ένας αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού εμφανίζεται στο σπίτι για να πάρει τα παιδιά. Η Μαριάνθη είναι ένα ψιλόλιγνο όμορφο κορίτσι που μεγαλοδείχνει. Η μάνα της, για να μην τη χωρίσουν από τον αδερφό της, την ντύνει αγόρι και τη βάζει να παριστάνει την κωφάλαλη, ορκίζοντας τον γιο της να την προσέχει σαν τα μάτια του. Έτσι ξεκινά η περιπέτεια των δύο παιδιών, που μαζί με πολλά άλλα καταλήγουν σε ένα στρατόπεδο στην Αλβανία. Όμως ο Στέλιος σκέφτεται συνεχώς το σχέδιο της δραπέτευσής τους, ενώ παράλληλα θυμάται και έναν θησαυρό από χιλιάδες λίρες, που τον είδε να πέφτει από τον ουρανό και γνωρίζει το μέρος όπου είναι θαμμένος. Τελικά τα δύο αδέρφια θα δραπετεύσουν και θα καταφέρουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα, με τη βοήθεια ενός ονείρου.

Παναγιώτα Πλήση Δεν είμαι τέρας, σου λέω ΚΕΔΡΟΣ Άραγε χρειάζονται οδηγίες για να προσέξει κανείς ένα παιδί; Η Παναγιώτα, μια νεαρή ποιήτρια, προσπαθώντας να βοηθήσει τον αγαπημένο της γείτονα Λάζαρο, δέχεται να κρατήσει τον γιο του τον Αγάπιο για είκοσι μέρες. Όταν ο πατέρας συνοδεύει τον γιο του στο σπίτι της, της δίνει και έναν φάκελο με οδηγίες. Ο Αγάπιος είναι ιδιαίτερο παιδί. Τον ενοχλούν ορισμένοι θόρυβοι, μπορεί να φωνάζει δυνατά και να μην το συνειδητοποιεί, δεν του αρέσει η πολυκοσμία, αντίθετα προτιμά να παίζει μόνος στο δωμάτιό του, και δεν έχει φίλους. Θυμώνει όταν κάτι αλλάξει στο πρόγραμμά του, ενώ δεν καταλαβαίνει τους γύρω του όταν χρησιμοποιούν στον λόγο τους μεταφορές. Έχει επιπλέον πολλές γνώσεις, ξέρει για παράδειγμα τις πρωτεύουσες όλων των κρατών. Η ιστορία του Αγάπιου μας δίνει μια ιδέα για τον κόσμο των παιδιών με σύνδρομο Άσπεργκερ, χωρίς να αποτελεί εξειδικευμένη επιστημονική έρευνα. Το σύνδρομο Άσπεργκερ εντάσσεται στην κατηγορία των αναπτυξιακών διαταραχών και χαρακτηρίζεται ως αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας.

ΔΙΑΦΟΡΑ Steve Price Πώς να ανακάμπτετε όταν οι άλλοι καταρρέουν Οι 10 χρυσοί κανόνες των ευέλικτων ανθρώπων ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ Η μεγάλη οικονομική ύφεση της δεκαετίας του ’30 οδήγησε στη φτώχεια και την εξαθλίωση πολλούς ανθρώπους, με την ανεργία στις ΗΠΑ να φτάνει το 25%, επιχειρήσεις και περιουσίες να κατάσχονται, ενώ οι καταστροφικές της συνέπειες έπληξαν τόσο τον ανεπτυγμένο όσο και τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Κατά πολλούς, σήμερα διανύουμε την πιο δύσκολη οικονομική περίοδο μετά την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, η οποία είναι πολύ πιθανό να διαρκέσει μία δεκαετία ή και περισσότερο. Σύμφωνα λοιπόν με τον συγγραφέα, ο τρόπος να αντιμετωπίσουμε τους δύσκολους καιρούς που έρχονται είναι η ευελιξία, η επιλογή δηλαδή «να λυγίσουμε αντί να σπάσουμε». Ο Price επιδιώκει μέσα από την παράθεση διδακτικών ιστοριών διαφόρων ανθρώπων, να παρουσιάσει το κλειδί της ανάκαμψης. Η «συνταγή» είναι η «ενεργητική αντιμετώπιση» όσων αρνητικών καταστάσεων μας συμβαίνουν, η αντίθετη στάση από το να παραμένουμε αδρανοποιημένοι από κάποια τραυματική εμπειρία. Στο βιβλίο περιγράφονται οι δέκα βασικές στρατηγικές-αρχές που χρησιμοποιούν οι ευέλικτοι άνθρωποι για να ανασκουμπωθούν και να αναγεννηθούν.

INDEX_46

Μάνος Βενιέρης Η μεγάλη θυσία Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄: Αφηγηματική βιογραφία ΑΚΡΙΤΑΣ Ο Γρηγόριος Ε΄ διετέλεσε τρεις φορές Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης (1797-1798, 1806-1808 και 1818-1821). Ο κατά κόσμον Γεώργιος Αγγελόπουλος γεννήθηκε το 1746 στη Δημητσάνα. Αφού ολοκλήρωσε τις βασικές σπουδές στο χωριό του, μετακόμισε το 1765 στην Αθήνα όπου μαθήτευσε δίπλα στον Δημήτριο Βόδα. Το 1767 μετέβη στη Σμύρνη όπου ένας θείος του που ήταν νεωκόρος στον ναό Αγίου Γεωργίου της Σμύρνης, τον βοήθησε να σπουδάσει στο περιώνυμο Γυμνάσιο της πόλης για πέντε χρόνια. Το όνομα Γρηγόριος το πήρε κατά τη διάρκεια του ασκητισμού του στις Στροφάδες στη μονή του Αγίου Διονυσίου. Κατά τη διάρκεια της τρίτης του πατριαρχίας ξεσπά η επανάσταση του 1821. Στην αμφιλεγόμενη στάση που κράτησε αυτά τα χρόνια επικεντρώνεται και η παρούσα αφηγηματική βιογραφία. Ο συγγραφέας επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως εάν τελικά υπήρξε τουρκόφιλος ή εθνομάρτυρας, εάν αφόρισε τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και αν τελικά υπήρξε συμμέτοχος ή πολέμιος της Φιλικής Εταιρίας.

Eric Chaline Οι μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας Και οι άνθρωποι που τις διέπραξαν ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ Διάφορα γεγονότα στην ανθρώπινη ιστορία έχουν πραγματοποιηθεί με όρους παραπλάνησης και εξαπάτησης. Οι πενήντα πιο ευφάνταστες τέτοιες ιστορίες αποτελούν το περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου. Αρκετές φορές το κίνητρο μιας εφαρμοσμένης εξαπάτησης υπήρξε το οικονομικό όφελος. Άλλες πάλι, η ματαιοδοξία κάποιων ανθρώπων, όπως για παράδειγμα στην πλαστογράφηση έργων μεγάλων καλλιτεχνών ή στο «μαγείρεμα» στοιχείων επιστημονικών θεωριών. Μεταξύ άλλων, ο αναγνώστης ανακαλύπτει τα μυστικά των αρχαίων μαντείων, την ιστορία του Δούρειου Ίππου, τη χρήση των ψεύτικων λειψάνων αγίων, τη Στανισλάβα Βαλασίεβιτς, την πρωταθλήτρια στίβου που ήταν άντρας, την Επιχείρηση Καρτερία κατά του Χίτλερ, το τέρας του Λοχ Νες, τους μυστικούς φακέλους του Κώδικα Ντα Βίντσι, τον μύθο του Ρόζγουελ, τη νεκροψία σε έναν εξωγήινο, τις κατ’ εξακολούθηση πλαστοπροσωπίες του Φρεντερίκ Μπουρντέν. Υποτιθέμενα θαύματα και γεγονότα τόσο κατασκευασμένα, που ξεπερνούν σε φαντασία τους λαϊκούς μύθους και τα παραμύθια. Η έκδοση είναι πλούσια εικονογραφημένη και έγχρωμη, περιλαμβάνοντας φωτογραφικό υλικό, πίνακες και σχέδια.

Άλλαξε τον κόσμο. Μπορείς! Οδηγός διαδικτυακού ακτιβισμού ΔΙΑΥΛΟΣ Είναι γεγονός ότι το ποσοστό των χρηστών του διαδικτύου έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Με αυτό το δεδομένο ο Tom Head, ακτιβιστής και ενεργό μέλος της διαδικτυακής κοινωνίας, παρουσιάζει στους αναγνώστες τρόπος με τους οποίους μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τον διαδικτυακό ακτιβισμό ώστε να αλλάξουν τον κόσμο. Υπό τη μορφή εγχειριδίου, το βιβλίο περιλαμβάνει οδηγίες χρήσης για το διαδίκτυο. Μπορείτε να μάθετε πώς να ψάχνετε τα θέματα που επιθυμείτε χωρίς να χάνεστε, πώς να φτιάξετε μια ιστοσελίδα και να χρησιμοποιείτε αποτελεσματικά τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, όπως τα γραπτά μηνύματα, blog, RSS, email κ.λπ. ή την τεχνολογία των πολυμέσων. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την πολύχρονη πείρα του για να σας δείξει τι πρέπει –αλλά και τι δεν πρέπει– να κάνετε για να γίνετε σωστοί διαδικτυακοί ακτιβιστές. Μια πρακτική που απλώς αλλάζει τα μέσα υλοποίησης του παραδοσιακού ακτιβισμού και όχι την έννοιά του.

βιτρινα

33 Μιλτιάδης Τσαπόγας Άγνωστη Πελοπόννησος ΟΞΥ

Πριν από τρία χρόνια μια ομάδα ανθρώπων αποφάσισε να «περιοδεύσει» ανά την Ελλάδα, με έναν τρόπο κάπως διαφορετικό, αναζητώντας μέρη…παράξενα! Ποιος θα φανταζότανε λοιπόν, ότι υπάρχει πύργος του Άιφελ και στα μέρη μας, πυραμίδες, το Κάστρο των Παραμυθιών, το Χωριό των Αγαλμάτων. Η Άγνωστη Πελοπόννησος, ο πρώτος οδηγός της ταξιδιωτικής σειράς Παράξενος Ταξιδιώτης, έρχεται να μας προτείνει έναν εναλλακτικό τρόπο ταξιδιού, πέρα από τουριστικά στερεότυπα. Ανακαλύψτε την Πελοπόννησο μέσα από τους άγνωστους θρύλους της, τους κρυμμένους «θησαυρούς» της, παράξενα φυσικά μνημεία, βυθισμένες πολιτείες και μυστηριώδεις ναούς, κάστρα και μεγαλιθικά οικοδομήματα, παλάτια μυθικών ηρώων, κατακόμβες και νεκροπόλεις. Το βιβλίο περιλαμβάνει εξειδικευμένες προτάσεις ανά νομό, ακριβείς οδηγίες πρόσβασης, πλούσιο φωτογραφικό υλικό και προτάσεις διαδρομών για να αξιοποιήσετε στο έπακρο το ταξίδι σας. Είναι γεγονός ότι ευχαριστιέται κανείς την επίσκεψή του σε ένα τόπο όταν τον γνωρίζει εις βάθος, σπιθαμή προς σπιθαμή.

Ιερέμιος Φούντας, Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως (κείμενο, μετάφραση, σχόλια) Βασιλειών Α ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ Το βιβλίο Βασιλειών Α΄ είναι το ένατο κατά σειρά βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης και περιγράφει τη ζωή του προφήτη Σαμουήλ, τη γέννηση και την αφιέρωσή του στο Θεό, τα γεγονότα που οδήγησαν στη θέσπιση της βασιλείας- την εκλογή του Σαούλ, του πρώτου βασιλιά και τέλος τη χρίση του Δαυίδ και την πορεία του προς το θρόνο. Ο προφήτης Σαμουήλ, αφού δέχτηκε τις θείες αποκαλύψεις, μετέφερε το θέλημα του Θεού στους ανθρώπους και κυβέρνησε το Ισραήλ ως ο τελευταίος κριτής. Από τα κεντρικά θέματα του βιβλίου είναι η μετάβαση από το θεσμό των Κριτών στο νεοσύστατο για τον Ισραήλ θεσμό της βασιλείας, της οποίας γίνεται και θεολογική θεώρηση, γι’ αυτόν το λόγο περιγράφεται εκτενώς η βασιλεία του πρώτου βασιλέως του Ισραήλ, του Σαούλ, από την άνοδό του στο θρόνο μέχρι το θάνατό του. Το βιβλίο, όπως και τα άλλα της σειράς, χωρίζεται σε δύο μέρη, το Α΄ για τον λαό και το Β΄ για τους θεολογούντες.

Δημήτρης Δημόπουλος Πώς θα γίνεις οικονομικά ανεξάρτητος... ...και πώς θα απολαύσεις την ανεξαρτησία σου ΔΙΑΥΛΟΣ Οικονομική κρίση ή διαφορετικά ύφεση παρατηρείται όταν μια οικονομία παρουσιάζει επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομικής της δραστηριότητας. Ο όρος «οικονομική δραστηριότητα» περιλαμβάνει τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, όπως η απασχόληση, το εθνικό προϊόν, οι τιμές, οι επενδύσεις κ.λπ. Ο βασικότερος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας είναι οι επενδύσεις, οι οποίες, όταν αυξομειώνονται, συμπαρασύρουν μαζί τους και όλα τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη. Ακόμη και σε περιόδους λοιπόν που η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε συνεχή συρρίκνωση, ο καθένας μας μπορεί να γίνει οικονομικά ανεξάρτητος, ακολουθώντας πιστά το τρίπτυχο εργασία-αποταμίευση-επένδυση. Ο συγγραφέας του βιβλίου, με τρόπο πρωτότυπο, γλαφυρό και κατανοητό, επιχειρεί να εξηγήσει στους αναγνώστες μέσω ποιου συστηματικού σχεδίου μπορούν σχετικά εύκολα να επιτύχουν την οικονομική τους ανεξαρτησία. Παρέχει επιπλέον συμβουλές για τη διατήρηση και την ενίσχυση αυτής της οικονομικής θέσης, βοηθώντας και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που επιφέρει η συσσώρευση χρημάτων, ούτως ώστε να απολαύσετε την οικονομική σας ευμάρεια.

Χρήστος Σιάφκος Νεόπτωχος ζητεί λύσεις επειγόντως Οδηγός επιβίωσης για χρεωμένους και αγχωμένους ALLEGRO Κάπου εκεί γύρω στο 2007, «τα χειρότερα ήταν μπροστά μας και δεν άργησαν να έρθουν. Από το “λεφτά υπάρχουν” φτάσαμε στο “όλοι μαζί τα φάγαμε”. Προφανώς ο Θόδωρος Πάγκαλος ήταν ο μόνος με κακό μεταβολισμό κι έτσι πάχυνε». Και ξαφνικά οι περισσότεροι αναγκαστήκαμε να μάθουμε και να βιώσουμε όσα υποδηλώνει η λέξη «ύφεση»: πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, απολύσεις, περικοπές, αύξηση της ανεργίας, φτώχεια. Με σενάρια για τη διαφαινόμενη οικονομική κατάρρευση της χώρας μας βομβαρδίζουν καθημερινά τα ΜΜΕ, ο Τειρεσίας μπορεί να σας έχει στιγματίσει, παντού ακούμε για λεφτά και λεφτά δεν βλέπουμε, μας πνίγουν οι τράπεζες, η εφορία, οι πιστωτές, οι εισπρακτικές και συνεχώς σκεφτόμαστε πόσο πιο κάτω, δεν έχει πάτο το βαρέλι; Ετοιμαστείτε να βρούμε διέξοδο και αναλογιστείτε το ενδεχόμενο να πείτε σε όλους «έφυγα, μη με ψάξετε»! Ένα βιβλίο για όσα δύσκολα αντιμετωπίζουμε καθημερινά, με ιδιαίτερη εικονογράφηση για να γελάσει λίγο το χειλάκι σας και προτάσεις οικονομικής επιβίωσης.

INDEX_45

Πάτρικ Λη Φέρμορ Ρούμελη – Οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα ΚΕΔΡΟΣ

EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

βιτρίνα

Μας γνώρισε σε βάθος. Είδε τις αντινομίες μας, αγάπησε και πρόβαλε τις αρετές μας, πολέμησε στο πλευρό μας τους εισβολείς στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Διοργάνωσε, μεταξύ άλλων, στην Κρήτη την αιχμαλωσία και μεταφορά του Γερμανού Διοικητή Κράιπε. Ζούσε μονίμως στη Μάνη σ’ ένα σπίτι, το οποίο σχεδίασε κι έχτισε ο ίδιος από ντόπια πέτρα. Τα έθιμά μας είναι το μυστήριο, στο οποίο έχει προ πολλού μυηθεί ασμένως. Έγραψε δε για την Ελλάδα του απερίσπαστος από προκαταλήψεις, αγκυλώσεις και οχληρές υπεραπλουστεύσεις. Η Ρούμελη, ένα κατ΄ αρχήν εξωτικό γι’ αυτόν θέρετρο, παραμένει το αρχέγονο σκηνικό, όπου η ελεύθερη ζωή μαθαίνεται σε βάθος ως η απόλυτη αλήθεια. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε το 1966. Βεβαίως διατηρεί ανέπαφη την αλκή του. Υπόδειγμα της υποψιασμένης ταξιδιωτικής γραφής. Η μετάφραση αψεγάδιαστη. Συγκρατώ ότι στη σελίδα 185 επ. παρατίθεται ο συνοπτικός κατάλογος των χαρακτηριστικών αντιθέσεων του Ρωμιού και του Έλληνα: ένα απόκτημα νεωτερικής ηθογραφίας. Εννοείται ότι το συστήνω ανεπιφύλακτα.

Οι συνεργάτες του ΙNDEX προτείνουν ένα βιβλίο για το καλοκαίρι.

Γιώργος Βέης

Χριστόφορος Λιοντάκης Στο τέρμα της πλάνης ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Αν ο Λιοντάκης δίνει, όπως νομίζω, το καλύτερό του ως τώρα βιβλίο, αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: άνοιξε πιο πολύ το δραματικό παιχνίδι του ανάμεσα στη σαφήνεια και την ασάφεια, και αφετέρου επικοινώνησε αποφασιστικότερα –σε άψογα λογαριασμένες δόσεις– με τον δυναμισμό σηματοδοτήσεων που υπάρχει στην αρχαία ελληνική ποίηση και τον μύθο. Έτσι γεννιούνται και ποιήματα παιδιά της διασταύρωσης αυτών των δύο με σύγχρονα δεδομένα και προσωπικά βιώματα. Από μιαν άλλη πλευρά η ποίηση του Λιοντάκη τρέφεται και με «την παλίνδρομη κίνηση» ανάμεσα σε αντιθέσεις: στο εύφορο και το άγονο του έρωτα, στο μόνιμο και το προσωρινό, στην άμπωτη και την παλίρροια, ανάμεσα στο τραγούδι του αηδονιού και του βατράχου, ανάμεσα στο «θέλω» και «δε θέλω να θέλω». Η παλίντροπη και «παλίντονος» κίνηση δεν είναι πάντα «αρμονία». Μπορεί να είναι πληρότητα ή και ολότητα, αλλά αυτό το όλον περιέχει και τον πόνο και τη χαρά (και ούτω καθεξής) χωριστά. Αν στη φιλοσοφία η διαλεκτική των αντιθέσεων οδηγεί, όπως λένε, στη σύνθεση, δεν συμβαίνει το ίδιο στη ζωή. Εδώ ο πόνος μένει πόνος, το ίδιο και η χαρά. Αυτά τα δύο –όπως και όλα τα αντίθετα– δεν γίνονται ένα. Γι’ αυτό και επανέρχονται κάθε τόσο, ας το πω έτσι, κάποια υστερόγραφα, με την παράξενα παρηγορητική μελαγχολία για ό,τι μένει ανέπαφο στην τόση φθορά: όπως Η χειροπιαστή λευκότητα της μανόλιας Αντίδοτο στις δρόγες της καθημερινότητας. Μ. Γ. Μερακλής

Κώστας Καλφόπουλος Ένα παράξενο καλοκαίρι ΑΓΡΑ Η δεύτερη νουάρ νουβέλα του Κώστα Καλφόπουλου, μετά το Καφέ Λούκατς– Budapest noir, ισομεγέθης και μαγική όπως και η πρώτη. Είναι αρκετά σπάνιο ένας δοκιμιογράφος και δημοσιογράφος, που μας πληροφορεί από τις στήλες της «Καθημερινής» για ό,τι –που δεν θα μαθαίναμε ίσως αλλιώς ποτέ– συμβαίνει στον εκδοτικό χώρο της Γαλλο-Γερμανίας, να δοκιμάζεται στο δύσκολο είδος της εύληπτης, υπαινικτικής και κυρίως ατμο-

INDEX_46

βιτρινα

σφαιρικής αστυνομικής νουβέλας και να πετυχαίνει απόλυτα και τις δύο φορές τον στόχο του. Στο Ένα παράξενο καλοκαίρι κυριαρχούν ξανά οι πόλεις όπου διαδραματίζεται η ιστορία –εδώ Αμβούργο, Μόναχο, Αθήνα– και η πλοκή, που δεν βιάζεται να ξεδιπλώσει το νήμα της αφού πρώτα πρέπει να εξοικειωθούμε με την αδράνεια του βασικού της χαρακτήρα. Ένα βιβλίο που διαβάζεται στον χρόνο που κάνει το «δελφίνι» για να φτάσει Σπέτσες ή το τρένο για να πιάσει Λάρισα. Απνευστί. Και με χαρακτήρες ολοζώντανους, φωτισμένους εσωτερικά από το αναρχικό παρελθόν τους.

Επειδή το φως δεν βρίσκεται στην άκρη του τούνελ αλλά... μέσα στο κεφάλι μας!

Βασίλης Βασιλικός

Κώστας Γ. Παπαγεωργίου Νερό ΚΕΔΡΟΣ Πεζογραφήματα με ήρωες διαταραγμένους ψυχολογικά συναντάμε πολύ συχνά στις αναγνωστικές μας αναζητήσεις, έτσι ίσως κάποιος αναρωτηθεί τι μπορεί να προσφέρει ένα επιπλέον, τόσο στην πρόοδο της λογοτεχνίας, όσο και στο προβληματικό πεδίο στο οποίο αναπτύσσεται. Για το Νερό όμως μια τέτοια συλλογιστική είναι μάλλον άστοχη, καθώς ο συγγραφέας καταφέρνει σε λίγες σχετικά σελίδες να προσδιορίσει έναν συνολικό ψυχαναλυτικό και αναφορικό ανθρώπινο διασκελισμό, τον οποίο πραγματοποιεί μια ανισόρροπη προσωπικότητα, η οποία κατατρύχεται από μανία καταδίωξης, με όλα τα συνεπακόλουθα, όπως φωνές, πανικός, χάσιμο της ψυχραιμίας, τρέμουλο των χεριών και αλόγιστη χρήση φαρμάκων. Είναι επίσης σε όλους γνωστό ότι οι ψυχασθενείς και μάλιστα εκείνοι που θεωρούνται «βαριά», κατασκευάζουν τη δική τους πραγματικότητα, η οποία πόρρω απέχει απ’ την αληθινή και την οποία υπερασπίζονται με όλες τους τις δυνάμεις, μη αντιλαμβανόμενοι το μέγεθος της αυταπάτης. Ο συγγραφέας, αφηγούμενος σε πρώτο πρόσωπο, μας παρουσιάζει τα γεγονότα και τις καταστάσεις με την αρρωστημένη φαντασία του πάσχοντος, έτσι βρισκόμαστε ενώπιον μιας υπερρεαλιστικής και σε τεντωμένο σκοινί ακροβατικής ισορροπίας, η οποία στην έξοδο λαμβάνει χαρακτήρα μαρτυρίου και βασάνου. Τέλος, η ειδική στάση που κρατάει ο άρρωστος απέναντι τόσο στη χρήση όσο και στη γενικότερη αξία του νερού, τον βγάζει εκτός φρένων και ορίων, καθώς αποτελεί την από τα μικράτα του πρωτογενή ανησυχία και την παθολογική πνευματική του αποδόμηση.

