Action Field Kodra 2013 Catalog

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013 ACTION FIELD KODRA 2013

FINAL CATALOG copy 6.indd 1

ΤΕΙΧΗ WALLS

1

9/5/13 4:07:46 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

2

FINAL CATALOG copy 6.indd 2

9/5/13 4:08:55 PM

ACTION FIELD KODRA 2013 13η ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 06-18/09 2013

3

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 3

9/5/13 4:08:56 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

VANGUARD

4

FINAL CATALOG copy 6.indd 4

9/5/13 4:08:58 PM

Kodra Fresh The Aesthetics of the Small Act “ΑΙΔΩ/ΕΔΩ” Ηeroes TV This Wall Will Fall Cyber art space Συνέδριο/Conference Δηµοτικό θέατρο Μελίνα Μερκούρη CUT/Project/DE-FENCES From Çarşi to Karaburun

DORMITORIES ΚΟΙΤΩΝΕΣ

5

HEADQUARTERS ΔΙΟΙΚΗΡΗΡΙΟ

FINAL CATALOG copy 6.indd 5

9/5/13 4:08:59 PM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

13th contemporary art exhibition Former Μilitary Camp Kodra, Kalamaria, Thessaloniki

Διοργάνωση Δήµος Καλαµαριάς Καλλιτεχνικός Διευθυντής Γιώργος Καζαντζής Διευθυντής Τεχνικής Υποστήριξης Χαράλαµπος Μπελόκας Υπεύθυνη Χορηγιών του Δήµου Καλαµαριάς Μαρία Χατζηθεοδώρου

Organising Institution Municipality of Kalamaria Art Director Giorgos Kazantzis Technical Support Manager Haralampos Mpelokas Sponshorship Consultant Maria Hatzitheodorou

“Τείχη” A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω.

Chief Director Δηµήτρης Μιχάλαρος Διευθύντρια Δηµιουργικού Γεωργία Κοτρέτσος Βοηθός Διοικητικών Θεµάτων Χριστίνα Ζαρογιάννη Βοηθός Δηµιουργικού Ανθή Αργυρίου

6

ACTION FIELD KODRA 2013

13η έκθεση σύγχρονης τέχνης Πρώην Στρατόπεδο Μακεδονοµάχου Κόδρα, Καλαµαριά, Θεσσαλονίκη

Τεχνολογική Υποστήριξη Cyber Art Space Minotaur Digital Arts (MDA), KatArt-e Υπεύθυνος Παραγωγής Φεστιβάλ Γιώργος Αγγελόπουλος Υπεύθυνοι Καλλιτεχνικής Παραγωγής Δηµήτρης Καρλαφτόπουλος, Γιώργος Παπακαρµέζης Βοηθοί Καλλιτεχνικής Παραγωγής Νάσος Καράµπελας, Κωστής Μυλωνάς, Νίκος Βαρυτιµιάδης, Ιωάννα Καναβούρα Τεχνική Υποστήριξη Παραγωγής, Εθελοντική Εργασία Θεσσαλονίκης Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Γραφείο Επικοινωνίας Two Yellow Feet Design Γιώργος Παγγοζίδης - Studio pαgό s.a. Συντονιστής Εθελοντών Μάκης Ανανιάδης Υπεύθυνη Νοµικών Θεµάτων Άννα Χρηστίδου Υπεύθυνη Δηµoσίων & Διεθνών Σχέσεων Janet Kostrevski Παραγωγή Video Art Χάρης Πάλλας Φωτογραφική Κάλυψη Digital Kodra Γιάννης Ψαθάς Φωτισµοί Γιώργος Ματουσίδης Ήχος Παύλος Γαβριηλίδης, Λεωνίδας Μπεϊλής Μεταφορά Έργων YaSaTrans, National & International Haulage Οπτικοακουστικός Εξοπλισµός Ιωάννης Μαλατάντης Εκτυπώσεις Colour Consulting Group (CCG), Φωτοτυπικό Κέντρο Καλαµαριάς Πρακτική Άσκηση Άρης Κοτζαµανίδης, Θεοδώρα Πηλίτση Κατάλογος Επιµέλεια Γεωργία Κοτρέτσος Συντονισµός Έκδοσης Γεωργία Κοτρέτσος Σχεδιασµός Γιώργος Παγγοζίδης - Studio pαgό s.a. Μεταφράσεις - Επιµέλεια κειµένων - Διερµηνεία Συνεδρίου Interpretics Διαχωρισµοί - Εκτύπωση καταλόγου ΚΕΘΕΑ

“Walls” When they were building the walls, how could I not have noticed!

