Arratia21 - 21zk by Arratiako Mankomunitatea

Arratiako Udalen Mankomunitatearen aldizkaria

2011ko abendua, 21. zkia

Zain ditzagun gure ibaiak

www.arratia.net

02 03 04 06 08

94 631 17 17

Editoriala|Gure ardura ere badelako Bizkaiko Foru Aldundia, Basalan S.A.

hesitzeko alanbreak, autoetako pie-

relako eta industriek euren kutsatze-

Herri Sozietatearen bitartez, Arratiako

zak, plastikoa, txatarraâ&#x20AC;Ś Hondakin-

jarduera dezente eten dutelako.

ibaiak eta ibaiertzak garbitzeko lane-

zerrenda bat dator Bizkaiko Foru

tan aritu da. Azken hilabeteotan Ibai-

Aldundiak

zabal, Indusi eta Arratia ibaiak garbitu

emaitzarekin:

dituzte, eta bukatzear daude Mankomunitateko herrietako ibaiertzak gar-

tzitsuenak

horiek jasotzeko eduki-ontziak izan

bitzeko lanak.

dira.

azterketaren

Gure artean, ordea, badira axolaga-

gure ibai-arroetan

beki hondakinak ibaietara botatzen

gertatzen diren aldarazpenik garran-

dituztenak, etxe alboan hondakin

egindako

gizakiak

eragindakoak

arren. Auzokoaren ohitura aldaketak eragitea guztion ardura da, in-

Garbiketa lanetan aritu diren tek-

Egia da azken urteotan aurrerakada

formatuz, sentsibilizatuz, edo beste

nikariek zerrenda luzea osatu dute

handia izan dela ibaietako uren kali-

erremediorik ez bada, salatuz. Gure

topatu dituzten hondakinekin: etxe-

tatearen hobekuntza arloan, batez ere

ardura ere badelako ibaietako fauna

ko-tresnak, pneumatikoak, abereak

saneamenduko azpiegiturak sortu di-

eta flora babestea.

Arratiako Udalen Mankomunitateak 17 langabe kontratatuko ditu Mankomunitatean ariko dira lanean sei hilabetez, eta Eusko Jaurlaritzako LANBIDE Euskal Enplegu Zerbitzuak finantzatuko du % 100ean Arratiako Udalen Mankomunitateak

Udalen Mankomunitatea osatzen du-

zereginak beteko dituzte: hamaika

hamazazpi langabe kontratatuko ditu

ten herrietan.

hiri-hondakinen prebentzio eta bir-

hilabete honetan, gehienak Manko-

ziklatzea sustatzeko sentsibilizazio

munitateko biztanleak. Eusko Jaurla-

kanpaina bideratzen ariko dira; haur

ritzak bideratzen duen laguntza pro-

eta nerabeen gizarteratze sisteman bi

gramaren baitan kontratatu ditu eta

pertsona ariko dira; beste batek In-

pertsonal gastua LANBIDE Euskal

formazio Geografikoaren Zerbitzuan

Enplegu Zerbitzuak finantzatuko du

teknikari lana beteko du; informazioa

% 100ean.

zabaltzeko web orrialdeak berritzen eta sare sozialak eragiten ariko da

Orokorrean, kontratu guztiek sei hi-

beste bat; Mankomunitateko artxi-

labeteko luzapena izango dute. Den-

boak digitalizatuko ditu beste batek,

bora tarte horretan, interes orokorre-

eta azkena, droga-mendetasuna sai-

ko eta gizarte-onurarako lanak egin

Hain zuzen, lanean ari diren 17 per-

hesteko eta hezkuntza sexuala dina-

beharko dituzte, beti ere Arratiako

tsonek jarraian zehazten ditugun

mizatzeko zerbitzuan ariko da.

www.arratia.net

Bailaran nabigatu!

www.arratia.net helbideak bailarako herrietako informazio gaurkotua eskaintzen dizu. Bertan, berri hauek eta bestelakoak aurki ditzakezu. Arratian nabigatu eta egunean jarri!

