02 Magazine voor leden van coöperatie Agrifirm
11 | 2023
Better Together
“Duurzaam bloemen telen steeds belangrijker”
Absurde tijden voor Agrifirm Oekraïne
Alles over de Jongerendag
PAGINA 6
PAGINA 12
PAGINA 24
voorwoord
2
Verantwoordelijkheid nemen Een verantwoorde voedselketen voor toekomstige generaties. Dat is onze drijfveer, al jaren. En het is nu relevanter dan ooit. De verantwoordelijkheid
Het gaat vooral om interne veranderingen,
voor een toekomstbestendige keten mag en kan
maar soms zullen onze klanten dat ook merken.
niet alleen op het bordje van onze boeren liggen.
Aanpassingen in het aanbod, veranderende
Want de keten, dat zijn we samen.
samenstellingen of beperktere openingstijden kunnen vervelend zijn. Samen met klanten
Onze sector blinkt uit in efficiëntie en juist dat
die dit betreft zoeken we naar een manier van
creëert ruimte om te innoveren en te ontwikkelen.
samenwerken waarbij de service overeind blijft.
Dat is nu hard nodig en daarom nemen wij als Agrifirm onze verantwoordelijkheid om zelf ook
Want de kern van de coöperatie blijft: het beste
efficiëntieslagen te maken. Een voortdurend proces,
aanbod tegen de scherpste prijs. Juist om dat in
dat we nu een paar versnellingen hoger schakelen.
de toekomst te blijven doen moeten we deze stappen zetten. Zo ontstaat de ruimte om te werken
We nemen onze werkwijzes, locaties en aanbod
aan de sector van morgen. Daar zijn we vandaag
onder de loep en passen ze
al volop mee bezig. Onze boeren hebben een aantoonbaar lagere CO2 -uitstoot dan gemiddeld,
aan aan de huidige markt. Een markt met nieuwe
met een opbrengst die hetzelfde tot hoger is.
uitdagingen, andere
Ik ben daar enorm trots op. Het geeft ons ook de
eisen en in sommige
geloofwaardigheid om met de overheid in gesprek
sectoren terug-
te blijven over beleid, tempo en haalbaarheid en
lopende volumes.
het maakt ons een serieuze gesprekspartner voor ketenpartijen. Want juist door samen op te trekken kunnen we meer waarde toevoegen. Door onze organisatie en efficiëntie aan te scherpen, leggen we een gezonde basis voor een gezond verdienvermogen. Vandaag én in de toekomst.
Dick Hordijk CEO Agrifirm
3
Interview Ondernemer Marco van Uden
10
In de regio Wat verwachten leden van de coöperatie?
4
12
Over de grens Agrifirm Oekraïne
in vogelvlucht
Pluimvee- en akkerbouwbedrijf Agrifarm BV
18
14
Innovatie
16
Mooi werk
25
Vraag Agrifirm Exlan advies
28
Coöperatienieuws
30
Trendwatching Duurzame productie
32
achtergrond
Vacatures
Mentale gezondheid: doorbreek het taboe
22
26
jonge boeren
De stem van jonge ondernemers
interview
Jeannette Kapteijn
COLOFON
Better Together is het ledenmagazine van coöperatie Agrifirm Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 - 4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre, Marnix Klooster Concept en realisatie JEEN. Drukwerk Bek, Veghel
inhoud
6
in vogelvlucht
4
Pluimvee- en akkerbouwbedrijf Agrifarm BV Henk en Marion Hendriks uit Heijen (LI) In het noorden van Limburg runnen Henk en Marion een pluimvee- en akkerbouwbedrijf. Zoon Willem zit sinds het voorjaar ook in het bedrijf. Zoon Teun heeft voor een andere
“In 2006 namen we
richting gekozen. In totaal hebben
het bedrijf van mijn ouders
ze ruim 100.000 1-ster Beter Leven
over en zijn we van reguliere
vleeskuikens, verdeeld over de
vleeskuikens overgegaan naar Goed
thuislocatie in Heijen en deze
Nest Kippen. In 2010 zijn deze stallen in
locatie in Siebengewald.
Siebengewald gebouwd. Afgelopen voorjaar zijn de nieuwe uitlopen gerealiseerd, waarmee we zijn overgestapt naar 1-ster Beter Leven vleeskuikens. Onze adviseur bij Agrifirm heeft hierin met ons meegedacht.”
“Hier zie je onze verduisteringstunnel voor het uitladen van de vleeskuikens. Deze is luchtdoorlatend zodat de kleppen dicht kunnen en er geen onderdruk is buiten de deuropening van de stal. De doorrij-flappen blijven recht naar beneden hangen. Het kuikens laden gaat hierdoor een stuk soepeler.”
5
in vogelvlucht
“Naast de pluimveetak doen we ook aan akkerbouw. Op ruim 100 hectare verbouwen we aardappels, suikerbieten, tarwe, mais en sperziebonen. Qua arbeid een mooie combinatie met 1-ster Beter leven kippen.”
“Ik was eerst wat sceptisch over het naar buiten laten van de vleeskuikens, zeker bij koud weer. Maar mijn ervaringen tot nu toe zijn positief. De kuikens scharrelen volop buiten en als ik ‘s avonds de kleppen dicht doe, zijn de meeste kuikens zelf alweer naar binnen vertrokken.”
“De nieuwe uitlopen zijn ruim 8 meter breed en voldoen daarmee ruimschoots aan de maximale bezettingseis. We hebben gekozen voor geperforeerde damwandplaten aan de buitenzijde waardoor de kuikens naar buiten kijken. De geïsoleerde uitloopkleppen sluiten met een rubber af, zodat er geen tocht bij de kuikens komt als ze dicht zijn. De leefomgeving moet gewoon goed zijn. De zonnepanelen die je ziet liggen, lagen eerst op de bestaande stallen, maar die voldeden niet meer aan de constructie-eisen.”
interview
6
“ Kleine stappen vooruit met het vizier op duurzaamheid.”
7
interview
Ondernemer Marco van Uden is directeur en eigenaar van Kwekerij Bakker in Heerhugowaard. Samen met de andere leden van het managementteam, Fokke Galema, André Zuurbier en Rob Doodeman, leidt hij het bedrijf. Zoon Dirk (24) is ook actief in de kwekerij en verantwoordelijk voor de afzet van de tulpenbollen. Organisatie Kwekerij A. Bakker & Zn. BV (Heerhugowaard) • Teelt van lelie- en tulpenbollen in WestFriesland, het oosten van het land en in Frankrijk voor de professionele broeierij; • Preparatie en opslag van lelie- en tulpenbollen; • Jaarrond broei van 5,7 miljoen Oriëntal lelies onder 34.000 m2 glas. Kwekerij Ardea BV (Heerhugowaard) • Kweken van virusvrij leliemateriaal Bakker Bulbs NZ (Rakaia, Nieuw Zeeland) • Teelt van leliebollen; • Preparatie en opslag van leliebollen; • Exportklaar maken en verzenden; • Teelt van verschillende akkerbouwgewassen.