Chief Director Dimitris Michalaros Creative Director Georgia Kotretsos Administrative Assistant Christina Zarogianni Creative Assistant Anthi Argyriou Technological Support Cyber Art Space Minotaur Digital Arts (MDA), KatArt-e Production Manager Yiorgos Aggelopoulos Art Production Coordinators Dimitris Karlaftopoulos, Giorgos Papakarmezis Art Production Assistants Nasos Karampelas, Kostis Mylonas, Nikos Varytimiadis, IoannaKanavoura Production Technical Support Volunteers Workshop of Thessaloniki Non profit company Communication Two Yellow Feet Designer George Paggozidis - Studio pαgό s.a.

Volunteers Coordinator Makis Ananiadis Legal Adviser Anna Christidou International & Public Relations Coordinator Janet Kostrevski Video Art Production Harris Pallas Digital Kodra Photo Coverage Giannis Psathas Lighting Giorgos Matousidis Sound Pavlos Gavriilidis, Leonidas Mpeilis Art Works Transportation YaSaTrans, National & International Haulage Audiovisual Equipment Ioannis Malatantis Printing Colour Consulting Group (CCG) Kalamaria Photocopying Centre Internship Aris Kotzamanidis, Theodora Pilitsi Catalogue Editor Georgia Kotretsos Coordination Georgia Kotretsos Graphic Design George Pagozidis - Studio pαgό s.a.

Translations - Editing - Conference Interpreting Interpretics Printing - Films/Binding KETHEA SCHEMA + CHROMA Proofreading Betty Semakula Internship Ifigenia Papadatou

ΣΧΗΜΑ + ΧΡΩΜΑ

Proofreading Μπέττυ Σεµακούλα Πρακτική Άσκηση Ιφιγένεια Παπαδάτου

FINAL CATALOG copy 6.indd 6

9/5/13 4:09:01 PM

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ/CONTENTS

ΕΚΘΕΣΕΙΣ Κυρίως Πρόγραµµα Κόδρα Fresh: Πλωτά Τείχη Βασίλης Ζωγράφος Aesthetics of the Small Act Adela Demetja “ΑΙΔΩ/ΕΔΩ” Βασίλης Αµανατίδης ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ Άννα Μαρία Κάντα Heroes TV Αγάθη Δαρλάση Cyber Art Space Μπάµπης Βενετόπουλος, Δηµήτρης Μιχάλαρος

47 97 119 165 201 229

Παράλληλο Πρόγραµµα CUT Project/DE-FENCES Μαρίλλη Μαστραντώνη This Wall Will Fall Ιωάννα Σουρούδη, Κατερίνα Σύρογλου, Μάρω Ψύρρα Από το Τσαρσί στο Καραµπουρνάκι Ευάγγελος Χεκίµογλου 4o Workshop Συνεργασία του Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνώντης 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης µε το Πεδίο Δράσης Κόδρα Aρετή Λεοπούλου, Θοδωρής Μάρκογλου

232 234 250

260

Πρόγραµµα Εθελοντισµού Aστικά πεδία σε µετάβαση: Δραστηριοποίηση και κοινωνική ευαισθητοποίηση νέων µέσα από πολυτροπικές αφηγήσεις Τατιανή Γ. Ραπατζίκου

264

7

EXHIBITIONS Main Program Kodra Fresh Floating Walls Vasilis Zografos Aesthetics of the Small Act Adela Demetja “ΑΙΔΩ/ΕΔΩ” (Shame/Here) Vassilis Amanatidis VANGUARD Anna Maria Kanta Heroes TV Agata Darlasi Cyber Art Space Babis Venetopoulos, Dimitris Michalaros

