SAMORZĄDOWE CENTRUM DORADZTWA I DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W SIEDLCACH
KURS KWALIFIKACYJNY ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE OŚWIATĄ
Zastosowanie technologii informacyjnej w zarządzaniu szkołą
Artur Baranowski
Praca napisana pod kierunkiem mgr Agnieszki Borkowskiej
SIEDLCE 2011
Spis treści. Wstęp.
3
I Część teoretyczna
4
1. Technologie informacyjne w zarządzaniu informacją w placówkach oświatowych 1.1 Technologia informacyjna jako element reformy systemu edukacji 1.2 Zarządzanie szkołą. Rola dyrektora w zarządzaniu szkołą 1.3 Różne aspekty informatyzacji zarządzania szkołą 1.4 Praktyczne zastosowanie komputerów w zarządzaniu szkołą 1.5 Oprogramowanie wspomagające zarządzanie szkołą 1.6 Wykorzystanie internetu i wydawnictw multimedialnych 1.7 Wykorzystane metod e-learningowych w kreowaniu kapitału intelektualnego szkoły. 1.8 Kapitał intelektualny szkoły. Definicje i struktura Kapitału intelektualnego 2. Platforma Google jako medium organizacji w procesie zarządzania szkołą 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
Hardware on-line i software on-line Software off-line Tworzenie dokumentów on-line Współpraca w czasie rzeczywistym Kalendarz Konto e-mailowe Witryny Blogi
4 4 7 8 10 12 14 17 19 20 21 25 26 28 29 30 32 33
II Część praktyczna
35
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
35 36 38 39 41 43 44
Hardware on-line. Organizacja i przechowywanie dokumentów szkolnych Office on-line i off-line dla pakietu biurowego Microsoft Tworzenie dokumentów on-line i off-line. Współpraca w czasie rzeczywistym Kalendarz google w pracy szkoły Dziennik elektroniczny Witryny szkolne Blogi
10. Podsumowanie 11. Wnioski 12. Bibliografia 13. Aneks
49 50 51 53
Wstęp. W obecnych czasach rewolucji informacyjnej obserwujemy rosnącą rolę zasobów wiedzy i informacji, szczególnego znaczenia problem ten nabiera również w odniesieniu do sektora szkół publicznych. Właściwe wykorzystanie tych zasobów powoduje wzrost kapitału intelektualnego szkoły, kadry pedagogicznej i ostatecznych beneficjentów uczniów. Technologie komunikacyjno-informacyjne na stałe wpisały się w funkcjonowanie wielu szkół, są wykorzystywane w wielu obszarach przez wielu uczestników szeroko pojętego procesu edukacyjnego. Zwłaszcza upowszechnienie internetu pozwala na wykorzystywanie nowych metod i narzędzi w procesach zarządzania, dydaktycznych, szkoleniowych i badawczych. Ułatwia to rónwnież uczniom, nauczycielom i organom zarządzającym dostęp do zasobów informacyjnych, przyczynia się do transformacji i lepszego wykorzystania zasobów wiedzy oraz wzrostu kapitału intelektualnego szkoły i jej uczestników, umacniając jej pozycję konkurencyjną. Cechą charakterystyczną szkoły powinno być kreowanie nowych zasobów wiedzy, jej rozprzestrzenianie, zwłaszcza w jej najbliższym, lokalnym otoczeniu. Nowoczesne szkoły powinny być nastawione na innowacyjne formy kształcenia i zarządzania. Nowy model zarządzania szkołą to przygotowanie i realizacja wizji dotyczącej nie tylko edukacji bieżącej, ale również jej rozwoju oraz sformułowania planu strategicznego. Transformacja w kierunku działania w połączeniu z rynkiem i jego potrzebami i na jego rzecz nie jest możliwa bez ścisłego powiązania z technologią informacyjną na stałe wpisaną już w gospodarkę i rynek pracy. Tak też do skutecznego i nowoczesnego zarządzania jednostką publiczną koniecznym stało się traktowanie jej jak przedsiębiorstwa. Fakt ten narzuca nowe wymagania władzom lokalnym i wszyskim podmiotom uczestniczącym procesie kształcenia. Celem tej pracy jest przedstawienie nowych narzędzi komunikacyjnoinformatycznych i ich potencjalnego jak również praktycznego wykorzystania na przykładzie platformy google. Celem jest również odpowiedzenie na pytanie w jakim wględzie nowa usługa IT Google pozwla spełnić kryteria stawiane zarządzaniu szkołą i innym aspektom ważnym dla życia i funkcjonowania szkoły.
I
Część teoretyczna
1. Technologie informacyjne w zarządzaniu informacją w placówkach oświatowych 1.1
Technologia informacyjna jako element reformy systemu edukacji
Dynamiczny rozwój technologii informatycznych i systemów informatycznych są w stanie wspomagać wiekszość z etapów zarzadzania kapitałem intelektualnym. Zarzadzanie to to inaczej pomiar, przechowywanie, udostepnianie informacji o kapitale intelektualnym oraz upowszechnianie koncepcji kapitału intelektualnego, jego ochrona, powiekszanie i odnawianie kapitału intelektualnego, w głównej mierze zasobów wiedzy będacych jego podstawą (Kasiewicz i.in., 2006). Kolejnym aspektem wykorzystania narzędzi informatycznych w kontekscie kapitału intelektualnego jest mozliwość ich wykorzystywania do kreowania wzrostu wartosci kapitału intelektualnego, kreowania nowych zasobów wiedzy, podwyższenia poziomu realizacji. Szczególna role, zwłaszcza w odniesieniu do szkół, spełniają w tym przypadku systemy e-learningu. Obszerne zestawienie rozwiązań informatycznych wspomagających zarządzanie kapitałem intelektualnym dotyczą między innymi: systemy zarządzania dokumentami; systemy przepływu pracy; systemy wspomagania pracy grupowej; szeroko rozumiane systemy wspomagania decyzji; systemy e-learningu; bazy danych i hurtownie danych; internet; portale korporacyjne (Olszak, Ziemba 2006). Teorie rozwoju społecznego tłumaczą społeczeństwo informacyjne jako kolejny etap rozwoju społecznego, po społeczeństwie przemysłowym. Nazywane jest również mianem społeczeństwa post nowoczesnego, ponowoczesnego lub poprzemysłowego. Z punktu widzenia społecznego podziału pracy, społeczeństwem informacyjnym będzie nazywana zbiorowość w której 50% plus jedna osoba lub więcej, spośród zawodowo czynnych, zatrudnionych jest przy przetwarzaniu informacji. D Bell określał pracę człowieka przednowoczesnego jako grę człowieka z przyrodą, człowieka nowoczesnego jako grę człowieka z naturą nieożywioną a pracę człowieka ponowoczesnego jako grę miedzy ludźmi. Cechy charakterystyczne takiego społeczeństwa to m.in.: wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych (bankowość, finanse, telekomunikacja, informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie), w niektórych krajach w tym sektorze pracuje przeszło 80% zawodowo czynnej ludności, przy czym sektor usług tradycyjnych przekracza nieznacznie 10% gospodarka oparta na wiedzy wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie
postępujący proces decentralizacji społeczeństwa renesans społeczności lokalnej urozmaicanie życia społecznego (Walczak, 2004). Wieloaspektowość definicji społeczeństwa informacyjnego można skrócić do kryteriów indentyfikacji: technicznej, gdzie decydujące znaczenie ma rozwój technologiczny; ekonomicznej, gdzie najważniejsze znaczenie dla jego dalszego rozwoju ma wiedza i informacja; zawodowej, gdzie nie tylko stwarza możliwości, ale też wymusza specjalizację pracy i produkcji; przestrzennej, gdzie społeczeństwem informacyjnym jest każde państwo narodowe zdolne do określenia zasobów alokacyjnych i władczych oraz do rozpoznania potrzeb swych obywateli oraz kulturowej, gdzie kultura współczesna staje się rzeczywistością wirtualną, a świat jest kreowany przez media (Kumar, 1995). Społeczeństwo informacyjne odnosi się do technicznych narzędzi komunikacji, magazynowania i przekształcania informacji (Walczak, 2004). Społeczeństwo informacyjne - terminem określa się społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych. Przewiduje się rozwój usług związanych z 3P (przesyłanie, przetwarzanie, przechowywanie informacji). Termin został wprowadzony w 1963 roku przez Japończyka T. Umesao (wersja oryginalna "jōhōka shakai") w artykule o teorii ewolucji społeczeństwa opartego na technologiach informatycznych, a spopularyzowany przez K. Koyama w 1968 roku w rozprawie pt. "Wprowadzenie do Teorii Informacji" (Introduction to Information Theory). W Japonii powstał również "Plan utworzenia społeczeństwa informacyjnego, jako cel narodowy na rok 2000". Była to realna strategia zakładająca informatyzację kraju, prowadzącą do rozwoju intelektualnego kraju oraz tworzenia wiedzy, a nie dalsze uprzemysławianie kraju i wzrost dóbr materialnych (Webster, 1995). „Zadaniem polskiej szkoły staje się przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym” (Bibl, 2001). Znalazło to odbicie w ogólnych zadaniach szkoły podstawowej i gimnazjum, zapisanych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz posługiwania się technologią informacyjną. Realizacja tego zadania jest przedsięwzięciem długofalowym (Bibl, 2001). Wiele Kongresów Informatyki Polskiej zwracało potrzebę edukacji informatycznej kierując raporty i listy do najwyższych władz Polski m. in.: „Każdy człowiek, w takim samym sensie, w jakim nabywa umiejętność czytania, pisania i rachowania, powinien dążyć do zwiększenia umiejętności posługiwania się technologią informacyjną i komunikacyjną w swoim życiu zawodowym i osobistym, by przyczynić się do wzrostu poziomu życia swojego i całego społeczeństwa” (Bibl, 2001). Pojęcie technologii informacyjnej (TI – polski termin; IT – InformaI Technology – termin angielski) rozumiane jest szeroko jest to zespół środków (czyli urządzeń, takich jak komputery i ich urządzenia zewnętrzne oraz sieci komputerowe) i narzędzi (czyli oprogramowanie, inaczej software), jak również inne technologie (takie jak telekomunikacja), które służą wszechstronnemu posługiwaniu się informacją. IT obejmuje więc swoim zakresem m. in.: informację, komputery, informatykę i komunikację (Bibl, 2001).
Technologia Informacyjna jest niezmiernie ważna i powinna uwzględniana w procesie edukacji z powodu: znaczenia tej technologii na rynku pracy, w związku z tym posługiwanie się technologią informacyjną jest zadaniem szkoły która powinna stworzyć uczniom możliwości pełnego poznania jej podstaw i zastosowań oraz przygotowania się do stosowania IT w życiu osobistym i zawodowym; technologia informacyjna dostarcza metod i środków, dzięki którym możliwe jest pełniejsze i wzbogacone spojrzenie na treści przekazywane dotychczas w nauczaniu, a ponadto poznanie istotnych dla kształcenia treści i umiejętności, których nie można posiąść bez pomocy komputerów (Bibl, 2001). Technologie Informacyjne oraz ich narzędzia - komputery są w szkole bardzo ważnym źródłem informacji (internet, oprogramowanie multimedialne, tablice interaktywne), narzędziem do komunikowania się (poczta elektroniczna, grupy, listy dyskusyjne, fora, blogi), narzędziem wspomagającym proces uczenia się (pisanie tekstów, gromadzenie informacji, wykonywanie obliczeń, przeprowadzanie ankiet, opracowywanie wyników, tworzenie prezentacji, współpraca on-line) (Bibl, 2001). Nowoczesne technologie informacyjne rozwiją kluczowe umiejętności uczniów w zakresie: myślenia – poprzez wspomaganie rozumienia złożoności zjawisk oraz umożliwiają całościowe ich postrzeganie, twórczego tworzenia – poprzez rozwiajnie kreatywności i wizualizacji trudnych problemów, wpływania na procesy poprzez zmianę pojedyńczych czynników, uczenia się – poprzez wzbogacanie sposobów zdobywania wiedzy i umiejętności, ułatwiają rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji oraz integrują doświadczenia i elementy wiedzy z różnych poziomów, poszukiwania – pomagają w poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji pochodzących z różnych źródeł, działania – poprzez usprawnienie organizacji pracy oraz ułatwienie posługiwania się wieloma nowoczesnymi technikami i narzędziami pracy, doskonalenia się i uczenie się przez całe życie – poprzez wpływ na kształtowanie postawy elastycznej i uwzględniającej zmiany, co wiąże się z gotowością do ciągłego uczenia się, komunikowania się – poprzez dostarczenie środków do indywidualnych i grupowych prezentacji oraz do skutecznego komunikowania się bez barier i uprzedzeń, współpracy – poprzez ułatwienie pracy w grupie (lokalnej i globalnej) oraz osiąganie porozumienia i podtrzymywania kontaktów oraz budowania więzi międzyludzkich (Bibl, 2001). Celem edukacyjnym według podstawy programowej informatyki (Rozp, 2002) dla szkoły podstawowej przewiduje jako nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Wśród zadań wymienia się przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem i technologią informacyjną oraz uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów i ich oprogramowania (Prog, 2000).
Podstawa programowa określa zadania szkoły jak i każdego nauczyciela wobec ucznia w zakresie upowszechniania IT bardzo szeroko i daleko wykraczają poza przedmiot informatyka. W trakcie prowadzenia każdego przedmiotu uczniowie powinni korzystać z komputera i nowoczesnych technologii informatycznych. Narzędzie te natomiast powinny realnie zwiększać efektywność procesu uczenia się. W optymalnej sytuacji dydaktycznej narzędzia IT dostarczają nauczycielowi wielu dodatkowych strategii nauczania i uczenia się. Nauczyciele mają możliwość tworzenia bogatego zbioru strategii pomagającym w zdobywaniu wiedzy i nabywaniu umiejętności samodzielnego myślenia (Inte, 2001). Zadania dyrektora szkoły wobec wykorzystania przez niego technologii informacyjnej są znacznie szersze i nie ograniczają się do dydaktyki. Zarządzanie szkołą poprzez technologie informacyjne to wyzwanie we współczesnym świecie.
1.2
Zarządzanie szkołą. Rola dyrektora w zarządzaniu szkołą
Dyrektor pełni wielowymiarową rolę w zarządzaniu szkołą. W literaturze przedmiotu można znaleźć różne klasyfikacje umiejętności kierowniczych. Według jednego z ujęć umiejętności te można podzielić na techniczne, społeczne i koncepcyjne. Umiejętności techniczne to zdolność m.in. posługiwania się narzędziami, metodami i technologią w określonej specjalności. Umiejętności społeczne to natomiast zdolność współpracowania z innymi ludźmi, rozumienia ich potrzeb i dążeń oraz umiejętność motywowania. Za umiejętności koncepcyjne uważa się zdolność umysłową do koordynacji oraz integrowania wszystkich interesów grup oraz do perspektywicznej działalności placówki (Gawrecki, 1997). Koniecznym więc jest opanowanie podstawowych umiejętności w każdym z zakresów: a) techniczne: - profesjonalne posługiwanie się prawem, - profesjonalne posługiwanie się narzędziami IT, - prowadzenie działalności gospodarczej, - promowanie walorów i osiągnięć własnej placówki i jej uczniów, - właściwy piar własnej osoby, b) społeczne: - kierowanie zespołem pracowników (podział zadań, nadzór i ewaluacja), - indywidualne traktowanie poszczególnych spraw i pracowników, - kształtowanie atmosfery stymulującej innowacyjne postawy nauczycieli, - współpracowanie z rodzicami, - umiejętności mediacji i łagodzenia napięć wewnętrznych, - nawiązywanie kontaktów i współpracy z lokalnym środowiskiem, c) koncepcyjne: - diagnozowanie i ewaluowanie pracy szkoły jako całości oraz poszczególnych jej elementów, - tworzenie i realizowanie własnej koncepcji bieżącej działalności szkoły, - tworzenie perspektywicznej wizji rozwoju placówki - umiejętność realizacji postaionych celów (Gawrecki, 1997).
