TOURING Αντικύθηρα
Πάμε Αντικύθηρα Τo καλύτερα κρυμμένο μυστικό, για όσους λατρεύουν το «διαφορετικό».
Αντικύθηρα ίσον αρπακτικά Κάθε χρόνο, άνοιξη και φθινόπωρο, τα Αντικύθηρα δέχονται, λόγω της θέσης τους, έναν τεράστιο αριθμό πουλιών, που σταματούν για λίγες ώρες εκεί για να ξεκουραστούν και να τραφούν, πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τις περιοχές όπου θα αναπαραχθούν και θα ταΐσουν τα μικρά τους. Την άνοιξη έρχονται είτε από τη Δυτική Κρήτη ή κατευθείαν από τις βόρειες ακτές της Αφρικής. Από τις αρχές Μαρτίου μέχρι τα μέσα Ιουνίου, εκατομμύρια Ο σπιζαετός της φωτογραφίας πουλιά περνάνε από τα Αντικύθηρα, λόγω της είναι μόνιμος στρατηγικής τους θέσης. κάτοικος Αντικυθήρων. Ο Μανώλης, Το φθινόπωρο τα πουλιά έρχονται απ’ όλη την όπως τον έχουν Ευρώπη και επιστρέφουν στην Αφρική, έχοντας μαβαφτίσει στον Ορνιθολογικό σταθμό. ζί τους και όσα γεννήθηκαν αυτή τη χρονιά. Τα Αντικύθηρα είναι όμως πολύ σημαντικά κυρίως για τα αρπακτικά, που χρησιμοποιούν για να πετάνε τα θερμά στρώματα του αέρα και γι αυτό ταξιδεύουν πάντοτε πάνω από την ξηρά. Έτσι, για το ταξίδι τους από και προς την Αφρική υπάρχουν 4 διαδρομές: το Γιβραλτάρ, η Σικελία, τα Αντικύθηρα και ο Βόσπορος, καθώς το ζητούμενο είναι να περιοριστεί όσο το δυνατόν η πτήση πάνω από τη θάλασσα. Έτσι, εδώ μπορεί να παρατηρήσει κανείς να μεταναστεύουν 28 είδη αρπακτικών, μερικές φορές κατά χιλιάδες!
Τ
ο Βιτσέντζος Κορνάρος έφυγε από Αντικύθηρα, Σάββατο 16 Μαΐου, στις 8 το βράδυ, για Κύθηρα και Γύθειο. Οι λιγοστοί επιβάτες οι περισσότεροι ερχόντουσαν από Κρήτη- πήρανε θέση στο σαλόνι του πλοίου, για να παρακολουθήσουν Eurovision. Λίγο πιο πέρα εμείς προσπαθούσαμε, κρατώντας σημειώσεις σ’ένα μικρό μπλοκάκι, να ζήσουμε ξανά, λεπτό προς λεπτό, ένα διαφορετικό τριήμερο. Ήρθαμε στο νησί, τρεις μέρες πριν, για να φωτογραφίσουμε αρπακτικά. Το πλοίο έφτασε Τετάρτη προς Πέμπτη, στις 4 το πρωί. Μέχρι να αρχίσουν τα καλοκαιρινά δρομολόγια, αυτό ήταν το μοναδικό δρομολόγιο για να έρθεις στο νησί. Δύο ώρες αργότερα, καθώς άρχιζε να χαράζει, είμαστε ήδη στο δρόμο, απολαμβάνοντας την ατμόσφαιρα του νησιού και τα κατάλευκα σπίτια με τα μπλε κουφώματα.
Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι μόλις 21, που γίνονται μαζί με τον αστυνόμο και το γιατρό 23 και μένουν κυρίως στον Ποταμό, στο βόρειο άκρο του νησιού. Ο δάσκαλος είναι αποσπασμένος αλλού, αφού οι οικογένειες που έχουν παιδιά έρχονται μόνο το καλοκαίρι στο νησί. Υπάρχουν δρόμοι παντού και το αυτοκίνητο είναι απαραίτητο, δεν υπάρχει όμως βενζινάδικο. Το μοναδικό «κατάστημα» του νησιού το έχει ο Μύρων (άμα φωνάξεις «Μύρο», γυρίζουν οι μισοί άντρες του χωριού, μιας και ο άγιος Μύρων είναι ο άγιος του νησιού) και είναι «πολυκατάστημα»: περίπτερο, παντοπωλείο, καφενείο, εστιατόριο, ταχυδρομείο, πρακτορείο ταξιδιών και ό,τι άλλο φανταστείς. Βρεθήκαμε στη βεράντα του την Πέμπτη το βράδυ, για να φάμε και γνωρίσαμε όλους σχεδόν τους κατοίκους του νησιού, ενώ ο Αντρέας, ο πρώην κοινοτάρχης του νησιού, μας μάθαινε όλα τα μυστικά.
Το ηλιοβασίλεμα στην Καμαρέλα
Η θέα από το εκκλησάκι του Αι-Νικόλα
Η Καμαρέλα είναι από μόνη της αρκετός λόγος για να πας στα Αντικύθηρα
Το λιμανάκι στον Ποταμό
Το άλλο κέντρο του νησιού είναι ο Ορνιθολογικός Σταθμός αφού, κάθε άνοιξη, τα Αντικύθηρα είναι ο πρώτος σταθμός «ανεφοδιασμού» για δεκάδες χιλιάδες πουλιά, που μεταναστεύουν από την Αφρική και κάθε φθινόπωρο η τελευταία ξηρά πριν το μεγάλο ταξίδι επιστροφής τους στην Αφρική. Έτσι, κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, στο νησί έρχονται εθελοντές από όλο τον πλανήτη, για να βοηθήσουν στο έργο του Ορνιθολογικού Σταθμού, που παρακολουθεί και καταγράφει τη μετανάστευση. Το Σάββατο το βράδυ, καθώς ο Μανώλης και ο Γιώργος βοήθαγαν το καράβι για να δέσει στο λιμάνι και εμείς χαιρετούσαμε έναν-έναν τους κατοίκους του νησιού, ξέραμε ότι γρήγορα θα ξαναπάμε Αντικύθηρα. Λίγο μετά, στο σαλόνι του πλοίου, προσπαθήσαμε να βάλουμε το διαφορετικό αυτό τριήμερο σε μια σειρά: To ηλιοβασίλεμα στην Καμαρέλα Το μπάνιο στον Ξηροπόταμο Την παρέα στη βεράντα του
Μύρωνα και τη συκωταριά από αγριοκάτσικο (που μας έφτιαξε το δεύτερο βράδυ, που γνωριστήκαμε καλύτερα) Την ατμόσφαιρα του νησιού και τα ολόλευκα σπίτια με τα μπλε κουφώματα. Τον Ποταμό και το λιμάνι του Τη βόλτα στο νέο χωματόδρομο προς το βόρειο άκρο, την Κεφαλή και τα αρπακτικά που πέταγαν εκεί (πάρτε ένα ζευγάρι κυάλια μαζί) Τη βόλτα προς το νότιο φάρο και το «Κάστρο», τα κατακόρυφα βράχια που σου κόβουν την ανάσα και τους μαυροπετρίτες που φωλιάζουν εκεί Τα αγριοκάτσικα που κυριαρχούν στο νησί και το αγριοκούνελο που είδαμε δίπλα στο χωριό Τη θέα από το μπαλκόνι του ξενώνα Τον Άγιο Νικόλα που δεσπόζει πάνω απ’ το λιμάνι, αλλά και τον προφήτη Ηλία στην κορυφή Τις «πόρτες» που έχουν όλοι οι χωματόδρομοι, για να κρατάνε τα αγριοκάτσικα μακριά από τις
Η παραλία του Ξηροπόταμου με τα πεντακάθαρα νερά
TOURING Αντικύθηρα
Μαυροπετρίτης, το γεράκι της Ελλάδας
Όλο το μεράκι, στις γλάστρες που στολίζουν τον κεντρικό δρόμο του νησιού
καλλιέργειες και που πρέπει να ανοίξεις για να περάσει το αυτοκίνητο Το μαύρο αγριοκάτσικο που ήθελε να μπει μέσα στο αυτοκίνητο (τα εκατοντάδες αγριοκάτσικα του νησιού είναι αδύνατο να τα πλησιάσεις, εμείς όμως πέσαμε στο ένα και μοναδικό, που ανατράφηκε με μπιμπερό μέσα στο χω-
ριό. Έτσι, μόλις είδε το αυτοκίνητο, όρμησε να μπει μέσα) Την αίσθηση της περιπέτειας Το ότι από τη δεύτερη κιόλας μέρα τους ξέραμε όλους: όπου και να πηγαίναμε, συναντούσαμε γνωστούς (και κυρίως φιλικούς ανθρώπους) Φέτος λοιπόν… πάμε Αντικύθηρα!
Έρχεται την άνοιξη στην Ελλάδα, ζευγαρώνει τέλη Ιουλίου, πολύ αργότερα απ’ όλα τα άλλα πουλιά (την κατάλληλη όμως εποχή, για να βρίσκει μικροπούλια και να ταίζει τα μικρά του) και φεύγει τον Οκτώβριο, για να περάσει το χειμώνα του στη Μαδαγασκάρη. Ο παγκόσμιος πληθυσμός του είναι 3.000 περίπου ζευγάρια και είναι το γεράκι της Ελλάδας, αφού τα περισσότερα απ’ αυτά αναπαράγονται στην Ελλάδα. Διαλέγει ακατοίκητες νησίδες και απόκρημνους βράχους για να φωλιάσει, σαν και αυτούς που υπάρχουν στα δυτικά Αντικύθηρα (800 – 1.000 ζευγάρια κάθε χρόνο). Οι ντόπιοι τα λένε «βαρβάκια» και αν βρεθείτε από 15 Ιουλίου μέχρι αρχές Οκτώβρη, δείτε καλά τον καιρό: να μην έχει δυτικό άνεμο και ζητείστε από τον καπετάνιο ενός καϊκιού να σας πάει μια βόλτα στη δυτική πλευρά, να απολαύσετε τους μαυροπετρίτες να πετάνε μπροστά στους κατακόρυφους βράχους (να έχετε κυάλια μαζί σας).
