Artikel TW (DS Weekblad by Test Testa

circusmagnaat franco dragone

‘Sluit alle fabrieken in Wallonië’

rik torfs

‘Als CD&V VerDwijnt, DAn is DAt mAAr zo’

wielrennen in rwanda Hutu’s en Tutsi’s fietsen de ellende van zich af

Zaterdag 18 februari 2012 nr.26

Vr ij te blijv st e en nd !

Een kamer gevuld met geluid. Niet met kabels.

Bose Wave music system ®

Gewoon aansluiten en genieten. Met het Bose Wave music system

Zoveel manieren om ervan te genieten. Luister naar het

zijn er geen stapels componenten. Geen snoeren die in de knoop raken. Geen gedraai aan knoppen. Geavanceerde Bose-technologieën in dit compacte systeem werken samen om de kamer te vullen met de bekende prestaties die Bose tot één van de meest gerespecteerde namen op het gebied van geluid heeft gemaakt. Zo schrijft Mark Prigg, technologiejournalist van de London Evening Standard: “Dit systeem onderscheidt zich door de perfecte geluidskwaliteit en de diepe, rijke bastonen die iedere ruimte kunnen vullen...” Het Wave music system levert helder, realistisch geluid waarvan je zou denken dat alleen een veel grotere, complexe hiﬁset het kan produceren.

Wave music system in uw woonkamer, keuken, slaapkamer of waar u ook maar beter geluid wilt. Alles wat u nodig hebt, is ingebouwd: cd/mp3-speler, AM/FM tuner met RDS, klok en wekfunctie. U kunt deze allemaal bedienen met een handige, ultracompacte afstandsbediening. Sluit als u wilt een extra geluidsbron aan en hoor levensecht geluid vanaf uw tv of mp3-speler.

Hoe hebben we dit gedaan? Het komt allemaal neer op onze in

Geniet 14 dagen lang vrijblijvend van het Wave music system. ®

U zult versteld staan van het geluid en de klasse van het Wave music system. Bel dus nu voor meer informatie over een vrijblijvende proefperiode van 14 dagen en ontdek zelf hoe verbluffend de prestaties van het systeem zijn. En u heeft geen enkele verplichting.

de V.S. gepatenteerde technologie voor waveguide-luidsprekers. De compacte behuizing van het systeem is niet groter dan een schoenendoos en bevat uiterst geavanceerde akoestische technologie waardoor cd’s en radioprogramma’s altijd zuiver en levensecht klinken. Van de heldere hoge tonen tot de rijke, volle lage tonen. De dubbele, tapse waveguide

Eén apparaat, één snoer, al het geluid. Een geluidssysteem koopt u om te luisteren naar muziek. Niet om uren bezig te zijn met de installatie of het aansluiten van kabels. Met het Wave music system zult u vrijwel direct na het openen van de verpakking genieten van Bose geluidskwaliteit. AUDIO, het testmagazine voor onder andere hiﬁ schrijft: “Het Wave music system is het eerste compacte systeem dat voor volwassen hiﬁ-combinatie kan doorgaan...” ®

‘Vrijblijvend’ heeft alleen betrekking op de proefperiode van 14 dagen. ©2012 Bose Corporation. Alle rechten voorbehouden. Het speciale ontwerp van het Wave music system is ook een geregistreerd handelsmerk van Bose Corporation in de VS en andere landen. Citaten zijn met toestemming gereproduceerd: Mark Prigg, London Evening Standard, 18/04/2005; Tv14, 10/2005; AUDIO, 5/2005; Red dot best of the best 2005. ®

Graﬁetgrijs

Titaniumzilver

Platinawit

Voor meer informatie of een brochure. Bel gratis naar:

✆ 0800 92 833

Openingstijden: ma - vr: 09.00 - 20.00 uur za - zo: 10.00 - 14.00 uur. www.boseinfo.be • Referentienummer B12ADSW7 Of ga langs in het Bose Experience Center, Louizalaan 39, 1050 Brussel. ®

eerst dit

Jongens, wat kreeg ik bagger Virtuele over me heen toen ik op een internetforum voor gamers de vraag stelde held waar de grens ligt tussen fanatiek en verslaafd gamen.

‘Dit wordt gewoon weer een stukje ongenuanceerde lifestylejournalistiek met als verborgen boodschap: games are bad, mmmkay’, mocht ik lezen. Of: ‘Pech maat, je gaat hier geen nieuwe Hans Van Temsche vinden.’ Vanwaar toch die prikkelbaarheid? Raakt het onderwerp een gevoelige snaar? ‘Ik heb lieven sioen vier jaar van mijn jeugd verloren achter de computer’, vertelt de Vlaamse student Jelle in dit blad. Terwijl zijn vrienden begonnen uit te gaan, hun eerste festivals bezochten en achter de meisjes aan gingen, speelde hij dag in, dag uit World of Warcraft. Vandaag heeft Jelle het gamen weer ingeruild voor de reële wereld. ‘Ik was verslaafd, ja. Maar nu wil ik iets maken van mijn echte leven, in plaats van een virtuele held te zijn.’ Jelle raakte op eigen kracht van zijn verslaving af. Anderen hebben professionele hulp nodig. In Nederland worden gameverslaafde jongeren samen met drugs- en alcoholverslaafden behandeld. We leefden twee dagen met hen mee. ‘Het middel is anders, de afhankelijkheid dezelfde’, zei hun therapeut. Vlaamse instellingen voor verslavingszorg bestuderen de Nederlandse aanpak. Ikzelf ben een zogenaamde digitale immigrant. Ik ben niet in het digitale tijdperk geboren, maar heb het betreden. De computer gebruik ik louter functioneel. Dat heeft net zo goed met leeftijd als met interesse te maken. Geef mij maar een ouderwetse letter op papier. Dat belet me niet om gefascineerd toe te kijken hoe behendig mijn jongste zoon zich met Super Mario op de Nintendo begeeft. Even gefascineerd volg ik de puberzoon van vrienden wanneer hij online met een Canadees en een Australiër bespreekt hoe ze op monsters gaan jagen in World of Warcraft. Die jongeren begeven zich met ongelooflijke flair in een werkelijkheid waar ikzelf door strompel. Dus nee, beste gamers. Er is geen probleem met jullie hobby. Ik geloof niet dat games op zich verslavend zijn. Maar ik weet ondertussen wel dat gamers verslaafd kunnen zijn. Op een kille herfstavond zat ik voor een leeftijdsgenoot. Een portefeuillebeheerder bij een bank, 44 jaar oud. Na zijn scheiding was hij in Runescape gevlucht. Vijf jaar lang. Op piekmomenten speelde hij tachtig uur per week. Hij leefde op een dieet van fastfood en sliep op de bank, achter gesloten gordijnen afgeschermd van de echte wereld. ‘Mijn scheiding haalde mijn zelfbeeld onderuit’, vertelde de man. ‘Op het internet kreeg ik aanzien dat ik in het echte leven niet had.’ Er gaapte niet alleen een digitale kloof tussen de gamende bankier en mezelf. Ik reed terug naar een warm huis, hij bleef achter in trieste eenzaamheid. lieven sioen is redacteur van het weekblad

POst!

Reageren kan op dsweekblad@standaard.be

zazagravure

COLOFON HOOFDREDACTEURS DE STANDAARD: Bart Sturtewagen, Karel Verhoeven DS WEEKBLAD CHEF: Ruud Goossens ARTDIRECTOR: Karolien Bertels EINDREDACTIE: Johan Faes, Diebrecht De Smet FOTOREDACTEUR: Jan Desloover REDACTIE: Guinevere Claeys, Griet Plets, Filip Rogiers, Lieven Sioen VORMGEVING: Geoffrey Fiems, Celine Poppe WERKTEN MEE: Bert Bultinck, Marleen Daniëls, Steven De Foer, Sam Delbeke, Bernard Dewulf, Tom Heremans, Dirk Huyghe, Johan Jacobs, Marjan Justaert, Guy Kokken, Lectrr, Peter Menzel, Eva Mouton, Anja Otte, Marc Reynebeau, Katrin Swartenbroux, Jonathan Torgovnik, Ben Van Alboom, Elles van Gelder, Zaza Advertentieregie: Ilse Baele, 02/467.24.27 Hoort bij De Standaard, mag niet los verkocht worden. Coverbeeld: Guy Kokken

Vraag ons vooral niet hoe we dit hebben klaargespeeld

GRATIS afl. 1 & 2

Zaterdag 25 februari GRATIS bij De Standaard: ‘Romanzo Criminale’ aﬂevering 1 en 2 Deze bloedstollende Italiaanse serie vertelt een donker stukje geschiedenis van het moderne Italië: de opmars en neergang van de meedogenloze Maglianabende die jarenlang Rome in de ban hield met drugshandel, kidnapping en terrorisme. Gebaseerd op ware feiten en een absolute must voor fans van La Piovra en The Soprano’s. Heel Italië zat maandenlang aan de buis gekluisterd. Vanaf zaterdag 25 februari zal Romanzo Criminale ook u in de ban houden.

De smaak te pakken? Bestel het volledige seizoen 1 en 2 (10 dvd’s) voor maar 39,95 euro op www.standaardshop.be/romanzo

inhoud

inzicht

overzicht

de verhalen

van de week

uitzicht

op de volgende week

15 SI & LA

Column Bernard Dewulf

6 BEELDEN VAN DE WEEK

Jan Desloover selecteert

10 OP DE MAN(/VROUW) AF

Gelijke kansen, Jozef De Witte?

11 DE HITLIST

De stijgers en dalers van de week

12 KWATRIJN

Filip Van den Abeele speelt met woorden

12 DE WEEK VOLGENS

Marc Reynebeau

13 EVA’S GEDACHT 14 WAAR HEEFT DE WERELD HET OVER?

De trending topics op Twitter

16 RIK TORFS

Is de relatie met CD&V bekoeld?

22 GAME OVER

Verslaafd aan computerspelletjes

28 FRANCO DRAGONE

Multinational van de verbeelding

34 WAT SCHAFT DE WERELD?

Rondreis in 80 diëten

42 EMILE ROEMER

De linkse Geert Wilders

48 MODERN TIMES

Is Johan de nieuwe Annemie?

50 TEAM RWANDA

Hutu’s en Tutsi’s op de trappers

57 DE GLAZEN BOL

Van Tom Heremans

58 AANDACHT!

Geen alcohol op de skipiste!

59 99%WAAR

Vivienne Westwood

59 PUZZELS 60 DE PUNCHLIJST

Tien dingen die u volgende week niet mag missen

64 PUNCH-TV

Zeven onontbeerlijke programma’s

66 REMAKE VAN DE WEEK

Luc Janssen

O Overzicht van de week

De werelD iN BeelD jaN DeslOOver

Ballast

Kamelenraces zijn big business in Koeweit. De jockey is bij voorkeur vederlicht. Vroeger waren kinderen toegelaten. Dat veranderde in 2005, toen bleek dat er mensenhandel in het spel was: eigenaars van de beesten kochten jongens en meisjes in India en Pakistan, omdat die een lichter gestel hebben en kleiner van stuk zijn dan de eigen ukken. Sinds het verbod worden robots ingezet, uitgerust met een zweep en aangestuurd via afstandsbediening. Jan desloover is chef beeld

REUTERS/STEphaniE McGEhEE

REUTERS/Shannon STaPlETon

Gemene mitt

Mitt Romney wordt momenteel langs alle kanten ingehaald. Is het niet door andere presidentskandidaten, dan door oude verhalen. Blijkt dat hij 25 jaar geleden met de auto van Boston naar Canada reed met zijn hond in een mand op het dak. Ocharme dat beestje, honderden kilometers in de wind. Schande, vinden dierenvrienden. Ook die stem is hij kwijt. Wat blijft er straks nog over?

o Rotschop

Boem

In Athene ontaardde een massabetoging tegen de Europese besparingseisen vorig weekend in een veldslag tussen woedende burgers en ordediensten. Hier een op het eerste gezicht vrij typisch protestbeeld: demonstrant clasht met moegetreiterde politieagent. Maar er is iets met de man op de grond. Het persagentschap meldde alleen dat hij ‘gevallen’ was, volgens Britse journalisten ter plekke was hij bewusteloos. En zo oogt het ook. Waarom hij straks alsnog een doodschop krijgt, daar hebben we het raden naar.

REUTERS/MiChaliS KaRagianniS

De Thaise hoofdstad Bangkok. Een lid van de ontmijningsdienst onderzoekt een rugzak op de plek waar drie Iraniërs dinsdag per ongeluk explosieven lieten ontploffen. Op de achtergrond speelt zich een redelijk extreme vorm van ramptoerisme af. Zouden ze hopen op een gruwelijke afloop?

Vies

REUTERS/CaRlo allEgRi

aP PhoTo/aPiChaRT WEERaWong

Een nieuwsflow die wordt beheerst door negatieve berichten, kweekt navenante verwachtingen. Je vermoedt narigheid; die weggestoken ogen, dat vieze sop. Een arrestatie of zo? Neen, een fotomodel dat tijdens de Fashion Week in New York boven een vuilnisbak hangt, terwijl de zwarte verf uit zijn haar wordt gewassen.

op de man/vrouw af

jozef de witte

Directeur van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding Actrice Sien Eggers heeft haar excuses aangeboden voor de racistische verwensingen die ze in een dronken bui naar het hoofd van ex-Miss België-kandidate Véronique Boubane had geslingerd. Voor de Senegalese is de zaak gesloten. Voor Jozef De Witte ook?

‘Ik vind het prachtig dat beide dames hun conflict hebben bijgelegd’, zegt Jozef De Witte. ‘Het is altijd mooi als iemand een fout kan toegeven en daarvoor meteen ook excuses aanbiedt. Als de andere partij die excuses aanvaardt, tenminste. En dat is hier gebeurd. Schitterend. In veruit de meeste gevallen proberen wij met het Centrum ook zo te werken: mensen samen aan tafel zetten en streven naar erkenning en verontschuldigingen.’

de haverklap voor de rechter zouden sleuren. Ook in dit geval leek mij dat niet echt nodig. Ik weet ook niet of dat altijd het meest verstandige is, als er een oplossing buiten de rechtbank mogelijk is.’

‘Nee. We hadden dat gekund, maar het was niet nodig, omdat het slachtoffer zelf de weg naar de politie had gevonden en een klacht had ingediend. Wij zullen sneller geneigd zijn om een initiatief te nemen als het slachtoffer de weg niet zo goed kent.’

‘Die zullen er zéker nog zitten, in vele cafés en huiskamers. Vergeet niet dat de strijd tegen het racisme in onze samenleving nog maar een paar decennia oud is. Toen ik dertig jaar geleden uitging, hingen er nog bordjes aan dancings waarop stond dat Noord-Afrikanen niet toegelaten waren. We hebben al een lange weg afgelegd. Op alle vlakken. Wie twintig jaar geleden had voorspeld dat homo’s vandaag zouden mogen trouwen, zou gek verklaard zijn.’

Twintig jaar geleden maakten de media nog reportages over de racistische praat die aan menige tapkast wordt verkocht. Dan zag je op tv weleens mensen beweren dat Hitler zijn werk had moeten afmaken. Vandaag zie je zulke reportages niet meer. Maar die mensen zitten er natuurlijk nog, niet?

U voelde zich niet geroepen om u met deze zaak te bemoeien?

‘Je excuses aanbieden is niet zo gemakkelijk als het klinkt. Dus wat dat betreft mogen we het hele racismedebat nu niet op de kap van Sien Eggers voeren. Maar Vanderstraeten heeft natuurlijk wel gelijk dat we racisme niet mogen tolereren. Dat een bekende actrice anno 2012 in een land als België nog altijd een zwarte vrouw durft uit te schelden, wijst erop dat racisme diep in onze maatschappij verankerd is. Uit onderzoek blijkt dat 32 procent van de Belgen gelooft dat bepaalde rassen intelligenter zijn dan andere. En ik vermoed niet dat ze geloven dat zwarten intelligenter zijn dan blanken.’ (lacht)

Zou Véronique Boubane een proces tegen Sien Eggers hebben gewonnen?

‘Dat weet ik niet zo zeker. Je moet kunnen bewijzen dat iemand met opzet heeft willen aanzetten tot haat, geweld en discriminatie. Op een systematische manier, bovendien. Iemand beledigen is op zich niet strafbaar. De wetgever heeft de lat relatief hoog gelegd, om te vermijden dat wij elkaar om

JEF BOES

Volgens schrijfster Margot Vanderstraeten gaan we er te gemakkelijk overheen. ‘Racisme mag nooit getolereerd worden’, vindt ze. ‘Ook niet van dronken actrices.’

‘Je excuses aanbieden is niet zo makkelijk als het klinkt’ 10

Bestaat er vandaag een nieuw soort racisme, dat zich heeft vermomd als cultuurof religiekritiek?

‘Dat is zeker zo, daarop hebben wij met het Centrum al verschillende keren de aandacht gevestigd. Nog altijd worden mensen afgewezen, niet om wat ze doen, maar om wat ze zijn; dat geldt zowel voor moslims als voor Joden.’

In dat verband: Michael Freilich, hoofdredacteur van Joods Actueel, heeft zich onlangs kandidaat gesteld om uw opvolger te worden. Goed plan?

‘Wel, als het huidige Centrum wordt vervangen door een nieuw op te richten, interfederaal centrum, dan zal ik mijn mandaat ter beschikking stellen. Zodra die vacature er is, staat het meneer Freilich vrij zich ook kandidaat te stellen. Maar in tegenstelling tot wat de kranten hebben geschreven, ben ik niet benoemd voor zes maanden, maar voor een nieuwe periode van zes jaar.’ (jdec)

Carla Bruni

De hitlis t

• st

Iedereen kan acteren, behalve Carla Bruni. Vraag maar aan Woody Allen, die haar een rolletje aanbood in Midnight in Paris en zich dat naar verluidt nogal heeft beklaagd. Bruni kreeg deze week toch een standbeeld, niet voor haar acteerprestaties, wel omdat ze Italiaanse is en het standbeeld een eerbetoon aan Italiaanse gastarbeiders is. Daarop kwam veel kritiek, omdat het bronzen beeld peperduur is en Bruni ‘geen icoon van de werkende klasse’. Presidentsvrouw zijn is een hondenstiel.

itlist •D eh •D

tlist • De h hi i

‘Als je me niet wilt laten betalen voor het eten, laat me dan alsjeblieft betalen voor de seks straks’

Al Pacino

Iedereen kan acteren, maar Al Pacino kan het veel beter. Vraag maar aan president Obama, die Pacino deze week een National Medal of Arts igaf, de hoogste onderscheie ding die een Amerikaanse artiest kan krijgen. Pacino is 71, wat oud is, maar te jong om ooit in een stomme film te hebben meegespeeld. Wel in klassiekers als Scarface en Dog Day y Afternoon, waaruit we vooral al onthouden dat Pacino, als hij op dreef is, kan keffen als een Jack Russel. Acteren is een hondenstiel.

‘Is er ook iets voor veganisten?’

Kale mannen hebben het al niet makkelijk en Walter Van Beirendonck kreeg deze week met extra pech af te rekenen. Hij moest node zijn modewinkel in Antwerpen sluiten. Eerst gaf hij als reden op dat de huurprijs voor het pand ineens was verdubbeld, waardoor hij de zaak niet rendabel kon houden. Twee dagen later bleek dat de zaak al jaren niet rendabel is, maar virtueel failliet. Aan de winstmarge op zijn T-shirts zal het alvast niet hebben gelegen.

• De hi tl ist i tl

‘Praten? We hadden toch gewoon afgesproken voor koffie?’

Walter Van Beirendonck

Uggie

Iedereen kan acteren, zelfs een hond met een hoed op. Vraag maar aan Uggie, de Jack Russel uit The Artist. Uggie kreeg deze week een Golden Collar voor zijn rol in die stomme film, waarin hij dus vooral niet mocht blaffen, wat een geweldige prestatie is voor de notoire keffers die Jack Russels toch zijn. De prijs werd overigens in ontvangst genomen door het baasje van Uggie, die het nodig vond om te benadrukken dat Uggie een braaf beestje is in plaats van zijn acteerprestatie te bejubelen. Acteren is een hondenstiel.

Geplukt uit The New Yorker

stijgers en dalers

Rik Daems

Ben Crabbé

Kale mannen hebben het al niet makkelijk en Rik Daems kreeg deze week met extra pech af te rekenen: hij liet zich rollen bij een haartransplantatie. Rik wou weer haar op zijn kruin om dit jaar burge gemeester van Leuven te ku kunnen worden, maar het rresultaat is, tja, nogal kaal. Als Walter van Beirendonck zijn baard over zijn voorhoofd kamt, ziet hij er b beter uit. En het is een stuk go goedkoper dan de 4.000 eu euro die Daems heeft moeten ophoesten (niet dat Van Beirendonck nog 4.000 euro heeft, natuurlijk.)

Kale mannen hebben het al niet makkelijk en Ben Crabbé kreeg deze week met extra pech af te rekenen. Eerst werd zijn broodwinning hem afgenomen (hij was te aangeslagen om op de persconferentie over het afscheid van De Kreuners aanwezig te zijn), enkele dagen later haalde exmedekreuner Berre Bergen fel uit naar hem in de kranten. ‘Toen Ben Crabbé een BV werd, verziekte de sfeer bij De Kreuners’, zei Bergen, terwijl hij met zijn hand door zijn weelderige haardos streek. (th)

o zazagravure

De week volgens Marc reynebeau

een haar in de boter Zouden de werkgevers van Voka goed op de hoogte zijn van het televisiebedrijf? Ze verrasten

kwatrijnen

ons toch toen ze een mening bleken te hebben over de VRT. Namelijk dat die maar beter niet begint aan dat derde, op jongeren gerichte televisienet. Meer nog, wie beweert dat werkgevers en vakbonden over alles krek het omgekeerde denken en dat dit gebrek aan sociale harmonie ons land in de verdoemenis dreigt te storten, die vergist zich. Want de christelijke arbeidersbeweging is over dat derde net dezelfde mening toegedaan. Wij zijn de laatsten om het intellectuele vermogen van die twee antagonisten op het schouwtoneel van de nieuwe klassenstrijd te onderschatten. En dat de klassenstrijd voeren een zwaar beroep is, dat durven we nog minder te betwijfelen. Maar televisie of cultuureducatie, zo vermoeden we, is toch een vak apart. We verklaren u dat door even het bredere plaatje te schetsen. Dat gedoe over het derde net staat

FIlIp van den abeele

De begrotingscontrole danst op dun ijs Hoe lager het vriespunt, hoe groter het gat Dit broos evenwicht vormt het beste bewijs De weg naar herstel blijft een spiegelglad pad

niet in het teken van enige audiovisuele filosofie, maar betreft een variant van het welbekende NIMBY-syndroom: niet in mijn achtertuin. Of in dit geval: niet op mijn begrotingsartikel. Want die nieuwe jongerenzender zal een hoop kosten en als de Vlaamse regering daarvoor toch geen geld uittrekt, komt elders ademruimte waar dan niet moet worden bespaard. Ja, het gaat er met de dag grimmiger aan toe.