Kostprijsbeheersing door schaalvergroting is niet de strategie waar eigenaar Marco van Uden van Kwekerij Bakker warm voor loopt. Het bedrijf in Heerhugowaard kweekt en teelt leliebollen, prepareert deze voor export én broeit een deel zelf tot snijbloemen. Met zijn managementteam streeft Marco naar een zo laag mogelijke milieubelasting. Hij vertelt hoe en waarom. Wat maakt dat jullie duurzaamheid vooropstellen binnen het hele bedrijf? “Duurzaamheid betekent voor ons dat we als bedrijf toekomstbestendig zijn. Onze afwegingen en investeringen zijn er altijd op gericht dat we op de lange termijn kwalitatief hoogwaardige bollen en bloemen kunnen blijven leveren. Het resultaat van onze aanpak is een zo laag mogelijke belasting van het milieu. Maar duurzaamheid gaat
>>
interview
8
>> ook over ons personeel. We hebben een solide,
maken op basis van kwaliteit. Het unieke van dit
professioneel team dat lang aan ons verbonden
bedrijf is dat we alles doen wat tussen veredeling
is en seizoenswerkers die graag terugkomen.
en export ligt. De kennis die we in de kas opdoen bij
Ook voor de relaties met onze afnemers geldt:
het virusvrij vermeerderen van onze bollen en bij
we investeren in langetermijnrelaties.”
de bloementeelt, helpt ons enorm bij de bollenteelt op het land. Zo kunnen we bijvoorbeeld werken aan
Hoe komen jullie tot een zo laag mogelijke
plantversterking. Omdat we ook in Nieuw-Zeeland
belasting van het milieu?
en Frankrijk telen, leren we jaarrond van wisselende
“Een van onze uitgangspunten is: niets weggooien
omstandigheden. De uitdagingen en onzekerheden
wat je nog een keer kunt gebruiken. Met behulp van
in de markt zijn onze leidraad. We zoeken graag naar
een warmtepompsysteem benutten we de warmte
oplossingen en houden van zelf uitproberen. We
die vrijkomt bij het koelen van de vriescellen, nu
focussen op de lange termijn, maar ontwikkelingen
onder andere voor het drogen van onze tulpenbollen.
vragen tijd en gaan stap voor stap. We zijn altijd
Drie jaar geleden zijn we in de kas overgestapt op
op zoek naar rendement door te sturen op alle
ledlampen. De terugverdientijd is voor ons niet altijd
mogelijke factoren. Een bedrijfsvoering op basis
leidend. We maken keuzes die op de lange termijn
van kostprijsbeheersing alleen, vind ik niet
belangrijk zijn voor het voortbestaan van het bedrijf.”
interessant.”
Was dat altijd al jullie uitgangspunt?
“We zouden nog meer mogen uitdragen hoe we werken.”
“Toen ik hier begin jaren negentig als medewerker aan de slag ging, lag de nadruk nog op kostprijsbeheersing. Doordat we al snel op grote schaal produceerden, konden we keuzes gaan
9
onze dochteronderneming in Nieuw-Zeeland. Het
“We hebben proeven gedaan om te komen tot een
sparren met externen is ook belangrijk om verder te
optimaal mengsel van vers en gebruikt substraat
komen. Agrifirm-GMN begeleidt ons teelttechnsch
dat we continu kunnen hergebruiken. Vrij eenvoudig,
heel goed en adviseur Tom Buter ziet veel teelt-
door zelf te onderzoeken in welk mengsel tuinkers
gebieden en gewassen, dat is van grote waarde.”
het best ontkiemde. Schoon materiaal waarop we virusvrij bollen vermeerderen, hergebruiken we nu
Hoe helpt jullie dat in geval van calamiteiten?
voor de leliebroeierij. Daarmee werken we circulair.
“De eisen aan onze producten zijn hoog en we
We stomen het gebruikte substraat, mengen het met
kunnen maar beperkt terugvallen op gewas-
vers materiaal en voegen er melkzuurbacteriën en
beschermingsmiddelen. Daarom neemt het
kruiden aan toe om het biologisch kiemkrachtig te
risico op virussen of andere bedreigingen in de
maken. Zo houden we het substraat in topconditie
teelt toe. Doordat we zelf virusvrij topmateriaal
en de teeltkwaliteit stabiel. Het draagt bij aan een
kweken, is onze lange termijn geborgd. We kunnen,
goede weerbaarheid van de plant in de bloementeelt
hier in Nederland, in Frankrijk en in Nieuw-
en daardoor is de luizendruk zeer beheersbaar.
Zeeland altijd terugvallen op eigen, 100% schoon
Het beheersbaar houden van trips is complexer.
uitgangsmateriaal. Wanneer problemen zich
Daartegen zetten we zo veel mogelijk biologische
voordoen, hoeven we dus niet compleet opnieuw
bestrijders in. Het is een voorbeeld van de
te beginnen door de aankoop van een nieuwe
belangrijke synergie tussen onze bloemen- en
bollenkraam. Met ons eigen track- en trace-systeem
de bollenkwekerij. We benutten beide om elkaar
kunnen we bovendien de kwaliteit van de bollen
te versterken.”
volgen tijdens de vijf jaar binnen Ardea en drie jaar erna in de buitenteelt. Daardoor kunnen we de
Wat heeft ertoe geleid dat jullie zelf virusvrij
oorzaak van problemen makkelijker herleiden en
leliemateriaal zijn gaan kweken?
ervan leren.”
“Bijna tien jaar geleden was al duidelijk dat de exporteisen zouden worden opgeschroefd en dat het
Leidt jullie focus op duurzaamheid ook tot een
aantal toegestane gewasbeschermingsmiddelen
betere verwaarding van jullie producten?
steeds kleiner zou worden. Toen een virus, PLAMV,
“Nee, niet in de zin van prijsvorming. Voor de
de teelt en export ernstig bedreigde, stortten we ons
export, maar ook in Nederland kunnen we
op een eigen, gesloten vermeerderingsprogramma.
alleen maar topkwaliteit leveren, anders doe
Een heel dure manier, maar het maakt alle
je niet meer mee. Duurzaam telen wordt voor de
andere activiteiten binnen ons bedrijf een stuk
bloementeelt steeds belangrijker. Niet zozeer voor
eenvoudiger en we versterken op de langere
een betere prijs, maar als ‘licence to produce’.
termijn ons materiaal. Op ons gesloten bedrijf,
We realiseren ons sinds kort dat we er, ook voor
Ardea B.V. met vergaande hygiënische
het imago van de bloembollenteelt, goed aan
maatregelen, vermeerderen we drie tot vier miljoen bolletjes per jaar. We verkopen ze aan collega-telers en gebruiken ze voor onze eigen bollenteelt hier in Nederland, bij onze contracttelers in Frankrijk en op
zouden doen om meer uit te dragen hoe we werken. Be good and tell it, dat doen we eigenlijk nooit. Tja, West-Friese nuchterheid misschien.”
interview
Noem eens een voorbeeld?
in de regio
10
Agrifirm aan de slag met aanbevelingen Coöperatiedialoog
Wat verwachten leden van de coöperatie? Bijna vierhonderd Agrifirm-leden deden begin dit jaar mee aan de Coöperatiedialoog. Ze spraken zich uit over de manier waarop Agrifirm hen het beste kan ondersteunen en over hun verwachtingen van de coöperatie. “Het meest opvallende signaal is wel dat Agrifirm veel doet, maar dat leden daar nog te weinig van zien”, constateert directeur Coöperatiezaken Hendrik Arends.
Hendrik Arends
Luisteren naar de leden. Daar
problemen te hebben, maar we
draaide het om bij de Coöperatie-
wilden weten: wat maakt boeren
dialoog, die Agrifirm in februari
ook vandaag de dag zo leuk? En
en maart organiseerde op 17
hoe kan Agrifirm daarbij helpen?”
locaties . “Om zoveel mogelijk mensen te enthousiasmeren,
Verdienmodel versterken
kozen we voor bijzondere
De uitkomsten van de Coöperatie-
Scan de QR-code voor een
locaties”, vertelt Hendrik. “Zo
dialoog zijn samengebracht tot
compleet overzicht van de
waren we onder andere bij een
zes aanbevelingen van de leden.
