ARTE HEZKUNTZA Lan eta Ikerkuntza proiektuen bidez
Zer EZ dira? •
Gai baten inguruko ibilbide deskriptiboa
•
Arazorik gabeko eta lan ildorik gabeko ibilbide expositiboa
•
Gai baten inguruko eta pausu eta sekuentzia bakar bateko aurkezpen lineala
•
Irakasleak dakienaren inguruko erantzun multzo bat
•
Eskolako materien aurkezpena
•
Ikasleek nahi duten edozer ikasgai bihurtzea
Zer dira? •
Kontzepzio psikopedagogiko konstruktibistan oinarriturik, eskolako jakintzak artikulatzeko modu berriak dira, besteak beste, ikasgai ezberdinen arteko konexioak ezartzen dituztelako.
•
Kurrikulumeko mugetatik haratago joan eta gai baten inguruko ibilbidea proposatzen digute, honen inguruko analisia, interpretazioa eta kritika ahalbidetuz.
•
Errealitatea begiratzeko ikuspuntu anitzetatik abiatuz, informazio iturri ezberdinak erabili eta ondorioz, ibilbide ezberdinak gauzatzen dira.
•
Edukiak malgutasunez artikulatzen dira eta jakintza ez da diziplinetan banatzen, ikasleak errealite eta ezagupenaren ikuspegi globalago batean formatzeko helburua jarraituz.
•
Informazio iturri ezberdinen bilaketa, antolamendu eta ikasketa estrategiak lantzen dira.
•
Kooperazio egoerak sortzen dira, irakasle-ikasle dikotomiari aurre egin eta jakitun orojakilearen ideia baztertuz.
Nola burutu?
Ibilbide orokorra •
Gelarekin adostutako gaitik/arazotik abiatzen da.
•
Informazio iturriak aukeratu eta bilatu egiten dira eta iturri horien antolamendu eta interpretazio irizpideak ezartzen dira.
•
Beharrezkoa den informazioa ez da aldez aurretik prestatzen; ez da irakasleak prestaturikoa edota testu-liburuarena soilik.
•
Sortzen diren zalantza berriak biltzen dira.
•
Beste arazoekin erlazioak eratzen dira.
•
Sortu eta eraman den ezagupen prozesua errepresentatzen da eta ikasitakoa ebaluatzen da.
•
Arazo berri batekin konektatzen da.
Arazo nagusia •
Ezagupen grinatik abiatzen dira
•
Ardatz baten inguruan eraikitzen dira: Kontzeptu baten definizioa, arazo nagusi bat, galdera sorta, gai bat…
•
Aukeraketa irizpideak: – Ikasleentzako esanguratsua – Kurrikulumarekin erlazioa – Aurreko lanekin erlazioa…
Gai posibleak •
Egunerokotasunarekin loturikoak: adiskidetasuna, familia, ingurune hurbila, ihauteriak… Kolektiboaren interesetatik abiaturikoak.
•
Gizartearen aspektu ezberdinekin loturikoak: Gai ekonomiko, politiko, sozialak…
•
Beste ikasgairen batean lantzen ari diren gaiak / Kurrikulumarenak
•
Arte hezkuntzaren esparruko ohiko gaiak: ehundurak, koloreak, formak, materialak…
•
Artearen baitan sortzen diren arazoak: Zertarako balio digu arteak? Zergatik aldatzen da artea? Zergatik ezagutzen ditugu hain emakumezko artista gutxi?
•
Mugimendu edota artista konkretuak...
Aurkibidea IKASLEAK EDO TALDEAK eraikitzen du: 路 Proiektuan landu beharrekoak zehazten dira. 路 Proiektuaren garapena zein izan daiteken aurreikusten da. 路 Denbora eta jarduerak planifikatzeko eta edukien antolamendurako lagungarria da. 路 Informazioa bilatzen hasteko eta ondorengo aprendizaia antolatzeko abiapuntua da.
Informazio bilaketaren eta dokumentazio prozesua: •
Ikerketa prozesuan arte eta inguratzen gaituzten irudien inguruko konprentsio eta interpretazio aprendizaiak egin behar dira.