ARRATIA 21 Bidean gagoz

ELIKADURA: OREKA DA GILTZA Arratiako hiru ikastetxeak zazpigarren urtez ari dira Eskolako Agenda 21 egitasmoa lantzen. Joan den ikasturtean landutako Kontsumo arduratsua gaia sakontzen jarraituko dute, eta Elikaduraren inguruko ezagutzekin osatuko dute aurtengo programazioa. Leire EgaĂąak Arratiako Mankomuni-

eta Herriko diagnostikoa nabarmendu

gaiak, elikatzeko ohiturak, ekoizpen

tateko Eskolako Agenda 21 egitasmoa

dute. Ugarana eta Inazio Zubizarreta

ekologikoa, erosteko ohiturak edota

koordinatzen du. Berak azaldu digu-

ikastetxeetan, Arratiako Institutuan

udalek elikadura osasuntsuaren ingu-

nez, 2011-2012 ikasturtean Elikadura

eta Diman zein Igorren egingo dituz-

ruan egiten dituzten ekimenak azter-

gaia aukeratu dute â&#x20AC;&#x153;Nerbioi Ibaiza-

te, eta besteak beste, jantokiko elika-

tuko dituzte.

balgo beste ikastetxeekin elkarlanean lantzekoâ&#x20AC;?. Momentu honetan diagnosia egiten ari dira, eta ikasturtea amaitu bitartean zehaztu dituzten ekintza planen artean, honako hauek daude: ekoordezkariei

elikaduraren

inguruan

eskainiko zaien ikastaroa; guraso zein ikasleentzat 2013ko lehen hiruhilabetekoan antolatuko duten ikastaroa; bertako produktuak ekoizten dituzten baserritarrei egingo dizkieten bisitak; ikastetxe amaieran argitaratuko duten Buletin elektronikoa edo antolatzen duten Word Kakao egitasmoa.

Diagnostikoak eskoletan eta herrian Hala ere, guztien artean Eskoletako

Azoka Berdearen laugarren edizio arrakastatsua Tokian tokiko eta sasoian sasoiko produktuak ezagutaraztea da helburua Arratiako Institutuko ikasleek aben-

Lau postu jarri zituzten: fruituenean

Arratiako Institutuko arduradunek

duaren 5ean antolatu zuten Azoka

sagarrak eta kiwiak saldu zituzten;

azaldu digutenez, Azoka Berdearen

Berdearen laugarren edizioa. Aurre-

nekazaritza ekologikoarenean, ka-

helburua tokian tokiko eta sasoian

ko urteetan bezala, eskolako patioa

labazak, porruak, azak, eta abar;

sasoiko produktuak ezagutzea da,

azokaz jantzi zuten eta koaderno,

gaztarenean, Sakanako gazta eta

eta bide batez, gure inguruan ekoiz-

liburu eta arkatzak utzita, dendari

txokolatearenean, eskolan egindako

ten diren produktuen atzean dagoen

lanak egin zituzten.

edateko txokolatea.

lana aitortzea.

Arratiatruke: bigarren aukera Arratiako Udalen Mankomunitateak Hiri Hondakinak Prebenitzeko Plana abiatu du. Helburua da prebentzioa sustatzeko zenbait egitea, aurrez helburuzko jasotzaileak ongi definitu ondoren. Momentuz, abiarazitako jarduerak hiru dira: hondakinen ikuskaritza txikiak, herritarrak sentsibilizatzeko kanpaina eta Arratiako Udalen Mankomunitateko webgunean sortu duten atal berria: arratiatruke. Erreportaje honetan webgune berria aurkeztu eta erabiltzaileentzat hainbat aholku eskainiko ditugu. Arratiatruke (www.arratiatruke.org)

duenez, gaur egungo gizartean inda-

gauzak elkarbanatzea eta berrerabil-

Mankomunitateko trukerako webgu-

rrean dauden zenbait eredu aldatze-

pena sustatzea; herritarrei berrera-

nea da. Bertan, besteak beste, objek-

ko beharra dago eta web atal berriak

bilpena egiteko aukera praktikoa es-

tuak, zerbitzuak edo animaliak mai-

egoera hori iraultzeko bere hondar

kaintzea eta herritarrei prebentzioa

legatu, oparitu, trukatu, konpartitu,

alea jarri nahi du.

eta iraunkortasuna lagunduko duten ohiturak helaraztea.

bilatu edo sal daitezke. Webgunea herritar ororen eskura dago, eta ira-

“Zenbat dira eskuratzen ditugun ar-

garkiak jartzeko baldintza bakarra

tikuluak eta erabiltzeko moduan dau-

Amaitzeko, Arratiako Mankomunita-

aurrez erregistratzea da.

dela botatzen ditugunak? –galdetu

teko biztanleak truke merkatua era-

du presidenteak–. “Hausnarketa hori

biltzera animatu ditu “produktuen era-

Truke merkatua ataletan dago anto-

egin beharko genuke; datu honek,

bilgarritasunaren amaiera atzeratzea

latuta, erabiltzaileei bilaketa errazte-

agian, kontzientziak astintzeko balio

prebentzio modu bat delako eta ingu-

ko. Guztira, zortzi atal bereizi dituz-

dezake, larritzeko modukoa baita:

rumena zaintzen laguntzen duelako”.

te: kirolak; etxetresna elektrikoak;

Arratian urtero 6.000 tona hondakin

elektronika,

jasotzen dira”.

TB;

informatika;

li-

buruak, altzariak, haurtxo-tresnak eta bestelako kategoriak.

Bi kanpaina gehiago Truke merkatuaz gain, Hiri Honda-

Jarraian, www.arratiatruke.org web

kinak Prebenitzeko Planaren baitan

orrialdearen bost helburuak azaldu

beste bi kanpaina abiatu dira. Bate-

Josune Gorospe Arratiako Manko-

ditu: hondakinak sortzea murriztea

tik, Hondakinen ikuskaritza txikiak

munitateko

aurkez-

eta aldez aurretik saihestea; honda-

egiten dabiltza. Aurrez hautatutako

pen prentsaurrekoan aditzera eman

kinak ez sortzea; herritarren artean

establezimenduetan bisitak egiten ari

presidenteak

ARRATIA 21 Bidean gagoz

Bidean gagoz?

“Trukerako webgune berrian objektuak, zerbitzuak edo animaliak mailegatu, oparitu, trukatu, konpartitu, bilatu edo sal daitezke”

Gabonekin batera, haurrek jostailu berriak jasotzen dituzte opari. Jarraian, jostailu zaharrei bigarren erabilera emateko aholkuak eskaini nahi dizkizuegu:

dira eta hondakinen kudeaketa ikus-

Bestalde, herritarrak sentsibilizatze-

katu ondoren, hobetzeko proposame-

ko PLEZIKLAPENA kanpaina abia-

nak egin eta ekintza planak osatzen

razi dute. Kanpaina honen baitan lau

1.- Egoera onean dituzuen jos-

ari dira. Momentu honetan ekintza

ekintza plan garatzen ari dira: kanpai-

tailu zaharrak umeak dituzten

planak garatzen ari dira. Besteak bes-

naren aurkezpen bideoa, kanpainak

senideei, lagunei edo ezagu-

te, gaikako bilketa puntuak egokitu

iraun duen bitartean bideoa egin dute,

nei eskaini.

eta indartu dira, langileak trebatzen

kanpainarako kartelak diseinatu dira

ari dira hondakinen tratamendu pro-

eta tokiko saltokiekin lankidetzan,

zesura ezagutzeko eta abar.

erosketa gurditxoak zozketatu dira.

2.- Haurtzaindegi, ikastetxe edo ludoteketara eraman. 3.- Osasun Zentro edo Ospitale-

PREZIKLAPENA kanpainak Arratiako Mankomunitateko herriak bisitatuko ditu

tara eraman. 4.- Irabazi asmorik gabeko elkarte bati eman.

Abenduaren 23tik aurrera herriz herri ibiliko da PREZIKLAPENA kanpaina. Informaziorako mahaiak jarriko dituzte, material ezberdinak banatzeko (triptiko

5.- Denboran iraungo duten

informatiboak, birziklatzeko koloretako poltsak, …); umeentzat birziklatze tai-

jostailuak

lerrak antolatuko dira eta No Impact Man dokumentala eskainiko dute. Momen-

laburreko jostailurik ez ero-

erosi,

erabilera

tuz, hiru herri hauek bisitatuko ditu:

si. Berriz kargatzeko pilak dauzkatenak lehenetsi.