De staat moet voor botsen of blikschade kiezen Door kwistig met nieuwe belasting te strooien Of uitgavenposten voortaan te bevriezen Om zo het sociaal overleg te ontdooien De druk van de fiscus bereikt zijn plafond Een droogstaande beek valt niet verder te dreggen Het winterse weer snoert de vakbond de mond Er is niet eens zout om op slakken te leggen FIlIp van den abeele IS onderzoeker

marc reynebeau IS redacteur van de krant

Wat de jongeren niet krijgen, zal naar iemand anders gaan. De economie versombert met de dag, zowel de Vlaamse als de federale regering moet des te dieper in haar begroting snoeien. En dan wordt het ieder voor zich. Trouwens, die jongeren, dat ze hun Nintendo bovenhalen. Of beter nog, dat ze gaan werken, zo kunnen ze al oefenen voor later. Er zijn toch genoeg pensioenen te betalen. Dat laatste was een geintje, natuurlijk. We zeggen dat er voor alle zekerheid bij, want er is sneller iemand op de tenen getrapt dan we bevroeden. Eenzelfde omzichtigheid beving ons toen we vernamen dat er alweer wat loos is met Uplace, dat megashoppingparadijs aan de brug van Vilvoorde, waarzonder, dat is ons nu wel duidelijk, ons levensgeluk nooit compleet kan zijn. Bouwen in Vilvoorde, het is nochtans oppassen geblazen. Zo blijkt de huisvestingmaatschappij daar zich aan dubieuze praktijken te hebben overgegeven. Niet dat de voorzitter-burgemeester van iets wist, maar kom, daar was hij voorzitter-burgemeester voor. Ze bakten het er wel zo bruin dat onze krant Vilvoorde al het Charleroi-aan-de-Zenne noemde. En dat terwijl Charleroi al het Palermo-aan-de-Samber was! Maar terug naar dat geintje. Zoals ze in het Engels zeggen: water onder de brug, het gaat wel voorbij. Al geldt dat natuurlijk niet voor

eva’s gedacht Dat Die jongeren maar al gaan werken, er vallen toch genoeg pensioenen te betalen

De voorzitterburgemeester wist van niets, maar kom, Daar was hij voorzitterburgemeester voor

ons smachtende verlangen om in Uplace onze consumptiedrift te gaan botvieren, teneinde de economie aan de praat te houden. We kijken daar des te meer naar uit nu blijkt dat bovenop Uplace een toren komt te staan. Welja, waarom niet. Waarom, dat zullen we wel zien. Alvast niet om daar vliegtuigen uit Zaventem tegenaan te laten knallen, dat weet nu ook de politieke voedstervader van al dat shoppinggeluk, minister Philippe Muyters. En het is niet onze schuld dat eens die naam valt, er meteen rekenkundige twijfel oprijst. Want mag die toren nu 96 meter hoog klauwen, of moet 84 meter volstaan? In de Vlaamse politiek spreken ze graag in termen van concurrentie met de andere gewesten, dus geven we snel even mee dat het Atomium, waarnaast een concurrerende winkelgruwel zal verschijnen, dik 102 meter hoog is. Ja, het is belangrijk er bovenaan goed uit te zien. Dat weet ook de liberaal Rik Daems. Eerder coiffeerde hij al zijn voornaam van een Rik tot een Hendrik, nu liet hij zich een haartransplantatie welgevallen. Hij krijgt er niets dan complimenten voor en, evenzeer naar eigen zeggen, is de kostprijs iets waarop hij zich ‘niet wil focussen’. Nee, hij niet. Rudy De Leeuw had het eens moeten doen. En het dan fiscaal aftrekken als representatiekosten, want als iets letterlijk tot de representatie behoort, zal het wel iemands haardos zijn, zeker? Daems kan het wel proberen, want hij deed het niet voor zichzelf maar voor het algemeen belang. Hij wil namelijk helmboswuivend Leuven veroveren bij de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. Niet dat rooms-rood de stad slecht bestuurt, zegt hij, maar kom, andere en betere. Kan het dan nog beter? Zeker, want Leuven begon een procedure omdat het ons de Uplace-droom misgunt. Omdat geen detail ons mag ontgaan, merken we, verscholen achter Daems’ wapperende mannen, Lorin Parys op, niet alleen de lokale Open VLD-voorzitter, maar tevens chief operating officer van Uplace. Hopelijk kan hij in oktober van ergens achteraan op de liberale lijst een oogje in het zeil houden.

eva mouton IS IlluStratrIce en ScHrIJFSter

WAAR HEEFT DE WERELD HET OVER? 5 TRENDING TOPICS OP TWITTER

3 4 1

VERENIGDE STATEN #WHOTHEFUCKIS PAULMCCARTNEY De uitreiking van de Grammy’s leidde op Twitter tot een amusant festijn van onbegrip en onwetendheid. Dat Bon Iver de Grammy voor Best New Artist won, hadden veel twitteraars duidelijk niet zien aankomen, waardoor vooral de vraag ‘who the fuck is Bon Iver?’ of zelfs ‘who is Body Bear?‘ over en weer werd getweet. Vreemd genoeg wekte het optreden van Paul McCartney, toch een van de bekendste nog levende artiesten ter wereld, soortgelijke reacties: ‘who the fuck is Paul McCartney?’

COLOMBIA #PRIESTS Twee Colombiaanse priesters die vorig jaar zijn doodgeschoten, hebben daarvoor volgens het openbaar ministerie zelf de opdracht gegeven. De priesters hadden afgesproken samen zelfmoord te plegen, nadat een van hen te horen had gekregen dat hij aids had. Omdat ze het niet konden opbrengen zichzelf van het leven te beroven, schakelden ze huurmoordenaars in. De twee geestelijken hadden waarschijnlijk een relatie met elkaar, wat door de familieleden van de priesters met klem wordt ontkend.

DUITSLAND #WANDERWITZ

ITALIE #GRASSO

Het Duitse CDUparlementslid Marco Wanderwitz stelt voor om kinderloze paren extra te belasten. De inkomsten van die heffing op kinderloosheid moeten de stijgende kosten van de sociale zekerheid helpen te betalen. Wanderwitz had eerder al controversiële voorstellen gelanceerd, zoals de suggestie dat Griekenland maar enkele eilanden moet verkopen om de crisis te bezweren en het idee om zwaarlijvigen extra belastingen te laten betalen.

Een Siciliaanse drugsdealer die in 2010 naar GrootBrittannië was gevlucht om uit de handen van de politie te blijven, is uitgeleverd aan Italië nadat de politie hem had opgespoord met behulp van foto’s die hij zelf op Facebook had gezet. Hij postte onder meer plaatjes waarop hij aan het werk is in een pizzeria waarvan ook de buitenkant te zien is, en foto’s van een bezoek aan Madame Tussauds. De man was in Italië bij verstek veroordeeld tot vijf jaar cel.

#DSWTOPICS@NONKELSAM

AUSTRALIE #WARRINER Een Australische man van 22 heeft van de rechtbank in Brisbane een boete van ruim 600 euro gekregen omdat hij vorig jaar zijn blote kont liet zien aan de Engelse koningin Elizabeth, tijdens het staatsbezoek van de vorstin aan Australië. Liam Warriner, barman van beroep, liet zijn broek zakken, klemde een Australische vlag tussen zijn billen en rende ongeveer 50 meter mee met de auto waarin de Queen zat.

I INZICHT DE VERHALEN

SI & LA

VOLWASSEN

Weet je nog, vraag ik, hoe jij mij vroeger noemde? Inmiddels is ze langs onhoudbare benen op de hoogte van de moeder gekomen. Terwijl ik de vraag stel, probeer ik haar op te roepen, toen, met de dikkere beentjes en BERNARD DEWULF op halve lengte. Ze schudt van nee en tokkelt verder op haar gsm. Het eerste liefdesverkeer is druk. Je noemde ons ‘volwassenden’, zeg ik. Ze kijkt op met die tegenwoordig bijbehorende blik van ‘so?’ Ik wil nog uitleggen dat ik dat juister vond dan ‘volwassene’, omdat er nog beweging in zit, ontwikkeling, vooruitgang – maar in het licht van haar dringende hartswedervaren ben ik nu maar een schaduw. Wanneer het bericht is verstuurd, kijkt ze toch weer even op en glimlacht. Die papa toch. Hoe volkomen volwassen ik ooit ook word, haar verspreking zal ik meenemen in het graf. Als een amulet tegen de hinderlagen van de eeuwigheid.

Lange tijd leek haar kleine lapsus me ook een goede oplossing voor het probleem. Het probleem is oud, en ik weet niet hoe oud. Dat is een deel van het probleem. Ik probeer het uit te leggen. Zijn er mensen die precies weten wanneer ze volwassen zijn geworden? Toch wel. Soms sta ik erbij en zie ik het gebeuren. Men geeft ze een hand en krijgt ineens een afstand terug. Men drukt ze een zoen en ze houden hun hart en hun kapsel vast. Plotsklaps lijken ze verstijfd in een grijns van superioriteit. Nooit heb ik begrepen hoe het ooit zo ver kan komen. En het vindt met de jaren steeds vaker plaats. Almaar meer kom ik volwassenen tegen zonder d. Ze zijn een ziekte en ze is besmettelijk. Het gaat me hier niet om het cliché van the man with the child in his eyes, of de vrouw in wier gedragen heupen nog een meisje huppelt. Het is iets anders. Het heeft met geloofwaardigheid te maken. Ik geloof ze niet, al die feilloos volgroeiden. Als ik me onder hen begeef, loop ik vaak vanbinnen te schateren als een zuigeling om zijn rammelaar. Ze spelen iets na: een ernst, een portefeuille, een gezag, een moederinstinct, een wijsheid, een waan. BERNARD DEWULF IS SCHRIJVER

Ik kan me niet herinneren ooit te hebben gedacht: nu ben ik volwassen. Eerder verdwaal ik nu al jaren als een figurant in een tragikomedie. En het overkomt me dagelijks dat iemand me neemt voor zo’n volwassene. Als sprak dat vanzelf, wat het blijkbaar doet. En soms schrik ik dan nog op, al ben ik het inmiddels wel wat gewend en gaapt er tussen buiten- en binnenkant een ravijn van misverstand. Het is niet dat ik me verzet, niet dat ik stroomafwaarts young en happy wil zijn, niet dat ik het blakende verval niet onder ogen wil komen, niet dat ik vals bescheiden een zekere staat van dienst ontken, niet dat ik weer zorgeloos wil zitten knikkeren in korte broek zonder bankrekening en buikje. Het is niet dat ik niet wil zijn wat ik ben geworden. Het is dat ik niet geworden ben wat ik ben. Dat, min of meer, is het probleem. Maar ik krijg het dus niet uitgelegd.

Ik geloof ze niet, al die feilloos volgroeiden. Ze spelen iets na: een ernst, een portefeuille, een gezag, een moederinstinct, een wijsheid, een waan

Soms denk ik dat het een complot is. Een samenzwering van mevrouwen en meneren, die zelfs slapend nog iets lopen te imiteren: zichzelf in de rol van zichzelf, waarvan niemand meer weet wie haar ooit heeft bedacht. En waarom. Acteurs van een gerucht. Spelers in een aanslepende klucht.

En intussen belichaam ik dagelijks dan toch maar de vader, de sporadische minnaar, de gewezen knikkeraar, de verantwoordelijke verzekeraar, de aloude piekeraar en de clandestiene zeveraar. Verzamelaar van vervreemding. Intussen wil ik vooral haar kleine verspreking blijven. Intussen kom ik ze gelukkig ook nog wel tegen: nu en dan zo’n volwassende. Vaak herkent men ze aan iets onnozels, een nog kinderlijke kwinkslag, nog een steekpass door de versleten gedachten, een danspas in de verbeelding, de domste mop eerst, nog ergens een rode stip op de grijze zielen. Kortom, een stille entente onder gelijkgestemden, die in hun volgroeide staat nog steeds, in een buitenmaats lichaam, op zoek zijn naar de bestemming ervan.

Rik ToRfs is de pRagmaTische pRaaTjes van cd&v beu

‘Wie bang is, kRijgT slaag. en TeRechT’ Rik Torfs kan het niet langer aanzien. Zijn partij moddert moedwillig aan. Zijn partij heeft geen zelfvertrouwen. Zijn partij is bang. En bij een bange partij wil de senator niet horen. ‘In Antwerpen komt CD&V niet eens meer zelfstandig op. Dan denk ik: prostitutie met meer klasse moet toch ook mogelijk zijn?’ Marjan Justaert en Marc Reynebeau, foto’s Guy Kokken

Rik ToRfs is de pRAgmATische pRAATjes vAn cd&v beu

an de faculteit Kerkelijk Recht van de Leuvense universiteit zijn ze al toe aan paaseitjes bij de koffie. Dat is vroeg, maar zo willen de kerkjuristen blijkbaar Aswoensdag voor zijn, waarmee volgende week de vasten begint. Bon, zij kennen de regels, het is hún vak. De faculteit is nog altijd de habitat van Rik Torfs, ook twee jaar na zijn overstap naar de politiek. Het is zelfs zijn ankerpunt, misschien zelfs meer dan ooit. ‘Dit is de plek waar ik altijd terugkom,’ zegt hij, ‘het kruispunt tussen doen en denken.’ De Senaat, waar de professor sinds 2010 zetelt, is dat niet. Zijn wittebroodsweken in de politiek zijn al lang voorbij. En dus attendeert hij ons op een beeltenis van een imposante voorganger in de gang. Het blijkt ZegerBernard Van Espen, een kerkjurist uit de zeventiende eeuw, te zijn. ‘Men zegt altijd dat de KU Leuven gezagsgetrouw is. Maar als men ver genoeg terugkijkt, vindt men het bewijs van het tegendeel. Van Espen was allesbehalve een slaafse volgeling van Rome, hij durfde tegen het systeem in te gaan. Dat vind ik fantastisch.’ Torfs heeft het - zacht gezegd - niet helemaal naar zijn zin in zijn partij, nog altijd CD&V. ‘Ik ben in juni 2010 verkozen met 143.000 en zoveel voorkeurstemmen - het concrete cijfer ben ik vergeten, waaruit al blijkt dat het mij aan dossierkennis ontbreekt (lacht) - maar daarmee kon ik niet meteen iets doen.’

Wat liep er mis, mijnheer Torfs?

‘Ik kwam in een partij terecht waarin de persoon die mij gevraagd had om op te komen (oud-voorzitster Marianne Thyssen, red.), snel wegging, en waarin velen het belangrijk vinden om door te gaan in de bestaande machtsstructuren. De meeste mensen leggen zich daarbij neer, maar voor je het weet, verval je dan in een soort business as usual. Dat is de perversiteit van de tijd die verstrijkt. En zover wil ik het niet laten komen.’ ‘Ik heb in het politiek bestuur genoeg mijn mond opengedaan, maar daar wordt niet veel beslist. Het zelfbehoud van het bestuur spoort bepaald niet aan tot vernieuwing. Zowel met het rapport van Servais Verherstraeten over de verkiezingen als met de vernieuwingspoging van Inge Vervotte en mezelf is niets gedaan. Je krijgt de indruk dat het obligate oefeningen waren, maar de moed om dieper te reflecteren ontbrak, zowel ideologisch als praktisch.’ ‘Waarom heeft CD&V de standenstructuur nog

in wie ze zelf zijn. De partij roept eerst dat ze bestaat en denkt dan pas na over haar identiteit. Dat blijkt op een extreme manier in Antwerpen, waar CD&V niet eens meer zelfstandig opkomt. In de grootste stad van Vlaanderen kun je niet het signaal geven dat je het niet alleen aankan. Idem voor Tongeren trouwens, waar de partij ineens met de liberalen opkomt: dat is toch te gek voor woorden? Dan flitst er onmiddellijk door mijn hoofd dat prostitutie met meer klasse toch ook mogelijk moet zijn?’

U zou Antwerpen ook kunnen zien als een politiek experiment. De burgers krijgen een redelijk project over de partijgrenzen heen aangeboden. U hebt daar vroeger nog voor gepleit.

steeds niet afgezworen, terwijl die toch echt niet meer van deze tijd is?’

Dat stond al in het Kerstprogramma van de CVP van 1945.

‘Ja, maar de standen - de vakbond, de Boerenbond, de middenstand - hebben nog altijd meer te zeggen dan de volksvertegenwoordigers. Dat moet je radicaal en openlijk overboord gooien. Dat zag je toch aan de Arco-affaire? Hoe de partij zich na de val van Dexia heeft ingespannen om de particuliere belangen van enkele aandeelhouders veilig te stellen, dat vind ik onverdedigbaar. De partij moet opkomen voor het algemene belang, niet voor privileges. Ik heb mij toen diep geschaamd.’ ‘Er heerst bij CD&V een gebrek aan geloof

‘Hoe de partij zich na de val van Dexia heeft ingespannen om de particuliere belangen van de Arcoaandeelhouders veilig te stellen, dat vind ik onverdedigbaar’ 18

‘Ik ben inderdaad niet tegen een hertekend politiek landschap. Maar dan moet je daar eerst goed over nadenken en moet blijken dat het oude systeem niet meer werkt. Maar hier houdt het in dat de rol van CD&V zonder meer is uitgespeeld, dat de partij zelfs geen minimaal zelfvertrouwen meer heeft.’ ‘Misschien evolueren we naar een tweestromenland. En volgens mij wordt dat niet zozeer links versus rechts, maar veeleer een tegenstelling tussen politici die vertrouwen hebben in de mens, en zij die de mens wantrouwen. Kies je voor een wezenlijk vertrouwen in de mens, met de bijhorende vrijheid, of kies je voor argwaan, betutteling en controle? Dat laatste vind ik een typisch iets voor een samenleving op haar retour.’

Een beetje guts, Kris Peeters

Waarom heeft CD&V geen zelfvertrouwen meer?

‘De partij is bang om fouten te maken. En dan maak je fouten, natuurlijk. CD&V krijgt allicht meer kritiek dan anderen, want ze is altijd de leidende machtspartij geweest. Daarom wil ze door iedereen aardig worden gevonden. En dat is een ramp. Een standpunt innemen durft ze vaak niet, omdat sommigen daar tegen zullen zijn. Als je daar niet meer tegen kunt, dan ben je definitief aan het wankelen.’ U hebt het dan ook over de christelijke wortels?

‘Ja. Ik vind het bijvoorbeeld heel normaal dat christendemocraten zich ook openstellen voor moslims. Maar zullen ze gemakkelijker naar ons komen wanneer wij onze christelijke wortels minimaliseren als niet meer dan een

herinnering aan vroeger? Ik weet wel zeker van niet. Want als je van je eigen geloof geen hoge pet op hebt, zal een moslim snel vinden dat je zijn religie evenmin serieus neemt.’ ‘Het Nederlandse CDA durft dat wél. Het is evenmin geweldig goed bezig, maar zegt wel letterlijk dat de Bijbel en de christelijke sociale leer blijvende bronnen van zingeving, inspiratie en spiritualiteit zijn. Zij generen zich niet voor hun bronnen. CD&V geeft daarentegen alleen met knikkende knieën toe dat de partij “gegroeid is uit christelijke wortels’’ en dat ze “zich met haar naam verbonden blijft voelen met haar roots’’. Kun je het nog zakkeriger formuleren?’

tijd dat de Eyskensen nog verstandig waren, had vader Gaston ooit als verkiezingsslogan dat woord, vertrouwen. “Vertrouw de politici, vertrouw mij’’, was de boodschap. Eigenlijk zou het andersom moeten zijn en zouden de politici opnieuw vertrouwen moeten hebben in de mensen.’ ‘Dat doe je bijvoorbeeld door het ondernemerschap te stimuleren. Als je ondernemers benadert in hun creativiteit, krijg je minder gemakkelijk hebzuchtige uitwassen. Wie groei wil stimuleren, moet vertrouwen stimuleren. Daarom ben ik op dit moment een voorstander van een niet al te conservatieve politiek. Je mag zeker eens één indexaanpassing overslaan om het systeem te redden, vind ik.’

Vandaag is de katholieke Kerk ook geen goede reclame voor de politiek, natuurlijk.

(rolt met de ogen) ‘Er is een verschil tussen de christelijke traditie en het katholicisme, en tussen het katholicisme en de Kerk. Het is een zeer conservatieve visie op het christendom om het te vereenzelvigen met Roger Vangheluwe of Joseph Ratzinger. Men vereenzelvigt alle Belgen toch ook niet met Elio Di Rupo, of met Marc Dutroux?’ ‘Natuurlijk heeft Vangheluwe CD&V stemmen gekost. Maar dat is geen reden om twintig eeuwen traditie plots onder de mat te vegen. Vangheluwe was een accident de parcours, er moet geen genade zijn voor die man, maar moeten we dan ook Erasmus, Montaigne en Blaise Pascal met het badwater weggooien?’ Maar hoe trek je met Blaise Pascal naar de kiezer?

‘CD&V zou de partij moeten zijn met een positieve mensvisie, die het algemene belang behartigt. En - ik blijf het zeggen, ook al zouden ze mij standrechtelijk executeren, wat vroeg of laat toch zal gebeuren - wij moeten de partij zijn van enerzijds-anderzijds. Want we moeten wel degelijk naar de twee kanten van de medaille kijken. En daarna ook echt een beslissing nemen.’ ‘Nu gaat de christendemocratie daar fout mee om. Ze ziet enerzijds-anderzijds niet als het vermogen om scherp te analyseren en daarna een moedig besluit te nemen, maar als het onvermogen om te beslissen. Dus probeert ze maar iets anders. Kris Peeters noemt de ideologie van CD&V een “streven naar sustainability”. Ga daar mee naar de mensen.’ ‘Christendemocraten zijn bang om uitgelachen en niet begrepen te worden.

(spottend) En hoon moet vooral worden vermeden! Als comedians als Wouter Deprez of Joost Vandecasteele lachen met het enerzijds-anderzijds-discours van CD&V, laat ze vooral doen. Antwoord hen dat het feit dat ze komiek zijn, geen alibi mag zijn om niet meer dieper na te denken. Zo toon je tenminste dat je guts hebt.’

‘Vertrouw mij’

Dat enerzijds-anderzijds, allemaal goed en wel, maar leg je zo niet te veel nadruk op de methode?

‘Ook de methode is inhoud. Niet alleen het resultaat telt, de weg daar naartoe is ook een teken van beschaving. Zo kun je vertrouwen scheppen en dat is wat we nodig hebben. In de

Maar als dat enerzijds-anderzijds in de partij al zo moeilijk valt, hoe krijgt u dat aan anderen verkocht?

‘Ja, het is een ambetante boodschap. Maar je gaat er wel mee tegen de stroom in en dat is belangrijk. Maak er een geuzennaam van. Het alternatief is meelopen met de anderen en zwichten voor simpele en populistische slogans. Wat dat betreft zijn er al anderen die het eerder, grondiger en charismatischer hebben gedaan. Als je die weg volgt, kom je te laat.’ ‘Weet u, als er nu één christelijk beginsel is waarin ik enorm geloof, is het nietwederkerigheid. Als je werkelijk in iets gelooft, moeten de ideeën van jezelf komen. Op het moment dat je wederkerigheid eist, geef je toe dat je geen ideeën meer hebt. En dat is voor mij onaanvaardbaar. Dat is niet het soort christendemocratie waaraan ik wil meedoen.’

Valt dat ‘algemeen belang’ van u nog uit te leggen op een moment dat de crisis iedereen tot wolven voor elkaar maakt?

‘CD&V geeft alleen met knikkende knieën toe dat de partij “gegroeid is uit christelijke wortels”. Kun je het nog zakkeriger formuleren?’ 19

‘De geschiedenis leert dat zoiets af en toe gebeurt. Dan worden de doden geruimd en komen er nieuwe mensen. Ik hoop dat we dat kunnen vermijden. Maar ik zie zowel links als rechts een ontsporing die nefast is voor de solidariteit. Aan de linkerzijde mogen de geïnstitutionaliseerde mechanismen van de sociale zekerheid de solidariteit niet in de weg staan, anders vervalt de solidariteit op den duur samen met de uitwassen ervan. En aan de rechterzijde is het pure geldgewin een doel op zich geworden. De creativiteit is ten onder gegaan aan de competitiegeest.’

Rik ToRfs is de pRagmaTische pRaaTjes van cd&v beu

De ‘v’ van verdomme

En wat zeggen ze bij CD&V als u dat vertelt?

‘Op het politiek bestuur kan ik daarmee niet afkomen. Maar als ik in de afdelingen langsga, zijn mensen doorgaans wél blij dat ik met een ander verhaal kom dan het pure, pragmatische praatje van hoe we de volgende verkiezingen gaan overleven. Maar de werkelijkheid is wat ze is: met Wouter Beke heb ik sinds zijn verkiezing in december 2010 nooit een echt gesprek gehad over inhoudelijke ideeën.’ Dat is vreemd.