47 97 119 165 201 229

Parallel Program CUT Project/DE-FENCES Marilli Mastrantoni This Wall Will Fall Ioanna Souroudi, Katerina Syroglou, Maro Psyrra From Çarşi to Karaburun Evangelos Hekimoglou 4o Workshop Collaboration of the Laboratory of New Artists of the 4th Biennial of Contemporary Art of Thessaloniki with Action Field Kodra Areti Leopoulou, Thodoris Markoglou

232 234 250

260

Volunteer Program Urban environments in transition: Engaging young leaders and raising community awareness through multimodal narratives Tatiani G. Rapatzikou

FINAL CATALOG copy 6.indd 7

264

9/5/13 4:09:02 PM

8

Το Πεδίο Δράσης Κόδρα 2013 είναι ένας πολιτιστικός θεσµός, που διέγραψε µία πετυχηµένη πορεία 13 ετών. Δεν είναι τυχαίο ότι φέτος επιλέγουµε να απαντήσουµε στην πολύπλευρη κρίση που µαστίζει τη χώρα µας, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, αρθρώνοντας έναν καίριο καλλιτεχνικό λόγο που εκφράζει εικαστικά αυτό που βιώνουν οι τοπικές κοινωνίες.

150 χρόνια από το θάνατο του Καβάφη, ο προφήτης ποιητής, µε το ποίηµα του «Τείχη» µιλάει συµβολικά για τα ορατά και τα αόρατα τείχη που ορθώνονται στη ζωή του καθενός µας. Θέµα του Πεδίου Δράσης Κόδρα γι' αυτό το Σεπτέµβρη, είναι τα «Τείχη». Είναι τα προσωπικά, τα κοινωνικά και τα πολιτικά αδιέξοδα που η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως ο κοντινότερος θεσµός στον πολίτη, αφουγκράζεται, αγωνιά, προτείνει λύσεις και µάχεται γι αυτές.

Action Field Κodra 2013 is a cultural institution that has been very successful for the last 13 years. It is not by chance, that this year we have chosen to answer the multilateral crisis afflicting our country, the Balkans and Europe, by articulating a local artistic speech, which visually expresses what is experienced by the local communities.

150 years since Cavafy's death, the prophetic poet symbolically speaks about the visible and invisible walls raised in the life of each one of us in his poem “Walls”.

Indeed the theme of this September’s Action Field Kodra is “Walls”. Reference is made to the personal, social and political impasses that the Local Authorities, which are closest to the citizens than any other institution, listen to, agonize, propose solutions and fight for them.

Τους καλλιτέχνες που συµµετέχουν στο φετινό φεστιβάλ, τους δίνουµε ένα έναυσµα για µια διαλεκτική αποτύπωση όλων αυτών των κοινωνικών αναταράξεων, τάσεων και οσµώσεων, φέρνοντας στο προσκήνιο, έναν ουσιαστικό διάλογο διεξόδου, στα αδιέξοδα που βιώνουµε.

The artists participating in this year’s festival are triggered to dialectically express all this societal turmoil, trend and osmosis by placing at the forefront a substantial dialogue offering a way out to the impasses we are living.

Πλαισιώστε µε αγάπη τις καλλιτεχνικές δράσεις που θα πραγµατοποιηθούν στο Πεδίο Δράσης Κόδρα γιατί αποτελεί αφορµή ενός ουσιαστικού διαλόγου µαζί σας µέσα από την ευαίσθητη µατιά της τέχνης.

Embrace the artistic events that will take place during Action Field Kodra with affection because it offers the opportunity for a substantial dialogue with you from a sensitive perspective triggered by art.