ABENDUAK 23, Areatza

kanpaina zabalduko da. Datak eta

Goizez eta arratsaldez plazan, stand

tokiak zehazterakoan horren berri

informatiboa eta tailerrak. 12:00etan,

emango da.

6.- Iragarkia jarri eta ikastetxe

edo

haurtzaindegietara

17:00etan eta 19:00etan No Impact

eraman –Interneten ere jar

Man dokumentala Ludotekan.

dezakezue, esaterako ARRATIATRUKEn– benetako beha-

ABENDUAK 28, Lemoa

rra daukaten umeen artean

Goizez eta arratsaldez Elizondoko Kul-

banatzeko.

tur Gunean, stand informatiboa eta tailerrak. 12:00etan eta 17:00etan No

7.- Harrera-zentroetara eraman.

Impact Man dokumentala leku berean. 8.- Ongintza merkatuetan sal-

URTARRILAK 3, Igorre

tzeko utzi.

Goizez eta arratsaldez udaletxe aurrean, stand informatiboa eta tailerrak. 18:00etan eta 20:00etan No Im-

9.- Kreatibitatea sustatu eta bigarren erabilera eman.

pact Man dokumentala Kultur Etxean. 10.- Erabiltzeko moduan ez dauden jostailuei pilak kendu

OHARRA

eta birziklatzeko gune batera

Arratiako Udalen Mankomunitateko gainontzeko

udalerrietara

eraman.

ere

Arratia herriz herri Mankomunitateak bat egin du hiru deklarazio instituzional onartzeko Arratiako Udalen Mankomunitatea osatzen duten talde politiko guztiek bat egin dute eta hiru Deklarazio Instituzional onartu dituzte. Azaroaren 14an, Emakumeen Indarkeriaren aurka egiteko; eta azaroaren 30ean HIESaren kontrako Mundu Mailako eguna eta Euskararen Nazioarteko Eguna babesteko. rriz, portzentajea % 18koa da.

Arratiako Udalen Mankomunitateko

ten dituzten makina irisgarriak instala-

presidentziak arazoaren 14an Emaku-

tzea onartu du, “bereziki aisialdirako,

meen Indarkeriaren aurkako deklara-

topaketarako eta batzarretarako edo

Beste ikerketa batek jakitera eman

zio instituzionala onartu zuen. Horren

gazte asko biltzen diren guneetan”.

duenez, 2000tik hona gero eta gehiago dira GIB/HIESak kutsatutako

arabera, “bere eskumenen esparruan, berdintasunaren aldeko emakumeen

HIESaren Kontrako Mundu Mailako

pertsonak, kutsatzeko arriskuaren

indarkeriaren aurkako udal politika

egunaren –abenduaren 1a– harira

hautemate maila izugarri jaitsi bai-

aktibo, oso eta garatua koordinatze-

hartutako erabakia da, uda honetan

ta. Tendentzia hori irauli nahian,

ko” konpromisoa hartu du.

ezagutu den ikerketa bateko emait-

arestian aipatu dugun preserbatibo

zak kezkatuta. Inkesta horren ara-

makinak instalatzeaz gain, Arratiako

Horretarako, ekimenak abiaraziko di-

bera, Euskal Autonomia Erkidegoko

Udalen

tuela iragarri du “neskei beharrezko

18 eta 35 urte bitarteko gizonen ia

arte bezala haraneko gazteei zuzen-

baliabideak emateko; euren jabekunt-

% 22k ez du preserbatiborik erabili

dutako kanpainak abiarazten” jarrai-

za sendotzeko eta identitatea eragi-

ezagutu berri duen pertsona batekin

tuko duela iragarri du, “prebentzioa

teko eta berdintasun hartu-emanak

izandako sexu harremanetan. Adin

delako HIESaren aurako borrokan

ezartzeko beste eredu batzuk topa

tarte bereko emakumeen artean, be-

helburu nagusia”.

Mankomunitateak

ditzaten” Era berean, gazteen artean “jarrera sexistak zalantzan jartzeko eta jarrera matxistak baztertzeko” lana egiteko konprometitu da. Amaitzeko, herritarrei dei egin diete “ikusten dituzten erasoen aurka jarrera aktiboagoa hartzeko eta desberdintasunak betikotzen laguntzen duten aurreiritziak eta estereotipoak identifikatzeko”.

HIESaren kontrako borroka Joan den azaroaren 30eko Gobernu Batzordeak, bestalde, Arratiako gune estrategikoetan preserbatiboak ema-

“Bere eskumenen esparruan, berdintasunaren aldeko emakumeen indarkeriaren aurkako udal politika aktibo, oso eta garatua koordinatzeko konpromisoa hartu du”

“orain

ARRATIA 21 Bidean gagoz

“Arratiako Udalen Mankomunitateak gazteak gehien ibiltzen diren gune estrategikoetan preserbatiboak ematen dituzten makina irisgarriak instalatzea onartu du”

MANKOMUNITATEA

Gizarte Zerbitzuak hizpide

Genero biolentziaren aurka

Eraginkortasun energetikoaren aldeko apustua

Mankomunitateko politika-

Arratiako Udalen Manko-

Argiteria publikoaren au-

riek

formazio-informazio

munitateak emakumezko-

ditoria energetikoa egingo

Euskararen Nazioarteko Eguna

jardunaldi bat burutu dute.

en eta gizonezkoen arte-

duela iragarri du Arratiako

Hain zuzen, Gizarte Zer-

ko berdintasun politikak

Udalen Mankomunitateak.

Bestalde, abenduaren 3an

bitzuen Sailak bideratzen

sustatzeko

konpromisoa

Azterketa honekin instala-

ospatzen den Euskararen

dituen

iragarri du.

Lehenengo

zioen ustiapena, funtziona-

Nazioarteko

egitasmoak

ber-

Egunarekin

tatik bertara ezagutzeko

urrats moduan, genero bio-

mendua eta ezaugarriak,

bat egin du Arratiako Uda-

aukera izan dute. Eskubi-

lentzia jasan duten emaku-

osagaien egoera, kontsu-

len Mankomunitateko Go-

de eta baliabide sozia-

meak artatzeko protokoloa

mo energetikoa eta kos-

bernu Batzordeak, eta on-

len informazio zerbitzua,

egitea da.

tuak ezagutuko dituzte.

dorengo lau konpromisoak

langabezia

berretsi ditu:

deaketa, ekintza sozialak

Helburu hauek izango ditu:

Auditoriarekin

sarien

kuhiru

hel-

–gizarteratzea eta droga-

Mankomunitateko eta ber-

buru bete nahi dituzte: ins-

1) zerbitzu publiko guztiak

mendekotasuna–,

tako udalerrietako errea-

talazioen eraginkortasuna

euskaraz eskaintzeko aha-

lan Enplegu eta Formazio

litatea

tratu

hobetzea eta energia au-

legina;

programa, norberaren tre-

txarrak edo sexu erasoak

rreztea; instalazioak egun-

jasan

emaku-

go araudietara egokitzea

meak artatzeko baliabi-

eta argiaren dirdira eta ar-

deak aztertzea, profesio-

giak sortutako kutsadura murriztea.

zerbitzu

publikoak

betasunak

ematerakoan

lehenengo

programa, eta abar.

hitza

euskaraz

Auzo-

azalerazteko

egiteko

ezagutzea, dituzten

Mankomunitateko ardura-

nalen eta gizarte langileen

funtzionamen-

dunek oso positiboki balo-

sentsibilizazio maila az-

duan euskara lehenesteko,

ratu dute jardunaldia eta au-

tertzea

eta azkenik,

rrerantzean gehiago egingo

epea

4) euskal komunitateak

dituztela iragarri dute.

plan bat diseinatzeko.

ahalegina; 3)

barne

eta

hausnarketa

zabaltzea

Ekintza

Mankomunitatea 2010ean hasi zen eraginkortasun energetikoa

hobetzeko

dituen hizkuntza eskubide

lanetan.

kolektibo eta indibidualak

Mankomunitateko argite-

bermatze aldera, euska-

ria publikoaren inbentarioa

raz bizitzeko eskubidea

egin zuen, eta Informazio

helburu duen plangintza

Geografikoko Sistema ba-

integrala

tean txertatu du –azken lan

garatzeko

bo-

Deklarazio

horretan

hori amaitzear dago–.

rondatea. Hiru

Urte

Insti-

Helburua da etorkizunean

tuzionalak osorik iraku-

Mankomunitatea

osatzen

rri nahi baldin badituzue,

duten udalerri guztietan ku-

www.arratia.net web orrial-

deaketa energetikoa hobe-

dean dituzue irakurgai.

tzeko zerbitzua eskaintzea.