Administrowanie, kierowanie i prowadzenie szkoły jest procesem złożonym nie tylko z uwagi na wielofunkcyjność szkoły (edukacja, kształtowanie postaw, wychowanie, opieka, działalność środowiska, rozwijanie umiejętności kluczowych) oraz na wiele funkcji jakie musi wypełnić dyrektor (kierownik instytucji publicznej i pedagogicznej, przewodniczący rady pedagogicznej, pracodawca i kierownik zakładu pracy), ale także z uwagi na postawione mu zadania powiązane z kompetencjami stanowiącymi, opiniodawczymi i wnioskodawczymi (Pielachowski, 1999). Dyrektor szkoły jest, zatem administratorem, organizatorem, pracodawcą i wizjonerem projektującym pracę szkoły i sprawującym jednocześnie nadzór pedagogiczny. Nie można równiez umniejszyć roli dyrektora jako odpowiedzialnego za grupę zawodową nauczycieli oraz w wymiarze przykładu osobistego jako autorytet i wzór zachowania (Sławiński, 2002). 1.3
Różne aspekty informatyzacji zarządzania szkołą
Podstawa efektywnego zarządzania szkołą wymaga znajomości i przetwarzania dużej ilości różnorodnych informacji. Głównym problemem jest z jednej strony zgromadzenie odpowiednich danych w formie elektronicznej, a z drugiej strony przetworzenie ich w użyteczne informacje (Sapiński, 1997). W procesie zarządzania konieczny jest też szybki dostęp do zgromadzonych wcześniej informacji i możliwość szerokiego do nich dostępu. Narzędziem idealnie nadającym się do tego jest komputer on-line i jego odpowiednie foldery dostęne za pomocą różnych mediów smartphony, palmtopy, tablety z różnych miejsc i w dowolnym czasie. Zastosowanie komputerów i innych mediów on-line w zarządzaniu oraz współdzielenie dokumentów może zwiększyć efektywność pracy i podnieść jakość jej rezultatów, przede wszyskiem poprzez: wyeliminowanie konieczności wykonywania prostych, ale czasochłonnych i powtarzalnych czynności, umożliwienie nie tylko szybszego, ale także lepszego rozwiązywania różnych zadań, znaczne ułatwienie dostępu do potrzebnych informacji w każdym czasie z dowolnego miejsca, możliwość dogłębnego wykonywania analiz, częściowo automatycznie, łatwość szybkiego drukowania różnorodnych dokumentów, łatwość zapisu dokumentów na wirtualnych dyskach, brak konieczności zakupu softwaru i przestrzeniu dyskowej, możliwość wykonywania pracy poza miejscem pracy (Pora, 1993). Przetwarzanie i gromadzenie danych za pomocą komputera stacjonarnego oraz komputera on-line sprzyja także automatyzacji wielu czynności, przyczyniając się do oszczędności czasu. Tworze dokumenty w tradycyjnej formie łatwo można udostępnić dowolnie szerokiemu gronu użytkowników. Klasycznym tego przykładem jest przygotowywanie dokumentu z nadzoru pedagogicznego, przedmiotowych systemów oceniania, regulaminów czy tez układanie planu pracy szkoły i lekcji za pomocą komputera i jego offica oraz on-line kalendarza google (Zięba, 1996). Ogromna szybkość komputerów pozwala na przeprowadzenie analizy skutków różnych wariantów rozważanych decyzji. Jest to niezwykle istotne, na przykład podczas
planowania budżetu. W bardzo krótkim czasie możliwe jest, między innymi, precyzyjne obliczenie zmiany kosztów jednego z parametrów. Najważniejsze jest jednak to aby dzięki udoskonaleniu obiegu i dostępu do informacji dyrektor szkoły może skuteczniej nią zarządzać. Wszystko to sprawia, że szkoła może być po prostu lepsza, a zaoszczędzony czas można wykorzystać w inny sposób. Dyrektor szkoły, szczególnie dokunjący zmian powiniem pamiętać, iż informatyzacja zarządzania szkołą, szczególnie w bardzo szerokim pojęciu jest procesem, a nie jednorazowym aktem związanym z zakupem sprzętu i oprogramowania. Dlatego też proces ten należy rozłożyć na etapy i starannie zaplanować, tak aby uzyskać jak najlepsze efekty. Należy pamiętać o przeszkoleniu kadry, zapewnieniu jej narzędzi i miejsca do pracy oraz o ewaluacji podjętych działań. Używane oprogramowanie (Pora, 1993). Wdrażanie nowego informatycznego systemu zarządzania szkołą wymaga często zmiany zakresu obowiązków poszczególnych pracowników oraz zasad wymiany informacji pomiędzy nimi. Poza tym trafne dobieranie oprogramowania jest znacznie ważniejsze niż wysokie parametry techniczne. Ale oprócz tego rzeczą niezwykle istotną jest fakt by programy potrafiły wymieniać się gromadzonymi przez siebie danymi zarówna teraz jak i w przyszłości, inaczej mówiąc tworzyły spójny system (Pora, 1993). Istotną cechą jest fakt, aby pierwsze próby wykorzystania komputera w zarządzaniu szkołą dały wymierne, zauważalne przez szkolną społeczność efekty. Pozwoli to wytworzyć właściwą atmosferę i zachęcić szersze grono pedagogiczne ale i uczniowskie do zainteresowania się nową technologią. Należy więc przemyśleć, które szkolne aspekty dają największe szanse szybkiego i skutecznego wdrożenia pierwszego modułu zarządzania szkołą. Może to być gabinet wicedyrektora układającego plan lekcji, pracownia informatyczna i lekcje informatyki. Nie należy wdrażać zbyt wielu programów jednocześnie, które mogą spowodować pewien chaos, będący w konsekwencji przyczyną niepowodzeń i zniechęcenia pracowników do nowych technologii. Nie należy zapominać, iż najlepszą promocją IT w szkole jest ich codzienne i skuteczne używanie przez dyrektora szkoły. Bezpośredni przykład dyrektora będzie mobilizujący dla jego współpracowników (Furmanek, 1999; Pora, 1993). Dyrektor szkoły występuje najczęściej równocześnie, w kilku jednakowo ważnych rolach: lidera (przywódcy) oraz menedżera i stratega (polityka). Jako lider stymuluje on ewolucyjny proces zmian unowocześniając system obiegu dokumentów czy też samą organizację przez harmononizację pracy szkoły, będąc jednocześnie za wszystko odpowiedzialny. Jest on również odpowiedzialny za efektywność i najwyższą jakość kształcenia. Jako strateg dyrektor musi równoważyć interesy wszystkich osób objętych działaniem jak uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników szkoły, nadzór oświatowy i organ prowadzący. W roli lidera wytycza kierunki i cele informatyzacji i wprowadzania nowych technologii oraz skłania wszystkich uczestników procesu do twórczego uczestnictwa w nim. W każdym momencie działań dyrektor powienin zacząć od samego siebie (Furmanek, 1999). Zbiurokratyzowanie szkoły i samego systemu edukacji jest wyzwaniem dla nowych IT, których zadaniem jest sprostanie wyzwaniom i ocena ich przydatności przez szerokie grono. Powodem takiego stanu rzeczy jest duża liczba osób uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników obsługi, które są z nią bezpośrednio związane. Z drugiej znaczenia ma urzędowy charakter dokumentów świadectw, arkuszy ocen, planów, regulaminów, sprawozdań, jakie muszą być w niej sporządzane (Furmanek,
1999). Nowoczesne systemy techologii informatycznej mogą i powiny znaleźć miejsce we wspomaganiu procesu zarządzania oraz wychowawczo-dydaktycznego. Nie sposób współcześnie efektywnie zarządzać szkołą, planować różnego rodzaju zadania, wykonywać typowe prace biurowe i administracyjnych bez wspomagania swojej pracy nowoczesnymi techologiami zarządzania informacją (Siudyka, 2000). Informatyzacja ma prawdziwy sens wtedy, kiedy przyczynia się do powstania nowej jakości rozumianej nie jako ładny wydruk, lecz rzeczywiste polepszenie istoty działania szkoły. Tymczasem komputer bywa widziany często jako maszyna usprawniająca pracę, a rzadziej jako narzędzie do twórczego działania. Bywa, że w szkole jest zbiór programów, 1.4
Praktyczne zastosowanie komputerów w zarządzaniu szkołą
Technologia informacyjna służy najczęściej dyrektorowi (i jego zastępcom) do bieżących prac związanych z administrowaniem i zarządzaniem szkół, także do przygotowywania pism, jako maszyna do pisania, do samokształcenia, gromadzenia i analizy danych, do sprawdzania przepisów, do sporządzania statystyk i sprawozdań, do prac związanych z księgowością i finansami (Konieczniak, 1999). Najczęściej używanymi programami użytkowymi są programy pakietu Microsoft Office. Jak to sama nazwa wskazuje służy on do usprawniania prac biurowych. Najczęściej wykorzystywany - i to nie tylko przez dyrektora, ale przez większość użytkowników komputerów – jest edytor tekstów Word. Edytor ten to program zamieniający komputer w „inteligentną” maszynę do pisana, dzięki której można napisać dowolny tekst, a następnie przetworzyć go. Zakres zmian w tekstach jest ogromny: od zwyczajnego kasowania i wstawiania znaków, poprzez złożone i bardzo wydajne operacje na fragmentach tekstu (zmiana kroju, koloru, rodzaju, wielkości czcionki, wyrównanie akapitu, kopiowanie i przenoszenie itp.) i całych plikach tekstowych (kopiowanie, przenoszenie, łączenie itp.), aż po sprawdzanie poprawności ortograficznej i gramatycznej. Możliwe też jest tworzenie różnorodnych tabelek, wstawianie rysunków, zdjęć, ozdobnych napisów, obramowań, wyliczeń, itp. Edytor ten też potrafi wykonać zamianę wyrazu w wielostronicowym tekście na jego właściwszy odpowiednik. Program może też sporządzać spisy treści, numerować strony, wstawiać symbole i przypisy. Ważną cechą tego programu (jak większości edytorów tekstu) jest możliwość wycofywania się z powziętych decyzji, czyli przywracania wcześniejszego stanu tekstu. Wszystko co napiszemy za pomocą edytora tekstów możemy (Konieczniak, 1999). W zarządzaniu badaną szkołą dyrektor (i jego współpracownicy: sekretarka, wicedyrektorzy, kadrowa) praktycznie codziennie wykorzystują program Word. Podstawowymi dokumentami tworzonymi za jego pomocą są przykładowo: wszelkiego rodzaju umowy (z pracownikami, kontrahentami), różne dokumenty dotyczące pracowników (oceny pracy, opinie, przydziały czynności), dokumenty dotyczące uczniów (np. dotyczące egzaminów poprawkowych), korespondencja z rodzicami, korespondencja z organem prowadzącym i nadzorującym, plany nauczania i przydziały różnych zadań,
dokumenty szkolne (np. statut) i regulaminy, dokumenty związane z awansem zawodowym nauczycieli i ich doskonaleniem, programy różnych uroczystości, imprez, ferii, ogłoszenia, komunikaty wywieszane w pokoju nauczycielskim, ogłoszenia, informacje dla uczniów i rodziców (np. przydział sal na zebrania), sprawozdania, raporty, plany przebiegu rad pedagogicznych, opracowywanie zestawów programów i podręczników, narzędzia i organizacja mierzenia jakości pracy szkoły, ankiety i ich podsumowania, arkusze hospitacyjne, plany dyżurów, hospitacji, pracy szkoły, materiały szkoleniowe na rady pedagogiczne i spotkania różnych zespołów, podziękowania dla sponsorów, rodziców, narzędzia, wyniki, raporty związane z diagnozą osiągnięć uczniów, regulaminy, projekty organizacji i podsumowania konkursów, zestawienia wyników konkursów, wszelkiego rodzaju listy: uczniów, nauczycieli. Przykłady takich dokumentów zawiera dysk on-line wykonany na platformie googledocs w części praktycznej pracy. Wszystkie z nich można udostępniać dowolnej liczbie osób i współtworzyć w czasie rzeczywistym. Drugim z programów pakietu MS Office jest arkusz kalkulacyjny Excel. W odróżnieniu od edytorów tekstów, już na pierwszy rzut oka, Excel jest znacznie mniej przystępny. Ekran ukazuje nam pustą elektroniczną „kartkę”. Można jednak za jej pomocą zrobić praktycznie wszystko, co wiąże się z liczeniem, zestawianiem i wizualizacją danych liczbowych (wykresy kołowe, słupkowe, liniowe, kolumnowe i inne). Do komórek umieszczonych w kolumnach i wierszach, identyfikowanych za pomocą liter i cyfr, można wprowadzać teksty, liczby (w różnych formatach) oraz tzw. formuły czyli wzory wg których program będzie dokonywał obliczeń. Uproszczone jest korzystanie z najczęściej stosowanych funkcji (np. autosuma, średnia) a bardzo wiele jest szablonów do używania innych, bardziej skomplikowanych. Ważną cechą arkusza jest fakt, że zmiana wartości liczbowej w dowolnym miejscu arkusza pociąga automatycznie przeliczenie zawartości wszystkich innych komórek, na które dana wartość mogła mieć wpływ. Jak dyrektor szkoły może wykorzystać Excela w swojej pracy? Przykładowo rozdysponowując istniejący w szkole fundusz nagród. Ustalając wysokość nagród warto użyć Excela. Oczywiście suma nagród poszczególnych nauczycieli musi dokładnie odpowiadać kwocie przeznaczonej na nagrody. Po zaplanowaniu prostej tabelki należy wpisywać tylko kwoty przy nazwiskach wyróżniających się nauczycieli, zapisać tzw.formułę i nastąpi natychmiastowe przeliczanie sumy tych kwot. W analogiczny sposób można zastanawiać się nad rozdysponowaniem dowolnych kwot (np. wydatków ze szkolnego funduszu socjalnego) lub planować koszty dowolnego przedsięwzięcia. Można też podobnie ustalać dodatki motywacyjne dla nauczycieli. Jednym z mechanizmów, jakie oferuje Excel są tzw. tabele przestawne, czyli tabele ułatwiające analizowanie dużych ilości danych czerpanych z arkusza kalkulacyjnego. W dużych
tabelach (np. wydatków) mających kilkaset wierszy użyteczne staje się grupowanie tych wierszy, które w kolumnach mają identyczne wartości (np. jakie kwoty przeznaczyliśmy na określone kategorie wydatków). Ponadto Excel może nam obliczyć i zestawić praktycznie wszystkie dane (np. godziny ponadwymiarowe, oceny, finanse, analizy). W dodatku zwieńczeniem prac nad opracowywaniem danych liczbowych może być elegancki wykres, gdyż program Excel potrafi zilustrować wykresem dowolną tabelę liczbową. Wystarczy tylko wskazać, skąd należy pobrać dane i wybrać typ wykresu. Błyskawicznie otrzymujemy wykres, który następnie możemy udoskonalić dobierając parametry osi i kolory. Coraz częściej w zarządzaniu badaną szkołą wykorzystuje się ten program, oprócz zastosowań opisanych powyżej, przykładowo sporządza się zestawienia na radę podsumowującą zawierające informacje o wynikach poszczególnych klas czy zestawienia ocen wystawionych z poszczególnych przedmiotów przez wszystkich nauczycieli – osobno i w zespołach przedmiotowych. Dyrektor szkoły wykazuje się umiejętnością redagowania tekstów przy użyciu edytora tekstów, a także znajomością technologii redagowania tekstów, znajomością przeznaczenia i umiejętnością wykorzystania arkusza kalkulacyjnego do planowania przedsięwzięć finansowych, i nie tylko. Ważna powinna być także znajomość przeznaczenia i sposobów korzystania z baz danych. Ważną grupę zastosowań komputerów stanowi gromadzenie i wyszukiwanie informacji, za pomocą tzw. baz danych. Bazy danych mogą zawierać informacje tekstowe, graficzne jak i dźwiękowe. W omawianym pakiecie biurowym takim programem jest MS Access. W badanej szkole czynione są na razie pojedyncze próby korzystania z tego programu. Przykładowo posłużył do stworzenia bazy danych o nauczycielach pod kątem doskonalenia czy bazy danych o zrealizowanych konkursach i imprezach (z wynikami). Jednak zaobserwowano wiele korzyści, jakie daje ten program i deklarowano wolę częstszego wykorzystywania tego programu. Warto to polecić, (co niniejszym czynię), gdyż wielkie możliwości tkwią w takim programie. Najpierw należy założyć bazę danych, czyli zaprojektować, jakie informacje i w jakim układzie chcemy mieć w bazie, następnie wprowadzić dane, co niestety jest dosyć pracochłonne. Jednak czas poświęcony wprowadzaniu zwróci się, gdyż każda zmiana czy nowa dodana pozycja to tylko chwila pracy. Eksploatacja bazy polega na kierowaniu zapytań, porządkowaniu danych wg różnych kryteriów i tworzeniu raportów w rozmaitych układach. Szkoły produkują każdego roku wielkie ilości danych w postaci dokumentów papierowych. Są to na przykład wyniki pomiarów lub obserwacji, opracowania studyjne, przeglądy itd. Na zbieranie tych danych zużywa się dużo czasu. Jeśli dane będą gromadzone w komputerze (w bazie danych), to pozostanie więcej czasu na ich analizę. Informacje w ten sposób pamiętane są użyteczniejsze (wyszukiwanie, sortowanie). Warto zatem jak najszerzej korzystać z tych programów. 1.5