Θεοδόσης Μπακογλίδης

Theodosis Mpakoglidis

Δήµαρχος Καλαµαριάς

FINAL CATALOG copy 6.indd 8

Mayor of Kalamaria

9/5/13 4:09:02 PM

Όταν το “Πεδίο Δράσης Κόδρα”, πριν από 13 χρόνια, έκανε τα πρώτα του βήµατα ως µια εναλλακτική εικαστική συνάντηση µε αρχικό τίτλο “Trash-art” παίρνοντας αφορµή από τον περιβάλλοντα χώρο του εγκαταλελειµµένου στρατοπέδου, κανείς δεν µπορούσε να προβλέψει τις διαστάσεις που θα αποκτούσε τελικά αυτός ο θεσµός σε τοπικό αλλά και ευρύτερα βαλκανικό και διεθνές επίπεδο. Μπορούµε πλέον να είµαστε περήφανοι για µία διοργάνωση στο πλαίσιο του “Παρά θιν'αλός” του Δήµου Καλαµαριάς που έχει κατορθώσει να προσλάβει διεθνή χαρακτηριστικά και προβολή µέσα από την ιδιαίτερη φροντίδα που επέδειξε πάντα ο φορέας για την ανάδειξη των νέων καλλιτεχνών και της πειραµατικής σκηνής σε συνδυασµό µε την ολόθερµη στήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η φετινή διοργάνωση αντλεί την έµπνευση του κεντρικού άξονά της από τα καβαφικά 'Τείχη', τιµώντας έτσι την επέτειο των 150 χρόνων από την γέννηση του µεγάλου µας ποιητή. Κριτικάρουµε µέσα από την τέχνη τις µικρές αντιστάσεις που δείξαµε στον αυτοπεριορισµό µας από τείχη που έχτισαν άλλοι δίδοντας τη δυνατότητα στους πιστωτές της χώρας µας να ελέγξουν τα σώµατά µας και να προσπαθούν να ελέγξουν το ελεύθερο ελληνικό πνεύµα µας. Σε µια χρονική συγκυρία-σταυροδρόµι για θεµελιώδεις οικονοµικές, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές στην χώρα µας, το “Πεδίο Δράσης Κόδρα” µέσω της έννοιας των 'τειχών' προσκαλεί καταξιωµένους αλλά και ανερχόµενους επιµελητές και καλλιτέχνες να εκφραστούν εικαστικά και να αρθρώσουν την δική τους απάντηση απέναντι στα τείχη των καιρών µας. Χαιρετίζοντας το φετινό “Πεδίο Δράσης Κόδρα”, εύχοµαι ολόθερµα η προσπάθεια αυτή να αποτελέσει για µία ακόµη χρονιά τόπο συνάντησης όχι µόνο των φιλότεχνων της πόλης µας αλλά και όλων εκείνων που διαισθάνονται ότι µέσα από την δηµιουργία και την συνεργασία µπορεί να διασωθεί ό,τι πιο ανθρώπινο φέρουµε µέσα µας.

Νίκος Ζαχαριάδης

Εντεταλµένος Δηµοτικός Σύµβουλος για θέµατα Πολιτισµού Δήµου Καλαµαριάς

FINAL CATALOG copy 6.indd 9

When, 13 years ago, Action Field Kodra made its first steps as an alternative artistic meeting with the initial title Trash-art', which drew its inspiration from the surrounding space of the abandoned barracks, no one could predict how popular this institution would become at a local level, in the Balkans as well as on an international level. We can now be proud of this event in the framework of “Παρά θιν' αλός” ("on the seaside”) of the Municipality of Kalamaria: it has succeeded in becoming an internationally prominent event thanks to the promotion of new artists and the experimental scene by the Municipality and the strong support of the local authorities.

9

The central axis of this year's organisation draws inspiration from Kavafis' “Walls”, thus honouring the 150-year anniversary from the birth of our great poet. We use art to criticize the limited resistance we have shown to our self-limitation created by walls built by others, thus offering our country's creditors the opportunity to control our bodies and even try to control our free Greek spirit. In a conjuncture, which is a crossroads for fundamental economic, social and political changes of our country, Action Field Kodra through the notion of “Walls” invites established and upand-coming curators and artists to express themselves cratively and articulate their own answer vis-à-vis the walls of our times.