Leden- en Jongerenraad.
kamelenmelker, een vetplanten-
Het zakelijk belang staat daarbij
kweker, bij een frambozenteler,
voorop: de leden verwachten dat
een windparkeigenaar en bij een
de coöperatie het verdienmodel
bierbrouwerij. De ontmoeting met
van de leden blijft versterken.
elkaar stond centraal, en vooral
Niet alleen door ledenvoordeel
ook: een positieve insteek van de
bij aankoop van producten, maar
dialoog. Het is in deze tijd niet
ook als verbinder van partijen in
moeilijk om het met elkaar over
de keten. De rol van de adviseur
11
onze leden met oplossingen en
niet alles te weten, maar kan
innovaties, dat mogen we van hen
verwijzen naar specialisten.
nog meer laten zien.”
in de regio
is hierbij cruciaal. Hij of zij hoeft
Daar blijkt nog ruimte voor verbetering. Een kwart van de
Volgend jaar
leden weet bijvoorbeeld niet dat
Leden vinden het ook belangrijk
Exlan ondersteuning biedt bij
dat Agrifirm ledenbijeenkomsten
bedrijfsopvolging, vergunningen
blijft organiseren. “Het is mooi
en het bijhouden van de mest- en
dat we ook daarmee op het
mineralenboekhouding.
juiste spoor zitten”, aldus de directeur Coöperatiezaken.
Kennis en innovaties
“We hebben alle leden
Joost Muskens
Andere aanbevelingen draaien
laten weten wat de dialoog
is melkveehouder in Elshout,
om de behoefte aan kennis en
heeft opgeleverd en gaan
lid van de ledenraad en zat in de
gezamenlijk optrekken. ’Ga door
hiermee aan de slag. Hopelijk
werkgroep voor de organisatie
met onderzoek en innovatie en
enthousiasmeren we volgend
van de Coöperatiedialoog.
breng kennis en feiten breed
jaar nóg meer leden voor de
Hij vertelt: “De Coöperatie-
onder de aandacht. Ga door
Coöperatiedialoog. Dit jaar
dialoog werd dit jaar voor de
met de samenwerking met
telden we al een verdubbeling
tweede keer georganiseerd en
andere belangenorganisaties en
ten opzichte van vorig jaar,
we begonnen de bijeenkomsten
steun elkaar.’ Hendrik: “Daarom
komend jaar hopen we duizenden
dan ook met het benoemen van
vergoeden we komend jaar voor
leden te ontmoeten.”
de vragen die vorig jaar waren
de leden die dat willen, de helft
gesteld, en waar deze toe hadden
van het abonnementsgeld voor
geleid. Soms stelden leden
stichting Agrifacts. Ook bleek
vragen die we als ledenraad
dat onze eigen innovaties nog te
direct konden beantwoorden,
weinig bekend zijn bij onze leden
maar er zijn ook vragen geweest
en daar gaan we werk van maken.
die we aan de directie of het
Zo organiseren we eind dit jaar
bestuur voor moeten leggen.
een grote bijeenkomst waarbij
Bijvoorbeeld over de toekomst
leden onder andere kunnen
van de ledenrestituties in
zien hoe eiwitgrondstoffen
de vorm van ledenkorting en
pensbestendiger worden gemaakt
ledenvoordeel. Die vergen meer
met een gepatenteerde techniek
tijd, we leggen ons als ledenraad
in onze fabriek in Oss. Duurzaam
de druk op om met antwoorden
én goed voor de koe en voor de
terug te komen bij de leden.
portemonnee van de boer.”
We leggen alle vragen vast in een
De coöperatieleden willen
verslag en bespreken deze met
volgens Hendrik dat Agrifirm
de Raad van Commissarissen en
breed uitdraagt wat ze doet en
het bestuur.”
waarom. “In de stikstofdiscussie steunen we als coöperatie
Agrifirm over de grens
12
John Vandenboorn
Agrifirm Oekraïne
Veerkrachtige oplossingen in absurde tijden Werken in een land in oorlog. Een absurde situatie,
Net na het uitbreken van de oorlog lagen de
die heel eigen uitdagingen en obstakels met zich
fabrieken van CHV Korm, in Vinnytsja en Haisyn,
meebrengt, vertelt directeur John Vandenboorn,
een kleine maand stil. “De situatie was veel te
algemeen directeur van Agrifirm jointventure
onzeker en onveilig”, kijkt John terug. Toch bleef
CHV Korm in Oekraïne. “We hebben veerkrachtige
de vraag naar veevoer bestaan en wilden ook de
oplossingen moeten verzinnen om operationeel
medewerkers het werk graag weer oppakken.
te blijven.”
“Ze wilden weer wat normaliteit en niet in angst thuiszitten. Weer even met elkaar praten over andere zaken dan de oorlog, onze medewerkers misten dat.” Ingrijpend Toch is de situatie in het bedrijf ingrijpend veranderd door de aanhoudende oorlog. “Voor het uitbreken van
13
CHV Korm
over de weg, en de druk op het vervoer via de weg en per trein was al gigantisch.” Als oplossing kocht CHV Korm daarom zelf vrachtwagens. Zodoende
CHV Korm is een gezamenlijke onderneming
kregen ze de zaken weer langzaam op orde.
van Agrifirm en Theeuwes Holding.
De wegblokkades verdwenen en leveren aan klanten
De jointventure produceert en vermarkt
werd weer mogelijk. Zo ontstond er weer ruimte
specialties als prestarters, milkreplacers
in de opslag en konden de fabrieken weer starten.
en proteïneproducten voor varkens, koeien
“Ondertussen is er weer voldoende capaciteit om
en pluimvee. De proteïneproducten worden
onze producten te vervoeren, er zit alleen een wat
gemaakt op basis van soja.
langere levertijd op.” In het achterhoofd Zo wist het team, zelfs tijdens een oorlog, de motivatie te vinden om het bedrijf draaiende
de oorlog werkten we met 185 werknemers in
te houden en aan de vraag naar veevoer te
2 fabrieken in Vinnytsja en Haisyn. Op het moment
beantwoorden. “Het gaat steeds beter”, vertelt
zijn 50 collega’s in actieve militaire dienst. Een groot
John, “Teambuilding en gezelligheid waren altijd al
deel van de werkzaamheden is gelukkig opgevangen
heel belangrijk, en nu meer dan ooit. Toch merk je
door andere collega’s maar zeker niet tot 185.
natuurlijk dat onze medewerkers naast het werk
Het is een flinke uitdaging om genoeg mensen te
ook bezig zijn met de oorlog. Dat zit constant in het
vinden om de productie op niveau te houden.”
achterhoofd. Maar we luisteren goed, accepteren wat meer van elkaar en gaan de situatie niet uit
Sneller zelfstandig
de weg. Iedereen gaat er op zijn eigen manier mee
De situatie dwong CHV Korm en het team om zich
om, maar het is een lange weg. Ik blijf hoopvol en
aan te passen en te herstructureren. John: “Het
positief.”
lokale team is een stuk zelfstandiger geworden, dat is met name in de voertak versneld. Mensen zijn snel in hun rol gegroeid en taken worden snel opgepakt. We waren voor de oorlog al begonnen om meer verantwoordelijkheden over te dragen zodat ik mij kon focussen op exportkansen. Het lokale management heeft daardoor minieme verstoringen gehad als gevolg van de oorlog.” Wel was het kantoor zes maanden gesloten. In die tijd werkte het team vanuit schuilkelders. Logistieke uitdagingen In de werkwijze waren wel degelijk aanpassingen nodig. Behalve het personeelstekort was ook transport een grote bottleneck. John: “We vervoerden onze grondstoffen en producten voorheen via schip, maar door de bombardementen en blokkades
Agrifirm over de grens
op de havens kan dat niet meer. Dat moet nu dus
innovatie
14
AminoGo: de nieuwe generatie pensbestendige eiwitten AminoGo zijn hoogwaardige
om hoogwaardig bestendig eiwit
AminoGo pensbestendig eiwit
pensbestendige eiwitten, op
te maken, volledig elektrisch op
Jeroen Verver, Directeur Rundvee bij
duurzame wijze geproduceerd
basis van 100% groene stroom.