‘Het geeft mij de indruk dat het allemaal maar een formele oefening was. Later las ik op de website wat er dan wel uitgekomen is: CD&V gelooft naar eigen zeggen in de vier v-woorden. (haalt papier boven) Daarover is nooit gediscussieerd. Het gaat om “verzorgen, vooruitzien, verbinden en versterken’’. Ja hallo, geen mens die daar tegen is. En dat is heel erg, want iets heeft pas zin als je ook een tegendeel hebt, als er tegenstanders zijn.’ U hebt het nog eens geprobeerd in een boekje, samen met jongerenvoorzitter Pieter Marechal: Wie mooi wil zijn, moet leiden. Lang heeft dat niet nagezinderd.

‘Ons boekje heeft weinig aandacht gekregen. We hebben zelf de discussie her en der aangezwengeld, maar in de partijtop hoor ik er niets over. Ik kan maar hopen dat Beke zelf bezig is met inhoudelijke ideeën, maar dan wil ik die graag eens horen. Het liefst van al in een publiek debat.’ Schuwt CD&V zo’n debat?

‘Ik wil graag debatteren over het belang van denkers als Levinas, Erasmus of Montaigne. Bij Erasmus vind je bijvoorbeeld de combinatie van scherpe kritiek met trouw, dat is een heel mooie enerzijds-anderzijds. Helaas, binnen CD&V heerst nu niet het klimaat om daar vrijuit over te discussiëren. De partij vertoont alle symptomen van een krimpende partij, die bang is om nog meer kiezers te verliezen. Wie bang is, krijgt slaag. En terecht.’ ‘Ik was er een voorstander van om in Gent en Antwerpen met een superjonge lijst voor de dag te komen, against all odds. Goed, we zouden kletsen krijgen, maar op zijn minst tonen dat we moedig zijn, dat we zelf voor iets staan. Dat tonen tegenover al die anderen die alleen aan politique politicienne doen, zou toch fantastisch zijn? Zo verdwijnen we uit het bestuur, luidt het dan, maar dat is geen

argument. Met wat er nu gebeurt, verdwijn je iets later uit dat bestuur. En dat je nooit meer terugkomt, is dan des te zekerder.’

‘Kris Peeters noemt de ideologie van CD&V een “streven naar sustainability”. Ga daar mee naar de mensen’

Een beetje chantage

De klok tikt, de gemeenteraadsverkiezingen komen eraan. Is dit wel het moment om diepgang te zoeken?

‘Dat de klok tikt, aanvaard ik alleen voor vrouwen die op latere leeftijd zwanger willen worden. (lacht) Vergeet niet dat niets doen een bewuste beslissing is. Niets verhindert een partij om tegelijk mee te besturen en na te denken. In 2010 hoorde ik Kris Peeters zeggen: “Wat wij moeten doen, is niet nadenken over die dingen, maar werken, werken, werken.’’ Maar waar eindig je dan? De periodes waarin je alleen maar werkt zonder de bredere context te zien, zijn de momenten waarop je op de vlucht bent.’ ‘Kop in kas doorwerken en achteraf schrikken dat je plots niet meer sexy bent, dat is het probleem van de partij. Ze beseft niet dat vluchten niet sexy is. Nooit. Op dat vlak ben ik het dus niet eens met Peeters - (droog) hij zal zeker waarderen dat ik dat zeg, want hij is een voorstander van de directe discussie. Wel, in mij vindt hij daarin een partner.’ Ziet u daarvoor nog andere partners bij CD&V?

‘De partij heeft veel mensen met veel potentieel en verstand. Sommigen hebben de klik al gemaakt, anderen moeten nog de moed hebben om te beseffen dat ze in een andere wereld leven. CD&V moet zich dringend een spiegel voorhouden. Namen noemen is natuurlijk niet simpel... (denkt na) Er is Pieter Marechal. Koen Van den Heuvel. Jo

‘Met Wouter Beke heb ik sinds zijn verkiezing in december 2010 nooit een echt gesprek gehad over inhoud. Ik kan maar hopen dat hij er zelf mee bezig is’ 20

Vandeurzen, een scherpzinnige, intelligente man. Jef Van den Bergh.’ Voelt u zich nog wel thuis bij CD&V?

‘Ik voel me christen en democraat. Wat de partij betreft: ik geef niet gemakkelijk hopeloze gevallen op, ook de Kerk heb ik niet verlaten, maar ik maak me grote zorgen. Om er te blijven in geloven, is het ook nodig dat de partij in zichzelf gelooft. Een revival is theoretisch gezien absoluut mogelijk, maar het moet ook in de partij zitten. Alles hangt af van je vitaliteit.’ ‘CD&V staat op een kruispunt. Ik hoop dat de partij de kracht vindt om te vernieuwen, maar we zullen zien. Als CD&V verdwijnt, dan is dat ook maar zo. Een partij mag geen doel op zich zijn. In Italië is ze verdwenen, in andere landen ook. Dan moet er gezocht worden naar nieuwe wegen om het gedachtegoed te verkondigen. De herverkaveling van het politieke landschap komt er vroeg of laat hoe dan ook.’ ‘Ik hoop dat de partij nu uit haar kot komt, ik sta voor alles open. Het zou bijzonder jammer zijn als hierop geen reactie zou komen. In

toekomst van de democratie. Laten we het zo stellen: ik blijf christen en ik blijf democraat, maar dat wil niet noodzakelijk zeggen dat ik binnen twintig jaar nog bij CD&V zit.’

Stel dat u uw mandaat niet uitdoet, voelt dat niet als verraad aan uw 144.000 kiezers?

‘Ervoor kiezen om eruit te stappen, zou ik verschrikkelijk vinden. Al die mensen hebben voor mij gestemd om iets te doen en te veranderen, en blijkbaar is dat niet mogelijk. Dat zou ik zeker als een mislukking beschouwen. Maar als het niet gaat, moet je dat op den duur ook erkennen.’ ‘Ik heb al mijn best gedaan, maar ik voel dat ik nog meer moet doen. Vandaar dat ik nu nadrukkelijk opkom voor een publieke discussie over de partij en de politiek. Als ik nu de handdoek in de ring zou werpen, dat zou ik gebrek aan lef vinden. Dat is te slap.’ Volgend jaar zijn er in Leuven weer rectorverkiezingen. Als bemoeizuchtig mens moet u dat toch iets zeggen?

dat geval... ik doe niet aan chantage, maar ik ben en blijf een vrij man. Ik zou nog twee jaar zwijgzaam in dat rode pluche van de Senaat kunnen zetelen en geheel andere dingen doen, maar de mensen die voor mij gestemd hebben, hebben dat niet gedaan opdat ik mijn mond zou houden.’ ‘Als dit leidt tot een breuk met mijn partij,

‘Het zou bijzonder jammer zijn als er geen reactie zou komen op mijn uitspraken. In dat geval... Ik doe niet aan chantage, maar ik ben en blijf een vrij man’

waar ik niet op aanstuur, dan is dat maar zo. Niet dat ik spijt heb van mijn politieke carrière tot nu toe. Het is heel interessant om dat eens van binnenuit mee te maken: journalisten zien maar een fractie van wat er gebeurt in de Wetstraat, hoor.’

Free Rik

Had u al niet in 2010 kunnen weten wat u vandaag vaststelt?

‘Ik wist natuurlijk vooraf dat het kon mislukken. Maar aan de zijlijn blijven staan, was op dat moment geen optie. Velen willen wel slagen zonder eerst te moeten proberen, maar zo werkt het natuurlijk niet.’ ‘Het moet duidelijk zijn dat de politiek free speech nodig heeft. Gaat dat jongeren nu tegenhouden om voor de politiek te kiezen? Goh, ik zou hen sowieso niet aanraden om al te jong op te gaan in de Wetstraat, wel om eerst een ander vak te kiezen. Ik heb het wel voor het Nederlandse systeem, waarin politicus echt een vrij beroep is.’ ‘Ik zal altijd blijven nadenken over de 21

(lacht) ‘Ja, ik ben bemoeizuchtig en dus sluit ik een deelname zeker niet uit. Maar daar is het nog te vroeg voor. Ik merk wel dat alles wat met de universiteit en met mijn vak te maken heeft, mij niet loslaat.’ ‘Ondertussen wil ik mijn engagement als senator nuttig invullen. (ironisch) Ik weet wel dat het een bijzonder glansrijk mandaat is, zonder twijfel het toppunt van mijn carrière, maar dit gezegd zijnde betekent het niets op zich. Het is wel een aanknopingspunt in het politieke debat: zonder dat zitje zou ik een stuk recht van spreken verliezen.’ En bekoort de televisie u nog?

‘Een fantastisch programma maken, dat recht naar de ziel gaat, dat zou ik graag nog eens doen. Versta mij niet verkeerd: ik ben geen voorstander van een doorgetrokken Louis Theroux-sfeer, waarin schijnbaar onbevangen naar de wereld wordt gekeken. Ik wil mij niet onnozeler voordoen dan ik al ben. Maar televisie is daarin eigenlijk behoorlijk conservatief: het is moeilijk om bepaalde stramienen te doorbreken. Misschien is er wel nood aan een nieuw soort ernst.’ Oei, dat horen ze daar niet graag.

‘Ja, televisiemakers spelen graag op zekerheid; net als sommige CD&V’ers zijn ze bang. Terwijl ik zou zeggen: kom toch uit voor wie je zelf bent. (hartelijke lach) Ik ben blij dat er toch enige lijn in mijn verhaal blijkt te zitten.’

Gevaarlijk spel: Gameverslaafden in het afkickcentrum

In de virtuele wereld ben je een superheld met volgelingen over de hele wereld. Als je de computer uitschakelt, zie je jezelf weerspiegeld in het scherm: een kluizenaar met een slaaptekort, een lege koelkast en niets dan ex-vrienden. Dus zet je hem maar snel weer aan. ‘Voor je het beseft, zit je vast’, zegt Joep, die vier jaar studie verloor door dag en nacht te gamen. In een Nederlandse kliniek raakte hij van zijn verslaving af. Lieven Sioen, illustratie Dirk Huyghe, foto’s Jimmy Kets 22

erst een korte kennismakingsronde. Aan de tafel zitten zeven jongeren tussen de 16 en 23 jaar. Femkes leven is een puinhoop sinds ze verslaafd is aan de partydrug ghb. glenn rookte per dag tien tot vijftien joints en pepte zich weer op met pillen. bram kreeg van zijn baas de keuze tussen afkicken of ontslag. Davy leefde op een dieet van cocaïne en speed. Lesley blowde dag in, dag uit. En Marco? Die is verslaafd aan computerspelletjes. Nog twijfel of iemand verslaafd kan raken aan games? Marco is het antwoord.Zoals vele

‘Ik kwam mijn kamer alleen nog uit om te plassen’ jongeren gamede de tiener recreatief, tot zijn moeder overleed. Marco was toen 16. Met zijn verdriet en woede kon hij nergens terecht. ‘Ik uitte mijn emoties door te gamen’, vertelt hij. ‘Was ik boos, dan speelde ik een schietspel, Call of Duty. Als ik me goed voelde, speelde ik Fifa, een voetbalspel. Altijd alleen, en elke dag meer. Mijn vader was uit werken, mijn broer naar school. Ik spijbelde. Op den duur gamede ik vijftien tot twintig uur per dag. Ik ging pas slapen als ik mijn ogen niet langer kon openhouden. Vaak niet meer dan twee uur. En ik leefde op een dieet van chips en cola.’ Vandaag is Marco 20. Vijf jaar lang was

hij aan zijn computerscherm gekluisterd. Een winkeldiefstal doorbrak zijn isolement. Marco liet zich vrijwillig opnemen in een afkickcentrum. Zelf vindt hij het niet vreemd om tussen alcohol- en drugsverslaafde leeftijdsgenoten te zitten. ‘Zij verdrinken in de alcohol. Ik verdronk in de games. Lichamelijk was ik misschien niet verslaafd, maar wel mentaal.’ het is een zonnige winternamiddag. Na het groepsgesprek praat ik nog wat na met Marco. De jongen zit nu vier weken in de besloten afdeling van de jeugdkliniek IrisZorg in Tiel, Nederland. hij heeft nog acht weken te gaan. 23

Tegen april hoopt Marco weer klaar te zijn voor het echte leven. hij wil de relatie met zijn vader herstellen en een koksopleiding beginnen. En hij heeft zich voorgenomen om tot 29 november 2012 niet meer te gamen. ‘Dan zal ik exact een jaar clean zijn.’

Grijnzende smileys

Een week geleden zijn Kenny en bram opgenomen in het ziekenhuis van Tiel, allebei op eigen verzoek. bram zat hele dagen stoned op de schoolbanken. Maar dat iemand met geen stok van achter zijn computerscherm weg te slaan was, dat kon er bij hem niet in. ‘Een game is toch

Gevaarlijk spel: Gameverslaafden in het afkickcentrum

geen drug?’ Kenny weet beter. Hij was vergroeid met zijn computer. Samen met Bram zit hij nu in de crisisopvang van de verslavingskliniek. ‘Hoe zou jij gereageerd hebben als iemand je laatste joint uit je mond trok?’, vraagt hij Bram. ‘Juist. Ik werd ook gek als mijn moeder mijn spel onderbrak. Razend. Ik was even afhankelijk van mijn computer als jij van je joint.’ Voor hun vervolgtherapie begint, moeten de patiënten twee tot drie weken afkicken op een aparte afdeling, onder constant toezicht van dokters en coaches. Ze moeten hun dagnachtritme herstellen, gezond leren te eten en in groep functioneren: taken verdelen, koken, afspraken nakomen. Niet evident voor tieners en jongvolwassenen die alleen leefden voor hun verslaving. Wanneer ik de afdeling bezoek, zindert de spanning van de vorige week nog na. Er waren conflicten onderling en met het personeel. De begeleiders hebben de delicate taak een cocktail van gedragsstoornissen, sociale miserie en afkickverschijnselen te ontleden. Kenny blijft er kalm bij. Hij is een opgeschoten tiener met sluik blond haar, uit een middenklassegezin. Zijn lichaam draagt geen tatoeages of piercings van een hard straatleven. Hij vertoont ook geen afkickverschijnselen, behalve slapeloosheid. Sanny is er erger aan toe. Haar verslaving aan gHB moet onder nauwgezet dokterstoezicht worden afgebouwd. Ze heeft steken in de borst en zag grijnzende smileys om zich heen. Loesje heeft de voorbije maand dan weer op straat doorgebracht. Ze was amper 13 toen ze haar eerste joint rookte. Het jaar erop blowde ze elke dag. Nog een jaar later trok ze in bij een dealer die dubbel zo oud was en een hele supermarkt harddrugs op zijn salontafel had liggen. Toch hebben Kenny en zijn ouders ervoor gekozen om samen met deze drugsverslaafde jongeren te ontwennen. ‘De middelen zijn verschillend, maar de patronen zijn dezelfde’, zegt Marius Nabuurs, de behandelingscoördinator. ‘Formeel is gameverslaving geen aparte diagnose. In de DSM V, de vernieuwde handleiding van mentale stoornissen, wordt gameverslaving nog niet opgenomen. Maar in de praktijk zien we veel gelijkenissen met drugs- of alcoholverslaving. School, werk, vriendenkring, thuis: alles geven ze op om toch maar achter de computer te blijven zitten.’

Marco: ‘Ik verwerkte de dood van mijn moeder door te gamen.’

Duizenden manga’s

Janneke: ‘Veel ouders zijn blij dat hun kinderen braaf thuis zitten, achter de computer. Dan heb ik liever dat mijn kind uit gaat, experimenteert, meisjes ontmoet, de echte wereld ontdekt’ 24

‘Als kind was Kenny al aan het tv-scherm gekluisterd’, vertelt zijn moeder Janneke, een psychologe. ‘Hij heeft een lichte vorm van ADD en kan zich heel moeilijk concentreren. Een computer hield wel zijn aandacht vast. Omdat hij op een klassieke school niet bij de les kon blijven, hebben we hem naar een computerschool gestuurd.’ Daar liep het fout. Ongemerkt. Kenny was intelligent genoeg om voldoende punten te halen en sluw genoeg om zijn echte computergebruik voor ouders en leraars verborgen te houden. Terwijl hij oefeningen hoorde te maken, keek hij naar duizenden Japanse mangafilmpjes. Thuis had hij geen eigen computer, maar ’s nachts sloop hij naar beneden om in de huiskamer te gamen. ‘Ik heb geleerd om heel goed te liegen’, zegt de tiener. Tot zijn 16de ging Kenny nog weleens met vrienden op stap of uit sporten. Vanaf het zesde middelbaar was er alleen nog maar tijd om te gamen. Hijzelf zag daar geen graten in – ‘ik voelde me prima achter de computer’. Zijn moeder wél. ‘Maar ik stond alleen. Andere ouders begrijpen het probleem niet. Alle jongeren gamen toch, zeggen ze dan. Of ze willen het probleem niet zien, omdat hun eigen kind ook extreem veel tijd achter het scherm doorbrengt. Ook op school kreeg ik geen gehoor. En als ik Kenny het gamen verbood, ging hij gewoon bij vrienden spelen. Of lag hij op bed niets te doen.’ Kenny’s gameverslaving liep volledig uit de hand toen hij op kot ging. Hij studeerde

Marco: ‘Anderen verdrinken in de alcohol. Ik verdronk in de games. Lichamelijk was ik misschien niet verslaafd, maar wél mentaal’ in de echte wereld begeeft, want hij was de mooiste periode van zijn leven aan het verspillen.’

‘Ik mis mijn avatar’

In de jeugdkliniek leren jongeren gecontroleerd met de computer om te gaan.

Maarten: ‘In de games kwamen mijn talenten tot ontplooiing: mijn strategisch inzicht, kansberekening, organisatietalent. Ik kreeg aanzien dat ik in het echte leven niet had’

sinologie, maar kwam zijn studentenkamer niet meer uit. Dagen en nachten speelde hij het onlinespel League of Legends, dat miljoenen fans telt. Terwijl hij wereldwijd virtuele vrienden maakte, leerde hij op de hogeschool niemand meer in levenden lijve kennen. ‘Mijn dagen zagen er allemaal gelijk uit. Ik sliep tot elf uur, dan ging ik noedels kopen en begon ik te spelen tot de ochtend. Ik kwam mijn kamer alleen nog uit om te plassen. Duizenden euro’s zijn eraan opgegaan. Eigen spaarcenten en geld van mijn ouders – zonder dat ze het wisten.’ Kenny besefte wel dat hij zijn schooljaar aan het verspelen was. ‘Maar telkens als ik me daar rot om voelde, kroop ik terug achter de computer. Ik maakte mezelf wijs dat mijn vrienden evenveel tijd achter het scherm doorbrachten, maar zij wisten wel regelmaat te houden. Mijn leven, daarentegen, draaide volledig rond games.’ Het jaar 2012 moest beterschap brengen, nam Kenny zich voor. Maar toen hij in januari helemaal niet meer naar school ging, sloeg hij zelf alarm. Zonder professionele hulp zou hij zijn leven niet op de sporen krijgen. Twee weken later kon hij opgenomen worden in IrisZorg, om drie maanden af te kicken. Tot grote opluchting van zijn moeder. ‘Ik hoor veel ouders zeggen dat ze blij zijn dat hun opgroeiende kinderen braaf thuiszitten, achter de computer, in plaats van te experimenteren met alcohol of achter de meiden aan te gaan. Dan heb ik liever dat mijn kind uitgaat, meisjes ontmoet. Kortom, dat Kenny zich 25

gameverslaving is geen puberprobleem. De gemiddelde leeftijd van een gamer ligt rond de 30 jaar. Een kritieke periode om in de virtuele wereld te verdwalen, is wanneer jongvolwassenen alleen gaan wonen. Of alleen komen te vallen. Maarten is 44, portefeuillebeheerder bij een bank en moest de computer uit zijn huis bannen om weer een min of meer normaal leven te leiden. Hij verloor volledig de pedalen toen zijn relatie stukliep. ‘Na de zoveelste slapeloze nacht meldde ik me aan op een onlinegame dat mijn kinderen geregeld speelden, Runescape. Het begon heel onschuldig, met een paar uurtjes per dag. Mijn kinderen vonden het grappig dat ze hun vader wegwijs moesten maken. Maar het gamen werd snel een vlucht. Ik heb sowieso niet veel zelfvertrouwen in relaties. Het trauma van mijn scheiding haalde mijn zelfbeeld compleet onderuit. Maar in Runescape en het spel Tribal Wars kwamen mijn andere talenten wel tot ontplooiing. Mijn strategisch inzicht, kansberekening, organisatietalent... Op een bepaald moment behoorde ik tot de top-10 van 35.000 spelers. Ik kreeg aanzien dat ik in het echte leven niet had.’ De keerzijde van Tribal Wars is wel dat het spel 24 uur op 24 doorgaat. Wie aflogt, dreigt onverhoeds te worden aangevallen en zijn positie te verliezen. ‘Ik sliep niet meer, meldde me ziek op het werk en als ik toch op de bank was, zat ik voortdurende nieuwe strategieën te verzinnen.’ Het gamen sloopte Maarten. Op piekmomenten speelde hij tachtig uur per week. Hij leefde op fastfood en sliep op de bank, verborgen achter gesloten gordijnen. ‘Mijn hele lichaam deed pijn. Familie, collega’s en vrienden zagen wel dat er iets met mij aan de hand was, maar niemand zag de ernst van mijn verslaving.’ Tot er plots twee bezorgde collega’s aan de deur stonden. ‘Ik vond ze indringers, in mijn veilige digitale wereld. Maar ze lieten zich niet afschepen. Toen brak ik. Voor het eerst besefte ik dat ik verslaafd was aan bits en bytes. Dat was twee jaar geleden.’

Gevaarlijk spel: Gameverslaafden in het afkickcentrum

Hulp vinden was niet evident. Uiteindelijk volgde Maarten een dure therapie in een privékliniek in Afrika. ‘Op het einde van de behandeling moest ik symbolisch afscheid nemen van mijn avatar, mijn alter ego op het internet. We hadden samen zoveel meegemaakt... Een beetje sterven, zo voelde het.’ Zeven maanden leefde Maarten zonder games. Maar toen herviel hij, tot twee keer toe. ‘Ik besef goed dat de oorzaak van mijn verslaving bij mijn echtscheiding ligt. Ik ben in therapie geweest, maar verkoos de roes van gamen boven de confrontatie met mezelf. Het is een geleidelijk proces. Een drugsverslaafde herken je aan zijn gedragsverandering. Een gameverslaving kun je lang verborgen houden voor je omgeving. Het is een sluipmoordenaar.’ ‘Gamen bracht structuur in mijn leven en rust in mijn hoofd. Geen troost, wel afleiding. Maar telkens als ik de computer afzette, kwam de pijn in alle heftigheid terug.’ Vandaag is Maarten in therapie bij de privékliniek SolutionS, die ook een vestiging heeft in Antwerpen. Hij werkt aan zijn zelfvertrouwen en een zinvolle tijdsbesteding.

‘Ik leefde op een dieet van chips, cola en noedels.’ Verslaafde jongeren moeten een normaal eet- en slaappatroon herstellen.