In addressing this year's Action Field Kodra, I wholeheartedly wish that this project will become a meeting point not only for artists and art lovers but also for all those who feel that creation and collaboration will help us save our humane side.

Nikos Zachariadis

Authorised Town Councillor in the field of Civilisation for the Municipality of Kalamaria

9/5/13 4:09:03 PM

Αποτελεί κορυφαία στιγµή χαράς και συγκίνησης, η στιγµή που συνειδητοποιεί κανείς ότι είναι µέτοχος στην έµπνευση και υλοποίηση µιας φιλόδοξης ιδέας από την γέννησή της, το 2001, όταν οργανώναµε στον πρώην στρατώνα Κόδρα την πρώτη συνάντηση νέων εικαστικών δηµιουργών ('Trashart'), µέχρι και 13 χρόνια µετά, την εξέλιξή της σε ένα εικαστικό γεγονός µε πανελλήνια αναγνώριση και διεθνή χαρακτήρα. Σήµερα, το Πεδίο Δράσης Κόδρα είναι ένα διεθνές φεστιβάλ εικαστικών τεχνών που χαίρει αναγνώρισης και στήριξης από την ελληνική καλλιτεχνική κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας θεσµός που, ωριµάζοντας και εξελίσσοντας τις δοµές και την δυναµική του, εµπεδώνει συνεργασίες µε κορυφαίους θεσµούς της τέχνης και του πολιτισµού της πόλης µας αλλά και ευρύτερα, αποδεικνύοντας την διορατικότητα της αρχικής σύλληψης και ταυτόχρονα επιβραβεύοντας την επιµονή και αποφασιστικότητα των ανθρώπων που πλαισίωσαν το εγχείρηµα αυτό µε το πέρασµα του χρόνου.

10

Η φετινή διοργάνωση του Πεδίου Δράσης Κόδρα µε αφορµή τα 150 χρόνια από την γέννηση του Κ. Π. Καβάφη, αντλεί έµπνευση από το ποίηµα 'Τείχη' και διερευνά την έννοια των τειχών του σήµερα και τις όποιες προεκτάσεις αυτών. Γύρω από αυτόν τον άξονα, το Πεδίο Δράσης Κόδρα διαµορφώνει το περιεχόµενο των δράσεών του και µέσα σε ένα κοινωνικοοικονοµικό περιβάλλον οξύτατης κρίσης και επισφάλειας αλλά και αναπάντεχης δηµιουργίας, απρόσµενης γονιµότητας και πρωτόγνωρων πειραµατισµών επιχειρεί να αναδείξει νότες αλληλεγγύης και συλλογικής ευρηµατικότητας, αλλά και νότες (αυτο)κριτικής, ευθύνης και ριζικής αναδόµησης. Η φετινή διοργάνωση φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως πλατφόρµα φιλοξενίας ιδεών και δράσεων που στα δεινά των καιρών αντιπαραβάλλουν την αλληλεγγύη, την συνεργατικότητα και την αλληλοϋποστήριξη.

You cannot but feel extremely happy and touched as you realise that you have taken part in the conception and implementation of an ambitious idea, which was born back in 2001, when the first meeting of young artists ('Trashart') took place in the former Κodra barracks, while 13 years later grew into an important artistic event renowned in Greece and abroad.

Today Action Field Κodra is an international visual arts festival acknowledged and supported by the Greek community of artists and the European Union. It is an institution, which has matured and developed its structures and dynamic, thus consolidating partnerships with top artistic and cultural institutions of our city and beyond, proving the foresight of the initial idea and also rewarding the persistence and determination of those who have backed this project since its birth.

As this year we celebrate 150 years from the birth of K.P. Cavafy, Action Field Kodra organisation 2013 draws inspiration from his poem "Walls" and explores the notion of today’s walls and their extensions. Action Field Kodra shapes the content of its actions around this axis; within the current social and financial environment marked by an acute crisis and insecurity but also unexpected creation, sudden prolificacy and unprecedented experimentations it actually attempts to highlight signs of solidarity and collective resourcefulness but also signs of (self-)criticism, responsibility and radical reconstruction.