Agrifirm: “Dankzij deze technologie
met de innovatieve Greenwave
De ecologische voetafdruk van
kunnen we een milieuvriendelijk
technologie. Het pensbestendig
deze pensbestendige eiwitten is
pensbestendig eiwit aanbieden
maken van eiwitten zorgt ervoor
daarmee tot een minimum beperkt.
aan onze boeren. AminoGo is een
dat koeien meer darmverteerbaar
Daarnaast draagt de technologie
lijn met pensbestendige eiwitten
eiwit uit soja- en raapschroot
bij aan een lagere stikstof- en CO2-
uit zowel soja- als raapschroot. De
kunnen halen. Hierdoor wordt het
uitstoot en aan de gezondheid
Greenwave-technologie zorgt voor
eiwit uit het rantsoen efficiënter
van koeien.
een optimaal behoud van essentiële
benut, wat leidt tot een lagere
voedingsstoffen. Dit vergroot niet
stikstofuitstoot. De gepatenteerde
In Oss is een fabriek gebouwd
alleen de nutritionele voordelen voor
Greenwave-technologie maakt
voor de productie van deze
de koe, maar draagt ook bij aan een
hiervoor gebruik gebruik van
nieuwe generatie pensbestendige
goede diergezondheid. Veehouders
radiofrequentie, net zoals een
eiwitbronnen, die op de markt
die gebruik maken van onze voeders
magnetron maar dan in het groot.
worden gebracht onder de naam
zullen automatisch profiteren van
Het is een duurzame manier
AminoGo.
de voordelen van AminoGo.”
Realtime emissies meten voor innovatieve vergunningverlening Sinds maart 2023 hangen er op twee melkvee- en
basis van betrouwbare metingen te komen tot
twee varkensbedrijven een jaar lang sensoren in
vergunningaanvragen, waarbij het doel en niet
de stal om realtime ammoniakconcentraties te
het middel centraal staat. Dus de veehouder
meten. De eerste belangrijke stap in het project
krijgt bijvoorbeeld niet de verplichting om een
‘Vergunnen met sensoren’, dat tot doel heeft om
emissiearme vloer te plaatsen, maar het doel
vergunningen te baseren op werkelijke emissies
van een maximale emissie van 700 kg per jaar.
en niet op theoretische normen.
Want alleen dan kun je innovatiekracht en ondernemerskwaliteiten benutten”, vindt Polinder.
“Met de sensoren doen we ervaring op met het
Concrete resultaten kan de jurist nu nog niet
meten en valideren van emissies. Juristen, maar
delen, maar hij ziet veel belangstelling vanuit
ook overheden betrekken we hierbij. Zo raken niet
de vergunningverleners. Een positief eerste
alleen wij als Agrifirm, maar ook de overheden
signaal voor deze potentiële nieuwe manier van
hiermee bekend”, legt initiator Lambert Polinder
vergunningverlening.
van Agrifirm Exlan uit. “Vervolgens hopen wij op
15
innovatie
Slimme silometers voor varkensbedrijven Agrifirm breidt haar pilot met silometers uit naar de varkenshouderij. Een silometer meet hoeveel voer er in de silo zit en geeft dit automatisch door aan Agrifirm. Het doel van de pilot is om uiteindelijk dertig procent van de totale omzet aan varkensvoer via deze meters te laten verlopen. In 2020 startte Agrifirm een pilot met de silometers in Zeeland voor bedrijven met herkauwers. In deze provincie wonen klanten op relatief grote afstand van elkaar en kan een efficiëntere logistiek bijdragen aan kostenbesparingen. In 2021 introduceerde Agrifirm de pilot ook bij een aantal grote bedrijven in de varkenshouderij.
Uniek: hoog basisrantsoen in combinatie met robotmelken
Nu wordt de pilot verder uitgebreid. “We werken aan een
Met Constant Robot Feeding
aangepast voor robotbedrijven.
generator voor automatische
(CRF) is een hoog basisrantsoen
Dankzij het gebruik van
bestellingen en onderzoeken welke
nu ook voor robotmelkers
vochtige bijproducten en
diensten we er nog meer kunnen
mogelijk, met behoud van
minder krachtvoer zorgt CRF
verbinden”, vertelt Tim van Sprang,
melkingen. De basis van de
voor een lagere CO2-uitstoot.
verkoopleider varkens.
unieke voerstrategie is een constante verhouding tussen
Scan de QR-code voor
Met de silometers wordt de
ruwvoer en krachtvoer
meer informatie.
voerproductie en het transport
gedurende de hele lactatie.
tijdig afgestemd op behoeften
Dit zorgt voor gezonde koeien
van veehouders in dezelfde
met een stabiele pens-pH en een
omgeving. Gevolg: een efficiëntere
stabiele melkopbrengst in de
productieplanning, besparing
hele lactatie. CRF kent daarmee
op transportkosten en minder
veel voordelen door de speciaal
brandstofverbruik.
ontwikkelde voertabellen die zijn
mooi werk
16
Wie?
Op een perceel van 5,5 hectare rode uien past akkerbouwer
Noël Delahaye (44)
Noël Delahaye dit jaar voor het eerst druppelirrigatie toe. Het perceel ligt op een dijk tegen het Zwarte Meer en is droogtegevoelig. Met het
Wat?
druppelsysteem hoopt hij efficiënter water te geven dat hij oppompt uit
Druppelirrigatie
een 40 meter diepe bron. Een hoofdslang met daaraan druppelslangen
uienteelt
gekoppeld, verdeelt het perceel in twee helften. Beide helften worden om en om van water voorzien. Delahaye bedient het systeem
Waar?
handmatig. Eind april legde hij het netwerk van waterslangen
Kraggenburg (FL)
tegelijk met het zaaien aan. Na het rooien rolt hij de slangen weer op. Agrifirm adviseerde hem druppel-
Wanneer?
irrigatie en bracht hem in contact met leverancier
30 augustus 2023
FT Equipment & Irrigation in Stavenisse. Op het oog schat hij tien tot vijftien procent meer opbrengst voor zijn uien, wat hem tevreden stemt. Ook andere akkerbouwers in de Noordoostpolder gebruiken druppelirrigatie. Via een appgroep wisselen ze ervaringen uit en helpen ze elkaar.
17
mooi werk
18
achtergrond
Mentale gezondhei doorbreek taboe
19
id: k het “Taboes worden doorbroken
Een flinke uitdaging
niet weten of je kinderen het
door ze te blijven bespreken
Een agrarisch bedrijf is constant
bedrijf, vaak generaties lang
en de ruimte te geven om ze
in beweging in een constant
opgebouwd door de familie,
bespreekbaar te maken”, aldus
veranderende sector, zonder
kunnen of willen overnemen.
