ANBO Magazine 1 2024 by ANBO

NR. 1 // JANUARI/FEBRUARI 2024 // LOSSE PRIJS € 5,95

DOSSIER

Belasting

HULP NODIG BIJ UW BELASTINGAANGIFTE?

Wij zijn er voor u FUSIE EEN FEIT

Vanaf nu is het ANBO-PCOB INTERVIEW HUUB STAPEL

‘‘ Mijn ouders: geen cent te makken, maar liefde in overvloed’’ ANBO 1

Advertentie

3Ja0 ar

Keuze uit 34 Enjoyhotels!

ALLES INCLUSIEF

5 dagen met eigen auto!

Enjoyhotels

Hoe kan het voor zo’n prijs? 5 dagen alles inclusief! Overnachten, eten, drinken en entertainment. WESTERWALD

SAUERLAND

Enjoyhotel Im Wald

BELGISCH LIMBURG

Enjoyhotel Winterberg

NIEhUoW tel in

Enjoyhotel Tongeren

Enjoy ië Belg

MAART 20 24 AL VANAF

5 DAGEN

VANAF

€ 239, 95

OPENINGSAANBIEDING

Inbegrepen bij uw 5-daagse alles-inclusief vakantie:

De nieuwe Enjoyhotels

€ 274, 95 p.p.

Obersteinebach

Ontvangst met lunch of koffie met gebak 4 x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet 4 x lunch of lunchpakket 4 x driegangen keuzediner of dinerbuffet Dagelijks alle drankjes van 17:00 tot 24:00 uur GRATIS: frisdrank, vruchtensap, bier, wijn, jenever en apfelkorn

p.p.

Winterberg

Tongeren

Koffiecorner: koffie en thee gehele dag GRATIS Iedere avond vertier en entertainment, met o.a. een wandeling en live muziek. Hierbij wordt regelmatig iets lekkers geserveerd, zoals een bittergarnituur of een hartige snack GRATIS div. auto-, fietsen wandelroutes

GELDERSE ACHTERHOEK

p.p.

BROCHURE

2024 Vraag ’m nu gratis aan op www.enjoyhotels.nl

MOEZEL

Enjoyhotel Landgoed Ehzerwold

€ 269, 95

ZUID-LIMBURG

Enjoy Moezelhotel Bremm

Enjoyhotel La Source Epen

NIEyhotel in Enjo erland Ned

OPENINGSAANBIEDING Almen

FEBRUARI 2024 AL VANAF

€ 299, 95 p.p.

5 DAGEN

€ 214, 95

€ 279, 95

VANAF

p.p.

Bremm

TEUTOBURGERWALD

VANAF

p.p.

Epen

VULKAANEIFEL

Enjoy Schlosshotel Sophia

DRENTHE

Enjoy Eifelhotel Daun

Enjoyhotel Ruyghe Venne

5 DAGEN

€ 234, 95

€ 239, 95

€ 249, 95

VANAF

Bad Wünnenberg-Bleiwäsche

5 DAGEN

p.p.

VANAF

Daun

p.p.

VANAF

Westerbork

p.p.

De vanaf prijs is de laagste prijs voor een bepaalde aankomstdatum. Prijzen variëren per aankomstdatum.

Kijk voor meer Enjoyhotels op www.enjoyhotels.nl of bel 020 - 225 48 81 Alle fouten voorbehouden en exclusief eventuele toeristenbijdrage.

Geen boekingskosten

COLOFON & SERVICE Hoofdredacteur Jurriën Beerda Aan dit nummer werkten mee Fleur Akersloot, Eline van Bemmel, Eric Brendel, Ed Lodewijks, Marije Remmelink, Willem Reijn, Atie Schipaanboord, Alex van Scherpenzeel, Arjan Visser, Yvonne Witter Fotografie Anouk de Kleermaeker, Vera Diepeveen, Babs van Geel, Janita Sassen, Shutterstock Vormgeving Houke Leupen Eindredactie Joost Marsman Realisatie Bureauvijftig BV, Haarlem Bladmanagement Yvonne Herman de Groot Druk en verspreiding Paragon Customer Communications Copyright 2024 ANBO Magazine, ISSN 1877-3427 Redactieadres ANBO, Postbus 2012 3440 DA Woerden, magazine@anbo.nl Advertenties Dock35 Media Frank Roosenbeek 0314 35 58 30 frank@dock35media.nl Lid worden? Ga naar anbo.nl/aanmelden of bel onze Ledenservice via 0348 46 66 66 (bereikbaar op werkdagen tussen 9 en 17 uur). U betaalt voor het eerste jaar €29,95, daarna is het €4 per maand. Voor bedrijven Een abonnement voor bedrijven bedraagt €32,50 per jaar. Gegevens wijzigen Dat kan via de Ledenservice: 0348 46 66 66 of ledenservice@anbo.nl. Lidmaatschap opzeggen? U dient uiterlijk één maand voor het einde van uw lidmaatschap op te zeggen. Dit kan via anbo.nl/opzeggen of via Postbus 2012, 3440 DA Woerden o.v.v. opzegging. U kunt ons via ledenservice@anbo.nl ook mailen. Uiteraard horen wij graag de reden van uw opzegging.

VOORWOORD

Een mijlpaal Een historische mijlpaal. Zo voelde het toen we, met unanieme instemming van beide ledenraden, op 21 december onze handtekeningen zetten onder het besluit om te fuseren tot ANBO-PCOB. Een fantastische ontwikkeling waardoor ik me met nog meer plezier inzet voor onze mooie vereniging. Een vereniging die sinds 1 januari van dit jaar bestaat en direct de grootste belangenbehartiger voor senioren is. We kunnen uw stem nu nóg krachtiger laten klinken, zowel binnen als buiten de politiek. Het is van groot belang dat onderwerpen over ouder worden het debat verder gaan beïnvloeden. Zeker met het oog op de dubbele vergrijzing is en blijft het belangrijk om onderwerpen als koopkracht, pensioen, huisvesting en gezondheidszorg hoog op de agenda te houden. De komende tijd gaan we met het hele team van medewerkers en vrijwilligers weer hard aan de slag voor u. Voorlopig blijft u nog even een ANBO Magazine ontvangen en u blijft gebruik kunnen maken van onze website www.anbo.nl. In de tweede helft van het jaar komt er dan een mooi, nieuw en gezamenlijk magazine en een gezamenlijke website. Uiteraard mét de vertrouwde, toegankelijke informatie. Maar met een groter aanbod. Bijvoorbeeld op het gebied van ledenvoordeel. Ook lokaal zijn de krachten gebundeld. De ruim 200 lokale afdelingen van ANBO-PCOB vormen samen het kloppend hart van de vereniging. Op tal van plekken in Nederland komen senioren bijeen om activiteiten met elkaar te ondernemen en samen te zijn. Eind vorig jaar is al gestart met twee bijeenkomsten onder de noemer ‘Krachtig ouder worden, praat vandaag over morgen’. Dit jaar volgen er meer.

Privacy ANBO legt gegevens vast van ANBOleden. Hierbij houden wij ons aan de weten regelgeving op het gebied van de bescherming van persoonsgegevens, zoals de AVG. Wij gebruiken uw gegevens onder meer om u te informeren over relevante producten en diensten van door ons zorgvuldig geselecteerde partners en aanbieders. Stelt u hier geen prijs op, stuur dan een e-mail naar ledenservice@anbo.nl, of een brief naar Postbus 2012, 3440 DA Woerden t.a.v. Ledenservice. Meer informatie: anbo.nl/privacyverklaring

Tot slot wil ik hierbij nog mijn dank uitspreken aan degenen zonder wie deze fusie nooit gelukt was: vanuit (toen nog) KBO-PCOB Ingrid Rep, Henk Zieleman en Willem Nuis en vanuit (toen nog) ANBO Pieter van Keulen en Peter Borgdorff.

Gesproken magazine Er is een gesproken versie van het magazine beschikbaar. Meld u aan via ledenservice@anbo.nl of bel ons via 0348 46 66 66.

Ik wens u een heel gezond en goed 2024 toe en hoop daar met ANBO-PCOB een bijdrage aan te mogen leveren.

Een uitgave van ANBO-PCOB Per 1 januari 2024 zijn Vereniging ANBO en Vereniging PCOB onder algemene titel gefuseerd in de Vereniging ANBO-PCOB, gevestigd te Woerden, ingeschreven bij de KvK onder nummer 92555128.

Of schrijf me, via Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Directeur-bestuurder Anneke Sipkens

ANBO 3

Nº

Inhoud

OP DE COVER

HUUB STAPEL

‘Mijn ouders: geen cent te makken, maar liefde in overvloed’

HUUB STAPEL “Blijf geïnteresseerd, lees de krant, kijk wat de jeugd doet, dan word je 100”

DOSSIER BELASTING 22 EXPERTINTERVIEW

SANDER SCHIMMELPENNINCK “Ons belastingstelsel brengt ons terug naar de middeleeuwen”

26 FEITEN EN CIJFERS Over uw belasting

28 BELASTINGINVULHULP JAN BERK en geholpen lid Timy van Dijk

32 LAAT GEEN GELD LIGGEN FOTO JANITA SASSEN

bij de Belastingdienst

16 LEDENVOORDEEL

Baantjes trekken en aquajoggen bij Optisport met 10% korting

4 ANBO

BELASTINGINVULHULP LIENA VEENSTRA en de gezusters Gorter

ANBO HELPT met belastinghulp bij u thuis

15% KORTING

BIJ FIETSVOORDEELSHOP.NL

En ook 12

FUSIE ANBO EN PCOB Betrokkenen reageren

42 VOORBEREID OP TOEKOMSTIGE ZORG Komt ouderdom echt met gebreken?

22 Sander Schimmelpenninck “Ons huidige belastingstelsel is oneerlijk, onuitlegbaar en ingewikkeld”

54 MUSEUM PLUS BUS bestaat 15 jaar

64 TOEGANKELIJKHEID WEBWINKELS Werk aan de winkel

LEDENREIS naar Duitse Hanzesteden

ELK NUMMER 3 Colofon en voorwoord 6 Op de bres 8 ANBO Advies 49 Alternatieve woonvormen 53 Nostalgiehoekje 56 Voedingsrubriek 58 ANBO Tipt 62 Digitaal vaardiger 70 Ledenvoordeel 74 Puzzel

42 ANBO 5

GESPREKSSTOF

OP DE BRES

Achter de schermen helpen we leden dagelijks met advies en belangenbehartiging. In deze rubriek houden we u op de hoogte. Zelf een vraag? Ga naar anbo.nl/advies of bel de ANBO Advieslijn op 0348 46 66 88. Mailen kan ook: adviesteam@anbo.nl.

Onderscheiding voor Roze50+ ambassadeurs Jan Derksen-Wynn en Marc Wynn-Derksen en Nardie Eijsberg zijn door Stichting Roze 50+ uitgeroepen tot Misters en Mrs. Senior Pride 2023. Ze kregen de onderscheiding op zondag 26 november uitgereikt bij de Nationale Roze Ouderendag, tijdens een feestelijke bijeenkomst in Amsterdam. De verkiezing is een initiatief van de Stichting Roze 50+, een samenwerkingsverband van ANBO en lhbti+belangenvereniging COC Nederland, gericht op een betere leefsituatie voor lhbti+ 50-plussers. Op de foto staan van links naar rechts: Stichting Roze50+ voorzitter Tanja Ineke, Mr. en Mrs Pride 2023 Jan Derksen-Wynn, Nardie Eijsberg, Marc Wynn-Derksen en projectleider van Roze 50+ Manon Linschoten.

Bedrag ineens weer eens uitgesteld, nu tot 2025 Het ‘bedrag ineens’ dat mensen zouden kunnen opnemen als ze met pensioen gaan, is opnieuw uitgesteld. Eerst zou de regeling in 2023 zijn ingegaan, daarna is de regeling twee keer uitgesteld. Nu wordt invoering voorzien voor 1 januari 2025. Dat heeft demissionair minister Carola Schouten van Armoede, Participatie en Pensioenen aan de Tweede Kamer laten weten. Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/bedrag 6 ANBO

GESPREKSSTOF

Seniorencoalitie start dialoog over krachtig ouder worden De Seniorencoalitie (ANBO-PCOB, Koepel Gepensioneerden, NOOM en SOMNL) is een brede maatschappelijke dialoog gestart, met senioren als onmisbaar onderdeel. Onder de noemer ‘Krachtig ouder worden, praat vandaag over morgen’ zijn eind vorig jaar al twee bijeenkomsten georganiseerd, in Breukelen en Apeldoorn. Dit jaar volgen er meer. De middagen werden op humoristische wijze ingeleid door cabaretière en actrice Jetty Mathurin, gevolgd door een boeiende presentatie van de bekende publicist Pieter Hilhorst. Hilhorst is raadslid bij de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS). Dit alles vond plaats onder begeleiding van presentatrice en zangeres Marlies Claasen. Na de introductie werden aanwezigen uitgenodigd om in kleinere groepjes verder te praten en ervaringen uit te wisselen over krachtig ouder worden. Een goede voorbereiding op ouder worden is namelijk van essentieel belang

om actief en zelfstandig te blijven. Voorbereiden betekent nadenken over de toekomstbestendigheid van uw leefomgeving. Is uw huis straks nog geschikt? Zijn de voorzieningen goed bereikbaar? Zijn er passende activiteiten in de buurt die aansluiten bij uw interesses? U vindt meer informatie én een korte video op de websites: anbo.nl/krachtig-ouder

www.deseniorencoalitie.nl

Heeft u vragen of suggesties? Stuur die dan naar: contact@deseniorencoalitie.nl

ANBO 7

ADVIES Wat heeft het Belastingplan 2024 voor u in petto? Op 1 januari zijn - net zoals andere jaren - nieuwe tarieven en premies ingegaan. ANBO geeft u een kort overzicht van de belangrijkste veranderingen. TARIEF INKOMSTENBELASTING De belastingschijven bepalen welk bedrag aan belasting u moet betalen. Ten opzichte van 2023 zijn de tarieven iets gestegen. De grenzen voor welk tarief van toepassing is, zijn ook hoger geworden. Dit zijn de schijven voor 2024 die gelden voor mensen die de AOW-leeftijd hebben bereikt: Geboren ná 31-12-1945

Geboren vóór 1946 Inkomen van

Inkomen tot

Tarief 2024

Inkomen van

Inkomen tot

Tarief 2024

€0

€ 40.038

19,07%

€0

€ 38.110

19,07%

€ 40.038

€ 73.031

36,97%

€ 38.110

€ 73.031

36,97%

€ 73.031

49,50%

€ 73.031

49,50%

HEFFINGSKORTING De heffingskorting is het bedrag dat in mindering komt op het bedrag dat u aan inkomstenbelasting moet betalen. De kortingen zijn verhoogd ten opzichte van 2023. Dat betekent dat u minder hoeft te betalen. Dit zijn de kortingen in 2024 voor AOW’ers: Algemene heffingskorting *

€ 1.737

Ouderenkorting *

€ 2.012

Alleenstaande ouderenkorting

€ 524

De bedragen met een * zijn afhankelijk van de hoogte van het inkomen.

8 ANBO

ANBOADVIES HOE WERKEN DIE HEFFINGSKORTINGEN EIGENLIJK? Bij een AOW- en pensioeninkomen van € 19.660 is 19,07% inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen verschuldigd. Dat is € 3.749. Je hebt recht op de algemene heffingskorting en de ouderenkorting: € 1.737 + € 2.012 = € 3.749. Te betalen: € 3.749 – € 3.749 = € 0. Wat betekenen de veranderingen voor uw portemonnee? Een rekenvoorbeeld van iemand die AOW en aanvullend pensioen ontvangt van bij elkaar € 23.000 en gehuwd is. Inkomen Inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen

€ 23.000

2023

19,03%

€ 4.376

2024

19,07%

€ 4.386

Algemeen

€ -1.583

€ -1.737

Ouderen

€ -1.835

€ -2.012

Kijk voor meer rekenvoorbeelden op onze website:

Verschuldigd

€ 958

€ 637

www.anbo.nl

Heffingskorting

AFTREKPOSTEN BIJ HOGE INKOMENS Komt uw inkomen boven € 73.031 uit in 2024? Dan krijgt u te maken met een beperking in de aftrekbaarheid van kosten. Dan gaat het om hypotheekrente, zorgkosten of giften. In 2024 zijn deze aftrekbaar voor maximaal 36,97%.

den. Voor meerpersoonshuishoudens daalt het maximum naar € 2.913 per jaar. De belastingheffing heeft invloed op uw koopkracht. Maar dat heeft ook met andere zaken te maken. Bijvoorbeeld de verhoging van uw AOW of van uw aanvullend pensioen. Die invloed is in dit artikel niet meegenomen.

BELASTING OVER VERMOGEN Het bedrag waarover je geen belasting hoeft te betalen blijft per 1 januari 2024 op € 57.000 per persoon staan. Heb je een fiscaal partner dan is de vrijstelling € 114.000. Deze geldt alleen voor de inkomstenbelasting. Dus niet voor toeslagen en andere inkomensafhankelijke regelingen. Daarvoor is de vermogensgrens € 33.748 per persoon. Is uw vermogen meer dan de vrijstelling? Dan is het belastingtarief voor 2024 34% (was 32%).