Fanatiek of verslaafd

Gameverslaving is onderbelicht en misbegrepen. Gamers houden de discussie af, omdat ze vinden dat hun hobby al te veel wordt gestigmatiseerd. Maar er is ook geen reden voor morele paniek. ‘Velen overdrijven het probleem’, zegt de Nederlandse onderzoeker Tony van Rooij. ‘Bij de grote meerderheid van de jongeren heeft gamen een positief effect. Maar het is wel een feit dat een kleine minderheid verstrikt raakt in hun virtuele wereld.’ Van Rooij, zelf een fervent gamer, ontwikkelde een wetenschappelijke methode om verslaving van hobby te onderscheiden. Hij kwam tot de conclusie dat binnen de leeftijdsgroep van 13- tot 16-jarigen zo’n 3 procent van de gamers moeite heeft om het spelen onder controle te houden. In absolute cijfers gaat het voor Nederland om zo’n 12.000 jongeren. ‘Er is geen harde grens tussen fanatiek en verslaafd gamen’, zegt Van Rooij. ‘Gamen wordt problematisch als de betrokkene zijn gedrag niet meer onder controle heeft. Als hij bijvoorbeeld niet langer

Jelle: ‘De kennismaking met mijn vriendin deed me de knop omdraaien. Ik wil iets van mijn echte leven maken, in plaats van een virtuele held te zijn’ 26

naar school gaat, omdat hij niet kan weerstaan aan de druk om te spelen.’ De Vlaamse student Jelle Willaert (19) heeft tijdens zijn puberjaren de grens tussen fanatiek en verslaafd gamen overschreden. ‘Vier jaar lang heb ik per dag 10 à 12 uur World of Warcraft gespeeld. Tijdens vakantiedagen tot 16 uur. Ik was de leider van een guild. Ik voerde een groep van 25 fervente gamers uit de hele wereld aan. Dan spraken we een bepaald uur af om vijf uur lang op monsters te jagen en attributen te verzamelen. Het is die druk van de online-community die verslavend werkt. Ik wilde verder en verder raken in het spel.’ Online-rollenspelen hebben verslavende kenmerken, erkent Jelle. Toch legt hij de oorzaak voor zijn verslaving bij zichzelf. ‘Het was gemakzucht. Gamen is leuk. Het geeft een kick om anderen te overtroeven. Eerst doe je er alles aan om bij een guild te horen. Eens je bij die elite bent, kun je geen afstand meer doen van je status.’ Ondertussen hadden zijn schoolvrienden andere interesses ontdekt. Uitgaan, de meisjes, festivals. ‘Ik ben vrij sociaal, maak graag een babbeltje. Maar op den duur nodigden ze me niet meer uit, omdat ik toch altijd de voorkeur gaf aan een avond gamen. Ik studeerde onder mijn niveau, moest een jaar overdoen en was driekwart van mijn vrienden kwijt. De kennismaking met mijn vriendin deed me de knop omdraaien. Ik wil iets van mijn echte

Joep: ‘Ik stond op na de middag, zette koffie en gamede tot vier uur. Dan ging ik muesli en yoghurt kopen, wandelde langs de coffeeshop en speelde verder tot negen uur. Na een bezoek aan het frietkraam ging ik door tot 4 uur ’s nachts’ leven maken, in plaats van een virtuele held te zijn. Ik gun mezelf nog een uur gamen per dag.’ Volgend jaar wil Jelle toegepaste informatica studeren. Hij wilde alleen zijn verhaal vertellen als de gamesector niet in een slecht daglicht zou worden gesteld. ‘Games zijn entertainment. Zolang je met mate speelt, is er niets schadelijks aan. Ik was de uitzondering op de regel.’ Maar de Nederlandse onderzoeker Van Rooij vindt toch dat de sector niet helemaal vrijuit gaat. ‘Het is simpel: hoe leuker het spel, hoe beter de verkoop. Spelontwikkelaars bouwen daarom mechanismen in die aanzetten om voort te spelen. Verschillende onlinespelen zijn oneindig. Je raakt nooit uitgespeeld. Er ontstaat ook een sociale dynamiek, met competitie en groepsdruk. En men bouwt vernuftige beloningsmechanismen in, net moeilijk genoeg om uitgedaagd te worden, en net haalbaar genoeg om te blijven doorgaan. Op zich kun je dat de sector niet kwalijk nemen, maar men zou de consument beter moeten informeren over de mogelijke risico’s.’

Gamen op speed

Jelle raakte van zijn verslaving af door eigen wilskracht. En dankzij zijn lief. Zijn Nederlandse leeftijdsgenoot Kevin had de professionele hulp van IrisZorg nodig. ‘Wij proberen vooral hun sociaal leven weer op de sporen te krijgen’, zegt therapeut Marius Nabuurs van de jeugdkliniek. ‘We helpen onze patiënten om een gezonde daginvulling te vinden, hun sociaal leven te herstellen en ze nieuwe vormen van beloning te geven.’ In zekere zin wacht gamers een moeilijkere toekomst dan drugsverslaafden, vertelt Nabuurs. ‘Drugs moet je zoeken, een computer kun je niet ontlopen. Ze moeten leren hun computer gecontroleerd te gebruiken.’ Gameverslaafden zijn gemiddeld intelligente jongeren, maar vaak sociaal minder vaardig. ‘Ze zijn meer in zichzelf gekeerd. Soms ook wat depressiever, of gepest geweest. Men beweert soms dat obsessief gamen de schuld is van de ouders. Maar vele ouders van onze gameverslaafden zijn goede opvoeders, die met hun andere kinderen geen problemen hadden. Het illustreert dat gamen echt wel een verslaving kan zijn. Bij enkele jongeren helpt het niet om de stekker er uit te trekken.’

Joep Laheij (24) herkent zich niet helemaal in het profiel van de vereenzaamde gamer op zijn kamer. Hij is vlot en maakt makkelijk vrienden. ‘Ik vond van mezelf dat ik nogal luchtig in het leven stond.’ Toch was ook Joep vier jaar lang de slaaf van zijn computer. Omdat hij de behandeling in de jeugdkliniek van Tiel met succes achter de rug heeft, wil hij wel met volle naam in de krant. Vandaag gebruikt hij zijn computer om te studeren en solliciteren. ’s Avonds geeft hij zichzelf een afgemeten uurtje om te gamen. Dat was vroeger wel anders. ‘Als tiener gamede ik al veel, maar er was genoeg sociale controle opdat ik mijn school niet zou verwaarlozen. Bovendien haalde ik zonder veel studeren goede punten, ook al begon ik te spijbelen om te gamen. Ik vond de virtuele wereld intellectueel gewoon veel prikkelender dan school.’ De zaken liepen pas echt uit de hand toen Joep in Amsterdam op kamers ging. ‘Ik zou biopsychologie studeren, maar gamede liever. Voor je het beseft, zit je vast: elke dag begin je met goede bedoelingen. Die stel je uit om te gamen, waardoor je spijt krijgt. Spijt ontvlucht je in het spel, waardoor uitstel afstel wordt.’ Joep blowde ook veel en nam cocaïne. ‘Ik stond op na de middag, zette koffie en gamede tot vier uur. Dan ging ik muesli en yoghurt kopen, wandelde langs de coffeeshop en speelde verder tot negen uur. Na een bezoek aan de friettent ging ik door tot 4 uur ’s nachts.’ Joep voelde zich er niet eens slecht bij. ‘Het voelt zo gemakkelijk om wakker te worden, een hele dag te gamen en je toch goed te voelen. Het was vluchten voor mijn eigen leven.’ Pas toen hij vier jaar op rij was mislukt in zijn studies, besefte Joep dat hij een probleem had. Hij weet het aan de drugs, maar na een gesprek met Marius Nabuurs besefte hij dat zijn probleem voor zestig procent aan het gamen te wijten was. ‘Na twee weken afkicken voelde ik me herboren. Pas toen besefte ik dat ik de afgelopen vijf jaar een depressieve schim van mezelf was geweest.’ www.iriszorg.nl www.addiction-solutions.be http://betergamen.blogspot.com 27

demoniseren noch banaliseren

In Vlaanderen staat de behandeling nog in haar kinderschoenen. Maar het besef dat er een probleem is, dringt door. ‘Vandaag druppelen de gameverslaafden binnen zoals de eerste cannabisverslaafden begin jaren 70’, zegt Mark Tack van het Gentse Centrum voor Verslavingszorg Eclips. ‘Problemen worden ons vooral gesignaleerd via de CLB’s. Scholieren zien hun punten plots dramatisch zakken, hun gedrag verandert of ze vallen in slaap tijdens de les. Blijkt dat ze de hele nacht gamen en overdag met hun hoofd bij nieuwe spelstrategieën zitten.’ ‘Het is zoeken naar de gouden middenweg tussen demoniseren en banaliseren. Er is niets mis met gamen op zich, zolang de balans met andere activiteiten in evenwicht blijft. Problemen ontstaan als een genotsmiddel dient om een leegte te vullen.’ Nog te vaak ontwikkelt een gameverslaving zich sluipend, is de ervaring bij Eclips. Tack wijt het aan de digitale kloof. ‘Alcohol behoort tot de leefwereld van ouders. De meesten weten wanneer drinken problematisch wordt. Bij games weten ouders niet waar de grens ligt. Computerspelletjes zijn betaalbaar, handig om kinderen rustig te houden en goed voor hun ontwikkeling. Als het uit de hand loopt, trekken ze te laat aan de alarmbel.’ www.druglijn.be

Franco Dragone, ceo van een DroomFabriek

‘ik wil een eiland creëren tegen de tristesse’ Hij schonk de wereld Cirque du Soleil. Nu exporteert hij zijn eigen spektakels, bouwt theaters in China en brengt kunst naar Las Vegas. Franco Dragone. Groot, gek, rijk godenkind uit de Borinage. Zijn vader dolf steenkool, hij sterrenstof. ‘Ik deed de vaat en schreef liedjes in mijn hoofd.’ 60 wordt hij. En hij hunkert naar een nieuwe lente. ‘De wereld is oud en moe. Laten we een bladzijde omslaan.’ Filip Rogiers, foto’s Jimmy Kets

jaar. En voor het eerst voelt hij zich gekwetst in wat hij zijn âme d’enfant noemt. Hij zit aan een verder lege tafel in zijn kantoor in La Louvière, waar de zetel van zijn Franco Dragone Entertainment Group is gevestigd. Kortweg: la compagnie. De stores heeft hij gesloten. Dragone kan niet tegen zonlicht, buitenshuis draagt hij een donkere bril. Hij praat stil en zacht. Maanden hebben we hem proberen te strikken voor dit interview. De Waals-Italiaanse mijnwerkerszoon is drukbezet. De helft van de tijd hangt hij ergens

in de wolken, pendelend tussen Europa en China. Meer dan tien jaar geleden verliet hij Cirque du Soleil en stichtte zijn eigen droomfabriek in de streek van zijn kinderjaren, in de Rue de Belle-Vue. De straatnaam belooft een uitzicht dat er niet is. Misschien heeft Dragone zich hier met opzet gevestigd. Verzin zelf het uitzicht. Make believe. Het is zijn vak. Dragone grossiert in illusionisme. Hij verandert zelfs water in dansende draken. Honderdduizenden Chinezen hebben zich al vergaapt aan The House of Dancing Water, zijn spektakelshow in Macao. In de nasleep daarvan sloot hij met een Chinese tycoon een 28

miljardencontract. De komende jaren zal hij in vijf Chinese steden evenveel theaters bouwen. Dat stond eerder al in een drietalig persbericht. Zo eentje dat uitroeptekens te kort komt. ‘2011 was een zeer succesvol jaar en het kondigt boeiende vooruitzichten aan voor 2012!’ ‘Welja, het jaar van de draak’, zegt Dragone, zonder jubel in zijn stem. Het is dag tien van de koudegolf en in La Louvière wil het water zich in geen enkel fabeldier laten veranderen, alleen in ijs. Dat er iets geknakt is in deze man: het komt er terloops uit, als een voetnoot bij deze fabuleuze, woelige tijden. Want het echte »

Franco Dragone, ceo van een DroomFabriek

spektakel vandaag, is dat niet het Tahrirplein, Damascus, Athene? En de blijvende depressie in zijn eigen achtertuin? Dragone is groot, rijk en geslaagd. Maar niet altijd even gelukkig. ‘Toen ik hier in 2001 begon, vond ik het een deprimerende omgeving. De mensen liepen er triest bij. Ik begreep ook wel waarom. Elke week sloot er een fabriek. Nog altijd trouwens, of opnieuw. Er is jammer genoeg niets veranderd. Ik heb daar altijd iets tegen willen ondernemen. Ik wou een eilandje creëren, un petit rayon de soleil dans cette tristesse. Hoe kunnen de mensen hier van de wereld gaan houden als ze zichzelf niet graag zien?’

Ondernemen is vechten

U begon uw carrière als een kind van uw tijd. Post-68, sociaal geëngageerd theater. Wat vertelt de wereld Franco Dragone vandaag?

‘De cirkel is in zekere zin rond. Ik ben geboren in een crisis en ik heb nooit anders geweten dan dat ik uit die grauwe realiteit wou ontsnappen. Ik had de verbeelding nodig als brood. Iemand heeft eens gezegd: wanneer er in je leven meer is wat je betreurt dan wat je doet dromen, word je oud. Ik droom nog altijd liever dan dat ik spijt heb van iets. Een project uit de grond stampen, een droom vormgeven, dat is nog altijd het mooiste wat er is. Dichter dan dat kun je niet komen bij dat bijzondere gevoel van eeuwigheid. Als je dat niet meer hebt, begin je de dagen en uren te tellen.’ Wat schrikt u het meeste af: ouder worden of creatief opdrogen?

‘Het contact verliezen met het publiek. Dat is genadeloos. Theater is een permanente meditatie. Als je op de planken staat, moet je met heel je lichaam en geest in het moment staan. Dwaal ook maar even af naar het verleden, of naar wat er na dat ene moment volgt, en de veer breekt. Als je vals speelt op de planken, voelt het publiek dat meteen. Als je in het echte leven vals speelt, voel jij het alleen. Dan kom je terecht in de tristesse, in een toestand van nostalgie en voortdurend gemis.’ Wat mist u dan precies?

‘Wel, voor het eerst in mijn leven heb ik het gevoel dat mijn kinderziel gekwetst is. En dat kinderlijke, het recht om te spelen, daar staat of valt voor mij alles mee. Vermoeidheid en stress spelen me parten, denk ik. Er komen nogal wat problemen kijken bij het leiden van een compagnie als deze.’

‘Het strafste kunstje dat we met Cirque du Soleil ooit hebben uitgehaald, is de jobcreatie. Er werken nu 5.000 mensen’ De ondernemer in u heeft de kunstenaar gefnuikt?

‘Ik ga het zover niet laten komen, maar ja, die schizofrenie draag ik mee. Zelfs al geloof ik dat je ook als ondernemer een beetje kind moet blijven om altijd weer nieuwe projecten te verzinnen, het is toch een andere wereld. Het is vooral belangrijk dat je je blijft amuseren. Toen ik pas getrouwd was, hadden we geen vaatwasser. Ik deed de vaat en intussen schreef ik liedjes in mijn hoofd en droomde ik van spektakels. Ik was ook kantoorbediende in die dagen. Ik was altijd en overal aan het spelen. Ondernemen is toch een ander vak, zeker als 30

je het niet mee hebt van thuis. Het is mijn milieu niet. Je moet pragmatisch kunnen zijn, veeleisend ook. Ondernemen is geen spel meer, maar een gevecht. En ik hou niet van vechten. Ik zie ervan af om anderen te zien lijden.’

Niet alleen Ai Weiwei

Om terug te keren naar de wereld hierbuiten: er wordt wat afgezien dezer dagen.

‘Wat me verontrust, is dat onze band met dat lijden zo virtueel wordt. Soms zie ik op het vliegtuig een B-film, uit de Hollywood-fabriek. En dan moet ik huilen. Terwijl ik onbewogen

‘Ik ben niet alleen met mijn hart bij de 99, ook met mijn daden. Er zijn mensen die uitsluitend rijkdom willen vergaren. Er zijn ook anderen, zoals Warren Buffett. Die interesseert mij meer. Ik wil iets doen voor deze streek’ kan zitten kijken naar de beelden van een slachtpartij of een oorlog op het journaal. Dan heb je toch een probleem? Ik kom op veel plekken in de wereld, in China en India, in gegoede en minder gegoede milieus. Maar als ik thuiskom, in La Louvière, denk ik vooral aan de mensen hier. Hoe kijken de kinderen van onze kinderen naar deze wereld? Hebben ze het nog in zich om te revolteren? Ik heb veel bewondering voor mensen die nog op straat durven te komen en protesteren.’ U sympathiseert met de indignados?

‘Ik maak er deel van uit. (aarzelt) Denk ik. Het klinkt een beetje pretentieus, wellicht. Het is in de mode en het is verleidelijk om er je karretje aan te hangen. Maar het is ook echt zo: ik onderhoud graag mijn vermogen om verontwaardigd te zijn. Het geeft mij energie. Het stelt mij gerust dat er in de Arabische wereld mensen in staat zijn geweest om messianistische dictators te verdrijven. Zelfs als die revoluties gekaapt worden. We moeten ons misschien wat bescheidener opstellen. Niet zo hautain willen oordelen over opkomende democratieën. Ons eigen model van democratie is verouderd. We moeten het niet per se willen exporteren naar andere landen.’

Dat zegt u ook omdat u gigantische zakelijke belangen hebt in China?

‘Wel, er is inderdaad nogal wat kritiek op China en op het werk dat ik daar doe. Dat land is in volle verandering, meer en fijnmaziger dan we van hieruit zien. Ze vinden daar hun eigen democratie uit. Er is een jonge bevolking volop bezig met de constructie van nieuwe dromen. Die boot houden ze niet af. In de bioscopen loopt momenteel een film, Let The Bullet Fly. Een kaskraker, groter dan Amerikaanse blockbusters. Die prent vertelt het verhaal van een bende die in een stad de macht van een falende burgemeester overneemt. Onder de waterlijn is het een lange aanklacht tegen de corruptie in China.’ ‘Er is niet alleen Ai Weiwei, weet u. Er zijn veel kunstenaars in China die de kiemen van het verzet zaaien. Ik heb veel empathie voor iedereen die zich waar dan ook, in China of België, verzet tegen segregatie, tegen onverdraagzaamheid, tegen alles wat onrechtvaardigheid genereert.’

U mag met uw hart wel bij de 99 procent zijn, als ceo speelt u mee in de liga van die ene procent. U sluit contracten voor duizelingwekkende bedragen.

‘Ik ben niet alleen met mijn hart bij de 99, ook met mijn daden. Er zijn mensen die uitsluitend rijkdom willen vergaren. Er zijn ook anderen, zoals Warren Buffett. Die interesseert mij meer. Ik wil iets doen voor deze streek. Ik heb dit bedrijf niet alleen voor mijn eigen plezier opgestart, ik wilde niet alleen een acteur op de planken zijn, maar ook een sociale en economische acteur. Dat is mijn manier om te revolteren. Ik ben altijd doordrongen geweest van het besef: je krijgt het niet op een blaadje, je moet het zelf gaan halen.’ ‘Het strafste kunstje dat we met Cirque du Soleil ooit hebben uitgehaald, is de jobcreatie. Er werken nu 5.000 mensen. Dat zijn 5.000 mensen die niet in moeilijke omstandigheden in een fabriek moeten werken. Ik vind dat een hele verdienste. Dat wou ik hier in La Louvière ook doen. Vroeger ging ik in fabrieken en cafés zingen, maar als mijn liedje of toneelstukje uit was, vertrok ik en bleven de mensen achter in dezelfde slechte omstandigheden. Door een compagnie op te richten, werd ik zelf ook werkgever.’

Maar u bent trouw gebleven aan uw debuut als theatermaker? De commedia dell’arte, Dario Fo.

‘Voilà. Ik vind niet dat ik mezelf verloochend heb. Mijn ouders wilden nooit dat ik theater zou gaan doen. Ze zagen mij liever naar school gaan, een vak leren. Elektricien, technicus,

advocaat. Toneel? Dat was niet ernstig. Ik heb dat dus altijd en cachette moeten doen. Ik kwam er in een heel ander milieu terecht. Mijn vrienden gingen niet naar het theater. En ik voelde me er zelf ook niet helemaal thuis. Het was te veel cinema. Ik heb die barrières willen doorbreken en daarom heb ik het genre van het actietheater opgezocht. Ik wou mijn vroegere vrienden er ook bij.’ ‘We zijn wat onze ouders van ons gemaakt hebben. Had er in onze keuken een piano gestaan, dan was ik nu misschien muzikant. Er was geen piano, wel een accordeon. Ik ben me nogal bewust van het bestaan van sociale klassen. Zelfs al zijn we er hier in het Westen vrij goed in geslaagd om de kloof tussen arm en rijk niet zo te laten gapen, je gomt ze niet weg. Het theater was voor mij een manier om die verschillen te verkennen. Het is trouwens Dario Fo, geïnspireerd door Bertolt Brecht, die zei: “Un franc pour le pain, trois francs pour le théâtre.’’’ ‘Dat gaat er niet uit bij mij. Ik moet iets kunnen delen, ik wil de mensen iets geven. Dat klinkt katholiek, ik weet het, ook al ben ik niet gelovig. Ik heb het van Jacques Attali (invloedrijke Franse econoom, intellectueel en schrijver, red.). Hij zei: we hebben gelijkheid en vrijheid gehad, nu is het tijd voor de derde utopie, die van de broederlijkheid. En als ondernemer zit die motivatie er nog altijd in.’

Tranen in Vegas

Toch vertoeft u nu al jaren in een heel andere wereld, ver weg van uw roots. Klopt het dat u de eerste avond die u in Las Vegas doorbracht, hebt zitten huilen als een kind op uw hotelkamer? Ontheemd.

‘Affreux was het.’

‘Soms zie ik op het vliegtuig een B-film, uit de Hollywood-fabriek. En dan moet ik huilen. Terwijl ik onbewogen kan zitten kijken naar de beelden van een slachtpartij op het journaal. Dan heb je toch een probleem?’ 31

U zei het zelf al: u ontsnapt niet aan de schizofrenie. Kunst of commercie? Wat u ook doet in China, het dient vooral om mensen te lokken naar luxeboetieks, hotels en casino’s. Dat is namelijk wat de tycoon met wie u in zee gaat, Dalian Wanda, doet.

‘Dat is zo. En dat weegt soms. Ik heb destijds niet voor niets Cirque du Soleil verlaten. Ik vond dat we te veel vijfjarenplannen aan het maken waren. Wat begon als creatieve avantgarde, was verworden tot een businessmodel. Het stond de artistieke dromen stilaan in de weg.’ ‘Ik ben dan met deze compagnie begonnen, maar een makkelijke weg is dat niet geweest.

Franco Dragone, ceo van een DroomFabriek

‘Weet u waarvan ik echt droom? Ik wil een van de grootste compagnies van de planeet ontwikkelen. Ik droom ervan om 20.000 werknemers in dienst te hebben’ 32

In maart 2001 zijn we gestart, op 11 september veranderde de wereld. De financiële crisis is ook niet begonnen in 2008. Toen we eind 2010 The House of Dancing Water in première konden laten gaan, was dat een enorme ontlading. We hadden dat niet alleen om economische redenen broodnodig. Na Macao kon ik kiezen: of ik deed verder als ondernemer of ik ging opnieuw mijn eigen artistieke weg op.’ ‘Hoe rijm ik de kunst met de economie? Die spanning is er altijd geweest. Ik ben er nog altijd niet in geslaagd om mijn artistieke dromen te realiseren, en dat blijft mij frustreren. Je moet het economisch goed doen om verder te kunnen ontwikkelen, om te innoveren en om op het einde van de maand salarissen te betalen. En je moet tegelijkertijd als kunstenaar risico’s kunnen blijven nemen, anders verras je niet meer. Toch kunnen wij het ons niet veroorloven om, zoals in het gesubsidieerd theater, uitsluitend een artistiek laboratorium te zijn. Zoals de Britse regisseur Peter Brook zei: een kok probeert zijn experimentele gerechten ook niet meteen uit op een publiek. Als wij iets serveren, moeten we al zeker zijn dat het gesmaakt zal worden.’ ‘Las Vegas krijgt elk jaar 40 miljoen toeristen over de vloer. Als je zoals wij het privilege hebt om daar met je show zo’n publiek te bereiken, ben je ook verplicht om heel goed na te denken over wat je het voorschotelt. Dat moet het nec plus ultra zijn, het beste wat je in huis hebt. Ik heb het al zo vaak gezegd tegen mijn vrienden in de theaterwereld: doe mee, stort jullie in de wereld van het entertainment. Want als jullie het niet doen, wordt het terrein ingepalmd door mensen die hamburgers maken. Des producteurs de merde.’ ‘Veelzeggend vond ik de reactie van Anne Teresa De Keersmaeker op Beyoncé die een choreografie van haar heeft geplagieerd. Ze voelde zich gevleid, Anne Teresa, maar ze vond het ook wel straf dat het dertig jaar heeft geduurd voor een stuk van haar eens tot de populaire cultuur doordrong. Daar ben ik dus voor: dat uitmuntende kunst sneller een groter bereik zou krijgen.’

Apocalyps als renaissance

Maar wát zou u dan willen gaan doen, als iemand u van de commerciële druk zou willen verlossen?

‘Daarover hebben we in dit huis de laatste

‘Theatervrienden, doe mee! Stort jullie in de wereld van het entertainment! Want als jullie het niet doen, wordt het terrein ingepalmd door mensen die hamburgers maken. Des producteurs de merde’ maanden heel veel gediscussieerd. (lacht) Dat luxeakkoord met de Chinezen, zoals u het noemt, geeft ons misschien juist de noodzakelijke economische sokkel om te experimenteren. Weet u waarvan ik echt droom? Wat mijn ware project is? Ik wil een van de grootste compagnies van de planeet ontwikkelen. Ik droom ervan om 20.000 werknemers in dienst te hebben.’ ‘Toen het ons als adolescenten soms tegenzat, zeiden mijn vrienden en ik: kom, we zijn weg, we gaan naar Istanbul. En raak je maar tot in Luxemburg, bon, dat is dan toch al in de goede richting. (lacht) Ik heb een doel nodig, een richting, om niet voortdurend in de frustratie van het gemis te moeten leven. Om op uw vraag te antwoorden: ik broed al een halfjaar op een eigen project, niet in opdracht van Chinezen, Indiërs of wie dan ook. Ik heb de laatste tijd veel gesnuffeld in het werk van William Shakespeare, Bertolt Brecht, John Steinbeck en vele anderen.’

Ik vind het niet jammer dat men de ruïnes van die oude fabrieken sloopt. Ze herinneren mij toch maar aan alles wat hier fout is gelopen: aan de mensen die we verloren zijn, aan de schurken die zich verrijkt hebben. Ze gingen lopen met de winst en lieten ons achter met vervuilde gronden en kankers. Arrêtons!’ Tabula rasa?

ik met die mensen op de planken staan. Het thema: wat zou u doen, als de wereld morgen zou stoppen met draaien?’ Franco Dragone, makelaar in dromen, schenkt zijn volk straks een nachtmerrie?

‘Net niet! De apocalyps staat ook voor renaissance. Het is het einde van een periode, het luidt iets nieuws in. Wat zou je doen als morgen je laatste dag was? Die vraag zal ons misschien dwingen om dieper na te denken over een ander leven.’ U smacht naar een nieuwe Sacre du Printemps?

‘Eerder zoiets, ja. De wereld is oud en moe. Laten we een bladzijde omslaan. We zijn daar ook in deze regio niet zo sterk in. Mijn kameraden, Elio en andere linkse vrienden, zullen het niet graag lezen, maar ik zeg: sluit de fabrieken. Anders blijft de doodsstrijd duren.

‘Het einde.’ Euh...

Uw oude kameraad Elio kan het tij niet keren, denkt u?

‘Ik respecteer zijn geduld. Maar ik vind dat het allemaal iets meer mag zijn. En ik wil er dan ook iets meer uithalen dan theater om het theater. Ik heb nog altijd geen behoefte aan een toneelstuk waarmee ik een lijntje aan de culturele agenda toevoeg.’ ‘Ik droom er al langer van om eens een massa mensen op scène te brengen en dat ga ik nu ook doen. Ik zoek vijftig werklozen, uit Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Die wil ik hier in huis opleiden. Ze leren acteren, dansen, spelen. Ik ga mijn oproep lanceren op de eerste dag van de lente en op de eerste dag van de winter wil

Geschiedenis schrijven

Daarmee zijn we terug bij het begin en bij een van uw grote voorbeelden: Leonardo da Vinci. De verbeelding verzet bergen.

Op zoek naar?

‘Wel, er wordt toch heel veel gesproken over het einde van de wereld en de apocalyps. Overal hangt er malaise in de lucht. Ook in België.’

‘Tabula rasa! Vertrek van een wit blad. Anders blijven we bezig met palliatieve zorg. Ik herinner me nog dat we op straat kwamen om te protesteren tegen een verlaging van de werkloosheidsuitkeringen. Bijna onzichtbaar is onze maatschappelijke pijngrens opgerekt. We voelen de prikken amper, omdat ze worden toegediend in homeopathische doses. We zijn trots als we in een fabriek van 400 mensen 230 jobs kunnen redden! Sinds generaties zit het fatalisme in onze genen. Wij zijn een volk van kop in kas, we durven niet te dromen van iets groters of beters. Meno male, het minste kwaad: mijn ouders zijn geboren met die woorden in de mond. Mijn vader had een werkongeval. Mijn moeder en ik zaten naast zijn ziekenhuisbed toen hij wakker werd. Mama huilde. “Och,’’ zei mijn vader, “het had erger kunnen zijn.’’ Putain! Hij was drie vingers kwijt! Laten we stoppen met kletsen. Laten we liever iets opbouwen.’

‘Meno male, het minste kwaad: mijn ouders zijn geboren met die woorden in de mond. Mijn vader had een werkongeval. Mijn moeder zat te huilen naast zijn ziekenhuisbed. “Och,” zei hij, “het had erger kunnen zijn.” Putain! Hij was drie vingers kwijt!’ 33

‘Vorige zomer toen we in Macao aan het repeteren waren, dacht ik op zekere dag: dit is wat ik wil. Alles zat goed: het spektakel, de techniek, de kostumering, de mensen. En er was de stad zelf. Een stad die zichzelf wil vernieuwen. Het voelde aan als een historisch moment. Ik dacht: ik wil alleen maar geschiedenis schrijven. Het gebeurt nu, in de BRIC-landen. Brazilië, China, Rusland, India. Met alle problemen en contrasten die er bij komen kijken, maar het beweegt wel. Wat een contrast met het minimalisme waarin we ons hier soms bevinden. Er wordt te veel over tristesse gepraat.’

Pascal Verbeken, auteur van Arm Wallonië, zei over u: ‘Geef Wallonië duizend Dragones en de streek raakt uit de put.’

‘Heeft hij dat echt over mij gezegd? Wat een fijn geschenk, zeg. (lacht) Ik denk niet dat ze dat boek hier in de streek gelezen hebben. Jammer.’

beeldverhaal

Wat schaft de wereld? We zijn een volk van calorietellers geworden. De Amerikanen op kop - geobsedeerd. En dan nog meestal zonder resultaat. De Amerikaanse fotograaf Peter Menzel en zijn vrouw (en schrijfster) Faith D’Aluisio gingen wereldwijd calorieën tellen. Ze portretteerden 80 mensen in 30 landen, samen met wat zij eten op één doordeweekse dag. Ontstellend simpel concept, net zo ontstellend veelzeggende beelden. Wat zegt iemands eten over het leven dat hij leidt, over de mens die hij is? Meer dan we zouden denken. Dan we zouden willen ook, misschien.

Jemen Saada haidar (27) 1,48 m, 44,5 kg Huisvrouw 2.700 kcal per dag

Verenigde Staten Mariel Booth (23) 1,75 m, 61 kg Model en student aan New York University 2.400 kcal per dag 35

Mariel Booth beseft dat haar gewicht te laag is en ze geeft ook toe zich beter te voelen als ze wat meer weegt. Maar dat wil ze toch liever niet, omdat ze dan naar eigen zeggen veel minder verdient.

beeldverhaal

Bangladesh alamin hasan (12) 1,38 m, 31 kg Kruier in het treinstation van Dhaka 1.400 kcal per dag Alamins vader verliet het gezin enkele maanden geleden, sindsdien kan zijn moeder niet meer genoeg eten voorzien. Alamin sprong op de trein richting Dhaka en werkt er - clandestien als kruier. Hij koopt eten bij straatverkopers: voor 20 eurocent heeft hij een groentencurry met rijst. Met wat geluk verdient hij een halve euro per dag.

china Xu Zhipeng (23) 1,88 m, 71 kg Digitaal grafisch vormgever en gamer 1.600 kcal per dag Leeft dag en nacht voor zijn computer, op zijn gehuurde stoel in het Ming Wang Internet Café in Shanghai. Slaapt er ook meestal, gaat één keer per week douchen bij een vriend. Gamede ooit drie dagen aan één stuk.

egypte Fadlallah (40) 1,72 m, 75 kg Kamelenverkoper 3.200 kcal per dag

ecuador Maria erMelinda ayMe sichigalo (37) 1,60 m, 54 kg Boerin in Andes 3.800 kcal per dag Deze moeder van acht bereidt alle maaltijden gehurkt, boven een open vuur in haar ‘keukenhuis’. De basis bestaat uit granen en groenten, vlees is er alleen bij hoogst uitzonderlijke gelegenheden.

Namibië Viahondjera Musutua (23) 1,72 m, 72 kg Himba-vrouw 1.500 kcal per dag Deze moeder van drie woont in een klein dorpje op zeven uur wandelen van het dorp van haar vader. Jaarlijks gaat ze één keer langs om haar deel van de familie-maïs op te halen. Ze draagt een zelfgemaakte geitenlederen rok en een erembe, de traditionele hoofdtooi voor getrouwde vrouwen.

beeldverhaal

italiĂŤ riccardo casagrande (63) 1,72 m, 63,5 kg Broeder 4.000 kcal per dag Al twintig jaar is broeder Casagrande verantwoordelijk voor de keuken, daktuin en wijnkelder van de kerk San Marcello al Corso, vlakbij de Spaanse Trappen in Rome. De broeders eten typisch Italiaanse familiegerechten, samen in een grote eetruimte. En roken al eens een sigaretje. Al dan niet samen.

beeldverhaal

kenia noolkisaruni tarakuai (38) 1,65 m, 46 kg Masa誰-herderin 800 kcal per dag

Noolkisaruni Tarakuai is de derde van de vier vrouwen van het Masa誰-dorpshoofd. Traditioneel bestond het dieet van de semi-nomadische stam uit vlees, bloed en heel veel melk, maar tegenwoordig steunt het meer op ma誰s en aardappelen. Noolkisaruni eet vandaag ma誰smeelpap (op de foto is de halve portie te zien), een banaan (haar bezorgd door haar man) en drinkt thee met een beetje melk en suiker.

Verenigde staten Felipe adams (30) 1,77 m, 61 kg Irak-veteraan 2.100 kcal per dag

Felipe Adams - hier thuis in CaliforniĂŤ, samen met zijn ouders - raakte verlamd in Bagdad, door de kogel van een sluipschutter. Fantoompijnen teisteren hem voortdurend. Het voelt als elektrische schokken - tientallen keren per dag.

What i eat around the World in 80 diets peter menzel & Faith dâ&#x20AC;&#x2122;aluisio Ten Speed Press www.menzelphoto.com

EMILE ROEMER: RODE LOBBES NEEMT DEN HAAG IN

ROEMER HAS IT

‘Helaas, hij heeft het echt te druk’, was de eerste reactie toen we Emile Roemer om een interview vroegen, meteen nadat zijn Socialistische Partij in de peiling van 22 januari de grootste van Nederland was geworden. Was het écht te druk, of wilden Roemer en co zich eerst bezinnen over hoe je reageert op zo’n weelde? ‘Ondertussen blijft een zeer rechts kabinet wel de lakens uitdelen.’ Steven De Foer, foto’s Johan Jacobs

aar is de tijd dat de SP nog ‘kleinlinks’ werd genoemd, of ‘het rode geweten van de PvdA’? Inmiddels zet de tendens in de peilingen verder door. Volgens de jongste enquête van TNS-Nipo zou de SP vandaag in de Tweede Kamer 36 zetels halen. Dat zijn er vier meer dan de liberale VVD van premier Mark Rutte. Het zijn er zelfs meer dan de twee andere traditionele partijen PvdA (17) en CDA (13) samen. De PVV van Geert Wilders houdt er nog 20 over. Na enkele weken geduld ontvangt Roemer ons dan toch, op een dinsdagavond in zijn bureau in de Tweede Kamer. Toevallig is dat het bureau waar in de jaren 70 PvdA-legende Joop Den Uyl zat, vóór hij premier werd. Kan

het symbolischer, de machtsovername aan linkerzijde? Roemer (49) blijkt slanker en langer dan we ons hem voorstelden. Zijn vlezige Hollandse wangen bedriegen: als hij er tijd voor vindt, tennist en voetbalt hij. Niet als verdediger, maar als vleugelaanvaller. Linksbuiten, uiteraard. Hij ontvangt ons goedgemutst. Dat overkomt hem vaker - een zonnig humeur is zijn handelsmerk - maar de jongste dagen is er meer dan ooit reden tot blijdschap. De SP-fractie kampt met een muizenplaag, maar belangrijker is dat meer figuurlijke muizen dan ooit in de socialistische kaas bijten. ‘Peilingen zijn maar peilingen. Ondertussen deelt een zeer rechts kabinet de lakens uit in Nederland en blijven wij in de Tweede Kamer 42

dezelfde vijftien zetels behouden. Politiek is de jongste jaren enorm veranderd. De zuilstemmen zijn verdwenen. Vroeger stemde je op de KVP - later het CDA - als je uit een katholiek gezin kwam, op de SDAP - later PvdA - als je uit een arbeidersnest kwam, en op de VVD als je ouders ondernemers waren. Nu zijn de kiezers onthecht. Door de snelle communicatie met sociale netwerken wordt er razendsnel geswitcht, van de ene kant van het politieke spectrum naar de andere.’ Het is niet dat Roemer niet wil genieten, het is dat hij weet dat het over drie maanden helemaal anders kan zijn. Hij verwijst naar Rita Verdonk, ‘IJzeren Rita’. ‘Die stond ook op 26 zetels in de peilingen. Bij de volgende verkiezingen haalde ze er geen enkele.’ Maar Roemer wil niet rond de pot draaien.

EMILE ROEMER: RODE LOBBES NEEMT DEN HAAG IN

‘Natuurlijk zit de sfeer goed. De mensen waarderen kennelijk hoe wij opereren en waar we voor staan.’

De juiste antwoorden

De bezuinigingspolitiek van de regeringRutte, die de kleine man raakt waar het pijn doet, speelt uiteraard een grote rol. Toch zien veel waarnemers de populariteit van de SP vooral als een persoonlijke triomf van Roemer. Volkskrant-columnist Bert Wagendorp noemde hem onlangs een goedmoedige lobbes. Volgens Wagendorp laat de SP-leider zien dat de verpakking in onze democratie boven de boodschap gaat. Roemer schudt het hoofd. ‘Verkiezingen zijn geen wedstrijdje sympathie. Mensen die me een aardige kerel vinden, zullen denken: laat die nou eens een quiz presenteren. Ze stemmen me daarom nog niet naar de macht in Den Haag. Hoe charmant je ook overkomt, zonder deugdelijk verhaal red je het niet. Je valt snel door de mand in deze mediamaatschappij, waar de kleinste uitschuiver breed wordt uitgesmeerd.’ Maar die uitschuivers worden door de anderen gemaakt. Waarnemers verklaren het succes ook door het falen van de concurrentie, zoals Job Cohen van de PvdA. Roemer vindt dat te kort door de bocht, maar maakt toch impliciet het proces van de PvdA en Cohen als hij zegt: ‘Je moet de juiste antwoorden kiezen en daaraan trouw blijven. Niet te veel twijfelen, dat nemen de kiezers je kwalijk. Wij vertellen al sinds jaar en dag een consequent verhaal: wij zijn voor sociale rechtvaardigheid en tegen de marktwerking in de publieke sector.’ Consequent, tja. Eigenlijk protesteert de SP vooral tegen alle pogingen om iets van onze sociale verworvenheden terug te schroeven - ook al maken de economische omstandigheden wijzigingen nodig. Conservatief socialisme, heet zoiets. Die benaming wuift hij weg. ‘Conservatief, progressief, wat koop je met zulke woorden? Lees ons programma erop na: wat wij allemaal willen veranderen qua duurzaamheid, onderwijs, controle op de financiële wereld,

‘De kans dat ik ooit met Geert Wilders samenwerk, is even groot als de kans op een fusie tussen Ajax en Feyenoord’ dat is toch niet conservatief? Wij zijn tegen het sociale afbraakbeleid en de tweedeling in de samenleving, maar is dat conservatief? Neem nu de “broodnodige” verhoging van de pensioenleeftijd, van 65 naar 67 jaar. Als iets maar vaak genoeg herhaald wordt, dan gaat iedereen ervan uit dat het zo is. Maar waar komt dat mantra vandaan? Het is pas sinds er extra miljarden bespaard moeten worden, dat iedereen die verhoging noodzakelijk noemt. Maar momenteel is in Nederland slechts 13 procent van de 64-jarigen aan de slag. Is het dan niet veel zinvoller ervoor te zorgen dat iedereen tot zijn 65ste werkt - en dus niet met een uitkering thuiszit omdat hij bij een sanering van zijn bedrijf op zijn 54ste op straat is gezet?’

Sinterklaaspartij

Critici noemen de SP onrealistisch, of zelfs een Sinterklaaspartij. Roemer protesteert. ‘Wij kiezen niet voor de makkelijkste weg, we zeggen nooit nee zonder een alternatief op tafel te leggen. En de feiten geven ons vaak gelijk. Ons verzet tegen de invoering van de euro voor Europa daarvoor klaar was, tegen de ongebreidelde marktwerking in de zorgsector, tegen het opengooien van de Europese grenzen zonder dat de arbeidsmarkt goed geregeld was: allemaal onderwerpen waarop wij al jaren hameren. En waarvan veel kiezers nu zeggen: verdraaid, daarover hadden die lui van de SP toch goed nagedacht.’ Hoe sneller onze West-Europese welvaart om zeep gaat, hoe groter zijn gelijk wordt? ‘Ja. Sinds de doorbraak van Margaret Thatcher en Ronald Reagan in de jaren 80 is zowat de hele 44

wereld een harde neoliberale koers beginnen te varen met de vrije markt als enig kompas. Ook de PvdA heeft daaraan meegewerkt, in de vele kabinetten waarvan ze deel uitmaakte: dat zijn de mensen niet vergeten. Wij hebben ons ondertussen steeds verzet, zeker tegen de marktwerking in onderwijs en gezondheidszorg. Ons huidige succes heeft veel te maken met onze geschiedenis.’ Onze geschiedenis: Roemer snijdt een delicaat onderwerp aan, want de ontstaansgeschiedenis van de SP is niet onomstreden. De Socialistiese Partij - raar spellen was toen modieus in linkse kringen werd in 1972 opgericht in volle stammentwist tussen rode rakkers die het maar niet eens werden over welk extreemlinks model ze moesten volgen. De leiding van het nieuwe partijtje zat vol Mao-aanbidders, die de klassenstrijd desnoods gewapenderhand wilden beslechten. Onder leiding van de lasser Jan Marijnissen, die de partij salonfähiger maakte, werd die band met het maoïsme al vrij snel doorbroken, maar de geschiedenis achtervolgt de SP. Zeker in de rechtse media - de beruchte website GeenStijl en zijn tv-aanhangsel PowNews, maar ook de weekbladen Elsevier en HP De Tijd - wordt Roemer nog vaak op die banden gewezen. ‘Kim Eem-Il Roemer’ noemde GeenStijl hem onlangs. Roemer kijkt, voor de eerste en enige keer, wat geërgerd. ‘Ik vind het flauw dat ze ons veertig jaar later maoïstisch blijven noemen. In de vroege jaren 70 leefden we niet in een informatiemaatschappij zoals vandaag. Zodra duidelijk werd dat maoïsme ook gelijkstond

Roemer ziet regeren met de VVDi van Mark Rutte wel zitten, maar dei Nederlandse premier reageerde koeltjes.i

‘Verkiezingen zijn geen wedstrijdje sympathie. Mensen die me een aardige kerel vinden, zullen denken: laat die nou eens een quiz presenteren. Ze stemmen me daarom nog niet naar de macht in Den Haag’ met schending van de mensenrechten en dictatuur, hebben ze dat gedachtegoed laten vallen.’ Zelf moet Roemer lachen om de vraag of hij ooit met dergelijke revolutionaire ideeën heeft gedweept. Hij was een jonge tiener in de jaren 70, met een vader met een kantoorbaan en een moeder die als verpleegster werkte, in het katholieke Noord-Brabantse Boxmeer. Revolutionair was de sfeer thuis allerminst Maar wel geëngageerd. ‘Mijn moeder was actief in het CDA en

de vrouwenbeweging, ze ijverde voor de emancipatie van plattelandsvrouwen. En mijn drie oudere broers hadden discussiëren als hobby. Mijn ouders hadden nog traditionele ideeën over naar de kerk gaan, uitgaan, studeren in Amsterdam, vriendinnetjes... Mijn broers wilden daar verandering in brengen en verzetten zich sowieso graag tegen alles wat macht had - dat was de jaren 70.’ Met een sterk gevoel van rechtvaardigheid kwam het linkse engagement, al heeft hij zich nooit ‘marxist’ gevoeld. Een grote politieke carrière was niet gepland. Roemer haalde een diploma van onderwijzer en ging vanaf 1986 voor de klas staan. Hij voedde een hele generatie mee op. Moeilijke dingen eenvoudig uitleggen, daar houdt hij van. Toen in de klas, nu in de politiek. Roemer kreeg in 2010 de Klare Taal-prijs voor politici. ‘Mijn ouders leerden ons dat ook aan: als iemand je iets vraagt, geef dan helder antwoord. En als je het niet weet, weet je het niet. Zeg dat dan ook gewoon.’

Wolf in schaapsvacht

Die no-nonsensehouding wordt in Nederland door vriend en vijand gewaardeerd. Een echt spitse prater of debater is hij niet, of toch zeker geen Steve Stevaert of Bart De Wever. De Nederlandse politiek hééft op dit ogenblik geen echt goede praters, behalve Alexander Pechtold van D66 die dan weer te zelfingenomen is om echt in de volksgunst te vallen. Toch heeft hij een reputatie als specialist van oneliners, maar die relativeert hij. ‘Je valt één keer op met iets en het etiket blijft 45

aan je kleven.’ Die ene keer, dat was op het verkiezingsdebat van de commerciële zender RTL, in mei 2010. Drie maanden voor de verkiezingen was Agnes Kant opgestapt als partijleider van de SP. Ze had volledig gefaald in de moeilijke taak Jan Marijnissen te doen vergeten. Roemer werd als volslagen outsider verkozen tot nieuwe fractievoorzitter en lijsttrekker. Sinds 1994 was hij gemeenteraadslid en sinds 2002 wethouder in Boxmeer, maar in Den Haag kende geen hond hem. Twee weken voor de verkiezingen stond de SP op 8 of 9 zetels in de peilingen, terwijl de partij er bij de verkiezingen van 2006 - de grootste overwinning in haar geschiedenis - 25 had gehaald. Het leek dus een ramp te worden. Dat de SP er uiteindelijk toch 15 behield, was vooral Roemers verdienste. ‘Ik moest wat doen’, herinnert hij zich. ‘En de enige kans om in één klap bekend te worden, was uitstekend scoren op dat debat. Ik wist dat de grote namen geen oog zouden hebben voor die nieuweling bij die partij in moeilijkheden. Ik heb me toen een week teruggetrokken in een vakantiehuisje op Texel. Geen campagne gevoerd, maar gestudeerd op de sterke en zwakke punten in alle partijprogramma’s. En toen is dat geweldig meegevallen.’ Mark Rutte kwam als overwinnaar uit het debat, maar in de Nederlandse huiskamers werd vooral gesproken over die gevatte kerel van de SP, die op de vraag waarom zijn partij het zo slecht deed in de peilingen, olijk had geantwoord: ‘U kunt me van alles verwijten, maar niet dat ik te vroeg heb gepiekt.’ Hij beschuldigde die avond de toenmalige premier »

EMILE ROEMER: RODE LOBBES NEEMT DEN HAAG IN

Balkenende en zijn uitdager Rutte, onderling in discussie over de hypotheekrenteaftrek, ook van ‘een wedstrijdje vérplassen. U bent al in ondertrouw en ik maak bezwaar.’ Twee vaak geciteerde quotes op één avond. Voeg daar dat Brabantse accent aan toe en die goedige blik van de lollige-maar-tochzinnige oom: Roemer wordt als verfrissend en authentiek gezien in een wereld van politieke haantjes met dure woorden. ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg, zeiden ze thuis. Daarom heb ik helemaal niets met spindoctors. Die laten je toch maar dingen doen en zeggen die niet bij je passen. Ik wil gewoon zelf nadenken. Met boerenverstand kom je veel verder.’ En veel kiezers blijken dat boerenverstand te appreciëren. Geert Wilders noemde Roemer onlangs ‘een wolf in schaapsvacht’. Hij ziet er aardig uit, maar pas op voor welke standpunten je stemt, bedoelde hij. Toch bleek bij de jongste peiling dat zelfs bij de aanhangers van andere partijen een meerderheid te vinden is voor de meeste SP-standpunten.