This year's organisation aspires to function as a platform hosting ideas and actions, which contrast solidarity, collaborative spirit and support of each other with the evils of our times.

Το Πεδίο Δράσης Κόδρα 2013 οφείλει αδιαµφισβήτητα µεγάλο µέρος της επιτυχίας του στην ακούραστη, µεθοδική και συντονισµένη συνεργασία της οµάδας διοργάνωσης του Δήµου Καλαµαριάς, των καλλιτεχνικών, επιστηµονικών και διοικητικών συνεργατών του και των εθελοντών του. Τους ευχαριστώ όλους για το εξαίρετο αποτέλεσµα.

Action Field Kodra 2013 undoubtedly owes a great part of its success to the tireless, methodical and coordinated collaboration of the organisation team of the Municipality of Kalamaria, artistic, scientific and administrative associates and volunteers. I am thankful to all of them for the excellent result.

Γιώργος Καζαντζής

Giorgos Kazantzis

Καλλιτεχνικός Διευθυντής

FINAL CATALOG copy 6.indd 10

Art Director

9/5/13 4:09:04 PM

11

FINAL CATALOG copy 6.indd 11

9/5/13 4:09:06 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

12

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

ΤΕΙΧΗ

A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 12

9/5/13 4:09:06 PM

MAIN PROGRAM

ACTION FIELD KODRA 2013

WALLS

When they were building the walls, how could I not have noticed!

13

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 13

9/5/13 4:09:07 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

14

Το «Πεδίο Δράσης Κόδρα» φιλοξενείται για δέκατη τρίτη χρονιά στις εγκαταστάσεις του πρώην στρατοπέδου Μακεδονοµάχου Κόδρα στο Καραµπουρνάκι της Καλαµαριάς. Η φρεσκάδα και η δυναµική του, σε συνδυασµό µε την τόλµη των επιµελητικών και καλλιτεχνικών προσεγγίσεων που το φεστιβάλ προτείνει κάθε χρονιά, το έχουν αναδείξει σε έναν από τους κορυφαίους διεθνείς θεσµούς της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Το Πεδίο Δράσης Κόδρα 2013 επενδύει ακόµη περισσότερο στους νέους καλλιτέχνες και τις πειραµατικές πρακτικές της σύγχρονης τέχνης. Αυτό είναι εµφανές φέτος σε όλες τις εκθέσεις που παρουσιάζονται και αναπτύχθηκαν γύρω από τη κεντρική ιδέα των «Τειχών», η οποία έχει ως αφετηρία το οµώνυµο ποιήµα του Κ.Π. Καβάφη. Το Πεδίο Δράσης Κόδρα 2013 διερευνά την έννοια των τειχών του σήµερα, ορατά ή αόρατα, τείχη που υψώνονται καθηµερινά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής µας, που «ανεπαισθήτως» δηµιουργούν εµπόδια, εγκλεισµούς και εγκλωβισµούς στη καθηµερινότητα µας. «Α, όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω». Ο στίχος αυτός αποτυπώνει διαλεκτικά τα στοιχεία του αιφνιδιασµού, της άγνοιας και της αγωνίας. Συµπυκνώνει σχεδόν προφητικά στη φράση αυτή τον παλµό της κατάστασης που βιώνει η κοινωνία µας, σήµερα. Οι εξελίξεις λοιπόν σήµερα απαιτούν