•
Arte eta kultura bisualeko produktuak gertatzen zaizkigun gauzekin harremanetan jarri behar ditugu.
•
Garai eta testuinguru hauetan, zein beste batzuetan, artearen eta bestelako eremuetako produktuekin, adierazpen eta komunikazio arazoei nola erantzun zaien aztertzeko balio du.
•
Transbertsalitatearen espazioa da, beste arloekin topaketa.
Irakasleak . Lan hipotesiak lantzen ditu: zer jakin nahi den, zein galderari erantzun nahi zaion, zergatik merezi duen gaiak‌ . Ikerketa lanaren egitura posiblea proposatzen du. . Helburu, eduki eta jardueren 1. aurreikuspena burutzen du. . Hasierako gidoia martxan jarri eta ikasle edo talde bakoitzaren informazioaren planifikazioa antolatzen du.
Pausuak •
Denon artean nolabaiteko mapa eraiki, gaiaren ikuspegi zabala eskeiniko duena, gaiaren inguruan sortutako hainbat galderetatik abiatuz.
•
Mapa horretako ibilbideak identifikatu, aukeratu eta galdera gehiago sortzen saiatu.
•
Eman beharreko lehenengo pausuak taldeko kideen artean zehaztu eta ardurak banatu.
•
Ikerketa eta bilaketa lana burutu.
•
Emaitzak amankomunean jarri eta denon artean, ikasitakoen analisi eta bilduma osatu (ebaluazioa).
•
Bestelako ibilbideak plazaratu.
•
EKOIZPENA
Qué pueden aprender:
Estrategias que puede desarrollar:
Cómo empezar: conocimientos y las experiencias de los que parten:
Recursos, materiales, textos, libros, visitas…
A M E ESK E L B I POS BA T Conexiones con otras materias y saberes:
TEMA del proyecto: IDEAS clave o HILO conductor
Actividades para toda la CLASE:
Actividades en GRUPO:
Presentación final: el PORTAFOLIOS
ActIvidades INDIVIDUALES:
EVALUACIÓN: qué han comprendido qué son capaces de transferir
… baina gogoratu! •
Aurreikuspena abiapuntu moduko bat da, baina gelaren dinamikan aldatu daiteke. Ez da aldez aurretik egositako errezeta.
•
Edukien estruktura era logiko eta sekuentzialean egituratzen da, haien ulermena errazteko.
•
Proiektu bakoitzak antolamendu eran eta ikasketa prozesuan aniztasuna ahalbidetzen du.
•
Pausu eta jarduerak ikaslea bere ikasketa prozesuaz jabetzeko lagungarriak dira.
‌ eta ekoizpena?
Ekoizpena •
Proiektuen beharrezko eta ezinbesteko atala da.
•
Ikerketa lanaren ondorio izan behar du.
•
Aldez aurretik egindako bilaketak (dokumentu, ideiak, baliabideak, arte eta eguneroko irudiak…) ikuspegi berriak eta sormena sustatzeko baliabide lez erabiliko ditu.
•
Besteek egindakotik ikasiz eraikitzen da, ahalik eta erreferente aberatsenak bilatuz.
Eta amaitzeko‌
Nola ebaluatu?
Ikasketa prozesuaren karpeta •
Edozein ikerketan emandako pausuen talde eta banakako hausnarketa eta analisia ahalbidetzen du.
•
Proiektu batetik sortutako ezagupena eta garatutako prozesuak era kolektiboan biltzeko aukera ematen du, ezagupena denon artean eraikitako zerbait bezala aurkeztuz.
•
Egindakoa beste edozein momentutan berriro kontsultatzeko aukera ematen du.
•
Edukiak: Obserbazioak / Elkarrizketak / Eguneroko hausnarketak / Proiektuak / Ikasleen lanen bilduma / Ikasleen autoebaluazioak…
Erakusketa •
Autoebaluaziorako eta besteak ebaluatzeko lagungarria.
•
Taldeko feedback-a egon dadin, aberats eta deskribatzailea (ez soilik kalifikatzailea).
•
Barneratu beharreko kontzeptu eta gaitasunei buruzko erreferentziaz betea.