Fije Visscher, Lid Algemeen
een échte scheiding tussen werk
Dat zorgt voor een hoop emotie en
Bestuur LTO Noord en vanuit
en privé. Het boerenbestaan
kan flinke gevolgen hebben voor
die hoedanigheid betrokken
is in de basis al een dagelijkse
de mentale gezondheid. Zowel
bij Taboer, als onderdeel van
uitdaging die niet voor iedereen
voor ondernemers als het gezin.”
het programma: Voor de mens
is weggelegd. Maar dan komen
achter de ondernemer. “Met de
er ook nog eens beperkende
Hoge drempel
campagne Taboer brengen wij
beleidsmaatregelen, extremer
Niet weten hoe je het beste met je
mentale zorgen en problemen
weer en marktvolatiliteit op je af.
zorgen om kunt gaan, kan namelijk
consequent onder de aandacht
“Het wordt steeds zwaarder om te
leiden tot mentale problemen.
en proberen we zoveel mogelijk
ondernemen,” vertelt Fije. “De druk
Ze erkennen en erover praten is
mensen te bereiken. Mentale
is vooral de laatste 15 jaar enorm
vaak de eerste stap. Dat is voor
gezondheid moet veel meer op
opgevoerd. Er wordt steeds meer
de gemiddelde persoon al lastig,
de voorgrond komen en het
van je gevraagd zonder duidelijk
maar toch blijkt de drempel
stigma moet eraf.”
toekomstperspectief. Bijvoorbeeld
voor boeren en tuinders vaak
>>
achtergrond
Boer zijn is meer dan een baan. 24/7 keihard werken voor een bedrijf waar vaak meerdere generaties ziel en zaligheid aan hebben gegeven. Dat zorgt voor druk, en zorgen, die hun weerslag kunnen hebben op je mentale gezondheid. Daarover praten is vaak nog een taboe en dat moet veranderen, volgens deskundigen. Het dit jaar opgerichte loket Taboer moet daar aan bijdragen.
achtergrond
20
>>
nog een stuk hoger. Dat is niet
Voorkomen is beter dan
tot een ander perspectief, of een
alleen in Nederland zo, weet
genezen
voor de hand liggende oplossing
Lizzy van Leeuwen, Nederlands
Het lukt niet altijd om perspectief
die je zelf niet zag. Er zijn genoeg
bestuurskundige, cultureel
te zien in deze onzekere tijden,
anderen die met dezelfde
antropoloog en auteur van o.a.
en boeren en tuinders zijn door
uitdagingen zitten, dat kan
het boek ‘De Hanenbalken’:
bezuinigingen op de sociale
ook een bron van steun zijn!”
“Over gezondheidsproblemen,
diensten steeds meer op zichzelf
mentaal en fysiek, werd en wordt
aangewezen. Dat is precies de
Van het voetstuk
weinig gepraat in agrarische
reden dat LTO Noord en Zorg om
Sommige problemen zijn niet
milieus, hoewel er recent
Boer en Tuinder Taboer oprichtte.
altijd even zichtbaar en het is niet
verbetering te zien is. Het wordt
Fije benadrukt dat het vooral als
altijd makkelijk om je daarvan af
vooral bij mannen al gauw als
agrarisch ondernemer cruciaal is
te schermen. Maatschappelijke
aanstellerij ervaren en dat speelt
om voor je mentale gezondheid
druk is daar een van, en de sector
al heel lang. De dokter wordt er
te zorgen en jezelf te blijven
krijgt het continu voor de kiezen.
niet snel bij geroepen en mensen
ontwikkelen: “Herken de bronnen
Lizzy: “De polarisatie van de
pakken gauw maar weer een
van mentale druk als ondernemer,
laatste tijd vind ik afschuwelijk.
paracetamolletje. Als dat al speelt
verbeter je vaardigheden waar
Ik realiseer me wel dat het al
voor fysieke problemen - voor
nodig en durf hulp te vragen als
eeuwenlang aan de gang is.
mentale problemen ligt de ladder
je het even niet trekt. Richt je op
Perioden waarin de boer en zijn
bijzonder hoog. Het is de angst
je sterke punten, stel haalbare
wereld werden bewierookt en op
voor het stigma om voor gek
doelen en erken je kernkwaliteiten
een voetstuk gehesen, afgewisseld
verklaard te worden en bovenal
én zwaktes. Kom van je eiland,
door perioden waarin de boer werd
is het de angst om voor zwak en
wees sociaal actief en sta open
afgeschilderd als de duivel zelf:
kwetsbaar te worden aangezien
voor gesprekken met anderen.
dom, gemeen, gierig en destructief.
door de agrarische gemeenschap.
Zo sta je al 1-0 voor. Als je met
Dat was al in de Middeleeuwen zo.
Dit patroon zie je overal, van
anderen in gesprek gaat over je
Het is bijna altijd een reactie op de
Frankrijk tot de Verenigde Staten.”
uitdagingen kom je misschien
bredere economische conjunctuur. Er zijn ook altijd boerenopstanden geweest. Het zal weer voorbijgaan,
“Het is de angst om voor zwak en maar hoe het deze keer de achterlaat is ook voor kwetsbaar te worden aangezien agrariërs mij de vraag.” door de agrarische gemeenschap.”
21
betrokken is bij de ondernemer
dat kan anoniem en dat helpt
voor de sector maar blijft hoopvol:
en de mens daarachter. Ga je
al veel, gewoon praten. Voor
“Als ik de vertaalslag van de
het gesprek aan met de onder-
hun gezinsleden zou ik willen
afgelopen 25 jaar maak naar de
nemer? Luister dan goed en blijf
adviseren: ga het gesprek aan.
komende 10 jaar hoop ik dat veel
empathisch.”
En als het nodig is: durf die ene,
boeren de uitdagingen kunnen
heel moeilijke vraag te stellen.
omzetten in kansen. En hoewel er
Ga het gesprek aan
‘Denk je weleens dat je er een
veel negatieve media-aandacht
Lizzy benadrukt het belang
punt achter wil zetten? Denk je wel
is voor onze sector, blijven we
van open communicatie en het
eens aan zelfdoding?’ Ik weet dat
werken aan een positiever beeld.
doorbreken van het taboe door
dat enorm moeilijk is. Maar het
Ik blijf optimistisch dat we in de
niet alleen te praten, maar ook
kan het verschil uitmaken tussen
toekomst weer een constructieve
om het stellen van de juiste,
leven en dood. Als de spanning
en open dialoog kunnen voeren.”
maar ook moeilijke vragen:
van die malende gedachten in het
“Zoek hulp. Blijf niet doorlopen
hoofd van de agrariër doorbroken
Taboe doorbreken
met een malend hoofd. Bel
wordt, door die vraag, is er nieuw
Fije ziet daar ook een rol voor
eens met een speciale hulplijn,
leven in zicht.”
collega’s en erfbetreders. “Het gesprek aangaan blijft lastig, ook al staan je antennes goed en pik je de signalen op. De gesprekken gaan vaak over commerciële zaken en technologische oplossingen. De vraag ‘Hoe gaat het nou echt met je? Hoe is het met de mens achter de ondernemer?’, zit er door commercieel belang en tijdsdruk vaak niet in”, vertelt Fije. “Vandaar dat Taboer niet alleen bereikbaar is voor ondernemers maar juist ook voor familie, vrienden, collega’s en iedereen die ook maar
Heb jij het gevoel dat je het even niet meer aankunt? Of maak je je zorgen om een ander? Bel dan (anoniem) naar TABOER op 088 - 888 66 08 of kijk op www.taboer.nl voor advies van professionals. Denk je aan zelfdoding? Bel dan nu naar 0800 - 113
achtergrond
Fije verwacht nog zwaar weer
jonge boeren
22
De stem van jonge ondernemers “Werken in de agrarische sector is mij met de
Mijn focus ligt dan ook op het vinden van de
paplepel ingegoten. Ik ben opgegroeid op de
balans tussen die duurzame vooruitgang en het
boerderij en zit als jonge ondernemer samen
verdienmodel. Als die balans er is, blijft de sector
met mijn ouders in de maatschap. Ik heb vanaf
interessant voor de jonge ondernemers, nu en
kleins af aan geleerd hoe belangrijk het is om
in de toekomst. Als de nieuwe voorzitter van de
verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen
Jongerenraad zet ik mij daarom in om een nuchtere
aan een gezamenlijk doel. Mijn achtergrond als
en constructieve stem te laten horen namens jonge
melk- en pluimveehouder heeft me niet alleen
agrarische ondernemers. Daarin vind ik het heel
de liefde voor het vak bijgebracht, maar ook een
belangrijk dat we samenwerken en open met
duidelijk inzicht in de uit-
elkaar communiceren. Het is aan mij om goed te
dagingen en kansen
luisteren en al die losse meningen om te zetten
die onze sector biedt.
in een gezamenlijke stem. Zo laten we samen
En die zijn er genoeg!
een krachtig geluid horen richting de ledenraad. Daarmee houden we de coöperatie scherp en
De sector wil vooruit.
bestendig voor de toekomst!
Agrifirm wil vooruit. Tegelijkertijd moeten
Bovendien blijf ik me inzetten voor een sterke sociale
ontwikkelingen
verbinding binnen de jongerenraad. Toen ik drie jaar
natuurlijk wel
geleden lid werd van de raad zaten we middenin de
financieel
Corona-lockdowns. De vergaderingen waren online
haalbaar
en er was helaas weinig aandacht, verbondenheid
zijn.
en gezelligheid. Gelukkig is die gezelligheid weer terug en we moeten zeker zorgen dat we dat samen vasthouden!”
Juul van Nieuwenhoven Voorzitter Jongerenraad Agrifirm
23
jonge boeren
Samen vooruit Agrifirm en het NAJK (Nederlands Agrarisch
moeten vanuit het bedrijfsleven komen. We moeten
Jongeren Kontakt) hebben onlangs een
als sector zelf een flinke bijdrage leveren en dat gaat
partnercontract ondertekend. Voor Roy Meijer,
een stuk makkelijker als je samenwerkt. Zo krijgen
voorzitter van het NAJK, is het een logische
we meer daadkracht en kunnen we samen zorgen
stap: “Zowel Agrifirm en het NAJK zien dat
voor duidelijke randvoorwaarden om te ondernemen
de wereld om ons heen snel verandert en dat
op een plezierige manier. Daar zet Agrifirm zich al
jonge en toekomstige boeren en tuinders
jaren voor in en daarin versterken we elkaar nu.”
perspectief en oplossingen nodig hebben om
Ondertussen hebben de partners al stappen gezet.
de toekomstige uitdagingen in de agrarische
Zo zijn ze aan het kijken waar ze elkaar kunnen
sector aan te gaan.”
ondersteunen op het gebied van innovatie. Agrifirm neemt het geluid van de jonge boeren en tuinders
“Agrifirm heeft heel veel kennis in huis. Die kennis
mee in de strategie en toekomstvisie. Roy: “Om dat
kunnen wij gebruiken om de stem van jonge boeren
geluid nog sterker te maken, organiseren we samen
en tuinders richting Den Haag te versterken”, vertelt
een jongerendag. Op die dag komen meerdere
Roy. Een belangrijke missie van het NAJK. Zo hebben
jongerenraden uit de coöperatieve wereld bij elkaar
ze bij aanvang van het vorige kabinet samen met
om positief naar de toekomst te kijken, luisteren
jongerenraden van 14 coöperaties een manifest
waar elkaars uitdagingen liggen en welke kansen
voor de land- en tuinbouw aangeboden aan Tweede
we kunnen benutten. Er staan ons mooie dingen te
Kamerleden en Nederlandse Euro-parlementariërs.
wachten!”
De boodschap? Geef ons een langetermijnperspectief zodat het aantrekkelijk blijft om als jonge ondernemer in de sector te werken. Wachten op de
Roy Meijer
overheid is volgens Roy geen optie: “Oplossingen
Voorzitter Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt
jonge boeren
24
Maak je agenda vrij voor de Jongerendag 2024!
MEER WETEN? Zien we jou ook op 18 januari 2024 in het Orpheus Theater in Apeldoorn? De dag begint om 09.30 en is afgelopen om 17.30 uur. De entree is gratis en Ben jij een jonge boer, teler of kweker en op zoek naar inspiratie,
inclusief lunch en een mooi feest.
ontmoetingsmogelijkheden, en een positieve boost voor jouw
Meer weten? Scan
agrarische onderneming? Dan mag je de Jongerendag op 18 januari
de QRcode voor meer
2024 in het prachtige Orpheus Theater in Apeldoorn niet missen!
informatie over de Jongerendag 2024.
Wat kun je verwachten?
vorig jaar al met CRV samen
Met ruimte voor 1250 deelnemers
de Jongerendag organiseerde,
belooft de Jongerendag groots
sluiten dit jaar ook andere grote
Zo houden we dat momentum
te worden. Maar het draait niet
coöperaties aan. “Dat idee is
en die energie vast en pakken we
alleen om aantallen; deze dag
ontstaan tijdens het maken
samen door.”
biedt veel meer. Het thema
van het jongerenmanifest vorig
van de dag is positiviteit en
jaar”, vertelt Iris van Leeuwen,
Waarom je deze dag niet wil
samenwerking, waarbij de
die in haar 4e jaar zit van het
missen, volgens Iris? “Omdat je
kracht van jonge ondernemers
dagelijks bestuur van Agrifirm’s
super geïnspireerd en positief
centraal staat. Luister naar
Jongerenraad. “Ook al waren
naar huis gaat. Je hebt verbinding
inspirerende sprekers, doe mee
alle deelnemers aangesloten bij
gemaakt met mensen buiten en
aan interactieve workshops,
verschillende coöperaties, we
binnen je eigen sector en kennis
wees nieuwsgierig en voer goede
merkten al snel dat we tegen
en informatie opgehaald. Je
gesprekken met elkaar. De dag
dezelfde uitdagingen aanlopen
ontdekt “Ja, het kan wel”! Het
sluit af met een gezellig feest.
en over veel dingen hetzelfde
wordt een gezellige dag en je
denken. Samenwerken ging
gaat met een goed gevoel naar
Ja, het kan wel!
bijna vanzelf, dus om samen
huis. We staan als sector samen
Dit jaar is de Jongerendag extra
een Jongerendag te organiseren
sterker, dus kom naar deze
speciaal, want nadat Agrifirm
was niet meer dan logisch.
agrarische jongerendag!”
Vraag Exlan om advies Antwoord op ondernemersvragen
“Bij de gemeente of provincie is een verzoek tot handhaving ingediend dat over mijn bedrijf gaat. Moet ik hier iets mee?”
Lambert Polinder:
Als je een rechtsbijstandverzekering hebt, kost
“Bij een verzoek tot
juri-dische ondersteuning vaak niks. Je meldt gewoon
handhaving gaat het vaak om
bij de verzekering dat je je wilt laten vertegenwoordigen.
milieubewegingen die willen
Kies dan het liefst niet voor de gratis juristen die zij
dat de gemeente of provincie
aanbieden, want dat zijn geen agrarisch experts.
ingrijpt tegen agrarische
Juist die expertise is belangrijk, want dat is waar
activiteiten. Officieel is dit een zaak tussen de partij
het bij de zitting vaak aan ontbreekt. Als je zelf een
die het verzoek indient en het bevoegd gezag, dus de
advocaat of adviseur aandraagt, wordt dat meestal
gemeente of provincie. Als ondernemer ben je niet
ook vergoed, op het eigen risico na.
verplicht om je hierin te mengen. Toch adviseer ik om dat wél te doen. Het gaat over jouw bedrijf, dus maak
Neem zo’n verzoek in elk geval serieus. We maken
vooral gebruik van de mogelijkheid om inbreng te
te vaak mee dat boeren geen gebruik maken van de
leveren als ‘derde belanghebbende’.
mogelijkheid tot inbreng, of dat op de verkeerde manier doen, en dat is een gemiste kans. Uiteindelijk is het de
Je mag daarbij zelf het woord voeren, maar je kunt
rechter die beoordeelt of het bevoegd gezag de juiste
ook een advocaat of juridisch adviseur inschakelen.
afweging heeft gemaakt, maar je wil er als ondernemer
Je kunt zelf het beste inschatten of je in staat bent
wel alles aan gedaan hebben.”
om in de rechtbank het woord te voeren, met goede onderbouwing en zonder in de emotie te schieten, of dat je liever samen met een expert naar de
Neem contact op met Juridisch advies voor
rechtbank gaat. Zo’n zitting is best indrukwekkend
meer informatie. Stuur een e-mail naar
en dan is het fijn om iemand erbij te hebben die weet
juridischadvies@agrifirm.com of bel naar 088 - 488 29 29.
hoe de hazen lopen.
interview
26
Passie voor de sector als persoonlijke drijfveer Geboren en getogen op het melkveebedrijf van haar ouders, kent Jeannette Kapteijn de passie en de uitdagingen die gepaard gaan met een boerenbedrijf. Als directeur van Exlan, het agrarisch adviesbureau van Agrifirm, ziet ze dit ook terug bij de ondernemers van vandaag.
27
Hoe komt het dat de agrarisch
Daardoor zijn we volledig op de
adviesbranche zo sterk groeit?
hoogte van wat er speelt. Daar
Woont in:
“Nieuwe wetten en complexe
stemmen we onze advisering
Koudekerk aan den Rijn
regels zijn tegenwoordig
op af. Zo geven we boeren de
dagelijkse praktijk in de
ruimte om zich te richten op
Met:
agrarische sector. Het nieuwe
dat waar zij energie van krijgen:
man Gerard Jan, kinderen
GLB is daar een goed voorbeeld
de zorg voor hun dieren, hun
Bente, Siebe en Ids
van. Maar ook: burgers en
land en hun bedrijf. En hebben
belangengroeperingen die naar
ze behoefte aan advies, dan
Studie:
de rechter stappen, zoals bij het
vinden ze in ons een vertrouwde
Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit
stikstofdossier. Tegelijkertijd
partner. Dat neemt niet weg
Rotterdam
gebeurt er van alles op technisch
dat onze expertise ook door
gebied. Denk bijvoorbeeld aan
andere sectoren wordt gezien.
Werkte ook bij:
mestvergisters en emmissiearme
Zo wordt Bedrijfsontwikkeling
Friesland/Campina, Nestlé, Heineken
systemen. In dat landschap laten
steeds vaker ingeschakeld voor
boeren zich steeds vaker bijstaan
bijvoorbeeld stikstofberekeningen
door specialisten. En de behoefte
of bouwprojecten buiten de sector.
aan advies neemt alleen maar
Maar de agrarische sector is en
Had je eigen achtergrond
verder toe. Dat horen we ook terug
blijft bij ons op nummer één.”
invloed op je keuze om bij
van onze leden, bijvoorbeeld in de
Exlan te gaan werken?
coöperatiedialoog. Die vragen ons
Wat is jouw kijk op de
“Absoluut. Ik woon nog altijd
zelfs om meer specialisten aan
toekomst van de sector?
achter de boerderij van mijn
te nemen. We zijn binnen Exlan
“Ik heb alle vertrouwen in de
ouders. In mijn jeugd heb ik
nu met ruim honderd mensen,
toekomst: met de groeiende
genoten van het leven op de
maar ook vandaag de dag staan
wereldbevolking blijft de
boerderij, en ook van dichtbij
er nog vacatures uit. Die groeiende
vraag naar voedsel toenemen.
de passie van mijn ouders voor
vraag zie ik voorlopig nog niet
Om aan die groeiende vraag te
het bedrijf meegemaakt, en de
afvlakken.”
kunnen voldoen zijn onze boeren
uitdagingen die er uiteindelijk toe
en telers hard nodig. En ja, daarbij
hebben geleid dat zij zijn gestopt.
Hoe belangrijk is de agrarische
zullen boeren moeten innoveren.
De landbouw gaat me aan het
specialisatie voor Exlan?
Maar dat is voor onze boeren
hart en ik vind het belangrijk
“Wij zijn onderdeel van de
niets nieuws: de agrarische sector
om wat terug te geven aan de
coöperatie Agrifirm, wij danken
is een innovatieve sector bij
sector waar mijn roots liggen.
ons bestaansrecht aan het
uitstek. Boeren zijn ondernemers.
Het is ook mooi om te zien dat
succes van boeren. Wij moeten
Die willen vooruit. Ze zijn bij
veel van mijn collega’s bij Exlan
er dus voor zorgen dat die
vooruitgang niet een belemmering,
diezelfde binding met de sector
boeren het best mogelijke
ze zijn een oplossing. Vanuit Exlan
hebben. Veel van hen zijn net als
advies krijgen, gericht op een
zullen we daaraan bijdragen waar
ik opgegroeid op een boerderij,
goede toekomst voor het bedrijf,
we kunnen.”
of staan zelfs nog steeds met
ook voor volgende generaties.
één been in het boerenbedrijf.
Dankzij onze verbinding met
Meer weten over Agrifirm Exlan?
Dat zorgt voor een gezamenlijke
Agrifirm hebben wij direct
Kijk op agrifirm.nl/exlan
drijfveer én een inhoudelijke
toegang tot alle deelsectoren,
basis die bijdraagt aan echt
van melkvee tot bloembollen
goed advies.”
en van geiten tot fruitteelt.
interview
Jeannette Kapteijn
coöperatienieuws
28
Samenwerken voor duurzame fruitteelt
In vijf jaar ontwikkelde het Expertiseplatform Fruit & Vruchtboom
Het doel is niet alleen verbeterd
zich tot een strategisch proevenplatform dat vooruitkijkt naar
rendement, maar ook hogere
de uitdagingen van de sector. Kees Overheul, projectleider van
gewasvitaliteit en vruchtkwaliteit.”
het platform, zet zich samen met het team in voor duurzame teeltstrategieën en effectievere gewasverzorging.
Om dat voor elkaar te krijgen werkt het platform nauw samen met
In de veranderende agrarische
stakeholders in de sector, waaronder
sector ligt de nadruk steeds meer
telers, onderzoeksinstellingen
op milieuvriendelijke oplossingen
en de industrie. Kees: “Het platform
en verminderd gebruik van
identificeert en prioriteert jaarlijks
chemische stoffen. Kees:
relevante vraagstukken. Daarvan
“De gereedschapskist van de
worden er meerdere geselecteerd en
teler wordt steeds kleiner. Het
voor elk een proef-opzet gemaakt,
platform richt zich daarom op
vervolgens sparren we met de
onderzoek van zowel alternatieve
stakeholders welke mogelijkheden
teeltstrategieën als het gebruik
er zijn en komen we als eindresultaat
van gewasbeschermingsmiddelen
met een meerjarige projectopzet.”
met een lage milieu-impact.
Het team hoopt met de daaruit
29
“Ik oogst mee” is het nieuwe boeren kennisnetwerk over regeneratieve landbouw. Deze groep van akkerbouwers en veehouders leert van en met elkaar over regeneratieve landbouw in Nederland.
volgende resultaten seizoens-
Hoe start ik met regeneratieve landbouw? Wat levert
gebonden teeltstrategieën te
regeneratieve landbouw mij op? Wat zijn de kansen voor
ontwikkelen voor de leden.
een regeneratieve bedrijfsvoering op mijn bedrijf? Dat zijn bijvoorbeeld vragen waar de agrarische onder-
Een mooi resultaat van het
nemer dankzij het kennisnetwerk antwoord op krijgt.
platform is de verbeterde
Agrifirm is ‘Ik oogst mee’ gestart op verzoek van haar
spintbeheersing, waarbij
coöperatieleden. “Met dit kennisnetwerk hebben we
onze teeltstrategie zorgt
één centrale plaats waar alle kennis rond regeneratieve
voor aanzienlijk minder
landbouw samenkomt en waar alle coöperatieleden
milieu-impact en hogere
profiteren van de kennis die we binnen dit netwerk
efficiëntie in plaagbestrijding.
opdoen op het gebied van regeneratieve landbouw”, legt
Daardoor zijn gewas- en
Auke Schripsema, manager Ledenprojecten, uit. Wil je
vruchtkwaliteit flink gestegen.
ook leren over regeneratieve landbouw en in contact
Kees: “Dat maakt het expertise-
komen met andere ondernemers die hier mee bezig zijn?
platform, samen met het bijbehorende netwerk, zeker in de fruitsector onderscheidend en uniek.”
Meld je aan via www.ikoogstmee.nl
coöperatienieuws
Ik oogst mee
trendwatching
30
Nóg meer keuze in producten, een trend die maar doorgaat. Hoe kunnen ondernemers daarop inspelen?
Keuzevrijheid Mariëlle Bordewijk FOODDESIGNER EN -TRENDWATCHER
tot haver. Dat proces herhaalt zich, want producenten spelen steeds verder in op specifieke consumentenbehoeftes en
“Keuzevrijheid voor de consument
creëren zo nog meer keuzes.
is een continu proces, wat met de
Plantaardige producten blijven
afschaffing van de voedselbonnen
de komende decennia super
na de Tweede Wereldoorlog al
belangrijk, dat biedt kansen
in gang is gezet. Met de jaren
voor agrarische ondernemers.
is de keuze steeds verder
In consumentenonderzoeken zie
toegenomen. Die toename in
ik bijvoorbeeld dat de associaties
keuzes zie je in talloze categorieën,
bij haver van nature positief zijn;
van broodbeleg tot soepen en
lekker, gezond en duurzaam.
sauzen. Door gespecialiseerde
Als je dat slim vermarkt, kan
webwinkels groeit deze trend
haver de voorkeur krijgen in het
nog volop, want met één groot
plantaardige melkschap. ‘Lokaal’
distributiecentrum voor
is een duurzaamheidsthema
verschillende webwinkels kun
dat aan belang wint. Je hoeft
je veel meer verschillende
als ondernemer het roer niet
producten voeren dan één supermarkt dat kan.
“ Met de jaren is de heeft de plantaardige keuze steeds verder markt een enorme vlucht genomen. Waar bijvoorbeeld toegenomen.” sojamelk eerst alleen voor De afgelopen tien jaar
de reformwinkelkoper was, is plantaardig nu veel meer
compleet om te gooien, maar
mainstream geworden.
experimenteren met bijvoorbeeld
Daar zijn fabrikanten op
haver raad ik zeker aan. Een mooi
ingesprongen met steeds
Nederlands havermerk in het
meer plantaardige melksoorten
zuivelschap, daar is echt plaats
van soja, rijst, erwt en amandel
voor in de markt.”
31
trendwatching
“Sinds dit jaar lever ik niet alleen koeienmelk, maar teel ik ook haver voor havermelk. Onze melkfabriek FrieslandCampina kwam met dit initiatief, in samenwerking met
Wiebe Brandsma
Agrifirm. Ik vind het goed dat ze
MELKVEEHOUDER EN AKKERBOUWER
dit doen en hun nek daarvoor
IN STEENWIJKERWOLD
uitsteken. In de randstad schijnt havermelk heel hip te zijn, dus als
rustgewas inzetten en je oogst het al
FrieslandCampina dit niet maakt,
op tijd zodat je nog gras kunt inzaaien.
doet iemand anders het wel. Of
Op 15 augustus heb ik de haver geoogst.
je het nu eens bent met die trend
De opbrengst valt met 4,4 ton tegen.
of niet. Als melkveehouder vind
Het gewas stond het hele jaar mooi,
ik het aanbod van plantaardige
maar het natte voorjaar en vervolgens de droogte waren geen ideale
“In de randstad schijnt havermelk heel hip te zijn.”
omstandigheden. Ik vind het goed dat FrieslandCampina haver wil laten telen door de eigen melkveehouders, maar vraag mij wel af of even een blok van een paar honderd hectare in Duitsland neerzetten niet
dranken een lichtelijke
veel efficiënter is. Persoonlijk
bedreiging, want het snoept
vind ik havermelk eerlijk
wel iets van de melkmarkt af.
gezegd naar havermout
Tegelijk zie ik, ondanks de komst
smaken, dus ik drink mijn
van de plantaardige melk, de
cappuccino voorlopig toch
melkconsumptie wereldwijd nog
liever met koeienmelk.”
niet dalen. Als akkerbouwer, ik teel ook aardappelen en suikerbieten, zie ik deze keuzevrijheid als een kans. Daarom heb ik dit jaar, in het project van FrieslandCampina en Agrifirm, 6 hectare haver gezaaid. De teelt zelf is niet zo ingewikkeld, je kunt haver als
De Agrifirm Ledenraad zoekt 10 nieuwe leden Wil jij graag meedenken over de koers van de coöperatie, woon je in een van de zes regio's waar we nieuwe districtsbestuurders zoeken én herken je jezelf in onderstaand profiel? Stel je dan nu beschikbaar als Agrifirm ledenraadslid. Lees er meer over op de website. Scan de QR-code hiernaast, of ga naar https://www.agrifirm.nl/ledenraad
Generiek profiel districtsbestuurder • ...oefent als hoofdberoep een agrarisch bedrijf uit (een districtsbestuurder dient derhalve directeur, bestuurder of vennoot te zijn van een agrarisch bedrijf) en is voor de kernactiviteiten in belangrijke mate afnemer van Agrifirm (share of wallet van tenminste 50%). • ...beschikt over het denkvermogen om invulling te geven aan de formele verantwoordelijkheden van een Ledenraadslid, zoals het vaststellen van strategische beslissingen. • ...heeft een open blik en heeft goed zicht op wat er om hem/haar heen gebeurt en is bereid zichzelf verder te ontwikkelen.
Vacatures per district:
District
Aantal vacatures
Groningen
-
Friesland
2
Drenthe
-
Overijssel en Flevoland
2
Noord- en Zuid-Holland
-
Utrecht en Gelderland
1
Zeeland en West-Brabant
3
Oost-Brabant
2
Limburg
1
Afz.: Postbus 20000, 7302 HA Apeldoorn
• ...beheerst de Engelse taal voldoende.