FINAL CATALOG copy 6.indd 14

προβληµατισµό, διαρκή εκγρήγορση και διάλογο τόσο µεταξύ των ανθρώπων όσο και των φορέων της τέχνης και του πνεύµατος. Κάθε έκθεση παίρνει θέση µε βάση την παραπάνω συνθήκη, εστιάζοντας σε διαφορετικές πτυχές του προβλήµατος. Η αλληλεγγύη, η συνεργατικότητα και η αλληλοϋποστήριξη αποτελούν δοµικά στοιχεία του σχεδιασµού του φετινού φεστιβάλ, που στοχεύει να διατηρήσει σε υψηλό επίπεδο την ποιότητα του σύγχρονου καλλιτεχνικού προϊόντος. Το ΠΔΚ προχώρησε φέτος στην σύµπραξη µε σηµαντικούς φορείς της πόλεις όπως την 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τα Δηµήτρια του Δήµου Θεσσαλονίκης, το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας, τον Οργανισµό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης και τον Οργανισµό Σχολικών Κτηρίων. Η ποιότητα είναι σήµερα περισσότερο από ποτέ το ζητούµενο στον πολιτισµό. Αυτό επιδιώκουµε µε τις φετινές συνεργασίες αλλά προσδοκούµε να ρίξουµε και τα δικά µας τείχη και να ενθαρρύνουµε την εξωστρέφεια σε γεωγραφικό αλλά και σε πνευµατικό επίπεδο. Δηµήτρης Μιχάλαρος Chief Director

9/5/13 4:09:08 PM

The "Action Field Kodra" hosted for the thirteenth year in the premises of former barracks Kodra at Karabournaki Kalamaria.

The fresh and dynamic approach, combined with the bold curatorial and artistic approaches of the festival each year, turned the festival into one of the leading international events of contemporary art in Greece.

Action Field Kodra 2013 is investing more than ever in young artists and experimental practices of contemporary art. This is evident this year in every exhibition that is presented and have been developed around the concept of “Walls”, which draws its inspiration from the poem by the same title by C.P.Cavafy. Action Field Kodra 2013 investigates the notion of walls today, which are either visible or invisible; walls erected in each dimension of our lives, walls that insusceptible create obstacles, closures and prisons.

“When they were building the walls, how could I not have noticed!”. This line describes the surprise, the ignorance and the angst. It summarizes, in a rather prophetic way, the true essence of our society today.

Today, the progression of the society requires the everyday awareness and the dialogue both among the people and the institutions of art and culture. Each exhibition of the festival positions itself based on the above coincidence, focusing on different aspects of the problem.

This year’s strategic development is based on

FINAL CATALOG copy 6.indd 15

solidarity, synergies and mutual support, aims to maintain the contemporary art product in the highest quality possible. AFK established collaborations with the most important and prominent institution of our city 4th Biennale of Contemporary Art Thessaloniki, the State Museum of Contemporary Art, the Macedonian Museum of Contemporary Art of Thessaloniki, Demetria festival of Thessaloniki, the Jewish Museum of Thessaloniki, the Aristotle University of Thessaloniki, the University of Western Macedonia, Organisation of Urban Transportation of Thessaloniki and School Buildings Organisation SA (SBO).

15

Therefore, the evolutions call for problematic, constant vigilance and dialogue between the citizens and the art institutions. Every exhibition utters an opinion, based on the aforementioned condition, focusing each time on different aspects of the problem. Today more than ever culture calls for quality. This was the rationale based on our collaborations. We also seek to demolish our own walls and encourage openness not only in a geographic but also in an intellectual level.

Dimitris Michalaros Chief Director

9/5/13 4:09:09 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Adrian Melis, “Replacement Points”, photography series of 20, 66 x 46 cm, message: Against the government and banks. They mortgage our future, 2013 16

Ο Δρόµος Σφυρίζω και σιγοµουρµουρίζω τον ρυθµό του “Δρόµου” σε µουσική του Μάνου Λοίζου και στίχους της Κωστούλα Μητροπούλου

πρόσφατης κοινωνικής διαµαρτυρίας. Ο Melis αποκωδικοποιεί τα σβησµένα µηνύµατα και η ιστορία επανεµφανίζεται.