Oprogramowanie wspomagające zarządzanie szkołą
Wiele szkół wykorzystuje programy firmy Vulcan: Arkusz Organizacyjny 2000 i Plan Lekcji 2000. Firma Vulcan z Wrocławia od lat wdraża i doskonali kompleksowy system zarządzania szkołami Vulcan Plan. Jest to zintegrowany system oprogramowania
komputerowego. Jest on stale rozwijany – powstają nowe programy – moduły systemu współpracujące z dotychczasowymi. Program Arkusz Organizacyjny 2000 pozwala na planowanie przydziału obowiązków nauczycieli, dokładne obliczanie planowanego funduszu wynagrodzeń, szczegółowe plany nauczania, drukowanie dokumentów, wiele użytecznych analiz i zestawień, przekazanie danych do Planu Lekcji 2000. Jest oczywiste, że przy opracowywaniu arkusza organizacyjnego wszelkie decyzje muszą należeć do dyrektora szkoły. Nie jest, więc nawet wskazane używanie w czasie jego przygotowywania programu, który jakichkolwiek przydziałów dokonywałby automatycznie. Niemniej jednak, dobrze opracowany program komputerowy może być ogromną pomocą dla osoby rozwiązującej ten problem (Zięba, 1994). Jedną z możliwości, jaką daje program firmy Vulcan, jest automatyczne dokonywanie wszelkiego rodzaju podsumowań. Pierwszą sytuacją, w której okazuje się to przydatne jest ustalanie siatek godzin dla klas. W każdej chwili program wyświetla całkowitą liczbę zajęć w klasie oraz liczbę godzin, jakie będzie odbywał w tygodniu każdy z uczniów. Po każdej zmianie w siatce godzin wszystkie sumy są na bieżąco aktualizowane. Dzięki temu osoba opracowująca arkusz uwalnia się od żmudnych podsumowań i formalnych kontroli, może więc koncentrować się na poprawnym wprowadzaniu danych wejściowych. Przy następnym etapie przypisywania konkretnym nauczycielom zajęć w poszczególnych klasach program w każdej chwili informuje użytkownika, ile godzin już przydzielono oraz ile godzin pozostało do rozdziału. Program pozwala także na uzyskiwanie dodatkowych informacji o nauczycielach (staż, pensum, wynagrodzenie, itp.) oraz na wydrukowanie wszelkich danych. Wielką zaletą tego programu jest możliwość promocji, czyli automatyczne wykonanie czynności wynikających z przejścia do nowego roku szkolnego (przykładowo przydział godzin wg zasady ciągłości, zwiększenie stażu o jeden) (Zięba, 1994). Program Plan lekcji 2000 oferuje nową jakość w rozwiązywaniu trudnego zagadnienia, jakim jest przygotowanie tygodniowego rozkładu zajęć. Podstawowe dane wejściowe, dotyczące obowiązków nauczycieli są w pełni zgodne z arkuszem organizacyjnym i zawierają kompletną informację o liczbach godzin zajęć z poszczególnych przedmiotów prowadzonych przez nauczycieli w całych oddziałach, grupach wynikających z podziału oddziału, jak również grupach łączonych (kilka grup z różnych oddziałów i jeden nauczyciel) i międzyoddziałowych (Zięba, 1994). Jako istotne dane uzupełniające program wykorzystuje informacje o: terminach optymalnych, dopuszczalnych i zabronionych dla planów poszczególnych nauczycieli, terminach dopuszczalnych i zabronionych w planach poszczególnych oddziałów, terminach dostępności poszczególnych sal lekcyjnych, gabinetów i pracowni, zasadach podziału lekcji konkretnego przedmiotu w klasie na odpowiednie bloki, dopuszczalnych salach, w których mogą odbywać się konkretne lekcje21. Algorytm automatycznego układania planu lekcji może uwzględniać takie aspekty planu jak: równomierność rozmieszczenia zajęć z jednego przedmiotu w tygodniu,
równomierność obciążenia uczniów w poszczególnych dniach nauki, równomierność obciążenia nauczycieli (Zięba, 1994). Doświadczenia pokazują, że dzięki zastosowaniu programu czas układania planu lekcji może ulec skróceniu nawet do 10% czasu poświęcanego temu zagadnieniu w przypadku stosowania metod tradycyjnych, a efekt końcowy może być istotnie lepszy. Oznacza to większą równomierność zajęć uczniów i nauczycieli w poszczególnych dniach tygodnia i optymalne wykorzystanie posiadanych zasobów lokalowych. Istotą dobrego programu wspomagającego układanie planu lekcji jest możliwość automatyzacji wielu czynności, a przede wszystkim: automatyczne rozmieszczanie na planie większości lekcji, po wcześniejszym ustaleniu warunków wstępnych, automatyczne wyszukiwanie i przedstawianie użytkownikowi propozycji zmian w planie, pozwalających na rozwiązanie konkretnego problemu (Zięba, 1994). Czynności te w wypadku stosowania metod tradycyjnych stanowią na ogół najbardziej pracochłonny fragment procesu układania planu. Zatem jest to najbardziej odczuwalna różnica między tradycyjnym a komputerowym układaniem planu. Zasadnicza różnica pomiędzy tradycyjnym a komputerowo wspomaganym układaniem planu lekcji jest jakościowa i polega na całkowitym przeniesieniu akcentu z technicznego problemu operowania dużą ilością informacji na merytoryczny problem poszukiwania optymalnego rozkładu zajęć. Plan układany za pomocą komputera jest po prostu lepszy niż układany ręcznie. Wynika to z faktu, iż możliwość otrzymania w krótkim czasie planu spełniającego podstawowe wymagania zachęca wręcz do poświęcenia dodatkowego czasu na dopracowanie szczegółów (Zięba, 1994). Dodatkowe korzyści z zastosowania komputera to: możliwość drukowania zestawień w różnych układach w kilku egzemplarzach i bez pomyłek, które mogą zdarzyć się przy ręcznym przepisywaniu planu , możliwość łatwego dostosowania planu do nowych ograniczeń, które pojawiły się po jego ułożeniu, możliwość sporządzania różnych wyciągów z planu. 1.6
Wykorzystanie Internetu i wydawnictw multimedialnych
Na początku XXI wieku polski system edukacji potrzebuje rozpowszechniania pewnych danych w sposób szybki i skuteczny. Biorąc pod uwagę, iż Internet jest ogólnoświatowym zbiorem usług, z których można korzystać za pomocą komputera poprzez łącze telefoniczne, nie należy dziwić się, że także pracownik oświaty znajdzie coś dla siebie. Wymierne zastosowanie Internetu w pracy dyrektora widać wyraźnie poprzez: stosowanie poczty elektronicznej, czyli tzw. e-mail, traktowanie Internetu jako źródła informacji oświatowej, wykorzystanie Internetu do uzyskiwania informacji związanej z działalnością placówki oświatowej. Usługa poczty elektronicznej jest wielce przydatna w pracy, gdyż dzięki niej dyrektor (i inni pracownicy) może załatwić wiele spraw szybciej, oszczędzając
drogocenny czas i nie angażując innych osób do tej samej czynności. Przykładowo mogą to być następujące sprawy: wysyłanie wszelkiej korespondencji w trakcie załatwiania wyjazdów na wycieczki, obozy, organizowania imprez, uroczystości szkolnych, konferencji, spotkań, konkursów, składanie zamówień w firmach, które prowadzą np. sprzedaż pomocy dydaktycznych, przesyłanie wszelkich statystycznych informacji potrzebnych innym instytucjom, takim jak organ prowadzący, organ sprawujący nadzór pedagogiczny, ale także ZUS, itp., przesyłanie wszelkich informacji (np. artykułów, ogłoszeń, zaproszeń) do różnych organizacji współpracujących ze szkołą oraz prasy czy telewizji. Niewątpliwie najczęściej w chwili obecnej Internet w szkole wykorzystywany jest jako źródło informacji oświatowej. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu (http://www.men.waw.pl/) ma swoją stronę WWW22, na której rzeczywiście można odnaleźć szybko i bez problemu najnowsze ustawy, rozporządzenia, zarządzenia, wszelkie informacje związane z reformą, komunikaty, aktualności, czy wreszcie zajrzeć do archiwum. Praktyka pokazuje, że akty prawne zamieszczane są o wiele szybciej na tej stronie niż w wydawnictwach pisanych. Swoje strony mają też kuratoria oświaty. Regularne odwiedzanie strony kuratorium (http://www.ko.poznan.pl/) staje się już wręcz koniecznością, gdyż wielu informacji (np. ogłoszenia, komunikaty, regulaminy) szkoły nie otrzymują w postaci pisemnej, jedynie w najważniejszych kwestiach podana zostaje informacja, że należy zapoznać się z ankietą, regulaminem, instrukcją czy sprawozdaniem zamieszczonymi na stronie kuratorium. Swoje strony mają też Centralna Komisja Ezgaminacyjna i jej okręgowe placówki, ośrodki doskonalenia nauczycieli, biblioteki, wreszcie istnieje wiele stron o tematyce edukacyjnej, które są skarbnicami wszelkich informacji edukacyjnych. Aby skutecznie przemieszczać się po stronach internetowych, należy korzystać z usług wyszukiwarek (szperaczy sieciowych). Poniżej przedstawiam adresy najbardziej znanych: Lp. Adresy stron. Właściciele stron 1. www.men.waw.pl Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu 2. www.sejm.gov.pl Sejm RP 3. www.oke.poznan.pl Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu 4. www.codn.edu.pl Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli 5. www.wom.poznan.pl Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu 6. www.glos.pl „Głos Nauczycielski” 7. www.vulcan.edu.pl Firma „Vulcan” 8. http://ekspert.foltyn.com Publikacje nauczycieli i wiadomości edukacyjne 9. www.edukator.net.pl Portal czynnego dyrektora szkoły, specjalnie dla dyrektorów 10 www.szkola.net Portal edukacyjny 11. www.abc.com.pl Dzienniki Ustaw i Monitory Polskie 12. www.interklasa.pl Akcja MENiS i sejmu RP: Inter@klasa 13. www.mawi.pl Materiały dla nauczycieli i dyrektorów – strona firmy MAWI 14. www.ko.poznan.pl Wielkopolskie Kuratorium Oświaty
15. www.eduseek.pl Portal edukacyjny 16. www.oeiizk.waw.pl Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów Jak wynika z obserwacji i analiz dokumentów dyrektor badanej placówki spełnia te warunki. Idzie we właściwym kierunku, sam wykorzystuje TI do zarządzania szkołą oraz inspiruje swoich pracowników. Na bieżąco też czuwa nad informatyzacją zarządzania, proponuje zmiany i je wdraża. Z tego należy wnioskować, iż tak będzie i w przyszłości. Dlatego o dalszy, pomyślny rozwój informatyzacji szkoły można być spokojnym. Omawiając dalej problem wykorzystania komputerów w zarządzaniu szkołą uważam, że należy przyjrzeć się informacji dostarczanej przez system informatyczny. Jakość uzyskiwanych informacji to najlepszy miernik zastosowania nowoczesnej technologii informacyjnej. Dobrą – wartościową czyli przydatną w procesie decyzyjnym informację cechować będą: dokładność (informacja musi wiarygodnie odzwierciedlać rzeczywistość, np. dając pełny, prawdziwy obraz każdego ucznia, nauczyciela itp.), aktualność (informacja musi być dostępna na określoną chwilę przed podjęciem decyzji), kompletność (informacja musi przedstawiać wszelkie potrzebne fakty i szczegóły dotyczące najistotniejszych przejawów działalności szkoły), odpowiedniość (informacja powinna być przydatna w szczególnych warunkach i w odniesieniu do szczególnych potrzeb, dostosowana do potrzeb rozmaitych użytkowników systemu). Pożądane cechy mogą mieć rozwiązania systemowe, w ramach których w szkole wdrożonych jest wiele różnych, jednak powiązanych ze sobą programów komputerowych. Programy te muszą operować danymi skategoryzowanymi w spójny, jednakowy dla wszystkich sposób. Zapewni to wymianę danych między programami (nie trzeba do systemu kilkakrotnie wprowadzać tych samych elementów), a także pozwoli na dokonywanie wszechstronnych analiz, dostarczających informacji dyrekcji szkoły, przy czym wydaje mi się, ze niekoniecznie musi być to jeden administracyjnozarządzający system. Przygotowanie kadry kierowniczej szkół, a zwłaszcza jej racjonalne nastawienie do innowacji, stanowi w dużym stopniu warunek osiągnięcia sukcesu w informatyzacji szkół. W ostatnich latach nastąpił ogromny postęp technologiczny, ściśle związany z rozwojem technologii informacji i internetem. Ostatnie dwa dziesięciolecia nazywa się nawet Erą Informacji której przekazywanie, komunikowanie, zarządzanie ją jak i dostęp stworzyły bezpowrotnie nowe możliwości funkcjonowania. Zdolność do efektywnego zarządzania tysiącami dokumentów i szybkiego na nie reagowania staje się z użyciem współczesnej technologii zarządzania informacją czynnikiem decydującym o sprawnie funkcjonującej szkole i szybkim rozwoju wszystkich jej beneficjentów. Zastosowanie technologii informatycznych w istotny sposób podwyższa poziom realizacji edukacji i powstaje nowa wartość dodana. Pracownicy i uczestnicy różnych poziomów organizacji, współpracujący ze sobą w ramach realizacji konkretnego zadania, mają dostęp do wyników pracy ale i tworzonych dokumentów w czasie rzeczywistym. Dzięki takim rozwiązaniom realizowne zadania nie są ze sobą sprzeczne a
odwrotnie – spójne. Uczestnicy wykonywanych zadań jednocześnie poszerzają swoją wiedzę o uwagi innych uczetników a ogólny czas pracy ulega znacznemu skróceniu. Technologie te umożliwiają wirtualizację działań i przeprowadzenie symulacji przed ostatecznym upublicznieniem rezultatów. Możliwe jest też stworzenie całej grupy na poziomie wirtualnym, których zadania wykonywane są np. w domu. Wszystko to ma miejsce bez fizyzycznego użycia zasobów i dodatkowych kosztów a cały rezultat pracy i działań ma wyższą jakość i dostępność. Warunki konieczne jakie należy zachować by system informatyczny wdrożyć do szkoły to: uznanie systemu informatycznego za niezbędny do funkcjonowania szkoły w nowych warunkach zaangażowanie przyszłych użytkowników w proces projektowania systemu, zapewnienie wystarczających nakładów na rozwój zasobów ludzkich, zakup sprzętu i oprogramowania, ewolucyjne podejście do wdrażania systemu informatycznego (Pawłowska, 1999). 1.7
Wykorzystane metod e-learningowych w kreowaniu kapitału intelektualnego szkoły
E-learning mozna w duzym uproszczeniu okreslic jako róznorodne działania szkoleniowe wspierane technologiami informatycznymi. Efektywne wykorzystanie systemów e-learningowych przynosi kazdej organizacji szereg korzysci, najważniejsze z nich to: standaryzacja jakosci przekazywanej wiedzy; mozliwosc szybkiej aktualizacji przekazywanych tresci; mozliwosc natychmiastowej dystrybucji zmodyfikowanych tresci; mozliwosc szkolenia duzych, rozproszonych grup; redukcja kosztów (Olszak, Zięba 2006) Na rynku funkcjonuje wiele różnorodnych rozwiazań informatycznych, które można okreslić jako systemy zarządzania informacją i można je zawsze zaklasyfikowac do jednego z trzech obszarów: Wiedza – systemy pozwalajace na zarzadzanie, czyli projektowanie i opracowywanie treści szkoleniowej, która następnie moze być rozpowszechniana przy wykorzystaniu różnych kanałów dystrybucji. Zasoby wiedzy rozpowszechniane poprzez tego rodzaju systemy mogą być zasilane i modyfikowane przez różne grupy użytkowników. W systemach oczywiście powinny być zaimplementowane poziomy uprawnień, które umożliwiają miedzy innymi prace zespołową. Ludzie – systemy do zarzadzania szkoleniami, planami lekcji, obejmujace miedzy innymi administrowanie dostępem do funkcji systemu i kolejnych części materiałów szkoleniowych. Systemy zarzadzania kompetencjami i umiejetnościami oraz co szczególnie istotne jest w środowisku szkoły, systemy pozwalajace na zdalne przeprowadzanie różnorodnych testów, prac domowych, ankiet i egzaminów.
