broj 70
30
INDUSTRIJA
Klanična industrija
Životinjski otpad – korisna sirovina Velika količina otpada koji se svakodnevno stvara u klanično-prerađivačkoj industriji u Srbiji i predstavlja velikog zagađivača životne sredine, može se zbrinuti proizvodnjom komposta i preradom otpadnih voda
O
vo su dva najpovoljnija rešenja za neškodljivo uklanjanje animalnog otpada u Srbiji, dok su neke druge poslovne mogućnosti, proizvodnja biogasa ili biodizela od otpada, još teško ostvarive, zaključeno je na završnoj konferenciji projekta „Upravljanje otpadom u klanično-prerađivačkoj industriji u Srbiji”, koji je PKS pokrenula u saradnji sa Ambasadom Norveške i norveškom agencijom IDN. „Prema procenama, u Srbiji se godišnje napravi oko 250.000 tona klaničnog otpada, u koji spada otpad iz klanica i uginule životinje. Sistem upravljanja otpadom u zemljama u razvoju pokazuje niz problema, uslovljenih tehničkim i finansijskim faktorima”, kaže savetnik u Udruženju za poljoprivredu, prehrambenu i duvansku industriju i vodoprivredu PKS Nenad Budimović. Otpad u klanično-prerađivačkoj industriji predstavljaju sporedni proizvodi životinjskog porekla koji se, kao organska materija, brzo razgrađuju u spoljašnjoj sredini, stvarajući gasove neprijatnog mirisa, ostale produkte raspadanja, zagađuju vazduh, zemljište i vodu, a takva mesta postaju staništa pasa lutalica, glodara, lešinara i insekata. „U Srbiji postoje dve fabrike otvorenog tipa za preradu životinjskog otpada, koje prerađuju sve tri kategorije životinjskog otpada, razvrstane na osnovu veterinarsko-sanitarnih zahteva”, ukazuje
Budimović. Fabrika „Žibel” nalazi se u Bačkoj Topoli, a „Napredak” u Ćupriji. Preostali kapacitet fabrika za preradu životinjskog otpada predstavljaju postrojenja zatvorenog tipa, kakva imaju veliki proizvođači mesnih proizvoda, među kojima su „Karneks” Vrbas, „Juhor” Jagodina, „Turković” Sjenica i drugi.
„Proteklih godina primetno je povećanje broja zaklanih grla u klanicama, što je pozitivno, jer su tako kontrolisani i izvori otpada. Prema podacima za 2010. godinu, od 436.000 zaklanih goveda, 174.000 je zaklano u klanicama, a od 5,7 miliona svinja, u klanicama je obavljeno 1,8 miliona svinjokolja”, naveo je Budimović. Veliki problem
Izvesna saradnja sa Norvežanima Norvežani su zainteresovani za saradnju sa Fabrikom za preradu životinjskog otpada u Bačkoj Topoli i Ćupriji i očekuje se konkretna saradnja. Inače, fabrika u Bačkoj Topoli prva je te vrste u Srbiji koja je dobila dozvolu za izvoz u Evropsku uniju. Izvozni proizvodi su im brašno od hidrolizovanog perja i mesno-koštano brašno za ishranu kućnih ljubimaca i riba, kao i tehnička mast, kao sirovina u proizvodnji sapuna. U „Žibelu” ove godine planiraju izgradnju nove fabrike za preradu životinjskog otpada druge kategorije, pa će kapacitet za preradu obuhvatiti oko 1.200 tona kombinovanog otpada.
www.pks.rs