•
Amaitutako zerbait baino, haruntzago joateko aukera ematen du, beste ibilbide posible batzuk ere aurkeztuz.
Aukerak ezberdinak – Banaka edo taldeka… – Ikasleek zuzenduriko galdeketa / Ikasle bakoitzak besteen aurrean aurkeztuko duena aukeratzen du / Klasekideei bere lanaren inguruko galderak prestatzen dizkie / Klasekideek ere bai galderak prestatzen ahal dituzte. – Egunerokoan prozesuen anotazioa / Irakaslearekin izandako elkarrizketen deskribapena / Arte profesionalen komentarioen ikerketa eta ikasketa / Ikuspegi ezberdinetatik jasotako komentarioak / Izandako eztabaidak / Talde kritika / Rol jokuak…
Bibliografia •
* Plastika eta ikusizkoen hezkuntza: EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGOKO DBHko KURRIKULUMA (2007-11-13)
• • • • •
AGIRRE, I.:“Marrazki librea, benetan librea?”, HIKHASI/17, 1997ko apirila (8-14) AGIRRE, I.: “El desarrollo curricular en la educación artística. La estructuración y organización de los conocimientos” (p. 75-83) “Teorías y prácticas en educación artística”, Octaedro, Barcelona, 2005 AGIRRE, I. / HERNANDEZ, F.: “Fragmentos de la práctica”, Cuadernos de pedagogía, nº 312 (pag. 69-71) BARRAGAN, J.M./ FIGUERAS, E.: “Los proyectos de trabajo en educación visual y plástica”, Guias Praxis para el profesorado de la ESO, 1999 DIDARTE: “Lan eta ikerkuntza proiektuak arte-hezkuntzarako alor motibagarri moduan”, Nafarroako Unibertsitate Publikoa, 2004 DOMINGUEZ CHILLON, G.: “Proyectos de trabajo: una escuela diferente” Ed., Muralla, Madrid, 2000, (p. 15-40) GOMBRICH, E.H.: “El arte y los artistas” (pag.3-18), “Historia del arte”, Alianza, Madrid, 1990. HERNANDEZ, F.: “Arte bisualen hezkuntza ber hausnartzen” (Itzulpena), Cuadernos de pedagogía, nº 312 “El docente como profesional de la enseñanza” (127-155), “Para enseñar no basta con saber la asignatura”, Paidós, 1993. “La evaluación en la educación artística” (171-207) “Educación y cultura visual”, Octaedro, Barcelona, 2000. “La experiencia del cuerpo en la sociedad, en Lucien Freud y en la vida de los niños y las niñas” “Espigadoras de la cultura visual”, Octaedro, 2007 “Pasión en el proceso de conocer” (46-51) Cuadernos de pedagogía, nº 332 “Tres proyectos de trabajo para la comprensión de la cultura visual” (189-279) “Educación y cultura visual”, Octaedro, Barcelona, 2000. HERNANDEZ, F. / VENTURA, M / SERRANO, D.: “¿Qué se puede aprender de un cuadro?”, Tres proyectos de trabajo para la comprensión de Cultura Visual HERNANDEZ, F. / VENTURA, M / MOREJÓN, L.: “Rothko, una excusa para el cruce de miradas”, Aula de Innovación educativa, nº 116. HERNANDEZ, F. / VENTURA, M.: “Curriculuma lan proiektuen bidez nola antolatu”, EHUko Argitalpen Zerbitzua, 2010 MAJO, F.: “Por los proyectos interdisciplinarios competenciales”, Aula Infantil, nº 57, octubre 2010, (pag. 5-10) MARIN, R: “Irudi guztien esanahi guztiak: plastikatik kultura bisualera eta haratago” (Itzulpena), Cuadernos de pedagogía, nº 312 MOREJON, L.: “Aprendiendo desde los bordes de la educación artística: una experiencia en la escuela primaria”, Universidad de Barcelona PALACIOS, Alfredo: “Educación artística y cultura. Un proyecto de didáctica de la expresión plástica en la formación inicial del profesorado” Arte, Individuo y sociedad, 1999, 11: 147-161
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •