Σεπτέμβριος 2015
Εκπαίδευση
Η Ομάδα που λέγεται τάξη… Βλέποντας τα πράγματα αλλιώς Γιάννης Παναγόπουλος* Βαρβάρα Στεφανάκου-Ρεκλείτη**
Ψυχοθεραπευτής Ομάδας **Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχοθεραπεύτρια Ομάδας, ΜSc *
Η Μαρία είναι 13 χρονών και πηγαίνει 1η
και
Γυμνασίου. Στο μάθημα των ελληνικών δεν
καθηγήτρια των αγγλικών είχε την εικόνα
συμμετέχει
αρκετά
ενός παιδιού κοινωνικού, χαρούμενου, που
απομονωμένη. Στα μαθηματικά είναι πάντα
της αρέσει να συμμετέχει στα κοινά και που
διαβασμένη,
έχει πολλά δυνατά κομμάτια.
πολύ
και
απαντάει
είναι
πάντα
σωστά
στις
ερωτήσεις του καθηγητή αλλά δεν συμμετέχει και πολύ στα κοινά της τάξης και δείχνει να δυσκολεύεται
στη
συναλλαγή
με
τους
συμμαθητές της. Στο μάθημα των Αγγλικών είναι άλλο παιδί, κοινωνική, συνεργάσιμη, δουλεύει πολύ καλά με τους συμμαθητές της, εκφράζει
την
γνώμη
της
και
δείχνει
χαρούμενη. Στην
συνέλευση
δείχνει
δυστυχισμένο.
Μόνο
η
Ποιά όμως είναι η αλήθεια για τη Μαρία; Όσο εστιάζουμε μόνο στην συμπεριφορά της Μαρίας
το
πιο
πιθανό
είναι
να
μην
μπορέσουμε να βρούμε μια απάντηση που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα την στάση της. Αν όμως επιλέξουμε να ανοίξουμε την οπτική μας, να δούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η Μαρία, τότε είναι πιθανό
των
καθηγητών,
όπου
να
μπορέσουμε
να
καταλάβουμε
πολύ
συζητείται η πορεία του κάθε μαθητή, οι
περισσότερα πράγματα, τόσο για την ίδια όσο
περισσότεροι καθηγητές
και για το τμήμα της , τους εκπαιδευτικούς
πιστεύουν ότι η
Μαρία χρειάζεται κάποιου είδους στήριξη γιατί
και το σχολείο στο σύνολό του.
είναι ένα παιδί κλειστό που δεν εκφράζεται
` www.anoixto-sxoleio.gr
Σελ. 1 από 3
Κοιτώντας το πλαίσιο μαθαίνουμε ότι η Μαρία είναι σε ένα τμήμα που έχει πολύ κακή φήμη στο σχολείο. Οι περισσότεροι
καθηγητές
απρόθυμα σε αυτή την ξέρουν
ότι
θα
μπαίνουν τάξη γιατί
έχουν
να
αντιμετωπίσουν προκλήσεις, ειρωνεία και
φωνές
γίνονται
από
τα
πολύ
μπορέσουν
να
παιδιά.
αυστηροί
Άλλοι
για
κουμαντάρουν
να τους
μαθητές και άλλοι έχουν παραιτηθεί , απλά κάνουν το μάθημα και φεύγουν. Την
ώρα
των
παιδιά
νιώσουν την δυναμική της ομάδας μπαίνοντας
ανακατεύονται με μαθητές από άλλα τμήματα
σε μια τάξη. Πόσες φορές αλήθεια, δεν
και έτσι όλη η δομή της τάξης αλλάζει. Επίσης
βγήκατε
η καθηγήτρια Αγγλικών είναι ένας άνθρωπος
εξαντλημένοι, και πόσες άλλες φορές δεν
που δίνει μεγάλη έμφαση στη λειτουργία της
βγήκατε από ένα άλλο τμήμα
ομάδας, βάζει πολύ συχνά τα παιδιά να
γεμάτοι και με την αίσθηση ότι κάτι καλό
κάνουν πράγματα μαζί και σε μεγάλο βαθμό
κάνατε; Αυτή η αίσθηση πολλές φορές έχει να
τα παιδιά αναλαμβάνουν ευθύνες στην τάξη
κάνει με το κατά πόσο μια ομάδα είναι
και
λειτουργική ή δυσλειτουργική.
συμμετέχουν
αγγλικών
στον
τα
Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί μπορούνε να
σχεδιασμό
της
διδακτικής ύλης.