Εκδόσεις Δίαυλος

www.diavlosbooks.gr

Χρίστος Παπαγεωργίου

Μάργκαρετ Άτγουντ Η χρονιά της πλημμύρας ΨΥΧΟΓΙΟΣ Τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες, θύελλες, κατακλυσμοί, παγετώνες, πυρκαγιές, καύσωνες, σεισμοί, απόκτησαν, λόγω του μεγέθους τους, μεταφυσικές διαστάσεις, θρησκευτικής κυρίως απόχρωσης. Αποκορύφωμα αυτής της πρωτόγονης μυθολογίας, η καταστροφή του κόσμου. Ένα υπερ-ον τον εξαφάνιζε τιμωρώντας έτσι τον αμαρτωλό άνθρωπο – υπονοώντας, όμως, κατά βάθος, το λάθος της δημιουργίας του. Η διάσωσή του, ωστόσο, μπορούσε να εξασφαλιστεί μόνο αν ακολουθούσε ορισμένους κανόνες, αλλά με ελεύθερη βούληση. Πάνω σ’ αυτή τη θρησκευτική-φιλοσοφική ιδεολογία οικοδομείται το σπουδαίο μυθιστόρημα της πολυβραβευμένης Καναδής συγγραφέως Μάργκαρετ Άτγουντ (Οτάβα 1939). Στη μετακαταστροφική ιστορία της οι ελάχιστοι επιζώντες μοιάζει να μην έχουν λάβει το μήνυμα. Χωρισμένοι σε ομάδες, που τις χαρακτηρίζουν οι ίδιες παρωπιδικές ιδεοληψίες του παρελθόντος, βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμης αντιπαλότητας. Το πάθημα δεν τους έχει γίνει μάθημα. Κατ’ αυτή την έννοια το μυθιστόρημα της συγγραφέως, υπερβαίνοντας την ερεθιστική και συναρπαστική μυθολογία του, λειτουργεί ως καυστικό σχόλιο της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της μόνης που ευθύνεται για την «καταστροφή» του κόσμου. Μάκης Πανώριος

INDEX_46

βιτρινα

36 Κωστής Παπακόγκος Ιθάκη ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ Ο Κωστής Παπακόγκος γεννήθηκε το 1936 στο Παχτούρι της κεντρικής Πίνδου και μεγάλωσε στην Αθήνα. Γράφει και δημοσιεύει ποίηση από τη δεκαετία του 1950. Εκτός από δεκαπέντε συλλογές ποιημάτων, ο Παπακόγκος έχει γράψει μυθιστορήματα και ιστορικές βιογραφίες όπως Καπετάν Άρης και Καπετάν Μάρκος (Εκδόσεις Παπαζήση), βασισμένο σε πολύωρες συζητήσεις με τον αρχηγό του Δημοκρατικού Στρατού. Παλιός φίλος του Άγγελου Δεληβοριά, του Δημήτρη Χριστοδούλου και του Νίκου Καρούζου, την ποίηση του οποίου μετέφρασε στα σουηδικά, ο Κωστής Παπακόγκος ζει σχεδόν ξεχασμένος απ’ το 1965, όταν μετανάστευσε στη Στοκχόλμη, όπου ζει μόνιμα και γράφει σε δύο γλώσσες. Τα ποιήματα της συλλογής Ιθάκη, γραμμένα τη δεκαετία του 1980, εκδίδονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σ’ έναν καλαίσθητο τόμο, επιμελημένο από τον εκδότη Κώστα Κρεμμυδά. Τα διακρίνει μια γνήσια λυρική αγωγή, αισθητικά και θεματικά δική μας: «Ανέγγιχτο κορίτσι μέσα στο άγαλμα / όλο και ξανανιώνει καθώς ρέει / άμμος κάτω απ’ τα πέλματα του ο χρόνος». Στρατής Χαβιαράς

Danilo Kis Homo Poeticus SCRIPTA Ο Ντανίλο Κις (Σερβία 1935-Παρίσι 1989) είναι ένας αξιόλογος ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, ο οποίος συνέδεσε στο έργο του στοιχεία της πατρίδας του με τα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά ρεύματα. Ανήσυχο πνεύμα, ασχολήθηκε με όλα τα είδη, ενώ στα δοκίμια που περιλαμβάνονται στον παρόντα τόμο, καταθέτει τις απόψεις του με τρόπο σαφή και ενίοτε ποιητικό για ζητήματα όπως ποια είναι η ουσία της λογοτεχνίας με αναφορές στη Ναυτία του Σαρτρ και όχι μόνο, για να υποστηρίξει ότι το λογοτεχνικό έργο άλλοτε γίνεται κινητήρια κοινωνική δύναμη και άλλοτε «απλώς υπάρχει και φυτοζωεί ως τερατούργημα της ανθρώπινης ύπαρξης, θύμα απόρριψης, άχρηστο, νόθο…». Στο δοκίμιο Homo Poeticus υποστηρίζει ότι η ποίηση, αλλά και η λογοτεχνία εν γένει, περιγράφει τις κοινωνικές αδικίες, ενώ στο Μάρτυρας κατηγορίας Κάρλο Στάινερ περιγράφονται οι αδικίες και οι διώξεις που υπέστη ο Στάινερ από τον σταλινισμό. Οι συμβουλές του ή οι κανόνες προς τους συγγραφείς με τον τίτλο Συμβουλές σε νεαρό συγγραφέα δίνουν το ύφος των δικών του συντεταγμένων στα έργα του. Ενδεικτικός ο ακόλουθος κανόνας: «Να έχεις πάντα στο μυαλό σου τη ρήση: “Όποιος πετύχει τον στόχο του, τα έχει χάσει όλα”». Χρύσα Σπυροπούλου

Ρέα Γαλανάκη Από τη ζωή στη λογοτεχνία ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Ποτέ μου δεν κατανόησα αυτό που λένε μερικοί: «καλοκαιρινό βιβλίο» ή «ένα βιβλίο για το καλοκαίρι». Τι σημαίνει αυτό; Ένα βιβλίο για να περνάει η ώρα στην παραλία: Ένα βιβλίο που το πασαλείβεις με αντηλιακά λάδια και έπειτα το ξεχνάς και το πετάς, γιατί δε σου άφησε κάτι, γιατί είναι σα να μην το διάβασες ποτέ; Αυτό θέλουν να πουν όσοι το ονομάζουν «καλοκαιρινό;» Το βιβλίο –για μένα τουλάχιστον– είναι για όλες τις εποχές, για όλες τις ώρες, είτε σου περισσεύουν είτε όχι. Η Λογοτεχνία, με λάμδα κεφαλαίο, είναι θεραπεία, είναι μανία, είναι έρωτας, είναι φυγή, είναι παιδεία, είναι ταξίδι. Επιλέγω να πάρω μαζί μου, όπου κι αν πάω, το νέο βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη Από τη Ζωή στη Λογοτεχνία, που κυκλοφόρησε πρό-

INDEX_46

σφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, για να το διαβάσω ακόμη μια φορά. Τα αποσπασματικά αλλά τόσο μεστά καλοδουλεμένα κείμενά της για τη ζωή της, οι θεωρητικές απόψεις της για τους συγγραφείς και τους κριτικούς, η αγάπη της για τις τρεις πατρίδες της, το Ηράκλειο, την Αθήνα και την Πάτρα, η ευγνωμοσύνη της για τους πνευματικούς δασκάλους της, για τους άνδρες που αγάπησε και την αγάπησαν, οι ανησυχίες της και τα ερωτήματά της, η ειλικρίνεια και η τόλμη της, με συνάρπασαν. Είμαι σίγουρη ότι το ίδιο θα νιώσει ο αμετανόητος εραστής της περίπλοκης τέχνης του λόγου. Αυτό το βιβλίο προτείνω ανεπιφύλακτα. Τιτίνα Δανέλλη

Κώστας Βούλγαρης Αερσίλοφος χώρα ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ Ο συγγραφέας της τετραλογίας «Το εμφύλιο σώμα» (απαρτιζόμενης από τα Στο όνειρο πάντα η Πελοπόννησο, Τα άλογα της Αρκαδίας, Ο Καρτέσιος στην Τρίπολη, Η περούκα της Σοφίας Νέρη) και του μυθιστορήματος Η μέρα με τις δεκατέσσερις νύχτες, αλλά και δοκιμιακών έργων (όπως Κ. Γ. Καρυωτάκης, Από την ήττα στη σιωπή, Όψεις της σύγχρονης ποίησης), επιμελητής εκδόσεων και συντάκτης των Αναγνώσεων της Κυριακάτικης Αυγής Κώστας Βούλγαρης, μας παρέδωσε στις αρχές αυτής της χρονιάς, ύστερα από μια διαδικασία «εν προόδω γραφής» που διήρκεσε σχεδόν τρία χρόνια, ένα μη ταξινομήσιμο αφηγηματικό ιστόρημα, με τον τελευταίο όρο να υλοποιεί τόσο την αναπαραστατική όσο και τη χρονική του αξία. Πρόκειται για στοίχημα πολλαπλό, με δύο, ωστόσο, από τους άξονές του να κυριαρχούν: εκείνον της γλώσσας και εκείνον της Ιστορίας. Ως προς τον πρώτο, το κείμενο του Βούλγαρη αρδεύεται από τις πηγές και υποκλίνεται, θυμίζοντας κάποτε και τη μαγική δύναμη του λόγου που θέλησε να αξιοποιήσει ο Ν.Γ. Πεντζίκης στο δεύτερο μέρος τού Ο πεθαμένος και η ανάσταση. Ως προς τον δεύτερο, φτάνει έως τις εκβολές και αναρωτιέται για τις οπτικές και τις προοπτικές του. Ο συνδυασμός τους καταλήγει «εις μορφήν έπους νέου»: κατά το ποιόν, κατά τη δομή, κατά τη φύση, κατά το είδος. Σταυρούλα Γ. Τσούπρου

Χρήστος Γαρουφαλής Ζωγραφική ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΗΣ ΝΕΩΡΙΟΝ Ζωγραφική τιτλοφορείται το λεύκωμα με το σύνολο των νέων έργων του εκλεκτού ζωγράφου Χρήστου Γαρουφαλή με θέμα τον παραδοσιακό ελληνικό καφέ, που φιλοξενήθηκαν πρόσφατα στην Αίθουσα Τέχνης Νεώριον στο Αγρίνιο (Μάιος-Ιούνιος 2011). Ο εικαστικός, φρέσκος καφές του Χ.Γ. έχει ιδιαίτερη γεύση και αφοπλιστική παρελθούσα αθωότητα. Έχει μια ευωδιά σαν νοσταλγία της χαμένης ορατότητας, σαν αναζήτηση της απολεσθείσας σχέσης μας με τα απλά, γεμάτα ποίηση, καθημερινά πράγματα… «Προσγειωμένα» στο ξύλινο γυαλιστερό τοπίο τους τα χρηστικά αντικείμενα του καφέ και έτοιμα να απογειωθούν, συνεχίζουν την ιστορία της δραστηριότητάς τους μέσα σε μια κατανυκτική ηρεμία που λάμπει στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής σιωπής που υπερίπταται. Ο Χρήστος Γαρουφαλής, καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Αγρινίου από το 2003, ζει και εργάζεται στο Αγρίνιο, στην πόλη όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Εμπνέεται από τον κόσμο που τον περιβάλλει, φυσικό και ανθρώπινο τοπίο. Ανιχνεύει τις λεπτές αποχρώσεις, τους κρυφούς παλμούς, τον μυστικό ρυθμό που διαπερνά τα πράγματα της φύσης κι αποτυπώνει μελάνι σε χαρτί, μολύβι σε χαρτί, παστέλ σε χαρτί και με γήινα, ζεστά, λαμπερά «χρώματα λαδιού σε ξύλο» την ποίηση των απλών, καθημερινών πραγμάτων. Με τη «ζωγραφική» του παρουσιάζει ένα σύνολο θαυμάσιων πινάκων με θέμα τα σκεύη του παραδοσιακού ελληνικού καφέ: τον μύλο, το μπακιρένιο μπρίκι που ψήνει τον καφέ στην πυρωμένη χόβολη, το φλιτζάνι σε όλα τα στάδια της καθημερινής του δραστηριότητας, και το πιατάκι με

βιτρινα

38 το λουκουμάκι με την οδοντογλυφίδα και με το απαραίτητο γλυκό του κουταλιού, κεράσι ή σταφύλι, ένα ποτήρι δροσερό νερό κι ένα λευκό τριαντάφυλλο ή ένα μολύβι. Παλιές, κυρίως, ευαισθησίες και συνήθειες που ομόρφαιναν και νοημάτιζαν την καθημερινή ζωή και τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων μιας άλλης εποχής, που οι Έλληνες δημιούργησαν τον λαϊκό πολιτισμό που συντηρεί και διαφυλάσσει ως ιερή παρακαταθήκη η ανύσταχτη συλλογική μνήμη. Ελένη Χωρεάνθη

απ’ όλα μας δίνει ένα γερά δομημένο μυθιστόρημα με ταπετσαρία τη συγκλονιστική αποτύπωση μιας εποχής, την οποία συνοδεύει αριστοτεχνικά με την αντίστοιχη γλώσσα. Η Σχεδία φωτίζει τις αντιφάσεις της πολιτισμένης Δύσης και της συνεχούς αποικιοποίησης του κόσμου, από έναν συγγραφέα που γνωρίζει πολύ καλά και τα μυθοπλαστικά και τα επιστημονικά τα υλικά του. Κατά τη γνώμη μου, αξίζει όχι μόνο να διαβαστεί αλλά και να μεταφραστεί. Ζέφη Κόλια

Ραλφ Έλισον Ο αόρατος άνθρωπος

Γιάννης Γρηγοράκης Μαύρη πέτρα ΚΕΔΡΟΣ «Μαύρη πέτρα… ξέξασπρη». Πληθαίνουν τα αστυνομικά μυθιστορήματα και τα ιστορικά αναγνώσματα ανάμεσα στο αναγνωστικό πλήθος και τον πληθωρισμό των ειδών (genres). Ο Γιάννης Γρηγοράκης, μετά τον Διαβήτη του Πλάτωνα, τη Δήλο και το μεσοπολεμικό Βερολίνο, μάς μεταφέρει με τη «μηχανή του (λογοτεχνικού) χρόνου» στη διετία 191617, την εποχή των «επιστράτων» και των ανοιχτών παρεμβάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, σε μια Αθήνα που πάλλεται από εθνική έξαρση, αλλά και ταλανίζεται από διχαστικά πάθη, με αναλογίες που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας. Πολιτικές ίντριγκες στις εξελίξεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κινήσεις στρατευμάτων, μηντιακά θέματα και δημοσιογραφικές έρευνες με φόντο το Αθηναϊκό Πρακτορείο και το ζεύγος Παρρέν, υπό τον ήχο της γραφομηχανής, αλλά και πυροβολισμών, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και «της Αμύνης τα παιδιά», ο φεμινισμός και τα καφενεία της εποχής, σε μια πρωτοπρόσωπη και πανοραμική αφήγηση από τον πρωταγωνιστή Άγγελο Σιγανό που πετροβολάει την Ιστορία και τη μοίρα του, σ’ ένα πολιτικό μυθιστόρημα που κερδίζει τον αναγνώστη. Κώστας Καλφόπουλος

ΚΕΔΡΟΣ Οι νέοι άνθρωποι είναι γεμάτοι όνειρα για τη ζωή. Προσπαθούν να σπουδάσουν και να μεταφέρουν την ενέργειά τους στον χώρο της μάθησης. Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ένας μαθητής που έχει όλες τις αρετές που θα μπορούσαν να διαγράψουν την πορεία ενός επιτυχημένου επιστήμονα. Τα έχει όλα εκτός από ένα: είναι μαύρος. Αυτό και μόνο τον σημαδεύει αρνητικά και με την πρώτη ασήμαντη αφορμή τον διώχνουν από το σχολείο. Όταν θα καταλάβει ότι είναι μόνος, αφημένος στο έλεος του Θεού, θα θυμηθεί τα λόγια του παππού του: «Γιε μου, ζήσε με το κεφάλι σου στο στόμα του λιονταριού». Και δεν χρειάζεται πολύ για να γίνει ενεργό μέλος της αντίστασης κατά της καταπίεσης των μαύρων. Η ευστροφία του και το ταλέντο του στο να ξυπνά και να ξεσηκώνει τα πλήθη τον κάνουν να διακριθεί και να φτάσει ψηλά. Τόσο, που η εμπλοκή του στη φυλετική εξέγερση του Χάρλεμ να είναι σημαντική. Ο συγγραφέας Ραλφ Έλισον καταγράφει τα φυλετικά προβλήματα της Αμερικής με εντυπωσιακή ευρηματικότητα. Αποδεικνύει ότι η ποιότητα του αληθινού ηρωικού μπορεί να επιβιώσει στη σύγχρονη εποχή. Αλλά γίνεται και ο δημιουργός του απόλυτου αμερικανικού μυθιστορήματος. Θα τολμούσα να πω ότι χρόνια είχα να διαβάσω τόσο καλό μυθιστόρημα. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Μιχάλης Μοδινός Η σχεδία

Βασίλης Δανέλλης Μαύρη μπίρα

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Πώς γίνεται τέχνη η καταστροφή; Ο περίφημος πίνακας «Σχεδία του Μέδουσα» του Τεοντόρ Ζερικό (που βρίσκεται στο Λούβρο) είναι εμπνευσμένος από το ναυάγιο της φρεγάτας «Μέδουσα» στα ανοιχτά της Αφρικής την περίοδο της μεταναπολεόντειας Γαλλίας, το οποίο εξελίχθηκε σε μείζον πολιτικό σκάνδαλο. Ακριβώς εκεί τοποθετείται το νέο μυθιστόρημα του Μιχάλη Μοδινού, ο οποίος χτίζει ως βασική του ηρωίδα μια γυναίκα-Ροβινσώνα, την κυρία Ντεπαρτιέ, που αφηγείται στον ζωγράφο τα δραματικά γεγονότα προκειμένου εκείνος να ανασύρει την καταλληλότερη σκηνή με την οποία θα αποθανατίσει στον καμβά το ναυάγιο. Πράγματι, ο πίνακας αυτός θα αποτελέσει την απαρχή του κινήματος του ρομαντισμού, ενώ η αφηγήτριά του θα γίνει στο μυθιστόρημα η μούσα του ζωγράφου, που υπήρξε εκ των ιδρυτών του. Όμως, τι βρίσκεται εκτός πλαισίου του πίνακα; Γιατί ο καλλιτέχνης επέλεξε αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή και όχι κάποια άλλη, αν αναλογιστούμε τις συγκλονιστικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν πάνω στη σχεδία, οι οποίες φτάνουν ακόμα και μέχρι την αλληλοσφαγή και τον κανιβαλισμό; Και ποια είναι η συνέχεια της ανθρώπινης περιπέτειας ύστερα από τέτοιου είδους χτυπήματα; Μήπως όλο το ανθρώπινο γένος δεν είναι τελικά παρά ένα κουβάρι ναυαγών που προσπαθούν να επιπλεύσουν αλληλοσφαγιαζόμενοι πάνω σε μια σχεδία, τον πλανήτη μας; Πολλά είναι τα ερωτηματικά που θέτει σ’ αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας και περιβαλλοντολόγος Μιχάλης Μοδινός. Αλλά πάνω

INDEX_46

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Ο Βασίλης Δανέλλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1982. Είναι δημοσιογράφος και έχει εργαστεί σε εφημερίδες, περιοδικά και στο ραδιόφωνο. Στη Μαύρη μπίρα, πρωταγωνιστεί o Αντρέας, ένας πολίτης που ζει στο περιθώριο της κοινωνίας: είναι πλανόδιος μουσικός. Όταν ένας γνωστός του, ο Λάζαρος, ζογκλέρ των δρόμων, δολοφονείται, θέλει να του κάνει μια αξιοπρεπή κηδεία, οπότε προσπαθεί να βρει τα απαραίτητα χρήματα. Μετά, αποφασίζει να υποδυθεί τον ερασιτέχνη ντετέκτιβ και να βρει τον δολοφόνο. Ο ήρωας δεν είναι άμεμπτος: καταπολεμά τα προβλήματά του με μπίρες και τσιγαριλίκια. Ωστόσο, έχει ανθρωπιά. Παίρνει την κιθάρα του και περιπλανάται στους δρόμους, ζητώντας πληροφορίες για τον δολοφονημένο. Στην ουσία, μέσω της έρευνας προσπαθεί να δώσει νόημα στη ζωή του. Ο Δανέλλης δεν βάζει αστυνομικούς στο μυθιστόρημά του. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με αστυνομικό μυθιστόρημα χωρίς αστυνομικούς, ένα νουάρ μυθιστόρημα για τη σύγχρονη Αθήνα. Αυτό του προσδίδει ευθύς εξαρχής μια γοητεία, θυμίζει τα βιβλία του Ρέιμοντ Τσάντλερ με τον Φίλιπ Μάρλοου. Ο Δανέλλης ζωγραφίζει την πόλη με ζοφερά χρώματα, περιγράφει την Αθήνα της εποχής του Μνημονίου, την Ελλάδα που βρίσκεται σε βαθιά κρίση και τον κόσμο που νιώθοντας μετέωρος προσπαθεί να πιαστεί από κάπου για να επιβιώσει. Φίλιππος Φιλίππου

INDEX_46

40 40

αυτοπαρουσιάσεις

Αντωνία Μποτονάκη

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου

ΑΥτοποαρουσιασεισ

Μεγάλωσα ακούγοντας ιστορίες. Έφηβη πια, αντικατέστησα αυτή την προφορική λογοτεχνία, αυτές τις ιστορίες, με τη γραπτή λογοτεχνία. Πρώτα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων, αργότερα από ένα γεγονός ασυνήθιστο που με καθόρισε, όταν πηγαίνοντας σ’ έναν γιατρό για τις ταχυκαρδίες που με ταλαιπωρούσαν, έφυγα έχοντας στην αγκαλιά μου αντί για συνταγογραφημένα φάρμακα, μια στοίβα βιβλία ως γιατρικό. Από τότε η αγκαλιά μου δεν άδειασε ποτέ. Αργότερα η ζωή μου χωρίστηκε στα δυο. Την «αληθινή» –αυτήν δηλαδή που έχει αυτήκοους και αυτόπτες μάρτυρες και, αφού τους έχει, κατά κάποιον τρόπο τη ζω γι’ αυτούς και αναλόγως με τα γούστα τους, τις αντοχές τους ή ακόμα κι ως κομπάρσος για τις δικές τους ιστορίες– και την άλλη. Τη «μυστική». Αυτή του ονείρου και της μοναξιάς. Ταξιδεύω με ένα τρένο πάνω σε ράγες που σχηματίζουν ομόκεντρους κύκλους. Όλο και λιγότερο με ενδιαφέρει τι υπάρχει έξω απ’ το τζάμι. Φτιάχνω τώρα τις δικές μου «ιστορίες». Μια απ’ αυτές είπα να τη γράψω. Και την έγραψα.

Σταύρος Σταυρόπουλος

Το «Πιο νύχτα δεν γίνεται» προϊδεάζει για ένα τέλος χρόνου, κάποτε. Είναι μια προετοιμασία τέλους. Πρώτα των συμπεριφορών, μετά των ανθρώπων και μετά της έσχατης λύσης, των λέξεων. Με αυτήν όμως ακριβώς τη σειρά. Υπάρχει ένας σταδιακός εκφυλισμός των δομικών μορφών των προσώπων σε ένα κατεστραμμένο τοπίο. Από κείμενο σε κείμενο, η παρουσία συγχέεται με την απουσία. Προϊούσης της αφήγησης η μία μπαίνει μέσα στην άλλη, εξεγείρεται εναντίον της, την αμφισβητεί. Οι άνθρωποι δρουν, κινούνται στον χώρο, σαν πρώην πρόσωπα, σαν να τους έχει αφαιρεθεί η βασική ιδιότητα, σαν να τους έχουν απαγορεύσει τον χρόνο. Λιώνουν. Είναι αλήθεια αυτό, είναι μια απόλυτα ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας, χωρίς κανένα στοιχείο υπερρεαλισμού. Ο κόσμος σήμερα είναι κατακερματισμένος. Το ίδιο οφείλει να είναι και η γραφή. Ζούμε το βασίλειο της εικόνας, τον βυθό των εύκολων λύσεων, το τέλος του καιρού. Οι λέξεις

Ασ’ το κι ας αποθάνει

Πιο νύχτα δεν γίνεται

ΙΒΙΣΚΟΣ

ΟΞΥ

Η ιδέα γεννήθηκε τέσσερα χρόνια πριν, με αφορμή ένα φωτορεπορτάζ στα λεηλατημένα ελληνικά χωριά της Γεωργίας, που έτυχε να διαβάσω. Διευρύνοντας την έρευνα, για να καταλάβω περισσότερα, ανακάλυψα μια σειρά γραπτών μαρτυριών από ομογενείς του Σοχούμι και του Βατούμι που είχαν εγκατασταθεί στη Βόρεια Ελλάδα. Αργότερα γνώρισα κάποιους από αυτούς από κοντά, στον Ασπρόπυργο και στην Καλλιθέα. Πρόκειται για ανθρώπους που μιλούν την ίδια γλώσσα μ’ εμάς, είναι ομόθρησκοι, ανέκαθεν τηρούσαν τις ίδιες παραδόσεις και όμως η κοινωνία δεν τους αναγνώρισε ποτέ το δικαίωμα στον επαναπατρισμό. Ανάμεσά τους θα μπορούσε να ζει και ο βασικός ήρωας της ιστορίας, ο Γιούρι. Από την άλλη, οι ανάγκες ενός ρεπορτάζ με είχαν φέρει παλαιότερα σε γνωριμία με γυναίκες θύματα του trafficking. Οι ιστορίες που μου εμπιστεύτηκαν με κατέτρεχαν για χρόνια. Η Ιρίνα, η ηρωίδα του βιβλίου, θα μπορούσε να είναι μια από αυτές.

Ζοή με όμικρον ΠΑΠΥΡΟΣ

INDEX_46

Τρεις γενιές που φαίνονται καταδικασμένες από το 1912 μέχρι το 1980 με φόντο τα Χανιά, παλεύουν να βγουν στο φως, να νικήσουν το φυσικό μα και το μεταφυσικό, θυμίζοντας αρχαίες τραγωδίες και «οίκους»-έρμαια στις ορέξεις των θεών. Όπως στους στίχους του Γ. Σεφέρη στο «Ευριπίδης Αθηναίος»: «…είδε τις φλέβες των ανθρώπων σαν ένα δίχτυ των θεών, όπου μας πιάνουν σαν τα αγρίμια…». Οι ήρωές μου, ανήμποροι σαν τις πεταλούδες που καρφιτσώναμε παιδιά πάνω στα φύλλα του αναρριχώμενου πόθου, κι ένα τοπίο άγριο μα και ταυτόχρονα παράφορο, μαγευτικό, πολύχρωμο. Ώσπου έρχεται σαν από μηχανής θεός ο λόγος (ποιος άλλος;) να δώσει στη μικρή ηρωίδα το παρατσούκλι «νεραγδαλλαγμένο». Αλλαγμένο δηλαδή από τις ξωτικές, άρα νεραϊδοπαίδι και –ως τέτοιο– όλα γίνονται δυνατά. Και έτσι, η μικρή Αντιγόνη κάνει το ασήμαντο σημαντικό, δηλαδή «σημαίνον», όπως και ολόκληρο το μυθιστόρημά μου ελπίζω.

Αναρωτιόμουν: Πώς είναι να ανατρέπονται τα δεδομένα της ζωής σου τόσο ξαφνικά και τόσο καθολικά; Πώς είναι να αφήνεις έναν τόπο και να εγκαθίστασαι σε κάποιον άλλο από ανάγκη; Πώς αντιμετωπίζεις την κάθε μέρα που ξεκινάει, όταν εκτός από την επιβίωση πρέπει να διαχειριστείς τα καχύποπτα βλέμματα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού; Τι σκέφτεται ένας νέος άνθρωπος με λαχτάρα για ζωή και δημιουργία, σε ένα περιβάλλον εχθρικό; Μια φιλόδοξη γυναίκα, σε μια κατάσταση διαρκούς βίας και εκμετάλλευσης; Τι είδους επιλογές σού μένει να κάνεις και πού μπορεί αυτές να σε οδηγήσουν; Οι ήρωες της ιστορίας ήταν παράλληλο κομμάτι της καθημερινότητάς μου αυτά τα χρόνια. Ο έντονος χαρακτήρας τους, οι εξάρσεις, οι δυσκολίες και οι ανατροπές τους απαίτησαν η πορεία τους να αποσυντεθεί και να πλαστεί σχεδόν από την αρχή, ξανά και ξανά. Η κατάληξη διαμορφώθηκε ελπιδοφόρα για εκείνους, με αποτέλεσμα και τη δική μου λύτρωση τελικά. Γνώριζα εξαρχής ότι η κυκλοφορία μιας τέτοιας σκληρής και ρεαλιστικής ιστορίας θα απαιτούσε εκδοτική τόλμη. Τώρα που το εγχείρημα ολοκληρώθηκε, εύχομαι να προσθέσει έστω κατά το ελάχιστο στο αυτονόητο μήνυμα: Όλοι είμαστε εν δυνάμει πρωταγωνιστές μιας ανορθόγραφης ζωής.

ΧΙΛΝΤΑ παπαδημητριου

Τα Βινύλια είναι το πρώτο μου μυθιστόρημα, στο οποίο ανακάτεψα τις τρεις μεγάλες μου αγάπες: τη μουσική, τα αστυνομικά μυθιστορήματα και το σινεμά. Όπως ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος, μεγάλωσα διαβάζοντας φτηνά αστυνομικά βιβλία τσέπης, ακούγοντας τους Beatles στο τρανζίστορ μου και βλέποντας αμερικάνικα και γαλλικά φιλμ νουάρ. Η υπόθεση με δύο λόγια: παρότι σαρανταρίζει, ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος ζει ακόμα με τη μαμά του και λαχταράει να κάνει καριέρα στο τμήμα ανθρωποκτονιών, όπως οι ήρωες των αστυνομικών βιβλίων που διαβάζει. Γι’ αυτό, όταν του αναθέτουν τη διαλεύκανση της δολοφονίας του συλλέκτη δίσκων Σταμάτη Παυλίδη, βάζει τα δυνατά του να ανακαλύψει τα μυστικά που κρύβει μια παρέα μουσικόφιλων η οποία συχνάζει στο δισκάδικο Rip it Up. Δύο βασικοί άξονες του βιβλίου είναι η αγάπη μου για το κέντρο της Αθήνας και η θλίψη που νιώθω για το τέλος του μικρού δισκάδικου μετά την κατάρρευση της

τρέχουν να προλάβουν, να αναγγείλουν. Είναι, επαναλαμβάνω, η έσχατη λύση. Υπάρχει αυτή η γραμμένη ιστορία, των ανθρώπων, αλλά περισσότερο απ’ αυτή υπάρχει η ιστορία της μορφής. Ζούμε εν καιρώ πολέμου και οι λέξεις είναι το μοναδικό ρεύμα στο κέντρο μιας εποχής που απέρχεται. Ανατροφοδοτούν όσα μας είναι ήδη γνωστά, με ένα παράξενο φως. Ο λόγος βάφει. Γίνεται άθυρμα, νέμεση, ηλικία. Ο λόγος δεν είναι ούτε ζωντανός ούτε νεκρός. Μόνο θάνατος που περιγράφει ζωή. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα προσωπικό ημερολόγιο βλεμμάτων. Προσπαθεί με εξωτερικό, αρχικά, τρόπο να περιγράψει το εσωτερικό. Δεν είναι εύκολο αυτό. Χρειάζεται ευρεία αντίληψη της στίξης, προσεκτικό ξεκλείδωμα των νοημάτων έως το σημείο εκείνο που θα πάψουν να υφίστανται με μια μόνο σημασία, επίθετα που να διαθέτουν το ειδικό βάρος του ουσιαστικού, για να το ξεθεμελιώνουν και μετά να το προσδιορίζουν εκ νέου. Σε κάθε περίπτωση, ο μύθος και η ιστορία υποχωρούν, ακολουθώντας τους ανθρώπους. Γιατί ο καιρός τελείωσε. Άλλωστε η γραφή νομοθετεί από μόνη της. Όταν βρίσκεται προ του τέλους. Και γραφή είναι ό,τι καταργεί αυτό που γνωρίζουμε ως γραφή.

παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας. Οι ήρωες των Βινυλίων ζουν και κινούνται στο κέντρο της Αθήνας και κυρίως στα Εξάρχεια, σαν να μη μπορούν και να μη θέλουν συγχρόνως να απομακρυνθούν από εκεί. Και συλλέγουν δίσκους βινυλίου με το φανατισμό των εκπροσώπων μιας «φυλής» που χάνεται σιγά-σιγά: της φυλής που μεγάλωσε ακούγοντας τις εκπομπές του Γιάννη Πετρίδη, έγραφε κασέτες, διάβαζε με θρησκευτική προσήλωση τα μουσικά έντυπα και γέμιζε ασφυκτικά το γήπεδο του Σπόρτινγκ, το ΡΟΔΟΝ και το Λυκαβηττό για να δει τα ινδάλματά της: τους Police, τον Nick Cave, τους Cramps, τον Peter Hammill, τον Van Morrison. Ωστόσο, το βιβλίο δεν είναι μόνο μια νοσταλγική ματιά στο παρελθόν – ή έτσι θα ήθελα, τουλάχιστον. Είναι και μια αισιόδοξη ματιά στις αλλαγές που φέρνει το μέλλον, ένας «ύμνος» στη δύναμη της μουσικής να χρωματίζει την πληκτική καθημερινότητα και στην αξία της φιλίας και των μικρόκοσμων που δημιουργούν οι παρέες των φίλων.

Για μια χούφτα βινύλια μεταιχμιο

INDEX_46

Κώστια Κοντολέων Φεύγω ΨΥΧΟΓΙΟΣ

πίσω από τη βιτρίνα Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων από δόκιμους συγγραφείς, βιβλιοκριτικούς και αρθρογράφους αλλά και από «απλούς» αναγνώστες. Όπως πάντα, το περιοδικό είναι ανοιχτό σε όλους και υποδεχόμαστε με χαρά τις κριτικές σας για INDEX_45 τα βιβλία που αγαπήσατε ή αντιπαθήσατε. gnomi@indexmag.gr

Με τον –αν και σαφή, εντέλει παραπλανητικό– τίτλο Φεύγω, η συγγραφέας και μεταφράστρια Κώστια Κοντολέων, στο νέο της μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε στην καινούργια λογοτεχνική σειρά των εκδόσεων Ψυχογιός, υπογράφει ένα σχεδόν αρχετυπικό γυναικείο πρόσωπο-ρόλο. Στις σελίδες του, η Ρόζα σε πρώτο και σε τρίτο πρόσωπο, εξομολογητική άλλοτε, γεμάτη ενοχές αλλά και βαθιές, παθιασμένες επιθυμίες, κι άλλοτε καθωσπρέπει, συνετή και τριτοπρόσωπη, ενώνει τους εαυτούς της και περνοδιαβαίνει στους άλλους και στον χρόνο. «Θέλει να μείνει κοντά του μα και να φύγει μακριά του. Θέλει... Τι ακριβώς θέλει η Ρόζα;» Αναζητώντας την πιο βαθιά της επιθυμία, τον εαυτό που αγνοεί, μα ωστόσο στην ανικανοποίητή της τάση για φυγή, διαρκώς εντούτοις, τον κουβαλάει. Ξεδιπλώνοντας τη ζωή σχεδόν από την αρχή που άρχισε να κατανοεί τη διχασμένη, φιλελεύθερή της ύπαρξη, πηγαινοέρχεται ανάμεσα στην όντως Ρόζα και στη Ρόζα των άλλων: «Δεν έμαθαν ποτέ το διχασμό της σε δυο προσωπικότητες που αντιμάχονταν η μια την άλλη». Βιώνοντας έναν διαρκή προσωπικό της αθέατο πόλεμο, αποτυγχάνει στις σπουδές –εξάλλου, κι αυτές υπήρξαν επιθυμία των άλλων–, ερωτεύεται και εμπιστεύεται και πάλι τον εαυτό της ολόκληρο και την «ερωτική αγωγή» της στον Φλάβιο, που είναι εξαπατητικά η επανάστάση της στους άλλους. Ζωγράφος, ό,τι δεν θα ήθελε το μεσοαστικό σπίτι της. Εκείνη που υπήρξε συνάμα και η άλλη, «συνετή και υπάκουη Ρόζα, εκείνη που ήταν το καμάρι των γονιών της». Μπαινοβγαίνοντας στην όντως Ρόζα και στη σκιά, που ποτέ της δεν εγκατάλειψε. Στήνοντας παιχνίδια και στον ίδιο τον εαυτό της, εξάλλου στον εαυτό μας είναι που λέμε πάντα το μεγαλύτερο ψέμα. Με οξυδερκή και άκρως εικαστική δομή, όπως ταιριάζει στη ζωή που ολοκληρώνεται όταν γίνεται τέχνη και στον δημιουργό ήρωά της που καταδυναστεύει με την ασφυκτική του αγάπη τη Ρόζα, η Κώστια Κοντολέων χωρίζει την ιστορία της σε πέντε κεφάλαια-πίνακες: Η Ρόζα ερωτευμένη (κάρβουνο), Η Ρόζα παντρεμένη (ακουαρέλα), Η Ρόζα μόνη (λάδι), Η Ρόζα κι εγώ (γλυπτό από σίδερο, πέτρα κι οστά, που ΑΝΗΚΕΙ). Και εντέλει: Η Ρόζα φεύγει. Με ύφος άλλοτε ονειρικό, εξομολογητικό και ποιητικό, στα πρωτοπρόσωπα κεφάλαια όπου η Ρόζα επιθυμεί, παθιάζεται, προσπαθεί, θέλει να φύγει, εγκλωβίζεται κι αμφιβάλλει, κι άλλοτε ρεαλιστικό με θεατρικούς διαλόγους και ψυχαναλυτικούς χαρακτήρες, η συγγραφέας «παίζει» με τη φυγή, τολμά, θέλει την ηρωίδα της να πηγαινοέρχεται, να αγγίζει τα όριά της, να αμφισβητεί, να στήνει παιχνίδια στην ίδια της τη ζωή, ναι, να μπερδεύει την επανάσταση με την υποταγή, την εντροπία με τη μανία της για φυγή, σε κεντρομόλο κίνηση αλλά και φυγόκεντρη, διαρκώς αντιφατική, γλυπτό να γίνεται στη σκηνοθετική μανία του Φλάβιο. Φυσικά, όλα αυτά καθόλου... αβρόχοις ποσί. Τα ιντερμέδια, εμμονικά και φυσικά, διαρκή. Οι αμφιβολίες και η εσωτερική αναζήτηση, όμοια, σε κάθε στιγμή. Η Κώστια Κοντολέων κατορθώνει να υπογράψει ένα υποδειγματικό μυθιστόρημα για την αλήθεια και την ψευδαίσθηση του έρωτα, αλλά πάνω απ’ όλα για την αντιφατική γυναικεία φύση, για τα προσωπεία και το πρόσωπο που φορτώνεται μια γυναίκα από παιδί, για την ελευθερία που είναι κατάσταση εσωτερική και γι’ αυτό τόσο δύσκολα κατακτιέται. Το αποτέλεσμα, η αιώνια γυναικεία κραυγή. Να μην ανήκει αλλά να διεκδικεί συνεχώς η ίδια την ίδια της τη ζωή και ο έρωτας που είναι κατάκτηση ολοκληρωτική, η ζωή και το ερωτικό πάθος που γίνεται τέχνη. Ελένη Γκίκα

Βασίλης Αλεξάκης Η πρώτη λέξη ΕΞΑΝΤΑΣ Οι πολύ μεγάλες διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκε ο Έλληνας συγγραφέας στη Γαλλία ούτε υπερβολικές είναι, ούτε τυχαίες. Το

INDEX_46

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ πολυεπίπεδο συνολικό έργο του Αλεξάκη αλλά και το υπό κρίση τελευταίο του μυθιστόρημα έχουν σαφέστατα αφομοιωμένο τόσο τον επιστημονικό ερευνητικό μόχθο, όσο και την εμπειρική λογοτεχνική μαγεία, έτσι ώστε να γίνεται αντικείμενο μελέτης που απαιτεί μεγάλη επάρκεια. Παρότι ο δημιουργός εκφράζεται με απλή και ρεαλιστική γλωσσική εκφορά και με καθημερινό παραθετικό βηματισμό, το βέβαιο είναι πως για να πλησιάσει κανείς τις γεμάτες φιλοσοφικούς πειραματισμούς εμπνεύσεις του, πρέπει να διαθέτει τα ανάλογα προσόντα. Όπως υπέρμετρη φαντασία και προσαρμογή σε ό,τι έτσι κατατίθεται· κάποιες γνώσεις ανθρωπιστικών επιστημών· αρκετή επαφή με τα μεγάλα λογοτεχνικά έργα των δύο τελευταίων αιώνων· τέλος, ταύτιση των ηρώων αλλά και ό,τι αυτοί εκδηλώνουν (το οποίο είναι αρκούντως υψηλό) με τη ζωή και τη δράση άλλων πρωταγωνιστών, που βρίσκονται εκτός των σελίδων των βιβλίων αλλά παρ’ όλα αυτά εξακολουθούν να είναι ενεργοί άνθρωποι και πολίτες. Με άλλα λόγια όλοι εμείς, που συστηματικά ταυτιζόμαστε, υπερασπιζόμενοι όμως τη γνώμη μας. Ο δημοσιογραφικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος Η πρώτη λέξη από άποψη δομής είναι αληθινά δεδομένος. Ο Μιλτιάδης, καθηγητής συγκριτικής φιλολογίας, αναλώνει ολόκληρη τη ζωή του προκειμένου να ανακαλύψει ποια υπήρξε η πρώτη λέξη που εκστόμισε ο άνθρωπος. Αποσπάται από τη λογοτεχνική σκηνή πολύ γρήγορα, καθώς, λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, πεθαίνει νωρίς. Από κει και πέρα όμως αναλαμβάνει την εργασία του η αδερφή του, η οποία μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα έρχεται σε επαφή με δασκάλους, φίλους και συνεργάτες του θανόντα, οι οποίοι όμως και αυτοί αδυνατούν να λύσουν το συγκεκριμένο μυστήριο. Ο Αλεξάκης γνωρίζει από την αρχή ότι αποκλείεται να βρεθεί κάποια λύση, έτσι αφήνει τον εαυτό του ελεύθερο να χειριστεί όλες τις πιθανές εξηγήσεις. Χρησιμοποιεί το «θέατρο σκιών», τη νοηματική γλώσσα, λογοτεχνικά βιβλία που γράφονται με καινούριες λέξεις, τον Δαρβίνο, απόψεις επιστημονικές, συγκρίσεις διαφορετικών και άγνωστων μεταξύ τους γλωσσών, δηλαδή οτιδήποτε προσδίδει μεγαλύτερη δυσκολία παρά ευκολύνει το εν λόγω εγχείρημα. Η αφηγήτρια μετά τις επαφές στο Παρίσι επιστρέφει στην Ελλάδα και την παιδική ηλικία, χωρίς να μπορέσει να δώσει στον αδερφό της, με τον οποίο «επικοινωνεί», καμιά απολύτως απάντηση. Είναι γεγονός ότι δεν πρέπει να υπάρξει γλωσσολόγος, ανθρωπολόγος, γενετιστής, κοινωνιολόγος, φιλόλογος, λογοτέχνης και εραστής του λόγου που να μη διαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο, γιατί απλούστατα απλώνει σε διάμετρο τα φτερά του, χωρίς ίχνος έπαρσης αλλά με απόλυτη αίσθηση των περίπλοκων διαθέσεων που διερευνά. Πραγματικός αφηγητής ο Αλεξάκης, γνωρίζει άριστα πώς να στήσει τα σκηνικά του, πώς να χρωματίσει τους πίνακές του, πώς να δώσει κίνηση στους ήρωές του, άλλοτε ελαφρύνοντας και άλλοτε δραματοποιώντας τις καταστάσεις και την ατμόσφαιρα, πώς να βγάζει ήχους ακόμη και από ανθρώπους που συνεννοούνται με τα χέρια. Έτσι

ώστε μια απλή ιστορία με ακριβοθώρητο στόχο να διανθίζεται μ’ ένα πλήθος επιστημονικών αναφορών αλλά και καθαρών συμβάντων, στην ανάδειξη της πεζογραφίας στις μέρες μας ως του δυσκολότερου βήματος στην ανακάλυψη μιας αλήθειας το λιγότερο απρόσμενης. Είναι επίσης γεγονός ότι σε αντίθεση με άλλους λογοτέχνες, που όσο περνάνε τα χρόνια η ποιότητα των βιβλίων τους πέφτει, ο Αλεξάκης συνεχώς ανανεώνεται, εκφράζει με τα έργα του την ηλικία που διανύει ωριμάζοντας έτι περαιτέρω, έτσι που να μένουμε πάντα στο τελευταίο του διακύβευμα, που ξεπερνά όλα τα προηγούμενα. Καθώς δε μοιράζει τον χρόνο παραμονής του ανάμεσα σε Αθήνα και Παρίσι και καθώς γράφει και στις δύο γλώσσες με την ίδια επιτυχία, γίνεται σαφές πως είναι σήμερα ο σπουδαιότερος πρεσβευτής μας στο εξωτερικό, ο σημαντικότερος Έλληνας λογοτέχνης στην Εσπερία. Χρίστος Παπαγεωργίου

Jim Butcher Δαιμονική καταιγίδα – Τα αρχεία του Ντρέσντεν ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ Η τηλεοπτική όπερα φαντασίας, όπως και η ομογάλακτη, υποτίθεται, ρεαλιστική αδελφή της, κατάγονται από τα κόμικς. Οι ιστορίες που αφηγούνται, ιδίως της δεύτερης ομάδας, είναι παραμορφωμένες αντανακλάσεις της πραγματικότητας. Τις έχει προκαλέσει μάλλον το συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον στο οποίο και έχουν εμφανιστεί, αλλά είναι «κατασκευασμένες» με τις υπερβολές και προδιαγραφές της εμπορευματικής σκοπιμότητας, και όχι μόνο, φυσικά, ώστε να προκαλέσουν εθνοτικά αισθήματα. Η σαπουνόπερα φαντασίας, εν αντιθέσει, μπορεί να εκτρέπεται σε εξωφρενικές εικονογραφήσεις του αστικού κυρίως περιβάλλοντος, αλλά η αποκρυπτογράφησή της αποκαλύπτει τα ιδεολογικά-πολιτικά θεμέλια πάνω στα οποία και οικοδομείται. Η επισήμανση διαπιστώνεται ακόμη και στο αμιγώς φανταστικό, το φάνταζι, είδος που συγγενεύει με το παραμύθι, στο οποίο ο κόσμος υφίσταται με άλλες «υπερφυσικές» συντεταγμένες. Αντανάκλαση του «πραγματικού» κόσμου το εν λόγω είδος, εμφανίζει τον καθημερινό άνθρωπο στις σωστές του διαστάσεις. Αδύναμο, τρωτό, ευάλωτο, έρμαιο και υποχείριο δυνάμεων που τον υπερβαίνουν. Ως εκ τούτου είναι το μόνιμο θύμα τους. Μπορεί να «διασωθεί» μόνο αν διαθέτει υπερφυσικές ικανότητες, ή τη βοήθεια «υπερφυσικών όντων», ή αν προσχωρήσει στη «Σκοτεινή Πλευρά» της ζωής. Το ανά χείρας μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Τζιμ Μπάτσερ (Μιζούρι 1971), είναι γραμμένο με όλα τα υλικά της προαναφερθείσας λαϊκής όπερας φαντασίας. Ερεθίζει και προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, και του τηλεθεατή –η τηλεοπτική του μεταφορά θεωρείται επιτυχημένη– αποκαλύπτοντάς του, αν

INDEX_46

44 αυτός θελήσει να αποκρυπτογραφήσει τη φαντασμαγορική ιστορία του, την αλήθεια του κόσμου που προκάλεσε τη γραφή του. Επιφανειακά διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που την καθιστούν αναγνώσιμη, η φιλοσοφία, όμως, που ενυπάρχει στο υπόγειό της είναι που έχει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της. Ο κόσμος, μοιάζει να υπονοούν τα μεταμφιεσμένα σε ανθρώπους τερατώδη πλάσματα που εμφανίζονται στο προσκήνιό της, είναι μια μοντέρνα ρωμαϊκή αρένα όπου ο καθημερινός άνθρωπος εμφανίζεται ως βορά των θηρίων. Το επίσημο κράτος, αν δεν συμβάλλει στο «θέαμα», αδυνατεί να απαλλάξει την κοινωνία απ’ αυτά. Κι έτσι, προσφεύγει στα μεγάλα μέσα. Καλεί έναν «ιδιαίτερο» άνθρωπο να βοηθήσει. Πρόκειται για τον Χάρι Ντρέιντεν, έναν σπουδαίο μάγο, που διαθέτοντας υπερδυνάμεις, μπορεί να διαλευκάνει και τον πλέον σκοτεινό φόνο, αλλά και να αντιμετωπίσει το Κτήνος, που εμφανίζεται με διάφορες μορφές. Βαμπίρ, ξωτικά, δαίμονες, είναι μόνο μερικές μόνο από τις προσωπίδες του. Αστυνομικό θρίλερ φαντασίας, με στοιχεία υπερφυσικού τρόμου, το μυθιστόρημα του Τ.Μ. διαθέτει σασπένς, αγωνία, φρίκη, και αινιγματικές μετεξελίξεις, απρόοπτα και ανατροπές. Η ιστορία του διεκπεραιώνεται με τις προδιαγραφές του κόμικ, ενώ τα πρόσωπά της μοιάζουν με τους σπασμωδικούς ήρωες ενός δυσοίωνου κουκλοθέατρου. Η ιστορία, όμως, στην οποία λαμβάνουν μέρος υπερβαίνει το εξωτερικό γραφικό της περίβλημα, καθώς λειτουργεί ως αντανάκλαση ενός παρακμιακού κόσμου, τον οποίο και βιώνει ο αναγνώστης στην πραγματική καθημερινότητά του. Μάκης Πανώριος

Βασίλης Βασιλικός Μνήμη από μελάνι ΔΙΟΠΤΡΑ Είναι αλήθεια πως τα αυτοβιογραφικά κείμενα βοηθούν τους αναγνώστες να προσεγγίσουν καλύτερα το έργο των συγγραφέων. Ο συγγραφέας γράφοντας αυτοβιογραφικές σελίδες ανοίγει μια μικρή χαραμάδα από την προσωπική του ζωή. Μας αφήνει να παρατηρήσουμε ή να μάθουμε καταστάσεις που βοήθησαν τον δημιουργό να προωθήσει και να κάνει γνωστό το έργο του. Όταν δε ο συγγραφέας είναι καταξιωμένος όπως ο Βασίλης Βασιλικός, τότε πρέπει να δώσουμε τη δέουσα σημασία για να απολαύσουμε τα βιωματικά γραπτά του. Ο Βασιλικός αρχίζει το ταξίδι του από τα εφηβικά του χρόνια και μας παρασύρει στις γνωριμίες του με πολιτικούς αλλά και συγγραφείς που διακρίθηκαν στα ελληνικά γράμματα. Μας υπενθυμίζει ότι από «… μικρό δεν με ενδιέφερε η πολιτική. Χρησιμοποιούσα τα ψηφοδέλτια του πατέρα μου, μετά τις εκλογές, σαν μπλοκ όπου έγραφα τα διηγήματά μου». Ειλικρινά, απολογείται, δεν ξέρει γιατί γράφει. Ίσως γιατί πρέπει διά της γραφής να γεμίζει ο χρόνος. Στην Ελλάδα, τονίζει, αυτοσχεδιάζουμε, δεν κατέχουμε την τεχνική του

INDEX_46

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Γάλλου ή του Ευρωπαίου συγγραφέα. Η συγγραφή είναι εξαντλητική δουλειά, καθημερινή και αδιέξοδη. Δεν έχει σχέση με την έμπνευση ή με την εξυπνάδα. Ούτε με το ταλέντο. Πέρα από την πεζογραφία, ο Βασιλικός ενασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Ταχυδρόμος και με τις εφημερίδες Τα Νέα και Ελευθεροτυπία. Ακόμη, η ενασχόλησή του με την τηλεόραση του έδωσε τη δυνατότητα αυτή η εμπειρία του να γίνει αφορμή για να τη γράψει σε βιβλίο. Σπουδαίες είναι οι αναφορές που κάνει σε συγγραφείς που γνώρισε, όπως ο Ταμπούκι, ο Καλβίνο, ο Κορτάσαρ, ο Φουέντες και ο Μάριο Βάργκας Λιόσα. Από τη χώρα μας αναφέρεται στη Μελίνα, στον Μυριβήλη, τον Κουμανταρέα, τον Γκάτσο και σε τόσους άλλους συγγραφείς, που άλλους τους γνωρίζουμε και άλλους τους συναντούμε μέσα από την πένα του Βασιλικού για πρώτη φορά. Η ζωή του Βασίλη Βασιλικού είναι γεμάτη από τις εμπειρίες ενός κοσμοπολίτη που και μόνο να τον ακούσεις να τις αφηγείται, θα φανταστείς ότι έχεις μπροστά σου έναν παραμυθά που με τις ιστορίες του σε καθηλώνει και ρουφάς τα απλά συμβάντα που πάντοτε αποκαλύπτουν καταστάσεις και πολλές φορές και γνώσεις για τον χώρο της λογοτεχνίας. Από τα νεανικά του χρόνια και τις πρώτες συγγραφικές προσπάθειες στη διεθνή αναγνώριση και από την περιπλάνησή του στο εξωτερικό ο Βασίλης Βασιλικός μιλάει για όλους και για όλα και κυρίως για τον εαυτό του σαν ένα πρόσωπο ενός μυθιστορήματος. Και το καταφέρνει τόσο καλά, ώστε η ανάγνωση της βιογραφίας του να γίνεται ευχάριστη. Πέτρος Σταματιάδης

Χρήστος Χρυσόπουλος Ο βομβιστής του Παρθενώνα ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ Η έκθεση εικαστικών με τον προφητικό τίτλο «Burn Athens» προηγήθηκε του καψίματος της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 2008 με αφορμή τον αδόκητο θάνατο του νεαρού Γρηγορόπουλου. Με αυτή τη σκέψη κατά νου άρχισα να μελετώ το πεζογράφημα (που ο ίδιος ο βραβευμένος και ταλαντούχος συγγραφέας του χαρακτηρίζει «νουβέλα») κι ευχήθηκα να μην είναι κι αυτό το έργο λόγου προφητικό, γιατί αγαπώ τον Παρθενώνα. Ξεκουράζομαι να ξεπλένω τη ματιά μου από τη μιζέρια και τη σκουπιδίλα της πόλης στην εξιδανικευμένη, αλλοτινή ομορφιά του. Διαβάζοντας, απαλύνθηκαν οι φόβοι μου, γιατί μέσα από αυτό το ιδεογράφημα (κατά το «ιδεόγραμμα») καθίσταται σαφής η γοητεία που αυτό το μνημείο ασκεί ακόμα και σήμερα, σε περισσότερους νέους ανθρώπους απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. Η μνήμη ως ισχνό κατάλοιπο της θεάς της Μνημοσύνης είναι ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτουμε για να ανταγωνιστούμε τους άλλους, τους αλλοεθνείς και αλλόφυλους, και να σταθούμε με παρρησία στις προκλήσεις του μέλλοντος. Μακράν από το να είμαι προγονόπληκτος και χωρίς βεβαίως να δηλώνω ακραιφνής, θεωρώ ότι

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

τα ορόσημα του ανθρώπινου πολιτισμού στη χωροχρονική εκείνη στιγμή που έθετε τον άνθρωπο στο επίκεντρο ως μέτρον των πάντων είναι πανανθρώπινου βεληνεκούς και υπερβαίνουν τα στενά εθνικά πλαίσια. Παρατηρώ συχνά καθισμένος στον Διόνυσο τα πλήθη των Ασιατών, των Αμερικάνων, των Αυστραλών, των Σκανδιναβών που κατεβαίνουν από τον ηλιόλουστο βράχο κι αποζητούν απεγνωσμένα ένα αναψυκτικό, και σκέφτομαι ότι περισσότερο κι από τα χαλάσματα αναζητούν οι ταλαίπωροι εκείνοι (οι ταλαίπωροι εμείς αναζητούμε) μια ιδέα ενός αρμονικότερου τρόπου ζωής χωρίς την απληστία της υπερσυσσώρευσης υλικών αγαθών, αλλά στη λαμπρότητα του αττικού φωτός που όλα τα ξεγυμνώνει από τα ψιμύθιά τους. Στη νέα αναθεωρημένη μορφή του πεζογραφήματός του, ο Χρήστος Χρυσόπουλος αφαιρεί τον υπότιτλο «Ή το γκρέμισμα των συμβόλων. Ένα τρομοκρατικό διήγημα σε έξι μονολόγους» της πρώτης έκδοσης του Βομβιστή του Παρθενώνα από τον «Ανατολικό» το 1996, πέντε χρόνια πριν από την πτώση των δίδυμων πύργων της Νέας Υόρκης. Στην ουσία πρόκειται για δραματική σύνθεση με τη χρήση ποιητικής πρόζας και την αφηγηματική τεχνική του ντοκιμαντέρ. Με πλάγια γράμματα υποδηλώνονται οι σκηνοθετικές οδηγίες. Ρυθμικές επαναλήψεις και μοτίβα συμβάλλουν τα μάλα στη μουσικότητα του λόγου και στην αρμονία της σύνθεσης. Με απολύτως λογοκρατούμενη τεχνική επιχειρεί ο συγγραφέας να προσεγγίσει το παράλογο κι ασύλληπτο μιας πράξης τόσο ακατάληπτης όσο και η ζωή η ίδια. Με την υποσέλιδη σημείωση της σελ. 31 επιχειρείται η πολυπλοκοποίηση (ας μου συγχωρεθεί ο νεολογισμός) και η πολυδιαστασιακή υποκειμενικότητα του μονολόγου ενός φρενοβλαβούς που καταπιέζεται από την εικόνα ενός μισογκρεμισμένου μνημείου στην κορυφή ενός πανάρχαιου βράχου, τόσο που να βάλει σκοπό της ζωής του «ή εγώ ή αυτός». Το ότι προτιμάει το αρσενικό άρθρο για να ονοματίσει τον εχθρό του παραπέμπει στον φόβο του Φαλλού και στην ανάγκη μιας πατροκτονίας προκειμένου ο νεαρός έφηβος να αποκτήσει την ανεξαρτησία του, απαραίτητη προϋπόθεση για την αυτάρκεια και την αυτοσυντήρηση. Αν δεν υπήρχε η μαθηματική δομή και η μαεστρία του πεζογράφου, το όλο εύρημα θα είχε εξαντληθεί σε πέντε ή έξι σελίδες διηγήματος, εδώ όμως ο Χρήστος Χρυσόπουλος αποδεικνύεται πλήρης κάτοχος των εκφραστικών του μέσων κι ένα από τα πλέον σημαντικά κεφάλαια της ασθμαίνουσας να ξαναβρεί έναν καινούριο (μετά τον μεταμοντέρνο) εαυτό νεοελληνικής πεζογραφίας. Λογοτέχνης-επιστήμων, θεωρητικός αλλά ουχί ποιητικίζων, πρωτότυπος αλλά ουδέποτε επιδεικνύων τις αρετές του, κατέχει ακόμα και το μέτρο της μη υπέρβασης των αφηγηματικών ορίων προσκρούοντας στην όποια προσληπτική ικανότητα του επαρκούς αναγνώστη. Περιμένω να διαβάσω ακόμα πιο σύνθετα κι εκτενή γραπτά του, ενδεχομένως σε συνεργασία με άλλους λογοτέχνες, όπως το πρόσφατο πόνημα που συνέγραψε με τον ποιητή Χάρη Βλαβιανό. Κωνσταντίνος Μπούρας

INDEX_46

Σέργιος Μαυροκέφαλος Παλίμψηστα Παυσίλυπα ΑΩ Λέξεις και εικόνες, σύμβολα και ποιητικά βιώματα ή ιδέες, επανέρχονται και συνδυάζονται συνεκτικά, προσφέροντας στον ποιητή την ευκαιρία για τη δημιουργία ενός αναγνωρίσιμου και ιδιοφυούς ποιητικού μικρόκοσμου. Αν θεωρήσουμε πάντως ότι θεμέλιο του νοήματος είναι (και) η αρχιτεκτονική του ποιήματος (όπως έχει ειπωθεί χαρακτηριστικά για την ποίηση του Ελύτη), τότε ασφαλώς και δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο ποίημα της συλλογής είναι μια έντονα ρυθμική και ρυθμολογημένη, με ευδιάκριτα τροχαϊκά και ιαμβικά μέτρα, «Εφήβου Ελεγεία», ενώ το τελευταίο ποίημα της συλλογής είναι μια ολιγόστιχη ποιητική «Παραίνεση», όπου η βιωμένη θυμοσοφία του ώριμου ηλικιακά ποιητικού υποκειμένου εκφράζεται μέσω της πανάρχαιας φόρμας του επιγραμματικού-παραινετικού ποιήματος με επίκληση στη Μούσα. Τα Παλίμψηστα Παυσίλυπα δημιουργούν έναν ιδεατό χώρο στον οποίο το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο –αμυδρό, ωστόσο αναγνωρίσιμο– συμπλέκεται με τον ιδιωτικό κόσμο του ποιητή. Ο τελευταίος αντικρίζει –θυμίζοντάς μας το μοντερνιστικό βίωμα του T.S. Eliot– έναν κόσμο διαλυμένο, που μετεωρίζεται μέσα στο χάος των εντυπώσεων, έχοντας χάσει την άκρη του μίτου που οδηγεί στη σταθερότητα των αξιών. Η μουσικότητα, ο εσωτερικός αλλά και εξωτερικός ρυθμός, οι παρηχήσεις αλλά και η πολυμέρεια της ποιητικής μορφής συνιστούν ειδοποιά στοιχεία της ποιητικής του Σέργιου Μαυροκέφαλου. Στην εν λόγω ποιητική συλλογή θα συναντήσουμε εκτενέστερα ποιήματα λυρικότροπης υφής αλλά και ποιήματα βραχυλογικά, με επιγραμματικά λιτούς, ωστόσο καίριους στο νόημά τους, στίχους. Σβήσαμε τη φλόγα μόνοι μας Έτσι, να μη λιώσει το κερί

Ο έρωτας και τα συνώνυμά του (ίμερος, πόθος, ηδονή), στη διαλεκτική ένωσή του με τον θάνατο, αποτελεί βασική θεματική συνιστώσα στο έργο του Σέργιου Μαυροκέφαλου: Όταν ο έρωτας ταξιδεύει Είναι για να συναντήσει το θάνατο

Μήπως, τελικά, η ποίηση παράγεται τη στιγμή εκείνη που η αίσθηση απωθείται στη μνήμη και το σώμα συνειδητοποιεί την απώ λεια της ερωτικής πληρότητας; Ο ποιητής επαναφέρει ένα θέμα/ποιητικό τόπο, γνωστό από τη ρομαντική και τη μεταρομαντική ποίηση, αλλά και από τον Καβάφη. Η έμπνευση ρυθμολογεί τη γραφή, αναζητώντας ψυχοσωματικές καταστάσεις, όπως η ηδονή και η οδύνη, το πάθος και η θλίψη, των οποίων την ένταση μπορεί να εκφράσει μόνο ο αναπεπταμένος λυρικός λόγος. Ό,τι πεθαίνει σαν αγάπη, αγάπη μου, ξαναζεί σαν ηδονή, ονειροπόληση θερμή… Τι κι αν σβήνουν οι έρωτες τ’ όνομά της; Μέχρι το θάνατο μας κατοικούν Οι ερωτοφλεγείς μνήμες των ηδονών Ο Σέργιος Μαυροκέφαλος οργανώνει την ποίησή του γύρω από ορισμένες λέξεις

INDEX_46

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ κλειδιά της προσωπικής του μυθολογίας, όπως η μυθαλγία, η νοσταλγία και η απουσία, η σιωπή και η σκιά, η Ιστορία και η Επανάσταση, το χρώμα και ο εσαεί ανερμήνευτος χρόνος. Αντιλαμβάνεται το ποίημα ως ένα συγκροτημένο όλον, του οποίου κανένα μέρος δεν τίθεται κατά τρόπο τυχαίο και συμπτωματικό και του οποίου η μορφή και το περιεχόμενο προκύπτουν το ένα ως αναπότρεπτη συνέχεια του άλλου. Μέσα στην ποίηση του Σέργιου Μαυροκέφαλου διαφαίνεται μια συνεπής ηθική στάση. Ο ποιητής υιοθετεί την περσόνα του νοσταλγού μιας «άλλης χώρας», του επίμονου κηπουρού ενός κυκλάμινου ή του αιώνιου μυθαλγού μιας αιώνιας νιότης, που ταξιδεύει μέσα στην Ιστορία. Tζίνα Καλογήρου, Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών

Jack Ketchum Δικαίωμα στη ζωή ΛΟΓΕΙΟΝ Σ’ ένα άρθρο του [“Splat Goes the Hero: Visceral Horror”] ο Jack Ketchum γράφει: «Ήθελα να τα δείξω όλα. Ήθελα να σας κάνω να αισθανθείτε τα πάντα – μέχρι την τελευταία, αηδιαστική λεπτομέρεια. Το μαχαίρι να βυθίζεται στο χέρι σας, ενώ εσείς βλέπετε και ακούτε και παλεύετε για να σώσετε τη ζωή σας… Γιατί η λογοτεχνία τρόμου δεν είμαι μια άλλη λογοτεχνική κατηγορία. Είναι αίσθηση». Στο Δικαίωμα στη ζωή (λογείον/2010) αυτό ακριβώς κατορθώνει. Μας κάνει να δούμε, να βιώσουμε και να αισθανθούμε τον πόνο, την οργή, τη θλίψη και την αγωνία. Η Σάρα Φόστερ απάγεται μπροστά από μια κλινική εκτρώσεων. Οι απαγωγείς της ξέρουν πού μένει, πού γεννήθηκε, ποιος είναι ο εραστής της, ακόμη και πού παίζει γκολφ ο πατέρας της τα Σαββατοκύριακα. Την πληροφορούν για μια μυστηριώδη Οργάνωση και για τους σκλάβους που έχει. Της δείχνουν τι πρόκειται να πάθει, αν προσπαθήσει να δραπετεύσει. Κοιμάται σε ένα φέρετρο. Την ταΐζουν όποτε θέλουν, τη βιάζουν όπως και όποτε θέλουν. Την κάνουν συνεργό σε έναν φόνο. Έχουν σχέδια για τη Σάρα… και το μωρό της. Η δράση είναι υπερβολικά βίαιη και σοκάρει. Γράφοντας σε επίπεδο, λιτό, αμερικανικό στιλ γεμάτο σφρίγος, πετυχαίνει να κάνει τον αναγνώστη να νιώσει τη φρίκη που προκαλεί η παράνοια και το μίσος του ανθρώπου για τον άνθρωπο. Η κάθε πρόταση σφίγγει τον λαιμό του αναγνώστη σαν συρμάτινη αγχόνη. Σκληρή και ανόθευτη φρίκη, λοιπόν, σε ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα τρόμου. Όχι άδικα, ο Edward Bryant έγραψε για το Δικαίωμα στη ζωή: «…μπροστά στο Δικαίωμα στη ζωή το Μωρό της Ρόζμαρι θυμίζει παραμύθι για ψυχοπονιάρηδες φιλελεύθερους», ενώ ο Stephen King, στο βιβλίο του Περί συγγραφής, το επιλέγει ως ένα από τα καλύτερα βιβλία που είχε διαβάσει την προηγούμενη τριετία. Ευαγγελία Ακρίβου

Τάσος Λαζαρίδης Η διαδρομή UNIVERSITY STUDIO PRESS Νόμιζα πως επειδή είναι μόλις 110 σελίδες, θα ξεμπέρδευα εύκολα μαζί του. Αλλά να που αυτό το μικρό και καλαίσθητο βιβλίο, που μου το χάρισε η αγαπητή μου φίλη, η Βούλη Ζώγου (την ευχαριστώ τόσο πολύ!), κατάφερε να με κάμει να το διαβάσω τρεις φορές. Μου επαλήθευσε με το παραπάνω την αρχαία ρήση: «Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ». Τον συγγραφέα αυτού του βιβλίου δεν έχω την τιμή να τον γνωρίζω προσωπικά. Τον γνώρισα όμως μέσα από αυτό του το βιβλίο, στο οποίο καταχωρεί μια περιγραφή της δικής του διαδρομής στη ζωή, όχι μέσα από την επιστήμη του (την ιατρική), αλλά μέσα από την αγάπη του για τη σοφία. Τη φιλοσοφία του. Στον πρόλογο κιόλας του βιβλίου, ο συγγραφέας ανησυχεί πως δεν θα μας πει τίποτα καινούριο, πως θα είναι ανιαρός. Κι όμως πέτυχε το ακριβώς αντίθετο, τουλάχιστον κατά τη δική μου άποψη. Κατάφερε με τα δεκαεννέα αυτοτελή συνοπτικά δοκίμιά του να μεταδώσει στον αναγνώστη μια άλλη αίσθηση της φιλοσοφίας, να τη δέσει με την καθημερινότητα, να της δώσει πρακτική αξία, να την καταστήσει ωφέλιμη. Θα έλεγα ότι όλα αυτά τα κείμενα αποτελούν εξαιρετικά πονήματα πρακτικής και εφαρμοσμένης φιλοσοφίας. Είναι όλα μεστά από σοφία προερχόμενη τόσο από την εμπειρία της ζωής όσο και από τη φιλομάθεια και την ευρύτητα γνώσεων του συγγραφέα, που παρότι δηλώνει οπαδός τής μη υποκριτικής κατά τη γνώμη του σωκρατικής ρήσης «εν οίδα, ότι ουδέν οίδα», ωστόσο μας αποδεικνύει ότι έχει αναλωθεί πολύ και έχει αποκομίσει πολλά από την ανάγνωση και την εμβάθυνση στα κείμενα της ελληνικής και της παγκόσμιας φιλοσοφίας. Ότι πολλά οίδε στη διαδρομή του αυτή! Και πολλά καταφέρνει και σε μας να δώσει, να μας κάνει να τα κατανοήσουμε, να αγαπήσουμε το φιλοσοφημένο λόγο. Με ύφος απέριττο και γλώσσα ρέουσα, γλαφυρότατος και ποιητικότατος, όπου δει, σφηνώνοντας και διανθίζοντας υπέροχα με εξαιρετικούς στίχους του Διονύση Σαββόπουλου τα κείμενά του, κρατάει τον αναγνώστη του σε διαρκή εγρήγορση και τον ανεβάζει σε νοητική έπαρση. Κλείνοντας αυτό τον γρήγορο σχολιασμό μου, θα ήθελα να πω στον ίδιο τον συγγραφέα πως από το βιβλίο του συμπεραίνω πως πρέπει ο ίδιος να είναι πολύ χαρούμενος κι ευτυχισμένος από τη διαδρομή του, μιας και υπακούοντας στο ομηρικό «Αισχρόν τοι δηρόν τε μένειν κενεόν τε νέεσθαι» (είναι ντροπή και σκληρό να μένεις κάπου και να φεύγεις με άδεια χέρια), που τόσο καλά μας το αναπτύσσει στο 18ο κεφάλαιο του βιβλίου του, τα δικά του τα χέρια φαίνεται πως είναι γεμάτα από προσφορά, τόσο μέσα από την επιστήμη του όσο και μέσα από τη φιλοσοφία του, μέσω αυτού του πονήματός του. Το Αισθάνεσθαι, σκέφτεσθαι, πραγματοποιείν και προσφέρειν το έχει πετύχει, ως ολοκλήρωση του Είναι του. Τον ευχαριστώ που, διαβάζοντας τη «Διαδρομή» του, πρόσθεσα με τη βοήθειά του

Ένας εικονογραφημένος οδηγός επιβίωσης για χρεωμένους και αγχωμένους γραμμένος με πολύ χιούμορ και φαντασία από τον συγγραφέα και δημοσιογράφο ΧΡΗΣΤΟ ΣΙΑΦΚΟ. EΚΔΟΣΕΙΣ

ALLEGRO

www.oxy.gr • www.brainfood.gr • www.avopolis.gr Αποκλειστική διάθεση: Εκδόσεις Καστανιώτη | Ζαλόγγου 11, Αθήνα | Τηλ. 210 3301208 | info@kastaniotis.com

48 κι εγώ κάτι στην προσπάθεια ολοκλήρωσης του δικού μου Είναι… Γιώργης Π. Κασιμάτης-Δρυμωνιάτης, ποιητής

Eleni Torossi Warum Tante Iphigenia mir einen Koch schenkte – Geschichten meiner griechischen Familie Ελένη Τορόση Γιατί η θεία Ιφιγένεια μου χάρισε έναν μάγειρα – Ιστορίες της ελληνικής μου οικογένειας LANGENMUELLER Ένα εξαιρετικά καλαίσθητο, εύχρηστο βιβλίο στα γερμανικά, για την Ελλάδα και τις ιδιαιτερότητες μιας κυριολεκτικά κοσμοπολίτικης, μεγάλης ελληνικής οικογένειας, τις μαγειρικές της συνήθειες, που εξιστορούνται πάντοτε με πολύ χιούμορ από διάφορες αστείες ή σοβαρές αφορμές, και συνοδεύονται στο τέλος, σαν τυχαία, από τη συνταγή για κάποιο φαγητό που ξεπήδησε μέσα από την προηγούμενη ιστορία. Ας ξεκινήσουμε από το πρακτικό μέρος του βιβλίου, δηλαδή τις συνταγές. Παράδειγμα (μεταφράζω, με την άδεια της συγγραφέως ελπίζω, στα ελληνικά μια σπάνια λιχουδιά, μα τόσο εύκολα διατυπωμένη, που θα κατάφερνε να την εκτελέσει και ο/η πιο πρωτάρης/α μάγειρας/μαγείρισσα): Κρεμ μύδια γεμιστά. Υλικά: 1 κ. μεγάλα στρογγυλά κρεμμύδια, ½ κ. κιμάς, 2-3 μεγάλες τομάτες, λίγος χυμός λεμονιού, 150 γρ. φέτα, 1 κ.σ. ψιλοκομμένος μαϊντανός, 1 κ.σ. ψιλοκομμένη μέντα, μια πρέζα κανέλα, αλάτι, πιπέρι, ενδεχομένως λίγο βρασμένο ρύζι. Εκτέλεση: Καθαρίζουμε τα κρεμμύδια, τα χαράζουμε ελαφρά από πάνω ως κάτω, τα βράζουμε για 10 λεπτά περίπου και τα βγάζουμε προσεχτικά από το νερό. Πιέζουμε το καθένα ελαφρά ώστε να βγει έξω η καρδιά τους χωρίς να καταστρέψουμε τον εξωτερικό φλοιό. Ετοιμάζουμε τη γέμιση: Ψιλοκόβουμε τις καρδιές των κρεμμυδιών και τις τσιγαρίζουμε σε λάδι μαζί με τον κιμά. Προσθέτουμε τις ψιλοκομμένες σε κύβους τομάτες με λίγο χυμό λεμονιού. Τα τσιγαρίζουμε όλα 5-10 λεπτά. Αφήνουμε τη μάζα να κρυώσει κάπως και προσθέτουμε ανακατεύοντας τη χοντροτριμμένη φέτα, τον μαϊντανό, τη μέντα, την κανέλα, αλάτι και πιπέρι. Αν η μάζα είναι νερουλή, προσθέτουμε λίγο βρασμένο ρύζι. Γεμίζουμε μ’ αυτήν τα κρεμμύδια και τα τοποθετούμε σ’ ένα λαδωμένο πυρέξ, το ένα δίπλα στο άλλο. Τα σκεπάζουμε και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς. Σε μισή ώρα βγάζουμε το καπάκι και αφήνουμε το φαγητό να σιγοψηθεί άλλα 10 λεπτά. Αλλά γιατί φτάσαμε στα γεμιστά κρεμμύδια, το μαθαίνουμε στην προηγούμενη ιστορία που προέρχεται από τα παιδικά χρόνια της μικρής Ελένης, τότε που η αγαπημένη θεία Ιφιγένεια, θέλοντας να της εξηγήσει γιατί τα κρεμμύδια μάς κάνουν να κλαίμε, της διηγείται το παραμύθι της λυπημένης πριγκίπισσας που για να απο-

INDEX_46

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ κτήσει παιδί, έπρεπε να κάνει τη μεγάλη χάρη στο κρεμμύδι να το μαγειρέψει όχι πια ως απαραίτητο καρύκευμα φαγητού, αλλά σαν κύριο φαγητό με τα όλα του. Η πριγκίπισσα έκανε λοιπόν το πείραμα με τα γεμιστά κρεμμύδια, τα οποία βεβαίως της πέτυχαν απόλυτα, κι έτσι απέκτησε το πολυπόθητο μωράκι, που το βρήκε έκθετο στους θάμνους του κήπου της. Πραγματικά γοητευτική η εφεύρεση. Και όχι μόνον η αφήγηση από το στόμα και με την πένα της μεγάλης παραμυθούς Ελένης, που έχει διασκεδάσει και διαπαιδαγωγήσει γενιές παιδιών και των γονέων τους –εδώ στη Γερμανία όπου ζει, αλλά και στην Ελλάδα, όπου μοιράζεται πια τον χρόνο της– σε συνεπαίρνει, αλλά παρεμβάλλοντας και κάποιες απρόβλεπτες λεπτομέρειες, όπως τον χείμαρρο των ξανθοκόκκινων μαλλιών της θείας που ψιλοκοιμήθηκε στον καναπέ, σου ανάβει την εικαστική σου φαντασία και σε οδηγεί αύτανδρο στον μαγικό της κόσμο. Οι κατά φαντασίαν ή οι πραγματικές θείες με τους συντρόφους και τα παρακλάδια τους έχουν καθεμιά τη δική τους ιστορία και συνθέτουν ένα «πολυμεσογειακό» πορτρέτο μιας σημερινής πραγματικότητας με εκδρομές και σε πιο βορινούς τόπους, ακόμη και στο άλλο ημισφαίριο της Γης, άμεσα, ειλικρινά, πηδώντας και στην παράδοση, αλλά ανοιχτές σε καθετί νέο, περίεργο, εμπνευστικό, χωρίς στενόμυαλους εθνικισμούς και διάφορα κλισέ. Η πιο εύγευστη και πιο μοντέρνα ξενάγηση στην πολυπολιτισμική Ελλάδα του σήμερα που δεν αγνοεί το χτες και προσβλέπει θαρραλέα στο αύριο. Όσο για τη συνταγή με τα γεμιστά κρεμμύδια; Τη δοκίμασα κι εγώ, και οι καλεσμένοι μου το γλέντησαν! Νίκη Eideneier

Alan Bennet Το βασίλειό μου για ένα βιβλίο ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Φαντάζεστε τη βασίλισσα της Αγγλίας να μην ενδιαφέρεται καθόλου για τον πρόσφατο γάμο του εγγονού της με μια «κοινή θνητή», όπως θα έλεγαν και οι Άγγλοι, και αντίθετα να βρίσκεται κάπου απομονωμένη στα βασιλικά ανάκτορα παρέα με τα βιβλία της; Είναι μια υπόθεση που άνετα θα μπορούσε να αποτελεί μέρος του πανέξυπνου βιβλίου του γνωστού θεατρικού συγγραφέα Alan Bennet με θέμα τη φιλαναγνωσία, που διαβάζεται τόσο εύκολα, μα συνάμα και πολύ ευχάριστα. Όλα ξεκινάνε όταν ένα ωραίο πρωί η βασίλισσα, κάνοντας την καθιερωμένη βόλτα με τα σκυλιά της, θα πέσει πάνω σε ένα καμιόνι, που είναι η κινητή βιβλιοθήκη του Δήμου του Γουεστμίνστερ. Δειλά στην αρχή, ξεκινάει να δανείζεται φθαρμένους τόμους, αλλά η γνωριμία της με τον γκέι φιλαναγνώστη βοηθό μάγειρα, που αναβαθμίζεται σε γραμματέα της, θα αυξήσει τη γοητεία της ανάγνωσης πάνω της και θα την οδηγήσει από το ένα βιβλίο στο άλλο. Οι ώρες της μέρας δεν θα είναι αρκετές για να επιδίδεται στο νέο πάθος της, την ανάγνωση, και οι διάφορες εκδηλώσεις και υποχρεώσεις της

θα την αποσπούν συνέχεια από αυτό. Ο βασιλικός κύκλος αρχίζει να μη βλέπει με καλό μάτι τη νέα ενασχόληση της βασίλισσας και χαρακτηριστικό, πολύ κωμικό στιγμιότυπο είναι όταν τα σκυλιά της δυσανασχετούν και αρχίζουν να σχίζουν μυθιστορήματα, αφού είναι παραμελημένα από την ιδιοκτήτριά τους. Το πάθος της βασίλισσας θα κορυφωθεί όταν αποπειράται να γράψει, φτάνοντας ακόμη στο σημείο να ρισκάρει τα κεκτημένα τόσων χρόνων, όπως δηλώνει και ο χαρακτηριστικός τίτλος του βιβλίου. Εξάλλου ο συγγραφέας κάπου στο μέσο του βιβλίου βάζει τη βασίλισσα να συλλογιέται πολύ εύστοχα για τη δημοκρατία της λογοτεχνίας που έρχεται σε αντίθεση με τη μοναρχία της οποίας η ίδια αποτελεί σύμβολο: Η λογοτεχνία, σκέφτηκε, είναι μια κοινοπολιτεία, τα γράμματα μια δημοκρατία… Εκείνη την εποχή, οποιαδήποτε συζήτηση περί δημοκρατίας τη θεωρούσε ελαφρώς προσβλητική και, αν γινόταν παρουσία της, τουλάχιστον αδιάκριτη. Μόλις τώρα αντιλαμβανόταν τι σήμαινε. Τα βιβλία δεν σέβονταν τη γνώμη κανενός. Όλοι οι αναγνώστες ήταν ίσοι. Το βιβλίο του Bennet θα μπορούσε να διαβαστεί και ως παραμύθι. Ένα γοητευτικό παραμύθι, μια όμορφη ιστορία γεμάτη χιούμορ, για την ανάγνωση και το βιβλίο, που διαβάζεται σε ένα απόγευμα. Το μόνο αρνητικό του βιβλίου είναι η ιδιαίτερα τσιμπημένη τιμή του από τον εκδοτικό.

Bιβλία που ξεχωρίζουν ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ Γιατί δε μετράς προβατάκια; H Μαρία-Χριστίνα δε νυστάζει. Δε θέλει να κοιμηθεί. Η μαμά όμως της λέει να κλείσει τα ματάκια της και να μετρήσει προβατάκια! Η Μαρία-Χριστίνα σκέφτεται τα κάτασπρα, στρουμπουλά προβατάκια κι αρχίζει να τα μετράει: «Ένα, δύο, τρία, τέσσερα...» Αλλά δε βλέπει το πέμπτο... Πότε επιτέλους θα μαζευτούν όλα τα προβατάκια για να κοιμηθεί κι εκείνη ήσυχη;

Νέο

Σιδέρης Ντιούδης

Διονύσης Μουσμούτης Ούγο Φώσκολο, ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα ΤΡΙΜΟΡΦΟ Ο Νικόλαος Φώσκολος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1778. Το 1788 χάνει τον πατέρα του Ανδρέα, που ήταν γιατρός στην Ιταλία, και η μητέρα του, η Ζακυνθινή Διαμαντίνα Σπαθή, αναγκάζεται να φύγει με τα δύο άλλα αδέρφια του στη Βενετία. Σε λίγο καιρό (1792) ακολουθεί και ο δεκάχρονος Νικόλαος, οποίος μετά την οριστική εγκατάστασή του στην Ιταλία πήρε το όνομα Ούγο. Ο Φώσκολο έγραψε σονέτα αλλά και μεγάλα έργα, εμπνευσμένα από τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης. Από τα πιο γνωστά έργα του είναι το δράμα «Θυέστης», οι «Χάριτες» και το επικό ποίημα «Οι Τάφοι». Γι’ αυτό το τελευταίο ο Αντώνης Μαρτελάος, πατριώτης και επαναστάτης που υπήρξε δάσκαλός του στη Ζάκυνθο, είπε πως είναι έργο ενός γνήσιου Έλληνα και όχι Φράγκου, όπως θέλουν να τον «κάμουνε» (Του κάκου Φράγκο θέλουν να σε κάμουνε, που είσαι Έλληνας οι «Τάφοι» το φωνάζουνε). Ο Ούγο Φώσκολο είναι ποιητής που η ιταλική παιδεία συνδυαζόμενη με την ελληνική του καταγωγή του έδωσε το χάρισμα να ξεχωρίσει στα γράμματα και να διακριθεί ως ένας από τους καλύτερους δημιουργούς στην Ιταλία αλλά και στην Ελλάδα. Ανέπτυξε πολιτικό λόγο τόσο όταν πήρε θέση για την ανεξαρτησία της χώρας όσο και για την ανεξαρτησία της Ιταλίας. Δίδαξε αρετές που πρέπει να αποκτήσουν οι πολίτες για να γευτούν την ελευθερία. Πολέμιος της παραφροσύνης των δεσποτών και των φίλων των τυράννων της λογικής. Εξο-

ΜΠΙΛΛΙ ΡΟΖΕΝ ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ Μη φεύγεις

ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ Ποιανού είναι αυτή η σούπα;

ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ Δε μου αρέσει το γάλα!

ΜΑΚΗΣ ΤΣΙΤΑΣ Οι φίλοι

3η ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ

2η ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

...και για νεαρούς αναγνώστες με απαιτήσεις w w w . p s i c h o g i o s . g r

OΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ

0,10 €

ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ 2011 ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 150.000 € ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΙΣ ΣΚΟΠΟΥΣ.