O Ποταμός όπως φαίνεται, από τον Άι Νικόλα
info Τα Αντικύθηρα βρίσκονται 16 ναυτικά μίλια νότια από τα Κύθηρα και 17 βόρεια από την Κρήτη, δύο ώρες δηλαδή με το καράβι από τα Κύθηρα ή την Κρήτη. Έχουν μήκος 10 χλμ. και μέγιστο πλάτος 3,5 χλμ., ενώ το λιμάνι τους, ο Ποταμός, βρίσκεται στο βόρειο μέρος του νησιού. Το καλοκαίρι έχουν καθημερινή σύνδεση με Κύθηρα (Νεάπολη – Κύθηρα – Αντικύθηρα) και δύο καθαρούς ξενώνες για να σας φιλοξενήσουν (27360-33004, 27360-31930 είναι τα τηλέφωνα της κοινότητας, που μπορούν να σας δώσουν πληροφορίες).
Οι "πόρτες" που έχουν όλοι οι χωματόδρομοι για να περιορίζουν τα αγριοκάτσικα
Το Βιτσέντζος Κορνάρος στο λιμάνι του Ποταμού
Περίπτερο, παντοπωλείο, καφενείο, εστιατόριο, ταχυδρομείο, πρακτορείο ταξιδίων και ότι άλλο φανταστείς στο μοναδικό μαγαζί του νησιού
poulia_2:touring_pilio.qxd
28/5/2009
3:45 ìì
Page 5
Δακτυλιώνοντας πουλιά στα Αντικύθηρα Τοποθετώντας ένα δαχτυλίδι -που έχει πάνω του χαραγμένο ένα μοναδικό αριθμό- στο πόδι ενός πουλιού, μπορούμε να το αναγνωρίσουμε αν το βρούμε πάλι, σε οποιοδήποτε μέρος της γης. Η δακτυλίωση είναι μια από τις επιστημονικές μεθόδους, που χρησιμοποιούνται για τη μελέτη των άγριων πουλιών. Μαθαίνουμε έτσι πληροφορίες για τις μετακινήσεις τους, τη διάρκεια ζωής τους, το μήκος των φτερών τους, το βάρος κ.λπ. Οι δακτυλιώσεις στην Ελλάδα ξεκίνησαν από τα Αντικύθηρα το 1998 και γίνονται κάθε χρόνο την άνοιξη (15 Μαρτίου – 30 Μαίου) και το φθινόπωρο (25 Αυγούστου – 10 Νοεμβρίου). Εμείς συναντήσαμε τον υπεύθυνο του Ορνιθολογικού Σταθμού Άγγελο Ευαγγελίδη μαζί με το Χρήστο Μπαρμπούτης, που κάνει το διδακτορικό του πάνω στη μετανάστευση των πουλιών, καθώς και τον Αγγλο-Ιταλό εθελοντή Simon Valle, στα Πατεριανά, στις 7 το πρωί, και είχαμε την ευκαιρία να ξεκινήσουμε την ημέρα μας θαυμάζοντας έναν γκιώνη, συκοφάγους, κοκκινοκεφαλάδες και ένα σωρό ακόμα πουλιά. Αν βρεθείτε στα Αντικύθηρα την περίοδο που γίνονται δακτυλιώσεις, αξίζει τον κόπο να ξυπνήσετε νωρίς. Η εμπειρία είναι μοναδική!
Ο γκιώνης
Με χορηγία του Ιδρύματος Λεβέντη κτίστηκε κατ’ αρχάς ο Ορνιθολογικός Σταθμός, στη θέση του παλιού σχολείου του νησιού (που πρόσφερε η κοινότητα) και στη συνέχεια ένας ξενώνας, για να φιλοξενεί τους εθελοντές που έρχονται από όλο τον κόσμο, για να βοηθήσουν στο έργο του Σταθμού. Πληροφορίες (και φωτογραφίες) από το έργο του Σταθμού μπορείτε να δείτε στο www.ornithologiki.gr/gr/osa. Καλή ιδέα είναι και η συμμετοχή στις δράσεις του Σταθμού, που γίνεται εθελοντικά. Όποιος θέλει να γίνει εθελοντής –τουλάχιστον για 15 μέρες– πληρώνει συμβολικά 50 ευρώ και έχει υποχρέωση συμμετοχής στις δακτυλιώσεις 6 - 1 κάθε πρωί, ενώ ο Σταθμός αναλαμβάνει τη φιλοξενία και τη διατροφή του (περισσότερες πληροφορίες στο site του Σταθμού).