από
ένα
τμήμα
και
νιώθατε
και νιώθατε
Σε μια λειτουργική ομάδα τα μέλη νιώθουν
Όπως καταλαβαίνετε η δομή της ομάδας
ασφάλεια, υπάρχει εμπιστοσύνη, εκφράζονται
αλλά και ο τρόπος που ο εκπαιδευτικός
οι
μπαίνει μέσα σε μια τάξη παίζει καθοριστικό
κρίση/δυσκολία και την αξιοποιεί προς όφελος
ρόλο
του μεγαλώματος και τέλος το κάθε μέλος της
για
τη
λειτουργικότητα
και
την
ψυχοσύνθεση της ομάδας στο σύνολό της αλλά και του κάθε μέλους χωριστά.
ανάγκες,
η
ομάδα
αντέχει
την
ομάδας αναπτύσσεται, μαθαίνει, εξελίσσεται. Σε μια δυσλειτουργική ομάδα υπάρχει μεγάλη
Η τάξη είναι μια μικρή ομάδα, και όπως κάθε
δυσκολία, τα μέλη δεν νιώθουν ασφάλεια και
μικρή ομάδα την διέπουν κάποιες αρχές και
κλείνονται, η ομάδα τείνει να δημιουργεί
κάποιοι κανόνες. Όταν μιλάμε για ομάδα δεν
αποδιοπομπαίους
μιλάμε μόνο για το άθροισμα των μερών της.
πάνω
Η τάξη δεν είναι μόνο ο καθηγητής, ο
δυσλειτουργία του συνόλου, δημιουργείται
Γιάννης, η Μαρία, ο Γιώργος κτλ, είναι και
ένα κλίμα απειλητικό που δεν προάγει το
κάτι παραπάνω, είναι και η δυναμική που η
μεγάλωμα και την μάθηση.
τους
όλη
τράγους την
που ευθύνη
παίρνουν για
συγκεκριμένη ομάδα δημιουργεί.
` www.anoixto-sxoleio.gr
Σελ. 2 από 3
τη
Το ευχάριστο είναι ότι όταν η ομάδα έχει έναν
5. Καταλαβαίνει πότε η ομάδα δημιουργεί
ενήμερο και σωστά εκπαιδευμένο συντονιστή
αποδιοπομπαίους τράγους και ενεργά
τότε το κλίμα – άλλοτε πιο εύκολα και άλλοτε
προσπαθεί να αλλάξει αυτό το κλίμα
με περισσότερο κόπο – μπορεί να αλλάξει.
6. Και
κατ’
επέκταση
ξέρει
πως
να
Όταν ένας εκπαιδευτικός έχει γνώσεις στην
δημιουργήσει το κατάλληλο μαθησιακό
δυναμική ομάδων τότε έχει τα εφόδια για να
κλίμα που θα συμβάλει στην προαγωγή
μπορεί να :
της μάθησης.
1. καθοδηγήσει τους μαθητές - ακόμα και τους πιο δυσκολεμένους - έτσι ώστε να μπορέσουν να βρουν τη θέση τους στην ομάδα και να γίνουν ενεργά μέλη σε αυτήν. 2. Δημιουργεί
μια
ατμόσφαιρα
εμπιστοσύνης
που
βοηθάει
μαθητές
να
νιώσουν
συνόλου
και
να
μέλη
απαλλαγούν
τους ενός από
ταμπέλες. 3. Μαθαίνει να μην φοβάται την κρίση και
Όταν καταφέρνουμε να αλλάξουμε οπτική, να δούμε την ομάδα στο σύνολό της και όχι να εστιάσουμε
σε
συγκεκριμένα
μέλη,
μπορούμε να βρούμε πολλές απαντήσεις και λύσεις εκεί που άλλοτε νομίζαμε ότι δεν υπάρχει διέξοδος. Έχοντας
μια
άλλη
οπτική
μπορεί
να
κατανοήσει βαθύτερα τους παράγοντες που μπλοκάρουν τα μέλη μιας ομάδας, και στη συνέχεια , λειτουργώντας ως συντονιστής, να
τί δυσκολία αλλά να την περιμένει και
συμβάλει στην ομαλότερη λειτουργία
να την βλέπει σαν ευκαιρία εξέλιξης και
ομάδας
μεγαλώματος της ομάδας
διδασκαλία.
και
στην
της
αποτελεσματικότερη
4. Μπορεί να αξιοποιήσει την κρίση προς όφελος της ομάδας
` www.anoixto-sxoleio.gr
τότε
Σελ. 3 από 3
` www.anoixto-sxoleio.gr
Σελ. 4 από 3