A CHAVE DE SAN ROSENDO EN CAAVEIRO SAN ROSENDO fOI uNHA DAS fIguRAS máIS SAlIENtAblES DA IgRExA gAlEgA.VIVIu NO SéCulO x E CHEgOu A SER bISpO DE mONDOñEDO E DE IRIA-flAVIA. A tRADICIóN SItúA A SAN ROSENDO COmO fuNDADOR DO mOStEIRO DE SAN xOáN DE CAAVEIRO (NO CONCEllO DE A CApElA).EStuDIOS RECENtES INDICAN quE AíNDA quE NON O fuNDOu é pOSIblE quE O SANtO EStIVESE REtIRADO NEStE CENObIO IllADO EN buSCA DE SOIDADE E SIlENCIO.uN ANO,O INVERNO ADIANtOuSE,E A fRAgA DO EumE ENCHEuSE DE gRISES ApRACIblES,DE DIStINtAS tONAlIDADES DE VERDES E tOStADOS,DE AIRE HúmIDO E REfRESCANtE,DE NEVAOS mIStERIOSAS quE fACíAN A CAAVEIRO AíNDA máIS bElO.pERO ASí,IguAl uN DíA E OutRO DíA,AtA quE A CHuVIA mONótONA E AS tARDES ESCuRAS mINARON O áNImO DOS mONxES. CONtA A lENDA quE uN DíA SAN ROSENDO ERguEuSE,tAl VEz DESpOIS DE SOñAR CO SOl,CON CORES lumINOSAS EN AmplOS VAlES E CEOS CAmbIANtES DE NubES bRANCAS DE AlgODóN.ASOmOu á fIEStRA DO mONtEIRO E,ANtE OutRO DíA tRIStE E SOmbRíO ,ExClAmOu: -¡quE ESCuRO EStá O CEO! ¡VAIA DíA tAN mAlO! E DE CONtADO O SANtO ARREpENtIuSE DE NON ACAtAR A VONtADE DE DEuS.EN pENItENCIA púxOSE uN CIlICIO,pECHOuNO CON CHAVE E tIROuNA ó RíO EumE.AquEl pECADO pESARíA SObRE El AtA RECupERAR A CHAVE. tEmpO máIS tARDE,uNS pESCADORES SACARON DAS AugAS DO RíO uN gRAN REO ASAlmOADO quE lEVARON ó CONVENtO.NO VENtRE DO pEIxE O COCIñEIRO AtOpOu A CHAVE DO CIlICIO DE SAN ROSENDO.DEuS xA O tIñA pERDOADO. OutRA VERSIóN DA lENDA DI quE O SANtO O quE CISCARA ó RíO CRECIDO E EmbRAVECIDO fORA O ANEl AbACIAl.tIVERON quE pASAR SEtE ANOS pARA quE O ANEl REgRESASE ó CONVENtO NO VENtRE DuN pEIxE quE EStAbA CEANDO SAN ROSENDO. DAS mOItAS CANtIgAS pOpulARES SObRE O SANtO ESCOllEmOS DúAS.
Unha noite de trabón San Rosendo tivo medo; perdeu a chave da casa e anelo do seu dedo. Unha noite de tormenta perdeu San Rosendo o anelo; moitos aniños despois tróuxollo no bico un reo.