Komunikacja – systemy wspomagajace efektywną komunikację i współpracę w organizacji. Rozwiązania te wykorzystywane są głównie do prowadzenia prezentacji na odległośc oraz umożliwiajacych współpracę na odległość rozproszonych zespołów. Pozwalają na pełne zarzadzanie uczestnikami sesji, prowadzenie e-lekcji, e-szkoleń i współpracy z innymi szkołami on-line. Wykorzystanie każdej z określonych wyżej grupy narzedzi e-learningowych jest możliwe w odniesieniu do szkoły, daje szereg możliwosci (tab. 1). Poprawne ich wykorzystanie z pewnoscią przynosi korzyści i wpływa na wzrost zasobów wiedzy. Szkoły powinny ograniczać się do wdrożenia rozwiązania obejmujacego jedną klasę systemów, co poprawia pracę na systemie wszystkichch jego użytkowników. Docelowo najlepszym rozwiazaniem byłoby wdrożenie zintegrowanego systemu e-learningu oferującego pełną gamę funkcjonalności dla wszystkich grup użytkowników (Hyla, 2007). Tabela 1. Wykorzystanie narzędzi e-learningu przez różne grupy mające udział w kreowaniu wartości kapitału intelektualnego szkoły. kadra zarządzająca
Rodzice
przyszli uczniowie
absolwenci
biblioteka
nauczyciel
nauczyciel
uczeń
szkolenia analizy jakościowe testy, zaliczenia, prace domowe projekty edukacyjne Prowadzenie działań markeITngowych zdalna współpraca Opracowanie własne. Wykorzystano zadania (Hyla, 2007) Można przedstawić różnorodne działania prowadzone z wykorzystaniem narzedzi infomrmacyjnych i korzysci, jakie dzieki tym działaniom odnosza rózne grupy majace udział w kreowaniu wartosci kapitału intelektualnego szkoły: Dla szkoły wspomaganie procesu nauczania jest coraz częściej ważnym elementem wdrażania większości systemów zarządzania informacją i e-learningu. W tym przypadku metody te mogą całkowicie zastepowac część tradycyjnych lekcji lub kursów i stanowic uzupełnienie tradycyjnych form nauczania. Wykorzystanie metod e-learningu w znaczacy sposób może się przyczynić do wyrównania zakresu przekazywanej wiedzy w grupach uczniów. Jednym z możliwych rozwiązań jest udostepnienie jednolitych, materiałów do samodzielnego uczenia się, co może dać szanse na wyrównanie. W przypadku nieobecności uczniów w szkole umożliwia to zdalny dostep do materiałów lekcyjnych a mozliwość zdalnego uczestnictwa w zajęciach jest szczególnie wygodnym rozwiazaniem. Skrócenie czasu niezbednego na adaptacje i wprowadzenie nowych osób do organizacji. Dotyczy to zarówno pracowników, jak i uczniów. Działania takie mogą dotyczyć na przykład szkolenia bibliotecznego czy wyjaśnienia wszelkich praw i obowiązków wynikających z regulaminu szkoły. Własciwie przeprowadzone
1.8
szkolenia w ramach tych obszarów z pewnoscią są nie do przecenienia, zarówno dla szkoły, rodziców jak i dla uczniów. Wzrost kompetencji w obszarze korzystania z nowoczesnych narzedzi informacyjno-komunikacyjnych jest jednym z priorytetów systemu edukacji. W tym przypadku korzyści dotyczą uczniów jaki i pracowników. Dodatkowo uczniowie uczniowie przyzwyczajeni do korzystania z rozwiazań e-learningowych bedą z pewnością cennym nabytkiem dla przyszłych pracodawców. Coraz więcj przedsiebiorstw stosuje tego typu rozwiązania w codziennej praktyce, wspomniane wcześniej umiejętności ułatwiają również stosowanie e-pracy jako jednej z form zatrudniania pracowników. Pracownicy korzystający w dydaktyce z metod elearningu podnoszą automatycznie swoje umiejętności z zakresu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Nie bez znaczenia jest również fakt, ze uczniowie od nauczycieli w obecnych czasach oczekują stosowania atrakcyjnych i nowoczesnych form przekazywania wiedzy. Umożliwienie prowadzenia różnego rodzaju analiz. Na przykład wyniki analiz dotyczacych jakości procesów kształcenia są istotne w procesie zarządzania. Dla pracowników mają wymiar samooceny, dla zarzadu szkoły mogą być narzędziem pozwalajacym na zarzadzanie kadrą oraz podnoszącym efektywność działań kształcenia. Możliwość współpracy zdalnej różnych zespołów. Współpraca ta może przybierać charakter interaktywny. To działanie dotyczy również różnych grup, zespołowej współpracy równoległej uczniów z uczniami czy pracowników z pracownikami oraz pionowej uczniów z nauczycielami czy nauczycieli z kadrą zarządzającą pracujacych razem w ramach jednego projektu. Platforma e-learningu moze wspierać również wspólne działania róznych szkół w projektach międzynarodowych np. eTwinning, Comenius. Wspieranie działań marketingowych szkoły. Działania w tym obszarze mogą dotyczyć udostepniania różnorodnych materiałów, na przykład wykładów zaproszonych z innych ośrodków gości, prezentowania oferty szkoły, kierowania materiałów szkoleniowych do przyszłych, potencjalnych uczniów (Bakonyi, 2011). Kapitał intelektualny szkoły. Definicja i struktura kapitału intelektualnego
Posiadanie kapitału intelektualnego to cecha nie tylko przedsiebiorstw, pojecie to moze byc definiowane równiez w odniesieniu do szkoły publicznej w rozumieniu kadry uczącej jak i samych beneficjentów procesu edukacji. Szkoła bowiem posiada najważniejszą cechę charakterystyczną dla kapitału intelektualnego to znaczy jest oparta na wiedzy. W proces tworzenia i wykorzystywania zasobów wiedzy szkoły aktywnie uczestniczy zarówno nauczyciel jak i uczeń. Budowanie tego kapitalu, jego wykorzystywanie i pomnazanie nie byłoby mozliwe bez umiejetnego wykorzystywania technologii i systemów informacyjnych. Oczywiście podstawowymi biorcami usługi edukacyjnej są uczniowie. Jednak nie nalezy zapominac, ze usługi edukacyjne to niejedyny zasób intelektualny szkoły ale również wychowanie i kształtowanie postaw. Uczniowie są biora w tych procesach nieodłączny udział. Nie należy zapomnieć o potrzebie nieustannego szkolenia, podnoszenia kwalifikacji i zdobywania wiedzy przez kadrę dydaktyczną, która również prowadzi do wzrostu zasobów wiedzy. Tak wiec
uczniów nie mozna jednoznacznie zaliczać tylko do kapitału tzw. klienckiego, są elementem kapitału ludzkiego szkoły i wpływaja na wzrost jej wartość (Bakonyi, 2011). Kapitał intelektulany określany jest w literaturze dość niejednoznacznie. Często utożsamiany jest z aktywami, zasobami niematerialnymi, aktywami intelektualnymi czy też aktywną wiedzą (Ujwary-Gil, 2010). Szkoła jest miejscem gdzie zasoby wiedzy są gromadzone, udostępniane i rozpowszechniane, mają znaczenie podstawowe i uczestniczą w nich uczniowie i nauczyciele. Większość definicji kapitału intelektualnego zwraca uwagę na znaczenie wiedzy jako podstawowego czynnika przyczyniającego się do wzrostu kapitału intelektualnego. Oto niektóre z nich (Ujwary-Gil, 2010): „Kapitał intelektualny to materiał intelektualny: wiedza, informacje, własnosc intelektualna i doswiadczenie, które moga byc wykorzystane do tworzenia bogactwa” – T. Stewart. „Kapitał intelektualny to wiedza, doswiadczenie, technologia organizacyjna, stosunki z klientami oraz umiejetnosci zawodowe, które pozwalaja firmie osiagnac przewage konkurencyjna” – L. Edvinsson i M.S. Malone. „Kapitał intelektualny to wytworzone bogactwo, powstałe z wiedzy zatrudnionych pracowników przedsiebiorstwa zaangazowanych w stały proces przyrostu jego wartosci”. Jednym z uznanych modeli jest o nazwie „platforma wartości przedsiebiorstwa” opracowana przez H. Saint-Onge, Ch. Armstronga i L. Edvinssona podkreśla wzajemną interakcję między elementami kapitału ludzkiego (Kasiewicz i.in., 2006). Inni autorzy zwracają ponadto uwagę na wzajemnie uzależnienie elementów w myśl którego wartość przedsiębiorstwa to wynik interakcji składowych kapitału ludzkiego. Wobec czego składniki kapitału intelektualnego są od siebie wzajemnie uzależnione a zarzadzanie kapitałem intelektualnym powinno odnosić się bardziej do kapitału jako całości niż do jego poszczególnych części. Poszczególne kategorie w ramach przedstawionego modelu mozna scharakteryzowac jako: kapitał ludzki – elementy wnoszone przez członków organizacji (doswiadczenie, wiedza, kwalifikacje, predyspozycje, zdolnosci); kapitał kliencki – relacje z otoczeniem, budowane miedzy innymi poprzez zawieranie korzystnych umów, kontraktów; kapitał organizacyjny – infrastruktura (bazy danych, procesy zarzadzania, systemy informacyjne) i elementy własnosci intelektualnej (Mroziewski, 2008). 2. Platforma Google jako medium organizacji w procesie zarządzania szkołą Dokumenty Google (oryginalnie Google Docs) – to internetowy edytor dokumentów tekstowych, arkuszy kalkulacyjnych, prezentacji, formularzy i prostych rysunków powstały poprzez zintegrowanie ze sobą serwisów Google Spreadsheets i Writely. Znany wcześniej w wersji angielskiej jako Google Docs & Spreadsheets, a w wersji polskiej Dokumenty i Arkusze Google. Od 7 lutego 2006 dostępny w języku polskim. Serwis umożliwia kooperowanie z wieloma osobami w tworzeniu dokumentów. (Wiki, 2011) http://pl.wikipedia.org/wiki/Dokumenty_Google 3.11.2011). Platforma ta stwarza możliwości obsługi standardowego office’a posiadającego Word, Excel, PowerPoint, Rysunek i inne ale umieszczonego w sieci, czyli on-line. Podstawową dogodnością jest fakt możliwości korzystania w pełni bezpłatna i ponadto przechowywania swoich dokumentów w bezpiecznej wirtualnej przestrzeni dyskowej sieci. Posiadanie więc komputera z systemem (software) oraz twardym
dyskiem (hardware) on-line, czyli w sieci staje się faktem. Poza tym cały PC ze wszystkimi dokumentami czy folderami lub też tylko niektórymi, wybranymi może być udostępniony tylko wybranym osobom, wszyskim osobom posiadającym link lub całej społeczności net’u. Należy podkreślić, iż platforma googledocs powstała jako alternatywa dla giganta Microsoft w pakietach biurowych. Ponadto posiada zalety korzystania z niej rónież w smartphonach czy tabletach, wychodząc na przeciw oczekiwaniom użytkowników jak również nadajc kierunek rozwoju technologii komunikacyjno-społecznościowobiurowych. 2.1
Hardware on-line i software on-line
Przesyłanie plików do Dokumentów Google Użytkownicy mogą przesyłać pliki dowolnych typów do Dokumentów Google, a także konwertować określone typy plików na odpowiednie formaty Dokumentów Google – dokumenty, arkusze kalkulacyjne i prezentacje Google. W odróżnieniu od użytkowników standardowej wersji Dokumentów Google użytkownicy Google Apps dla Firm lub dla Szkół i Uczelni nie mają linku „Dodaj przestrzeń dyskową” w oknie przesyłania. Każdy użytkownik w Twojej domenie ma 1 GB miejsca na potrzeby Dokumentów Google i może zakupić dodatkową przestrzeń dyskową dla Dokumentów Google, aby móc przesyłać większe pliki (do 10 GB). Informacje o wykorzystaniu przestrzeni dyskowej są wyświetlane użytkownikom podczas przesyłania dokumentu. Obowiązują przy tym wszystkie pozostałe limity rozmiarów. Panel sterowania: włączenie Dokumentów Google w panelu sterowania Google Apps pozwala użytkownikom na przesyłanie dowolnych plików na swoje. (http://support.google.com/a/bin/answer.py?hl=pl&answer=172541 5.12.2011) Można ponadto tworzyć i udostępniać dokumenty w internecie, gdzie będą dostępne z dowolnego komputera lub smartfonu. Prosty i intuicyjny interfejs dodatkowo ułatwia grupowe edytowanie dokumentów. Dostępne programy to standardowy pakiet offica obejmujący worda, excela, power pointa, rysunek ale także nową formę dokumentu jakim jest formularz.
Rycina 1. Fragmenty widoku dokumentu Word. (http://www.google.com/google-ds/intl/pl/documents 5.12.2011) Można również tworzyć i udostępniać arkusze kalkulacyjne w trybie online. Arkusze kalkulacyjne Google ułatwiają zarządzanie budżetem, wykonywanie obliczeń finansowych, śledzenie danych i wiele innych.
Rycina 2. Fragmenty widoku dokumentów Excel. (http://www.google.com /google-d-s/ intl/pl/spreadsheets 5.12.2011)
Ponadto masz dostęp do wszystkich narzędzi niezbędnych do tworzenia atrakcyjnych prezentacji połączonych z funkcjami udostępniania i grupowej edycji dostępnymi wyłącznie w internecie. Możesz również utworzoną prezentacją wyświetlić online jako e-prezentację.
Rycina 3. Fragmenty widoku dokumentów Prezentacja. (http://www.google.com /google-ds/intl/pl/presentations 5.12.2011). Program rysunek umożliwia współpracę z innymi przy tworzeniu rysunków i diagramów w Dokumentach Google. Gotowe rysunki można wstawiać do swoich dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych, prezentacji i stron internetowych.
Rycina 4. Fragmenty widoku dokumentów Rysunek. (http://www.google.com/ googled-s/intl/pl/drawings 5.12.2011). Dodatkowo programem Formularz nieobecny w pakiecie Microsoft Office jest program zbierający informacje za pomocą formularzy tworzonych w Dokumentach Google. Korzystanie ze wszystkich funkcji narzędzia do tworzenia formularzy jest bardzo proste i darmowe.
Rycina 5. Fragmenty widoku dokumentów Formularz. (http://www.google.com/ google-d-s/intl/pl/forms 5.12.2011).
2.2
Software off-line Office on-line i off-line dla pakietu biurowego Microsoft Office. Współpraca z Microsoft Outlook
Google Cloud Connect to usługa skierowana do pakietu Microsoft Office. Program Google Cloud Connect dla Microsoft Office pozwala edytować dokumenty wielu osobom jednocześnie w znajomym środowisku pakietu Microsoft Office. Dyrektor i jego współpracownicy mogą udostępniać i jednocześnie edytować dokumenty programów Microsoft Word, PowerPoint i Excel oraz tworzyć ich kopie zapasowe. Instalacja aplikacji Google Cloud Connect umożliwia pracę na dokumentach w trybie off-line w przypadku braku dostępnu do internetu, natomiast w przypadku połączenia sieciowego dokumenty te mogą być automatycznie aktualizowane z dokumentami będącymi w sieci. (http://tools.google.com/dlpage/cloudconnect?hl=pl 4.11.2011) Program Google Apps Sync for Microsoft Outlook® przechowuje Twoje wiadomości, kontakty, wydarzenia w kalendarzu oraz notatki programu Outlook na koncie Google w chmurze oraz w programie Outlook na komputerze. Dzięki temu, że program Google Apps Sync regularnie kopiuje (synchronizuje) dane między systemami, są one identyczne w obu tych miejscach. Wiadomości przychodzące, zaproszenia na spotkania i kontakty są pobierane z chmury do programu Outlook, a zmiany wprowadzane lokalnie są synchronizowane z danymi w chmurze. Ponieważ dostęp do chmury jest możliwy wszędzie tam, gdzie jest możliwy dostęp do internetu (nie tylko zza Twojej zapory sieciowej), możesz uzyskiwać dostęp do tych danych z dowolnego komputera w dowolnym miejscu – z programu Outlook lub przez zalogowanie się do usługi Google Apps za pomocą przeglądarki internetowej.
Rycina 6. Fragmenty widoku synchronizaji różnuych typów dokumentów za pomocą różnych aplikacji. (http://support.google.com/a/bin/answer.py?hl=pl&answer =153964 5.12.2011). Niektóre dane nie są synchronizowane z danymi w chmurze. Są to między innymi zadania, wpisy do dziennika i inne funkcje programu Outlook nieobsługiwane przez Google Apps. Nadal możesz używać tych funkcji w programie Outlook, na przykład w celu śledzenia zadań na liście zadań do wykonania. Zadania nie są jednak
synchronizowane z danymi w chmurze i dlatego nie masz do nich dostępu po zalogowaniu się do interfejsu usługi Google Apps.