INDEX_46

50 ρίστηκε στην Αγγλία για τη δράση του, όπου και πέθανε νέος. Τα οράματά του για την ελευθερία για το δίκαιο κράτησαν ζωντανή τη μνήμη του και έγιναν αφορμή να γραφούν βιογραφίες αλλά και να γίνουν αντιπαραθέσεις για το πόσο μεγάλος ποιητής είναι. Ο συγγραφέας Διονύσης Μουσμούτης μελέτησε το έργο του ποιητή Ούγο Φώσκολο και με τη μορφή μικρών δοκιμίων συνδυάζει ιστορικές αναζητήσεις οι οποίες αφορούν τον βίο του, αναδεικνύοντας και κάποιες μεταθανάτιες «ταλαιπωρίες» του και στις δύο πατρίδες του, την Ελλάδα και την Ιταλία. Εμμέσως, όμως, η μορφή του Φώσκολο γίνεται αφορμή να αναδειχθούν επίσης πολύμορφες επαφές μεταξύ της Ζακύνθου και του Ιόνιου χώρου με την Ιταλία, αλλά και οι πνευματικές, πολιτικές και ιδεολογικές ζυμώσεις που σφράγισαν τον 19ο αιώνα και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού. Η έκδοση συνοδεύεται από πλούσια-άγνωστη εικονογράφηση, βιβλιογραφία και περίληψη στα ιταλικά. Ένα χρήσιμο όσο και αξιόλογο βιβλίο από έναν σεμνό εργάτη του πνεύματος. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Τελικά ο κόσμος είναι βαρύς για να τον ζήσεις.

Η αστιξία της γραφής και η ελλειπτικότητά της ευνοούν τη διολίσθηση της μιας κατάστασης στην άλλη, επισημαίνοντας την απαραίτητη συνάφειά τους και συμβάλλοντας στην εκ φύσεως ρευστότητά τους. Κι αυτή η ρευστότητα επιτρέπει στον ποιητή να μπαίνει, να βγαίνει και να μετακινείται με άνεση από τη μια στην άλλη, και στον αναγνώστη να περνά ασυναίσθητα από το χειροπιαστό στο μετα-πραγματικό, στο όνειρο, στην ουτοπία, στο ιδανικό, στο επιθυμητό. Οι δυο καταστάσεις στις οποίες κάθε άνθρωπος συμμετέχει, αυτή της καθημερινής τριβής και η άλλη της επιθυμίας, συγχέονται καλλιτεχνικά. Διολισθαίνουν η μία στην επικράτεια της άλλης. Ανθούλα Δανιήλ

Ο Παπαδιαμάντης με τα μάτια νεότερων λογοτεχνών ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΗΣ ΕΣΗΕΑ

Πάνος Καπώνης Ναρκωτικά σύννεφα ΓΚΟΝΗΣ Συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων μιας δεκαετίας 1979-1989. Ο τίτλος, υπαινικτικός και ταυτόχρονα δηλωτικός για ό,τι η ζωή και η κοινωνία εξυφαίνουν. «Καταιγίδα πάνω από το Τολέδο» ονόμασε τα μαύρα σύννεφα πάνω από την πόλη ο Θεοτοκόπουλος για να δώσει την καλλιτεχνική εκδοχή του στην πανούκλα, που ήταν η μάστιγα της δικής του εποχής. Κι επειδή κάθε εποχή έχει και τη δική της επιδημία, και αφού ο κόσμος έζησε πολέμους και δυστυχίες, λοιμούς, λιμούς και καταποντισμούς, σήμερα έχουν τη σειρά τους τα ναρκωτικά σύννεφα, με όποια κυριολεκτική ή μεταφορική σημασία. Ναρκωτικά σύννεφα, όπως τα ναρκοθετημένα σύννεφα του Ελύτη και τα ναρκωτικά σεντόνια του Σεφέρη; Το ερώτημα παραμένει έωλο. Τούτο όμως δεν σημαίνει πως η εποχή δεν έχει τη δική της εξάρτηση, σημαίνουσα και συνυποδηλωτική, από τα δικά της προβλήματα, τα οποία φιλτράρονται στην ποιητική επικράτεια. Με τριάντα δύο ποιήματα ο ποιητής βάζει τα δάχτυλα επί τον τύπον των ήλων και διαπιστώνει πως όπου και να τον αγγίξεις, πονεί. Οι οδυνηρές οι μνήμες σαν «διαβάσεις αφύλακτες και πλανώμενα σήματα» τον παίρνουν στην «ψιλή άμμο και στις σπηλιές». Η εδεμική ή η πλατωνική αίσθηση υποβόσκει εδώ, με μια ανάμνηση ερωτικής αρτιότητας, αρώματος γυναίκας ηδονικής. Στο σύμπαν του Καπώνη διασώζονται αξίες που στις μέρες μας έχασαν έδαφος, όπως ο έρωτας: Είναι η μέρα μέσα στον έρωτα / ή ο έρωτας μέσα στην μέρα / είναι το γύρισμα του καιρού στον εαυτό σου το σπίτι: υπάρχει η μάζα της χαράς / σαν ξάστερη νύχτα στα πόδια/ της θάλασσας/ πάνω στην άγια τράπεζα του σπιτιού / σαν καθάριο νερό πηγής,

INDEX_46

Ο Ηλίας Γκρης επιμελείται αυτή την έκδοση, που περιλαμβάνει κείμενα 87 νεότερων λογοτεχνών, μεταγενέστερων του Παπαδιαμάντη. Μια έκδοση που ήδη από τη σύνθεση του εξωφύλλου (λιτό και γήινο, αισθητικά ισορροπημένο) δείχνει ότι σέβεται τον τιμώμενο Αλέξανδρο Αδαμαντίου Εμμανουήλ, και γι’ αυτό άλλωστε αφιερώνεται «σε όσους με σέβας θυμούνται τον Παπαδιαμάντη». Πέρα όμως από τη νοσταλγική παπαδιαμαντική ατμόσφαιρα –για τους κάπως μεγαλύτερους σε ηλικία αναγνώστες–, θα απολαύσουν όλοι λογοτεχνικά κείμενα νεότερων λογοτεχνών και θα συναντηθούν με αγαπημένους ποιητές και πεζογράφους, αφού στην παρούσα έκδοση ανθολογούνται 52 ποιήματα και 35 αφηγηματικά κείμενα. Σε όλα τα κείμενα, ποιητικά και πεζά, με έμπνευση αξιοποιείται το παπαδιαμαντικό διακείμενο για να ικανοποιήσει τον ορίζοντα των προσδοκιών του σημερινού αναγνώστη. «Κοιτούν» τον Παπαδιαμάντη ποιητές και πεζογράφοι που απέχουν τουλάχιστον μία γενιά από τη γέννησή του (το 1851). Με αγάπη κοιτάζουμε και εμείς, οι αναγνώστες, και –ας μας επιτραπεί– νομίζουμε πως βλέπουμε. Βλέπουμε με τα μάτια των νεότερων λογοτεχνών, αφού τα κείμενά τους είναι για μας τα Αντικλείδια για να ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης, όπως θα έλεγε ο Γιώργης Παυλόπουλος. Άλλωστε η ποιητικότητα του παπαδιαμαντικού έργου έχει διερευνηθεί από διάφορους μελετητές, και έτσι η συνύπαρξη ποιητικών και αφηγηματικών κειμένων σε μια έκδοση αφιερωμένη στον Παπαδιαμάντη υπηρετεί με συνέπεια τον «μυστικό και ασύλληπτο κανόνα του Παπαδιαμάντη», όπως διαπίστωνε ο Ξενόπουλος. Μια γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν στήνει η παρούσα έκδοση, με άπειρες δυνατότητες και από τις δύο πλευρές της γέφυρας. Ακολουθώντας τη μια πλευρά, εκείνη που οδηγεί προς τον Παπαδιαμάντη, ο μεγαλύτερος σε ηλικία αναγνώστης θα ταξιδέψει πίσω στα παιδικά του χρόνια και ίσως ψάξει στη βιβλιοθήκη του τα Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπα-

διαμάντη, ενώ ο νεότατος αναγνώστης θα περιηγηθεί στις ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες για να γνωρίσει περισσότερα για τον κυρΑλέξανδρο, τον ακοινώνητο, τον άφιλο στα νομίσματα και στο κρασί μονήρη. Από την άλλη πλευρά της γέφυρας περιμένουν τον αναγνώστη ποιητές και πεζογράφοι, ξεχωριστοί προορισμοί, ορισμένοι παρθένοι (ανέκδοτα κείμενα των λογοτεχνών), αλλά και άλλοι γνώριμοι που με ευχάριστη διάθεση τους ξαναβλέπει (κείμενα που έχουν εκδοθεί και φιλοξενούνται στην παρούσα έκδοση καθώς εμπνέονται όλα από τον κυρ-Αλέξανδρο). Ακόμη, μια ωραία έκπληξη επιφυλάσσει η έκδοση για τη νεότερη γενιά των δημοσιογράφων. Συστήνοντάς τους τον Παπαδιαμάντη και ως δημοσιογράφο που επιπλέον δημοσίευε σε εφημερίδες και περιοδικά τα διηγήματά του, τους ρίχνει ένα σωσίβιο στον ωκεανό της δημοσιογραφίας που αποδεικνύεται πως κρύβει κάποτε και μαργαριτάρια. Φόρος τιμής στον δημοσιογράφο και λογοτέχνη Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ευτυχισμένη συνάντηση 87 λογοτεχνών και «διαδραστική» ανάγνωση που μας παρέχει τη δυνατότητα να κινηθούμε από το ποίημα στο διήγημα, από πιο παραδοσιακές αφηγηματικές απόπειρες έως πιο σύγχρονες και με όποια σειρά επιθυμούμε και ξανά από την αρχή ή από τη μέση ή από το τέλος της έκδοσης, αφού δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Και άλλοτε να θυμηθούμε τον κυρ-Αλέξανδρο ή να τον παρακολουθήσουμε διακριτικά, γιατί, καθώς ξέρετε, ο κυρ-Αλέξανδρος απέφευγε κάθε κοινωνικότητα και αν ήξερε πως είναι καλεσμένος 87 λογοτεχνών δεν θα ερχόταν. Μόνο 100 χρόνια μετά τον θάνατό του ίσως πήγαινε σε μια εκδήλωση προς τιμήν του και οπωσδήποτε μαζί με τους ήρωες των διηγημάτων του. «…σε λίγα χρόνια πλημμύρισε την Αθήνα με τους ταπεινούς ήρωες των σκιαθίτικων διηγημάτων του…» Μαρία Σιώζου

Μάρθα Βρυσούλη-Ξυτάκη Το όνειρο ΙΩΛΚΟΣ Η δημιουργός –ύστερα από ένα επιτυχημένο ταξίδι στον κόσμο του παραμυθιού με την έκδοση του βιβλίου Παραμύθια δίχως σύνορα το 1993– μοιράζεται τις σκέψεις και τους προβληματισμούς της με το αναγνωστικό κοινό μέσω της ποίησης. Η συλλογή της Το όνειρο, αποτελούμενη από 23 ποιήματα, βαδίζει με τόνους γεμάτους ερωτισμό και λυρισμό. Η δημιουργός σφίγγει τις γροθιές της και με τους στίχους της εναντιώνεται στην προδοσία, τη μισαλλοδοξία και την απληστία του ανθρώπινου είδους, τιμώντας παράλληλα την ιδιαιτερότητά του: τον διαρκή έρωτα. Ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της παρουσίας του στον κόσμο αγάπησε και επιδίωκε ν’ αγαπιέται. Η πολυπλοκότητα της ανάγκης αυτής –που τον διαφοροποιεί σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη του πλανήτη μας– αποτέλεσε, αποτελεί και θα αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Πόσες φορές το θνητό δεν έγινε θείο και πόσες φορές ο έρωτας, η αγάπη, ο πόθος δεν μετου-

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ σιώθηκαν σε λέξεις, στίχους, παραγράφους, σελίδες, κεφάλαια, βιβλία, τόμους και έπη; Η απάντηση είναι: αμέτρητες. Αμέτρητες όπως τα χρώματα, τ’ αστέρια, το σύμπαν. Το συναίσθημα οδηγεί τον νου και ο νους τα δάχτυλα του χεριού και η γραφή γίνεται ένα με την καρδιά. Οι δημιουργοί ποιούν, και απογυμνώνονται, αφού στερήσουν από τον εαυτό τους την κάθε προστασία τους. Είναι ευαίσθητοι και άξιοι θαυμασμού. Η Μάρθα Βρυσούλη-Ξυτάκη προσδίδει στις λέξεις μια μουσικότητα. Διέπεται από μια ικανότητα αίσθησης που διεισδύει στον συναισθηματικό κόσμο τού τελικού κριτή της – του αναγνώστη. Ο λόγος της είναι γλυκός. Με χαμόγελο, αλλά και με δάκρυ, ατενίζει τη χαρά και τη λύπη. Ονειρεύεται και μοιράζεται τα όνειρά της. Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης

τις παράνομες πράξεις της. Προσπαθείς να την κρύψεις, να την προστατεύσεις, λες και οι ληστείες των τραπεζών αποτελούν πράξη θεάρεστη. Αγαπάς την ασχήμια, την κακοτροπιά της Λαμπρινής, ενώ το μεγαλείο της ολοκάθαρης ματιάς της δικαιολογεί και καλύπτει τις ενέργειές της. Σε ολόκληρη τη ζήση της έλεγε αλήθεια. Στον βωμό αυτής της εσωτερικής αλήθειας θυσίασε και τη ζωή της. Το μυθιστόρημα του Φιλιππίδη είναι το τρίτο στη σειρά και σηματοδοτεί ταυτόχρονα την ίδρυση ενός νέου εκδοτικού οίκου. Η Άνεμος Εκδοτική φιλοδοξεί να στεγάσει τα όνειρα νέων συγγραφέων και να δώσει ώθηση στις ελπίδες τους. Δύσκολοι οι καιροί για ήρωες και ηρωικές πράξεις. Είθε να φυσήξει ούριος αέρας, τόσο για την Άνεμος Εκδοτική όσο και για το νέο βιβλίο. Βάσω Παπαδοπούλου, papvasso@gmail.com

Γιάννης Φιλιππίδης Κρατάς μυστικό;

Νίκος Εμμανουηλίδης Ποιήματα 1944-2002

ΑΝΕΜΟΣ

ΙΩΛΚΟΣ

Ο Αντώνης, το ζωηρό χωριατόπαιδο που σχεδόν έχει φυγαδευτεί στην πρωτεύουσα, ερωτεύεται. Παρά τις αντιρρήσεις των γονιών του, κυρίως όμως της γεροντοκόρης –από την κούνια ακόμα– αδελφής του, της Λαμπρινής, παντρεύεται την Αλεξάνδρα. Εκείνη, όμορφη, προικισμένη, μορφωμένη, ορφανή όμως και από τους δύο γονείς, στο πρόσωπό του βρίσκει τον μοναδικό έρωτα. Η ένωση θα ολοκληρωθεί με την Άννα τους. Η απιστία και η φυγή του Αντώνη προς τη «χώρα δίχως ιστορία», όπως η Άννα λέει, σηματοδοτεί την αρχή των δεινών τους. Τα μυστικά και τα ψέματα αρχίζουν. Η δωδεκάχρονη μικρή, τόσο πρόωρα, αναλαμβάνει τη συντήρηση της μάνας της και του εαυτού της. Όσο η υγεία της Αλεξάνδρας επιδεινώνεται, τόσο οι δραστηριότητες της κόρης «ανθούν». Διπλή η ζωή της Άννας. Τρυφερή θυγατέρα, στύλος σταθερός για τη μητέρα της, ληστής τραπεζών για τον εαυτό της. Τα χρήματα σωρεύονται σε κατάκλειστους λογαριασμούς. Τα μυστικά επιβάλλουν μια ζωή σχεδόν στερημένη, μέχρι που ένας νεαρός, όμορφος σεκιουριτάς την καταδιώκει. Ο έρωτας βρίσκεται προ των πυλών. Εκείνη ανοίγει διάπλατα πόρτες και παράθυρα να τον υποδεχτεί… Κρατάς μυστικό; Ο Γιάννης Φιλιππίδης γνωρίζει καλά τον τρόπο να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών του. Για άλλη μία φορά διατρανώνει την αγάπη του, τον σεβασμό του στο γυναικείο φύλο. Οι χαρακτήρες των γυναικών είναι «κεντημένοι». Βλέπεις τα δάκρυά τους. Άθελά σου χαμογελάς ή κλαις μαζί τους ενώ μοιράζεσαι τον πόνο τους. Πίνεις από τον καφέ τους, μυρίζεις τον καπνό του τσιγάρου τους. Συμπονάς την Αλεξάνδρα για την άδική της μοίρα που, ενώ με το ένα χέρι τής χάριζε αρετές, με το άλλο της στερούσε την αγάπη, τη χαρά. Συμπάσχεις με την Άννα. Κατανοείς και δικαιολογείς μία προς μία όλες

Μια ζωή ποίηση. Η πορεία ενός ανθρώπου της μεταπολεμικής Ελλάδας με όλα τα γνωρίσματα του αγωνιστή που έβλεπε μπροστά. Ο στίχος, καθαρός, ειλικρινής, δονεί την ύπαρξή του. Μοναδικό όπλο, η ελπίδα και η πίστη στον συνάνθρωπο. Ο ποιητής αγωνιστής Νίκος Εμμανουηλίδης με τη συλλογή Ποιήματα 1944-2002 αξιώθηκε να δει τυπωμένα τα πονήματα της καρδιάς του. Κινηματογραφική ασπρόμαυρη ταινία ο βίος και οι ανησυχίες του, μας ταξιδεύουν στα χρόνια της Κατοχής, της Αντίστασης, του Εμφυλίου, του Σήμερα. Μια ποίηση ανθρώπινη, ματωμένη, αισιόδοξη, μια «ζωή άγια», μια κραυγή στ’ αυτιά τού κόσμου. «Παλεύω διαρκώς μέσα μου», λέει, μια και «δεν ταιριάζουν τα κλάματα στους ποιητές», αφού «είναι ένα συναπάντημα τα τωρινά με τα περασμένα». Η σοφία αυτής της πολυσήμαντης διαδρομής, ό,τι καλύτερο σε εποχές άνυδρες. Ένα από τα ολοκληρωμένα ποιήματα του Νίκου Εμμανουηλίδη έχει τίτλο «Το Μοιρολόι της Μάνας». Χωρίζεται σε πέντε μικρές ενότητες. Είναι συγκλονιστικό. Θυμίζει μανιάτικο μοιρολόι, από αυτά τα αυτοσχέδια που λένε πάνω από τον νεκρό οι μαυροφορεμένες γυναίκες της ορεινής Μάνης. Αξίζει να διαβάσουμε τα Ποιήματα 19442002 του Νίκου Εμμανουηλίδη. Μέσα από τις λακωνικότατες ποιητικές του εμπνεύσεις περνά όλη η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.

Γιάννης Κορίδης

Επιμέλεια: Παναγιώτης Σκορδάς Λεσβιακό ημερολόγιο 2011 ΑΙΟΛΙΔΑ Το νησί της Λέσβου έχει μακρόχρονη παράδοση στον πολιτισμό και στα γράμματα. Οι ευαισθησίες των Λέσβιων και οι μεγάλες

INDEX_46

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

το βιβλίο της άμμου ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ

πνευματικές μορφές που ανέδειξε το νησί βοήθησαν και, το κυριότερο, έθεσαν τα θεμέλια για να εκφράσουν και οι νεότεροι διανοούμενοι ή συγγραφείς τις σκέψεις τους και τις εργασίες τους για το νησί της Λέσβου. Εντυπωσιάζεται κανείς όταν ανακαλύψει τα περιοδικά ή τις εφημερίδες που εκδόθηκαν σ’ αυτό τον ευλογημένο τόπο. Ίσως αυτή η πνευματική ανάταση να είναι και μια μορφή αντίστασης στην παρακμιακή πορεία της σημερινής κοινωνίας. Γι’ αυτό και όταν λαμβάνω τέτοιες προσπάθειες, αληθινά χαίρομαι και είναι τιμή που μου δίνεται η ευκαιρία να σχολιάσω τις σημαντικές αυτές εργασίες. Όπως γράφει ο επιμελητής της έκδοσης, «…με την παρούσα έκδοση επιθυμούμε να συνεχίσουμε την … παράδοση και να ενώσουμε το νήμα που η αρχή του πάει έναν αιώνα πίσω». Η έκδοση αυτή καταπιάνεται με τη Λέσβο και χωρίζεται σε κεφάλαια με εργασίες που αναφέρονται στην ιστορία, την αρχαιολογία, τη λαογραφία, το δοκίμιο, την εκπαίδευση, τη γραμματολογία, τον κινηματογράφο, και τις αφηγήσεις των Λεσβίων που αφήνουν να κυλήσει η ανέμη του παραμυθιού μέσα από τις πραγματικές αληθινές ιστορίες τους. Θα ήθελα να επισημάνω τις εξαιρετικές φωτογραφίες του ζωγράφου και φωτογράφου Δημήτρη Γέρου και τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που φανερώνουν μια ονειρική Λέσβο που μας εντυπωσιάζει με την ομορφιά της. Ακόμη, την επιμέλεια του Παναγιώτη Σκορδά, που χρόνια τώρα προσφέρει τις υπηρεσίες του εμπνεόμενος από την αγάπη που έχει για το νησί του. Είναι καθήκον σας να γνωρίσετε αυτή την υπέροχη εργασία σας και στην υπόλοιπη Ελλάδα για να σας μιμηθούν δημιουργικά. Εις ανώτερα! Πέτρος Σταματιάδης

Κυριακή Κουτσουρίδου Νεφελώματα του χρόνου ΙΩΛΚΟΣ

Το διάβασα σ’ ένα βιβλίο… «Δε νομίζεις πως θα ’σουνα πιο ασφαλής εδώ κάτω;» συνέχισε η Αλίκη, χωρίς την παραμικρή υποψία ότι του ’βαζε κι άλλο αίνιγμα, αλλά με την πονόψυχη ανησυχία της για το παράξενο αυτό πλάσμα. «Τούτη η μάντρα είναι τόσο πολύ στενή!» «Τι καταπληκτικά εύκολα αινίγματα που ρωτάς!» γρύλισε ο Χάμπτυ Ντάμπτυ. «Και βέβαια δεν το νομίζω! Γιατί, αν έπεφτα –που δεν υπάρχει καμμιά πιθανότητα– αλλά αν έπεφτα–» Και τότε έσφιξε τα χείλια, κι έμοιαζε τόσο επίσημος και μεγαλοπρεπής που η Αλίκη με δυσκολία κρατιότανε να μη γελάσει. «Αν έπεφτα», συνέχισε, «ο ρήγας μού υποσχέθηκε – Χα, μπορείς να χλωμιάσεις, αν θέλεις! Δεν πίστευες πως θα το ’λεγα αυτό, έτσι δεν είναι; Ο ρήγας μού υποσχέθηκε – μου το ’πε αυτός ο ίδιος – ότι – ότι –» «Θα φέρει τ’ άλογα, θα φωνάξει κάθε του άντρα», είπε η Αλίκη διακόπτοντάς τον, μάλλον απερίσκεπτα. «Αυτό, αυτό είναι πολύ κακό!» φώναξε ο Χάμπτυ Ντάμπτυ με ξαφνική έξαψη. «Κρυφάκουγες πίσω απ’ τις πόρτες – και πίσω απ’ τα δέντρα – και μες στις καπνοδόχους – αλλιώς δεν θα το ’ξερες!» «Δεν κρυφάκουγα!» είπε η Αλίκη πολύ ευγενικά. «Το διάβασα σ’ ένα βιβλίο».

Λιούις Κάρολ Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί μετάφραση Σωτήρη Κακίση «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1979.