O CAbAlO NEgRO DA fRAgA DO EumE pOR tERRAS DOS CONCEllOS DE AS pONtES,A CApElA E mONfERO,DE CAbANAS E pONtEDEumE EStéNDESE A fRAgA DO EumE . é uN pARquE NAtuRAl NO quE AbuNDAN CAStIñEIROS E CARbAllOS,mEStuRADOS CON AbElEIRAS,fREIxOS,AmENEIROS,SAlguEIROS,tEIxOS…E tODA ClASE DE fElgOS. pOlO SEu CENtRO CORRE mAxEStuOSO O RíO quE llE Dá NOmE. Alí A pAISAxE é SEmpRE DIfERENtE,DEpENDENDO DA INtENSIDADE DO SOl,DAS INDECISAS NubES,DAS bRumAS,DO pREDOmINIO DA VARIADA gAmA DE VERDES NA pRImAVERA,Ou DOS tOStADOS,OCRES E DOuRADOS NO OutONO. AlgúNS DOS AfluENtES DO EumE fORmAN tERRIblES bARRANCOS.OutROS DESCENDEN CASE VERtICAlmENtE pOlO fORtE DESNIVEl DA RIbEIRA,fORmANDO CASCADAS,E AS AugAS A mIúDO AlImENtAN muíñOS E fERREIRíAS,pEquENAS mOStRAS DA ARquItECtuRA pOpulAR COlOCADAS gRADuAlmENtE,DE xEItO quE uN mESmO REgAtO pODE mOVER AtA uN tOtAl DE NOVE RODICIOS. O AbRuptO DO tERREO E A ESCuRIDADE DAS NOItES,NuN lugAR NO quE A luz AtOpA A bARREIRA DAS COpAS DE tANtAS áRbORES,CONVERtIu á fRAgA EN mORADA DE SERES mIStERIOSOS.CóNtANNOS quE Alí VIVE uN CAbAlO NEgRO xIgANtE,pOSuIDOR DuNHA fORzA DESCOmuNAl. á tARDIñA,HAI quEN DI quE O ENORmE CAbAlO NEgRO,DuN Só CORNO,gAlOpAbA pOlA lADEIRA AbAIxO AtA mERgullARSE NO RíO.SEmpRE AVANzAbA EN líNEA RECtA E,COmO SE DuN gRAN OSO SE tRAtASE,ó SEu pASO tRONzAbA A mEStA VExEtACIóN DE áRbORES E ARbuStOS,DE tOxOS E SIlVAS,fACENDO tRAS SúA uN CAmIñO quE ó pOuCO tEmpO DESApARECíA.AquEl CAbAlO ERA uN tRASNO.ERA O DEmO CEIbO DA fRAgA DO EumE,quE SE EStENDE pOR tERRAS DOS CONCEllOS DE AS pONtES,A CApElA E mONfERO,DE pONtEDEumE E CAbANAS.
O gAItEIRO E OS lObOS DA fRAgA DO EumE uN DíA CAmIñAbA uN HOmE pOlA fRAgA DO EumE,A tRAVéS DE EmpINADOS SENDEIROS NA mARxE DEREItA DO RíO,ENtRE OS CONCEllOS DE A CApElA E AS pONtES.pOlA mAñá HOubERA tROulA NA AlDEA E lOgO,AtA A tARDIñA,fOlIADA NA CASA DuNS pARENtES.El ERA,ADEmAIS DE lAbREgO,gAItEIRO EN tEmpO DE lECER,lEVANDO pARA CASA uN DIñEIRO ExtRA quE tANtA fAltA fACíA. AgORA A NOItE O SORpRENDERA DE VOltA á SúA VIVENDA.fAláRANllE DuN AtAllO pOlO mEDIO DO mONtE E DECIDIu COllElO,pERO A ESpESuRA E fRONDOSIDADE DA VExEtACIóN A pENAS DEIxAbA ENtREVER máIS Alá DE DOuS mEtROS.O OuVEAR DOS lObOS,CADA VEz máIS NítIDO,fíxOllE ApuRAR O pASO;OS tROpEzóNS COAS pEDRAS E OS ENgANCHES COAS SIlVAS,tROuxéRONllE A COmpAñA DO mEDO E A ANguRIA. DE SúpEtO VIuNOS Alí,ERAN VARIOS lObOS fRACOS E fAmENtOS.O INStINtO NEStES CASOS gAñA ó RACIOCINIO E VEuSE SubIDO NuNHA áRbORE INmENSA.AíNDA NON SAbíA COmO fORA quEN DE fACElO,El quE SEmpRE SufRIRA DE VERtIxE.NAS mANS lEVAbA A gAItA,E pENSOu EN uSAlA COmO uN pAO NO CASO DE quE AS fERAS tENtASEN ASCENDER.lOgO mAquINOu SE DEbERíA tOCAlA,pOR SE AlguéN O puIDESE ESCOltAR E AxuDAlO. O fRíO DO mEDO E DA NOItE NON O DEIxAbA pENSAR bEN.tREmíA.pOR fIN DECIDIuSE E COmEzOu A tOCAR uNHA muIñEIRA.ANtE A SúA SORpRESA,OS lObOS CAlmARON,E ó SON DA gAItA fóRONSE A mODIñO E DESApARECERON. O quE El NON SAbíA é quE tODA A fRAgA DO EumE EStAbA EmOCIONADA CON AquElA múSICA.