65 procent belastingen

De SP stelt zich op als de koene ridder die de sociale verworvenheden verdedigt. Als het aan de partij ligt, gaat het tarief voor de hoogste inkomensschijven naar 65 procent, wat Nederland wereldrecordhouder zou maken. ‘Niet eerlijk’, reageert Roemer. ‘Je moet de totale belastingdruk meten, met allerlei aftrekposten erbij.’ Volgens hem verlaagt vooral de hypotheekrenteaftrek, vrijwel onbeperkt in Nederland en een heilige koe van de liberalen, de reële belastingdruk waardoor die onder de Europese middenmoot ligt. ‘En zeker ver onder de belastingdruk van België.’ Buurtwerk was en is belangrijk in de groei en bloei van de SP. ‘Zonder actie geen fractie, is ons motto. Zo is het destijds begonnen. Ombudsdiensten, lokale initiatieven om de kleine man te helpen. Daaruit is de partij langzaam gegroeid. Op basis van onze nationale resultaten moeten we ook lokaal overal kunnen doorbreken. Toch blijven wij trouw aan het principe dat je eerst enkele jaren

‘Waarom moet wie goed kan kletsen, zijn zakken kunnen vullen? Zelf heb ik een inkomen van ruim modaal. Ik heb elke dag te eten, ik kan mijn zoons laten studeren en ik woon nog steeds in hetzelfde huis. Prima zo’ sociaal en politiek actief moet zijn geweest in de gemeente, voor je je kandidaat mag stellen. Wij willen geen opportunisten die opeens komen meeliften op het succes.’ De SP kwam de jongste maanden geregeld in het nieuws met haar ijzeren partijtucht. Vorige week nog met een conflict rond enkele gemeenteraadsleden, die weigerden een flink percentage van hun wedde af te staan aan de partij en liever zelf een goed doel kozen. ‘Vind je dat ijzeren partijtucht? Op een partijcongres is de afdrachtregel met een meerderheid van 98 procent goedgekeurd. Ik ben daar hartstikke trots op. De dag dat we die regel afschaffen, stap ik uit de SP. Wie aan politiek doet, hoort dat te doen om de wereld te verbeteren, niet om zichzelf financieel te verbeteren. Wij werken met zijn allen aan hetzelfde doel, of je dat nu met straatwerk doet, door de folders te drukken, of door in de gemeenteraad te zetelen. Waarom moet wie goed kan kletsen, zijn zakken kunnen vullen? Zelf heb ik een inkomen van ruim modaal. Ik heb elke dag te eten, ik kan mijn zoons laten studeren - de een voor onderwijzer, de ander voor verpleegkundige - en ik woon nog steeds 46

in hetzelfde huis in Boxmeer. Prima zo.’ Enkele dagen per week blijft hij op hotel slapen in Den Haag. Dat zou wel eens vaker nodig kunnen worden, als hij in het Torentje belandt - zoals het pittoreske hoofdkwartier van de premier heet. Denkt hij daar soms aan? Roemer glimlacht. ‘Ik sluit het niet uit. Als je de politiek ingaat, moet je niet bang zijn om verantwoordelijkheid te nemen. Dus aanvaard ik dat het mogelijk is dat de SP de grootste partij van Nederland wordt, en dat ik dan als lijsttrekker in aanmerking kom om premier te worden. Omdat dat de politieke logica is. Maar verder sta ik er weinig bij stil.’ Er is wel een voorwaarde om premier te worden: de andere partijen moeten ook met jou in zee willen gaan. Veel enthousiasme vertonen ze daar nu niet voor. Aan rechternoch aan linkerzijde. ‘In 2006 werd Jan Marijnissen ook al eens uitgenodigd voor de onderhandelingen, met zijn 25 zetels. Die deur was toen snel weer dicht, maar de tijden zijn veranderd. Wij bewijzen dagelijks dat we kunnen besturen in een coalitie. Dat doen we in heel wat steden en gemeenten, en in twee provinciebesturen. Zeker als we de grootste zouden worden, kunnen ze niet meer om ons heen.’

Wilders, nee toch

De SP is gretig om te regeren. Roemer zei onlangs dat hij ook een coalitie met de VVD van Rutte wel zou zien zitten, maar die reageerde koeltjes. ‘Ik bedoelde ook niet dat wij logische partners waren, ik bedoelde alleen dat ik niets uitsluit. Jullie hebben in België toch ook gemerkt dat je bij een regeringsvorming soms moet gaan voor je vijfde keuze, als alle andere opties niet lukken? Zeg nooit nooit. Ik heb in Boxmeer ook met de VVD bestuurd.’ En een coalitie der populisten, een samenwerking van de zuiderlingen Wilders en Roemer? Het klinkt absurd, maar er zijn al stukken over verschenen in ernstige kranten. Want ‘het standpunt over moslims buiten beschouwing gelaten, lijken beide partijen in veel punten op elkaar’, schreef iemand in de Volkskrant. Roemer helpt de hypothese meteen uit de wereld. ‘De kans op

‘Kijk naar wat er in Griekenland gebeurt: we krijgen binnenkort armoede in Europa. Dus komt onze tijd wel. Je zult een sociaal beleid nodig hebben om de zwaarste klappen op te vangen’

man en dan zonder verpinken een ultraliberaal afbraakbeleid met 18 miljard bezuinigingen steunen? Ik begrijp wel dat je water in je wijn moet doen als je in een regering stapt, maar sociaal-economisch volledig capituleren om alleen maar op die strijd tegen de islam in te zetten?’ Achter Roemers bureau hangt een grappig expressionistisch schilderij, geschilderd door zijn schoonzus. Drie vrouwelijke figuurtjes op een podium. Op het hoogste trapje een knalrode jurk, daarnaast een groene en één met rozen. ‘Voor zo’n coalitie zou ik meteen tekenen’, zegt hij lachend. ‘Maar wees gerust, als wij ooit in een kabinet terechtkomen, zal blijken dat wij ook water in onze wijn kunnen doen. Al moet de wijn wel drinkbaar blijven.’

Geen haast

een samenwerking tussen de PVV en de SP is even groot als de kans op een fusie tussen Ajax en Feyenoord.’ Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar tussen de lijntjes blijkt duidelijk dat de twee elkaar ook persoonlijk niet liggen. ‘Ik zie die overeenkomsten tussen ons niet. Ja, de PVV pleit ook voor meer handen aan het bed, en is net als wij tegen een inkorting van de werkloosheidssteun en een versoepeling van het ontslagrecht. Maar daarmee heb je het wel gehad. Bovendien: hoe geloofwaardig zijn die standpunten, komende van iemand die jaren aan de rechtervleugel van de VVD stond?’ Op de vraag ‘politiek opportunisme?’, geeft hij knikkend antwoord. ‘Alleen al de manier waarop Wilders praat over de islam, maakt hem onverenigbaar met ons.’ Ze vissen nochtans wel in dezelfde vijver van laag opgeleide kiezers. Sinds kort stellen peilers ook voor het eerst vast dat kiezers rechtstreeks van de PVV naar de SP overlopen. Roemer heeft daar een verklaring voor: de crisis en de ‘meer dan 180 verbroken beloften van de PVV. Veel mensen zijn enorm teleurgesteld in de partij. Je voorstellen als partij van de kleine 47

Wanneer die volgende verkiezingen komen, weet hij ook niet. ‘Ik zou flauw kunnen zeggen: in 2015, maar ik hoop natuurlijk dat het huidige rechtse kabinet sneller valt. Ze zitten elkaar voortdurend in het haar. De geloofwaardigheid van het CDA staat enorm onder druk, dat zag je deze week ook weer met dat Meldpunt voor Centraal- en OostEuropeanen van Wilders. De linkerkant van het CDA vindt dat vreselijk. En hoelang kan Wilders zelf blijven meestappen in een kabinet dat de hele sociale zekerheid kapot bezuinigt? Je moet er dus rekening mee houden dat iedere dag hun laatste kan zijn, maar toch denk ik niet dat het zo snel zal gebeuren: hun gezamenlijke haat tegen links is zo groot dat ze zich aan elkaar vastklampen.’ Roemer vertelt het, terwijl hij ons persoonlijk door lege gangen en langs roltrappen naar de uitgang van de Tweede Kamer begeleidt. Haast heeft hij niet om die regering te zien vallen. Omdat hoe harder mensen de broekriem moeten aanhalen, hoe meer succes hij krijgt? ‘Menselijke waardigheid en sociale rechtvaardigheid zijn onze sleutelwoorden. Kijk naar wat er in Griekenland gebeurt: we krijgen binnenkort armoede in Europa. Dus komt onze tijd wel. Je zult een sociaal beleid nodig hebben om de zwaarste klappen op te vangen.’

M M ODERN TIMES

M MODERN TIMES IN [1000 WOORDEN]

IS JOHAN DE NIEUWE ANNEMIE? Het was natuurlijk allemaal toeval, maar luttele dagen nadat Annemie Peeters en Sven Pichal te kennen hadden gegeven dat ze met hun Radio 1-programma zouden stoppen, kwam minister van Economie Johan Vande Lanotte (SP.A) met een spannend voorstel. Nu de klachtenlijn van Peeters & Pichal voorgoed onbereikbaar zou blijven, lanceerde de man van vele oorlogen een idee om alvast de warenhuisbezoeker toch wat te compenseren voor het verlies. Het zoemde en suisde en gonsde in de hoofden van de partij, en zie: een sticker was geboren. De socialistische excellentie pleitte deze week onomwonden voor een etiket dat aangeeft welke huismerken ‘van minstens even goede kwaliteit’ zijn als de grote merken. Waarom doperwtjes van Bonduelle kopen als die van Carrefour Discount goedkoper en even goed zijn? De vraag stellen is ze beantwoorden. Hetzelfde kan niet gezegd worden van de vraag wat Johan Vande Lanotte bezielde. Wilde hij in het gat springen dat de consumentenkameraden van P&P achterlieten? Zag hij daar echt kansen tot herverdeling? Is Johan Vande Lanotte de nieuwe Annemie Peeters? [171 WOORDEN]

Het gaat grondig mis als de kloof tussen profiel en realiteit te groot wordt. In dit geval werd de spreidstand zo groot dat de profilering meteen tevoorschijn kwam als wat ze is: een façade. Het probleem is niet de marketing an sich. Er is niets tegen een welgemikte persconferentie en een aardig ideetje. Nog minder is er in te brengen tegen briljante marketing en vurige retoriek - maar dat was hier niet meteen het probleem. Niettemin: ook de critici die driftig uitvaren tegen de vermarkting van de samenleving, voelden hun bloed sneller stromen toen president Obama in 2008 de wereld deed verstommen met Goed Engels. Die speeches waren geweldige reclame, zoals marketing alleen maar kan zijn als de marketeer ook echt in zijn droom gelooft. [298 WOORDEN]

Dat gaat makkelijker als er een droom is. Met ‘yes, we can’ gaat dat een stuk vlotter dan met conserven. Bovendien lukt het echt niet als de verpakking van de boodschap er achteraf nog eens bij wordt verzonnen, in een kantoortje waar rekenmachines en doelgroepdiagrammen elkaar wijsmaken dat ze The Matrix van de wereld hebben gevonden. En uiteindelijk iemand uitroept: ‘Een sticker! we hebben een sticker nodig!’. Of het nu Chicago of Oostende is: dan eindig je met een bijsluiter voor de ‘gewone mensen’, een kleverige boodschap die de ideologie zo goed mogelijk moet wegstoppen. Stickers voor het volk: soms krijgt men de metaforen voor niets. [406 WOORDEN] Natuurlijk doet de minister, samen met onder anderen John Crombez op Fraudebestrijding (SP.A) of Melchior Wathelet op Energie (CDH), meer dan emballages corrigeren. Het valt nog te bezien of alle achterpoortjes gesloten worden, maar de aanval op de energieprijzen lijkt althans in intentie meer dan een marketingballonnetje. En van minder fraude wordt iedereen beter, zou je denken, al ga je meteen ook weer twijfelen als je sommige captains of industry bezig hoort. Maar er is meer dan fraude en energie, er is ook nog de consument. Het zegt veel,

zowel over de staat van de markt als over de onmogelijke positie van het socialisme, maar de goede werking van de vrije markt blijft ook na 2008 een eminent socialistisch thema. Links tracht de fouten te herstellen van een model waarmee politieke concurrenten makkelijker kunnen uitpakken dan zijzelf. Als de reparatie ondanks harde inspanningen dan toch niet helemaal lukt, zijn ze de pineut. Als het gesmeerd loopt, hebben ze de concurrentie een cadeau gedaan. Hoe het ook uitdraait: rood verliest altijd. [578 WOORDEN] En toch. Als de prijzen van melk en honing in België 10 procent duurder zijn dan in Nederland, dan mag iemand best eens komen uitleggen waarom. Er is inderdaad geen reden te bedenken waarom de Nestlés van deze wereld duurder zouden leveren aan Belgische ketens dan aan die uit ons buurland. Maar is het niet vreemd dat net links de kreukjes in het systeem blijft gladstrijken, terwijl er steeds dringender vragen over het systeem zelf naar boven drijven? Zelfs The Economist voelt zich wekelijks geroepen om zich tegen Chinees staatskapitalisme te verweren. Dat is niet altijd een makkelijke klus, voor een blad waar groeicijfers het alfa en het omega zijn. De antwoorden van het blad veranderen niet, uiteraard, maar ondertussen worden er wel fundamentelere vragen over het kapitalisme zelf gesteld. Wat wél in de fanzine van de vrije markt gebeurt, blijft dode letter bij de Vlaamse socialisten. Dat geeft te denken, en niet alleen over doperwten. Wie denkt dat een sticker op een bokaal appelcompote zowel Nestlé als de politieke concurrentie op de knieën zal krijgen, gelooft te veel in marketing en te weinig in zichzelf. [766 WOORDEN] Is het een laat geval van 360-graden-verkoop? Voor elk wat wils? Het is best mogelijk: een stevige boodschap voor wie iets ziet in de lange termijn, maar ook een ideetje voor wie het graag snel en simpel ziet. Zoiets. Niettemin is de kans groot dat het publiek vooral het laatste onthoudt. Voor je het weet, ben je minister van Witte Producten. En nog een belerende bovendien. Want wat zei Johan Vande Lanotte in zijn minioorlog tegen uw en mijn love brands? ‘Er zijn heel veel huismerken die even goed zijn als nationale merken, maar de consument kan dat zelf relatief moeilijk beoordelen.’ The proof of the pudding is not in the eating, maar op de Grasmarkt. [884 WOORDEN] Het is bij voorbaat een heilloze weg: als consumenten het zelf niet proeven, of het zelf niet willen proeven, dan valt het te betwijfelen of ze de papillen van Team Johan zullen volgen. Test Aankoop zegt al decennia dat kraantjeswater zoveel goedkoper en minstens even goed is als flessenwater. De media brengen dat verhaal al minstens even lang. En toch blijven mensen gebotteld water kopen. En dan zou een etiket van de regering van Heinz naar huismerken leiden? [964 WOORDEN] Als de crisis het niet doet, dan zal het met een sticker ook niet lukken. Als de vrije markt zelfs dat niet meer voor elkaar krijgt, dan is ze er nog erger toe dan gedacht. Voor een politieke Ivo Mechels is er ondertussen nog plaats op Radio 1, elke ochtend van negen tot elf. [1.000 WOORDEN] BERT BULTINCK IS CHEF WEEKEND

Hutu trekt sprint aan TEAM RWANDA: OP DE TRAPPERS TEGEN HET TRAUMA

voor

Tutsi

Met de Omloop Het Nieuwsblad wordt volgende zaterdag het Vlaamse wielerseizoen op gang geschoten. Goed nieuws voor Tom Boonen: Team Rwanda zal er niet bij zijn. U lacht? Aan de Olympische Spelen in Londen neemt dan misschien nog maar één Rwandese renner deel, de honger is groot. ‘Ik wil ons op de kaart zetten als fietsland. Niet meer alleen als het land van de genocide.’ Elles van Gelder, foto’s Jonathan Torgovnik

» 51

Adrien: ‘Het is voorbij nu. Er is niets meer dat ons scheidt. Ik heb veel mensen verloren. Daarom wil ik nu zoveel mogelijk vrienden maken’

ls ik de heuvels van mijn land open afdaal, voel ik geen pijn’, zegt de 24-jarige Rwandese renner Adrien Niyonshuti. ‘De pijn komt pas als ik mijn fiets te lang laat staan. Na een paar dagen komen de herinneringen terug. Dan hoor ik de woorden: “We gaan jullie levend verbranden”.’ In het westen van Rwanda, tussen theeplantages en velden met bananenbomen, ligt het stadje Ruhengeri. Aan de voet van de Virunga-vulkaan waar nog berggorilla’s leven, tekent het vruchtbare groen zich sterk af tegen de zwarte aarde. Hier traint Team Rwanda, het nationale wielerteam. Het is de eerste dag van het trainingskamp. De renners druppelen vanuit het hele land binnen in de bungalow met veranda, waar ze dertig weken per jaar samenkomen. De renner die het verste woont, heeft een rit van ruim tweehonderd kilometer achter de rug. Ze trekken hun schoenen uit, pellen een gekookt eitje en lopen naar de douche. Hier is het water warm en het bed zacht - een luxe. Rwanda is een fietsland. Hoewel er bijna geen plat stuk te vinden valt, is de fiets een belangrijk vervoers- en transportmiddel. Van ’s ochtends tot ’s avonds zoeven herenfietsen van Chinese makelij met een rotvaart de heuvels af. Op hun bagagedragers vervoeren ze zakken aardappelen, opgestapelde jerrycans en passagiers. Met die zware last is remmen zogoed als uitgesloten. Fietsers proberen het wel, met een strip autoband onder hun voeten gebonden, schurend over het asfalt. Zo’n vijf jaar geleden werd Team Rwanda opgericht onder leiding van Jonathan ‘Jock’ Boyer, de eerste Amerikaan ooit die de Tour de France uitreed - in 1981 was dat. Hij redde het vijf keer tot de Arc de Triomphe. In zijn topjaar werd hij twaalfde. Hij belandde in Rwanda toen hij werd gevraagd er een fietswedstrijd te organiseren. De 56-jarige Boyer zag het ruwe talent van de Rwandezen: de manier waarop ze hun pedalen lieten rondgaan, de kracht die ze zetten. Hij ging aan de slag met een stel amateurs, wat uitmondde in een professioneel wielerteam van twaalf man. De 31-jarige Nathan Byukusenge komt

als laatste binnen. De zon is bijna onder. Hij maakt deel uit van het originele groepje van vijf renners met wie Boyer ooit begon. Nathan leerde racen op een fiets van het merk Eddy Merckx. Hij is net op tijd om aan te schuiven voor een krachtmaaltijd van rijst, avocado, tonijn en bonen. Nathan is klein van stuk, slank en met stevige kuiten. Ieder moment dat hij vrij heeft, kleeft hij vast aan zijn twee mobiele telefoons. Net als het merendeel van het team begon hij met fietsen als transporteur. Met maniok en suikerriet op zijn bagagedrager verdiende hij tussen één en twee euro per dag. Bitter weinig om zijn drie broers, twee zussen en moeder van te voeden. Nadat zijn vader vermoord was tijdens de genocide, voelde Nathan zich als eerstgeborene verantwoordelijk voor het gezin. Op zijn 13de werd hij het hoofd van de familie.

Wild vlees en littekens

Opgehitst door haatpropaganda op de radio trokken Hutu’s in april 1994 de straat op, in hun hand de machetes waarmee ze doorgaans de oogst binnenhaalden. Alle Tutsi’s moesten worden uitgeroeid. Buren, familieleden, de leraars van hun kinderen, de plaatselijke dokter, zelfs hun eigen Tutsi-partner. De lijken lagen opgestapeld, tot in de scholen en kerken waar Tutsi’s een veilige haven dachten te hebben gevonden. In honderd dagen vonden naar schatting 800.000 Tutsi’s en 30.000 Hutu’s die niet wilden meemoorden, een gruwelijke dood. De internationale gemeenschap keek toe. De eerste dagen van de genocide werden tien Belgische blauwhelmen gelyncht. De plaatselijke troepen van de Verenigde Naties kregen geen enkele versterking. Uiteindelijk werd het land bevrijd door de RPF, een rebellenleger van Tutsi’s dat opereerde vanuit Oeganda. De renners waren nog kinderen toen de genocide begon. Maar allemaal zijn ze erdoor beschadigd. Adrien, de toprenner van het team, verloor zes broers. Hij is een vrome moslim die graag naar countrymuziek luistert, een liefde die hij van trainer Boyer heeft overgenomen. Zijn knieën zitten vol wild vlees van de vele valpartijen. Hij heeft ook een 52

litteken op zijn dij van toen hij probeerde te ontsnappen aan zijn Hutu-belagers. Hoe hij het precies opliep, weet hij niet meer. ‘Rennen!’, riep zijn vader toen de moordenaars kwamen. De 7-jarige Adrien volgde hem in de bosjes, onder een dak van bananenbomen. Huizen van Tutsi’s werden systematisch uitgekamd. Velen hielden zich schuil in maïsvelden en moerassen. Adrien en zijn vader vonden een onderkomen in het huis van Hutu-vrienden. Ze brachten er weken door, opeengepakt tussen al die andere Tutsi-vluchtelingen. Eten en drinken was er nauwelijks. De Hutu-milities die hen ontdekten, hadden jerrycans vol benzine bij zich. Iedereen werd het huis uitgejaagd. Vrouwen, mannen en kinderen werden van elkaar gescheiden, om ze systematisch om te brengen. ‘We gaan jullie levend verbranden.’ De woorden die Adrien sindsdien uit zijn hoofd wil verbannen. In de verte klonken plots schoten. ‘Boem, boem, boem’ - Adrien doet ze na alsof hij weer dat kind van 7 is. Het RPF-leger van de Tutsi’s was in opmars. Bijna was de redding niet op tijd geweest. Ook Nathan draagt donkere herinneringen mee. Hij was al iets ouder, 13 jaar, en aan het spelen bij een vriendje toen de genocide begon. ‘Ik zie het hakken met de machetes nog voor me’, zegt hij in gebroken Engels. ‘Mensen vluchtten naar de kerk. Maar ook daar ging het moorden door.’ Hij rende over de onverharde weg naar huis. Een halve kilometer had nog nooit zo lang gevoeld. Het huis was leeg. Zijn ouders, broertjes en zusjes waren al gevlucht. Nathan rende verder en verstopte zich onder de stenen van een drooggevallen waterval. Alleen ’s nachts kwam hij er onderuit op zoek naar eten en water. Hoeveel dagen hij daar in zijn eentje zat, weet hij niet meer. Toen de bevrijding kwam, waren zijn vader en elf andere familieleden dood.