INDEX_46

Το πρώτο ποιητικό πόνημα της Κυριακής Κουτσουρίδου αποτελεί γεγονός που υποδεχόμαστε με όλες μας τις αισθήσεις. Διότι η γέννα –και δη η ποιητική– είναι πόνος, και η τέχνη δεν υφίσταται δίχως την ύπαρξη των δύο παραπάνω όρων. Ανιχνεύοντας το έργο της ποιήτριας, ο αναγνώστης συναντά σελίδες που ευωδιάζουν αγάπη μέσα από συναισθήματα και αρώματα λουλουδιών. Πόσο ξεχωριστό είναι και το άρωμα της αγκαλιάς ενός αγαπημένου ανθρώπου! Είναι σελίδες που δεν συνάδουν με τον κλασικό χρωματισμό τους, παρά αναζητούν το χαμένο μπλε, το βαθύ κόκκινο και το χλωμό κίτρινο, όπως τις χρωματίζει η ίδια η δημιουργός. Ασφαλώς, ένας ανορθόδοξος αναγνώστης που αγαπά την ποίηση, ανατρέχει πρώτα στα περιεχόμενα των Νεφελωμάτων του χρόνου. Έκπληκτος βρίσκεται μπροστά σε έναν πανανθρώπινο πίνακα, με εικόνες ομιλούσες, εμπνευσμένες από τον μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο. Εξάλλου, από το πρώτο κιόλας ποίημα της Κυριακής Κουτσουρίδου διακρίνει κανείς πως το αληθινό είναι και απλό. Στο βιβλίο της δημιουργού απουσιάζουν παντελώς οι τίτλοι· μα ποιος τους χρειάζεται πραγματικά εντέλει; Γοητευτικά εύγλωττη, με ύφος λιτό μα βαθιά ανθρώπινο, η δημιουργός υφαίνει τους στίχους της. Με μέτρο το συναίσθημα, η ίδια ποιεί ελεύθερα, ποίηση σύγχρονη, βασισμένη σε κλασικά σχήματα, που καταργούν όλα τα προσχήματα της στημένης αράδας. Αφετηρία και προορισμός, προεξάρχον ιδανικό ως modus vivendi, και βασικό μοτίβο των Νεφελωμάτων του χρόνου, η αγάπη. Το έργο δομείται πάνω στην αγάπη. Το έργο δονείται απ’ αυτήν. Το λευκό της ψυχής καταυγάζει στίχους που γίνονται φωνές. Μια τέτοια φωνή είναι και της μνήμης. Η δημιουργός δεν την αποποιείται. Αποστασιοποιείται από την οδύνη που εν γένει τη χαρακτηρίζει. Η μνήμη μπορεί να γίνει όμορφη, γλυκιά, ποθητή, όταν στριμώχνεται σε τούλινα παπούτσια, όταν ευωδιάζει λευκά τριαντάφυλλα, όταν φωτίζεται από παιδικά χαμόγελα. Αντιλαμβανόμαστε πως τα Νεφελώματα του χρόνου δεν είναι απλώς μια ονοματική φράση. Ο χρόνος δεν είναι πάντα κλέφτης· δεν αποπνέει αποκλειστικά τη φθορά. Η δημιουργός, με ύφος απέριττο, άλλοτε περιγράφει, συμβουλεύει, τονίζει, άλλοτε αποδομεί το οξύμωρο· κάνει απτή την ολοκλήρωση του ταξιδιού για τον άνθρωπο. Το ποίημα είναι ένας ζωντανός οργανισμός μέσα από τον οποίο βαδίζουμε προς την αγάπη. «Μια ανάσα φως», πνέει εύστοχα η

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ δημιουργός, που δίνει τεχνητή αναπνοή στην ελπίδα. Δεν θα χάσουμε τον δρόμο μας. Εξάλλου οι στίχοι της Κυριακής Κουτσουρίδου ζευγαρώνουν αρμονικά με αυτούς που διαβάζουμε στο έργο του Έντγκαρ Άλαν Πόε: «Ω, ανθρώπινη αγάπη. Μας δίνεις στη γη αυτό που περιμένουμε στον ουρανό». Ας την απολαύσουμε. Κατερίνα Κατράκη

Ελένη Γκίκα Αιώνια Επιστροφή ΨΥΧΟΓΙΟΣ Αιώνια Επιστροφή. Τι γοητευτική ιδέα! Ερώτηση ή μοίρα; Αφού μετά τις δύο αυτές λέξεις, βαλμένες η μία δίπλα στην άλλη, δεν υπάρχει ερωτηματικό, σίγουρα δεν είναι ερώτηση. Μήπως λοιπόν «μοίρα», που οι δυτικές ευαισθησίες μας αδυνατούν να συλλάβουν με μια πρώτη σκέψη; Ένα πεζογράφημα που κινείται ανάμεσα στο μυθιστόρημα και το δοκίμιο, τη γλώσσα και τις αισθήσεις. Με φράσεις μικρές, καμιά φορά μονολεκτικές, απογυμνωμένες από περιττά άρθρα και αντωνυμίες, η Ελένη Γκίκα μας οδηγεί σιγά σιγά όλο και πιο βαθιά στη ρυθμική, συχνά ασθμαίνουσα πρόζα της. Φράσεις που για να φτάσεις στον βυθό τους τις διαβάζεις και τις ξαναδιαβάζεις. Και σε κάθε επανάληψη καταλαβαίνεις κι άλλα, όλο και κάτι ακόμη, όπως συμβαίνει με τα πολυεπίπεδα, με τα πυκνά αναγνώσματα. Και μια συνομιλία σε όλο το βιβλίο με τις αγαπημένες ταινίες και τα αγαπημένα της βιβλία, όλα σχολιασμένα με πολύ ξεχωριστό, αισθαντικό τρόπο και μια κρυστάλλινη εσωτερικότητα όπως έκανε και στο προηγούμενο μυθιστόρημά της. Μια περιήγηση σε ταινίες και σε βιβλία με ματιά διεισδυτική που πάντα με κάνει κατόπιν να τα αναζητώ να τα διαβάσω. Όπως συνέβη με την Ογκάουα, όπως συνέβη με τον Μουρακάμι, με την Μπαρθελό. Ποτέ δεν με απογοήτευσαν. Έτσι γίνονται άθελά σου αγαπημένες ταινίες και βιβλία σου. Όσα τη σημάδεψαν, όσα την έκαναν αυ τό που είναι, αυτό με το οποίο πορεύεται στη ζωή και στη γραφή. Μικρά δοκίμια περί τέχνης ενταγμένα στο μυθιστόρημα που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη σκέψη και τη δράση των ηρώων. Ένα παιχνίδι ανάμεσα στη συγγραφέα, τα όνειρα και τους εφιάλτες της. Η Ελένη ζει σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία σε κάθε ράφι, σε κάθε γωνιά, στο πάτωμα, παντού. Το μυαλό της είναι γεμάτο βιβλία που έχει διαβάσει, που έχει γράψει γι’ αυτά, που έχει μιλήσει, έτσι και το βιβλίο της δεν θα μπορούσε να μην είναι γεμάτο από αναφορές σε αγαπημένα της αναγνώσματα. Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Δεν έχει τη μεγαλύτερη σημασία η ιστορία που αφηγείται, όσο η απόλαυση να το διαβάζεις, όπως σου αρέσει να βλέπεις έναν ζωγραφικό πίνακα με όμορφα χρώματα και με κρυμμένες εικόνες που κάθε τόσο σου αποκαλύπτονται ανάλογα με την ψυχική σου διάθεση και τη στιγμή. Απλά σου αρέσει. Αυτό το «απλά μου αρέσει» ίσως

να είναι αρκετό και να μη χρειάζεται άλλες λέξεις να το εξηγήσω. Αυτό είναι η τέχνη. Ένα βιβλίο μακράν διαφορετικό από όσα έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια με το προβλέψιμο τέλος, όλα τόσο σαφή και προκαθορισμένα να κινούνται στην επιφάνεια μιας αναλώσιμης «λογοτεχνίας». Είναι σαν οι περισσότεροι συγγραφείς να αποποιούνται την πραγματικότητα, ένας τρόπος να μας κάνει να μη σκεφτόμαστε, που στο τέλος γίνεται απλά φλυαρία. Η Ελένη Γκίκα είναι από αυτούς που εισχωρούν βαθιά στην ουσία των πραγμάτων. Δεν αναζητά τα ηχηρά εφέ ή την κολακεία του αναγνώστη, αλλά τον κάνει να ανακαλύπτει ξανά τον υπαινιγμό, το αίνιγμα, την ποίηση, τις πολλές εκδοχές του αποτελέσματος της ίδιας πράξης. Στην Αιώνια επιστροφή όλα κινούνται γύρω από αυτή την ιδέα, της επιστροφής, της επανάληψης, μια ιδέα παράδοξη αλλά όχι παράλογη σύμφωνα με τους μεγάλους μαθηματικούς και φιλόσοφους. Το τυχαίο ή το μοιραίο; Οι ήρωές της δείχνουν να το υποψιάζονται, ή βαθιά να το γνωρίζουν. Κάθε φορά που διαβάζω βιβλίο της ξεχνώ ή καλύτερα με κάνει να ξεχνώ ότι την ξέρω, ότι έχουμε μιλήσει ατέλειωτες ώρες, ότι είναι φίλη μου, γιατί η Ελένη στα βιβλία της είναι μια άλλη, μια καινούρια κάθε φορά, που υπερβαίνει την εικόνα της ή αυτό που νομίζεις ότι ξέρεις γι’ αυτήν.

λίο Το ΝΕΟ βιβ του ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ

ΜΝΗΜΗ ΑΠΟ ΜΕΛΑΝΙ

Τίτσα Πιπίνου

Γεράσιμος Ρηγάτος Η διατροφική παράδοση στην Ελλάδα ΒΗΤΑ ΙΑΤΡΙΚΕΣ Διάβασα και χάρηκα όχι μόνο τα πλούσια θέματα της «Διατροφικής παράδοσης στην Ελλάδα» του Γεράσιμου Ρηγάτου –που είναι ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της ιατρικής λαογραφίας στον τόπο μας– αλλά και παρατηρήσεις γενικότερα ουσιαστικές για τον αναγνώστη, όπως για την κοινωνική σημασία των νεκρόδειπνων (σ. 7) ή για την έλλειψη αναφοράς στα ομηρικά έπη και αλιευμάτων στη διατροφή των Αχαιών (σ. 57). Είναι βέβαια προφανής η οικείωσή του με τα ιπποκρατικά συγγράμματα (αλλά και τη λοιπή ιατρική γραμματεία της αρχαιότητας), αυτή τη μοναδικής αξίας πολιτισμική κληρονομιά μας, που την προσφέρει και με τρόπο προσιτό σ’ ένα ευρύτερο κοινό. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι και τα σχετικά με το Βυζάντιο, κυρίως με τον Πτωχοπρόδρομο, με στραμμένη την προσοχή ιδίως στη διατροφική πλευρά – μια καλή πρόγευση μας είχε δώσει με το «Ημερολόγιο 2009». Το δικό τους ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι σελίδες του 18ου αιώνα (Λάνδος, αλλά και ο Κωνσταντίνος Μιχαήλ με την άγνωστη στους πολλούς –και σ’ εμένα– ιδιαίτερα αξιόλογη «Διαιτητική» του· συλλογίζομαι πως ο όψιμος 18ος αιώνας είναι αιώνας και του νεοελληνικού Διαφωτισμού). Χαριτωμένα αλλά και χρήσιμα πάντα και τα «Διατροφικά Άτακτα» του τέλους. Μ. Γ. Μερακλής

Οριστική έκδοση της φημισμένης «αυτοβιογραφίας» του Βασίλη Βασιλικού: από τα νεανικά χρόνια και τις πρώτες συγγραφικές προσπάθειες στη διεθνή αναγνώριση, και από την αναγκαστική αυτοεξορία στην Ευρώπη εξαιτίας της Δικτατορίας πίσω στην Ελλάδα. Ο Βασίλης Βασιλικός μιλάει για όλους και για όλα και κυρίως για τον εαυτό του σαν ένα πρόσωπο ενός μυθιστορήματος.

Εκδόσεις ∆ιόπτρα www.dioptra.gr Αγ. Παρασκευής 40 Περιστέρι, Τηλ.: 210 3302828 Βρείτε µας!

Χρίστος Παπαγεωργίου Το γήπεδο γέρνει ΥΨΙΛΟΝ

θεματικές διαδρομές ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΟ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου γεννήθηκε το 1954 στον Βόλο. Είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με τα εγκυρότερα λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Δείγμα γραφής: Παίρνω τη μοναξιά παραμάσχαλα/Και τη σχίζω σε σελίδες/Ημερολογίου/ Και με το ημερολόγιο παραμάσχαλα/Πηδώ τις σελίδες/ Σχίζοντας τη μοναξιά.

Λουκρητία Δούναβη Αλάτι στις λακκούβες ΕΣΤΙΑ Η Λουκρητία Δούναβη γεννήθηκε το 1942 στη Σύρο. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1970 δημοσιεύοντας ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά. Δείγμα γραφής: Εκείνος μακριά, Κιουρασάο και Ρίο/ Την περασμένη άνοιξη της έγραφε από το Σφαξ,/ αμέτρητα πουλιά φτεροκοπούνε σαν βασιλεύει ο ήλιος.

Κωνσταντίνος Λιντοβόης Του αιθέρα και των γιασεμιών ΕΨΙΛΟΝ To ποιητικό βιβλίο του κερκυραίου δημιουργού περιέχει στίχους για την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Ισπανία, τον Γιάννη Ρίτσο. Δείγμα γραφής: Ποιος εν τέλει ο τυφλός;/Εκείνος ο Τυφλός στις αμμουδιές του Ελύτη;/Ή στις Θήβας τα ματωμένα καλντερίμια ο άλλος, ο δυστυχής;

Καλοκαίρι με ποίηση Χάρης Βλαβιανός Σονέτα της συμφοράς (apologia pro vita et arte mea) ΠΑΤΑΚΗΣ Ο Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώμη το 1957. Διευθύνει το περιοδικό Ποιητική. Η πρώτη του ποιητική συλλογή Υπνοβασίες εκδόθηκε το 1983. Δείγμα γραφής: Σε αντίθεση με τον Ελύτη,/εσύ δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ούτε δυο λουλούδια,/Μόνο το άρωμα του ήχου τους φαίνεται να σε μαγεύει,/Πώς άλλαξε η φύση μες στα χρόνια!

Τηλέμαχος Χυτήρης Τι μένει από το ρόδο & Μικρό μανιφέστο (γιατί πρέπει να διαβάζουμε ποίηση) ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Η καινούργια συλλογή του Τηλέμαχου Χυτήρη ίσως αποτελεί το απόσταγμα της ποίησής του. Θυμίζουμε πως ο Κερκυραίος δημιουργός εμφανίστηκε στα γράμματα το 1973 με τα Ποιήματα εκ προμελέτης και συνέχισε το 1978 με το Θέμα. Δείγμα γραφής: Ονόματα δονούμενες πληγές/Θωπεύουν τους ανέμους/ Στα ρήγματα της Ιστορίας ζουν∙/ Πεθαίνουν.

INDEX_46

Χριστίνα Καμπά Κλεμμένες στιγμές ΑΛΔΕ Το πρώτο ποιητικό βιβλίο της Χριστίνας Καμπά περιέχει ερωτικούς στίχους και στίχους ενδοσκόπησης. Δείγμα γραφής: Η ζωή που θέλω και το πεπρωμένο συγκρούονται./Κύκλος πνευμάτων/Κύκλος ασωμάτων/Κύκλος που απαιτεί να τετραγωνιστεί.

Ανιέζα Ντιέλλη Οδοιπόροι μιας ξεχασμένης εποχής ΑΛΔΕ Η Ανιέζα Ντιέλλη γεννήθηκε στην Κορυτσά της Αλβανίας το 1983. Είναι απόφοιτος του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Δείγμα γραφής: Φύτρωσαν αστέρια /στις ρίζες των δέντρων./Έκλαψα γιατί σε βρήκα./Εσύ φοβήθηκες.

Παναγιώτης Νικητέας O Miranda του λυτρωμού ΣΟΚΟΛΗΣ Ο Παναγιώτης Νικητέας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951. Σπούδασε γραφικές τέχνες και εργάζεται στο υπουργείο πολιτισμού. Δείγμα γραφής: Προμηθέα ψυχομαχείς ακόμη/ στο δολοφόνο του Καυκάσου/μυαλού και εμβρύων. Τρομοκρατείς ακόμη/ Βόρειους ξανθούς γείτονες

Αμαλία Ρούβαλη Έπεα πτερόεντα – Ποιητικά πονήματα 1977-2009 ΤΥΠΩΘΗΤΩ Η ποιήτρια και μεταφράστρια από τα ισπανικά και τα πορτογαλικά, πέρασε την παιδική της ηλικία στο Ναύπλιο και μεγάλωσε στην Αθήνα. Στη συλλογή της ανακαλεί μνήμες και στοχάζεται για το παρόν. Δείγμα γραφής: Στο Ναύπλιο λοιπόν/μαθαίνω αλήθειες./Τις πάντα, τις χτες, τις αιώνιες/και τώρα.

Γιώργος Ρούβαλης Ξεχασμένα πορτρέτα ΗΡΙΔΑΝΟΣ Γεννημένος στην Αθήνα, κάτοικος κατά καιρούς σε ευρωπαϊκές και λατινοαμερικάνικες πόλεις, ο ποιητής –συγγραφέας και μεταφραστής–, θυμάται πρόσωπα και εικόνες από το Ναύπλιο. Δείγμα γραφής: Οι λεμονανθοί σε ζαλίζουν με την ευωδιά τους/στη λεωφόρο Αμαλίας/τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, πλήθος/δεν μπορούν να πνίξουν τ’ άρωμα./Πάσχα στ’ Ανάπλι.

Κατερίνα Καριζώνη Ρεσάλτο ΑΡΜΟΣ Η Κατερίνα Καριζώνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε οικονομικά. Έχει ασχοληθεί με την ποίηση, το παιδικό βιβλίο και το μυθιστόρημα. Δείγμα γραφής: Χόρευαν όλη νύχτα τα παλιά μου ρούχα/χόρευαν ξέφρενα τουίστ, φοξ τροτ, ταγκό και σάμπα/ύστερα σύραν ένα βαρύ ζεϊμπέκικο/ύστερα αρχίσαν να καπνίζουν σα χαλάσματα.

Γεωργία Δαλιανά Πάλι του ανέμου ΑΥΤΟΕΚΔΟΣΗ Η Γεωργία Δαλιανά γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι ασυρματίστρια του Εμπορικού Ναυτικού, ίσως η μοναδική από τις γυναίκες της θάλασσας που ασχολείται με την ποίηση. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1996 με τη συλλογή Θάλασσα της φυρονεριάς. Δείγμα γραφής: Σαπιοκάραβο/έλιωσε στους καιρούς γονάτισε στα χρόνια/-το κορμί σου που φλέγεται /λεπτομέρειες στο δελτίο ειδήσεων/Ναυτική τραγωδία χο χο οι βαθιές προοπτικές

Θάνος Φωσκαρίνης Η αλήθεια με ή χωρίς συντηρητικά ΕΡΙΦΥΛΗ Ο Θάνος Φωσκαρίνης γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Πολύγωνο. Γράφει από έφηβος και εμφανίστηκε στα γράμματα το 1979 με το βιβλίο Το νέο Σίγμα. Εκτός από ποιητικές συλλογές, έχει εκδώσει τα βιβλία Δοκίμιο χρονογραφίας για την Έλλη Αλεξίου και Ανοιχτές επιστολές στον Μάνο Χατζηδάκι. Δείγμα γραφής: Οι άνθρωποι με χαρά με ηδονή μεγάλη λιθοβολούν τους/ ποιητές/αργά με δηλητήρια λογική τους εξοντώνουν/μες σε τετράγωνα κουτιά τους αποκεφαλίζουν…

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΔΑ ΑΠ ΑΣΠΑ ΣΚ

Ταξίδια με ποιητική έμπνευση

IrvIne Welsh

Έγκλημα ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ο ταξίδι, η μετακίνηση-μετάβαση από έναν τόπο σε άλλο, αλλαγή παραστάσεων, τοπίων, άλλες ντοπιολαλιές, κουλτούρες, γεύσεις, συνήθειες, μυρωδιές, χρώματα, εικόνες που συγκροτούν άλλους κόσμους… Η καταγραφή της μαρτυρίας. Ασία και Αμερική, Ανατολή και Δύση. Πώς μπορεί να συνδέονται δύο τόσο διαφορετικοί από κάθε άποψη τόποι; Κι όμως τους συνδέει αναπάντεχα η μνήμη, η μνήμη αυτού που τους επισκέφτηκε. Το ταξίδι ξεκινά. Στάσεις: Ινδοκίνα, Κίνα, Ινδονησία. «…η Ινδική είναι η τελευταία κατοικημένη περιοχή προς την Ανατολή. […] Εκεί υπάρχει και χρυσάφι άφθονο, άλλο ορυκτό, άλλο που το κατεβάζουν τα ποτάμια […] Έως την Ινδική, η Ασία είναι κατοικημένη. Από την Ινδική όμως και πέρα, προς Ανατολάς, είναι ακατοίκητη και κανένας δεν ξέρει τίποτε γι’ αυτήν», ανέφερε ο Ηρόδοτος στις ιστορίες του. Μπανγκόκ, λεωφόρος Σιλόμ, αισθητική μετάβαση στην πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης. Ο Γιώργος Βέης, με το έκτο κατά σειρά οδοιπορικό του, μας ξεναγεί στην Ασία και την Αμερική, φωτίζοντας πρόσωπα υπαρκτά, τονίζοντας στιγμιότυπα μοναδικά. Το πρώτο από τα δύο μέρη του βιβλίου αφορά την Ανατολή και αποτελείται από ετερόκλητες φαινομενικά θεματικές ενότητες: «Οι υπέρηχοι της Μπανγκόκ», «Οι τυφλές μασέζ», το «Μουσείο της εξόντωσης», «Οι ευγενείς άνδρες λατρεύουν τα βουνά»… Ναός Βατ Χουαλούμ-φονγκ, στο κέντρο της πρωτεύουσας, παρακολουθούμε τη βουδιστική τελετουργία μιας κηδείας, οι νεκροί ακούν ακόμα, μια «νίκη» απέναντι στον θάνατο. Η τυφλή μασέζ, στο επόμενο δοκίμιο, αποδεικνύεται διορατική, εισβάλλοντας στα ενδότερα της ψυχής. Πέρασμα από την Καμπότζη, μια ολόκληρη μέρα στην τσιμεντένια παγόδα του Τσοέουνγκ Εκ, οι ιστορικές μνήμες ξυπνούν. Την επομένη, Σιέμ Ριέπ, παλάτια της Ανγκόρ, ανακαλύπτουμε πώς ένα φυτό, ονόματι Tetrameles nudiflora, υπήρξε ακούραστος φύλακας και τελικά διασώστης ενός σπάνιου συγκροτήματος καμποτζιανής τέχνης. Μετά η φύση συναντιέται με την απέραντη σοφία της Άπω Ανατολής. Το βουνό σκιαγραφείται μέσα από ρήσεις και γραπτά, συνδέεται με την τέχνη. Το δοκίμιο ανοίγει και κλείνει ο Κομφούκιος, σε αυτόν οφείλεται και ο τίτλος. Εθνικό πάρκο Γκουνούνγκ Γκεντέ Πανγκράνγκο, κοντά στην Τζακάρτα, πρωτεύουσα της Ινδονησίας. Ο γίββωνας της Ιάβας, μια κατηγορία πιθήκου, είδος προς εξαφάνιση πλέον, καθώς έχουν απομείνει περίπου τετρακόσιοι. Διάχυτος σε όλο το κείμενο ο προβληματισμός για την καταστροφική παρέμβαση των ανθρώπων στη φύση. Δεύτερο μέρος, αλλαγή σκηνικού, προσγείωση στη Νέα Υόρκη. Η εισαγωγή στο καινούριο τοπίο, σκληρή. Ο Πολ, ένα από τα τόσα παιδιά που χάνονται καθημερινά στις κακόφημες γειτονιές των 42 δρόμων στο Μανχάταν, ανάμεσα σε κλοπές, ναρκωτικά και πορνεία. «Έζησα και εργάστηκα στη Νέα Υόρκη έξι ακριβώς χρόνια. Συγκεκριμένα, από τον Ιούνιο του 1983 έως τον Ιούνιο του 1989 […] Ήταν η εποχή που διάβαζα εξαντλητικά αμερικάνικη λογοτεχνία», σημειώνει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας στα Αποσπάσματα από το ημερολόγιο της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ. Το κείμενο είναι εμπλουτισμένο από μέρη των ποιητικών συλλογών του και γραπτά άλλων διακεκριμένων δημιουργών, όπως ο Στάινερ, ο Μέιλερ, ο Σαρτρ,

INDEX_46

ο Μοράν, καθένας από τους οποίους δίνει τη δική του εικόνα γι’ αυτήν την τόσο αντιφατική πόλη. Στη συνέχεια ο Βέης μάς συστήνει μέσα από την προσωπική του μοναδική ματιά τον Νικόλα Κάλας, το Χόρχε Λουίς Μπόρχες, τον Άντι Γουόρχολ, τον Πρέστον Τάκερ, τον Φρανκ Στέλα. Μας μεταφέρει επιπλέον την αίσθηση που του προκάλεσαν καλλιτέχνες όπως ο Μπομπ Ντίλαν, ο Τζουντ Λο, ο Φιλ Γουντς. Η συνάντηση με τον Κάλας, επ’ αφορμή μιας εκκρεμότητάς του, τυχαία, η ουσιαστική γνωριμία τους μια αποκάλυψη. Εξίσου γοητευτική και η επαφή με τον Μπόρχες τον χειμώνα του 1984. Τα γραφόμενα συμπληρώνει και αναδεικνύει μια συλλογή φωτογραφικού υλικού, εικόνες-τροφή για σκέψη, συνοδεία στα όσα ήδη έχουν περιγραφεί με ιδιαίτερη γλαφυρότητα και ζωντάνια. Το Μανχάταν-Μπανγκόκ, ένα διαφορετικό οδοιπορικό, μια χωροχρονική αλληλουχία όπου η μνήμη καταργεί τις όποιες αποστάσεις και αντιθέσεις λειτουργώντας συνεκτικά. Οι ποιητικές περιγραφές εναλλάσσονται με τις εύστοχες παρατηρήσεις, τα τοπία παραδίδονται στις αισθήσεις. Εντέλει αναδεικνύεται η οικουμενικότητα του ταξιδιού κι η μνήμη σαν σταυροδρόμι των ηπείρων.

εταφέρει Ο Irvine Welsh μ μο του κάτω τον υπόγειο κόσ α, ήλιο της Φλόριντ ρό πε μ λα ν το από ιστορία δίνοντάς μας μια άσης, ένα δυνατό καταιγιστικής δρ την κακοποίηση μυθιστόρημα για ψυχής, της ανθρώπινης ι τη λύτρωση. την αθωότητα κα

Από τόν συγγρΑφέΑ τόυ θρυλικόυ

TrainspoTTing Γιώργος Βέης Μανχάταν - Μπανγκόκ Μαρτυρίες, μεταβάσεις ΚΕΔΡΟΣ

www.brainfood.gr • www.oxy.gr • www.avopolis.gr Αποκλειστική διάθεση: Εκδόσεις Καστανιώτη | Ζαλόγγου 11, Αθήνα | Τηλ. 210 3301208 | info@kastaniotis.com

Απo την πένα στο πιρούνι και… αντiστροφα

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

H ΣYNT

“ θα σεστοδω Floral ”

AΓH*

ΤΑΛΙΑΤΕΛΕΣ ΜΕ ΣΟΛΟΜΟ 400 γρ. σολομός κομμένος σε λωρίδες 2 λεμόνια, τον χυμό και το ξύσμα τους 4 κουταλιές λάδι 1 κουταλιά βούτυρο 5 κρεμμυδάκια φρέσκα 1 ποτήρι ούζο

σολομός είναι ένα δυνατό και γενναίο ψάρι, «οπλισμένο» μ’ ένα πολυσχιδές ένστικτο αναπαραγωγής που τον καθιστά ικανό να πλέει ενάντια στο ρεύμα των ποταμών προκειμένου να φτάσει στην πηγή-λίμνη, στον ιδιαίτερο τόπο που έχει οριστεί για την αναπαραγωγή του. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού οι απώλειες στα κοπάδια είναι μεγάλες, καθώς οι συνθήκες είναι εξαιρετικά αντίξοες και η απόσταση πολύ μεγάλη. Το πιο αξιοπερίεργο, όμως, είναι το γεγονός ότι ο σολομός γνωρίζει μυστηριωδώς ποιο ποτάμι πρέπει να ανέβει για να βρεθεί στο σωστό σημείο αναπαραγωγής – το οποίο είναι το ίδιο με αυτό της γέννησής του. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το περνά στη θάλασσα και κυρίως στα κρύα νερά του Ατλαντικού ωκεανού, του Ειρηνικού ωκεανού και της Βόρειας Θάλασσας. Παραδοσιακό έδεσμα των σκανδιναβικών χωρών, της Σκοτίας, της Ρωσίας και της Αλάσκας, έχει κατακτήσει όχι μόνο ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου. Κι αυτό τόσο χάρη στην εύγευστη σάρκα του όσο και στις εξαιρετικά ευεργετικές ιδιότητές του ως προς την πρόληψη –τουλάχιστον– πολλών ασθενειών. Αποτελεί ιδανική φυσική πηγή των Ω3 λιπαρών οξέων, EPA και DHA, ουσιών που αποδεδειγμένα προλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό καρδιοπάθειες και κατάθλιψη, μειώνουν τον κίνδυνο διαφόρων ειδών καρκίνου και της αρτηριακής πίεσης, ενώ μετριάζουν τις φλεγμονές και διατηρούν την υγεία των ματιών και την επιδερμίδα σφριγηλή. Η πιο δημοφιλής και «χλιδάτη» εκδοχή του: καπνιστός. Η πιο υγιεινή: ωμός (σούσι, σασίμι). Η πιο mainstream: ψητός ή βραστός. Ο σολομός μαγειρεύεται με δεκάδες διαφορετικούς τρόπους και, σε κάθε περίπτωση, δεν θα περάσει απαρατήρητος στο μενού σας. Προσπαθήστε να τον συνδυάσετε με απλά υλικά και ήπιες γεύσεις που δεν θα «λιγώσουν» τους προσκεκλημένους σας και θα αναδείξουν τη δική του, ιδιαίτερη και έντονη γεύση. Τα λαχανικά, το ρύζι και τα ζυμαρικά αποτελούν ιδανικούς συντρόφους του στο πιάτο. Η κρέμα γάλακτος, το βούτυρο καθώς και ορισμένα είδη τυριών, παρά την υψηλή περιεκτικότητά τους σε λιπαρά, συνδυάζονται πολύ καλά μαζί του, ενώ καλό θα είναι να αποφύγετε τη μαγιονέζα.