Beharrezkoa da ibaiak eta errekak garbitzea? Azken hilabetean Indusi, Arratia eta Ibaizabal ibaietako tarteak eta Arratiako udalerrietako ibaiertzak garbitu dituzte. Herritarrei ekimen honen inguruko iritzia eskatu diegu. Hemen erantzunak:

Lutxi Llana

Joseba Larrakoetxea

Paula Ramirez

Jorge del Olmo

Dima

Zeanuri

Artea

Igorre

Bai, nahikoa zikinak ego-

Zalantzarik gabe. Aspal-

Ibaiak, mendiak eta an-

Guztion artean egin beha-

ten direla iruditzen zait

dian ibaiak eta errekak

tzekoak garbitzeko ekime-

rreko lana da. Laguntza so-

eta. Diman ikastetxeetako

utzita egon dira, zikinke-

nak egokiak dira. Gainera,

zialak jasotzen dituztenek,

haurrak urtero joaten dira

riaz beteta. Garai batean

zenbait tartetan ibaiak oso

adibidez, trukean halako

garbiketa lana egitea. Kon-

auzolanean egiten ziren ha-

zikinak egoten dira jen-

lanak egin beharko lituzke-

tzientziazio lan hori ere

lakoak, ohitura hori berres-

deak hondakinak bertara

te, gainontzeko herritarron

funtsezkoa da.

kuratu beharko genuke.

botatzen dituelako.

laguntzarekin.

â&#x20AC;&#x153;Ibaietan denetarik topatzen dugu, diru-zorroak izan ezikâ&#x20AC;? Kanpaina honetan zein ibai tarte

poltsetan biltzen dira. Aurrez zehaz-

garbitu dituzue?

tutako gune batzuetara eramaten di-

Indusi, Arratia eta Ibaizabal ibaietako

tugu eta kamioi batek jasotzen ditu

tarteak eta Arratiako udalerrietako

birziklatzera eramateko. Metalezko

ibaiertza guztiak.

hondakinak ere pilatu egiten ditugu,

Gorka Betzuen, Basalan S.A. Herri Sozietatea

baina azken hauek ziztu bizian desZein hondakin mota aurkitzen di-

agertzen dira, horiekin ez daukagu

tuzue?

arazorik.

Denetarik, diru zorroak izan ezik (kar, kar). Etxeko-tresna asko, pneuma-

Nola antolatzen zarete ibaiak garbi-

tikoak, abereak hesitzeko alanbreak,

tzeko?

autoetako piezak, plastikoa edo txa-

Garbiketa lanak egin behar ditugun

tarra. Horrez gain, zaborrez bete-

ibai tartea aztertu ondoren, langi-

tako poltsak, bizikletak, autoetako

leak puntu ezberdinetan banatu eta

bateriak, jostailuak, eta abar. Zenbait

bakoitzari zeregin bat ematen zaio.

horiek ere kontuan izango dituzue,

tartetan, tabernek kristalezko botilak

Bertan gaudenez, ubidea oztopatzen

ezta?

botatzen dituzte edota enpresek hon-

duen landaretza garbitzen dugu. Era

Bai, noski, animaliak zaintzen ditugu.

dakin plastikoak.

berean, isurketak antzematen ditugu

Ahal dela, kimatzeak ekiditen ditugu.

basozainari abisatzen diogu.

Baina zenbait kasutan, beste erremediorik ez zaigu geratzen eta halako

Zer egiten duzue hondakin horiekin? Ibaietatik atera ondoren, Foru Aldun-

Ibaiertzetan animalia asko bizi dira.

lanak egin behar ditugu herritarren

diko anagrama daukaten plastikozko

Garbiketa lanak egiten dituzuenean

kritikak jaso arren.