Wilt u meer weten en de definitieve bedragen weten? Kijk dan op:

ZORGPREMIE EN ZORGTOESLAG De premie voor uw basiszorgverzekering stijgt met gemiddeld € 12 per maand naar € 1.792 per jaar. Naast de zorgpremie die u aan de zorgverzekeraar betaalt, is er ook nog de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet. Deze bijdrage wordt ingehouden op AOW-pensioen en op het aanvullende pensioen. Het tarief daalt in 2024 naar 5,32%. In tegenstelling tot voorgaande jaren, stijgt de zorgtoeslag niet mee met de premie. De maximale zorgtoeslag daalt naar € 1.538 per jaar voor alleenstaan-

Belastingtips

anbo.nl/tips

Ook kunt u op onze site een gids met belastingips downloaden. Ga daarvoor naar: www.anbo.nl/tipgids-belastingtips

Heeft u geen internet maar wilt u de gids wel graag ontvangen? Bel dan met onze Ledenservice via 0346 46 66 66

ANBO 9

Advertentie

Voor Voor iedereen iedereen die die meer meer wil wil dan dan ‘gewoon ‘gewoon een een lekker lekker bed’ bed’ 103 reviews • Uitstekend 103 reviews • Uitstekend 4,7 / 5 4,7 / 5

Bezoek onze slaapadviescentra Bezoek onze slaapadviescentra ofof kies voor een kies voor een thuisadvies thuisadvies

Niets moet nu, alles kan ook later Niets moet nu, alles kan ook later Er komt een moment dat ‘gewoon een lekker bed’ niet meer

Er komt eenis.moment ‘gewoon een lekker niet meer voldoende Juist als dat u ouder wordt heeft uwbed’ lichaam op den duur voldoende is. Juist als u ouder wordt heeft uw lichaam op den duur een andere mate van ondersteuning nodig zodat u heerlijk een andere mate van ondersteuning nodig zodat u heerlijk uitgerust wakker wordt. Omdat niemand weet wat de toekomst uitgerust Omdat weet wat deutoekomst brengt, is wakker het deswordt. te prettiger alsniemand u een bed heeft die in de brengt, is het des te prettiger als u een bed heeft die u in de toekomst nog altijd kunt uitbreiden met functionaliteiten. Kies toekomst kunt uitbreiden functionaliteiten. Kies nu het bednog vanaltijd uw dromen en weesmet voorbereid op de toekomst. nu het bed van uw dromen en wees voorbereid op de toekomst. Een Aldenhuijsen is er voor iedereen die meer wil dan Een Aldenhuijsen is bed’: er voor iedereen die meer wil dan ‘gewoon een lekker ‘gewoon een lekker bed’: voor mensen die makkelijk en snel een schone slaapkamer willen voor en snel een schonewillen slaapkamer willen voor mensen mensen die die makkelijk hun bed elektrisch in hoogte verstellen voor bed elektrisch hoogte willen verstellen voor mensen mensen die die hun het belang van eenin goede nachtrust inzien voor mensen die het belang van een goede nachtrust inzien voor mensen die een bed willen dat ook nog later uit te breiden is voor mensen die een bed willen dat ook nog later uit te is voor mensen die waarde hechten aan kwaliteit voor eenbreiden goede prijs voor mensen die waarde hechten aan kwaliteit voor een goede prijs Slaapadviescentrum of thuisadvies Slaapadviescentrum of thuisadvies Een Aldenhuijsen wordt alleen verkocht in onze eigen Een Aldenhuijsen wordt alleen verkocht Hilversum in onze eigen slaapadviescentra in Uden, Rotterdam, of bij een slaapadviescentra in Uden, Rotterdam, Hilversum of bij eenis en thuisadvies. Wij werken op afspraak zodat er alle aandacht thuisadvies. Wijkunnen werken adviseren. op afspraakOok zodat er alle aandacht is en wij u in alle rust organiseren wij regelmatig wij u in alle rust kunnen adviseren. Ook organiseren wij regelmatig open inloop dagen. Kijk op onze website voor de actuele datums. open inloop dagen. Kijk op onze website voor de actuele datums.

Ontdek de Aldenhuijsen collectie Ontdek de Aldenhuijsen collectie Een Aldenhuijsen is nog altijd later uit te breiden met Een Aldenhuijsen isen nog altijd latersamen uit te breiden met functionaliteiten naar smaak te stellen. functionaliteiten en naar smaak samen te stellen.

Origineel Origineel

Design Design

Solide Solide

Royaal Royaal

Gratis brochure en waardebon t.w.v. € 500 voor Gratis enBel waardebon € 500 voor uwbrochure oude bed? naar 0413t.w.v. - 74 54 00 of uw oude bed? Bel naar 0413 74 54 00 of www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl/brochure www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl/brochure

Bekijk alle mogelijkheden van een Aldenhuijsen op www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl Bekijk alle mogelijkheden van een Aldenhuijsen op www.aldenhuijsenslaapsystemen.nl

ANBOADVIES

Betaling eenmalig bedrag aan ouderen van Surinaamse herkomst Veel Surinaamse Nederlanders die vóór de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 naar Nederland kwamen, krijgen een eenmalig bedrag van € 5.000. Dat heeft het kabinet afgelopen jaar besloten. De tegemoetkoming is een gebaar van erkenning voor het leed en het onrecht dat deze groep heeft ervaren en nog steeds ervaart. Deze Surinaamse Nederlanders woonden in Suriname voor de onafhankelijkheid (25 november 1975). De groep verwachtte dat hun jaren in Suriname meetelden voor de AOW-opbouw, omdat Suriname toen nog deel uitmaakte van het Koninkrijk der Nederlanden. Dat is helaas niet het geval. De AOW voorziet niet in deze situatie; de betrokkenen ontvangen een lagere AOW. Voldoet u aan de voorwaarden? Dan ontvangt u in juni 2024 een brief van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Die zal zorgen voor automatische uitbetaling. Belangrijk: het bedrag heeft geen gevolgen voor het krijgen van uw toeslagen of andere inkomensregelingen, zoals de aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO) die u wellicht naast de AOW ontvangt.

Heeft u vóór 1 juli 2024 geen brief ontvangen van de SVB? Maar denkt u dat u er wel recht op heeft? Neem dan contact op met de SVB. Dat kan: • SVB hebt gehad • Via WhatsApp (dat kan alleen via de website van de SVB) • Via Mijn SVB (u moet dan met DigiD inloggen op de website van de SVB • Per post Wilt u het bedrag niet ontvangen? Wacht dan de brief van de SVB af en geef vóór 1 juli 2024 door dat u het bedrag niet wilt hebben.

ANBO 11

FUSIE

ANBO en PCOB kiezen unaniem voor fusie

“Een mooi huwelijk met een goede toekomst” De ledenraden van ANBO en PCOB hebben op 21 december vorig jaar unaniem ingestemd met een fusie. Sinds 1 januari zijn beide seniorenverenigingen samengegaan onder de naam ANBO-PCOB. Hiermee is de grootste landelijke belangenbehartiger voor senioren ontstaan. Wij spraken vijf direct betrokkenen. FOTO’S: ANOUK DE KLEERMAEKER, ARJEN JAN STADA, JANITA SASSEN

12 ANBO

FUSIE nioren. Verwonderd en dankbaar kijk ik met vertrouwen naar de toekomst. Doet u mee?”

Willem Nuis VOORZITTER VAN DE RAAD VAN TOEZICHT VAN ANBO-PCOB “’Wie niet in oplossingen denkt, lost op den duur vanzelf op’. Dat laatste wilden ANBO en PCOB in elk geval voor zijn en daarom gingen beide verenigingen eind 2022 met elkaar in gesprek. Twee verenigingen met een verschillende identiteit – maar met hetzelfde primaire doel, te weten de belangen van senioren in ons land behartigen - zochten elkaar op. Al snel ontdekten zij, dat als je ervaart de wind tegen te hebben, je de andere kant op moet gaan om de wind mee te ervaren. Niet de problemen, maar de kansen moesten binnen het fusieproces centraal staan.”

HENK ZIELMAN

Henk Zieleman VOORZITTER VAN DE LEDENRAAD VAN ANBO-PCOB “Ik ben ervan overtuigd dat de fusie van beide verenigingen het beste van twee werelden bij elkaar brengt! Dat hebben de vele (verkennende) gesprekken mij wel duidelijk gemaakt. Het was indrukwekkend om waar te nemen dat beide verenigingen gericht zijn op het persoonlijke, de mens die iedereen is. In het begin wat onwennig misschien, maar wel overtuigd van de kansen om te groeien in een nieuwe verbondenheid, waarbij vroegere ervaringen en beeldvorming hopelijk niet of minder in de weg zitten. We hebben elkaar immers keihard nodig om de belangen voor onze leden goed te kunnen behartigen. Er staat een sterke centrale organisatie die zekerheid biedt voor de te volgen koers, waarbij rekening wordt gehouden met diversiteit en plaatselijke omstandigheden. Die waarneming deed het verlangen groeien naar eenheid in verscheidenheid. Een bundeling van kracht en wijsheid en zo samen werken aan onze mooie vereniging voor se-

WILLEM NUIS

“Het afgelopen jaar is er erg hard gewerkt en het leek af en toe op het managen van een wervelwind. Aan het eind van het proces ligt dan de aandacht altijd bij het eindresultaat, maar ik wil toch vooral wijzen op de grote ANBO 13

FUSIE inzet van velen die dit resultaat – een fusie tussen beide verenigingen – mogelijk hebben gemaakt. Ook ontdekten wij gaande het proces, dat je het niet altijd met elkaar eens hoeft te zijn om toch respect voor elkaars mening, afkomst, cultuur en signatuur te kunnen tonen. En dat wederzijds aanwezige respect geeft uitzicht op een stabiele vereniging ANBO-PCOB, waarbij eenheid in verscheidenheid onze kracht zal blijken te zijn. Enerzijds dicht bij onze leden op plaatselijk- en regionaal niveau en anderzijds als gedegen gesprekspartner en onderhandelaar in Den Haag. Deze fusie moet primair onze huidige en toekomstige leden - die als nieuwe vereniging ons bestaansrecht vormen - ten goede komen en ik geloof er oprecht in dat dit zal lukken. Het is daarbij vooral zaak de menselijke maat niet uit het oog te verliezen. Kortom, ik heb vertrouwen in onze nieuwe vereniging en ik hoop u ook.”

voor senioren een nog meer verdiepende en inhoudelijk karakter krijgt. Door de waarde van ANBO en PCOB samen te voegen, kan meer worden bereikt dan wanneer zij los van elkaar opereren. Hierdoor wordt de marktpositie versterkt, dat leidt tot verbinding in het werken aan een toekomstbestendig ouderenplatform in Nederland. Daarbinnen worden accenten gelegd op gezondheid, wonen, financiën (inkomen), pensioenen en digitalisering. De fusie biedt ook nieuwe inzichten en mogelijkheden, naast dat het bestaande aanbod verder wordt ontwikkeld, en betekent het bewust zijn van en bezig zijn met wat de toekomst voor senioren nodig heeft. Ouder worden gaat ons allen aan; wij hebben en krijgen daar allemaal mee te maken.”

Peter Borgdorff VICEVOORZITTER VAN DE RAAD VAN TOEZICHT VAN ANBO-PCOB “ANBO en PCOB, een mooi huwelijk met een goede toekomst. De belangenbehartiging van en de dienstverlening aan senioren in Nederland is zeer gebaat bij een ster-

Pieter van Keulen

PIETER VAN KEULEN

VICEVOORZITTER VAN DE LEDENRAAD VAN ANBO-PCOB “Het voordeel van de fusie is het bundelen van kennis, kunde en inzicht, waardoor de belangenbehartiging 14 ANBO

PETER BORGDORFF

FUSIE ke vereniging. In een tijd dat mensen zich niet meer automatisch verenigen is het heel goed dat ANBO en PCOB de krachten hebben gebundeld. Solidariteit tussen mensen is bepalend voor een samenleving, waarin mensen graag samen leven. Die solidariteit moet worden ondersteund met belangenbehartiging namens elke leeftijdsgroep. Niet alleen van jongeren, werkenden, of welke groep dan ook. Maar van alle generaties. Het is goed dat ANBO-PCOB de stem van de senioren laat horen. Samen hebben de verenigingen meer dan 180 jaar ervaring. Die ervaring kunnen we heel goed gebruiken. En ons tegelijkertijd realiseren dat de tijden, de omstandigheden en de samenleving veranderen. Met een vereniging die bij de tijd blijft, zich doorlopend aanpast en innoveert, kunnen we nog vele jaren ervaring toevoegen. Wat een mooi perspectief!”

Anneke Sipkens DIRECTEUR-BESTUURDER VAN ANBO-PCOB “Met de fusie van ANBO en PCOB stappen we gezamenlijk in een toekomst waarin onze verenigde kracht ten goede komt aan senioren. Door het samenvoegen van onze kennis en middelen kunnen wij nóg effectiever de belangen van al onze leden behartigen. Of het nu gaat om pensioen, gezondheidszorg of digitalisering, ANBO-PCOB staat als een sterke bondgenoot voor alle senioren. Als ANBO-PCOB zullen we niet alleen onze dienstverlening zoals onze belastinghulp verder verbeteren, maar ook unieke lokale activiteiten bieden, die recht doen aan de diversiteit en behoeften van al onze leden. Er komt nog meer ruimte om te innoveren en om een organisatie te zijn en blijven voor huidige én toekomstige senioren. Samen bouwen we aan een toekomst waarin elke senior zich gehoord en ondersteund voelt. Een toekomst waarin iedereen tot op hoge leeftijd kan blijven meedoen aan onze maatschappij.”

ANNEKE SIPKENS

Advertentie

ANBO 15

INTERVIEW

16 ANBO

INTERVIEW

Acteur Huub Stapel

“Blijf geïnteresseerd, lees de krant, kijk wat de jeugd doet, dan word je honderd” Dat de solo-theatervoorstelling Alleen familie zó succesvol zou worden, kwam voor Huub Stapel zelf ook wel een beetje als een verrassing, vertelt hij in het café waar we hebben afgesproken. Het begon ermee dat hij meedeed aan het televisieprogramma Verborgen Verleden in 2022. “Moeder was een heilige en vader was een held. Dat beeld van mijn ouders lag voor mij al jaren zo vast. Maar toen begonnen de opnames …” TEKST ARJAN VISSER FOTO’S JANITA SASSEN

Stapel ging voor het programma naar het Nationaal Archief in Den Haag. “Een map die tevoorschijn werd gehaald, het handschrift van mijn vader, een aanmeldingsformulier van de NSB … ik kan de schrik van dat moment nog altijd terughalen. Had mijn vader mensen verraden? Moest ik mijn ideeën over hem gaan bijstellen? Ik zou er gaandeweg achter komen dat ik juist nóg meer reden had om trots op hem te zijn, maar ik kan je wel vertellen dat ik tijdens de uitzending wel tien keer in janken ben uitgebarsten. Niet lang daarna bedacht ik: zit er niet in elke familiegeschiedenis zo’n soort verhaal? En hoe mooi zou het zijn om daar een voorstelling over te maken?”

134 GULDEN EN 65 CENT Stapels vader was verliefd geworden op de dochter van een NSB‘er en had zich aangemeld om bij de familie in het gevlei te komen. Binnen een jaar werd het lidmaatschap alweer opgezegd. Daarna was hij in het verzet gegaan, had overvallen gepleegd, treinen laten ontsporen, werd opgepakt en vastgezet. “Ik las de brieven waarin het allemaal uitvoerig stond beschreven en dacht: waarom heb je ons daar nooit iets over verteld? Zou het zijn omdat hij dan ook dat NSB-verhaal moest opbiechten? Wij, de kinderen, hadden het idee dat hij er later, als hij eenmaal met pensioen was, wel over zou gaan praten, maar hij is helaas ANBO 17

INTERVIEW

“Onbewust word ik nog altijd voortgejaagd door een zekere angst voor armoede” op zijn 62ste al aan een hartaanval overleden. Een maand geleden kregen we van een 95-jarige nicht te horen dat hij het wél aan mijn moeder had verteld. Zij zat in het geheim. En ze zou zoiets gezegd hebben als: het was vanwege de liefde en daarna heb je zoveel goede dingen gedaan, het is oké. Mooi toch? Hoe goed die twee het samen hebben gerooid? Het is bizar hoeveel deeltjes van het verhaal nog naar boven komen. Zo hebben we een jaar of vijf geleden een formulier gevonden waarop de inboedel van mijn geboortehuis – Spoorstraat 63 te Tegelen – tot in detail beschreven staat: item voor item, met een totaalbedrag van 134 gulden en 65 cent. Dat was alles. Mijn oom Sjef die met tante Drina, het oudere zusje van mijn moeder, was getrouwd, had mijn ouders geld geleend en beslag laten leggen toen er niet snel genoeg werd terugbetaald. De klootviool! Terwijl die man barstte van het geld; al zijn dertien kinderen kregen bij hun trouwen een huis van hem en voor een paar rotcenten stuurt ‘ie de deurwaarder op mijn ouders af! Tante Drina heeft daar op het laatst een stokje voor gestoken. Als je dat doet, zei ze, hoef ik je nooit meer te zien!” ANGST VOOR ARMOEDE Stapel smoort zijn woede met een paar happen van zijn uitsmijter en belt daarna met zijn broer Hai, die ook naar de voorstelling zal komen. “Kaartjes liggen bij de kassa, ja, ja, kump goed!” Dan vertelt hij over die keer dat Renée Soutendijk in het DeLaMar-theater naar Alleen familie kwam kijken. “Ze zei dat ze zich altijd had afgevraagd waar ik me nou toch zo kwaad over maakte, waarom ik aansloeg op onrecht. En nu wist ze het. Het zijn de verhalen over oom Sjef, over de fabrikanten-families voor in de kerk door wie mijn ouders met de nek werden aangekeken en 18 ANBO

over de baas van mijn vader die had verzuimd zegeltjes te plakken, zodat mijn moeder uiteindelijk maar zestien gulden pensioen per maand zou krijgen. Wat hun, de allerliefste mensen van de hele wereld, is aangedaan … het kost me geen enkele moeite om daar keer op keer woedend om te worden. Ik kan het inmiddels kanaliseren – ik ben niet voor niets acteur geworden – maar ik word, onbewust, ook nog altijd voortgejaagd door een zekere angst voor armoede. Volkomen irreëel; ik kan al lang stoppen met werken, ik ben bijna zeventig, ik heb mezelf voldoende bewezen en toch …” ‘KIEK MAAR EFFE MEE’ De vraag of hij op het podium staat om zijn ouders te revancheren ligt voor de hand, maar lijkt hem toch te raken. “Ja. Zeker. Ik doe mijn leven lang al een schietgebedje voor ik het toneel opstap. ‘Pap, mam, kiek maar effe mee’. Ik denk dat ze deze voorstelling wel kunnen waarderen. Mijn vader komt uiteindelijk als overwinnaar uit de bus en mijn moeder … dat ze die vrouw niet hebben heiligverklaard is een wonder! Ze verdiende het meer dan Moeder Theresa, stond voor iedereen klaar. En vroom hè? Nou! Als we een keer vloekten, bad ma het kruis van de muur. Mijn ouders: geen cent te makken, maar liefde in overvloed.” Een blik

INTERVIEW

“Ik doe mijn leven lang al een schietgebedje voor ik het toneel opstap” op zijn horloge, snel de laatste slok cola light naar binnen gooien en o ja, dit wil hij op de valreep ook nog even laten zien. Stapel opent zijn mobiele telefoon en tovert een filmpje tevoorschijn waarop zijn vierjarige kleindochter Scotty ‘Olifantje in het bos, laat je mama’s staart niet los’ zingt. “Ontroerend, toch?” Scotty heeft er sinds kort een zusje bij: Noemi. Opa Huub verheugt zich nu al op hun volgende uitstapje, naar Artis. Hij maakt er met liefde tijd voor vrij. Toen zijn twee jongens klein waren, besteedden zijn ex-vrouw Resie en hij evenveel tijd aan de opvoeding van de kinderen. Want hoe belangrijk het werk ook voor hem is: familie krijgt altijd voorrang.