O NACEmENtO DE tRES RíOS NACERON tRES mANANCIAIS ó tEmpO,mOI xuNtOS NO AltO DA SERRA DO xIStRAl.SEmEllAbAN tRES IRmáNS EN bERCES DE pEDRA,CARRIzOS E xuNCOS.AxIñA EmpEzARON A ANDAR A gAtIñAS E OS pRImEIROS pASOS fORON pOR CAmIñOS DIfERENtES.CADA uN íA fORmANDO uNHA CANlE EN DIStINtA DIRECCIóNE,A mEDIDA quE mEDRAbAN,CONfORmábANSE tRES RíOS. O mAR,AíNDA quE SE SAbE INmENSO,SEmpRE COVIzA máIS AugA E máIS pODER,E pROmEtEullES quE AquEl DOS tRES RíOS quE CHEgASE DE pRImEIRO A ENtREgARllE O SEu CAuDAl RECIbIRíA ANuAlmENtE O pREmIO DuNHA VIDA HumANA. AS AugAS fluVIAIS pRONtO CANSARON DE fuRAR,DE EROSIONAR,DE IR CONStRuíNDO O lEItO pARA pODER DESCENDER,E DEItáRONSE A DuRmIR,pERO ANtES ACORDARON quE quEN ESpERtASE ANtES AVISARíA áS DEmAIS,E ASí CONtINuARíAN AS tRES A uN tEmpO. ESpERtOu uN RíO E INCumpRIu O tRAtO,pOIS SIlANDEIRAmENtE mARCHOu SEN quE SE llE DECAtASEN OS OutROS.O SEguNDO ESpERtOu,VEuSE ENgANADO,ENfADOuSE,mAIS REINICIOu O pERCORRIDO áS CAlADAS,SEN CHAmAR ó quE DORmíA.O tERCEIRO RíO ERA O EumE,gRANDOtE,NObRE E CO SOñO máIS pROfuNDO.ANtE A tRAIzóN DOS IRmáNS DEu EN CORRER COmA uN tOlO,mORDENDO pENAS E áRbORES,tRAgANDO tODO ó SEu pASO E ESCINDINDO EN DúAS A fRAgA AtA gAñAR A CARREIRA. AgORA,EStE fERmOSíSImO RíO, O EumE,EmbRAVECIDO E mAlEADO pOlA fAltA DE NObREzA NOS DEmAIS,pRESENtA uNHA máSCARA AmAblE CuNHA CómplICE mIRADA;ENgAIOlA CON REflExOS pRAtEADOS,VERDESCuROS E OuRO VEllO,CON ENgANOSAS fERVENzAS DE bONDADE E ApARENtES REmANSOS DE DOzuRA.pERO é fAlSO E ImplACAblE,NON pERDOA CADA ANO A VIDA DuNHA pERSOA quE pOR ERROR NAS SúAS AugAS CONfíA.
SAN ROSENDO SOñA CON CElANOVA SAN ROSENDO tAméN DISfRutOu DE pRImAVERAS NA fRAgA,gOzOu DE OlORES A mENtA E ROmEu,E DE pAISAxES DA NAtuRAzA EN plENA EClOSIóN E VIzOSIDADE.O áNImO SOSEgADO E A mENtE lIbERADA pERmItíANllE pENSAR E pREpARAR ObRAS pARA gAbAR A DEuS. DIN quE fOI Aquí,EN CAAVEIRO,ONDE SAN ROSENDO IDEOu fuNDAR OutRO CONVENtO.CONtA A lENDA quE uNHA NOItE,mENtRES tODO ERA SIlENCIO E tRANquIlIDADE E OS mONxES NAVEgAbAN ENtRE SOñOS DE fElICIDADE E AbuNDANCIA,SAN ROSENDO ORAbA CON máIS INtENSIDADE quE NuNCA.SubItAmENtE A NEgRA NOItE fíxOSE DIA ó REDOR SúA.O CONtRAStE ERA AbRAIANtE.NOtOu quE NA SúA mENtE uNHA IDEA pASAbA DA ESCuRIDADE AbSOlutA á máIS lúCIDA ClARIDADE.E ANtE SI AmOSOuSE,lumINOSA E ESplENDOROSA,A SúA futuRA ObRA DE CElANOVA:A fuNDACIóN DuN mOStEIRO quE HAbíA DE INmORtAlIzAlO. A CANtIgA pOpulAR tAméN O RECOllE:
En Caaveiro San Rosendo pensou erguer Celanova; ¿Para que te fuches,meu Santo, desta tan doada cova?