De fiets helpt

Het team zit op een kluitje in de woonkamer te praten en lachen. Nathan neemt plaats naast de 24-jarige Gasore Hategeka, een Hutu, die als baby zijn moeder verloor en een paar jaar »

TEAM RWANDA: OP DE TRAPPERS TEGEN HET TRAUMA

Adrien Niyonshuti (24), de ster van Team Rwanda en straks aan de slag in Londen.

Coach Jonathan Boyer geeft zijni irenners instructies voor de start vani een etappe in de Tour van Rwanda.i

Op training in de straten van Ruhengeri.

Coach Boyer: ‘In Team Rwanda wordt niet geoordeeld of veroordeeld. Hutu of Tutsi, het speelt geen rol in hoe ik naar een renner kijk. Bij allebei zie ik het trauma in de ogen. Soms kan ik me niet voorstellen hoe ze met zo’n verleden kunnen functioneren’ na de genocide ook zijn vader. Naar verluidt vermoord door soldaten van het Tutsi-leger. Maar daar praat hij niet over. Hij vertelt liever hoe hij met de verkoop van aardappelen spaarde voor zijn eerste fiets. Tutsi’s praten makkelijker over het verleden dan Hutu’s. Coach Boyer heeft het met geen enkele renner over de slachtpartij. In Team Rwanda wordt niet geoordeeld of veroordeeld. Tussen de wielerschoenen zit hij in korte broek op de veranda van het huis. Hij kijkt uit over zijn avocadobomen. ‘Het mag geen rol spelen in hoe ik naar een renner kijk’, zegt Boyer. ‘Ik denk dat de helft van het team Tutsi is en de helft Hutu. Bij allebei zie ik het trauma in de ogen. Soms kan ik me niet voorstellen hoe ze met zo’n verleden kunnen blijven functioneren.’ De fiets helpt. Hij leidt tot samenhorigheid. Zowel weeskind Gasore als Adrien, Hutu en Tutsi, zeggen dat ze in het team een nieuwe basis hebben gevonden. ‘Het is voorbij nu’, zegt Adrien. ‘Er is niets meer dat ons scheidt. Ik heb veel mensen verloren. Daarom wil ik nu zoveel mogelijk vrienden maken.’ ‘Dit is mijn nieuwe familie’, beaamt Gasore. Rwanda wordt geleid door de RPF, nu een politieke partij, onder leiding van president Paul Kagame. De regering predikt verzoening, vergeving en nationale eenheid. Op de identiteitskaarten wordt niet langer vermeld wie er Tutsi, Hutu of Twa is. Er wordt op gehamerd dat iedereen Rwandees is, burger van hetzelfde kleine landje met een gedeelde taal en cultuur. Bij Team Rwanda is die boodschap aangekomen. Het koersen helpt hen ook op persoonlijk vlak. ‘Als ik op mijn fiets zit, dan kijk ik naar de toekomst en niet naar het verleden’, zegt Nathan. Hij heeft de moordenaar van zijn vader, die enkele jaren geleden in de gevangenis stierf, vergeven. ‘Voor mijn moeder is het moeilijker.’ Wielrennen helpt ook Adrien om de trauma’s te verwerken. Zonder zijn fiets krijgt hij hoofdpijn. Als hij tijdens de jaarlijkse Ronde van Rwanda langs het huis fietst waaruit hij als kleine jongen moest wegvluchten, doemen de helse taferelen op in zijn hoofd. ‘Eén kilometer ard doortrappen en het is weg.’

Olympische Spelen

Na een lange nachtrust zetten de renners de pedalen in beweging voor de dagelijkse training. Vandaag zitten ze zo’n twee uur op hun racefiets. Langs de weg loopt een groepje genocidaires, daders van de genocide, in roze gevangenispakken. Even buiten het stadje Ruhengeri probeert een fietstaxi aan te klampen. Tweehonderd meter trapt hij als een bezetene. Dan moet hij hijgend opgeven. Trainer Boyer heeft op die manier al meerdere talenten ontdekt. De wielersport in Afrika komt langzaam tot ontwikkeling. Er zijn goede renners uit Eritrea, Ethiopië en Zuid-Afrika. De eerstvolgende topwedstrijden voor Team Rwanda zijn de Tour du Maroc, die van Gabon, die van Eritrea en buiten Afrika, de Tour do Rio de Janeiro. Boyer heeft al renners naar Amerika en Zwitserland gestuurd om voor korte periodes te trainen. Zijn droom is om een Afrikaans team in de Tour de France te krijgen. Aan talent ligt het volgens hem niet. Geld is het probleem. Vandaag wil Boyer het team een lesje tactisch racen bijbrengen. Hij heeft de zwakkere sprinters opgedragen om de sterke sprinters moe te maken voor de sprint wordt ingezet. Zo kunnen de zwakkere sprinters toch winnen. Teamwerk is daarbij essentieel. ‘Ze doen opofferingen voor elkaar’, zegt Boyer. ‘Dat zegt genoeg over de verhoudingen in het team.’ In 2010 werden de Afrikaanse kampioenschappen in Rwanda gehouden. Renners konden zich kwalificeren voor de Olympische Spelen in Londen deze zomer. Het was niet toprenner Adrien, maar wel Gasore die lange tijd aan de leiding reed. Toen hij terugzakte, viel Adrien aan. Zijn ketting brak. Gasore gaf hem zijn fiets. Hij redde het niet meer om zich te kwalificeren, maar dankzij Gasore had hij een kans. Adrien plaatste zich wel als mountainbiker. Aan winnen denkt hij niet. Bij de eerste dertig is zijn bescheiden doel. ‘Ik wil Rwanda op de kaart zetten als fietsland. Niet alleen meer als het land van de genocide.’ Het grootste deel van het jaar traint hij in Zuid-Afrika waar hij deel uitmaakt van MTN 54

Qhubeka, het beste team van het continent. Adrien is Boyers grootste succes. En een nationale beroemdheid. Met het geld dat hij verdiende, knapte Adrien het huis van zijn moeder op en voorzag het van water en elektriciteit - geen standaardfaciliteiten in Rwanda. Hij wil eerst voor zijn familie zorgen en dan pas voor zichzelf. Dat is knap lastig. Van verre neven tot achterneven, iedereen klopt bij hem aan. ‘Als ik bij mijn moeder ben, komen er elke week tien mensen langs voor hulp met schoolgeld of ziekenhuisrekeningen. Ze denken dat mijn rijkdom onuitputtelijk is.’

3 miljoen fans

Nathan had hetzelfde kunnen presteren als Adrien. Maar zijn trauma’s zaten in de weg. Ook hij trainde bij MTN in Zuid-Afrika. Nadat zes gewapende mannen het teamhuis waren binnengedrongen, smeekte hij Boyer of hij weer naar huis mocht komen. Adrien had zich in een kast verstopt. Nathan zag hoe een teamgenoot met een mes in zijn been werd gestoken. ‘O God, help me’, echode het in zijn hoofd. De angst die hij als kind had gevoeld, was terug zijn lijf binnengesijpeld. Ook al rijdt hij alleen voor Team Rwanda nu, Nathan heeft nog altijd veel meer om te besteden dan zijn landgenoten. De renners krijgen een salaris van 100 dollar per maand, met 50 tot 100 dollar voor elk trainingskamp erbovenop. Met prijzengeld kunnen ze dat doen oplopen tot zo’n 5.000 dollar per jaar. Zeven renners hebben al een huis gekocht of gebouwd. Afgelopen jaar behaalden ze de teamprijs tijdens de Ronde van Rwanda. Langs het traject werden ze toegejuicht door 3 miljoen mensen. Twee uur rijden vanaf het trainingskamp. Nathan loopt de achtertuin in van zijn nieuwe huis. ‘Morgen wordt het water aangesloten’, wijst hij naar een kraan in de rode aarde. Het huis is een villa in vergelijking met dat van de buren. Hij heeft zelfs dakpannen in plaats van de gangbare golfplaten. Dit is hetzelfde dorp waar hij als kind wegrende van de Hutu-moordenaars. ‘Het leven is oké nu’, zegt Nathan ferm. ‘Ik heb vrede.’

TEAM RWANDA: OP DE TRAPPERS TEGEN HET TRAUMA

iJonathan Boyer in heti itrainingscentrum van heti iteam.i

Nathan Byukusenge (31): i‘Als ik op de fiets zit, kijk iik naar de toekomst en iniet naar het verleden.’i

“Je herkent me aan m’n krant.”

De datingsite van ONTMOET ELKAAR OP DEZELFDE GOLFLENGTE Surf naar standaard.be/dating en zoek jouw Match!

de glazen bol

UITZICHT VAN DE WEEK

zeker Vasten Vanaf volgende week

woensdag moet u veertig dagen lang op uw kin kloppen, of anders kom ik het doen. Dan is het namelijk Aswoensdag en begint de ramadan van de christenhonden, de vastentijd. Het zal van Tom Heremans versobering hier zijn, van onthouding daar, en van knorrende magen ginder. (Wist u trouwens dat magen niet kunnen knorren? Het zijn uw darmen die knorren als u trek hebt, maar we wijken af.) Ik heb de indruk dat de vastentijd niet meer zo leeft in Vlaanderen. De mensen schranzen maar raak alsof de smart van Onze-Lieve-Heer hen niet kan deren. Daarin moet dringend verandering komen, al was het maar om ons voor te bereiden op de barre tijden die in het verschiet liggen. Daarom vooraf enige theorie. De vastenperiode begint, zoals gezegd, volgende woensdag, dag waarop de schoolgaande jeugd in het vrije net traditiegetrouw met een askruisje op het voorhoofd wordt gebrandmerkt. Zelf houd ik daar geen te beste herinneringen aan over. ‘Kunt gij nu nooit eens thuiskomen zonder vuile vegen op uw smikkel?’, hoor ik mijn vader, een notoir vrijzinnige, nog brullen toen ik in het eerste leerjaar op Aswoensdag thuiskwam. Dat zei hij, te zijner verdediging, vooral omdat ik tijdens het speelkwartiertje dat kruisje met de rug van mijn hand in een smeuïge vlek had omgetoverd, maar toch: hij begreep er niets van. As is in de christelijke wereld niet alleen een symbool van sterfelijkheid, maar ook van reinheid. In vroegere tijden, toen het warm water nog moest worden uitgevonden, gebruikten mensen naar verluidt zelfs as om zich te wassen. (Dat zou kunnen: ik gebruik zelf ook altijd de as van verbrande houtblokken om het ruitje van de cassettehaard schoon te maken. Werkt fenomenaal goed. Die tip heb ik overigens uit míjn bijbel, De gouden raad van Tante Kaat. Maar we wijken af.) Aswoensdag valt altijd op een woensdag, maar niet altijd op dezelfde woensdag. Een beetje zoals paaszondag altijd op een zondag valt, maar niet altijd op dezelfde zondag. Die twee zijn trouwens met elkaar verbonden, waarbij de precieze planning op de volgende ingewikkelde manier wordt berekend: Aswoensdag valt veertig dagen voor Pasen, de zondagen niet meegerekend, en Pasen valt op de eerste zondag na de eerste Tom Heremans is redacTeur van de kranT. Hij voorspelT de week die komT.

vollemaan die volgt op het begin van de lente. (Voor een christelijke kalender klinkt dat allemaal nogal heidens, vind ik, maar we wijken af.) De kwestie is met name: wat zijn de geplogenheden tijdens de veertigdagentijd? Hoe streng zijn de regels? Dat blijkt nogal mee te vallen. In vroeger tijden, toen Njam! nog niet bestond, werden we geacht de gehele vastenperiode door te matigen, behalve de zondagen. En matigen betekende: één sobere maaltijd per dag. Tegenwoordig mag u van de Kerk zelf bepalen wat u laat en niet laat. Er zijn mensen die de gelegenheid te baat nemen om eens goed te ontgiften of wat minder te roken, er zijn zelfstandigen die een poging doen om wat minder in het zwart te werken, er zijn priesters die zich voornemen om zich aan wat minder koorknapen te vergrijpen. (De as op hun duim zou trouwens compromitterende afdrukken kunnen maken, maar we wijken af.) Dat kan zo te zien allemaal veel beter, al hoeven we de veertigdagentijd zeker niet altijd te associëren met minder eten. Het is zoals Johan Bonny, de bisschop van Antwerpen, deze Jezus trok week schreef in een brief aan zijn tijdens de vasten beminde gelovigen: veertig dagen ‘Versoberen kan ons door de woestijn. creatiever maken de zoektocht Veertig dagen is in naar wat echt telt in het leven.’ lang, misschien Een mens moet is een citytrip zijn verbeelding naar Marrakech gebruiken in de veertigdagentijd, een waardig onthoud ik uit die alternatief boodschap. Misschien kunnen we inspiratie putten uit het voorbeeld van Jezus Christus zelve. Die maakte, om de vasten te vieren, een tocht van veertig dagen door de woestijn. Veertig dagen is lang, natuurlijk, dat is in deze jachtige tijden achterhaald, maar een citytrip naar Marrakech, bijvoorbeeld, is een waardig alternatief. De timing is trouwens perfect: nu zijn de temperaturen daar draaglijk, in de zomer is het er bloedheet en bovendien is het ramadan – dan valt ginds nauwelijks iets te bikken. Bonny geeft zelf overigens het goede voorbeeld, zo stipt hij aan op het eind van zijn bisschoppelijke brief. Voor Aswoensdag heeft hij ook een citytrip gepland. Rome ligt misschien niet in de woestijn, maar een bisschop is ook maar een mens.

AAndAcht! KijK uit! slippers tijdens de KroKusvAKAntie

‘h

et belangrijkste is dat je je lichaam voorbereidt. Mensen onderschatten de fysieke inspanning van zo’n dagje skiën en dan is een spierscheur snel gebeurd. Voorzie ook voldoende bescherming. Een skihelm voor de kinderen, polsbeschermers als je een beginner bent. Maak dat je uitgeslapen bent. Vermijd waaghalzerij. Al ben je bij Touring zelfs verzekerd als je een skiongeval hebt buiten de piste.’

‘Absoluut af te raden. De meeste ongevallen komen voor bij mensen die een glas te veel op hebben. In bepaalde landen staan er zelfs boetes op dronken skiën.’ Hoe wordt zoiets dan gecontroleerd?

‘Skimonitoren durven dat wel eens te doen: mensen die te dronken zijn, van de latten halen voor de rest van de namiddag. We dringen ook aan op snelheidscontroles op de pistes. Sommige skiërs hebben veel ervaring en kunnen de snelheid aan, maar beginnelingen die tegen 60 km per uur naar beneden knallen, is regelrechte waanzin.’

een skipiste wordt dus een soort glij-rijbaan, met alcoholcontroles en snelheidsmeters.

‘Zo’n beetje, ja.’ (lacht)

Hoe druk is het bij jullie tijdens de krokusvakantie?

‘In die ene week krijgen we 2.800 tot 3.000 oproepen van mensen uit skigebieden, zo’n tweehonderd keer volgt daaruit een medische ingreep op locatie. Toeristen bellen ook als ze naar de dokter of apotheker gaan, of om te vragen waar ze bepaalde medische hulp kunnen vinden. Bellen mensen dan niet te snel?

‘Nee! Het is net heel belangrijk dat je bij elke medische zorg op voorhand je reisbijstand verwittigt, anders kunnen we niet tussenbeide komen. Sla dus het telefoonnummer van je verzekeraar op zoveel mogelijk plaatsen op en bewaar het in je portefeuille. Als je achteraf pas belt, kunnen we niet veel meer doen.

reuters

Hoe zit het met alcohol? Veel mensen strijken ’s middags neer op een terrasje, drinken meer dan één borrel en gaan daarna terug de piste op.

Wat zijn de meest voorkomende verwondingen?

‘dronKen op de lAtten? of te snel? AAn de KAnt!’ Tijdens de krokusvakantie trekken de rustelozen onder u in karavaan naar de bergen om daar op latten van een helling te razen, vaak met enkele liters Stiegl Bier achter de kiezen. Dat is smeken om ongelukken. Danny Smagghe van Touring ziet jaarlijks heel wat mensen in stukken en brokken terugkeren. Zijn tips tegen het gips.

‘Bij weinig sneeuw zien we veel ernstige hoofdwonden, omdat mensen hogerop gaan, waar meer zwarte en rode pistes zijn en er vaak veel ijs ligt. Gelukkig dragen steeds meer mensen een helm op de skipistes - in sommige gebieden is het tot een bepaalde leeftijd zelfs verplicht. Als het sneeuwniveau normaal is, krijgen we vooral aangiftes van ontwrichte knieën, gescheurde kruisbanden en polsbreuken binnen. Naargelang de skivakantie vordert, nemen de medische oproepen toe. Na enkele bibberige eerste dagen voelen mensen zich al wat veiliger op hun ski’s, maar tegelijk slaat de vermoeidheid toe. Twee factoren die een ongeval kunnen versnellen.

Hoe erg moet je eraan toe zijn om in aanmerking te komen voor een repatriëring?

‘Afhankelijk van de aard van de blessure proberen wij iedereen te helpen die niet meer zelfstandig thuis raakt. Dat kan heel uiteenlopend zijn: we kunnen chauffeurs sturen die mensen met hun eigen auto thuisbrengen, een bus- of treinrit regelen, of in ernstige gevallen zetten we hen op een medische vlucht.’ Wat gebeurt er dan met de rest van de familie?

‘De meeste mensen hebben een familiecontract; dan wordt voor de hele bende gezorgd. Zo’n reisbijstand gaat ver, hoor. Stel: je bent als koppel op vakantie en je man breekt zijn heup. Dan mag je met hem mee op de medische vlucht en maken we dat de auto wordt thuisgebracht.’ Best een comfortabele manier van reizen.

(lacht) ‘Je moet er wel rekening mee houden dat die personen nog maanden pijn en revalidatie voor de boeg hebben. Natuurlijk is het altijd aangenamer om tegen het einde van de vakantie te vallen dan aan het begin ervan.’ u hebt het gehoord. (ksw)

99% waar

puzzels CRYptoFilippine

illustratie: Dirk HuygHe

Vul de woorden in volgens de gegeven cryptische omschrijvingen. Breng vervolgens de letters over naar de gelijkgenummerde vakjes in de balk onder het diagram. Daar ontstaat dan een citaat van Oscar Wilde.

ViVienne WestWood Met de New York Fashion Week achter de goedgepoetste kiezen hebt u allicht even genoeg van de stiff upper lips - al dan niet opgespoten. Tijd voor wat verlichting in de vorm van funfacts over een van de meest flamboyante modeontwerpsters van deze en vorige eeuw.

1 21 2 11 3 4 5 3 6 19 7 15 8 6 9 16 10 11

4 19

18 23

26 22

9 25

26 13

10 23

8 20

28 12

5 19

27 11

26 26

28 13

6 15

2 25

1. Westwood, die samen met haar eerste man Malcolm Mclaren de mallemolen achter de sex Pistols draaiende hield, was geobsedeerd door de punkstijl. Maar het thema van haar eerste catwalkshow in 1981 was piraterij.

1. Grappige container (3); 2. Op die manier dubbel minnetjes (4); 3. Malle vrucht (5); 4. Geen lui insect (6); 5. Betogende mannequin? (17); 6. Rekenkundige voortplanting (17); 7. Gave trommel (8); 8. Voornaam kruid (9); 9. Bezieling waar men lucht van krijgt (10); 10. Ontzettende bekwaamheid (11); 11. Gevecht in het klooster? (12); 12. Geleerde die over de brug komt? (13); 13. Heeft kopstukken tot gevolg (12); 14. Wie staat er rood? (11); 15. Verkopen en koud maken (10); 16. Uitzendkracht (8); 17. Spotprent met het geluid van een vreemde auto (7); 18. Plaatwerker (6); 19. Vers afgesloten (5); 20. Niet zo slim om te zwijgen (4).

3. Ook op de British Fashion awards maakte ze furore. De ontwerpster kwam te laat op het podium om haar Outstanding achievement award op te strijken, omdat ze nog snel even naar het toilet was gegaan.

1. Elke rij en elke kolom moet evenveel nullen als eentjes bevatten. 2. Niet meer dan twee nullen of twee eentjes mogen naast of onder elkaar staan. 3. Identieke rijen of kolommen zijn niet toegestaan.

2. Toen Westwood in 1992 de eretitel Dame in ontvangst mocht nemen uit handen van The Queen, droeg ze geen onderbroek. Dat werd pijnlijk duidelijk toen ze in de tuin van Buckingham Palace met opwaaiende rok ronddraaide voor de persfotografen.

4. Tijdens de filmpremiĂ¨re van Sex And The City liep Westwood al na tien minuten de zaal uit, foeterend op de slechte styling en lelijke kleren in de prent.

BinaiRo

5. in 2000 haalde ze haar meest prestigieuze job binnen: ze ontwierp de trouwjurk waarin Madonna met guy ritchie in het huwelijksbootje stapte.

OPLOSSINGEN VORIGE WEEK 1. kuif; 2. makke; 3. papaja; 4. schuren; 5. geldwolf; 6. luxejacht; 7. jongmaatje; 8. ridderkruis; 9. onopzettelijk; 10. in hoger beroep gaan; 11. grootmeesterschap; 12. prijzenswaard; 13. vernielziek; 14. afzetmarkt; 15. pikdonker; 16. scenario; 17. innemen; 18. psyche; 19. minor; 20. pols. Een citaat van Heinrich Heine: Humor is dat je desondanks lacht

6. Hoewel ze gelauwerd wordt om haar werk, is Westwood geen kunstenares, maar leerkracht lager onderwijs van opleiding.

7. toen Vivienne in de jaren 80 lesgaf aan de designschool van Wenen, werd ze verliefd op een van de studenten, haar huidige man andreas kronthaler. Westwood was toen 52, hij 27.

8. De zoon van Westwood en McLaren, Joe Corre, is de oprichter van het erotische lingeriemerk Agent Provocateur. (ksw) ÂŠ puzzelland

5. Helaas. Die eer was voor Stella McCartney.

PunchLIJST

De 10 Dingen Die u Deze week niet Mag Missen

Miss Homeless DVD

Miss Homeless wordt uitgebracht op dvd. Miss wie, zegt u? Rewind naar 2010, toen filmmaker Daniel Lambo deze film schreef, produceerde en regisseerde om de daklozenproblematiek onder de aandacht te brengen. Miss Homeless vertelt het verhaal van een Amerikaanse actrice die zich voor een nieuwe rol wil inleven en een tijdje op straat doorbrengt. Zo komt ze per ongeluk in de Miss Homeless-verkiezing terecht. De film is volledig zonder budget tot stand gekomen, maar kon op de steun rekenen van Brusselse daklozen en het Vlaams Audiovisueel Fonds. Dat bood hulp bij de afwerking. Lambo wilde het debat over armoede en sociale uitsluiting aanwakkeren en geld inzamelen door verschillende steden zelf premiĂ¨res te laten organiseren waarmee ze ook de kassa van verschillende opvangcentra konden spijzen. Dit knap staaltje naastenliefde is nu dus verkrijgbaar op dvd en levert u ongetwijfeld karmapunten op. De dvd van Miss Homeless is verkrijgbaar vanaf 20/02

BLu-RAY

The ThiNg

Verkrijgbaar op blu-ray: beide versies van The Thing, samen in een boxset. Beide, jawel, want in 2011 bracht Matthijs van Heijningen Jr. zowaar een prequel uit op het meesterwerk van John Carpenter uit 1982. Die ging - in tegenstelling tot het origineel - redelijk geruisloos voorbij. Van klassiekers blijf je nu eenmaal best af. Nu maar hopen dat ze Kurt Russell niet ontdooien om de trilogie vol te maken. De blu-ray boxset van The Thing is verkrijgbaar vanaf 22/02

FILM

WAIT FOR ME ZITA SWOON Afropop op z’n Antwerps. Ritmisch, bluesy en lichtpsychedelisch.