VRAAG & ANTWOORD OM WELKE MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN MAAKT U ZICH DRUK? “Oei, dat is een behoorlijke rij … maar ik maak me de grootste zorgen over het in stand houden van onze democratie. Er zitten me nu te veel brekebenen in Den Haag, mensen die binnen de kortste keren vertrekken, omdat ze ergens anders meer kunnen verdienen. Daarom ben ik nog steeds van de SP, daar zitten politici met hart voor de zaak die een deel van hun salaris afstaan om daar in het publieke domein goede dingen mee te doen.” WELKE LEVENSLES WILT U MENSEN MEEGEVEN? “Het adagium van Mary Dresselhuys was: je moet altijd geïnteresseerd blijven, de krant blijven lezen en

HUUB STAPEL

Hubertus Wijnandus Jozef Marie Stapel is geboren op 2 december 1954 in Tegelen Nederlands acteur. Hij is vooral bekend geworden door zijn rollen in de films De Lift (1983), Flodder (1986) en Amsterdamned (1988). Vorig jaar toerde hij door het land met de voorstelling Alleen Familie.

kijken wat de jeugd doet, dan word je honderd. Ik hoef geen honderd te worden, maar ik geloof wel dat ze gelijk heeft: zo hou je het leven leuk.” WAT IS ER MOOI AAN OUDER WORDEN? “Dat ik inmiddels tegen mijn kinderen kan zeggen: het komt wel goed, vertrouw daar maar op. Ik heb namelijk ervaren dat het zo werkt: ik ben tijden lang bang geweest dat ik de armoede niet voor kon blijven, maar het komt altijd wel goed …” + ÉÉN TIP “Ik heb jarenlang in mijn bed gepiest. Daar kon ik helemaal niets aan doen; er werd gewoon een bepaald stofje niet aangemaakt. Het goede nieuws is dat er een middel tegen bedplassen bestaat: Minrin. Ik vertel er ook over in de voorstelling en je wil niet weten hoeveel e-mails ik daar na afloop over krijg. Dus voor al de mannen die zich – onnodig – schamen en Alleen familie moeten missen: Minrin!”

ANBO 19

Ziet u op tegen de aangifte inkomstenbelasting?

ANBO helpt!

De jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting komt er weer aan. Ziet u daar ieder jaar tegenop? Is uw persoonlijke situatie het afgelopen jaar veranderd of vindt u digitaal aangifte doen lastig? Geen zorgen: ANBO helpt u met de aangifte inkomstenbelasting. • Een ANBO-belastinginvulhulp komt bij u thuis • Betrouwbare hulp tegen een kleine eigen bijdrage • Meer dan 60% van onze leden krijgt geld terug • ANBO helpt jaarlijks meer dan 9.000 mensen • Gratis check van uw recht op zorgen/of huurtoeslag

ANBO-leden waarderen de belastinghulp met een

20 ANBO

8,8

Laat geen geld liggen! Bel de ANBO Belastinglijn: 0348 46 66 66 of ga naar: anbo.nl/belastinghulp

DOSSIER BELASTING

Belasting Belastingen zijn altijd voer voor discussie. Van huiskamer tot Tweede Kamer; iedereen vindt er het zijne van. Feit blijft dat burgers en bedrijven samen betalen voor de zaken die we als maatschappij belangrijk vinden. Daarom een dossier vol informatie, meningen en feiten over belasting. Inclusief een paar slimme tips voor wie nog aangifte moet doen. Want over één ding is iedereen het wel eens: teveel belasting betalen is zonde.

ANBO 21

DOSSIER BELASTING

“Ons belastingstelsel brengt ons terug naar de middeleeuwen”

22 ANBO

DOSSIER BELASTING

Sander Schimmelpenninck wil een eerlijker Nederland

“Ons huidige belastingstelsel is oneerlijk, onuitlegbaar en ingewikkeld” Winst uit vermogen en erfenissen net zo zwaar belasten als inkomen uit werk, ons onderwijs hervormen en iedereen een jubelton geven. In zijn boek ‘Sander en de brug’ doet journalist, presentator en ondernemer Sander Schimmelpenninck vijf ambitieuze voorstellen voor een eerlijker Nederland. Want als we het tij willen keren, moeten we groots denken. “Het voelt misschien alsof we vastzitten, maar we kunnen nog altijd zelf beslissen om het anders te doen.” TEKST MARIJE REMMELINK

IN JANUARI 2023 VERSCHEEN UW BOEK ‘SANDER EN DE BRUG’. WAT WILDE U MET DIT BOEK BEREIKEN? “In eerste instantie draag ik met mijn boek concrete oplossingen aan voor de vermogens- en kansenongelijkheid in Nederland. Daarnaast wil ik een aanzet doen tot groter denken, iets dat we in Nederland niet zo snel doen. Er zit ontzettend veel geld in het collectief, daar kun je heel andere dingen mee doen dan we nu doen. Het voelt misschien alsof we vastzitten, maar we kunnen nog altijd zelf beslissen om het anders te doen. Dat geloof mag wel weer een beetje terugkomen.” WE ZIJN NU EEN JAAR VERDER, HEEFT U UW DOEL BEREIKT? “Ik wil natuurlijk het liefst dat alle politieke partijen mijn voorstellen meteen overnemen. Maar dat gebeurt niet, en dat snap ik. Zulke dingen doorvoeren kost tijd. Daarbij is de bureaucratie ook wel diepgeworteld

in Nederland en de Haagse politiek. Mensen zijn bang of cynisch om dingen voor elkaar te krijgen. En met kleine coalities van zo’n vijf à zes partijen is de Tweede Kamer enorm versplinterd. Dan ga je je ambities naar beneden bijstellen. De voorstellen in mijn boek zijn natuurlijk zeer ambitieus. Politici hebben weinig tijd en ze hebben kleine fracties. Je merkt toch dat er een beetje meewarig naar mij wordt gekeken. Zo van: ‘Ja leuk, maar nu gaan we het weer over echte dingen hebben.’” TWEE VAN UW VOORSTELLEN HEBBEN BETREKKING OP ANBO-LEDEN. IN UW EERSTE VOORSTEL SCHRIJFT U DAT ONS BELASTINGSTELSEL ONEERLIJK IS. “Ons stelsel belast inkomen uit werk veel zwaarder dan winst uit vermogen en erfenissen. Als je vermogen generatie op generatie onbelast doorgeeft – zeker van mensen die dat hun hele leven hebben laten groeien en renderen – blijft dat vermogen niet alleen intact, ANBO 23

DOSSIER BELASTING maar groeit het ook constant aan. Zo creëer je natuurlijk intergenerationele rijkdom, en dus toenemende ongelijkheid. Ons belastingstelsel brengt ons terug naar de middeleeuwen.” U STELT DAAROM VOOR OM WINST UIT VERMOGEN EN ERFENISSEN NET ZO ZWAAR TE BELASTEN ALS INKOMEN UIT WERK. WAAROM IS DIT ZO BELANGRIJK? “Er is geen enkele reden dat euro’s waarvoor je hebt gewerkt, zwaarder belast zouden moeten worden dan euro’s waarvoor je niet hebt gewerkt. Het is niet uit te leggen dat je werken op die manier zou bestraffen. Helemaal in een vergrijzende samenleving waarin we willen dat jonge mensen meer gaan werken. Als je alle belastingen op alle vormen van inkomen gelijktrekt, kunnen de tarieven – en dan vooral de eerste schijf – omlaag. Daarmee maak je werken lonender. Daarnaast vind ik uit principe dat over andere vormen van inkomen, zoals vermogensrendement, overwaarde of een erfenis, je gewoon belasting zou moeten betalen. Net zoals in ieder ander land. Helemaal omdat je voor dat geld niks hebt gedaan.” WAT ZIJN DE REACTIES OP DIT EERSTE VOORSTEL? “De grap is dat de meerderheid het hier in principe mee eens is. Omdat ieder mens beseft dat het oneerlijk is om geld waarvoor je gewerkt hebt zwaarder te belasten dan geld waarvoor je niks hebt gedaan. Het grote probleem is alleen dat de meesten vaak niet over hun persoonlijke belangen kunnen stappen. Dan denken ze aan de erfenis die ze nog krijgen of die ze aan hun eigen kinderen doorgeven. Wat betreft de erfbelastingkwestie zit de meeste emotie bij de nalatende kant. Zij vinden dat ze voor dat geld hebben gewerkt, dat er al belasting over is betaald en ze willen er zelf zeggenschap over hebben. Ze zeggen vaak dat ze met dat geld hun kinderen willen helpen, maar waar het echt om gaat, is dat ze niet willen dat het geld nog eens belast wordt.” DAT IS EEN VEEL MINDER ALTRUÏSTISCH ARGUMENT DAN JE KINDEREN WILLEN HELPEN. WAT VINDT U DAARVAN? “Ik vind de argumenten rondom de erfbelasting vaak echt verwerpelijk. Om niet te zeggen dom. Want ons geld wordt bij iedere transactie belast, en of mensen voor het 24 ANBO

“Het is niet uit te leggen dat je werken op die manier zou bestraffen” geld dat ze doorgeven gewerkt hebben is ook nog maar de vraag. uit dergelijke argumenten blijkt dat mensen toch weinig boodschap hebben aan het collectief. Dat ze vooral bezig zijn met hun eigen bloedlijn en vinden dat alles in de familie moet blijven. Middeleeuws denken, eigenlijk.” UW DERDE VOORSTEL GAAT OVER HET BELASTEN VAN PENSIOENEN. VOLGENS U ZOU DAT NIET IN DE UITKERINGSFASE, MAAR AL IN DE OPBOUWFASE MOETEN WORDEN BELAST. WAAROM IS DAT EERLIJKER? “Op dit moment is het zo dat je pensioen belast wordt op het moment dat het wordt uitgekeerd. Niet op het moment dat je het verdient. Voor mensen met hoge inkomens levert dat een enorm voordeel op. Want als jij een hoog inkomen hebt, dan zit je op het moment dat dat geld binnenkomt in een hoge schijf. Maar het wordt pas belast op het moment van uitkering, en dan zit je in een lagere schijf en draag je dus minder af. Daar komt nog bij dat pensioenpotten onbelast renderen. Dus hoe hoger je inleg, hoe hoger je onbelaste rendement. Er zijn veel manieren waarop ons pensioenstelsel de ongelijkheid groter maakt. De grootste ongelijkheid zit hem misschien nog wel in het feit dat mensen met een hoog inkomen veel ouder worden,

DOSSIER BELASTING en dus langer in goede gezondheid kunnen genieten van hun pensioen. Daar kun je niet zo makkelijk iets aan doen, maar aan hoe we pensioenen belasten wel.” U STELT DAT UW VOORSTELLEN AMBITIEUS ZIJN. MAAR ZE ZIJN ALLEMAAL DOORBEREKEND EN HAALBAAR. WELKE VAN UW VIJF VOORSTELLEN IS HET MAKKELIJKST IN TE VOEREN, DENKT U? “In voorstel twee schrijf ik onder andere over het invoeren van een warme lunch op school. Dat is natuurlijk makkelijk te doen, en dat gebeurt ook al. Een middenschool invoeren is ook niet onmogelijk. Verder pleit ik daar voor het afschaffen van artikel 23 van de Grondwet, waarin staat dat zorg voor en toezicht op het onderwijs een taak is van de overheid en het geven van onderwijs vrij is. Je zou daar een pennenstreep door kunnen zetten, maar politiek gezien is dat vrij moeilijk. Hetzelfde geldt voor een jubelton voor iedereen: dat is slechts een simpele transactie, maar politiek gezien heel lastig.” ALS U ZELF MOCHT KIEZEN EN HAALBAARHEID WAS GEEN FACTOR, MET WELK VAN UW VOORSTELLEN ZOU U DAN BEGINNEN? “Het klinkt misschien heel saai, maar dat zou mijn voorstel zijn om winst uit vermogen en erfenissen net zo zwaar te belasten als inkomen uit werk. Ons huidige belastingstelsel is oneerlijk, onuitlegbaar en ingewikkeld. Ik vind het echt een fundamenteel onrecht. Als ik de factor haalbaarheid meeneem in mijn beslissing, zou ik kiezen voor de maatschappelijke diensttijd.” MET DE AFGELOPEN VERKIEZINGEN IN HET ACHTERHOOFD IS DIT WELLICHT HET MOMENT OM UW BOEK NOG EXTRA ONDER DE AANDACHT TE BRENGEN. DOET U DAT OOK? “Nee. Mensen mogen ideeën uit mijn boek gebruiken, maar ik ga het niet nog toelichten. Over de ongelijkheid in Nederland heb ik een serie gemaakt en een boek geschreven. Ik woon nu in Zweden en ben veel bezig met de invloed van social media. Ook een heel belangrijk onderwerp, waar je misschien sneller resultaat boekt. Ik blijf altijd wel bezig met de grote onderwerpen in Nederland, maar voorlopig ga ik niet de politiek in. Iemand anders mag het stokje overnemen.”

MAAK KANS OP EEN EXEMPLAAR

Sander en de brug

Vijf voorstellen voor een eerlijker Nederland Sander Schimmelpenninck (1984) is journalist, presentator en oprichter van Tonny Media. Hij was hoofdredacteur van Quote, is presentator van De Zelfspodcast en columnist van de Volkskrant. In de VPRO-serie ‘Sander en de kloof’ stelt Schimmelpenninck de ongelijkheid in Nederland aan de kaak. In ‘Sander en de brug’ beantwoordt hij de vraag die hij daarna uit alle hoeken kreeg: wat kunnen we eraan doen? Zijn vijf voorstellen voor een eerlijker Nederland zijn: 1. Belast inkomen uit vermogen en erfenissen net zo zwaar als inkomen uit werk 2. Hervorm het onderwijs 3. Belast pensioen eerlijk 4. Geef iedere 25-jarige een jubelton 5. Voer een maatschappelijke diensttijd in voor jongeren In samenwerking met de auteur en zijn uitgeverij mogen we drie exemplaren weggeven. Wilt u daar kans op maken? Mail dan naar: contact@anbo.nl

ANBO 25

FEITEN & CIJFERS

Feiten en cijfers over uw belasting Belastingen zijn verplichte heffingen van de overheid aan inwoners en instellingen. Belastingen worden door een regering geheven over inkomsten, uitgaven en bezit. Het primaire doel is het genereren van inkomsten voor de overheid, waarmee openbare voorzieningen in stand gehouden kunnen worden. Wij betalen met zijn allen veel belasting in Nederland. In 2022 vloeide meer dan 244 miljard euro belastinggeld in de staatskas.

€

Directe belastingen Weet u eigenlijk wanneer u belasting betaalt? Natuurlijk, als u de aanslag inkomstenbelasting ontvangt, is dat meteen zichtbaar. Omdat u deze zelf afdraagt, noemen wij dit een directe belasting. En om hoeveel geld gaat dat nu eigenlijk? De verwachting voor 2023 is dat wij met z’n allen ruim 80 miljard euro aan inkomstenbelasting betalen. Per inwoner in Nederland is dat dus ruim 4.440 euro. Andere voorbeelden van directe belastingen zijn: • Loonheffing: op inkomen dat u van een organisatie krijgt, wordt loonheffing ingehouden. Dat kan gaan over uw pensioen, uitkering of over uw loon. In de loonheffing zitten twee onderdelen; de loonbelasting en de premies volksverzekeringen (Wlz en Anw voor gepensioneerden, werknemers en anderen betalen ook voor de AOW). • Dividendbelasting: als u aandelen heeft gekocht, kunt u dividend uitgekeerd krijgen. Bij Nederlandse aandelen gaat verplicht 25% belasting af; de dividendbelasting. Ook op buitenlandse aandelen kan belasting worden ingehouden. • Schenkbelasting: geeft u geld aan anderen (kinderen of kleinkinderen bijvoorbeeld) of aan een goed doel, kan de ontvanger schenkbelasting verschuldigd zijn. Dat hangt van de hoogte van de schenking af. 26 ANBO

• Erfbelasting: deze moet u betalen als u een erfenis krijgt. Hoeveel dat is, hangt mede af van de hoogte van de erfenis. • Belasting over uw vermogen: uw vermogen is de waarde van uw bezittingen minus uw schulden. Uw eigen huis waar u woont, hoort daar niet bij. Een deel van het vermogen is belastingvrij. Voor 2024 is dat € 57.000 per persoon. Over het meerdere betaalt u belasting. • Kansspelbelasting: een belasting die deelnemers van kansspelen moeten betalen over hun gewonnen prijzen. Ook organisatoren van kansspelen moeten kansspelbelasting betalen over het voordeel dat zij behalen met het kansspel. De Staatsloterij heeft netto prijzen; daar is de kansspelbelasting al ingehouden. Bij de Postcodeloterij bijvoorbeeld niet. Het tarief voor 2024 is 30,5%.

FEITEN & CIJFERS

Indirecte belastingen Het bekendste voorbeeld van indirecte belasting is de btw (oftewel: belasting over toegevoegde waarde). Iedere keer als u in de winkel iets koopt, zit in de verkoopprijs btw berekend. In 2023 zullen wij de schatkist spekken met een kleine 78 miljard euro aan btw. Per persoon is dat ruim € 4.330. Inkomsten uit andere indirecte belastingen zijn:

• 11 miljard accijns over brandstof, tabak en alcoholhoudende dranken • 7,4 miljard aan accijnzen op benzine en andere minerale oliën (paraffine of petroleum komt veel in verzorgingsproducten voor) • 1,5 miljard aan belastingen op personenauto’s en motorrijwielen (afgekort: bpm) • 6 miljard aan motorrijtuigenbelasting

Waar gaat ons belastinggeld heen? De overheid besteedt dat geld aan zaken die voor onze maatschappij van belang zijn. In 2022 ging een bedrag van 148,9 miljard euro naar sociale bescherming. Onder deze vlag vallen bijvoorbeeld ouderdom, sociale uitsluiting en armoedebestrijding. Zo reserveerde het kabinet de afgelopen periode een bedrag van 17 miljard om de koopkracht van mensen met een laag of een middeninkomen te verbeteren. Andere grote begunstigde sectoren zijn:

• Zorg (84,6 miljard) • Onderwijs (48,4 miljard) • Veiligheid en openbare orde: (18 miljard) • Defensie (12,6 miljard)

Begrotingstekort

Controle

De snelle rekenaar ziet al dat de uitgaven hoger zijn dan de inkomsten uit belastingen. We noemen dat het begrotingstekort. Het totaal van de begrotingstekorten vormt de staatsschuld of overheidsschuld. Aan het einde van het tweede kwartaal van 2023 was dat tekort 470 miljard euro. De overheid kan een staatsschuld dekken door geld te lenen bij particulieren, bedrijven, organisaties en andere landen. Dit gebeurt meestal door de uitgifte van staatsobligaties.

De Algemene Rekenkamer controleert de inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid. De Rekenkamer moet de jaarverslagen en het Financieel Jaarverslag van het Rijk (FJR) goedkeuren. Vervolgens kan de minister van Financiën ze aan de Tweede Kamer aanbieden op Verantwoordingsdag.

Gemeentelijke belastingen en heffingen Eén soort belasting laten we hierboven buiten beschouwing. Gemeenten halen ongeveer een zesde deel van hun inkomsten uit gemeentelijke belastingen, zoals de onroerende zaakbelasting (OZB), toeristenbelasting, parkeerbelasting, bouwleges en hondenbelasting. Gemeenten verwachten dit jaar in totaal 12,2 miljard euro te ontvangen uit gemeentelijke belastingen en heffingen.

Naast belastingen betaalt u natuurlijk ook premies voor uw zorgverzekering, voor de Wlz (Wet langdurige zorg), en andere sociale premies. Het laatste overigens alleen als u de AOW-leeftijd nog niet hebt bereikt en werkzaam bent. Ook deze cijfers vormen geen onderdeel van dit artikel.

Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek, Rijksoverheid.nl, Rijksfinanciën.nl

ANBO 27

ANBO-lid Timy van Dijk en ANBO-vrijwilliger Jan Berk

“Het persoonlijke contact, dat is het allerbelangrijkste” ANBO-lid Timy van Dijk (79) krijgt al jarenlang hulp van belastinginvulhulp Jan Berk (73). Als alleenstaande moeder van een gehandicapte dochter is ze erg dankbaar voor wat Berk voor haar doet. De twee hebben een bijzondere band. TEKST FLEUR AKERSLOOT FOTO’S BABS VAN GEEL

28 ANBO

DOSSIER BELASTING

“Het gevoel dat ik op Jan en ANBO kan rekenen is onbetaalbaar” “Ik ben altijd hoofd financiën geweest bij de gemeente”, vertelt Berk. “Toen ik stopte met werken en lid werd van ANBO dacht ik: die kennis kan ik gebruiken om andere leden te helpen. Dat doe ik nu al 15 jaar.” Met dit werk komen belastinginvulhulpen achter de voordeur. Volgens Berk is dat het belangrijkste onderdeel. “Mensen voelen zich door het persoonlijke contact gezien en gehoord en durven vragen te stellen die ze anders niet zo makkelijk stellen. Mensen maken zich het meest ongerust over de dingen die ze niet snappen. En zodra dat op orde is, geeft dat rust.” MOEILIJKE BRIEVEN “Ik ben belastinginvulhulp, maar ik kom natuurlijk ook andere zaken tegen. Dan zorg ik ervoor dat het Adviesteam van ANBO voor verdere ondersteuning zorgt. Bijvoorbeeld via een ANBO Consulent.” Berk is er druk mee, hij heeft jaarlijks zo’n 70 mensen waar hij de belasting voor invult. “Het is dankbaar werk en de hele dag thuis zitten, dat is niks voor mij. In de maanden maart en april ben ik er vooral druk mee. Dan kom ik bij de mensen thuis en al die persoonlijke gesprekken, dat is hartstikke leuk.” Zo komt Jan ook al 15 jaar bij ANBO-lid Timy van Dijk thuis. PAPIEREN PARAAT “Heerlijk dat Jan aan huis komt, dan kan ik lekker thuisblijven. Wat financiën betreft hou ik alles zelf bij, maar ik ben niet boekhoudkundig genoeg om te doen wat Jan doet. Eén à twee keer per jaar zitten we samen om tafel. Dan zorg ik dat alle benodigde papieren er zijn. Inmiddels weet ik welke papieren ik paraat moet hebben. En

elke keer krijg ik toch een paar honderd euro terug van de belasting. Dat is toch mooi? Ik maak veel kosten voor mijn gehandicapte dochter, ik moet haar voorrijden voor het ziekenhuis en ophalen van de dagopvang. Ze is al 50, en als je downsyndroom hebt krijg je op die leeftijd klachten. Ik heb veel zorgen over haar.” ONBETAALBAAR Dat Jan een grote steun en toeverlaat voor mevrouw Van Dijk is, dat blijkt. “Kijk, het gaat over belastingpapieren invullen, maar je komt bij iemand achter de deur en dan kom je erachter dat je bij veel meer kan helpen,” aldus Jan. Timy: “Ik ben heel blij met Jan en ik hoop dat hij dit nog lang voor mij kan blijven doen. Het gevoel dat ik op Jan en ANBO kan rekenen, dat is onbetaalbaar.”

Wilt u ook graag gebruikmaken van de ANBO Belastinghulp? Bel daarvoor op werkdagen tussen 10.00 uur en 17.00 uur met 0348 46 66 66. Mail naar: ledenservice@anbo.nl of kijk voor meer informatie op www.anbo.nl/belastinghulp

ANBO 29

30 ANBO

Advertentie

Een bed voor het leven?

Heerlijk uitgerust wakker worden en ook nog makkelijk uw bed open schoonmaken? Ontdek het comfort en gemak van een levensloopbestendig bed voor nu én later.

Gratis brochure? Bel 0341 277 010 of ga naar www.well-fair.nl

Lees op Trustpilot

ruim 1.000

klantervaringen ANBO 31

DOSSIER BELASTING

Laat geen geld liggen bij de Belastingdienst

Hoewel we het onderwerp vaker hebben besproken in dit magazine, brengen we het nogmaals onder uw aandacht: veel gepensioneerden laten geld liggen door geen aangifte inkomstenbelasting te doen. ‘Het heeft voor mij geen zin om aangifte te doen, ik heb geen aftrekposten’ horen wij regelmatig. Toch moet ook u aangifte doen. Want er valt meestal iets terug te halen.

Veel gepensioneerden hebben helemaal geen aftrekposten nodig om toch geld terug te krijgen. De meeste gepensioneerden hebben meer dan één inkomen; de AOW en een aanvullend pensioen. En door ons belastingstelsel is één ding zeker. Als je meer 32 ANBO

dan één inkomen hebt, klopt de loonheffing die is ingehouden niet. Bij lage inkomens betekent dat vrijwel altijd dat er te veel loonheffing is ingehouden. De enige manier om dat terug te krijgen? Aangifte inkomstenbelasting doen!

DOSSIER BELASTING WAAROM KLOPT DIE LOONHEFFING EIGENLIJK NIET? Daarvoor moeten we het belastingstelsel uitleggen. Het bedrag dat u moet betalen wordt door twee onderdelen bepaald. Het eerste is het tarief, het tweede de heffingskorting. Het tarief is het percentage aan belasting en premie volksverzekeringen dat u over uw inkomen verschuldigd bent. De heffingskorting is de korting die u krijgt op het verschuldigde bedrag. De hoogte van die korting hangt af van de hoogte van uw inkomen én van uw leeftijd. En bij gepensioneerden met een laag inkomen is het totaalbedrag van de korting vaak hoger dan de belasting die ze moeten betalen. Bij twee of meer inkomens houdt één van de uitkerende instanties rekening met de heffingskorting. Voor gepensioneerden is dat de SVB (Sociale Verzekeringsbank). Dat betekent in de praktijk dat geen loonheffing wordt ingehouden op de AOW. Een deel van de heffingskorting gebruikt u dan niet. Het pensioenfonds houdt op elke euro de loonheffing in. Waarbij ze geen rekening kunnen houden met het deel van de korting dat u niet hebt gebruikt. Alleen via de aangifte inkomstenbelasting kunt u het niet-gebruikte deel alsnog laten verrekenen. REKENVOORBEELDEN Een voorbeeld van een gehuwde AOW’er, geboren vóór 1 januari 1946. Naast de AOW ontvangt deze persoon in 2023 een aanvullend pensioen van € 5.571. Op de AOW is geen loonheffing ingehouden, op het aanvullend pensioen is € 1.068 loonheffing ingehouden.

Vullen we de aangifte inkomstenbelasting in, dan zien we dat de Belastingdienst de ingehouden loonheffing terug zal betalen. Op basis van het inkomen is namelijk geen belasting en premie volksverzekeringen verschuldigd. De teruggave is een dertiende maand AOW!

Ook als sprake is van een hoger inkomen, kan het systeem van de heffingskortingen leiden tot een teruggave. Niet van de volledige loonheffing, maar wel van een deel. In dit voorbeeld heeft de betrokkene naast de AOW een aanvullend pensioen van € 18.000. Hierop is een bedrag van € 3.432 ingehouden.

En als we deze cijfers in de aangifte verwerken, blijkt dat de betrokkene recht heeft op een teruggave van 825 euro.

WILT U WETEN OF U OOK RECHT HEEFT OP EEN TERUGGAVE? Maak gebruik van de ANBO Belastinginvulhulp. Bel daarvoor op werkdagen tussen 10.00 uur en 17.00 uur met 0348 46 66 66.

ANBO 33

Advertentie

UW HUIS BLIJFT UW THUIS

Nu met 0% BTW* Met een S200 traplift Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TKE, eerder bekend als thyssenkrupp, werden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.

Meer informatie over product of actie? Bel 0800-5003 of ga naar www.trapliften.nl * Op een nieuwe S200 traplift. Actie onder voorwaarden, zie trapliften.nl

DOSSIER BELASTING

ANBO’S BELASTINGEXPERT ALEX VAN SCHERPENZEEL TIJDENS HET WEBINAR VAN VORIG JAAR.

Doet u mee aan ons belastingwebinar?

Op donderdag 7 maart kunt u deelnemen aan een nieuw belastingwebinar. De digitale bijeenkomst vindt plaats van 11.00 tot 12.00 uur. Tijdens het webinar vertellen ANBO’s belastingexperts Alex van Scherpenzeel en Henk Schellevis en belastinginvulhulp Erik Couturier meer over belasting in het algemeen en toeslagen in het bijzonder. Denk daarbij aan de zorg-, huuren energietoeslag. Ziet u op tegen het aanvragen van toeslagen? Dan bent u niet alleen; heel veel mensen ervaren hetzelfde. Tijdens het webinar vertellen we hoe ANBO u kan helpen. Ook krijgt u meer achtergrondinformatie over toeslagen.

Alle toeslagen zijn bedoeld voor mensen met een laag inkomen. In algemene zin wil ANBO dat de inkomensgrens voor toeslagen structureel omhoog gaat. Door de relatief lage inkomensgrenzen voor huuren zorgtoeslag komen mensen met een modaal inkomen niet voor een toeslag in aanmerking. Terwijl zij wel de hogere kosten moeten betalen. Een verhoging van de inkomensgrens zorgt ervoor dat mensen met een modaal inkomen voor een toeslag in aanmerking komen.

Aanmelden WAT IS EEN WEBINAR? Een webinar is een onlinebijeenkomst. Iedereen neemt van achter zijn eigen computer, smartphone of tablet deel aan het event. Het woord webinar is een combinatie van de woorden web en seminar, een omvangrijke bijeenkomst rond een bepaald onderwerp.

Voorafgaand, tijdens en na het webinar is het uiteraard mogelijk om vragen te stellen. Meer informatie vindt u op: anbo.nl/webinar-belastinghulp-2024

U kunt zich op die websitepagina ook aanmelden voor dit webinar. We zien u graag op donderdag 7 maart.

ANBO 35

OP DE FOTO VAN LINKS NAAR RECHTS: ANBO-LID MEVROUW SCHURING-GORTER, VRIJWILLIGER LIENA VEENSTRA EN LID MEVROUW GROEN-GORTER.

ANBO-vrijwilliger Liena Veenstra en geholpen leden

“ Wij zijn niet zo van de cijfertjes” Twee zussen en een zeer bevlogen belastinginvulhulp, dat blijkt een recept voor een gezellige dag. “We hebben altijd zoveel lol, we lachen wat af.” Maar naast plezier worden de belastingpapieren van ANBO-leden mevrouw Groen-Gorter (78) en mevrouw Schuring-Gorter (75) ondertussen piekfijn in orde gemaakt door Liena Veenstra. TEKST FLEUR AKERSLOOT FOTO’S BABS VAN GEEL

36 ANBO

Sinds de echtgenoot van mevrouw Groen-Gorter is overleden, schiet ANBO’s Liena Veenstra (82) te hulp om de belastingaangifte te doen. “Mijn man deed dat altijd en ik ben niet zo van de cijfertjes”, vertelt mevrouw Groen-Gorter. Mevrouw Groen-Gorter was zo te spreken over de zorgvuldigheid van Liena, dat later ook haar zus mevrouw Schuring-Gorter aanschoof. Samen rijden ze één à twee keer per jaar naar Liena toe met alle papieren. “Dan halen mijn zus en haar man mij op, ik ben dan de prinses en mag voorin zitten, haha. Mijn zwager noemen we dan onze privéchauffeur.”

DOSSIER BELASTING

”Wij vertellen iedereen die hulp nodig heeft dat ze bij ANBO kunnen aankloppen” INZETTEN VOOR DE MEDEMENS “Zolang Liena dit blijft doen, zetten we dit zo door”, zegt mevrouw Groen-Gorter. ”Wij vertellen iedereen die hulp nodig heeft dat ze bij ANBO kunnen aankloppen. Dat is toch geweldig, dat dat kan?” Liena is 82 jaar en heeft altijd keihard gewerkt. Jarenlang in het ziekenhuis en in de horeca. “Tot ik niet meer kon lopen en werd afgekeurd. Ik heb toen anderhalf jaar plat moeten liggen. Toen heb ik me voorgenomen, als ik ooit weer kan lopen, ga ik me inzetten voor de medemens. Ik help alle mensen, ook mensen uit de buurt die problemen hebben.” DOE BELASTINGAANGIFTE Inmiddels is ze al bijna dertig jaar nauw betrokken bij ANBO. Ze is er in de belastingperiode wel 60 uur in de week mee bezig. Liena is voor ANBO-leden, maar ook voor vrienden, familie en buurtgenoten het belastingorakel. “Rond maart en april ga ik bij de mensen langs of ze komen naar mij.” Zo ook de twee zussen. Ze weten inmiddels precies welke papieren ze klaar moeten hebben liggen. En dan stelt Liena ze een heel rijtje vragen. “Heb je ziektekosten gemaakt, heb je hulpmiddelen gebruikt, enzovoorts. Want die kosten moet je wel opgeven. Heel veel mensen weten niet dat ze zorgkosten kunnen opvoeren. En dat wil Liena iedereen op het hart drukken. “Doe alsjeblieft belastingaangifte. Ook als je geen belasting betaalt en alleen AOW krijgt. Je kunt tegemoetkoming specifieke zorgkosten (TSZ) krijgen. Dat kan oplopen, soms zelfs wel tot honderden euro’s.”

LEVENSLUST EN ENERGIE Waar ze op haar leeftijd de energie vandaan haalt om iedereen te hulp te staan, legt ze ons uit. “ANBO heeft mij na mijn scheiding heel warm omarmd en de belastingperiode is mijn redding geweest toen mijn vriend overleed. Ik moest er zijn voor de mensen, en de mensen waren er voor mij. Daar ben ik dankbaar voor. Zij geven mij levenslust en energie. Zolang mijn hoofd goed is, blijf ik werken en me inzetten voor de medemens.”

Ook vrijwilliger worden? Wilt u ook graag belastinginvulhulp worden en andere leden helpen? Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/belastinginvuller

of neem telefonisch contact op met 06 13 34 20 85 of 0348 46 66 90.

ANBO 37

DOSSIER BELASTING

Belastinghulp bij u thuis

ANBO helpt u bij de aangifte inkomstenbelasting

De jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting komt er weer aan. Ziet u daar tegenop? Dan bent u niet de enige. Veel mensen vinden het bijvoorbeeld lastig om met de computer aangifte te doen. ANBO helpt u thuis met het invullen van de aangifte. Ook checkt ANBO mogelijke huuren zorgtoeslag. Zo weet u zeker dat alles goed wordt ingevuld.

38 ANBO

Heeft u hulp nodig bij het (digitaal) invullen en indienen van uw belastingaangifte? Of bij het aanvragen van huuren/of zorgtoeslag? Meld u aan voor de Belastinghulp. Er komt dan een opgeleide vrijwilliger bij u thuis om te helpen. DE VOORDELEN VAN ANBO BELASTINGHULP: • Hulp van een goed opgeleide vrijwilliger bij u thuis • Hulp bij het (digitaal) invullen, controleren en indienen van uw aangifte inkomstenbelasting • Een gratis check van uw recht op zorgen/of huurtoeslag • Waar nodig hulp bij het aanvragen van uitstel • U laat geen geld liggen • Meer dan 60% krijgt geld terug • De waardering voor deze belastinghulp is een 8,8

DOSSIER BELASTING AKKOORD Vraagt u voor de eerste keer hulp? Dan zal de vrijwilliger u vragen om een privacyverklaring in te vullen. Met deze verklaring gaat u akkoord met het verlenen van onze hulp. Dit ten behoeve van de privacywet (AVG). De invuller zorgt ervoor dat u tijdig in het bezit bent van deze Verklaring en vult deze samen in tweevoud met u in. De verklaring nemen wij op in de ledenadministratie, het andere exemplaar blijft bij u voor uw eigen administratie Bent u al eerder geholpen, dan heeft u vorig jaar deze verklaring al ingevuld. Heeft u interesse? Volg dan hiernaast het stroomschema en meld u aan. Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/belastinghulp

Zo regelt u de Belastinghulp

Nee

TIP VAN EEN LID “Ook als u altijd uw aangifte inkomstenbelasting zelf doet, kan het nuttig zijn om één keer gebruik te maken van deze service. U weet dan zeker dat u geen geld laat liggen. Ook kan de belastinginvulhulpen nagaan of u recht hebt op huuren zorgtoeslag.”

ga naar 2

ga naar 3

Neem contact op met de ANBO Belastinghulp. Die is iedere werkdag telefonisch bereikbaar, van 09.00 tot 17.00 uur, via 0348 46 66 66. Of via e-mail: ledenservice@anbo.nl. U krijgt dan de contactgegevens van een vrijwilliger bij u in de buurt. U neemt zelf contact met de vrijwilliger op voor het maken van een afspraak.

Klaar voor het nieuwe invulseizoen Alle belastinginvulhulpen doorlopen een scholingsprogramma. Na succesvolle afronding ontvangen ze een certificaat én een ANBO-pas met pasfoto. Ze zijn dan klaar voor het nieuwe invulseizoen. Wanneer een belastinginvulhulp bij u op huisbezoek komt, kan hij zich identificeren met die pas. Vraag hier gerust naar. De invuller mag maximaal twaalf euro onkostenvergoeding vragen plus vijf euro extra als sprake is van een fiscaal partner die geen lid is van ANBO.

Bent u in 2023 ook door de ANBO Belastinghulp geholpen?

Wilt u dat dezelfde vrijwilliger u in 2024 weer helpt?

Nee

ga naar 2

ga naar 4

Neem contact op met de betreffende vrijwilliger voor het inplannen van de afspraak. Vraag wel of hij nog actief is voor ANBO. Is dit niet het geval of heeft u zijn gegevens niet meer, neem dan contact op met de ANBO Belastinghulp via 0348 46 66 66 (iedere werkdag van 09.00 tot 17.00 uur). Of via e-mail: ledenservice@anbo.nl. Geef de naam van de vrijwilliger door en wij geven u de contactgegevens. Is uw voorkeur niet meer beschikbaar, dan geven we de gegevens van een ander. In beide gevallen neemt u zelf contact op.

*Buiten de eenvoudige aangifte valt inkomen uit aanmerkelijk belang box 2, winst uit onderneming en inkomsten als zzp-er. Buitenlandse pensioenen horen wel tot de eenvoudige aangifte. Ander buitenlandse inkomsten en buitenlandse bezittingen niet. Als u geen eenvoudige aangifte heeft, kan ANBO u helaas niet helpen. Onze vrijwilligers zijn daar niet voor opgeleid. Meer informatie: anbo.nl/belastinghulp ANBO 39

Advertentie

Profiteer nu van 7,50 korting per levensjaar!