100 γρ. καπνιστός σολομός 350 ml κρέμα γάλακτος Αλάτι, πιπέρι

Τρίβουμε το ξύσμα από 2 λεμόνια, κρατάμε στην άκρη το ξύσμα από το 1 λεμόνι και με τον χυμό λεμονιού και το 1 ξύσμα λεμονιού μαρινάρουμε τον σολομό μαζί μ’ ένα φρέσκο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, για 1 ώρα. Βράζουμε τις ταλιατέλες al dente. Σ’ ένα τηγάνι σοτάρουμε τον μαριναρισμένο σολομό, κομμένο σε λεπτές λωρίδες, σβήνουμε με ούζο και ρίχνουμε λίγο από τη μαρινάδα μέσα στο τηγάνι μαζί με το ξύσμα των λεμονιών και 4-5 φρέσκα κρεμμυδάκια κομμένα λοξά. Ρίχνουμε την κρέμα γάλακτος και, όταν δέσει η σάλτσα, ρίχνουμε τις ταλιατέλες και τον καπνιστό σολομό και βράζουμε τόσο, όσο να ενωθούν όλα τα υλικά μαζί.

BOOKS + COFFEE DRINKS + FOOD MUSIC + HAPPENINGS CONCERTS + PARTIES PRESENTATIONS + EXHIBITIONS SCREENINGS + LECTURES + + +

*Η συνταγή είναι από το βιβλίο Πρόσκληση μαγειρικής της Σεφ Ιωάννας Τσολομίτη, εκδόσεις Gema.

INDEX_46

Θεμιστοκλέους 80 | Πλατεία Εξαρχείων | T 2103800070 | www.floralcafe.gr | info@floralcafe.gr

ANAΓNΩΣH KAI...

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

δημιουργικη ΓΡΑΦΗ

ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ

ΤABULA RASA

Μετά από μια επιτυχημένη χρονιά με ελληνικές και διεθνείς παραγωγές από τον χώρο του θεάτρου, του χορού, της μουσικής και των εικαστικών, η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών ανακοίνωσε τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό για το 2011-2012. Κεντρικό ρόλο καταλαμβάνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, σχεδιασμένο σύμφωνα με τις απαιτήσεις του καιρού μας και απευθυνόμενο σε ανθρώπους όλων των ηλικιών. Στο θέατρο, αναμένεται η παράσταση-σταθμός στο παγκόσμιο θέατρο The far side of the moon, του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη Ρομπέρ Λεπάζ, με πρωτότυπη μουσική της Laurie Anderson. Η Άντζελα Μπρούσκου ανεβάζει την παράσταση Μαμά, η ζωή είναι αγρίως απίθανη, εμπνευσμένη από την ιδιαίτερη σχέση μητέρας-κόρης, όπως αυτή σκιαγραφείται στα κείμενα της Μαργαρίτας Καραπάνου. Ο Θωμάς Μοσχόπουλος θα παρουσιάσει με ένα δυναμικό καστ ηθοποιών το αριστούργημα του Σαίξπηρ Μάκβεθ, ενώ ο βερολινέζικος θίασος Σαουμπίνε, με το εκρηκτικό έργο Protect me του Φαλκ Ρίχτερ, θέτει προβληματισμούς για τις επιπτώσεις της σύγχρονης κρίσης. Το Νέο Τσίρκο του Βιετνάμ θα μας ταξιδέψει στη μακρινή Ανατολή με την παράσταση Lang toi, προσφέροντας σε μικρούς και μεγάλους μια μοναδική σκηνική εμπειρία που καταρρίπτει τους νόμους της βαρύτητας. Με περισσότερες από 70 παραγωγές, το πρόγραμμα υπηρετεί τους στόχους της Στέγης: προβολή του σύγχρονου πολιτισμού, υποστήριξη Ελλήνων δημιουργών, καλλιέργεια διεθνών συνεργασιών, εκπαίδευση για παιδιά και διά βίου μάθηση για ανθρώπους κάθε ηλικίας, σε έναν χώρο ανοιχτό και προσιτό σε όλους. Ίδρυμα Ωνάση, Λεωφ. Συγγρού 107-109, εισιτήρια: 210 9005800

Το εργαστήρι Tabula Rasa προσφέρει σπουδές πλήρους φοίτησης, για περιορισμένο αριθμό φοιτητών που θέλουν να ασχοληθούν με τη δημιουργική γραφή. Μπορεί πλέον κάποιος να σπουδάσει και στην Ελλάδα την τέχνη της γραφής. Στο εργαστήρι Tabula Rasa μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε 5 ειδικότητες: σεναριογραφία, θεατρική γραφή, λογοτεχνική γραφή, αρθρογραφία και μετάφραση-διασκευή. Όποια κι αν είναι η σχέση του φοιτητή με τη συγγραφή, ακόμα κι αν είναι σε αρχικό στάδιο ή στο ξεκίνημα, μπορεί να βρει τον δρόμο του, με θερμή καθοδήγηση και βοήθεια από έμπειρους και καταξιωμένους καθηγητές, που θα τον οδηγήσουν σε νέο τρόπο σκέψης και σε δημιουργικά μονοπάτια που ίσως δεν έτυχε ακόμα να ανακαλύψει. Μπορεί να ανεβάσει σε άλλα επίπεδα τον τρόπο της γραπτής και προφορικής του έκφρασης. Ενδιαφέρον είναι το πρόγραμμα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (distance learning). Το εργαστήρι Tabula Rasa, θέλοντας να βρίσκεται κοντά στον φοιτητή, σε κάθε γωνιά του κόσμου, προσφέρει όλο το πρόγραμμα σπουδών και online, με παρακολούθηση μέσω ενός απλού υπολογιστή.

Sabine von Traute

Προσφορά: 20% έκπτωση στα δίδακτρα όλου του χρόνου για τους 5 πρώτους αναγνώστες του Index που θα δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις και θα γραφτούν μέχρι το τέλος Αυγούστου. Περισσότερες πληροφορίες: www.tabula.gr Κατερίνα Βασιλοπούλου

ΣΙΝΕΜΑ

Η ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΔΙΑΦΥΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Ευρωπαϊκές σινεφίλ προτάσεις, νοσταλγικές επανεκδόσεις και μεγάλες χολιγουντιανές παραγωγές μάς περιμένουν στις αίθουσες το επόμενο δίμηνο. Μεταξύ άλλων επανεμφανίζονται αρκετοί σκηνοθέτες-πρωταγωνιστές όπως ο Ιταλός Νάνι Μορέτι με το Habemus Papam, ο συμπατριώτης του Τζιάνι Ντι Γκρεγκόριο με το Gianni e Le Donne, και η Τζόντι Φόστερ με την ταινία The Beaver. Η λαμπερή διανομή θα είναι ο πόλος έλξης των ταινιών Αφεντικά για σκότωμα του Σεθ Γκόρντον με Τζένιφερ Άνιστον, Κόλιν Φάρελ, Τζέιμι Φοξ, Ντόναλντ Σάδερλαντ και Κέβιν Σπέισι, και Green Lantern του Μάρτιν Κάμπελ με Ράιαν Ρέινολντς, Τιμ Ρόμπινς, Άντζελα Μπάσετ και Μαρκ Στρονγκ. Σε 3D θα προβάλλονται τα Τhe Priest του Σκοτ Στιούαρτ, The Hole του Τζόε Ντάντε, το animation Space Dogs και το Captain America: Τhe First Avenger του Τζο Τζόνστον. Στην πληθώρα των επανεκδόσεων σημειώστε το Πώς να κλέψετε ένα εκατομμύριο δολάρια του Γουίλιαμ Γουάλερ και τις Ομπρέλες του Χερβούργου του Ζακ Ντεμί. Τέλος, δύο φιλμ του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, το Με κομμένη την ανάσα και το Socialisme, γυρισμένο μισό αιώνα αργότερα. Νίκος Νικολαΐδης

INDEX_46

αποσπασμα απο την ΟμιλIα του ΔιοικητH της ΤρAπεζας της ΕΛΛΑΔΟΣ κ. ΓεωργIου Α. ΠροβOΠΟΥΛΟΥ στην 78η ΕτΗΣΙΑ ΓενικΗ ΣυνΕλευση των ΜετΟχων 18 ΑπριλΙου 2011 Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΚΑΜΠΗ – ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η Τράπεζα της Ελλάδος εξαρχής είχε υποστηρίξει ότι η Συμφωνία Στήριξης θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κρίσης, καθώς θα εξασφάλιζε τα αναγκαία κεφάλαια σε μια περίοδο που η χώρα είχε πρακτικά αποκλειστεί από τις αγορές, θα επέβαλλε πειθαρχία στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, θα προσέφερε τεχνογνωσία στην εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής και θα διευκόλυνε τη δημοσιονομική προσαρμογή. Η Συμφωνία Στήριξης απέτρεψε τη χρεοκοπία και επέβαλε τον αναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής Πράγματι, η Συμφωνία όχι μόνο εξασφάλισε τα αναγκαία κεφάλαια αλλά και έδρασε ως καταλύτης για το ριζικό αναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής προς δύο κύριες κατευθύνσεις: την ταχεία δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η στροφή αυτή έπρεπε βεβαίως να έχει γίνει πολλά χρόνια πριν, όταν οι συνθήκες ήταν ευνοϊκότερες. Τον Απρίλιο πάντως του 2010 όλα τα περιθώρια για αναβολές είχαν εξαντληθεί και η αλλαγή κατεύθυνσης ήταν επιτακτικά αναγκαία. Η πολιτική που άρχισε να εφαρμόζεται ήταν ο μόνος τρόπος για να ανακοπεί η περιθωριοποίηση της χώρας, η μόνη ελπίδα για τη δημιουργία προϋποθέσεων που θα επέτρεπαν μια συντεταγμένη πορεία πάνω σε νέες βάσεις το ταχύτερο δυνατόν. Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ και τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας απέτρεψαν την πιστωτική ασφυξία Την ίδια αυτή περίοδο, όταν οι υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας συμπαρέσυραν και τις αξιολογήσεις των τραπεζών, οι ομαλές συνθήκες ρευστότητας εξασφαλίστηκαν χάρη στην πολιτική και τις παρεμβάσεις του Ευρωσυστήματος. Η νομισματική πολιτική παρέμεινε σε διευκολυντική κατεύθυνση, διατηρώντας τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα. Παράλληλα, το Ευρωσύστημα εξακολούθησε να προσφεύγει στη χρήση μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής, τα οποία βελτίωσαν τη ρευστότητα των τραπεζών και της οικονομίας υπό συνθήκες που ήταν εξαιρετικά δυσμενείς για την Ελλάδα. Τέλος, ελήφθη και η πολύ σημαντική απόφαση να παρέχεται χρηματοδότηση από το Ευρωσύστημα στις τράπεζες, έναντι χρεογράφων τα οποία έχει εκδώσει ή εγγυηθεί το Ελληνικό Δημόσιο, ανεξαρτήτως πιστωτικής διαβάθμισης. Είναι βεβαίως γνωστό ότι δυσχέρειες στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν. Θα πρέπει όμως να συγκριθούν με τα ανυπέρβλητα εμπόδια που θα είχαν δημιουργηθεί, αν δεν είχαν γίνει οι σωτήριες αυτές παρεμβάσεις, που απέτρεψαν τη διαμόρφωση συνθηκών πιστωτικής ασφυξίας. Η προσαρμογή ξεκίνησε το 2010 με απτά αποτελέσματα στο δημοσιονομικό τομέα Η προσπάθεια αντιστροφής των εξελίξεων άρχισε με παρεμβάσεις σε πολλούς τομείς και είχε απτά αποτελέσματα, κυρίως στον δημοσιονομικό τομέα. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε περίπου κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. Η πρόοδος αναγνωρίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ, σε τρεις διαδοχικές αξιολογήσεις, γεγονός που επέτρεψε την ομαλή ροή της χρηματοδότησης που προέβλεπε η Συμφωνία Στήριξης. Αποτράπηκαν έτσι οι ολέθριες εξελίξεις που ένα χρόνο πριν έμοιαζαν αναπόφευκτες και δόθηκε στην οικονομία ένα χρονικό περιθώριο, για να προχωρήσει στις αλλαγές που ούτως ή άλλως, με ή χωρίς Μνημόνιο, έπρεπε να γίνουν. Καθυστερήσεις αλλά και αντικειμενικές δυσκολίες συντηρούν την αβεβαιότητα των αγορών Μέσα στο χρόνο που πέρασε έγιναν πολλά. Όμως, παρά τα θετικά αποτελέσματα και τη μεγάλη προσπάθεια που έχει καταβληθεί, οι παράγοντες που δημιουργούν αβεβαιότητες και τροφοδοτούν την επιφυλακτικότητα των αγορών διατηρούνται ισχυροί.

• Πρώτον, η δυναμική του χρέους παραμένει δυσμενής, καθώς οι συσσωρευμένες ανισορροπίες είναι μεγάλες και η πρόοδος των προσαρμογών δεν είναι αρκετά ταχεία για να αντιστρέψει γρήγορα και αποφασιστικά αυτή τη δυναμική. • Δεύτερον, η ανταγωνιστικότητα βελτιώθηκε ελαφρά, κυρίως λόγω μειώσεων στο κόστος παραγωγής. Δεν βελτιώθηκε όμως η «διαρθρωτική» ανταγωνιστικότητα, που συνδέεται με τη δημιουργία περιβάλλοντος φιλικού προς την επιχειρηματική δραστηριότητα. Εξάλλου, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους το 2010 ήταν μικρή σε σχέση με τις σωρευτικές απώλειες της τελευταίας δεκαετίας. • Τρίτον, παρά τις μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία του δημόσιου τομέα, δεν υπήρξε ακόμη ουσιαστική βελτίωση εκεί όπου πρωτογενώς παράγονται τα ελλείμματα -- στη δημόσια διοίκηση, τους πολυάριθμους οργανισμούς, την τοπική αυτοδιοίκηση – ούτε και στην αποτελεσματικότητα του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Έτσι, η δημοσιονομική πορεία, μετά την ισχυρή εκκίνηση που έγινε, εμφανίζει στις αρχές του 2011 σημεία κόπωσης και αποκλίσεις από τους στόχους. Το έλλειμμα του 2010, παρά τη μεγάλη μείωσή του, απέκλινε από την αρχική πρόβλεψη, ενώ αποκλίσεις καταγράφονται και το πρώτο τρίμηνο του 2011. • Τέταρτον, στο πεδίο των διαρθρωτικών αλλαγών ψηφίστηκαν σημαντικά νομοθετήματα, που αφορούν το ασφαλιστικό σύστημα, το σύστημα υγείας, τα κλειστά επαγγέλματα και την αγορά εργασίας, και σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξε πρόοδος. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως οι μεταρρυθμίσεις δεν προχωρούν όσο βαθιά χρειάζεται, ενώ συχνά η εφαρμογή τους καθυστερεί, είτε επειδή προσκρούει σε διοικητικές δυσλειτουργίες είτε επειδή εκδηλώνεται διστακτικότητα λόγω αντιδράσεων. • Πέμπτον, η πραγματική οικονομία εξελίχθηκε δυσμενέστερα από ό,τι αναμενόταν. Το ΑΕΠ μειώθηκε το 2010 κατά 4,5%, λόγω της υποχώρησης της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 4,5%, της δημόσιας κατανάλωσης κατά 6,5% και των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 16,5%. Η ύφεση όμως εκτιμάται ότι θα ήταν ηπιότερη, αν προχωρούσαν ταχύτερα οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του περιβάλλοντος της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ, και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών. • Έκτον, η ύφεση προκάλεσε απώλειες θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς και άνοδο της ανεργίας. Η απασχόληση το τελευταίο τρίμηνο του 2010 ήταν μειωμένη κατά 4% έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2009, υποδηλώνοντας την απώλεια 180 χιλιάδων θέσεων εργασίας, ενώ το ποσοστό ανεργίας το ίδιο τρίμηνο έφθασε το 14,2% του εργατικού δυναμικού. Η μέση ετήσια μείωση της απασχόλησης (-2,7%) ήταν μικρότερη από τη μείωση του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να υποχωρήσει και η παραγωγικότητα (κατά 1,8%). • Τέλος, η ενημέρωση και η δημόσια συζήτηση για τα αίτια της κρίσης, την πραγματική κατάσταση της οικονομίας και κυρίως για τις αντικειμενικές συνθήκες που επιβάλλουν αυτή την πολιτική ήταν αποσπασματική και ελλιπής. Το Μνημόνιο αντιμετωπίζεται συχνά ως υπαίτιο των συμπτωμάτων της κρίσης και όχι ως αναπόφευκτη παρέμβαση για την αντιμετώπισή της. Δεν έχει εξάλλου εξηγηθεί επαρκώς ότι το Μνημόνιο περιόρισε την οξύτητα αυτών των συμπτωμάτων, η οποία θα ήταν πολλαπλάσια χωρίς αυτό. Η στήριξη των μεταρρυθμίσεων αποδείχθηκε σε αρκετές περιπτώσεις άτολμη, ενώ τα συμπτώματα της κρίσης μεγαλοποιούνται στο δημόσιο διάλογο, χωρίς όμως καμία αναφορά στους λόγους που επιβάλλουν τις αλλαγές. Αποτέλεσμα του ελλείμματος πληροφόρησης ήταν η στάση μερίδας της κοινής γνώμης απέναντι στις αλλαγές, η οποία ήταν αμήχανη και επιφυλακτική, καθώς η νέα πολιτική αμφισβήτησε βεβαιότητες που για πολλά χρόνια θεωρούνταν ακλόνητες, ενώ παράλληλα δεν είχε εξηγηθεί με πειστικό τρόπο η προτεινόμενη διέξοδος. Η αβεβαιότητα

αυτή εμπόδισε την ενεργητική κατάφαση και συστράτευση κοινωνικών δυνάμεων. Υπήρξαν βεβαίως και αντιδράσεις που απλώς επιδίωκαν να μην αλλάξει τίποτα και να υπάρξει επιστροφή σε πρακτικές του παρελθόντος. Οι προβλέψεις για το 2011 δεν επιτρέπουν εφησυχασμό Οι προβλέψεις για το 2011, παρά κάποιες θετικές ενδείξεις που διαφαίνονται, δεν επιτρέπουν εφησυχασμό. • Η ύφεση θα συνεχιστεί. Το ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα μειωθεί κατά 3% χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί και κατά τι μεγαλύτερη πτώση. • Η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται και θα υπερβεί το 15%. • Ο μέσος ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού θα υποχωρήσει σημαντικά σε σχέση με το 2010, όμως θα πλησιάσει το 3¼%. • Ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα, που ήδη ήταν αρνητικός τους δύο πρώτους μήνες του έτους, αναμένεται να παραμείνει σε αρνητικά επίπεδα καθ΄όλη τη διάρκεια του 2011. • Η ανταγωνιστικότητα θα συνεχίσει να βελτιώνεται το 2011, καθώς θα εξακολουθήσει να μειώνεται το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει. • Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα περιοριστεί κάτω του 9% του ΑΕΠ, αφού προβλέπεται ότι θα ανακάμψουν οι εξαγωγές και οι τουριστικές εισπράξεις, ενώ θα συνεχίσουν να μειώνονται οι εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών. Το παλιό υποχωρεί, όμως το νέο καθυστερεί ακόμη Βρισκόμαστε σήμερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από την μια πλευρά είναι φανερό ότι το πρότυπο ανάπτυξης που επικράτησε στο παρελθόν καταρρέει. Από την άλλη όμως, δεν έχουν αρχίσει να διαφαίνονται οι νέες πρακτικές, οι νέοι θεσμοί και οι νέες νοοτροπίες που θα αναζωογονήσουν την οικονομία. Αυτό είναι το κύριο ζητούμενο σήμερα: η ταχεία μετάβαση από ένα πρότυπο ανάπτυξης που δεν είναι διατηρήσιμο σε ένα νέο που μπορεί να εμπνεύσει για τη θετική προοπτική της οικονομίας, να κινητοποιήσει παραγωγικές δυνάμεις, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να βελτιώσει το κλίμα. Η κρίση είναι κρίση του προτύπου ανάπτυξης, όχι του Μνημονίου Το πρότυπο ανάπτυξης που έχει πλέον εξαντλήσει τα όριά του στηρίχθηκε στην εγχώρια κατανάλωση, δημόσια και ιδιωτική, και τροφοδοτήθηκε με δανεισμό. Ο επιχειρηματικός τομέας δεν κατόρθωσε να επωφεληθεί επαρκώς από τις ευκαιρίες που παρείχε η ένταξη στη ζώνη του ευρώ, ενώ οι βελτιωμένες προσδοκίες των νοικοκυριών λόγω της ένταξης και η διόγκωση του δημόσιου τομέα ενθάρρυναν τον υπερκαταναλωτισμό. Τα αποτελέσματα ήταν: αρνητική καθαρή εθνική αποταμίευση από το 2002 μέχρι σήμερα και συνεχής μεταφορά πόρων από τον επιχειρηματικό στον υπερτροφικό και χαμηλής παραγωγικότητας δημόσιο τομέα. Το πρότυπο αυτό ικανοποιούσε την κατανάλωση του παρόντος εις βάρος του μέλλοντος και βασιζόταν στην ψευδαίσθηση ότι η ανάπτυξη θα μπορούσε να στηρίζεται επ’ άπειρον στο δημόσιο τομέα. Η άνοδος της κατανάλωσης, που χαρακτηριζόταν και από ισχυρή ροπή προς εισαγόμενα αγαθά, ενθάρρυνε και στήριξε μια «ρηχή» εγχώρια επιχειρηματικότητα, που ήταν προσανατολισμένη στον τομέα της διανομής και στον τελικό καταναλωτή. Καθώς όμως έχουν ανατραπεί οι παράγοντες που τροφοδοτούσαν την κατανάλωση στο παρελθόν, ήταν αναπόφευκτο να πληγεί ανάλογα αυτή η μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, δεν έχουν ακόμη δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να ενθαρρυνθεί μια νέα επιχειρηματικότητα στη θέση της παλιάς. Η κρίση της οικονομίας είναι η κρίση ενός προτύπου ανάπτυξης το οποίο δεν μπορούσε να διατηρηθεί άλλο. Το κόστος που η κοινωνία καλείται σήμερα να καταβάλει οφείλεται επίσης και στο ότι καθυστερεί η μετάβαση στο νέο πρότυπο.

Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΣΦΟΝΤΥΛΙ_ΒΙΒΛΙΟΦΙΛΕΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

ΑΠΟ ΤΗN Helen of Troy

Τα ζώδια του τριμήνου: Καρκίνος, Λέων, Παρθένος Ο Φραντς Κάφκα, ο Ζαν Κοκτό και ο Μαρσέλ Προυστ συγκαταλέγονται στους πλέον διάσημους Καρκίνους. Λιοντάρια ήταν, μεταξύ άλλων, ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Ελίας Κανέτι και ο Τσαρλς Μπουκόφσκι, ενώ στους Παρθένους ανήκουν ο Λέων Τολστόι, η Αγκάθα Κρίστι, ο Στάνισλαβ Λεμ και πολλοί άλλοι.

Κοινό ανακοινωθέν: Κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Όταν κοιτάζουμε τη μία, δεν βλέπουμε την άλλη. Ένα ολόκληρο καλοκαιράκι είναι (;) αρκετό για να αναζητήσουμε την ισορροπία, πάνω στη γραμμή της ελάχιστης αντίστασης…

ΚΡΙΟΣ

ΔΙΔΥΜΟΙ

ΛΕΩΝ

Το ρήμα «λέω» και το ρήμα «κάνω» έχουν τον ασυνδύαστο μ’ εσάς. Ωστόσο, υπάρχει μια μαγική στιγμή διαύγειας εντός σας, που μπορεί να λύσει τα μάγια. Αυτή η παύλα, το μαγικό ραβδάκι, ανάμεσα στο «υπέρ» και στο «βολικός».

Μα… τόση ενέργεια, καλή θέληση, ζωηρό πνεύμα… Άλλοτε να σας απογειώνουν και άλλοτε να σας ισοπεδώνουν; Σχεδόν ακούω τις χιλιάδες έξυπνες απαντήσεις σας. Μια βουτιά στην πηγή της αυτοεκτίμησης φρεσκάρει και συσφίγγει! Χαζό;

Επειδή συνήθως ξέρετε τι θέλετε, συγκρούεστε με τους αγαπημένους που δεν το βλέπουν. Το αποκλείετε, όμως, να μην ξέρετε τι θέλετε – και να τους φωνάζετε κι από πάνω που σας το χαλάνε; Η μοναδικότητα δεν είναι μονοπώλιο. Είναι;

Τζόναθαν Σάφραν Φόερ Όλα έρχονται στο φως ΜΕΛΑΝΙ

Γιάννης Μανέτας Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

Άρης Σφακιανάκης Ου μπλέξεις ΚΕΔΡΟΣ

ΤΑΥΡΟΣ

Αχ! Αυτή η ασφάλεια μέσω των υλικών… Αχ! Αυτός ο ξεχασμένος εαυτός μέσω των ανείπωτων επιθυμιών… Επιβιώνει κανείς μέσω της τρυφερότητας; Και το γκρι, χρώμα είναι. Απαντώ; Jean Paul Sartre Κεκλεισμένων των θυρών UNIVERSITY STUDIO PRESS

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

«Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε». Εάν υποθέσουμε ότι τα άστρα συμφωνούν μαζί σας στο ότι, κάποιες φορές, είναι στραβός ο γιαλός, εσείς θα παραδεχτείτε ότι στραβά αρμενίζετε; Τίποτα δεν είναι απίθανο… Umberto Eco Το κοιμητήριο της Πράγας ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΖΥΓΟΣ

Είστε τόσο τετράγωνοι γιατί έχετε τέσσερις ολόκληρες γωνίες για να κρύβεστε; Ή, μήπως, για να σκοντάφτουμε; Για ν’ ακούμε το «μπαμ» και να σκοντάφτουμε πάλι, κ.ο.κ., συνεχίζοντας κυκλικά; Τα άστρα, πάντως, σας χαρίζουν λίμα νυχιών…

Jean Vautrin Η κραυγή του λαού: Ιστορίες από την Παρισινή Κομμούνα ΚΨΜ

Χουάν Ρούλφο Ο κάμπος στις φλόγες ΠΑΤΑΚΗΣ

ΣΚΟΡΠΙΟΣ

Τόσο μα τόσο δεμένοι με τις αναμνήσεις, τόσο μα τόσο δεμένοι με τις υποσχέσεις. Και, μπροστά στα μάτια σας, το τώρα να διαδηλώνει πως θα σας εκπληρώσει ό,τι ζητήσετε, αρκεί να μείνετε πιστοί μόνο σε ό,τι μπορείτε να πραγματοποιήσετε… Ελένη Γκίκα Αιώνια επιστροφή ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΤΟΞΟΤΗΣ

ΠΑΡΘΕΝΟΣ

Αφού μας προσκαλείτε να σας αποδεχτούμε, κυρίως γι’ αυτό που είστε και όχι μόνο γι’ αυτό που θέλετε και μπορείτε να μας προσφέρετε, θα έρθουμε με χαρά. Επιτέλους, γιατί, με τούτα και μ’ εκείνα, στερηθήκαμε το πιο γοητευτικό χαμόγελο του ζωδιακού.

ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ

Ζυγίστε. Χωρίς να παρασύρεστε. Από τη μια, οργανωθείτε και επιλέξτε με βάση τις συνέπειες των επιλογών. Από την άλλη, περάστε στην πράξη με τη χαρά του αισιόδοξου. Ω! Μαθαίνετε εύκολα! Μην το απαρνηθείτε…

Διαβάστε τα του «Ζυγού» και κάντε το αντίθετο. Παθαίνετε «αναστολή» κάθε φορά που διστάζετε να πράξετε, σκεπτόμενοι την κατάληξη. Αφού, με το που στοχεύετε, είστε αυτόματα χαρούμενοι, μη φυλακίζεστε! Στην περίπτωση, βέβαια, που τον έχετε ωροσκόπο… Ε, τι; Και οι ψυχίατροι, κλέφτες να γίνουν; Επίκουρος Ηθική. Η θεραπεία της ψυχής ΖΗΤΡΟΣ

ΥΔΡΟΧΟΟΣ

Επιτέλους σας καταλάβαμε! Φοβάστε μήπως χάσετε τον πρωταρχικό ενθουσιασμό με ανθρώπους και καταστάσεις. Ισχύει, αν δεν εμβαθύνετε και απογοητεύεστε από το εκάστοτε αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι μετε(α)ξε(υ)-ταστέοι δεν περνούσαν ποτέ πραγματικά όμορφα το καλοκαιράκι… Bertrand Santini Όλα πήγαιναν καλά μέχρι που μεγάλωσα ΑΙΩΡΑ

ΙΧΘΕIΣ

Μα, ελάτε τώρα… Μην κρύβεστε πίσω απ’ αυτή τη φλου αρτιστίκ μάσκα και φανερώστε μας – αναλογικά– την αληθινή σας ανάγκη για συναισθηματισμό. Μην πάτε μακριά: Γιατί νομίζετε ότι εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι; Έπαψαν να εξελίσσονται! Δημήτρης Κούβελας Ν’ αλλάξουμε (την) πόλη ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Φεριντούν Ζαΐμογλου Λεϊλά ΕΣΤΙΑ Υ.Γ. Εύχομαι, όταν ξανασυναντηθούμε το φθινόπωρο, να είμαστε κατά τι πιο ελαφρείς…

INDEX_46 INDEX_46

ΣΗΜΕΙΑ ΟΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ INDEX ΑΤΤΙΚΗ Α Π Ο Π Ε Ι ΡΑ • ΝΑΥΑ Ρ Ι Ν ΟΥ 1 8 , ΑΘ Η ΝΑ | Α Π Ρ Ο ΒΛ Ε Π Τ Ο • Ρ Η ΓΑ Φ Ε ΡΑ Ι ΟΥ 2 5 , ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ | BAΣIΛEIA∆H • AΓ. MEΛETIOY 114, ΑΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙO AIΘPA • MEΣOΛOΓΓIOY 1, ΑΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΚΙΝΗΣΗ• ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 31, ΜΕΛΙΣΣΙΑ, Λ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ 82, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ, ΜΑΤΖΑΓΡΙΩΤΑΚΗ 107, ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ 35, ΒΥΡΩΝΑΣ| BIBΛIOΠΩΛEIO BHTA IATPIKΩN EKΔOΣEΩN • AΔPIANEIOY 3, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ • EΛ. BENIZEΛOY 133, ΠΛ. EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ, HΛIOYΠOΛH ▶ ΚΥΠΡΟΥ 26, ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ▶ ΓENNHMATA 81, ANΩ ΓΛYΦAΔA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟΥ Ι ∆ Ρ ΥΜ ΑΤ ΟΣ Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν • ΒΑ Σ . Κ Ω Ν ΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 48, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΣ ΕΩΝ Ο∆ΥΣΣΕΑΣ • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 85, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠ Ω ΛΕΙΟ EKΔOTIKOY OPΓANIΣMOY ΠAΠYPOΣ • ΠANEΠIΣTHMIOY 46 & XAP. TPIKOYΠH, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 60, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ EK∆OΣEΩN KE∆POΣ KAI EΣOΠTPON • ΣTOA BIBΛIOY, ΠEΣMATZOΓΛOY 5, ΑΘΗΝΑ | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ • ΣΚΡΑ 9799, ΚΑΛΛΙΘΕΑ | ΒΙΒΛΙΟΤΟΠΙΑ • ΛΑΖΑΡΑΚΗ 21-23, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 9, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 126, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 23, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΤYΠO • X P. Σ MY P N H Σ 1 5 2 - 1 5 6, BY P Ω NA Σ | Β Ι ΒΛ Ι Ο Φ Ω ΝΟ • Α Γ. Δ Η Μ Η Τ Ρ Ι ΟΥ 4 2 , ΒΥ Ρ Ω ΝΑ Σ | Γ ΕΩ Ρ Γ Ι Α ∆ Η Σ • ΣΟΛ Ω Ν ΟΣ 114, ΑΘΗΝΑ | ΓΡΑΦΗ • ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 121, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ∆Ω∆ΩΝΗ • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 28, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | EΘNIKO KENTPO BIBΛIOY • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 1 7 , ΑΘ Η ΝΑ ▶ ∆ Α ΒΑ Κ Η 3 - 5 , Ε ΡΥΘ Ρ ΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 27, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 294, ΨΥΧΙΚΟ ▶ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 39, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓ ΟΥ 2, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΣΙΝΩΠΗΣ 2, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΘΗΒΩΝ 228, ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ ▶ ΓΡΑΒΙΑΣ 6, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ▶ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ 3, ΚΗΦΙΣΙΑ ▶ ΝΙΚΗΣ 20, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΚΑΛΛΙΓΑ 31, ΦΙΛΟΘΕΗ ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 268, ΚΗΦΙΣΙΑ | NEWSSTAND ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 41, ΑΘΗΝΑ | ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ • ΤΡΙΤΩΝΟΣ 47, ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟ | ΕΠΙΚΑΙΡΑ • ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ • ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3, ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 8, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΑ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 11, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ • ΓΡΑΜΜΟΥ 40, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ | ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ • ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ 77, ΙΛΙΟΝ | ΤΟ ΘΕΜΑ • Π. ΤΣΑΛ∆ΑΡΗ 30, ΒΥΡΩΝΑΣ ▶ ΚΥΠΡΟΥ 6 & ΦΡΥΝΗΣ, ΒΥΡΩΝΑΣ ▶ ΦΙΛΟΛΑΟΥ 62 & ΕΚΦΑΝ ΤΙ∆ΟΥ, ΠΑΓΚΡΑΤΙ | ΙΑΝΟΣ • ΣΤΑ∆ΙΟΥ 24, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΝΑΚΗ • ΖΩΟ∆ΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ 2-4, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΡ∆ΑΜΙΤΣΑ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΣΙΑΚΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΕΛΑΙΩΝ 41, Ν. ΚΗΦΙΣΣΙΑ | ΚΟΚΚΑΛΗΣ • ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΧΙΜΑΡΡΑΣ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 28, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ | KONTYΛI • ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 6, ΚΟΛΩΝΑΚΙ| ΚΟΡΑΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 6, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | KΨM • Z. ΠHΓHΣ 55, EΞAPXEIA | λεµονι • ΗΡΑΚΛΕΙ∆ΩΝ 22, ΘΗΣΕΙΟ | λεΣΧΗ ΤΟΥ ∆ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ • ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΑΛΗ, ΑΘΗΝΑ | ΜΕ ΝΑΝ∆ΡΟΣ • ∆ΡΟΣΙΝΗ 9, ΚΗΦΙΣΙΑ | ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ • ΠΑΠΑΓΟΥ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ • ΠΑΝΟΡΜΟΥ 83, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ | ΝΑΤΣΗΣ • ΧΡΗΣΤΟΥ Μ ΑΤ Ι Κ Α & Χ Ρ. Σ ΜΥ Ρ Ν Η Σ , ΡΑΦ Η Ν Α | NIKOΛAKHΣ • 3ης ΣEΠTEMBPIOY 91, AΘHNA | ΑΡΓΙΑ • ΑΡΑΠΑΚΗ 81-83, ΚΑΛΛΙΘΕΑ| OKTΩ • ΠAΠANIKOΛH 8, METAMOPΦΩΣH| ΠΑΠΑ∆ΗΜΑΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ |

Παλαιότερα τεύχη του index θα βρείτε στο Bιβλιοπωλείο της EΣTIAΣ • Σόλωνος 60, AΘHNA

ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ • ΣΤΟΥΡΝΑΡH 35, ΑΘΗΝΑ ▶ ΣΤΟΥΡΝΑΡΗ 37, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 55, ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ▶ ΑΝ∆Ρ. ΠΑ ΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ΜΑΡΟΥΣΙ, «THE MALL» ▶ ΠΑΝΕΠ ΙΣ ΤΗΜΙΟΥ 37, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΤΑΚΗΣ • ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 65, ΑΘΗΝΑ | ΠΑραµετροσ • ΜΕΤΩΝΟΣ 62, ΧΟΛΑΡΓΟΣ ▶ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 56, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ΠΑΡ’ ΗΜΙΝ • ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11Α, ΑΘΗΝΑ | ΠEP∆IKHΣ • ΧΑΡOKOΠOY 5355, KAΛΛIΘEA | ΠΟΛΙΤΕΙΑ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 1, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΟ • ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 159, Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ | ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΓΚΥΡΑ • ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ • ΑΝΤΩΝ ΙΑ∆ΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΤΑΜΟΣ • ΣΚΟΥΦΑ 32, ΚΟΛΩΝ ΑΚΙ | ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ • ΕΥΒΟΙΑΣ & ΒΟΙΩΤΙΑΣ 1, Κ. ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΡΑΒΙΑΣ 3-5, ΑΘΗΝΑ | ΠYΞIΔA• BYZANTIOY 31, KAΛOΓPEZA | ΡΟΚΚΑΣ • ΒΑΡΝΑΛΗ & ΓΚΙΝΟΣΑΤΗ 60, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣ Η | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΤΟΣΙΤΣΑ • ΤΟΣΙΤΣΑ 1 Α’, ΑΘΗΝΑ | ΤΣΑΜΑΝΤΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΟΛΗ ∆ΗΜΗΤ ΡΙΟΥ 32, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΦΑΚΙΝΟΣ • Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑ 8, ΜΑΡΟΥΣΙ | ΦΛΩΡΑΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 59, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤ ΟΥ 14, ΠΛ. ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ▶ ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 4, ΠΛΑΤΕΙΑ ∆ΟΥΡΟΥ, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ ▶ ΜΙΛΤΙΑ∆ΟΥ 16 και ΡΟ∆ΟΥ, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗ, ΠΛ. ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ, ΑΙΓΑΛΕΩ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 54-56, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΖΩΣΙΜΑ∆ΩΝ 46, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΑΘΗΝΑ | EX LIBRIS • A. Mεταξα 4, εξαρχεια | IN TO THE BAG • Γ. ΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ∆ΑΣΟΣ ΧΑΙ∆ΑΡΙΟΥ |ΚΟΑΝ/ Athens Voice • ΣΚΟΥΦΑ 64, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | LIBRO • ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 8, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | NOTOS • ΟΜΗΡΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ | PAPER TOWN • ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 135 & ΛΑΜΨΑ 1, ΑΜΠΕΛΟΚ ΗΠΟΙ | GRAFICA • ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ 68, ΕΛΛΗΝΙΚΟ | BAZAARBOOKS • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 4, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | CUBE BIBΛIOΠΩΛEIO • AKA∆HMIAΣ KAI EM. MΠENAKH 32, AΘHNA | BEST BOOK HUNTERS • ΣΟΛΩΝΟΣ 47, ΑΘΗΝΑ | KOZOK • KYKΛA∆ΩN 23 KYΨEΛH | BOOKSTARS • EΛAIΩN 34, N. KHΦIΣIA | NAKAS PAPER• NAYAPINOY 13 & MAYPOMIXAΛH, AΘHNA ▶ KHΦIΣΣIAΣ 281, KHΦIΣIA | PUBLIC • KAPAΓEΩPΓH ΣEPBIAΣ 1, ΠΛ.ΣYNTAΓMATOΣ, AΘHNA ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ • ΑΙΜ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 6 & ∆ΗΜ. ΓΟΥΝΑΡΗ | ΑΝΙΚΟΥΛΑ Ε.∆.Ι . Α Λ Ε Ξ Ι Κ ΟΣ Ο Ε • ∆ Η Μ . Γ ΟΥ ΝΑ Ρ Η 4 4 | Β Ι Β Λ Ι Ο Κ Ι Ν Η Σ Η • Κ ομνηνών 7 4 , Καλαμαριά, Μ. Μπότσαρη 126, Κάτω Τούμπα, Β. Όλγας 229, Ντεπώ, 25ης Μαρτίου 112, Χαριλάου, Κων/πόλεως 8, Λεωφ.Στρατού, Παν. Τσαλδάρη 35, Νεάπολη, ιδηροδρομικός Σταθμός ( Ε ντός Ε μπορικού Κ έντρου ) , Β. Όλγας 141, Ανάληψη | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣ • ΕΓΝΑΤΙΑΣ 109 | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ Κ Υ Ρ Ι Α Κ Ι Δ Η • Κ Ω Ν . Μ Ε Λ Ε Ν Ι ΚΟΥ 5 | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ) • ΠΛΑΤ ΩΝΟΣ 2 | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ • ΣΕΡ. ΤΣΑΚΜΑΝΗ 11, ΛΑΓΚΑ∆ΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛ ΕΙΟ ΨΑΡΑ • ΦΙΛ. ΕΤΑΙΡ ΕΙΑΣ 39 | ΒΙΒΛΙΟΣ TOK • ΠATP. IΩAKEIM 8 | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΕΘΝ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 131 ▶ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ | ΙΑΝΟΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 7, ΜΕΤΑΜ ΟΡΦΩΣΕΩΣ 24, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ▶ ΜΑΡ ΤΙΟΥ 45, ΦΙΛΙΠΠ ΟΥΠΟΛΕΩΣ 57 ▶ Α Μ Π Ε ΛΟ Κ Η Π Ο Ι , ΒΟ ΓΑΤ Σ Ι ΚΟΥ 1 4 | ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 4 ▶ Λ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 75, ΡΕΤΖΙΚΙ | TO ΚΑΤΩΙ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 6 | ΠΡΩΤΟ ΠΟΡΙΑ • ΝΙΚΗΣ 3 | ΡΑΓΙΑΣ • ΕΡΜΟΥ 44 | ΤΡΕΥΛ Α • ΑΜΠΕΛΟΚΗΠ ΩΝ 55, ΠΕΡΑΙΑ | HIPPO • ΙΩΑΝΝΙ∆ΟΥ 4, ΠΑΝΟΡΑΜΑ | NAKAS PAPER• ΠΛAΣTHPA 19, XAPIΛAOY | PUBLIC •

ΕΜΠ. ΚΕΝΤΡΟ MEDITERRANEAN COSMOS, 11ο ΧΛΜ. ΘΕΣ/ΝΙΚ ΗΣ-Ν. ΜΟΥ∆ΑΝΙΩΝ, ΠΥΛΑΙΑ ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΛΕΣΧΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΒ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ∆Η 2 , Α Γ Ρ Ι Ν Ι Ο | Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ο Υ∆ Α Κ Η Σ • ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ 50, ΑΓΡΙΝΙΟ | ∆ΕΜΕΝΑΓΑ • Ι Ο ΥΛ Ι ∆ Α , Κ Ε Α | ∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι Α ∆ Η Σ • Ε.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 49-Ι.ΚΑΒΥΡΗ 4, Α Λ Ε Ξ Α Ν ∆ Ρ ΟΥ Π ΟΛ Η | Σ Ι Σ Μ Α Ν Ι ∆ Η Σ • ΜΑΚΡΗΣ 20, Ν.ΧΙΛΗ, ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ | BIBΛIOΠANOPAMA - ΔHMHTPOΠOYΛOΣ • EPMOY & AΘ. ΔIAKOY, AMAΛIAΔA | ΕΚ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ • ΝΙΚΗΤΑΡΑ 15, ΑΡΓΟΣ | ΣΥΜΒΟΛΗ • ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΟΧΑΓΟΥ ΠΑΣΣΙΑ, ΑΡΙ∆ΑΙΑ | H ΠOΛYΘPONA TOY NITΣE • ΦIΛEΛΛHNΩN 26-28, APTA | ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ • ΤΕΜΠΕΣΙΝΑΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ 15, ΒΕΡΟΙΑ | ΗΡΙ∆ΑΝΟΣ • 2ας ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 64, ΒΟΛΟΣ | ΠΕΝΝΑ • ΣΠ. ΣΠΥΡΙ∆Η 21, ΒΟΛΟΣ | ΓΡΑΜ ΜΑΤΑ • ΕΘΝ. ΑΓΩΝΩΝ 51, Ν. ΙΩΝΙΑ, ΒΟΛΟΣ | PUBLIC • OΓΛ 28 & KONTAPATOY 9, BOΛOΣ | SUBWAY • Π. ΜΕΛΑ 32, ΒΟΛΟΣ | ΚΑΡΑ ΚΑΣΟΓΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 128, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ | ΤΣΙΤΑ - ΑΝΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 125, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ | ΤΖΙΟΓΚΙ∆ΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 9 6, ∆ Ι ∆ ΥΜ Ο Τ Ε Ι ΧΟ | Π ΑΤ Σ Η Σ • Μ Ε Γ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ∆ΡΑΜΑ | ΚΑΛΤΣΑ • ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ 10, Ε∆ΕΣΣΑ | ΚENTPO NEOTHTAΣ ΘHBAΣ • OI∆IΠO∆OΣ 8, ΘHBA | ∆ΟΚΙΜΑΚΗΣ • ΤΑ ΓΜ . Τ Ζ ΟΥΛ Α Κ Η 8 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ • Ε ΒΑ Ν Σ 8 5 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | ΚΟΚΚ ΙΝΟΥ • ΕΒΑΝΣ 56-58, ΗΡΑΚΛΕΙΟ | ΠΕΡΙΣΥΝΑΚΗ • ΚΑΝΤΑΝΟΛΕΟΝΤΟΣ 13, ΗΡΑΚΛΕΙΟ | ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ • ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ | ΣΑΡΕΙ∆ΑΚΗΣ • ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ | ΧΑΡΤΕΞ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 111, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣKANNEΛOΣ • ABEPΩΦ 47, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣΙΑΜΑΝΤΑΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 133, ΚΑΒΑΛΑ | ΤΟΛΟΥ∆ΗΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 46, ΚΑΒΑΛΑ | ∆ΗΜΗΤΡΙΑ∆ΗΣ • ΑΡΙΣΤΟ∆ΗΜΟΥ 89, ΚΑΛΑΜΑΤΑ |ΠΑΙ∆ΕΙΑΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ • ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 6-8, ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ| ΚΟΥΡΚΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 31Α, ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ | ΜΑΝΟΥ • Μ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 11, ΚΑΣΤΟΡΙΑ | ΝΕΣΤΟΡΑ • ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΝΑΡΗ, ΚΑΤΕΡΙΝ | ΜΟΥΣ ΤΑΚΗ • ∆ΗΜ. Κ Α Β ΒΑ ∆ Α 1 6, Κ Ε Ρ Κ Υ ΡΑ | Π ΛΟΥ Σ • 2 η ΠΑΡΟΔΟΣ ΝΙΚ. ΘΕΟΤΟΚΗ 14, ΚΕΡΚΥΡΑ | ΧΡΥΣΑ ΣΤΑΜΑΤΕΛΑΤΟΥ • ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΟ 1, ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ | ΕΠΙΛΟΓΕΣ • ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΥ 5, ΚΙΛΚΙΣ | ΠΑΠΥΡΟΣ • 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1, ΚΟΖΑΝΗ | ΕΚΛΟΓΗ • ΘΗΣΕΩΣ 1, ΚΟΜΟΤΗΝΗ | ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ • ΠΥΛΑΡΙΝΟΥ 61, ΚΟΡΙΝΘΟΣ | ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ • ΚΟΡΥΤΣΑΣ & Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Κ Α Σ Τ Ρ ΟΥ, Κ Ω Σ | Ο Ι Ω ΝΟΣ • ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 11, ΛΑΜΙΑ | ΕΠΙΠΕ∆Ο • ΑΒΕΡΩΦ 5, ΛΑΜΙΑ | ΠΑΙ∆ΕΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ • ΜΑΝ∆ΗΛ ΑΡΑ 12, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΚΑΝΑΡΗ 11, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΚΑΝΑΡΗ 12, ΛΑΡΙΣΑ | ΤΣΙΑΡΑΣ • ΑΘ. ∆ΙΑΚΟΥ 2, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΚΑΛΑ • ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ 24, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • ΠΕΣ. ΜΑΧΗΤΩΝ 47, ΛΕΙΒΑ∆ΙΑ | ΤΣΙΡΙΜΠΑΣΗΣ • ΜΕΛΑ 134, ΛΕΥΚΑ∆Α | ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΩΛΑ • ΜΥΚΟΝΟΣ | ΧΑΤΖΗ∆ΑΝΙΗΛ Ι. ΚΛΕΙΩ • ΕΡΜΟΥ 19Β, ΜΥΤΙΛΗΝΗ | ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ • ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ, ΝΑΞΟΣ | ΑΡΤΙΟΝ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 31, ΝΑΥΠΛΙΟ | ΣΠΑΝΙ∆ΗΣ • ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝΠΛΑΤΩΝΟΣ 11, ΞΑΝΘΗ | ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ∆ΗΣ • ΑΓ. ΘΕΟ∆ΩΡΩΝ 95, ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α | ΠΟΛΥ ΧΡΩΜΟ • ΠΑΡΟΙΚΙΑ, ΠΑΡΟΣ | ΛΕΞΙΣ • ΚΟΡΙΝΘΟΥ 352, ΠΑΤΡΑ | ΠΑΠΑΧΡΙΣ ΤΟΥ • ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 32, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΕΡΟΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 31, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΟΤΥΠΟ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ ΡΟΥ 84, ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟ ΚΙΛΚΙΣ | ΝΤΑΛΑΜΑΓΚΑΣ • ΛΕΩΦ. ΕΙΡΗΝΗΣ 39, ΠΡΕΒΕΖΑ | AΘANAΣIOY • AXEPONTOΣ 51, KANAΛAKI N.ΠPEBEZHΣ | EΠI XAPTOY • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 79, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | ΠΑΠΑ ΜΙΧΑΗΛ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 48, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | LEXIS • ΜΑΙΖ ΩΝΟΣ 38-40, ΠΑΤΡΑ ▶

ΜΙΑΟΥΛΗ 3, ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ ▶ AΘHNΩN 11, PIO | ΣΠΟΥ∆Η • ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ 17, ΡΕΘΥ ΜΝΟ | AΦOI KΛAΨINAKH • ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ 59, ΡΕΘΥΜ ΝΟ | ΚΑΒΑΛΙΕΡΟΣ • ΧΕΙΜΑΡΑΣ 14, ΡΟ∆ΟΣ | ΚΑΛΑΤΖΗ • Λ. ΛΟΓΟΘΕΤΗ, ΓΕΦΥΡΑΚΙ ΣΑΜΟΣ | ΦΩΤΙΟΥ • ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 41, ΣΕΡΡΕΣ | ΚΑΤΣΑΒΟΥΝΗΣ • ΠΑΝ. ΤΣΑΛΔΑΡΗ 20, ΣΕΡΡΕΣ | ΠΑΠΑ∆Α ΚΗΣ • ΜΥΣΩΝΟΣ 72, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ • ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 25, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΟΥΝΤΑΣ • ΧΩΡΑ, ΣΚΥΡΟΣ | ΕΡΜΗΣ • ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 24, ΣΟΥ∆Α ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ | ΕΠΙΛΟΓΗ • ΙΑΚΩΒΑΚΗ 5, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΚΗΡΗΘΡΕΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 34, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΤΣΙΟΠΕΛΑΚΟΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 15, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΩΡΑ • ΟΥΑΣΙΓΚΤΩΝ 21, ΤΡΙΠΟ ΛΗ | ΠΑΠΑΝΕΣΤΩΡΑΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 49, ΦΛΩΡΙΝΑ | ∆ΙΑΜΕΤΡΟΣ • ΠΑΡΟ∆ΟΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΠΕΡΓΑΜΑΛΗΣ • ΧΑΡΩΝΔΑ 14, ΧΑΛΚΙΔΑ | ΠΟΡΘΜΟΣ • ΚΡΙΕΖΗ 17, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΣΧΗΜΑ • ∆ΗΜ Ο ΚΡΑΤΙΑΣ 38, ΧΑΝΙΑ | ΒΙΒΛΙΕΜΠΟΡ ΙΚΗ • ΒΟΛΟΥ∆ΑΚΗ∆ΩΝ 14, ΧΑΝΙΑ | ΚΑΛΑΙΤΖΑΚΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ • ΤΣΟΥ∆ΕΡΩΝ 31, ΧΑΝΙΑ | ΜΑΡ ΚΑΚ ΗΣ • ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 10, ΧΑΝΙΑ | ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ • ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗ 31, ΧΑΝΙΑ | ΞΕΡΟΓ ΙΑΝΝΑΚΗ • ΚΟΡΑΚΑ 32, ΧΑΝΙΑ | ΠΕΤΡΑΚΗ • ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΑΡΗ 68, ΧΑΝΙΑ | ΠΑΠΥΡΟΣ • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 44, ΧΙΟΣ | ΣΥΡΙΩ∆Η • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 34, ΧΙΟΣ | KYΠPOΣ PUBLIC • EMΠOPIKO KENTPO THE MALL OF CYPRUS, BEPΓINAΣ 3, ΣTPOBOΛOΣ, ΛEYKΩΣIA ■ ∆ΙΣΚΟΠΩΛΕΙΑ RO C K N RO L L C I RCUS • Σ ινα 2 1 , ΑΘΗΝΑ | LA SI DO • Οµηρου 49, Ν. ΣΜΥΡΝΗ | MUSIC HOUSE • ΣαλαµινοΣ 3 6 , ΑΧΑΡΝΑΙ | HIGH FIDELITY • ΣΤΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ 27, ΝΑΥΠΛΙΟ ■ CAFÉ | CELLIER CAFE • ΠANEΠIΣTHMIOY 10, ΣYNTAΓMA | ΦΙΛΙΟΝ • ΣΚΟΥΦΑ 35, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | CAFE ALU • OMHPOY 58 & ΣKOYΦA, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | EN ∆EΛΦOIΣ • ∆EΛΦΩN 5, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | FLORAL • ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 80, ΑΘΗΝΑ | KOKKOI KAΦE • AΣKΛHΠIOY 39 & ∆I∆OTOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ROSEBUD • ΣKOYΦA 40 & OMHPOY 60, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ΣKOYΦAKI KAΦE • ΣKOYΦA 47-49, ΚΟΛΩΝΑΚΙ| SHELTER • ΠΑΠΑΓΟΥ 92, ΖΩΓΡΑΦΟΥ | Kι επίσης σε 420 café και παιδότοπους (ΑΙΓΛΗ CAFÉ • FLOCAFE • HAGEEN DAAΖ • PALMIE BISTRO κ.ά.) σε όλη την Ελλάδα από την εταιρεία Plan & Fun καθώς και σε επιλεγµένα bars και bar-restaurants. ■ ΧΩΡΟΙ ΤΕΧΝΗΣ - ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΙΚΡΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ • ΠΛ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ 7, ΘΗΣΕΙΟ | ΦΟΥΡΝΟΣ • ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 168, ΑΘΗΝΑ | ΦΙΛΩΝ-ΔΩΡΗΜΑ • ΠΙΝΔΟΥ 86, ΜΟΣΧΑΤΟ | CLIPART • ΜΠΟΤΑΣΗ 6, ΑΘΗΝΑ | EL MOUNDO • Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ | ΣΙΝΕ ΦΙΛΙΠ • ΘΑΣΟΥ 11, ΠΛ.ΑΜΕΡΙΚΗΣ, ΑΘΗΝΑ | JUST SHOOT ME • Λ. ΝΙΚΗΣ 33, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ■ KABEΣ XAΛAPH • AKTH MOYTΣOΠOYΛOY 74, ΠEIPAIAΣ.. XAP. TPIKOYΠH 64 & BAΛTETΣIOY, AΘHNA ■ Στα 30 καταστήµατα σε όλη την Eλλάδα της αλυσίδας VIDEORAMA HOME ENTERTAIMENT