Energetska efikasnost zgrada – Energetska sertifikacija
Željko Štrbac
Uspešna implementacija mera energetske efikasnosti temelji se dakle na: • promeni zakonodavnog okruženja i usklađivanju sa evropskom regulativom u oblasti termičke zaštite i uštede energije i primene obnovljivih izvora energije; • povećanju termičke zaštite postojećih i novih zgrada; • povećanju efikasnosti sistema grejanja, hlađenja i ventilacije; • povećanju efikasnosti sistema rasvete i električnih uređaja; • energetskom menadžmentu i upravljanju energijom u postojećim i novim zgradama; • propisivanju ciljne vrednosti ukupne godišnje potrošnje zgrade po m2 ili m3; • uvođenju energetskog sertifikata kao sistema označavanja zgrada prema godišnjoj potrošnji energije; • stalnoj edukaciji i promociji mera povećanja energetske efikasnosti. Osnovna karakteristika postojeće izgradnje u Republici Srbiji je neracionalno velika potrošnja svih tipova energije, prvenstveno energije za grejanje, ali porastom standarda sve više i za hlađenje zgrada. Energetska potrošnja namenjena za grejanje, pripremu tople vode i klimatizaciju prostora, predstavlja najznačajniji deo energetske potrošnje u zgradama. Ukupan broj stanova u Srbiji6, prema zadnjem popisu stanovništva iz 2002. godine, iznosi 2,96 miliona i iz tog podatka je jasno vidljiv energetski potencijal zgrada u Republici Srbiji [5]. Najveći je procenat objekata sa potrošnjom energije za grejanje prostora od 150 do 200 kWh/m2 što je zabrinjavajuće niska stopa energetske efikasnosti tih građevina.
3.2.1 Energetsko stanje i potencijal postojećih zgrada u odnosu na period gradnje Sa aspekta energetske potrošnje, period izgradnje izuzetno je važan parametar. Podela zgrada u zavisnosti od starosti i vrste gradnje je oblast kojoj nije posvećena dovoljna pažnja i o kojoj će, u budućnosti, trebati puno više da se povede računa. Zbog karakteristika gradnje i nedostatka propisa o termičkoj zaštiti, u razdoblju najveće stambene izgradnje u bivšoj SFRJ, a samim tim i u Republici Srbiji, od 1950. do 1980. godine, izgrađen je niz stambenih i nestambenih objekata koji su danas veliki potrošači energije, sa prosečnom potrošnjom energije za grejanje od preko 200 kWh/m2 [5]. Prvi propisi o toplotnoj zaštiti zgrada u SFRJ doneseni su 1970. godine7. Pravilnikom su propisane najveće dopuštene vrednosti koeficijenta prolaza toplote pojedinih građevinskih delova, s obzirom na klimatsku zonu u kojoj se zgrada nalazi. Čitavo područje tadašnje Jugoslavije bilo je podeljeno u tri građevinske klimatske zone sa propisanim najvećim dopuštenim koeficijentom prolaza toplote. Godine 1980. doneseni su novi zahtevi u pogledu toplotne zaštite zgrada u okviru norme JUS U.J5.600: Toplotna tehnika u građevinarstvu; Tehnički uslovi za projektovanje i građenje zgrada, kojima su vrednosti dopuštenih koeficijenata prolaza toplote smanjene za oko 30 %. Novo, pooštreno i dopunjeno izdanje ovih normi doneseno je 1987. godine, a u Republici Srbiji je na snazi i danas. Imajući u vidu gore navedeno, prema starosti i vrsti gradnje postojeće zgrade možemo podeliti u četiri grupe: • zgrade građene pre 1970. godine, 6 7
Za AP Kosovo i Metohija podaci nisu navedeni. „Pravilnik o tehničkim merama i uslovima za toplotnu zaštitu zgrada“ – Službeni list SFRJ 35/70
- 27 -