7,50

korting* per levensjaar

Tel uit uw winst! Profiteer nu van 7,50 euro korting per levensjaar.

Rekenvoorbeeld Margriet is 78 jaar. 78x7,50 = 585 euro korting

⎷ Uw leeftijd

78 jaar

⎷ Uw korting

7,50 euro

Deze korting geldt op geselecteerde modellen. Kijk op velderhof.nl/algemene-voorwaarden voor de actievoorwaarden.

Korting totaal

Leeftijds korting

Scherp geprijsd

Leeftijds korting

585 euro

Scherp geprijsd

Sta-op stoel Tirso

Relaxstoel Bologna

Relaxstoel Rimini

Verstelbare bank Palermo

Sta-op stoel Milano

2369,- v.a. 1784,-

1570,- v.a. 985,-

nu al v.a. 845,-

1635,- v.a. 1050,-

nu al v.a. 695,-

Bekijk de gehele collectie op www.velderhof.nl of vraag de gratis brochure aan via 0499 - 729 366

gratis thuis proef zitten?

U vindt ons door heel Nederland!

⎷ Wij komen langs voor een afspraak ⎷ Persoonlijk advies op maat ⎷ Vrijblijvend stoelen naar keuze thuis uitproberen

⎷ Kleuren en stoffen in uw eigen interieur bekijken

⎷ Mogelijkheid voor een leenstoel 4,7/5

www.velderhof.nl

Alphen a/d Rijn

Haren

Amstelveen - NIEUW

Heerhugowaard

Apeldoorn

Laren

Best

Neerbeek

Breda

Purmerend

Delden

Velp

Doetinchem

Vught

Goes

Zeist

Ga voor meer winkelinformatie naar: www.velderhof.nl/winkels

VVV

C AD E

AU K A

AR T

Laat anderen ook profiteren van het ANBOlidmaatschap!

Maak ie mand en ont vang e lid en V Cadea ukaart VV van

€15 Kent u iemand die de hulp van ANBO ook goed kan gebruiken?

Laat hem of haar voordelig kennismaken met ANBO. Dat kan nu voor slechts € 29,95*. anbo.nl/lidwerftlid

of bel 0348 46 66 66

* Het nieuwe lid betaalt dit introductietarief voor het eerste jaar. Daarna is het ANBO-lidmaatschap € 4 per maand.

JA, ik maak iemand lid en krijg een VVV Cadeaukaart cadeau Voornaam

Tussenvoegsel

Achternaam

Postcode

JA, ik word lid van ANBO voor het instaptarief van €29,95 (normaal € 48)* Heer

Mevr.

Voorletters

Achternaam

Huisnr.

Geboren op:

Straat

Lidnummer

Postcode

E-mailadres

Datum

Geef uw gegevens bij voorkeur door via anbo.nl/lidwerftlid Of vul de bon in en stuur deze naar: ANBO o.v.v. ‘LWL’, Postbus 2012, 3440 DA Woerden.

Handtekening

Huisnr.

Woonplaats

VOORWAARDEN Actie geldt tot en met 12 maart 2024. Eén VVV Cadeaukaart per geworven lid. Hoe meer leden, des te meer bonnen.

Tussenvoegsel

Telefoonnummer

LWLI_01_MAG1_ANBMAG_2405_I

HUIDIG ANBO-LID

GEZONDHEIDSZORG

“Tweederde van de 80-plussers is helemaal niet kwetsbaar” De afgelopen eeuw is het aantal 65-plussers in Nederland meer dan vertienvoudigd: van 300.000 in 1900 tot 3.600.000 in 2023. Over deze bevolkingsgroep bestaan veel vooroordelen – vaak negatief. Klinisch geriater en internist ouderengeneeskunde Hanna Willems ziet juist de mooie kanten van ouder worden. En zij weet ook: een groot deel van de ouderen is helemaal niet kwetsbaar. TEKST MARIJE REMMELINK

Hanna Willems is klinisch geriater en internist ouderengeneeskunde in het Amsterdam UMC. Ze behandelt voornamelijk ouderen die gevallen zijn en botbreuken hebben. “Ik hou van werken met ouderen. Het gesprek met hen is vaak heel waardevol en relevant. Want het gaat om grote keuzes. Kiezen tussen leven of dood, tussen leven toevoegen aan de jaren of jaren aan het leven. Wat je belangrijk vindt, wat je nog wilt doen en hoe je de rest van je leven inricht. Binnen de geriatrie komen allerlei problemen voorbij waar ouderen mee te maken krijgen, zowel aan de psychische kant als aan de lichamelijke kant.” 42 ANBO

MEER IN BALANS Daarnaast heeft Willems een sociale blik. Want het kan ook met iemand niet goed gaan omdat een netwerk mist, of omdat er een kind of partner overlijdt. Opeens lukken bepaalde dingen niet meer en ontstaan er problemen. Of gaan mensen vallen. “Vallen is vaak een rode vlag, een duidelijk signaal dat iets niet goed gaat”, ziet Willems. “Mensen horen niet te vallen. Onderzoeken waar het precies misgaat en daar hulp bij bieden, is het grootste onderdeel van mijn vak. Daar komen altijd meer thema’s bij kijken: hoe gaat het met je geheugen, wat speelt er thuis, hoe heb je je leven georganiseerd, ben je daar blij mee, zijn er dingen die je niet meer kan, of echt niet meer wil? Ik word blij van dat totale dokteren. Er zijn veel vooroordelen over ouderen, en veel daarvan zijn negatief. Ik probeer juist altijd te focussen op wat er fijn is aan ouder worden. Als je ouder bent, heb je nu eenmaal meer levenservaring. Dat maakt je wijzer, je kunt beter relativeren, betere keuzes maken en je bent meer in balans.” VITALE VEROUDERING In onze samenleving heerst het beeld dat alle ouderen kwetsbaar zijn. “Maar”, zo stelt Willems, “tweederde van de 80-plussers is helemaal niet kwetsbaar. Dat vergeten we soms. Er zijn een heleboel vitale ouderen, en er komen er de komende jaren steeds meer bij.” Dat zijn mensen die wel degelijk voelen dat ze ouder geworden zijn, maar geen beperkingen ervaren. Ze fietsen, gaan naar de sportclub, maken lange wandelingen, doen boodschappen en hebben geen geheugenklachten. Misschien moet je je boodschappenlijstje opschrijven, omdat je niet alles

GEZONDHEIDSZORG

“Ik focus op wat er fijn is aan ouder worden”

ANBO 43

GEZONDHEIDSZORG direct paraat hebt. En misschien is die ladder een beetje spannend geworden en vraag je iemand om je daarbij te helpen. Maar dat hoort bij vitale veroudering, aldus Willems. DRIE VORMEN VAN KWETSBAARHEID De grootste groep mensen die toch kwetsbaar wordt, is lichamelijk kwetsbaar. Dat zijn vaak mensen die meerdere ziektes tegelijk hebben, zoals diabetes en hart- en vaatziekten of mensen die een beroerte of hartinfarct hebben gehad. Veel van hen hebben flink gerookt of doen dit nog steeds. Deze cluster van aandoeningen zorgt ervoor dat de conditie en daarmee de lichaamsfuncties achteruitgaan. Zij worden met name kwetsbaar in hun mobiliteit.

“Er zijn heel veel vitale ouderen” PROFESSIONELE HULP Andere vormen van kwetsbaarheid zijn cognitieve en sociale kwetsbaarheid. In het eerste geval kun je zo fit zijn als een hoentje, maar je geheugen gaat achteruit, je hebt dementie of je hebt een beroerte gehad. Wie cognitief kwetsbaar is, heeft vaak moeite het overzicht te houden. Dan lukt het huishouden niet meer of worden de financiën een rommeltje. Als je sociaal kwetsbaar bent, lukt het je niet om je netwerk op orde te houden en weet je niet wie je om hulp kan vragen als er een probleem is. Misschien heb je geen (contact met je) kinderen en heb je in je omgeving weinig aanspraak. Mensen die sociaal kwetsbaar zijn, zijn vereenzaamd. Als er wat gebeurt, is er niemand om te helpen, en is direct professionele hulp nodig. MINDER VEERKRACHTIG “De gemeenschappelijke factor van deze drie vormen, is dat het zich altijd uit in functieverlies”, legt Willems uit. “Vaak is er professionele hulp nodig. Ouder worden houdt niet per definitie in dat je kwetsbaar wordt. Soms zijn mensen hun hele leven al kwetsbaar, soms worden ze het pas op hogere leeftijd, als de reservecapaciteit van het lichaam afneemt. Als je op jongere leeftijd kwetsbaar bent, valt dat meer op en wordt er vaker iets geregeld. 44 ANBO

Ook omdat je in het arbeidsproces zit en een netwerk hebt, is de kans op de juiste zorg of ondersteuning groter. Maar zodra je met pensioen gaat, je netwerk kleiner wordt en je minder veerkrachtig bent, openbaart je kwetsbaarheid zich.” SCHADE VAN HET LEVEN Hoewel we het vaak hebben over kwetsbare ouderen, gebruikt Willems het woord kwetsbaar zelf niet. “U heeft schade van het leven, vertel ik mijn patiënten. Dat gebeurt nou eenmaal als je zeventig of tachtig bent. Dan heb je geen babyhuidje meer, is je haar grijs en je hebt een leesbril nodig. Maar ook in je organen zit de schade van het ouder worden. Daar hoef je niet ziek van te worden en dat hoef je ook niet te repareren. Je kunt je grijze haar wel verven zodat je het niet meer ziet, maar het is er nog steeds. Als ik het zo uitleg, begrijpen de meeste mensen het wel.” ‘USE IT OR LOSE IT’ Een deel van deze schade van het leven is wel degelijk omkeerbaar. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mensen die met gewichten trainen, sterker en fitter worden, en daardoor bijvoorbeeld weer beter gaan lopen en minder kans hebben om te vallen. Daarvoor hoef je trouwens niet per se naar de sportschool. “Neem voor het ontbijt en het avondeten een minuutje om op je stoel te zitten en weer op te staan”, tipt Willems. “In het Engels zeggen ze use it or lose it: als je spieren niet gebruikt, vermindert je spiermassa en worden je spieren alsmaar slapper.” KWETSBAARHEID IS NIET BINAIR Veel van de aandoeningen die ouderen kwetsbaar maken, zijn gerelateerd aan leefstijl. Wanneer je je leefstijl verbetert, verbeteren de lichaamsfuncties vaak ook. Blijf bewegen, blijf trainen, blijf lol maken en onderhoud je sociale netwerk is wat betreft Willems dan ook hét advies om te voorkomen dat je kwetsbaar wordt. Daarnaast raadt ze aan om het gebruik van alcohol te beperken. “Alcohol zorgt ervoor dat je slechter slaapt, het vergroot de kans op vallen en je krijgt er maagdarmproblemen van. Ook een minder goed geheugen en somberheid zijn aan alcohol gerelateerd”, stelt Willems. “Daarnaast is het belangrijk om te beseffen: kwetsbaarheid is niet binair. Je wordt niet van de een op de andere dag kwetsbaar. Wees er dus alert op als dingen ineens minder goed gaan. Als stofzuigen

GEZONDHEIDSZORG

“Ouder worden houdt niet per definitie in dat je kwetsbaar wordt”

te zwaar wordt, betekent dit dat je minder krachtig bent geworden. Dan is het dus tijd om actie te ondernemen. Ik zie vaak dat als mensen hun leefstijl verbeteren, hun

Goed voorbereid op toekomstige zorg Dit artikel is de tweede in een reeks over de Nederlandse gezondheidszorg. Met deze reeks willen we u graag informeren en u bewust maken van het belang van goede voorbereiding op toekomstige zorg. Zodat wanneer dat nodig is, u belangrijke beslissingen op basis van de juiste informatie kunt maken.

lichaamsfuncties ook beter worden. Hou je lichaam en je brein aan de gang, ga naar buiten en blijf onderdeel van de maatschappij, dan blijf je zo lang mogelijk vitaal.”

NOG TE VERSCHIJNEN ARTIKELEN IN DEZE REEKS: • Valpreventie (maart 2024) • Zorgplanning (juni 2024) • Behandelgrenzen (augustus 2024) • Levenseinde (oktober 2024) • Nalatenschap/levenstestament (december 2024) • Uitvaart (begin 2025)

EERDER IN DEZE REEKS: Een gebroken heup: wel of niet opereren? (december 2023) U kunt dit artikel teruglezen op:

De artikelen worden ook gepubliceerd op: anbo.nl/toekomstige-zorg

anbo.nl/gebroken-heup

ANBO 45

Advertorial

“In andere EU-landen krijgt u een stuk hogere rentes” Steeds meer Nederlanders zetten hun spaargeld opzij in andere EU-landen. In Frankrijk, Zweden of Estland liggen de rentes om verschillende redenen een stuk hoger dan bij ons. Raisin.nl maakt het eenvoudig om geheel in het Nederlands, vanuit een centraal account en na eenmalige aanmelding, spaarrekeningen te openen. Honderdduizenden spaarders gingen u al voor. IS SPAREN IN HET BUITENLAND WEL VEILIG? Eelco Habets, algemeen directeur van Raisin in Nederland, hoort deze vraag vaker, maar kan iedereen geruststellen. “Gelukkig is sparen in andere EU-landen net zo veilig als bij ons. Op EU-niveau is geregeld dat uw spaargeld overal tot € 100.000 gedekt wordt. Raisin zorgt ervoor dat u niet buiten deze bescherming kunt sparen; ook bieden we alleen rekeningen in euro aan. Dit zorgt voor de veiligheid die uw spaargeld verdient.” HOE HOOG ZIJN DE RENTES IN ANDERE EU-LANDEN? De rentes verschillen van bank tot bank en liggen een stuk hoger dan de rentes die men in Nederland vindt. Op een spaarrekening waar u altijd bij uw geld kunt, ontvangt u tot 3,50% op jaarbasis. Habets heeft nog een tip voor spaarders: “Overweeg ook een deel van

Haal meer uit uw spaargeld via raisin.nl/anbo. Met rentes die oplopen tot 4,20% en een brede keuze aan banken en producten De genoemde rentes gelden op drukdatum 04.01.2024, rentetarief onder voorbehoud van wijzigingen.

uw geld vast te zetten op een spaardeposito. Er zijn al deposito’s met een korte looptijd van slechts drie maanden. Kunt u uw geld een half jaar of langer missen? Dan ontvangt u bij Raisin al een rente van maar liefst 4,20% p.j.” WAAROM IS HET SLIM OM NU EEN REKENING TE OPENEN? De inflatie neemt af, en dat betekent dat de rentestijgingen van de centrale bank hun werk voor een groot deel verricht hebben. Het is onwaarschijnlijk dat de (spaar)rentes nog veel verder gaan stijgen. Dit betekent ook dat het vooral nu slim is om geld vast te zetten in een deposito. Op dag één weet u precies hoeveel u aan het einde van de looptijd uitgekeerd gaat krijgen; en u kiest zelf de looptijd. HOE WERKT RAISIN? Om via Raisin te sparen, opent u op raisin.nl/anbo eenmalig en volledig online uw Raisin-rekening. Daarna kunt u vanuit uw centrale account een of meerdere spaarrekeningen en termijndeposito’s vergelijken en openen. De Nederlandstalige klantenservice staat voor u klaar als u nog vragen heeft. Raisin is geheel gratis voor spaarders en ontvangt een commissie van de partnerbanken.

Advertentie

Langer thuis met een traplift van Otolift Brede kant van de trap blijft vrij Uw trapleuning kan blijven zitten Nieuw, huur & tweedehands Standaard 5 jaar garantie Snelle levering Vrijblijvend thuisadvies Maak vandaag nog een afspraak voor een gratis en vrijblijvend thuisadvies. Omdat elke situatie anders is, maken wij de traplift helemaal op maat. Hoe uw trap er ook uitziet en wat uw wensen ook zijn; samen vinden we altijd de perfecte oplossing.

Stuur mij een gratis informatiepakket Naam Adres Postcode/plaats Telefoon Anbo24

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Koninklijke Otolift Trapliften, Antwoordnr. 17014, 2810 VK Bergambacht

Bel gratis naar 0800 - 444 770 8 of kijk op Otolift.nl

Advertentie

,0 0 9 € Tot

g kortin

s leeftijd

ultiem comfort & gebruikersgemak Wij bieden gratis thuisadvies. Onze adviseurs komen vrijblijvend bij u thuis langs om u kosteloos te informeren.

Traploos in elke hoogte verstelbaar

Op elke hoogte in- en uitstappen

Nederlands product

Makkelijk onder het bed stofzuigen

Volledig verrijdbaar en deelbaar

CO2 neutraal geproduceerd

Een groot gemak met opmaken

365 dagen slaapgarantie

Incl. demontage & afvoer oude bed

0561 - 70 02 24

Gratis brochure

www.bedder.nl

unieke kenmerken van onze hoog/laag boxsprings.

Scan de QR code en ontvang onze brochure met alle

ALTERNATIEVE WOONVORMEN

‘Een onsje welzijn scheelt een kilo zorg’ De woningmarkt zit op slot, wordt vaak gezegd. Ook voor ouderen, omdat er niet voldoende seniorenwoningen zijn. Maar is dat wel zo? Langzamerhand komt er steeds meer variatie in het aanbod. Burgers nemen vaker het heft in handen, maar er zijn ook initiatieven van corporaties en andere marktpartijen. Ieder magazine staan we daarom stil bij een ‘alternatieve woonvorm’. Dit keer bij Het Ouden Huis in Bodegraven. TEKST YVONNE WITTER

Het Ouden Huis is een plek waar vitale ouderen, kwetsbare ouderen én jongeren samenleven en een woongemeenschap vormen. Iedereen woont zelfstandig. Er zijn 24 huurappartementen voor mensen met een laag of middeninkomen en één driekamerappartement dat wordt bewoond door drie studenten. De woningen zijn voor mensen met verpleeghuiszorg, thuiszorg en ook voor mensen zonder zorg. Een mix van bewoners dus.

Karel van Berk en Leonard Smit zijn de twee initiatiefnemers van Het Ouden Huis. Zij wilden graag een fijne woonplek creëren waar het welzijn van mensen voorop staat, vanuit de gedachte: ‘Een onsje welzijn scheelt een kilo zorg’. Zelfstandig wonen, eigen regie houden, maar aandacht en warme zorg dichtbij.’ Daar gaat het om bij Het Ouden Huis. Er zijn concrete plannen voor meerdere locaties in Gouda, Beneden-Leeuwen, Dodewaard, Haastrecht en Montfoort. Kijk voor meer informatie op www.hetoudenhuis.nl

Kennisplatform

ZorgSaamWonen ZorgSaamWonen is een landelijk kennisplatform, opgericht in november 2019. De missie van het platform is om kennis en ervaringen te delen over wonen, welzijn en zorg. ZorgSaamWonen wil het fysieke en sociale domein, de stenen en de mensen, met elkaar verbinden. Kijk voor meer informatie op: www.zorgsaamwonen.nl

ANBO 49

MIJN ANBO

ANBO-website biedt steeds meer Bezwaarschriften en voorbeeldbrieven, antwoorden op vragen, een luisterversie van ANBO Magazine … op onze website vindt u informatie die alleen voor leden is. Hiervoor moet u wel even inloggen op het *Mijn ANBO-gedeelte. Wij laten op deze pagina’s zien wat u als lid allemaal extra krijgt. HANDIGE DOCUMENTEN Als lid van ANBO vindt u op onze website handige documenten zoals voorbeeld bezwaarschriften en voorbeeldbrieven. De voorbeeldbrieven kunt u op de computer invullen. U hoeft vervolgens alleen nog de brief en bijlagen te verzenden. Let u er goed op dat u de brief nog moet personaliseren, door uw gegevens tussen de 50 ANBO

[haakjes] in de brief in te vullen. Verder is het belangrijk dat u de brief aangetekend verstuurt en een exemplaar bewaart voor uw eigen administratie. Op de volgende pagina staat een overzicht van de documenten die u kunt downloaden via: anbo.nl/documenten

BEZWAARSCHRIFTEN • Bijdrage hulpmiddelen • Hoogte zorgbijdrage • Inkomensafhankelijke huurverhoging • Jaarlijkse huurverhoging • Medische keuring rijbewijs • Naheffing parkeerbelasting • Korten huishoudelijke hulp • WOZ-beschikking • Wijziging dagopvang VOORBEELDBRIEVEN • Aanvragen einde toeslagpartner; partner in verpleeghuis • Aanvragen alleenstaande ouderenkorting • Ambtshalve vermindering afkoop lijfrenten • Blijverslening • Incassokosten • Zorgverzoek U vindt er ook de checklist ‘Duurzaam gescheiden leven’. Deze leidraad is bedoeld voor echtparen waarvan één van beiden blijvend opgenomen is in een verpleegof verzorgingshuis. De ander blijft in de eigen koop- of huurwoning achter. De voorbeelddocumenten die door ANBO zijn opgesteld, zijn geschikt voor de meeste situaties. Het kan zijn dat uw situatie afwijkend is en dat u andere wensen heeft. Dan heeft u een aanpak op maat nodig. U kunt daarvoor terecht bij ANBO Advies via: adviesteam@anbo.nl of 0348 46 66 88. ANBO ADVIES Op ons Adviesgedeelte op de website vindt u antwoorden op onder andere de volgende vragen:

• Wanneer heb ik recht op zorgtoeslag? • Heb ik recht op huurtoeslag? • Welke gevolgen heeft het samenwonen voor de hoogte van mijn AOW-uitkering?

Een groot deel van de antwoorden is alleen voor leden volledig te lezen. Ga hiervoor naar: anbo.nl/advies

LEDENVOORDEEL Ook de aanbiedingen op het gedeelte Ledenvoordeel zijn alleen in zijn geheel te zien voor leden. Dat gaat dan voornamelijk over hoe u gebruik kunt maken van een bepaald ledenvoordeelitem. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan kortingscodes. Ga hiervoor naar: anbo.nl/ledenvoordeel

Nog meer speciaal voor u Ook onderstaande onderdelen op onze website zijn alleen beschikbaar voor leden:

ANBO MAGAZINE DIGITAAL U kunt ANBO Magazines digitaal doorbladeren via: anbo.nl/magazine

ANBO MAGAZINE LUISTERVERSIE ANBO Magazines zijn ook te beluisteren via: anbo.nl/magazine

RIJBEWIJSKEURINGSARTSEN Een overzicht van rijbewijskeuringsartsen vindt u op: anbo.nl/rijbewijskeuringarts

COMPLETE ARTIKELEN EN INTERVIEWS Als lid kunt u complete artikelen en interviews lezen. Bijvoorbeeld het recente gesprek met Adriaan van Dis via: anbo.nl/adriaan-van-dis

LID WERFT LID U kunt met een paar klikken iemand anders lid maken van ANBO. U hoeft dan alleen maar de gegevens van het nieuwe lid in te voeren om deel te nemen aan deze actie. Kijk voor meer informatie op: anbo.nl/lidwerftlid

*MIJN ANBO Heeft u nog niet eerder ingelogd op Mijn ANBO? Activeer dan eerst uw Mijn ANBO-account. Op pagina 46 en 47 van ANBO Magazine nummer 5 staat stapsgewijs beschreven hoe u dat doet. Heeft u deze uitgave niet meer? De handleiding kunt u ook vinden op: anbo.nl/handleiding

ANBO 51

ADVERTENTIE

IS UW WONING ÈCHT klaar voor uw oude dag ? Hebt U al gedacht aan een “toiletbril-met-onderdouche” ? Want als het goed schoonmaken van uw onderlichaam moeilijker wordt en U wilt niet afhankelijk zijn van uw partner of hulp, dan is een “wc-met-onderdouche” onontbeerlijk !

NEEM NU EEN SPATOILET® dé beste en meest betrouwbare toiletbril-met-onderdouche

Want wat doet U als U uw onderlichaam niet meer zelf kunt reinigen door ouderdom, ziekte of handicap? Als je dus een ander moet vragen om de billen schoon te maken ? Iedereen vindt dat zeer gênant! DUS blijf zo lang mogelijk zelfstandig met een Spatoilet® en geniet van optimale service…!! Zie het artikel in de Consumentenbond van April 2023

Voordelen van een Spatoilet®: • Verwarmde toiletzitting • Reiniging van Uw onderlichaam met warm water • Vaginale reinigingsfunctie • Ingebouwde föhn voor optimale droging • Massage- en pulsefuncties • EN installatie zonder hakken of breken PLUS • 100% hygiëne • Bespaar tot 90% op toiletpapier • EN nooit meer ‘natte-doekjes’ !

De bediening is uiterst eenvoudig: • Met extra duidelijke afstandsbediening • Instelbaar voor 4 gebruikers • Soft-closing toiletbril

e n Frisse servic Spatoilet – ee in 2021 een t ee op m ij ko bl ... g .V W hij er roeier – waar de toilet met sp zijn vrouw in s n va l va n je ut bo f to is. Door ee ts eken de kuns toiletruimte br . V... mailt Spatoilet. Al af ng tti zi van de dat er nieuwe een telefoontje r nadat Vos snel krijgt hij aa rweg zijn. M erkt de boutjes onde vervangen, w hoort t ef he s je t ile to t de bout he ening die bij sch contact. afstandsbedi ni fo le te r ee is w niet meer. Er aar het lukt van alles, m lossen. De V... probeert te het euvel op om et ni m he volgende dag elt voor om de zondag nog leverancier st n ee komen. Op ar zelf langs te e w schakela tst een nieu rna alles aa wel. Hij plaa w c, w de ger van in de ontvan r kan net op De leverancie . kt er w r ee w e ijzel weer aangekondigd n paar uur. tijd voor de ee n va flinke rit en bij V.... ek op pad. Een br wel een potje n ka t le oi at Sp mentenbond Bron: Consu April 2023

Kortom een heel compleet apparaat voor een uiterst scherpe prijs: • 1040 euro INCLUSIEF installatie. (daar komt ècht geen cent meer bij!) (Bij zelf installeren kost de Spatoilet® 745 euro)

9,7

Probeer de Spatoilet nu DRIE WEKEN, gratis voor niets! U betaalt na de proefperiode. Al meer dan 16 jaar is de Spatoilet een zeer betrouwbaar apparaat en daarom geven wij

5 jaar volledige garantie. Onze klanttevredenheid is hoog en dat willen we zo houden! Kijk voor meer specificaties op SPATOILET.COM

Bel nu voor een installatie-afspraak: 06 531 43 234 of 06 290 43 812

MET MEDEWERKING VAN TELEVISIEZENDER ONS

Nostalgiehoekje

De Elfstedentocht Dit keer staan we stil bij de Elfstedentocht: de tocht der tochten. Heeft u zelf suggesties? Deel ze vooral met ons via: contact@anbo.nl

De Elfstedentocht, bekend als ‘de tocht der tochten’, blijft een nationaal symbool van trots en veerkracht in Nederland. De spanning over de vraag of het doorgaat, de onzekerheid over het ijs, en de historische woorden ‘It giet on!’ van de ijsmeesters, wekken schaatskoorts op bij het Nederlandse volk. Hoewel de laatste tocht meer dan een kwart eeuw geleden plaatsvond, blijft de Elfstedentocht een iconisch evenement.

HILBERT VAN DER DUIM

STARTBEWIJS

De herinneringen aan krakend ijs, schaatsers met ijspegels en enthousiaste toeschouwers langs Friese dorpen zijn levendig. Het is meer dan een nostalgisch schaatsevenement; het is nationale trots. De tocht van bijna 200 kilometer langs elf steden, gestart en geëindigd in Leeuwarden, staat bekend om zijn heroïsche karakter. Ondanks dat er in totaal maar vijftien verreden zijn, blijft de Elfstedentocht belangrijk als immaterieel erfgoed.

EVERT VAN BENTHEM

Met de recente milde winters wordt de kans op een nieuwe Elfstedentocht steeds kleiner. Het blijft duimen voor een nieuwe editie die generaties verbindt. En terwijl we deze winter weer rustig moeten afwachten wat de weergoden ons brengen, ziet u bij tv zender ONS historische beelden van de Elfstedentocht en de mooiste beelden van Nederland in de serie Holland op z’n Allermooist.

DE TOCHT IN 1986

ONS is dé tv-zender voor mensen die nostalgie een warm hart toedragen.

www.kijkbijons.nl

BEELD FOTOCOLLECTIE ANEFO

Kijk voor meer aanbieders en zenderinformatie op www.kijkbijons.nl/waar-te-zien

50 ANBO 53

ACTIEF & BETROKKEN

Mini en Jan gaan graag naar het museum Museum Plus Bus bestaat 15 jaar

Een museum bezoeken is voor de meeste mensen heel eenvoudig. Maar wat als je niet meer zo makkelijk de deur uitkomt? Omdat je niet alles goed kunt zien, in een rolstoel zit of als je wat ouder bent? Dan biedt de Museum Plus Bus uitkomst. ‘Wij nemen senioren mee naar het museum en we laten ze samen iets beleven.’ FOTO SAKE ELZINGA

54 ANBO

Mini en Jan Wolters gingen vroeger overal naar toe. “Op vakanties liepen we bij elke kerk, elke molen en elk museum naar binnen”, vertelt Jan Wolters. Tegenwoordig is eropuit gaan helaas een stuk lastiger. Het echtpaar is al flink op leeftijd en Jan is nagenoeg blind geworden. “Maar, we denken vooral aan wat we wél kunnen doen en dat doén we dan ook.” SAMEN IETS BELEVEN Juist voor mensen als Jan en Mini is er de Museum Plus Bus, vertelt projectcoördinator Dieuwertje Tromp. De bus biedt gratis een geheel verzorgd uitje naar een museum, voor mensen die er niet zelfstandig op uit kunnen.

ACTIEF & BETROKKEN De bus (uitgerust met lift en ruimte voor rolstoelen) brengt de deelnemers naar één van de 15 deelnemende musea, waar ze een mooie rondleiding krijgen. Er vinden ongeveer 300 ritten per jaar plaats. “Wij regelen de entreekaarten en de begeleiding in het museum én we zorgen dat de koffie klaar staat. We zijn zo drempelverlagend en ontzorgend als we maar kunnen zijn.” GROEPSACTIVITEITEN De Museum Plus Bus is 15 jaar geleden bedacht door de toenmalige directeur van het Cobra Museum. “Hij zag wel oudere mensen in zijn museum, maar niet de meest kwetsbare ouderen”, vertelt Tromp. “Juist voor die mensen is kunst belangrijk, want het stimuleert herinneringen en laat je met elkaar praten. Daarnaast is er grote behoefte aan groepsactiviteiten en sociale contacten. Wij nemen senioren mee naar het museum en we laten ze samen iets beleven.” DAG VAN JE LEVEN Het echtpaar Wolters ging eerder dit jaar met de Museum Plus Bus naar het Drents Museum. Ook zij vinden het sociale aspect belangrijk. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor alle andere mensen die er niet meer zo makkelijk op uit kunnen. “Al die mensen die vanwege hun beperking niet of nauwelijks meer aan het sociale leven deelnemen, kunnen op deze manier naar een museum’”, vertelt Jan Tromp. “Daar kunnen ze zomaar de dag van hun leven hebben.” TOERISTISCHE ROUTE Zelf hadden Jan en Mini een geweldige dag in het Drents Museum, vertellen ze. En niet alleen het museum viel in de smaak, ook de busrit er naar toe was onvergetelijk. “Ik ben 22 jaar buschauffeur geweest”, vertelt Jan. “Hoe deze chauffeuse reed was geweldig. Zo rustig en netjes.” Mini vult aan: “En we reden via een mooie, toeristische route naar Assen, al heb ik daar eigenlijk niks van gezien. De buschauffeuse praatte tijdens het rijden zó leuk met alle mensen. Ik was alleen maar bezig met het gesprek.” GEEN ENKEL PROBLEEM Na een kop koffie in het museumrestaurant kregen Jan, Mini en andere senioren een rondleiding door de tentoonstelling Sterven in Schoonheid, over Pompeï.

“Ik zie praktisch niets meer,” vertelt Jan. Maar dat was geen enkel probleem. De mevrouw die ons rondleidde, nam alle tijd voor ons. Ze vertelde heel precies waar iets stond, hoe het eruit zag en welke kleuren en vormen het had. Ik kon het perfect volgen.” Mini: “Hij heeft natuurlijk wel even geprobeerd om sommige objecten aan te raken, omdat hij ze nu eenmaal niet kan zien. Maar dat was toch niet de bedoeling.” Een uitgebreide versie van dit artikel is eerder verschenen in het Drents Museum Magazine

“We denken vooral aan wat we wél kunnen doen en dat doén we dan ook” Museum Plus Bus De Museum Plus Bus rijdt voor groepen senioren die niet in staat zijn om zelfstandig een museum te bezoeken. Jaarlijks trekt de bus er 300 keer op uit naar vijftien bestemmingen. De bus heeft plek voor 35 tot 45 personen, inclusief begeleiders. In de bus is plek voor rolstoelen en rollators. De arrangementen van de Museum Plus Bus zijn met uitzondering van de lunchkosten gratis en worden mogelijk gemaakt dankzij de deelnemers van de VriendenLoterij. De inschrijfperiode voor 2024 is op 1 oktober 2023 geopend. Meer informatie is te vinden op: www.museumplusbus.nl

ANBO 55

GEZOND & VITAAL

Koken en boodschappen: wat als dat niet zo makkelijk meer gaat? Het kan zijn dat zelf boodschappen doen of koken niet zo makkelijk meer gaat. Bijvoorbeeld kort na een operatie, door het overlijden van een partner of omdat lopen en uw evenwicht bewaren moeilijker wordt. In samenwerking met onze partner het Voedingscentrum geven we u een aantal tips en adviezen. LAAT BOODSCHAPPEN BEZORGEN U kunt boodschappen laten bezorgen. Verschillende supermarktketens hebben de mogelijkheid om online te bestellen en bezorgen uw boodschappen thuis. Let er op dat u vaak voor een minimumbedrag aan boodschappen moet bestellen. Voor een- of tweepersoons huishouden kan dit bedrag wat hoog zijn. 56 ANBO

KLEINE BOODSCHAPJES Lukt het nog wel om naar de winkel te gaan? Probeer dan om iedere dag boodschappen te doen. U hoeft per keer dan niet zo veel te sjouwen, u komt even buiten en u maakt misschien een praatje. U kunt ervoor kiezen om naast uw dagelijkse boodschappen een keer per maand wat zwaardere, lang houdbare boodschappen te laten

MET MEDEWERKING VAN HET VOEDINGSCENTRUM

bezorgen. U kunt ook aan uw buren of familie vragen of zij een deel van uw boodschappen kunnen doen als het (tijdelijk) niet gaat.

ouderen extra gevoelig zijn voor voedselinfecties. Merkt u dat er vaak eten overblijft, kijk dan of het mogelijk is om kleinere porties te bestellen.

KIES MAKKELIJKE PRODUCTEN U kunt ervoor kiezen om producten te kopen die makkelijker klaar te maken zijn. Denk aan voorgesneden groente, geschilde aardappelen en kleine stukjes vlees, vis of vleesvervanger.

EET MET ANDEREN Er zijn in veel gemeenten initiatieven waar u goedkoop kunt eten en andere mensen ontmoeten. Informeer eens bij het wijkcentrum of de zorginstelling bij u in de buurt.

KIES VOOR KANT-EN-KLAAR Er zijn verschillende mogelijkheden om kant-en-klaarmaaltijden te kopen. In de supermarkt en bij sommige slagerijen en groentewinkels zijn kant-en-klaarmaaltijden te koop. Maar er zijn ook bedrijven die maaltijden bezorgen. De meeste leveren koelverse of vriesverse maaltijden, maar sommige ook warme maaltijden. Er zijn leveranciers die door heel het land bezorgen en regionale aanbieders. Bij sommige aanbieders kunt u maaltijden bestellen die passen bij een bepaald dieet, zoals zoutarm of eiwitrijk, of gemalen voedsel. Vraag in uw omgeving naar de goede ervaringen van anderen, of zoek op internet naar een aanbieder. Via de website of bestellijsten kunt u aangeven welke maaltijden u wilt hebben. De maaltijden worden op een afgesproken tijd of dag bezorgd. Een gezonde maaltijd bevat:

• Minimaal 150 gram groente • Mager vlees, vis of een vleesvervanger zoals peulvruchten, noten, ei • Aardappelen, zilvervliesrijst, volkoren couscous of volkorenpasta • Niet te veel zout en niet te veel verzadigd vet

U kunt er bij de keuze van maaltijden op letten of de maaltijden voldoende groente en niet te veel zout bevatten. Probeer daarnaast steeds voor een maaltijd met andere groente te kiezen en wissel af tussen maaltijden met vlees, vis of een vleesvervanger zoals peulvruchten, noten, ei. U kunt koelverse en vriesverse maaltijden thuis in de magnetron opwarmen.

ONDERSTEUNING Het is soms mogelijk om hulp van de gemeente te krijgen voor boodschappen of maaltijdverzorging. Informeer bij uw gemeente of u hiervoor in aanmerking komt. Lees meer op de website van de rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorg-enondersteuning-thuis/vraag-en-antwoord/ ondersteuning-gemeente-wmo-2015

Of scan de QR-code:

Over het Voedingscentrum In Nederland wordt al sinds 1941 voorlichting gegeven over goed eten door het Voedingscentrum (dat toen nog Voorlichtingsbureau van den Voedingsraad heette). Sindsdien is er veel veranderd. Het aanbod van eten en drinken is enorm gegroeid: op steeds meer plekken kun je voedsel de hele dag door kopen. Juist in deze tijd is voorlichting nodig over wat goed eten is. Kijk voor meer informatie op www.voedingscentrum.nl

RESTJE OVER? GOOI LIEVER WEG Eenmaal opgewarmde maaltijden die niet helemaal op zijn gegaan, kunt u beter weggooien, omdat kwetsbare ANBO 57

ANBO TIPT

Er zijn oneindig veel producten, apps, uitjes en gadgets die het leven leuker, makkelijker en/of interessanter maken. In elk nummer van ANBO Magazine tipt hoofdredacteur Jurriën Beerda zijn favorieten. Heeft u zelf een interessante of leuke tip, meld dit dan via: contact@anbo.nl

Te voet

Boek

Als ik dan toch één goed voornemen moet noemen voor 2024, dan is het dat ik graag vaker wil wandelen. Het afgelopen jaar heb ik gemerkt dat het helpt om te ontspannen (terwijl je aan het inspannen bent) en dat het goed is voor het humeur. Wat me verder overtuigde is het boek Te voet. Dat is geschreven door Shane O’Mara, hoogleraar experimenteel breinonderzoek aan de universiteit van Dublin en fervent wandelaar. Volgens O’Mara weten maar weinig mensen hoe rechtop lopen precies werkt, laat staan dat we inzien welke voordelen het ons oplevert. Zijn boek is een ode aan lopen. Van de evolutionaire beginselen miljoenen jaren geleden, tot het meest recente onderzoek naar de mechanische magie van balans en richtingsgevoel. Van de positieve effecten van lopen op onze fysieke én mentale gezondheid tot de manier waarop samen lopen heeft bijgedragen aan het overleven van onze soort. In onze zittende levens zetten we al deze zaken op het spel. Als het aan O’Mara ligt, gaan we zo snel mogelijk meer lopen. Wilt u ook meer gaan wandelen? Of bent u nieuwsgierig naar het boek? We hebben twee exemplaren om weg te geven. Wilt u er kans op maken? Mail dan naar: contact@anbo.nl

Bob Marley: One Love 43 jaar na zijn dood verschijnt er een film over Bob Marley in de bioscoop. Bob Marley: One Love viert het leven en de muziek van een iconische artiest, die generaties inspireerde met zijn boodschap van liefde en eenheid. Marley was een van de belangrijkste verantwoordelijken voor de doorbraak van reggae buiten Jamaica. De familie van de op 36-jarige leeftijd overleden reggaelegende co-produceerde deze biografische film. Die is vanaf 15 februari te zien in Nederlandse bioscopen. Wij mogen drie keer twee bioscoopkaartjes weggeven. Wilt u daar kans op maken? Mail dan naar: contact@anbo.nl

58 ANBO

Film

ANBO TIPT

Het Gemis

Potcast

In de serie Het gemis gaat podcastmaker Peter de Ruiter op zoek naar de manier waarop mensen gevoelens van eenzaamheid ervaren en wat ze daar tegen doen. Inmiddels zijn er zes afleveringen verschenen, waaronder een over de tachtigjarige Janneke. Zij mistte verdieping in haar leven. Via de Haagse organisatie STEK vond ze een vriendin in de 45-jarige Enneke (beide vrouwen staan op de bijgevoegde foto).

In andere delen komen onder andere De Luistertelefoon aan bod, mensen die bewust hun eigen weg gaan en de eenzame uitvaart. De serie is te beluisteren via: www.luisterdoc.nl

of via een podcast-app, bijvoorbeeld Spotify.

Doe mee

We zijn benieuwd naar uw mening

We willen graag allemaal zo lang mogelijk actief en zelfstandig blijven. Een goede voorbereiding op ouder worden is dan van groot belang. Is uw huis straks nog geschikt? Zijn voorzieningen als huisarts, winkels en openbaar vervoer goed bereikbaar? Is er genoeg te doen in de buurt? Heeft u een sociaal netwerk; familie, vrienden en kennissen? ANBO-PCOB wil graag weten waar de senioren van vandaag morgen behoefte aan hebben. Met deze kennis

kunnen wij uw belangen in Den Haag beter behartigen. Daarom verzoeken wij u mee te doen met dit grote, gezamenlijke onderzoek. anbo.nl/onderzoek Ga voor de vragenlijst naar: Doe mee en maak kans op een cadeaubon van 20 euro.

ANBO 59

Advertentie

2024 In onze vakantieweken geniet u een week lang van verwennerij op basis van volpension! Maaltijden, uitstapjes, gezamenlijke activiteiten en tijd voor uzelf in uw eigen accommodatie. Er even tussenuit, maar vooral genieten! Dat wilt u toch ook? Hele weken van vrijdag tot vrijdag tussen: > 31 mei en 5 juli > 30 augustus en 4 oktober Vanaf € 775 per persoon

Reserveren of meer informatie? Website: www.ackersate.nl/seniorenreizen Mail: info@ackersate.nl Telefoon: 0342-471274

Vakantiepark Ackersate Harremaatweg 26, Voorthuizen Verhuur van accommodaties, kampeerplaatsen en speciale vakantieweken

ANBO magazine 182x116

Nooit te oud voor vakantie! Heeft u ook zo’n zin om er even lekker tussenuit te gaan? In een andere omgeving genieten van de natuur, goed gezelschap en een uitstekende verzorging: dat is vakantie! Of u nu wel of geen zorg nodig heeft, u bent van harte welkom. Kom alleen of samen met uw partner, vriend(in) of mantelzorger.

Bekijk het aanbod en boek uw vakantie www.allegoedsvakanties.nl | 0318 - 48 51 83

DE VERKEERSQUIZ

MOBILITEIT

VAN CBR EN ANBO

Wie eenmaal het rijbewijs heeft, komt als het goed is tot zijn 75ste niet in contact met het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Omdat er in het verkeer regelmatig iets verandert, bieden CBR en ANBO u de gelegenheid uw kennis te testen. Dat is in de eerste plaats leuk. En het is ook een goede manier om te testen of uw kennis nog up-to-date is! Doet u mee? Daar gaan we.

VRAAG 1

Waar heeft dit symbool mee te maken? A dimlicht B stadslicht C mistachterlicht

VRAAG 2

U rijdt hier 70 kilometer per uur. Is dit veilig? JA

VRAAG 3

NEE

Onder de goede inzendingen verloten we een aantal prijzen, beschikbaar gesteld door het CBR. Stuur uw antwoorden daarom voor 30 januari in naar: contact@anbo.nl

U kunt uiteraard ook een kaartje sturen naar ANBO Magazine, CBR Verkeersquiz, Postbus 2012, 3440 DA, Woerden. Vermeld duidelijk uw naam en adres. Alleen dan kunnen we u uw prijs toesturen.

Welke bestuurders mogen je hier aan de rechterzijde inhalen? A alleen fietsen B alleen fietsen en snorfietsen C fietsen, snorfietsen en bromfietsen

ANTWOORDEN VAN DE VORIGE QUIZ: Wat betekent dit bord? A verkeersdrempel B slecht wegdek C werk in uitvoering Antwoord: slecht wegdek

U bevestigt de lading op lastdragers. Mag u gaan rijden?

Tijdens het rijden bekijk je de navigatie op je telefoon. Mag dat?

Antwoord: ja

Antwoord: nee ANBO 61

DIGITAAL

VAARDIGER

De populairste mailprogramma’s op een rij Wie zich in de digitale wereld begeeft, kan niet om een e-mailadres heen. Zonder mailadres en een daaraan gekoppeld mailprogramma kun je op internet niet zo heel veel doen. Maar welke mailprogramma’s zijn er allemaal? In samenwerking met onze partner SeniorWeb zochten we dat uit.

Het programma Mail staat standaard op een computer met het besturingssysteem Windows 10 of Windows 11. Het programma is dus gratis te gebruiken. Dat kan een reden zijn om te kiezen voor Mail om uw e-mailaccount(s) in te beheren. Mail kan overweg met alle mailadressen, of het nu van Gmail, Outlook.com of van een provider is. Mail is strak vormgegeven. Het richt zich op de hoofdtaak; het versturen en ontvangen van e-mail. 62 ANBO

MAIL OP DE MAC Op een Mac-computer staat ook standaard een programma dat Mail heet. Het gaat om een ander programma, maar het idee is hetzelfde. Alleen is het ene programma gemaakt door Microsoft voor Windows-gebruikers en de ander door Apple voor Mac-gebruikers. Mail is een programma zonder veel poespas. Het is gratis en werkt met alle soorten mailadressen.

MET MEDEWERKING VAN SENIORWEB

OFFICE OUTLOOK Outlook is het mailprogramma uit het pakket Office van Microsoft. In het pakket zitten bekende programma’s, zoals Word en Excel. Office is beschikbaar voor zowel Windows- als Mac-computers. Het Office-pakket kan eenmalig aangeschaft worden. Maar er is ook een abonnement. Dat heet Microsoft 365. Vooral bedrijven gebruiken Outlook veel. Het heeft dan ook allerlei mogelijkheden, zoals bijhouden van een agenda en het versturen van uitnodigingen voor afspraken. Maar in de basis is het een mailprogramma dat thuis ook prima werkt. THUNDERBIRD Iets onbekender is het mailprogramma Thunderbird. Het is gemaakt door de mensen achter de browser Firefox. Het is net als Office Outlook een uitgebreid programma. Het heeft een agenda, adresboek, takenlijst en meer. Thunderbird werkt op zowel een Windows- als een Mac-computer. Het programma is gratis, maar moet wel eerst nog geïnstalleerd worden. GMAIL Naast de programma’s hierboven zijn er ook webmaildiensten. Gmail van Google is zo’n webmaildienst. Deze dienst is gratis voor iedereen met toegang tot het internet. Een speciale website geeft toegang tot de dienst. Bij een webmaildienst kunt u een nieuw e-mailadres aanmaken. In het geval van Gmail noemen ze dat een Googleaccount. Het aangemaakte adres geeft namelijk gelijk toegang tot alle diensten van Google. Na het aanmaken is het adres te beheren via de website van Gmail. Hier kunt u ook andere adressen koppelen, zodat u ze op een plek kunt beheren. OUTLOOK.COM Outlook.com is de webmaildienst van Microsoft. Deze dienst is gratis voor iedereen met toegang tot internet.

Een speciale website biedt toegang tot de dienst. U kunt bij Outlook.com een e-mailaccount aanmaken. Omdat Outlook.com een e-maildienst is van het bedrijf Microsoft, noemen zij het een Microsoft-account. Via de website zijn dit en andere mailadressen te beheren. APPS E-mail beheren kan ook op een telefoon of tablet. Daarvoor zijn speciale apps. Op een iPhone en iPad staat standaard de app Mail. Op Android-apparaten staat standaard de app van Gmail. Daarnaast is het mogelijk om uit de App Store (iPhone/iPad) of Play Store (Android) een andere mailapp te downloaden. Denk bijvoorbeeld aan de gratis app van Microsoft Office.

Meer weten? Wilt u meer weten over e-mail? www.seniorweb.nl/thema/e-mail Ga naar: Heeft u hulp nodig met uw e-mailprogramma of app? Word dan nu lid van SeniorWeb. U kunt dan onder andere gebruikmaken van hulp via internet, per telefoon of aan huis. Ook volgt u als lid onbeperkt onze online cursussen over onder andere de populairste mailprogramma’s, ontvangt u exclusieve tips in tijdschrift Enter en kunt u verdachte mails insturen. Word nu lid en ontvang, omdat u ook ANBO-PCOBlid bent, € 5,50 korting op uw contributie. U betaalt in 2024 maar € 32,50 in plaats van € 38. Bovendien ontvangt u een SeniorWeb Puzzelboekje. Ga naar

ONDERWERP AANDRAGEN?

www.seniorweb.nl/anbo

of bel met 030 – 276 99 65 voor meer informatie

Heeft u een digitaal onderwerp waar u graag eens meer over leest? Laat het ons weten via: contact@anbo.nl

ANBO 63

DIGITALISERING

Werk aan de winkel

Nederlandse webshops mogen wel wat toegankelijker Hoe toegankelijk zijn Nederlandse webwinkels voor de groeiende groep ouderen? Daar deed Anouk Butterlin, projectleider bij Stichting Accessibility, onderzoek naar. Ook onder ANBO-leden. “Qua digitale toegankelijkheid valt het behoorlijk tegen”, concludeerde zij. Gelukkig weet ze ook wat daar aan gedaan kan worden. TEKST MARIJE REMMELINK

Stichting Accessibility zet zich in voor een digitaal, fysiek en sociaal toegankelijke samenleving. Projectleider Anouk Butterlin houdt zich voornamelijk bezig met digitale toegankelijkheid. Het is haar missie om de digitale wereld en ouderen bij elkaar te brengen. “We kunnen ouderen trainen, maar ik vind dat er ook een grote rol ligt bij organisaties, dat zij in hun design, gebruiksvriendelijkheid en 64 ANBO

toegankelijkheid ook rekening gaan houden met hoe ouderen zich online gedragen. Het wordt weleens vergeten, maar de hele nieuwe generatie ouderen is digitaal vaardig en hebben in hun werk vaak met de digitale wereld te maken gehad. Maar de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van vele websites laat nog te wensen over.”

DIGITALISERING KNELPUNTEN EN AFHAAKMOMENTEN Butterlin deed onderzoek naar de digitale toegankelijkheid van Nederlandse webshops. Aan het onderzoek deden 400 65-plussers mee, bijna allemaal ANBO-leden. “Online wordt wel een bepaalde mate van kennis verwacht”, vertelt Butterlin. “In webshops gelden best veel algemeenheden, bijvoorbeeld bepaalde knoppen icoontjes die in iedere webshop hetzelfde betekenen, en waarvan we denken dat iedereen dat weet. Maar als je voor de eerste keer een webshop bezoekt, is het niet altijd logisch of duidelijk.” Aan het internetgedrag van haar deelnemers, viel Butterlin het volgende op: 1. Deelnemers liepen regelmatig vast in het bestelproces. Bijvoorbeeld doordat de website blijft aangeven dat het formulier niet goed is ingevuld of er ineens iets in het winkelmandje zit dat daar niet hoort. 2. Het vertrouwen was snel geschaad. Dat kan onder andere komen doordat de zoekfunctie of een filter niet goed werkt. Als een website niet werkt zoals verwacht, is dat een reden om de website te verlaten. 3. Deelnemers werden snel afgeleid, bijvoorbeeld door een banner, doordat iets per ongeluk in het winkelmandje beland of als er iets onverwachts gebeurd of gevraagd wordt. Als dat gebeurt moet soms het hele bestelproces opnieuw doorlopen worden, en daar heeft niet iedereen zin in.

kan zien bijvoorbeeld. Om websites te helpen met hun digitale toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid, ontwikkelde Stichting Accessibility een prototype website. Daar kun je niet alleen zien hoe een toegankelijke website eruitziet, maar lees je ook waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Belangrijke elementen zijn: betrouwbaarheid (bijvoorbeeld met een keurmerk), een contactoptie bieden en duidelijke navigatie. “Wat ook belangrijk is: gebruik niet teveel vakjargon. Voor gebruikers is dat namelijk niet zo veelzeggend”, verklaart Butterlin. “Dat geldt vooral voor elektronica. Leg niet uit vanuit de techniek, maar vanuit de gebruiker. Dat is degene die het moet begrijpen, en uiteindelijk maak je een website voor de gebruiker. Besef ook dat als je een website toegankelijker maakt voor ouderen, je hem toegankelijker maakt voor iedereen.”

Ook meedoen aan onderzoek van Stichting Accessibility? Dat kan! Stichting Accessibility doet regelmatig onderzoek naar websites en digitale middelen, maar ook naar de toegankelijkheid van gebouwen of leefomgeving. De kennis die Accessibility opdoet in deze onderzoeken wordt omgezet in advies en mogelijk ook richtlijnen of standaarden naar organisatie of overheden, om zo Nederland toegankelijker te maken voor iedereen. Hiervoor is Accessibility altijd op zoek naar deelnemers die het leuk en/of belangrijk vinden aan deze onderzoeken mee te doen. U bent ook van harte welkom als u niet of nauwelijks digitaal actief bent. Wilt u meedoen aan deze onderzoeken, stuur dan een mail aan: abutterlin@accessibility.nl of bel 030 239 82 70

DIGITALE TOEGANKELIJKHEID VERBETEREN Vanaf 2025 moeten veel websites volgens Europese wetgeving voldoen aan een 50-tal WCAG-richtlijnen (Web Content Accessibility Guidelines). Veel van die richtlijnen gaan over het technisch mogelijk maken van het gebruik van hulpsoftware, door iemand die niet of slecht

met als onderwerp: ‘deelname onderzoek’. Vermeld in de mail ook uw gegevens en leeftijd, dan neemt Accessibility contact met u op. Deelname wordt vergoed met een geldbedrag of een waardebon.

ANBO 65

REIZEN

Wat een weelde!

De Duitse Hanzesteden aan de Oostzee Middeleeuwse kooplieden bouwden rond de Oostzee in Duitsland een enorm handelsimperium op. Met als beloning grote rijkdom, die nog altijd zichtbaar is. Daar móét Ed Lodewijks echt een kijkje nemen! Hij reist af naar de weelderige, historische Hanzesteden aan de Oostzeekust. Waar nostalgisch strandvertier op hem wacht. Ook iets voor u? Ga dan mee met deze nieuwe, veelbelovende ANBO-PCOB ledenreis. TEKST EN FOTO’S ED LODEWIJKS

Waarom werden de steden juist hier zo rijk? Ze vormden in de twaalfde eeuw een machtige ‘groep’ – hansa in het Oudhoogduits – om de concurrentie uit te schakelen. Op het hoogtepunt van dit Hanze-verbond met zijn exclusieve handelsrechten waren maar liefst tweehonderd steden in landen rond de Noord- en Oostzee aangesloten. Waaronder ook twintig steden in Nederland, zoals Zutphen, Deventer, Kampen, Zwolle en Doesburg langs de IJssel. 66 ANBO

HANZE-KONINGIN Aan de Duitse Oostzee was de stad Lübeck aan het eind van de middeleeuwen de koningin van de Hanzesteden. Oog in oog met de machtige Holstentor, ooit de enige toegangspoort, begrijp ik direct waarom. Ik voel me klein en nederig als ik tussen de twee enorme ronde torens met puntige daken door loop. Ook de Dom, de Marienkirche, het Rathaus, de Burgtor en vele andere historische panden zijn in deze stijl opgetrokken. Indrukwekkend

REIZEN

hoog, met grote ramen, spitsbogen, gewelven, trapgevels en torens. Vertederend is het rijtje oude pakhuizen naast de Holstentor. Die staan niet zonder reden aan de rand van de oude stad, want hier lag haring als handelswaar uit Zweden opgeslagen, die bij hogere temperaturen echter behoorlijk kon rieken. Heel anders dan de zoete geuren van de beroemde marsepein van patisserie Niederegger in de Breite Strasse. Een snoep- en taartwalhalla. Alles bij elkaar lekker veel te zien en te doen in Lübeck. VROLIJKE PASTELTINTEN Het veel kleinere Wismar, zo’n zestig kilometer verder naar het oosten, heeft een veel vriendelijkere uitstraling, vooral door de vele gevels in vrolijke pasteltinten. In het midden de enorme Marktplatz met als blikvanger de Wasserspiele, een sierlijk bouwwerk uit begin zeventiende eeuw, ontworpen in Nederland. Het zorgde ooit voor de watervoorziening van het stadje. Erg leuk is het zeehaventje, met kleine vissersboten en drijvende stalletjes, waar je broodjes met verser dan verse vis kunt kopen. Dus nu ik hier toch ben … het is hier langs de kust nog echt landelijk, met kleine wegen, veel akkers, een paar boerderijen en kleine dorpen met vakwerkhuizen. Af en toe een glimp van de zee en hier en daar een verlaten strandje. EEN ECHT SPROOKJESSLOT De volgende halte is Schwerin, de deelstaathoofdstad. Waar direct een gigantisch kasteel in een meer opdoemt.

Door de met veel met bladgoud versierde torens is dit een echt sprookjesslot. Hier werd de Duitse prins Hendrik van Mecklenburg-Schwerin geboren, de latere prins-gemaal van onze koningin Wilhelmina. Nog onwetend daarvan vroeg ik me tijdens de bezichtiging al af wat al die schilderijen van oude Hollandse meesters hier toch doen … juist! Samen met de prachtig aangelegde tuin vol beelden echt een bezoek waard. Net als de rijke stad zelf, met veel grote historische panden, kerken en pleinen. En, heel schattig, hier en daar een piepklein vakwerkhuisje. PURE NOSTALGIE Na al het stedelijk geweld ga ik van de zee en het strand genieten in het charmante badplaatsje Timmendorfer Strand, met zijn mooie villa’s in de diepe schaduw van de bomen op de wandelboulevard. Blinkend wit zand, diepblauwe zee en hoge rieten strandstoelen die je lang geleden ook in Nederland zag. Pure nostalgie. Er zijn op deze zonnige dag flink wat badgasten, maar het blijft

kleinschalig en gemoedelijk. De wandelpromenade van het havenstadje Travemunde biedt weer een heel ander uitzicht. Daar varen de torenhoge veerboten richting Scandinavië echt vlak voor je neus door de op het oog vrij smalle havenmond. Een spektakel dat veel bekijks trekt. De vele restaurants, terrasjes, viskraampjes en souvenirshops doen goede zaken. Een stuk rustiger is de achterliggende vissershaven, waar de meeste boten met de vangst van de dag weer zijn afgemeerd. ANBO 67

GA ME E!

REIZEN HAMBURG! Ik eindig mijn rondreis in Hamburg: niet de minste Hanzestad. Met een kleine twee miljoen inwoners na Berlijn de tweede stad van Duitsland.

LES

FIJ

6-daagse busreis met ANBO-PCOB naar de weelderige, historische Hanzesteden aan de Oostzee Prima 3-sterren hotel in Lübeck, op circa vanaf 3 km van het centrum Stadsgids in Lübeck en Hamburg! per pers Excursies naar onder andere Wismar, oon Travemünde en Hamburg Een reis voor de cultuur -en natuurliefhebber!

€749

En een van de grootste havens van Europa. Niet aan zee maar aan de rivier de Elbe, op 110 kilometer van de kust. In veel opzichten een stad van superlatieven. Zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog, herbouwd en uitgegroeid tot een bedrijvige metropool. Genoeg te beleven voor een heel weekend, maar een dagje hoogtepunten proeven is ook al prima. In het oude centrum, met op de markt het kolossale raadhuis en de negentiende-eeuwse winkelgalerijen langs het riviertje de Alster. Naar de statige witte villa’s waar de rijke reders hun hoogtijdagen beleefden. En naar de haven, waar de gerestaureerde pakhuizen een nieuw leven hebben gekregen. Even bijkomen tijdens een havenrondvaart en tot slot nog even shoppen in de vele galeries. En dan vol van alle indrukken weer richting huis.

MEER INFORMATIE EN BOEKEN? Deze reis is exclusief voor leden van ANBO-PCOB en te boeken via

Vanafprijs en vertrekdatum Maandag 6 mei 2024 Maandag 27 mei 2024 Maandag 10 juni 2024

€ 749 per persoon € 749 per persoon € 769 per persoon

Inbegrepen • Koffie voor vertrek op de wisselplaats • Luxe comfort class touringcar • Deskundige chauffeur tevens reisleider • Gastheer of -vrouw van ANBO-PCOB • 5 overnachtingen in Tryp by Wyndham Lübeck Aquamarin in Lübeck • 5x ontbijt en 5x diner • Welkomstdrankje • Lokale stadsgids in Lübeck • Lokale stadsgids in Hamburg • Afscheidsdiner op de wisselplaats • Toeslag 1-persoonskamer • Reserveringskosten, Calamiteitenfonds en SGR-bijdrage Niet inbegrepen • Niet genoemde maaltijden en drankjes • Tenzij anders vermeld, zijn optionele excursies en entreegelden voor bijvoorbeeld kastelen en musea niet inbegrepen. Wij verplichten u tot niets, u bepaalt zelf waar u aan deelneemt. Een actueel overzicht volgt bij uw reisdocumenten.

www.dejongintra.nl/eblub99

of telefonisch via 0180 45 78 03. Vermeld dat het gaat om de ANBO-PCOB ledenreis met de reiscode eblub99. De getoonde prijs geldt alleen als u op deze manier boekt.

68 ANBO

Gegarandeerd vertrek vanaf 25 personen, maximaal 44 personen. Opstapschema: diverse opstapplaatsen door heel Nederland mogelijk via wisselplaats Didam (Gelderland).

ELD

NR. 2 // MAART 2024

Volgende nummer: In de tweede uitgave van ANBO Magazine in 2024 is het dossier Digitalisering. Een onderwerp waar de afgelopen jaren veel om te doen is geweest (bijvoorbeeld over de digitale kloof) en waar ook de komende jaren veel aandacht voor blijft, al is het alleen al vanwege kunstmatige intelligentie. ANBO volgt de ontwikkelingen uiteraard op de voet. Op de cover van deze uitgave staat actrice Anne Wil Blankers. Daarnaast vindt u in dit nummer de vertrouwde rubrieken, waaronder: • ANBO Advies • ANBO Tipt • ANBO Trefpunt • Ledenvoordeel • De puzzel Dit jaar verschijnt ANBO Magazine nog in de week van: 12 maart (ANBO Magazine 2) 23 april (ANBO Magazine 3) Daarna volgt een nieuw (maar qua inhoud zeker vertrouwd) magazine onder de vlag van ANBO-PCOB. ANNE WIL BLANKERS (FOTO JANITA SASSEN)

ANBO 69

Ledenvoordeel

Als ANBO-lid profiteert u van aantrekkelijke voordelen. Leuke, interessante en aangename producten, uitstapjes, reizen en evenementen. Ook in dit nummer vindt u weer veel voordeel. En wist u dat uw ANBO-pas bij onze vaste kortingspartners het hele jaar door geld waard is?

Marketeer bij ANBO

Eline van Bemmel tipt Ring Video Deurbel- en Beveiligingssystemen

10%

korting

“Een slimme deurbel waarmee je vanaf je telefoon kan zien wie er voor de deur staat, dat hebben ik en mijn vrienden al jaren. Maar eigenlijk vond ik het ook wel iets voor mijn oma. Ze woont alleen en als er ‘s avonds wordt aangebeld, dan geeft het een veilig gevoel dat ze kan meekijken. Ik heb een Ring video deurbel voor haar geïnstalleerd en nu kan ze vanaf de bank precies zien wie er bij haar voor de deur staat. Hartstikke handig en een stuk veiliger. En als ze het fijn vindt, kan ik vanaf mijn smartphone op afstand meekijken. Naast de deurbel hebben we ook meteen een Ring beveiligingscamera geïnstalleerd, hiermee houdt ze alles om het huis in de gaten en kan ze een sirene laten afgaan wanneer ze het niet vertrouwt.”

Wilt u ook een Ring videodeurbel, een Ring Alarm en beveiligingscamera’s? ANBO-leden ontvangen eenmalig 10% korting op de volledige aankoop van een Ring-systeem. Bekijk de hele aanbieding op: anbo.nl/ring

Op de hoogte blijven van alle voordelen? Ga naar anbo.nl/nieuwsbrief en schrijf u in voor onze ANBO Ledenvoordeelnieuwsbrief. U ontvangt eens per drie weken een mail met daarin alle voordelen. Die wilt u toch niet missen? Alle aanbiedingen op deze ledenvoordeelpagina’s zijn geldig tot en met 31 december 2024 tenzij anders vermeld. ANBO is niet aansprakelijk en draagt geen financiële verantwoordelijkheid voor de totstandkoming en uitvoering van de overeenkomsten tussen aanbieders van ledenvoordeel en ANBO-leden.

70 ANBO

LEDENVOORDEEL

Boek uw vakantie met korting Lekker weg met Interhome Heeft u ook zin om erop uit te gaan? Alleen of samen op pad en genieten van een vakantie in eigen land. Of misschien wel verder weg? Interhome heeft ruim 35.000 prachtige vakantiewoningen, chalets en appartementen in 28 landen. Wilt u juist aan het water zitten, in de duinen of liever bij een stad of dorp. Bekijk de unieke locaties en boek met korting. ANBO-leden krijgen 10% korting. Kijk op: anbo.nl/interhome

Of bel: 070 41 41 000

10%

KORTING

Persoonlijke hulp met korting UWassistent helpt in en om het huis

KORTING

Veel mensen zijn op hogere leeftijd nog prima in staat om zelfstandig te wonen. Maar dat betekent niet dat ze alles zelf kunnen of moeten doen. Een beetje hulp is soms wel welkom. Misschien lukt het u bijvoorbeeld niet om de tuin te onderhouden, heeft u ondersteuning nodig in het huishouden of zijn er klussen in huis die u zelf niet voor elkaar krijgt. UWassistent biedt een betrouwbare hulp op maat. Voor ANBO-leden geldt de vaste korting van 5%. Kijk voor de aanbieding op: anbo.nl/uwassistent

óf bel UWassistent: 085 - 201 30 72 Let op: U dient uw ANBO-lidnummer te vermelden om gebruik te kunnen maken van de korting.

ANBO 71

LEDENVOORDEEL

Boost uw gezondheid met GezondOud Geniet van online sporten met extra voordeel Ervaar de voordelen van thuis trainen met GezondOud en geef uw gezondheid een boost! Wacht niet op het juiste weer of de perfecte groep, maar bepaal zelf wanneer u in actie komt. Ontvang als ANBO-lid nu maar liefst 20% korting op de inspirerende online trainingen van GezondOud. Of u nu een specifieke spiergroep wilt trainen of het hele jaarprogramma wilt volgen, wij maken het nog aantrekkelijker voor u. Ontdek meer over deze mooie aanbieding op:

20% KORTING

anbo.nl/gezondoud of bel direct naar 06 53 83 70 45. Haal het maximale uit uw workouts en ervaar het plezier van GezondOud!

Korting op uw nieuwe fiets of e-bike Voordelig fietsen dankzij Fietsvoordeelshop.nl

minimaal

Bent u op zoek naar een nieuwe fiets of e-bike? Bij Fietsvoordeelshop.nl vindt u online een uitgebreid aanbod van A-merk fietsen. Bij de winkel of werkplaats van Fietsvoordeelshop.nl in uw buurt kunt u terecht voor vakkundig advies. Hier kunt u meteen een proefrit op een fiets naar keuze maken. Voor reparaties kunt u naar een van deze locaties maar er is ook een handige service aan huis mogelijk. Als vertrouwd partner van ANBO geeft Fietsvoordeelshop.nl een mooie korting van 15 % aan onze leden. Wilt u meer weten over deze korting? Kijk op:

KORTING

anbo.nl/fietsvoordeelshop of bel met de klantenservice van Fietsvoordeelshop.nl via 085 07 17 729.

72 ANBO

15%

LEDENVOORDEEL

Zwemmen met korting Baantjes trekken en Aqua’Joggen bij Optisport

10%

KORTING

Zwemmen is voor spieren en gewrichten ontzettend gezond. En baantjes trekken of een les Aqua’Joggen zorgt ook nog eens voor een gezellige sociale activiteit. Wilt u ook het water in? Bij een van de 80 zwemlocaties van Optisport zit u goed. Sporten en plezier staan er namelijk hoog in het vaandel. En ANBO-leden krijgen er een mooie korting van 10% op een los kaartje naar keuze of een 12- / 25 bezoekenkaart voor Aqua’Groepslessen. Bekijk de aanbieding op: anbo.nl/optisport

Doorlopend ledenvoordeel

Ledenvoordeel

Een selectie van onze partners: ANWB Rijopleiding

opfristraining € 89,50 (normale prijs € 110,-)

Nabestaandenbox

20% korting op online programma, om uw gegevens vast te leggen

Denksport

20% korting op jaarabonnement

Fletcher Hotels

voordeel op 3-gangen diner voor 2

Inventum

tot 50% korting op geselecteerde huishoudelijke apparaten

NHA

10% korting op alle thuiscursussen

OogvoorOren

50 euro korting per hoortoestel

SeniorenTAB

10% korting op smartphones en tablets voor senioren

Tuinen van Appeltern

50% korting op de reguliere entreeprijs

Tworby

100 euro korting op de aanschaf

ZilverFitness

gratis proefles en 5% korting

Kijk voor het complete aanbod doorlopend ledenvoordeel op:

anbo.nl/ledenvoordeel

ANBO 73

59 65

P U Z Z E L M E E

61 68

71 MOOIE PRIJZEN! 72 MAAK KANS OP

Geef uw oplossing vóór 12 maart door via de webpagina 77 Daar vindt 78u ook meer informatie over www.anbo.nl/puzzel. de prijzen. Of stuur een kaartje naar: ANBO Puzzels, Postbus 85 83 84Vergeet niet uw naam, adres en 2012, 3440 DA Woerden. telefoonnummer te vermelden. 90

89 95

94 97

Hoofdprijs PANINIGRILL

T.W.V.

€29,99 25

De Paninigrill is geschikt voor het bereiden van heerlijke panini’s en tosti’s. Laat uw fantasie los met de lekkerste ingrediënten om de panini’s mee te vullen. De bakplaten zijn voorzien van een antiaanbaklaag en zijn dus simpel te reinigen met keukenpapier.

T.W.V.

€24,99

Tweede prijs INVENTUM CITRUSPERS

Het is de tijd van het jaar dat we allemaal wel wat extra vitamine C kunnen gebruiken. Daar kan voor gezorgd worden met behulp van deze citruspers van Inventum. Naast sinaasappels kunt u er natuurlijk ook grapefruits en citroenen mee persen. www.inventum.eu

74 ANBO

B E Z O R G D S A S G U N S T I G L E V E R Z O U T Z A K T H E E A F G E M A T S T O E L T O E T S U I E R V IJ F O K E G E P A S T W A L L E D E R B M E E S T E T T I N Z IJ A R M K L E E D S B O A C K L O E K T I R O L T H E R A P I E K O L O S N G O A A L N O D I G D I E P E R M S A L I R E K E L G R A S K A A S K L A N T R E N E T S S O M E O F W E L L O D E N G E L F A V O G E L D L A T E X T I K F L A N E L W I G T A L P O L O W A R E N R IJ G E N K O L O N E L A M E N R E N D I E R O A S E E S A N D A A L E N E E F F E N E N

Oplossing puzzel nr.6 VITALITEIT De prijzen worden verloot onder de goede inzendingen. Winnaars krijgen persoonlijk bericht. De puzzelactie is exclusief voor leden. anbo.nl/puzzel

vitalit

WOORDZOEKER K

S K T O E S N T B E E N R B E E K R E E N K I E N N G I E N

G I N R I G D N U I O D H U K O E H O K B E D O H B T D U H

L N O U B L L O I B G L A I T G I A E T S I E E U S A E H U

G L R E U G E R T U C E E T P C S E N P I S O N U I A O S U

V E N T L V E N E L N E O E S N R O E S P R G E R P T G T R

O V K C I O G K N I I G N N N I I N N N A I D N I A S D A I

O E A E O O L A G O N L E G N N E E L N H E N L N H N N A N

R R A P D R R A E D V R E E G V T E E G W T E E K W E E T K

W I Z S L W O Z W L D O N W T D I N E T I I R E O I T R S O

A N N N A A N N O A I N N O D I F N D D D F E D M D S E O M

A G E I S A M E N S R M S N I R G S I I V G O I S V O O B S

R S T G I R E T E I C E L E N C F L A N G F R A T G K R L T

D D S N L D T S L L L T I L I L G I E I S G N E E S E N I E

E A O I A E A O A A T A I A G T C I C G I C O C N I I O G N

N T K T U N R K S U L R U S N L H U H N R H R H T R D R A T

A U S S T A A S T T R A F T A R K F E A T K E E A T U E T A

U M I A L U G I E L X G D E N X N D O N Z N E O I Z T E I I

S B E L I S T E N I E T E N T E I E M T M I V M N M S V E N

B E R E N B E R D N N E E D N N O E W N N O E W M N A E S M

B E IJ B V B E IJ R V D E I R E D N I S E T N E S N T S E R N

De overgebleven letters vormen de oplossing.

De overgebleven letters vormen de oplossing. • BELASTINGDIENST • BELASTINGINSPECTEUR • BIJVERDIENSTEN • BOEKHOUDING • BUITENGEWONE LASTEN • DEEL • DOORLICHTEN • EXTRA • GIFTEN • HARDHEIDSCLAUSULE • HUURINKOMSTEN • INFLATIE

A T U M B E E I

T S A L E B

E N A U S B B O K S

A U T L

E R IJ I

N V

A R A G T E E A S T E N D R T T L U R M X B E N A E D E I

• INLEVERINGSDATUM • INNING • INSPECTEUR • KOSTENBEREKENING • LENEN • LENINGEN • OBLIGATIES • OMZET • ONROEREND GOED • PERSONEEL • REISKOSTEN • RENTE

• SALDO • SAMENWONENDEN • SCHADE • STAAT • STAATSOBLIGATIE • STUDIEKOSTEN • TARIEFINDELING • TERUGGAVE • VERZAMELINKOMEN • VOORWAARDEN • WETGEVER • ZAAK

U F D T S A E L E BI

G T N E E N A N U S B B C H N O K K S N I EI O R IJ C U H E A T O L M I W N S V I R A T G Z M A T N E T E O V D E R E A R S E T E N

Oplossing:

N I N T T L A R X E M N N D I

D U T S U F D E A E SI

G N A A T N I E S R T N E C H K N

O N

C H E O M W S

belastingadviseur

Mede mogelijk gemaakt door Sanders Puzzelboeken

ANBO 75

Advertentie

Langer thuis blijven wonen, maar moeite met traplopen?

Ga weer veilig de trap op en af met een Otolift traplift. Brede kant van de trap blijft vrij Uw trapleuning kan blijven zitten Nieuw, huur & tweedehands Standaard 5 jaar garantie Snelle levering

Vraag nu ons gratis informatiepakket aan Otolift.nl/pakket | 0800 - 444 770 8

Of scan de QR-code Open de camera of Google Lens op uw telefoon en scan de code.

Bel gratis naar 0800 - 444 770 8 of kijk op Otolift.nl