Rycina 7. Fragmenty widoku zapisu infromacji w chmurze, czyli pamięcie tymczasowej Google.(http://support.google.com/a/bin/answer.py?hl=pl& answer=153964 5.12.2011). Jak działa synchronizacja Gdy program Outlook zostanie uruchomiony i zostanie nawiązane połączenie z internetem, program Google Apps Sync rozpocznie pobieranie wszystkich nowych wiadomości, wydarzeń w kalendarzu i kontaktów, które zostały dodane od czasu ostatniego połączenia. Dane są pobierane w porządku chronologicznym, więc jeśli ostatnie połączenie miało miejsce w piątek, a obecnie jest poniedziałek, wiadomości z piątku są pobierane najpierw. Poczta, kontakty i wydarzenia w kalendarzu są synchronizowane równocześnie jako osobne wątki (choć synchronizacja poczty e-mail zazwyczaj trwa najdłużej, ponieważ jest jej więcej). Obracająca się ikona programu Google Apps Sync na pasku zadań oznacza, że synchronizacja jest w toku. Jeśli połączenie nie zostanie utrzymane wystarczająco długo, aby cały proces synchronizacji został ukończony, program Google Apps Sync pobierze tyle danych, ile zdąży. Gdy połączenie zostanie ustanowione ponownie, program bezproblemowo wznowi pobieranie od miejsca jego przerwania. Proces ten będzie powtarzany aż do ukończenia synchronizacji. 2.3
Tworzenie dokumentów on-line
Tworzenie dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji online Platforma google udostępnia wiele funkcji, m.in. tworzenie różnego rodzaju dokumentów on-line, czyli w sieci. Tutaj można utworzyć podstawowe dokumenty pakietu office od podstaw. Można z łatwością wykonywać wszystkie podstawowe czynności, takie jak tworzenie list punktowanych, sortowanie według kolumn, dodawanie tabel, obrazów, komentarzy i formuł czy zmienianie czcionek. Tworzenie dokumentów jest równie proste i posiada wszystkie najważniejsze funkcje obecne w pakiecie Microsoft Office.
Rycina 8. Fragmenty widoku typowych dokumentów Word, Excel, Prezentacja. (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour1.html 4.11.2011) Korzystając z tej platormy można również przesłać swoje istniejące pliki z twardego dysku. Serwis Dokumenty Google przyjmuje pliki w najpopularniejszych formatach, takich jak DOC, XLS, ODT, ODS, RTF, CSV, PPT itp. Dlatego można przesyłać do serwisu swoje istniejące pliki, bez konieczności tworzenia ich od podstaw. Wygląd pulpitu i paska narzędzi jest znany z pulpitu komputera i sprawia, że edytowanie dokumentów jest proste. Klikając przyciski paska narzędzi, możesz pogrubiać i podkreślać tekst, robić wcięcia, zmieniać czcionkę i format liczb, zmieniać kolor tła komórek itd. (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour1.html 4.11.2011) Kontrola dostępu do dokumentów Wszystkie dokumenty i wyniki pracy można publikować w formie strony internetowej. Dokumenty te można publikować w sieci w postaci standardowych stron internetowych za pomocą jednego kliknięcia, jest więc to bardzo proste w obsłudze.
Rycina 9. Fragmenty widoku udostępniania dokumentu http://www.google.com/ google-d-s/intl/pl/tour3.html 4.11.2011). Wszystkie dokumetny można kontrolować a szczególnie kto może mieć do nich dostęp w przypadku publikacji w formie stron internetowych. Można również publikować materiały tak, aby mogli je oglądać wszyscy, tylko wybrani użytkownicy lub nikt – osoba zarządzająca, właściciel dokumentu decyduje o formie i sposobie udostępnienia. Możesz również przesyłać dokumenty do własnego blogu. Po utworzeniu dokumentu możesz go przesłać do swojego blogu. Możesz go publikować na szkolnej stronie lub grupie. Dzięki usłudze Google Apps udostępnianie ważnych dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji w firmie lub grupie jest bardzo łatwe, funkcjonalne, precyzyjne i bezpieczne (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour3.html 4.11.2011).
Organizacja i przechowywanie dokumentów. Bezpieczne przechowywanie i organizacja wyników pracy Wszystkie dokumenty możesz czytać i modyfikować z dowolnego miejsca. Nie trzeba pobierać żadnych dokumentów ale można to zrobić jeśli jest taka potrzeba. Posiadanie dostępu do swoich dokumentów, arkuszy i prezentacji z dowolnego komputera podłączonego do internetu jest możliwe dzięki wyposażenia w standardową przeglądarkę. Dodatkowym atutem jest fakt, iż serwis jest bezpłatny.
Rycina 10. Fragmenty widoku organizacji dokumentów na dysku on-line. (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour4.html 4.11.2011) Na e-dysku można przechowywać bezpiecznie wyniki swojej pracy. Dzięki możliwości przechowywania i automatycznego zapisywania plików na serwerze nie należy obawiać się awarii lokalnego dysku ani przerw zasilania. Wszystkie dokumenty można łatwo zapisać i eksportować jako kopie na swoim PC. Można również zapisywać dokumenty i arkusze kalkulacyjne na swoim komputerze w formatach DOC, XLS, CSV, ODS, ODT, PDF, RTF i HTML. Wszystkie dokumenty można w sposób dowolny organizować i przeszukiwać w uporządkowanych folderach za pomocą prostych funkcji przeciągaj i upuszczaj. (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour4.html 4.11.2011) 2.4
Współpraca w czasie rzeczywistym. Udostępnianie i współpraca w czasie rzeczywistym
Wszystkie pliki i foldery istniejące w wirtualnym dysku można udostępnić wybranym osobom przez wprowadzenie adresów e-mailowych osobom. W ten sposób automatycznie zostanie wysłane zaproszenie do dokumentu wraz z linkiem. Plik ten lub folder automatycznie też znajdzie się w naszych dokumentach na wirtualnym dysku. Zaproszona osoba posiada dostęp do dokumentu natychmiast. Każdy, kto został zaproszony do przeglądania lub edycji dokumentu, arkusza lub prezentacji, ma do niego dostęp natychmiast po zalogowaniu. Może go też udostępniać innym osobom.
Rycina 11. Fragment widoku sposobu udostępnienia dokumentu. (http://www.google. com/google-d-s/intl/pl/tour2.html 4.11.2011). Wszystkie dokumenty możemy przez podzielenie się, czyli udostępnienie edytować i wyświetlać razem z innymi użytkownikami w czasie rzeczywistym. Poza tym mamy do dyspozycji czat w którym można dyskutować edycję i formatowanie dokumentu. Dokumenty mogą być przeglądane i edytowane przez wiele osób jednocześnie, nawet do 50. W przypadku arkuszy na ekranie jest wyświetlane okno czatu, a poprawki w dokumentach pozwalają zobaczyć kto, co i kiedy zmienił i aktualnie zmienia treść dokumentów. Wspólne przeglądanie prezentacji jest proste, ponieważ wszystkie osoby uczestniczące w prezentacji mogą ją śledzić automatycznie razem z prezenterem (http://www.google.com/google-d-s/intl/pl/tour2.html 4.11.2011). 2.5
Kalendarz Zarządzanie czasem - Kalendarz Google
Funkcja kalendarz umożliwia łatwe organizowanie spotkań. W tym celu należy określić godzinę i wprowadzić szczegóły dotyczące spotkania. Kalendarz Google wysyła zaproszenia i informuje o odpowiedziach gości. Współdzielone kalendarze projektów to kalendarze, które można udostępniać całej szkole lub tylko wybranym osobom. Współpracownikom można przyznawać prawa do edytowania i wyświetlania udostępnionych wydarzeń wraz z ich harmonogramami. Utworzone kalendarze można umieszczać w Witrynach Google lub w dowolnej innej witrynie internetowej. Wszystko jest proste i nie wymaga znajomości technik programowania. Współdziałanie to inaczej możliwość synchronizacji kalendarza programu Microsoft Outlook z Kalendarzem Google. Powody dla których warto używać Kalendarza Google to m.in.: można udostępniać swój harmonogram - współpracownikom, rodzinie i znajomym, a także uzyskiwać dostęp do harmonogramów udostępnionych Ci przez inne osoby. Planowanie jest łatwiejsze, gdy dysponuje się informacjami na temat dostępności innych, można mieć dostęp do kalendarza w drodze – możesz używać synchronizacji dwukierunkowej z kalendarzem w telefonie komórkowym lub mobilnej wersji Kalendarza Google przeznaczonego dla urządzeń z małymi ekranami, możesz uzyskiwać dostęp do swojego kalendarza poza biurem, użytkownik nie zapomni o żadnym wydarzeniu - przypomnienia, które można dostosować, pomagają w dotrzymywaniu terminów. Powiadomienia możesz otrzymywać w postaci e-maili lub wiadomości tekstowych wysyłanych bezpośrednio na telefon komórkowy. W polskich sieciach operatorów usługa jest darmowa,
można wysyłać zaproszenia i śledzić odpowiedzi – możesz zapraszać inne osoby na wydarzenia zapisane w kalendarzu. Goście mogą odpowiadać na Twoje zaproszenia za pośrednictwem e-maili lub Kalendarza, łatwo można synchronizować dane z aplikacjami na komputerze - dostęp do kalendarza można uzyskać w dowolny sposób i w dowolnym momencie, synchronizując wydarzenia z programami Microsoft Outlook, Apple iCal i Mozilla Sunbird, można pracować w trybie offline - nawet bez połączenia z internetem możesz mieć dostęp do swojego kalendarza. Dzięki dostępowi w trybie offline możesz przeglądać kalendarz w wersji tylko do odczytu – bez względu na miejsce, w którym przebywasz, usługa jest darmowa.
Rycina
Fragmenty widoku b/0/render?tab=oc 5.12.2011).
2.6
12.
kalendarza
(https://www.google.com/calendar/
Konto e-mailowe.
Gmail w Aplikacjach Google to rozszerzona wersja popularnej usługi Gmail firmy Google, która oferuje organizacjom dowolnej wielkości wydajność, bezpieczeństwo i funkcjonalność klasy biznesowej. Oto podsumowanie obsługiwanych funkcji. Dostępność poszczególnych funkcji w domenie zależy od używanej wersji Aplikacji Google. Aplikacja umożliwia internetowe usługi pocztowe oraz bezpieczny dostęp z każdego miejsca i urządzenia. W odróżnieniu od aplikacji poczty e-mail zarządzanej za zaporą sieciową, Gmail jest usługą hostowaną, która umożliwia użytkownikom logowanie się za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej na dowolnym urządzeniu. Użytkownicy uzyskują dostęp do poczty e-mail przechowywanej bezpiecznie na serwerach firmy Google, a nie na ich komputerach czy na Twoim serwerze poczty. Dzięki Gmailowi w Aplikacjach Google użytkownicy mogą mieć własne adresy w Twojej domenie (użytkownik@twojadomena.com). Ponadto mogą uzyskiwać dostęp do
Gmaila pod Twoim adresem URL (np. poczta.twojadomena.com) i pracować w przeglądarce bez reklam Gmaila, za to z logo i barwami Twojej organizacji. Konto mailowe gmail to bardzo nowoczesne rozwiązanie pozwalające między innymi: kontrolowanie spamu – zaawansowane filtry zapobiegają przedostawaniu się spamu do skrzynek odbiorczych użytkowników, umożliwiając im skupienie uwagi na ważnych wiadomościach, nie trzeba usuwać wiadomości – 25 GB przestrzeni dyskowej na użytkownika pozwala zachować wszystko, co w przyszłości może okazać się ważne, komunikacja z jednego miejsca – poczta e-mail, komunikator internetowy i możliwość nawiązywania wysokiej jakości połączeń wideo i głosowych bez uruchamiania oddzielnej aplikacji, błyskawiczne szukanie w archiwum – dzięki wbudowanej wyszukiwarce Google, znajdowanie archiwalnych wiadomości e-mail i rozmów z komunikatora jest bardzo szybkie, ochrona przed wyciekami danych – tworzenie niestandardowych zasad dotyczących danych przychodzących i wychodzących, aby zapewnić bezpieczeństwo ważnych informacji za pomocą zabezpieczeń poczty e-mail, współdziałanie – to synchronizacja skrzynki odbiorczej programu Microsoft Outlook z Gmailem.
Rycina 13. Fragmenty widoku konta Gmail (https://mail.google.com/mail/u/0/ shva =1#inbox 5.12.2011). Podstawowe aplikacje do komunikacji takie jak Gmail i Kalendarz Google to przede wszystkim: ciągła innowacyjność – wykorzystująca wysoki poziom innowacyjności internetu w swoich działaniach biznesowych, mniejsze koszty – nie musisz inwestować w sprzęt, oprogramowanie ani najnowsze aktualizacje,
uniwersalny dostęp – dostęp do danych z każdego miejsca za pomocą Gmaila lub innej aplikacji poprzez połączenie z przez protokół IMAP lub POP, za pomocą programu Microsoft Outlook lub urządzenia przenośnego jak np. smartphone lub tablet, usługa klasy biznesowej – usługa Google Apps oferuje gwarancję dostępności przez 99,9% czasu i telefoniczną pomoc techniczną w przypadku problemów krytycznych, bezpieczna infrastruktura – wielopoziomowa ochrona zapewnia bezpieczeństwo danych biznesowych.
Usługa - Gmail offline Obsługiwana wersja Gmail offline jest dostępna we wszystkich wersjach usługi Google Apps. Opcja wyłączenia Gmaila offline dla domeny jest jednak dostępna tylko w przypadku usługi Google Apps dla Firm i Google Apps dla szkół i uczelni. Gmail offline pozwala użytkownikom na dostęp do poczty i pisanie nowych wiadomości bez połączenia z internetem lub w sytuacji, gdy połączenie jest zawodne bądź wolne. Gdy użytkownicy ponownie się połączą, Gmail automatycznie wyśle wszelkie oczekujące wiadomości. Przeglądarki umożliwiające korzystanie z Gmaila offline to: Chrome (zalecana), Microsoft Internet Explorer 8.0 oraz Mozilla Firefox 3.6. 2.7
Witryny Google
Google Sites to inaczej Google Witrnyny jest aplikacją internetową, dzięki której tworzenie witryny zespołu jest tak samo łatwe, jak edytowanie dokumentu. Dzięki Google Sites użytkownicy mogą szybko zebrać w jednym miejscu różnorodne informacje, takie jak nagrania wideo, kalendarze, prezentacje, załączniki i tekst, a następnie bez trudu je publikować, umożliwiając ich przeglądanie lub edycję niewielkiej grupie użytkowników, całej organizacji albo wszystkim internautom. Aby rozpocząć korzystać z Witryn Google, włącz tę usługę w panelu sterowania. Obejrzyj ten samouczek wideo, aby uzyskać szczegółowe instrukcje dotyczące tworzenia witryn po włączeniu tej usługi w swojej domenie. Podstawowymi cechami produktu jest dostosowywanie interfejsu witryny do charakteru danej grupy lub projektu, czy też tworzenie nowej podstrony jednym kliknięciem przycisku. Coraz większa jest też liczba dostępnych typów stron: strony internetowe, strony z ogłoszeniami, strony do przechowywania plików, strony z gadżetami i strony z listą. Innym atutem jest centralny dostęp do informacji: osadzanie rozbudowanej zawartości (filmów wideo, dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji usługi Dokumenty Google, pokazów slajdów usługi Picasa i gadżetów iGoogle) na dowolnej stronie i przesyłanie plików z załącznikami. Dodatkowo użytkownik w roli administratora może zarządzać ustawieniami uprawnień w celu osiągnięcia żądanego poziomu prywatności (od pełnej prywatności do pełnej jawności witryny).
Rycina 14. Widok edycji witryny (https://sites.google.com /site/abbritishstudio/ 5.12.2011). 2.8
Blogi
Blogger to narzędzie internetowe, które pomaga błyskawicznie publikować materiały w sieci – kiedykolwiek przyjdzie Ci na to ochota. To czołowe narzędzie w szybko rozwijającej się dziedzinie publikacji internetowych znanych jako weblogi lub „blogi”. Blogger zapewnia możliwość automatyzacji (i znacznego skrócenia) procesu publikowania blogów bez konieczności pisania kodu lub martwienia się o instalowanie jakiegokolwiek rodzaju oprogramowania serwerowego czy skryptów. Mimo to nadal daje on pełną kontrolę nad wyglądem i lokalizacją bloga. Dokładniej rzecz ujmując – zamiast ręcznie pisać kod postów bloga i często przesyłać najnowszą wersję swojej strony, zamieszczasz posty na swoim blogu, przesyłając prosty formularz przy użyciu witryny Bloggera. Efekty są od razu widoczne w Twojej witrynie, która jest zgodna z Twoim projektem. Blogspot to usługa hostowania weblogów obsługiwana przez twórców Bloggera. W związku z tym jest bardzo dobrze zintegrowana z Bloggerem – nie wymaga skomplikowanej konfiguracji.
Rycina
15.
Widok
formularza
edycji /rearrange?blogID=8950330611541410586 5.11.2011)
bloga
(http://www.blogger.com
Rycina 16. Widok utworzonego bloga (http://abbritishstudio.blogspot.com 5.12.2011).
II Część praktyczna W części praktycznej autor przedstawił rozwiązania, które zostały wypracowane w ciągu ostatnich miesięcy pracy w systemie szkolnictwa. Są to rozwiązania autorskie i z drugiem strony bardzo praktyczne. 3. Hardware on-line Najważniejszym aspektem pracy dyrektora jest dobra organizacja dokumentów. Jedną z tradycyjnych form jest układ folderów w przestrzeni dyskowej typowego PC’ta. Niestety w wersji freeware’owej nie ma możliwości udostępnienia całej przestrzni dyskowej z komputera do dysku on-line na platformie google. Można natomiast udostępniać całe foldery i ich strukturę. Niemniej jednak należy ją najpierw stworzyć w aplikacji i układzie folderów na platformie google. Rycina 17 przedstawia widok i układ folderów na typowym dysku komputera. Natomiast rycina 18 przedstawia analogiczny układ folderów ale już w stworzonej przez autora przestrzeniu dyskowej w wersji online. Jednolity układ dokumentacji jest warunkiem koniecznym do sprawnego funkcjonowania szkoły i jej dokumentacji, wspomaga również kierowanie wieloosobowym zespłem. Szczegółowy układ folderów znajduje się na koncie platformy google pod loginem publicznegimnazjum oraz w aneksie jako Appendix 1.
Rycina 17. Widok organizacji dokumentacji szkolnej na dysku PC (komputer autora). Dokumentacja szkolna należy podkreślić jest przechowywana w bezpiecznej wirtualnej przestrzeni dyskowej sieci. Tylko ściśle określone i wybrane dokumenty mogą zostać udostępniane wybranym osobom. Ilość miejsca na jednej domenie nie ogranicza użytkownia. Autor obecnie posiada ponad 1000 dokumentów które łącznie zajmują niewiele ponad 15% przestrzeni. Klucz w ogromnej wydajności tkwi w niezwykle wydajnym mechanizmie konwertowania dokumentów do znikomych rozmiarów.
Rycina 18. Widok organizacji dokumentacji szkolnej na dysku on-line (https://docs.google.com/?tab=mo&authuser=0#folders/0BzOrdOE2Mg7mNjNhODA4MTItN2VlM i00NzYyLTk3YTAtYTZmN2U5OGE3Y2Mz 5.12.2011). Wszystkie dokumenty istniejące w wirtualnej przesrzeni dyskowej można udostępniać ale także tworzyć nie tylko z komputerów ale również z przenośnych urządzeń jak smarphony czy tablety. 4. Office on-line i off-line dla pakietu biurowego Microsoft Istnienie wirtualnej przestrzeni dyskowej oraz oprogramowania stało się faktem wraz z platformą google. Jest to bardzo pomocne ponieważ użytkonik nie musi martwić się akutalizacją oprogramowania offica, oprogramowania systemu czy programów antywirusowych. W pakiecie office google można tworzyć wszyskie typy dokumentów o czym wspomniano już w rozdziale teoretycznym i pokazano na rycinach 1-5. Praktyczny widok tworzenia typu dokumentów jest pokazany na rycinie 19. Jak widać, dużo prostszy i funkcjonalny sposób tworzenia dokumentów oferuje platforma google niż Microsoft. Wynika to przede wszystkim z faktu obecności tylko najważniejszych funkcji każdego z programów tzn. najczęściej używanych ale jednocześnie zapewniających prawidłową edycję i format dokumentów. Dodatkowym atutem jest pełna synchronizacja między dokumentami wirtualnymi a dokumentami w tradycyjnym ujęciu znajdującymi się na dysku komputera. Taka funkcja jest dostępna poprzez instalację aplikacji Google Cloud Connect umożliwiającą pracę na dokumentach mimo braku dostępu do internetu. Instalacja takiej wtyczki jest bardzo prosta i funkcjonalna w użyciu i nie skupia uwagi użytkownika. Import dokumentów z wersji pakietu Microsoft Offica do przestrzeni wirtualnej przestrzeni dyskowej odbywa się automatycznie. Należy jednynie owy dokument w przestrzeni dyskowej odpowiednio uporządkować tj. przenieść do porządanego folderu. Udostępniony dokument znajdujący się w przestrzeni dyskowej może być widoczny jako dokument tylko do odczytu bądź z możliwością edycji. Taki
dokument posiada swój indywidualny adres sieciowy www który może funkcjonować jak samoddzielna strona. Wszelkie też zmiany nanoszone na dokument w systemie offline na komputerze aktualizują dokument od razu po połączeniu z internetem. Takie rozwiązanie umożliwia posiadanie i współdzielnie z dowolną liczbą osób tego samego dokumentu, tj. tej samej wersji dokumentu. W każdym momencie można również zobaczyć historię dokonywanych zmian oraz zapisać dowolną wersję sprzed wybranej kolejnej zmiany. Nie ma więc obaw, iż stracimy aktualność dokumentu oraz przekształcane dane. Taki dokument prezentuje rycina 20.
Rycina 19. Widok organizacji i możliwości tworzenia różnuych typów dokumentów w wirtualnej przestrzeni dyskowej (https://docs.google.com/?tab=mo&authuser =0#folders/0BzOrdOE2Mg7mNjNhODA4MTItN2VlMi00NzYyLTk3YTAtYTZmN2U5OGE3Y2Mz
5.12.2011).
Rycina 20. Widok dokumentu word i zainstalowanej aplikacji Google cloud connect pod paskiem narzędzi wraz z linkiem od wirtualnego dokumentu.
5. Tworzenie dokumentów on-line i off-line. Współpraca w czasie rzeczywistym Wszystkie wyniki pracy można publikować w formie stron internetowych a następnie udostępniać trzypoziomowo. Pierwszy poziom udostępniania jak pokazano na rycinie 21 dotyczy prywatnego dostępu do dokumetów tylko dla osób wymienionych poniżej. Drugi poziom to dostęp do dokumentu jest możliwy dla posiadaczy linku do tego dokumetnu a trzeci poziom jest udostępnieniem nieograniczonym dla wszystkich użytkowników internetu. Dodatkowym atutem takiego udostępniania jest automatyczna aktualizacji nanoszonych zmian w dokumencie. Udostępnienie następuje jak widać na rycinie przez wpisanie adresu mailowego. Po dokonaniu tego informacja o udostępnieniu trafia wprost na skrzynkę mailową odbiorcy oraz na jego wirtualny dysk. Trzeba tu jednak podkreślić iż dokument wciąż jest tylko jeden, tak więc mimo dzielenia dokumentu z wieloma osobami pozostaje wciąż tylko jedna aktualna wersja. Tym samym znika potrzeba wysyłania jakichkolwiek dokumentów jako załączników. Należy zwrócić również uwagę iż każda osoba która ma udostępnienie do dokumentu może ten dokument zapisywać na twardym dysku, drukować czy tez dalej udostępniać innym osobom. Niejmniej jednak można ograniczyć prawa odbiorcom do wyłącznego oglądania dokumentu jak również do edycji, co pozostaje w gestii właściciela dokumentu. Wszystkie dokumety mogą być modyfikowane z dowolnego komputera, smartphona czy tabletu podłączonego do internetu. Poza tym dokumenty te mogą być modyfikowane przez kilka osób jednocześnie tak jak to dla przykładu pokazuje rycina 22. Dokonywana modyfikacja jest widoczna innym kolorem wraz z loginem użytkownika.
Rycina 21. Widok organizacji udostępniania różnych typów dokumentów dla wybranych osób (https://docs.google.com/document/d/1yQhhMpCM0O6MXMtkjUhytjBVW7b RyAyehHNp74FAM6I/edit 5.12.2011).
W trakcie dokonywania zmian istnieje możliwość jednoczesnego czatowania czy też videokoferecji w celu uzgodnienia edycji i formatowania.
Rycina 22. Widok współtworzenia dokumentu przez dwóch użytkowników. Użytkownik przeciwny jest widoczny z loginem i zaznaczeniem (różowy kolor) jakich dokonał zmian (https://docs.google.com/document/d/1yQhhMpCM0O6MXMtkjUhytjBVW7bRyAyeh HNp74FAM6I/edit 5.12.2011). 6. Kalendarz google w pracy szkoły Funkcja kalendarz szkolnego może być wykorzystywana m.in. do organizacji rad pedagogicznych, egzaminów gimnazjalnych, wywiadówek, planu pracy i zajęć w ramach godzin „karcianych”, kół zainteresowań czy też planu lekcji. Przykład planu lekcji pokazuje rycina 23 a plan dnia rycina 24. Takie kalendarz lub kalendarze można udostępniać wybranym osobom lub też je współtworzyć. Współpracownicy np. nauczyciele mogą mieć dostęp do niektórych kalendarzy z możliwością edycji a do innych tylko z możliwością wyświetlania. Pracownicy szkoły mogą też tworzyć swoje kalendarze oraz współdzielić je. Każde pojedyncze spotkanie można formatować indywidualnie i może ono być wydarzeniem jednostkowym bądź powtarzane dowolną ilość razy np. co poniedziałek lub tylko do końca pierwszego semestru. Tym samym przy założeniu, iż plan lekcji nie ulegnie zmianie raz utworzony obowiązuje cały rok na każdy tydzień nauki. O każdym wydarzeniu użytkownik/użytkownicy mogą zostać poinformowani w formie przypomnienia za pomocą sms’a bądź mailowo. Taki kalendarz można też umieszczać bezpośrednio w dowolnum oknie witryny bądź bloga.
Tygodniowy plan lekcji
Rycina 23. Widok organizacji tygodnia calendar/b/0/ren der?tab=oc 5.12.2011).
szkolnego
(https://www.google.com/
Dzienny rozkład dnia
Rycina 24. Widok organizacji planu /b/0/render?tab=oc 5.12.2011).
dnia
(https://www.google.com/calendar
7. Dziennik elektroniczny W nowoczesnej szkole nie może zabraknąć dziennika elektronicznego. Na ryku istnieje kilka firm oferujących podobną usługę. Niestety dla wielu samorządów barierę stanowi cena tych produktów i usług. Wykorzytanie dokumentu excel jako arkusza z ocenami nie jest może tak precyzyjne jak usługi wsponianych firm ale usługa jest całkowicie nieodpłatna i użytkownik posiada pełną kontrolnę nad dokumentem. Przykład prowadzonego e-dziennika pokazuje rycina 26. Dokument udostępniony jest tylko uczniom tej klasy i ich rodzicom. Dodatkowo zostosowano znakowanie uczniów za pomocą nickname, czyli nazw znanym tylko im i ich rodzicom. Taki arkusz można również zastosować do analizy testów czy egzaminów gimnazjalnych, szczególnie teraz kiedy takie egzaminy dotyczą np. w części przyrodniczo-matematycznej takich przedmiotów jak matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka. W tej sytuacji każdy nauczyciel dokonuje sprawdzenia swej części zadań, natomiast wyniki wpisuje w jeden dokument zbiorczy. Tu można tworzyć wykresy i funkcje oraz tworzyć ogólne opracowanie wyników i analizę dokumentów.
Rycina 25. Widok dokumentu excel i zainstalowanej aplikacji Google cloud connect pod paskiem narzędzi wraz z linkiem od wirtualnego dokumentu (5.12.2011).
Rycina 26. Widok wirtualnego dokumentu excel w wersji do edycji zgodnego z dokumentem of-line na twardym dysku, (https://docs.google.com/spreadsheet/ccc ?key=0AnPEd3cBSjmidEdSVTRCNkNFcH FubDBGNkRzaktTekE&hl=en_GB 5.12.2011) Wszystkie dokumenty tworzone w wersji off-line w pakiecie Microsoft Office można bezpośrednio za pomocą aplikacji Google Cloud Connect umieścić wprost w sieci, jak równiez można te dokumenty bezpośrednio edytować. Tą funkcję pokazuje rycina 27 przedstawiająca dokument w wersji do wyświelania z możliwością edycji on-lina.
Rycina 27. Widok wirtualnego dokumentu excel w wersji do podglądu zgodnego z dokumentem of-line na twardym dysku, (https://docs.google.com/viewer?a=v&pid =explorer&chrome=true&srcid=1r0jJxwB8gC7PdZ5X545c9QKVgSVIKnKetY_byA-W88c&hl=en_GB 5.12.2011)
8. Witryny szkolne Witryny to inaczej proces wizualizacji zachodzących zmian i mających miejsce wydarzeń szkolnych oraz procesu zarządzania jednostką. Jednum z działań jest tworzenie wycieczek szkolnych, zielonych szkół, wyjazdów wymiany studenckiej z partnerami w ramach programu Comenius oraz wielu innych. Przykład stworzonej witryny obozu językowego pokazuje rycina 28. Jest to wielopoziomowa witryna z możliowścią zbierania informacji od uczestników za pomocą umieszczonego w niej formularza. Zawiera one też podstawowe dane o wydarzeniu. Witryny podobnie jak inne dokumenty umożliwiają kontrolę nad nimi, edycję przez kilka udostępnionych wcześniej osób.
Rycina 28. Widok stworzonej witryny. Organizacja obozu/kolonii językowych (https:// sites.google.com/site/englishcampin greecein2011 05.12.2011)
Witryny mogę też służyć do wizualizacji osiągnięć uczniów w ramach ralizacji na przykład projektów gimnazjalnych. Poniższa rycina 29 pokazuje aktualnie prowadzony taki projekt w Zespole Szkół w Tuchowiczu. Takie witryny mogą być użyte jako medium informacyjne, strona zbierająca dane, strona do przechowywania i dzielania się plikami jak filmy, zdjęcia, dokumenty, arkusze kalkulacyjne czy prezentacje.
Rycina 29. Widok stworzonej witryny. Organizacja projektu gimnazjalnego. (https:// sites.google.com/site/jesttakiemiejscenaziemi 05.12.2011)
9. Blogi Blog to narzędzie internetowe, które pozwala na bardzo szybkie publikowanie materiałów w sieci. Narzędzie jest bardzo proszte w obsłudze, a użytkownik posiada nad nim kontrolę zarówno w sferze udostępniania jak i wyglądzie graficznym. Rycina 30 przedstawia fragment bloga i sposób jego wykorzystania jako źródła elekcji online dla przedmiotu biologia. Nauczyciel nie potrzebuje książki a uczeń zeszytu aby lekcja biologii została przeprowadzona pomyślnie. Każda jednostka lekcyjna zawiera konspekt lekcji oraz wszystkie niezbędne materiały do jej przeprowadzenia jak: zdjęcia, ryciny, wykresy, prezentacje (rycina 32), filmy (rycina 31), zadania sprawdzające (rycina 33), pracę domową i ankiety (rycina 34) z automatyczną funkcją prezentacji jej wyników (rycina 35). Formularz ten został wykorzystany w ramach odbywjącego się konkursu i obchodów Dni Europy na najlepszą prezentację multimedialną. Udostępniona pracownia internetowa w ramach 5 minutowej przerwy pozwoliła na uzyskanie kilkudziesięciu głosów i wizualizaję uzyskanych wyników w ocenie publiczności.
Rycina 30. Widok stworzonego bloga. Lekcje biologii on-line (http://biologyteachers desktop-lessons.blogspot.com 05.12.2011).
Rycina 31. Widok bloga z fragmentem przebiegu lekcji on-line. Prezentacja filmu. (http://biologyday.blogspot.com 05.12.2011).
Rycina 32. Widok bloga z fragmentem przebiegu lekcji on-line. Prezentacja z możliwością widoku w wersji pełnoekranowej (http://biologyteachersdesktoplessons.blogspot.com 05.12.2011).
Rycina 33. Widok bloga z fragmentem przebiegu lekcji on-line. Praca sprawdzająca wiedzę ucznia z treści lekcji (http://biologyday.blogspot.com 05.12.2011).