WAT VINDT DE INTERNATIONALE PERS ERVAN?

Jeugdfilmfestival

Terwijl volwassenen zich verkneukelen in de Bafta’s, de Golden Globes en straks ook weer de Oscars, is men in Vlaanderen niet vergeten wie de échte critici zijn. Volgens een populair gezegde en proefondervindelijk onderzoek komt de waarheid immers uit een kindermond en dat zullen we na Het Jeugdfilmfestival weer geweten hebben. De 24ste editie staat helemaal in het teken van muziek en geluid. Naast een Europese competitie van langspeelfilms die door een professionele jury, twee kinderjury’s en het publiek worden beoordeeld, is er ook dit jaar weer een kleuterprogramma met festivalfilms voor de allerkleinsten. Wie denkt dat zijn dreumes te oud of te cool is voor iets met ‘jeugd’ in de naam, kan de oogappel in kwestie ook laten kennismaken met Cut The Crap, dat zoon of dochterlief 12+ films voorschotelt die perfect aansluiten bij zijn of haar leefwereld. Ook een aanrader zijn de vele masterclasses, waar ze leren muziek te draaien, videoclips en animatiefilms te maken of scenario’s te schrijven. Tijdens de krokusvakantie van 18 tot 26/02 in Cinema Zuid (Antwerpen), Het Ecohuis (Antwerpen), Cinema Lumière (Brugge) en Cinema Liberty (Brugge). www.jeugdfilmfestival.be

YOURS TRULY, CELLOPHANE NOSE BETH JEANS HOUGHTON AND THE HOOVES OF DESTINY Eigenzinnige nieuwe folk van hippe Britse zangeres.

cOMEDY

Najib amhali

Najib Amhali, de Nederlands-Marokkaanse drummer en stand-upcomedian die zijn grappen af en toe zelf van tromgeroffel voorziet, besloot ook zijn zuiderburen (wij dus) te laten genieten van zijn recentste show. Alles Komt Goed lijst Amhali’s woelige leven op en brengt behalve de gebruikelijke humor ook behoorlijk wat zelfrelativering. Van 20 tot 23/02 in de Stadsschouwburg van Antwerpen en van 05 tot 08/03 in het Capitole (Gent)

eth Jeans Houghton is een singer-songwriter die in 2009 werd geïntroduceerd door de website anewbandaday.com als ‘een artieste die lieftallige en zachtaardige folkmuziek maakt’. Sindsdien moest de Britse het vooral van haar excentrieke uiterlijk en liveshows hebben, maar nu heeft ze eindelijk een eerste album uit. The Guardian omschrijft haar look als ‘een kruising tussen Gwen Stefani en Brody Dalle’ en reageerde positief op haar debuutplaat Yours Truly, Cellophane Nose. ‘Een sterke start’, luidt de afsluiter van hun viersterrenrecensie. Ook de BBC is enthousiast: ‘Eindelijk is haar tijd gekomen!’ The Quietus omschrijft het album als ‘een plaat die blijk geeft van een onstuimige verbeeldingskracht’, een opmerking die ook in andere recensies terugkomt. ‘Houghton grijpt terug naar het verleden en creëert een universum van geluiden dat op geen enkele manier lijkt op wat momenteel populair is, maar hemels is’, vervolgt de redacteur van The Quietus zijn lofzang. Bij Uncut vinden ze Yours Truly, Cellophane Nose ‘een plaat die even atmosferisch is als excentriek’ en ook Mojo vindt het album ‘meer dan de moeite waard’. Niets dan goede punten dus. Nog eentje? MusicOhm.com: ‘Het komt niet vaak voor dat je een artieste ontdekt die zo uniek en getalenteerd is. Dit schitterende eerste album belooft veel voor de toekomst.’

O, DEVOTION! LIZ GREEN Tussen Bessie Smith en Lily Allen, droefgeestig en tragikomisch. IJzersterk debuut.

THE DREAMER/ THE BELIEVER COMMON Wereldwijze rapper vindt zijn mojo terug. Eindelijk.

I’M UNDER THE HOUSE, I’M DYING THE HICKEY UNDERWORLD Antwerpse noiserockers gaan de psychedelische toer op. Een uppercut.

6 PARTY andrew weatherall

Antwerpen wordt vanavond, zaterdag, heel even Madchester en Petrol transformeert in The Haçienda. Andrew Weatherall is uw ervaren gids op de memory lane van de acid-house, de man die als producer indiegroepen als Primal Scream en de Manic Street Preachers op de dansvloer wist te sleuren. Als remixer bracht hij Björk, The Orb en New Order in nog hogere sferen. En als dj legt hij de zweep erop met een onverbiddelijke mix van Detroit electro, vuile dub en sleazy disco, wie weet zelfs een vette streep rockabilly. Lokale helden WAV en A to Z doen de voor- en nazorg. In zaal twee mogen de jongens en meisjes van het Amsterdamse NON Records de boel animeren. Brengen ze daarvoor mee: Palmbomen, Bear Damen en Hyperhyper. Maar dé verrassing van de nacht hebt u te danken aan Dimitri Brusselmans, die zijn nieuwste elektronicaproject ROOM komt voorstellen met Luc Tuymans - jawel! - in zijn kielzog. Pop-up club Flying Saucers Are Real - of F/S/A/R zoals ze in de scene geblokletterd worden - staat al maanden garant voor de betere feestjes in en rond Antwerpen. Zeggen niet alleen Antwerpenaars.

FESTIVAL

aBBota

Het Amerikaanse elektropopduo Chairlift bracht onlangs een tweede album uit. Something is opvallend consistenter dan voorganger Does You Inspire You, al had die wel een betere titel. Momenteel is Chairlift on the road en die slingert ook langs ons land. Het publiek mag lekkere eighties synthpop verwachten, bitterzoete ballads, elektronische deuntjes en lyrics die dijkbreuken kunnen veroorzaken. The Independent situeerde Chairlift ‘ergens tussen Ladyhawke en M83’ en wij sluiten ons daar graag bij aan.

Voor wie houdt van kwalitatieve packagedeals: tijdens ABBota, de jaarlijkse samenwerking tussen de AB en le Botanique, kunt u met één betaalbaar combiticket in twee dagen tien Belgische acts bekijken. Onder meer School is Cool en Customs kleuren het podium van de 2012-editie, maar het zou zonde zijn, als u deze kans niet zou grijpen om voor een peulschil ook minder bekend Belgisch talent te ontdekken. Tip: Love Like Birds, wiens titelloze debuut-ep vol hartverwarmend breekbare songs niet uit ons hoofd te branden is.

Chairlift speelt op 21/02 in de Charlatan in Gent, met DJ Jasper en O F F Love in

24/02 in AB en 25/02 in Botanique.

het voorprogramma. Op 04/03 treedt het aan in de Botanique. www.democrazy.be,

www.abconcerts.be,

www.botanique.be

Pop-upclub Flying Saucers Are Real strijkt zaterdag 18/2 neer in Petrol, Antwerpen. www.petrolclub.be

CONCERT

Chairlift

SamenStelling: katrin Swartenbroux

filM

ONZE SELECTIE

CONCERT

Kurt Vile & the Violators Beïnvloed door Springsteen, Fleetwood Mac en Dylan, in het voorprogramma van Sonic Youth en The National, vergeleken met Leonard Cohen, Psychic TV en Animal Collective. Het jonge gitaar- en zangtalent Kurt Vile zakt nog eens af naar de Botanique (Orangerie) en iets zegt ons dat hij daar niet alleen zal staan. En dan hebben we het niet alleen over zijn begeleidingsband The Violators. Smoke Ring For My Halo, het recentste album in een productie van John Agnello (Sonic Youth, Dinosaur Jr.), barst van de psychedelische neofolkparels met Vile’s krakerige stemgeluid als een donkere vernislaag. Het haalde prompt de top-20 in de jaaroverzichten van NME, Pitchfork en Mojo. Zonder twijfel is Smoke Ring For My Halo Vile’s meest toegankelijke werk, maar dat betekent geenszins dat u zich moet laten afschrikken door de rest van zijn oeuvre. Een eerdere passage op Les Nuits afgelopen zomer leerde trouwens dat Vile, The Violators en de Botanique een uitstekende combinatie zijn.

Kurt Vile en zijn Violators staan op 23/2 in de Orangerie van de Botanique. www.botanique.be

FESTIVAL

Dissonant

Dissonant is terug, met een knal - het zullen er meer dan één zijn. Dit dancefestival heeft het nobele doel subculturen en muziekstijlen vanuit de ondergrond enkele verdiepingen hoger te trekken. Met binnen- en buitenlandse namen als Tobi Neumann, Ed Cox, Egotroopers, TC, Diesel, Villa, Mr Magnetik en The Oddword op de flyer lijkt de derde editie nu al geslaagd. Wat niet betekent dat u nu een excuus hebt om niet te gaan. Wel integendeel. 24 en 25/02 in de Kissinger Customs Building op ‘t Eilandje in

Antwerpen. www.dissonant-festival.be

CoMe on! let’s Party! 10

PARTY

Ter ere van de tiende verjaardag van het Concertgebouw van Brugge wordt de krokusvakantie één lange feestweek die de gevarieerde artistieke werking en de jarenlange partners in de kijker zet. Zo stelt Kunstencentrum De Werf de 100ste W. E. R. F-cd voor, bewerken theatergroepen Transparant en Laika scènes uit Mozarts Don Giovanni en geeft het Vlaams Radio Koor het beste van zichzelf én Igor Stravinsky wanneer het zijn Les Noces onder handen neemt. Speciaal voor de gelegenheid organiseert Bal Moderne ook een dansfeest met werken van vier bekende choreografen, wat u de gelegenheid geeft om zelf eens een Wim Vandekeybus, Sidi Larbi Cherkaoui of Anne Teresa De Keersmaeker uit te proberen - van plagiaat wordt niet gesproken, is beloofd. Zoals steeds sluit het festival af met de Come On! Beat It! Happening: Jos Van Immerseel, Arne Deforce, Claron McFadden, Daan Vandewalle en Il Gardellino eren tien jaar muzikaal vertier in het Brugse Concertgebouw. Van 18 tot 26/02 in het Concertgebouw van Brugge. Naar aanleiding van deze 10de verjaardag brengen Concertgebouw Brugge & Uitgeverij Lannoo ook een kunstboek uit, verkrijgbaar ter plaatse of in de boekhandel. www.concertgebouw.be

THE IRON LADY PHYLLIDA LLOYD Vier sterren voor Meryl Streep, twee voor de film.

HET ZAKMES BEN SOMBOGAARD Ontwapenend en vaardig gemaakt filmpje.

WAT VINDT DE INTERNATIONALE PERS ERVAN?

aar The Iron Lady werd lang reikhalzend uitgekeken, maar volgens De Standaard lost alleen Meryl Streep de verwachtingen in. De filmredactie noemt haar acteerprestatie ‘indrukwekkend’, maar het portret van Thatcher mist in het algemeen moed en visie. In de buitenlandse vakpers wordt die mening gedeeld. ‘The Iron Lady graaft nooit diep genoeg in de echte politieke kwesties van die tijd’, aldus de Miami Herald. De USA Today sluit zich daarbij aan: ‘Het verhaal gaat te licht over de belangrijkste politieke sleutelmomenten heen.’ De filmcriticus van San Francisco Focus gooit er een vergelijking tegenaan wanneer hij stelt dat The Iron Lady ‘hetzelfde is als een biopic over Reagan die focust op zijn Alzheimer, maar met geen woord rept over Gorbatsjov’. Gelukkig is er Meryl Streep om een en ander goed te maken. ‘Streep schittert als Margaret Thatcher. Jammer dat de film zelf niet werkt’, kopt Chicago Tribune. Nog meer lof voor Streep van Rolling Stone: ‘Acteerwerk van de bovenste plank.’ De New York Post heeft het zelfs over ‘een titanische prestatie’. Toch blijft het treurig dat het acteerwerk van Streep in de recensies overschaduwd wordt door de middelmatigheid van de film. Time Out Magazine vat het allemaal mooi voor u samen: ‘Deze Iron Lady of cinema verdient beter.’

TINKER TAILOR SOLDIER SPY TOMAS ALFREDSON Het leven zoals het is: de mol

THE DESCENDANTS ALEXANDER PAYNE Hilarisch en niet alleen op de momenten dat lachen ongepast is.

ALBERT NOBBS RODRIGO GARCIA Glenn Close als man? Geloof het of niet: het werkt (redelijk).

Punchtv waar u deze week niet naast kunt kijken

MAANDAG 20/02 TEENAGE PAPARAZZO 22.30u, 2BE

ZONDAG 19/02 TOMTESTEROM 20.30u, EEN

ZATERDAG 18/02 VRANCKX 20.10u, CANVAS

Onder het veto van Rusland en China kijken de VN machteloos toe hoe de sfeer in Syrië grimmiger wordt. In het stadje Homs woeden de gevechten heviger dan ooit. Vorige maand kwam er nog een Franse journalist om het leven bij een aanslag waaraan Rudi Vranckx en Jens Franssen maar net wisten te ontsnappen. Deze aflevering van Vranckx zoomt in op het genadeloze geweld in Homs, waar de confrontaties tussen de rebellen en het regeringsleger van president Assad almaar meer escaleren. EN VERDER Iets lichter verteerbaar zijn de absurde cultpersonages van THE ADDAMS FAMILY (23.55, VT4). Omdat u niet genoeg krijgt van een Tom Cruise die u vraagt uw geld boven te halen: JERRY MAGUIRE (21u,Vijftv).

Wanneer Adrian Grenier - u mogelijk beter bekend als Vince uit Entourage - tussen de hordes fotografen die hem opwachten, plots een jong ventje ziet staan, intrigeert hem dat dermate dat hij besluit de camera om te draaien en zelf een portret te maken van deze petit paparazzo en schandaalpersfotografen in het algemeen. Grenier sprak daarvoor met verschillende paparazzi en beroemdheden als Paris Hilton en Matt Damon, en probeert de fascinatie en irritatie bij beide partijen in kaart te brengen. U verdient bonuspunten als u dit heeft kunnen lezen zonder met de song van Lady Gaga in uw hoofd te zitten.

Het moment waarop menig van een gezond oestrogeengehalte voorziene vrouw heeft gewacht: de terugkeer van Tom ‘Moet er nog waaghalzerij zijn?’ Waes. Zijn succesprogramma Tomtesterom krijgt vanaf vanavond een vervolg op uw tv-scherm, volgens de beproefde methode. Tom Waes, een man die op café ongetwijfeld met zijn achternaam wordt aangesproken, is wederom de schalkse micro-macho die met behulp van How to-boekjes zijn grenzen probeert te verleggen. Voor deze derde reeks bundelde hij al zijn angsten en ging uitdagingen aan die de vorige seizoenen te riskant of onhaalbaar gevonden werden. Stockeer ‘Tommeke, Tommeke, Tommeke toch’ alvast op het puntje van uw tong.

EN VERDER In Jean-Michel Saive. Eindelijk winnaar keren Bart Matthys en Guillaume Graux voor de onvergelijkbare docureeks BELGA SPORT terug naar Luik, begin jaren 80. Aan de pingpongtafel stond daar een wonderkind op dat algauw de strijd aanging met de wereldtop en zijn idool, de Zweed Jan-Ove Waldner (21.10 u , Canvas) WHITE COLLAR is een nieuwe misdaadserie waarin een gevangene het op een akkoordje gooit met een agent. In ruil voor vervroegde vrijlating zal hij helpen andere criminelen op te sporen. Rat Pact ware ook geschikt als titel (22.50u,VTM)

EN VERDER CURIOSITY. Tijdens een sociaal experiment proberen tien vrijwilligers erachter te komen of ze het leven van onze vroegste voorouders aankunnen. I, caveman, you, game? (21u, DiscChan). Wie zijn krakende lambrisering onmogelijk aan de wind kan toeschrijven, doet een beroep op de PARANORMAL HOME INSPECTORS. Nee, dit is geen fictiereeks (22.10u,VijfTv).

DINSDAG 21/02 1929 21.10u, CANVAS

Wij zijn er zeker van dat er ondertussen kundige handen rusten op de knip van uw effectenportefeuille en dat u uw vakantiegeld al investeerde in een knus stukje vastgoed, maar een mens kan ten tijde van economisch malheur niet pessimistisch genoeg zijn. Perfect getimed en een tikkeltje herkenbaar is dan ook de - overigens zeer goed gemaakte - docureeks 1929 die een beeld schetst van het zwartste moment uit de monetaire geschiedenis van Amerika. En in de slipstream de hele westerse wereld. EN VERDER In JFK onderzoeken forensische wetenschappers met geavanceerde hedendaagse technologie nogmaals de moord op voormalig president Kennedy. Spannend is het niet meer, interessant nog wel (23u, NatGeo). Suzanne heeft lichtallergie en werkt als freelancefotograaf, rapper Ludo heeft een verstandelijke beperking en is bijna blind. JE ZAL HET MAAR HEBBEN,inderdaad (21.20u, Ned3).

LEcTRR KIJKT MEE

WOENSDAG 22/02 UIT DE WEG 22u, VT4

DONDERDAG 23/02 HET KAF EN HET KOREN 22.55u, NED2

Nachtmerries hebben wij overgehouden aan onze eigen rijlessen, niet het minst aan de instructeur die ons tijdens de eerste autosnelwegervaring links liet invoegen. Nee Peter, u bent nog niet vergeten. We voelen dan ook enorm mee met de hordes 18-jarigen die in dit nieuwe realityprogramma van VT4 het gemotoriseerde ros moeten leren te bedwingen met behulp van moeder of vader. Hun pijnlijke parkeerpogingen en verhitte discussies leveren ongetwijfeld primetime beeldbuisvoer op. Het mooiste is dat er van uitlachtelevisie geen sprake is: it’s funny ’cause it’s true!

Toen de streng gelovige radiopresentator Harold Camping 21 mei 2011 uitriep als De Dag Des Oordeels, veroorzaakte dat paniek bij zijn volgelingen. Twee Nederlandse reportagemakers wisten door te dringen tot de kern van de bijna sektarische groepering die Camping’s Family Radio bespeelt, en legden vast hoe zij toeleefden naar deze einddatum. Het kaf en het koren is een weergave van hoe een absurd fundamentalistisch idee van een radiopresentator tot ontzettend veel verwarring, verlatenheid en schrijnende vervreemding kan leiden. En nu maar hopen dat Gilles De Coster niet plots naar Lourdes trekt.

EN VERDER Nog meer horror in DISTURBIA waarin een jongen ontdekt dat zijn buren wel erg vreemde gewoontes hebben (23u, BBC3). Modereportage over de Spaanse ontwerper Cristóbal BALENCIAGA. Wie overigens een motorcycle bag wil wegdoen voor een prikje (lees: journalistenloon), mag steeds mailen naar de redactie (21.05u, La Deux).

EN VERDER U zou ze niet willen onderstoppen, de wonderkinderen die in CHILD GENIUS centraal staan. Voor u het weet, vragen ze om Oorlog en Vrede in het oud-Russisch voor te lezen (22.55u, Canvas) Een documentaire over sociale netwerken, marketingstrategieën, Mark Zuckerberg en HET BEDRIJF DAT FACEBOOK HEET (21.35u, Ned3)

VRIJDAG 24/02 SIXTY 6 23.45u, VTM

Iedere prille tiener heeft recht op een dag die volledig in zijn of haar teken staat, al was het maar om schaamteloos een nieuwe fiets te kunnen vragen. Maar voor de 12-jarige Bernie dreigen de voorbereidingen op zijn bar mitswa in het water te vallen nu de hele wereld gefocust is op de Wereldbeker voetbal. Bernies tegenspoed wordt nog groter wanneer de finale blijkt gespeeld te worden op de dag van zijn feest. Omdat we altijd al vreselijk jaloers zijn geweest op goede taglines, willen we u deze niet onthouden: ‘It was Bernies big day, but there was a little competition.’ EN VERDER Christian Bale is een verbluffende Patrick Bateman in de verfilming van Bret Easton Ellis’ roman AMERICAN PSYCHO. In december kondigde Hollywood overigens een remake aan (23.10u, 2BE) Of deze film zo slecht is dat hij goed wordt, laten we volledig aan u over, maar u moet er tenminste een keer in uw leven van gewalgd hebben: MEATBALLS III (23u,VT4)

samenstelling: katrin swartenbroux

REMAKE

1958

LUC JANSSEN

2012

HETZELFDE MODEL, DEZELFDE OUTFIT, HETZELFDE DECOR, ZOVEEL JAAR LATER.

Een zalige tijd, vol verwondering, waren de jaren 50. IK WAS EEN BRAAF JONGETJE, HEEL NETJES VOORAL. Alle kinderen waren toen zo opgevoed. Voor we een zelfgebouwd kamp binnengingen, trokken mijn vriendjes en ik onze schoenen uit, ook al was het een of ander smerig hol onder de grond. Van die kampen herinner ik me vooral de geur van zweet: een van mijn vriendjes had vreselijke zweetvoeten. EEN VOORBEELDIGE LEERLING WAS IK OOK. Ik hield van dingen leren. Ik werd ook altijd vanaf dag één verliefd op de juf of de meester. Ook vandaag nog kijk ik graag op naar mensen die me iets bijbrengen. Die kordate blik - de toekomst wacht - heb ik ook nog. Ogen vol verwondering, speurend naar mooie dingen die moeten komen, zal ik altijd wel behouden.

IN DIE TIJD KEKEN MENSEN NOG NAAR DE RADIO:

zo’n groot houten ding, met knoppen uit bakeliet. Als je ze indrukte, gloeide er een groen oog op in de speaker. De zenderschaal, met exotische plaatsen als Beograd, kende ik helemaal uit het hoofd, maar wat me het meest fascineerde, was wat je kreeg door de naald helemaal naar rechts te bewegen. Een geluid dat van Mars leek te komen. De Mexicaanse Hond heet dat, weet ik nu. Mooi dat zoiets ook een naam heeft. DE BEER OP DE NIEUWE FOTO KOCHT IK IN 1971 IN LONDEN, waar ik geregeld heen trok om pla-

ten en boeken te kopen. De beer moest mijn lief gezelschap houden, terwijl ik weg was. Veertig jaar later woont hij nog altijd bij mij, net als mijn lief, die mijn vrouw en de moeder van mijn kinderen werd. Sentimenteel? Je moet opletten

LUC JANSSEN MAAKT RADIO EN TELEVISIE

dat je niet diegene wordt die mensen verwachten dat je wordt.

TOEN IK IN DE JAREN 80 MET RADIO BEGON, HADDEN MENSEN DIE ME NIET KENDEN, VAAK EEN ANDER BEELD VAN ME. Ze dachten dat

ik een soort Blixa Bargeld van Einstürzende Neubauten was, met een leren jekker en minstens drie spuiten in de aderen. Terwijl ik gewoon een brave, nette man was. Soms geloofden ze niet eens dat ik het was, tot ze mijn stem hoorden. Dat viel dan tegen. Ze hadden een roestig knipmes verwacht, niet iemand die hun buurjongen kon zijn. Maar veel meer dan Blixa ben ik dit: een knuffelbeer op de schoot van een jongetje. Anja Otte, foto Marleen Daniëls

De Standaard ziet er nu nog beter uit op iPad

NIEUWE LEESERVARING

Lees de vernieuwde iPad-editie van De Standaard De Standaard heeft nu een volledig nieuwe editie voor iPad, waarbij de opmaak van de krant geoptimaliseerd werd voor dit toestel. De aangepaste look & feel, heldere navigatie en extra foto’s zorgen dagelijks voor een unieke leeservaring.

Download nu de gratis iPad-app van De Standaard en lees één krant gratis. Abonnees lezen de krant elke dag gratis op iPad. Nog geen abonnee? Neem NU een proefabonnement van 1 maand voor maar 17 euro.

Surf naar www.standaard.be/iPad en bekijk de demo.