Rycina 34. Widok pliku źródłowego ankiety. (https://docs.google.com/spreadsheet/ccc? key=0AnPEd3cBSjmidENPTTVIRnpNYVBoaUdjSmtIRmpWYnc&hl=pl#gid=0 5.12.2011).
Rycina 35. Wynik automatycznie wygenerowanego podsumowania ankiety. https://docs.google.com/spreadsheet/gform?key=0AnPEd3cBSjmidENPTTVIRnpNYVB oaUdjSmtIRmpWYnc&hl=pl&gridId=0#chart
10. Podsumowanie Szkoły podejmące wyzwanie świadomego zarzadzania kapitałem intelektualnym szkoły z użyciem innowacyjnych technik zarządzania informacją, bedą miały wieksze szanse na osiagniecie i utrzymanie przewagi konkurencyjnej na rynku, jakim będzie w najblizszych latach rynek usług edukacyjnych. Zastosowanie właściwych rozwiązań informatycznych i umiejętne wykorzystywanie ich możliwości w znaczący sposób wpływa na pomnażanie zasobów wiedzy i kreowanie kapitału intelektualnego szkoły. Wszycy uczestnicy tego procesu ale przede wszyskim uczniowie to właściwi beneficjenci innowacji, którzy osiągną przewagę na ryku szkół średnich, studiów czy też pracy ale i w przyszłości będą kształtować gospodarkę nie tylko lokalną. Systemy e-learningu, e-edukacji i wreszcie e-szkoły wprowadzane przez osoby zarządzające z pewnością pozwalają na efektywne gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie we właściwym czasie, własciwym odbiorcom niezbednych informacji, w postaci najbardziej dla nich użytecznej. Systemy te pozwalają na zaspokajanie indywidualnego zapotrzebowania na szeroko pojęte informacje, co jest szczególnie istotne ze wzgledu na różny poziom wiedzy i umiejętnosci, jaki reprezentują użytkownicy systemu. Kierowanie szkołą z pewnością staje się bardzo wydajne, efektywne i funkcjonalne co pozwala ustanowić nową jakość w edukacji. E-działania są z reguły kierowane do uczniów i różnych grup pracowników szkoły, jednak istnieje cała grup e-rozwiazań, które mogą być kierowane na zewnatrz szkoły, bedą one przyczyniały sie do budowania właściwych relacji z szeroko pojętym otoczeniem. Za to zadanie odpowiedzialny jest dyrektor szkoły i to on powinien sprostać takim wyzwaniom. Ma to szczególne znaczenie w przypadku szkoły, wpływa na jej pozytywne postrzeganie, co pośrednio ma wpływ na wybory dokonywane przez kandydatów.
11. Wnioski Analizując trendy współczesnej edukacji oraz kierunek jej rozwoju pod kątem zarządzania placówką szkolną oraz jej funkcjonowania należy stwierdzić, iż prezentowana w pracy platforma Google: 1. pozwala na efektywne zarządzanie, gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie niezbędnych informacji, 2. umożliwia efektywnie, wydajnie i funkcjonalnie zarządzać szkołą, 3. spełnia kryterium nowoczesności i innowacyjności wykorzystania technik IT w funkcjonowaniu szkoły, 4. pozwala na właściwe wykorzystanie zasobów wiedzy i zarządzanie kapitałem intelektualnym szkoły - pracowników i beneficjentów oraz nieskrępowane kreowanie nowej jakości jej uczestników, 5. pozwala kształcić aktualnie w stosunku do wymagań gospodarki opartej na wiedzy ale i potrzeb rynku pracy, 6. umacnia pozycję konkurencyjną szkoły,
12. Bibliografia 1. Bakonyi J. 2011. Wyzsza Szkoła Humanitas w Sosnowcu. TECHNOLOGIE INFORMACYJNE W ZARZADZANIU KAPITAŁEM INTELEKTUALNYM SZKOŁY WYZSZEJ. Zeszyty Naukowe. 2. Bibl, 2001. Biblioteczka Reformy MEN, O edukacji informatycznej, Warszawa 2001, 3. Cassese S. 2002. W dobie reform administracyjnych, „Samorząd terytorialny”, nr 6. 4. Furmanek M. 1999. Technologia informacyjna w zarządzaniu szkoła, „Dyrektor szkoły”, nr 12. 5. Gawrecki L., 1997. Techniki pracy menedżera oświaty czyli jak powinien działać profesjonalny dyrektor szkoły, Wyd. eMPi2, Poznań. 6. Google 2011. Platforma Google. www.google.com. 7. Grudzewski W. M., Hejduk I. K. 2008. Zarzadzanie technologiami. Zaawansowane technologie i wyzwanie ich komercjalizacji, Difin, Warszawa. 8. Hirschheim, R., Klein, H. K. and Lyyitnen, K.: Information 1995. Systems Development and Data Modeling; Conceptual and Philosophical FoundaITons, Cambridge. 9. Hyla M. 2007. Przewodnik po e-learningu, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Kraków. 10. Inte, 2001. Intel. Nauczanie ku przyszłości, UAM, Poznań. 11. Kasiewicz S., Rogowski W., Kicinska M. 2006. Kapitał intelektualny. Spojrzenie z perspektywy interesariuszy, Oficyna Ekonomiczna, Kraków. 12. Konieczniak, M. 1999. Czy jesteśmy skazani na system?, „Biuletyn informacyjny. Informatyka dla szkoły”, Wrocław, nr 4. 13. Kumar, K. 1995. From Post-Industrial to Post-Modern Society: New theories of the contemporary world. 14. Laskowski P. 2000. Zarządzanie informacją finansową w jednostkach samorządu terytorialnego pozyskujących środki z funduszy Unii Europejskiej, w: Monitorowanie otoczenia. Nowicki A.: Zarys teorii doskonalenia systemów informacyjnych w zarządzaniu, Wrocław. 15. Mroziewski M. 2008. Kapitał intelektualny współczesnego przedsiebiorstwa. Koncepcje, metody wartosciowania i warunki jego rozwoju, Difin, Warszawa. 16. Olszak C.M., Ziemba E., 2006. Zarys koncepcji zastosowania technologii informatycznych w zarzadzaniu kapitałem intelektualnym, www.ue. katowice.pl//images/user/File/katedrainformatykiekonomicznej/PIT2006Olsz ak - Ziemba.pdf. 17. Pawłowska A. 1999. Administracja Publiczna, zagadnienia wstępne, Lublin. 18. Pielachowski J. 1999. Organizacja i zarządzanie oświatą i szkołą, Wyd. eMPi2, Poznań. 19. Pora, 1993. Poradnik dyrektora i nauczyciela, Informatyka w szkole, Vulcan, Wrocław. 20. Prog, 2000. Program nauczania informatyki „Informatyka 2000”, Agencja Wydawniczo-Reklamowa Czarny Kruk, Bydgoszcz.
21. Prokop P. 2004. Wybrane problemy zarządzania jakością w administracji publicznej, w: Samorząd lokalny w Polsce. Społeczno-polityczne aspekty funkcjonowania, Lublin. 22. Rozp, 2002. Rozporządzenie MENiS z 26.02.2002 r. w sprawie podstawy programowej... (Dz. U. Nr 51 z 2002 r., poz. 458). 23. Sapiński F. 1997. Ocena stanu informatyzacji zarządzania szkołą, „Dyrektor szkoły” 1997, nr 3. 24. Siudyka M. 2000. Zmagania z zarządzaniem, „Dyrektor szkoły”, nr 1. 25. Sławiński S., 2002. Dyrektor jako osoba odpowiedzialna za formację zawodową nauczycieli, „Dyrektor szkoły” nr 2. 26. Tabaszewska E., 2003. Zarządzanie informacją w polskich przedsiębiorstwach przemysłowych, Jelenia Góra. 27. Ujwary-Gil A. 2010. Kapitał intelektualny – problem interpretacji kluczowych terminów, „Organizacja i Kierowanie”, nr 2. 28. Walczak, M., 2004. Uwarunkowania funkcjonowania bibliotek w społeczeństwie informacyjnym. 29. Webster, F. 1995. Theories of the information society. London: Routridge. 30. Wiki, 2011. Wikipedia, Dokumenty Google, (http://pl.wikipedia.org/wiki/ Dokumenty_Google 3.11.2011) 31. Zalewski A., 2004. Efekty nowego zarządzania publicznego, w: Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce, pod red. R. Brola, Wrocław. 32. Zięba J. 1996. O informatyzacji zarządzania szkołą – prawie wszystko. „Biuletyn informacyjny. Informatyka dla szkoły”, Wrocław, nr 1 33. Zięba, J., 1994. Plan lekcji 2000 – nowa siła, „Biuletyn informacyjny. Informatyka dla szkoły”, Wrocław, nr 4.
13. Anex Appendix 1 Dokumenty szkolne I.
II.
III.
Prawo 1. Ustawy 2. Rozporządzenia i. Rozporządzenia do Karty Nauczyciela ii. Rozporządzenia do Ustawy o systemie oświaty iii. Pozostałe rozporządzenia 3. Kodeks Pracy 4. Kodeks rodzinny i opiekuńczy 5. Komentarze do aktów prawnych i. Komentarze do aktów prawnych ii. Dyrektor szkoły i jego statnowiska iii. Zatrudnianie nauczycieli iv. Kontrola placówki v. Prawo i uczniowie vi. Nagrody, stypendia i pomoc finansowa vii. Nagrody i inne świadczenia finansowe viii. Inne komentarze Porady prawnicze 1. Nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy 2. Organizacja pracy szkoły 3. Kwalifikacje 4. Wynagrodzenia 5. Urlopy i dni wolne 6. Nagrody jubileuszowe 7. Awans Zarządzanie szkołą 1. Dyrektor i. Rola dyrektora ii. Poszukiwanie pracowników iii. Pracownicy niepedagogiczni iv. Ocena ryzyka zawodowego v. poradnik 2. Dokumentacja szkolna i. Archiwizacja i udostępnianie ii. Prawidłowy obieg dokumentów iii. Regulaminy iv. WSO v. Procedury i instrukcje vi. Uchwały rady pedagogicznej vii. Decyzje i odwołania 1. Odwołanie z urlopu dla poratowania zdrowia 2. Odwołanie dyrektora ze stanowiska 3. Decyzja o przeniesieniu w stan nieczynny 4. Decyzja dyrektora w sprawie dopuszczenia do użytku szkolnego programu nauczania 5. Decyzja dyrektora o zwolnieniu ucznia z zajęć wychowania fizycznego
6. Decycja dyrektora o zwolnieniu ucznia z nauki drugiego języka obcego viii. Wnioski ix. Formularze 1. Inwentaryzacja w szkole 2. Formularz spisu z natury 3. Formularz zestawienia zbiorczego spisów z natury 4. Folmularz wykazu środków trwałych 5. Formularz zarządzania dyrektora szkoły w sprawie powołania komisji inwentaryzacyjnej. x. Projekty, wzory 1. Wzór uchwały dotyczącej tygodniowego rozkładu zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych 2. Wzór uchwały w sprawie opinii dotyczącej propozycji przydziału nauczycielom prac i zajęć 3. Wzór uchwały planu pracy szkoły 4. Wzór decyzji o cofnięciu pomocy materialnej 5. Wzór ogłoszenia konkursu 6. Wzór decyzji o przyznaniu stypendium socjalnego 7. Wzór uchwały w sprawie upoważnienia danego organu w sprawach przyznawania pomocy materialnej 8. Wzór regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów 9. Wzór zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty 10. Wzór ogłoszenia o zamówieniu 11. Wzór protokołu kontroli przeglądu stanu technicznego i sanitarnego budynku szkoły 12. Wzór przykładowy opis przedmiotu zamówienia 13. Powołanie zespołu egzaminacyjnego w roku szkolnym 2010/2011 14. Świadectwo ukończenia 15. Plan profilaktyki na rok szkolny 2011/2012 16. Arkusz ocen ucznia gimnazjum 17. Legitymacja szkolna 18. Analiza wyników egzaminów zewnętrznych – przykład raportu 19. Projekt planów wydatków i dochodów budżetowych 20. Projekt planu rachunku dochodów własnych 21. Projekt planu wydatków budżetowych 22. Powołanie przedmiotowego zespołu egzaminacyjnego w roku szkolnym 2010/2011 23. Protokół egzaminu klasyfikacyjnego. xi. Statuty 1. Statut szkoły – z poprawkami 2. Statut szkoły – tekst jednolity xii. Inne dokumenty 1. Karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. Ramowy plan szkolenia okresowego pracowników administracyjno-biurowych 3. Przyjęcie ucznia spoza obwodu 4. Zawiadomienie o przekazaniu ucznia 5. Miesięczne sprawozdanie budżetowe 3. Kontrola zarządcza
i. Narzędzia kontroli zarządczej 1. Zarządzenie w sprawie regulaminu ocen pracowników samorządowych 2. Zarządzenie w sprawie regulaminu ocen nauczycieli 3. Zarządzenie w sprawie ustalenia zasad wstępnej oceny celowości zaciągania zobowiązań finansowych 4. Zarządzenie w sprawie określenia sposobu prowadzenia kontroli zarządczej pierwszego stopnia 5. Zarządzenie w sprawie ustalenia instrukcji obejmującej procedury nadzoru w zakresie gromadzenia, wydatkowania i zwrotu środków publicznych 6. Zarządzenie w sprawie regulaminu udzielania zamówień publicznych 7. Zarządzenie w sprawie ustalenia procedur gospodarowania mieniem stanowiącym własność Szkoły 8. Zarządzenie w sprawie ustanowienia Kodeksu etycznego ii. Opis standardów kontroli zarządczej 1. Standardy kontroli zarządczej – środowisko wewnętrzne 2. Standardy kontroli zarządczej – cele i zarządzanie ryzykiem 3. Standardy kontroli zarządczej – mechanizmy kontroli 4. Standardy kontroli zarządczej – informacja i komunikacja 5. Standardy kontroli zarządczej – monitorowanie i ocena iii. Kontrola zarządcza – zespoły współpracujące z dyrektorem iv. Obowiązki dyrektorów w zakresie kontroli zarządczej 1. Procedura identyfikacji analizy i określenia reakcji na ryzyko 2. Procedura wyznaczania celów jednostki i ustalenia mierników ich realizacji v. Kodeks etyki 1. Przykładowy kodeks etyki vi. Badanie stanu kontroli 1. Przykładowa procedura badania stanu kontroli 2. Załącznik nr 1 do procedury badania stanu kontroli zarządczej 3. Załącznik nr 2 do procedury badania stanu kontroli zarządczej 4. Nadzór pedagogiczny i. Plan nadzoru pedagogicznego 1. Plan nadzoru pedagogicznego w szkole niepublicznej - wzór 2. Plan nadzoru pedagogicznego 2010/2011 - przykład 2 3. Plan nadzoru pedagogicznego na rok 2010/2011 - przykład 4. Przedstawienie radzie pedagogicznej oraz radzie rodziców planu nadzoru pedagogicznego i organizacji zajęć dodatkowych finansowanych przez organ prowadzący 5. Zarządzenie w sprawie planu nadzoru pedagogicznego 6. Zarządzenie w sprawie powołania zespołu ds. ewaluacji wewnętrznej 7. Ewaluacja wewnętrzna czy autoewaluacja? 8. Przykładowy plan nadzoru pedagogicznego - wersja 1 9. Przykładowy plan nadzoru pedagogicznego - wersja 2 10. Zmieniony system nadzoru pedagogicznego 11. Procedura przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej 12. Procedura przeprowadzania kontroli
13. Procedura regulująca proces awansu zawodowego nauczycieli 14. Harmonogram przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej 15. Raport ewaluacji wewnętrznej 16. Plan kontroli 17. Protokół kontroli przestrzegania prawa przez nauczycieli ii. Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego 1. Sprawozdanie z realizacji planu nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły a. Przykładowe sprawozdanie z realizacji planu nadzoru pedagogicznego 2. Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły wykonywanego w roku szkolnym 2010/2011 3. Sprawozdanie dyrektora szkoły z kontroli wewnętrznej i nadzoru pedagogicznego 4. Wzory sprawozdań z: a. działalności Samorządu Uczniowskiego b. pracy pedagoga 1 c. pracy pedagoga 2 d. pracy logopedy e. działalności biblioteki f. realizacji zajęć pozalekcyjnych 5. Przykład sprawozdania z nadzoru pedagogicznego za I semestr roku szkolnego 2009/2010 6. Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego w roku szkolnym 2009/2010 iii. Obserwacje 1. Ewaluacja wewnętrzna – procesy zachodzące w szkole a. Analiza dokumentów szkoły b. Arkusz obserwacji zajęć edukacyjnych c. Ankieta dla nauczycieli d. Ankieta dla uczniów e. Wywiad grupowy z rodzicami 2. Narzędzia do ewaluacji a. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie awansu zawodowego i oceny pracy nauczycieli b. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie koncepcji pracy szkoły c. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie badania losów absolwentów d. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie nawyków higienicznych i zdrowotnych e. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie poprawy warunków lokalowych f. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie współdziałania nauczycieli g. Przykładowe narzędzia ewaluacyjne w zakresie wzmacniania więzi społecznych h. Raport ewaulacji i. analiza wyników sprawdzianu, egzaminu j. udział w konkursach, olimpiadach, uroczystościach k. przestrzeganie praw dziecka i praw człowieka l. realizacja podstawy programowe
m. współpraca z rodzicami n. zajęcia dodatkowe 3. Obserwacja zajęć prowadzonych przez nauczyciela pod kątem realizowania treści podstawy programowej, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania podręcznika 4. Analiza wyników sprawdzianu i egzaminu gimnazjalnego w kontekście ewaluacji 5. Monitorowanie realizacji podstawy programowej w klasach I-III Szkoły Podstawowej w latach 2009/10, 2010/11, 2011/12 6. Arkusz ewaluacji lekcji 7. Jak skonstruować ankietę w procesie ewaluacji? 8. Przykładowa ewaluacja WSO w klasach IV na próbie 58 uczniów 9. Działania kontrolne dyrektora 10. Zbiorcze zestawienie wyników klasyfikacji rocznej w gimnazjum 11. Zestawienie udziału uczniów w konkursach przedmiotowych 12. Zestawienie wyników klasyfikacji zachowania uczniów w gimnazjum 13. Nadzór pedagogiczny w praktyce a. Ewaluacja jako strategia nadzoru 14. Wyniki egzaminu gimnazjalnego i analiza wyników egazminu a. Rok szkolny 2010/2011 b. Rok szkolny 2011/2012 15. Najpopularniejsze metody badawcze ewaluacji 16. Cechy obserwacji 17. Procedura przeprowadzania obserwacji zajęć 18. Wewnątrzszkolne zasady procesu obserwacyjnego 19. W jaki sposób opracować własny arkusz obserwacyjny? 20. Arkusze obserwacji a. Plan i harmonogram obserwacji zajęć b. Arkusz obserwacji c. Arkusz obserwacji 1 d. Arkusz obserwacji 2 e. Arkusz obserwacji 3 f. Arkusz obserwacji 4 g. Arkusz obserwacji 5 h. Arkusz obserwacji 6 i. Arkusz obserwacji 7 j. Arkusz obserwacji imprezy szkolnej k. Arkusz obserwacji zebrania z rodzicami l. Arkusz obserwacji zajęć pozalekcyjnych m. Arkusz obserwacji psychologicznej n. Arkusz obserwacji uroczystości szkolnej 21. Dokumentowanie obserwacji a. Schemat rozmowy przedobserwacyjnej b. Schemat rozmowy poobserwacyjnej c. Scenariusz rozmowy przedobserwacyjnej d. Arkusz rozmowy przedobserwacyjnej e. Notatka poobserwacyjna
f. Ankieta poobserwacyjna g. Scenariusz rozmowy poobserwacyjnej h. Protokół z obserwacji i. Arkusz poobserwacyjny 22. Arkusze obserwacyjne rok szkolny 2010/2011 a. Arkusz obserwacji lekcji języka polskiego 23. Arkusz obserwacji pracy zespołów przedmiotowych 24. Arkusz obserwacji uroczystości szkolnej 25. Arkusz obserwacji zajęć pozalekcyjnych 26. Arkusz obserwacji działań samorządu uczniowskiego 27. Arkusz obserwacji lekcji geografii 5. Organizacja pracy placówki i. Łączenie szkół – regulacje prawne, obowiązki dyrektora ii. Impreza masowa w szkole iii. Regulacje prawne dotyczące zakupu usług edukacyjnych iv. Likwidacja szkoły wchodzącej w skład zespołu szkół v. Procedura tworzenia arkusza organizacyjnego pracy szkoły vi. Dowóz uczniów do szkół – odpowiedzialność za organizację i koszty vii. Rekolekcje – odpowiedzialność za uczniów, rola nauczycieli viii. Podstawowe warunki niezbędne do realizacji zadań przez szkoły i nauczycieli ix. Obowiązki dyrektora szkoły związane z organizacją i przeprowadzeniem egzaminu maturalnego x. Współpraca poradni psychologiczno-pedagogicznej ze szkołą w świetle nowych przepisów prawa oświatowego xi. System wspierania rozwoju ucznia oraz udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej 1. Karta indywidualnych potrzeb ucznia - wzór I 2. Karta indywidualnych potrzeb ucznia - wzór II 3. Zarządzenie w sprawie utworzenia zespołu - wzór I 4. Zarządzenie o utworzeniu zespołu - wzór II 5. Plan działań wspierających - wzór I 6. Plan działań wspierających - wzór II 7. Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny - wzór I 8. Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny - wzór II xii. Rządowy program „Radosna szkoła” – założenia, cele i realizacja 1. Formularz wniosku dyrektora szkoły - place zabaw 2. Formularz wniosku dyrektora szkoły - miejsca zabaw 3. Wzór sprawozdania dyrektor szkoły - place zabaw 4. Wzór sprawozdania dyrektora szkoły - miejsca zabaw xiii. Powszechne prawo do informacji publicznej w szkole xiv. Procedury tworzenia klas sportowych w szkołach xv. Karta rowerowa – nowe regulacje xvi. „Moje Boisko – Orlik 2012” – zasady zgłaszania się do programu oraz jego funkcjonowanie xvii. Opracowanie szkolnej listy tematów do części ustnej egzaminu maturalnego 1. Wzór dokumentu, z którego zdający może korzystać podczas egzaminu 2. Przykłady tematów 3. Wzór bibliografii do ustnej części egzaminu maturalnego z języka polskiego
xviii. Decyzja o skreśleniu z listy uczniów lub o przeniesieniu ucznia do innej szkoły 1. Wzór decyzji w sprawie skreślenia ucznia z listy uczniów xix. Ferie ze szkołą – jak zorganizować zimowisko? 1. Umowa dyrektor-dyrektor 2. Porozumienie dyrektor-nauczyciel xx. Świetlice potrzebne od zaraz 1. Karta zgłoszenia dziecka - wzór 1 2. Karta zgłoszenia dziecka - wzór 2 3. Karta pobytu xxi. Innowacje i eksperymenty pedagogiczne 1. Karta zgłoszeniowa innowacji pedagogicznej 2. Uchwała rady pedagogicznej - wprowadzenie eksperymentu xxii. Wpływ nieodpowiednich warunków atmosferycznych na prowadzenie zajęć w szkołach xxiii. Uprawnienia policji i straży miejskiej (gminnej) w kontakcie ze szkołą i uczniem xxiv. Odpowiedzialność za wypadki mające miejsce na terenie szkoły i poza nim xxv. Dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych: prawa, obowiązki i planowanie xxvi. Szkolny doradca zawodowy xxvii. Procedura likwidacji szkoły 1. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem – szkoła publiczna 2. Zawiadomienie rodziców o likwidacji szkoły publicznej xxviii. Świadczenia kompensacyjne – nauczycielskie wątpliwości xxix. Dostosowanie szkół do przyjęcia sześciolatków xxx. Deklaracja przystąpienia do egzaminu maturalnego xxxi. Nowa reforma – założenia Ministerstwa Edukacji Narodowej xxxii. Komentarz dotyczący nowych zasad pomocy psychologicznopedagogicznej w szkołach 1. Informacja dla rodziców xxxiii. Nowe zasady współpracy szkół z poradniami psychologicznopedagogicznymi xxxiv. Obsługa finansowa, administracyjna i organizacyjna szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego xxxv. Szczególne uprawnienia nauczycieli szkół wiejskich xxxvi. Przepisy dotyczące utrzymania w czystości pomieszczeń kuchennych i stołówki oraz przechowywania żywności w stołówkach szkolnych xxxvii. Przegląd szkoły pod względem bezpieczeństwa xxxviii. Jak zorganizować półkolonie w szkole? 1. Formularz zgłoszenia wypoczynku dzieci i młodzieży 2. Formularz zgłoszenia wypoczynku organizowanego poza granicami Polski 3. Karta kwalifikacyjna uczestnika wypoczynku xxxix. Uprawnienia emerytalne nauczycieli xl. Zebranie plenarne rady pedagogicznej 1. Regulamin Rady Pedagogicznej xli. Ocena wyników nauczania xlii. Liczba godzin pracy nauczyciela przeznaczonych do dyspozycji dyrektora
xliii. Terminarz zadań i wydarzeń z planu pracy szkoły i kalendarza szkolnego xliv. Struktura organizacyjna uczniów w klasach przydzielonych nauczycielowi xlv. Zmiany w statutach szkolnych - czego należy się spodziewać? xlvi. Przepisy i normy dotyczące utrzymania boisk sportowych oraz innych obiektów o charakterze sportowym na terenie szkoły xlvii. Zmiany w statutach szkół xlviii. Procedura wyboru i zatwierdzania podręczników xlix. Zestaw podręczników obowiązujących w roku szkolnym l. Podręczniki w szkole - uregulowania prawne li. Procedura ustalania terminu wystawiania ocen śródrocznych i rocznych (semestralnych) oraz powiadamiania uczniów i ich rodziców o przewidywanych ocenach rocznych i semestralnych lii. Egzaminy gimnazjalne według nowych zasad liii. Procedura powoływania przedmiotowych zespołów egzaminacyjnych do przeprowadzenia ustnego egzaminu maturalnego liv. O czym powinien pamiętać dyrektor pod kątem przygotowania szkoły do sezonu zimowego lv. Lista kontrolna przeprowadzenia kontroli przygotowania szkoły do sezonu zimowego lvi. Sprawdzian, egzamin gimnazjalny dla uczniów z indywidualnymi potrzebami psychofizycznymi i edukacyjnymi lvii. Czynności dyrektora szkoły dotyczące zgłaszania uczniów do Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych w zakresie sprawdzianu po szkole podstawowej i egzaminu po gimnazjum lviii. Kalendarz roku szkolnego 2010/2011 - wzór lix. Szkolny plan nauczania na rok 2010/2011 - wzór lx. Obowiązki dyrektora szkoły w zakresie planowania pracy dydaktycznej lxi. Planowanie pracy dydaktycznej w oparciu o ramówki w roku szkolnym 2010/2011 lxii. Zakładanie księgi arkuszy ocen uczniów lxiii. Deklaracja przystąpienia ucznia (słuchacza) szkoły lub oddziału z językiem nauczania mniejszości narodowej do egzaminu/części egzaminu w klasie trzeciej gimnazjum w języku mniejszości narodowej lxiv. Deklaracja przystąpienia ucznia (słuchacza) szkoły lub oddziału z językiem nauczania mniejszości narodowej do sprawdzianu w klasie szóstej w języku mniejszości narodowej lxv. Informacja o możliwości przystąpienia do sprawdzianu/egzaminu lub jego części w języku mniejszości narodowej i związane z tym obowiązki rodzica/prawnego opiekuna lxvi. Potwierdzenie przekazania informacji o obowiązkach rodzica deklarującego chęć przystąpienia ucznia do egzaminu lub jego części w języku mniejszości narodowej lxvii. Sprawdziany i egzaminy w języku mniejszości narodowej lxviii. Jak zorganizować lekcje etyki w szkole? lxix. Oświadczenie rodzica dotyczące uczestnictwa dziecka w lekcjach religii/etyki lxx. Oświadczenie ucznia o chęci uczestnictwa w zajęciach etyki/religii
lxxi. Jak wygląda wcześniejsze przyjęcie do szkoły dziecka sześcioletniego? lxxii. Wniosek rodziców/opiekunów prawnych o przyjęcie dziecka do klasy pierwszej szkoły podstawowej lxxiii. Odroczenie obowiązku szkolnego - kiedy i dlaczego? lxxiv. Decyzja w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego lxxv. Organizacja egzaminów poprawkowych 1. Informacja o odmowie na odbycie się egzaminów poprawkowy 2. Informacja o wyrażeniu zgody na odbycie się egzaminów poprawkowych 3. Powiadomienie o terminie egzaminu poprawkowego 4. Prośba o przeprowadzenie egzaminu poprawkowego 5. Prośba o przeprowadzenie egzaminu poprawkowego z dwóch przedmiotów 6. Protokół z odbytego egzaminu poprawkowego lxxvi. Ogłoszenie dodatkowej rekrutacji dla absolwentów lxxvii. Uczeń spoza obwodu szkoły lxxviii. Planowanie pracy w szkole podstawą jej funkcjonowania 1. Plan pracy szkoły - przykład 2. Plan pracy szkoły - wzór lxxix. Tygodniowy rozkład zajęć lxxx. Wzór aneksu do arkusza organizacj pracy szkoły lxxxi. Wzór kalendarza imprez szkolnych lxxxii. Przyjęcie do użytku szkolnego zestawu programów nauczania lxxxiii. Zarządzenie dyrektora w sprawie Szkolnego Zestawu Programów Nauczania lxxxiv. Zwołanie rady pedagogicznej i zatwierdzenie podczas niej planu pracy szkoły oraz zaopiniowanie dokumentów związanych z organizacją szkoły lxxxv. Likwidacja i przekształcenie warsztatów szkolnych działających w formie gospodarstw pomocniczych lxxxvi. Arkusz klasyfikacji rocznej lxxxvii. Informacja o przewidywanej ocenie nagannej z zachowania lxxxviii. Karta oceny zachowania (dla ucznia) lxxxix. Rada klasyfikacyjna xc. Informacja o ocenach niedostatecznych xci. Informacja o zagrożeniu nieklasyfikowania xcii. Karta oceny zachowania (dla wychowawcy) xciii. Uzasadnienie oceny nagannej xciv. Analiza pracy szkoły xcv. Szkolny plan nauczania w gimnazjum xcvi. Zmiany w arkuszu organizacyjnym szkoły xcvii. Postępowanie dyrekcji szkoły w przypadku ujawnienia ucznia zagrożonego demoralizacją i przestępczością xcviii. Protokół powypadkowy xcix. Arkusz kontroli w zakresie sposobu prowadzenia arkuszy ocen uczniów przez publiczne szkoły podstawowe i gimnazja dla dzieci i młodzieży c. Zasady wynajmowania pomieszczeń szkolnych 1. Regulamin ci. Grypa A/H1N1 zalecenia dla placówek oświatowych cii. Organizacja zajęć pozalekcyjnych - perspektywa prawna
IV. V. VI. VII. VIII. IX.
ciii. Jak zdobyć dofinansowanie na zajęcia pozalekcyjne? civ. Przekazanie danych do bazy danych oświatowych cv. Bezpieczna stołówka szkolna - o czym należy pamiętać, by prawidłowo zorganizować żywienie w szkole? cvi. Podstawy prawne funkcjonowania biblioteki szkolnej cvii. Przeprowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole cviii. Wprowadzanie w szkole innowacji pedagogicznej cix. Procedura wprowadzania innowacji oraz składania dokumentacji do kuratorium cx. Przykładowy plan wdrożenia innowacji pedagogicznej w szkole cxi. Karta zgłoszenia innowacji pedagogicznej cxii. Wzór uchwały RP w sprawie zgłoszenia innowacji cxiii. Projekty oświatowe, na które można uzyskać dofinansowanie z funduszy unijnych cxiv. Praktykant w szkole - obowiązki dyrektora i opiekuna praktyk wobec studenta 1. Załącznik nr 1 - zgoda dyrektora na odbycie przez studenta praktyki 2. Załącznik nr 2 - zaświadczenie z odbytej praktyki pedagogicznej 3. Załącznik nr 3 - przykładowa charakterystyka i ocena pracy studenta podczas praktyki szkolnej cxv. Zasady udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkołach, szkołach i placówkach cxvi. Zakres stosowania w szkole przepisów Ustawy o ochronie danych osobowych cxvii. Przekształcenie placówki w szkołę z oddziałami integracyjnymi cxviii. Szkoła a ochrona praw autorskich - w jakich sytuacjach może dojść do ich naruszenia i jak temu zaradzić? cxix. Jakie zmiany czekają dyrektorów po wejściu nowego rozporządzenia o podstawie programowej i ramowych planach nauczania? 6. Marketing i promocja szkoły 7. Fundusze szkoły 8. Przemówienia okolicznościowe 9. Scenariusze rad pedagogicznych 10. Stawki i wskaźniki Nauczyciele Uczniowie Rodzice Konferencje oświatowe HACCP i żywienie Adresy instytucji