Ο δρόµος είχε τη δική του ιστορία κάποιος την έγραψε στον τοίχο µε µπογιά ήταν µια λέξη µοναχά ελευθερία κι ύστερα είπαν πως την έγραψαν παιδιά

Σκέφτοµαι τους δικούς µας τοίχους. Τους δικούς µας σαθρούς και ραγισµένους τοίχους που βοβαρδίζονται από εκτοξευµένες λέξεις. Κι έπειτα συλλογιέµαι τον απόηχο από τα “Τείχη” του Καβάφη. Τόσο ξεκάθαρος και δυνατός. Ένας απόηχος βαθιά ριζωµένος στη συλλογική µας συνείδηση, µία φωνή που κατανοούµε, µία φωνή που δεν χρειάζεται µετάφραση ή υποσηµειώσεις παρά χρειάζεται να ξυπνήσει µέσα µας.

Αναρωτιέµαι για την δηµόσια ιστορία και τις αποτυπώσεις της στον δηµόσιο χώρο. Συλλογιέµαι όλα όσα έχουν σβηστεί κι όσα έχουν διατηρηθεί, όσα έχουν µείνει στη µνήµη και όσα έχουν λησµονηθεί. Σκέφτοµαι τις παραµέτρους της ιστορίας και την κινηµατογραφική της αισθητική. Σκέφτοµαι τον ρόλο µας ως µάρτυρες της σύγχρονης ιστορίας µας. Όταν επιλέγουµε να δηλώνουµε παρόντες, να αντιστεκόµαστε, να κοιτούµε κατάµατα ή να αδιαφορούµε περίτρανα, κι έπειτα πάλι όταν επιλέγουµε τη σίγαση του κόσµου, τον περιορισµό της ακουστικής µας ικανότητας τερµατίζοντας τον κόσµο. Σκέφτοµαι τη σειρά “Replacement Points” του Adrian Melis, φωτογραφίες τραβηγµένες στη Βαρκελώνη και στα προάστια της. Φρεσκοβαµµένοι τοίχοι που κρύβουν συνθήµατα και φράσεις

FINAL CATALOG copy 6.indd 16

Το φετινό φεστιβάλ του πεδίου Δράσεως Κόδρα τα “Τείχη” Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µη προσέξω έρχεται σαν µία πρόσκληση να κλείσουµε τα µάτια και να στραφούµε στο παρελθόν. Να εντοπίσουµε τους εαυτούς µας εκεί. Να βρούµε τα σηµάδια πάνω στους τοίχους και τελικά να κάνουµε εκείνο το ταξίδι που θα µας φέρει στο σήµερα.; Γεωργία Κοτρέτσος Διευθύντρια Δηµιουργικού Μετάφραση: Μπέττυ Σεµακούλα

9/5/13 4:09:10 PM

Adrian Melis, “Replacement Points”, photography series of 20, 66 x 46 cm, message: People don’t live beyond their means. It is the government and the monarchy which live beyond their means, 2013 17

The Road As I whistle and hum the tune of “The Road” (Ο Δρόµος) by Manos Loizos and the lyrics of Kostoula Mitropoulou: The road has its own history one word, just Liberty someone wrote it with paint on the wall written by juveniles, so it was said I wonder about public history and its manifestations in the public sphere. I think of what has been erased and what has been preserved, of what it is remembered and what is forgotten. I think about the animated parameters of history, its recent cinematographic aesthetics, I think about our role as witnesses of our own recent history. When we choose to be present, to confront, to stare in the eye or turn a wide-open blind eye, and then again when we choose to mute the world and minimize our auditory intake, by shutting the world down. I think of Adrian Melis’ “Replacement Points” series, taken in the city of Barcelona and its suburbs, which show freshly painted walls hiding phrases of social protest previously written on. Melis decodes the erased messages and the public history re-emerges.

FINAL CATALOG copy 6.indd 17

I think of our own walls – our decaying cracked walls, which are bombarded with sprayed words. And, I think of the “Walls’” by C. P. Cavafy echo. I hear it so loud and clear.

It is an echo that is deeply rooted in our collective conscious, a voice we comprehend, a voice that needs no translation, it needs no footnotes, it only needs to be awaken inside of us.

This years’s Action Field Kodra “Walls” Walls” When they were building the walls, how could I not have noticed! is an invitation to close our eyes and look in the past, find ourselves in it, find the signs on the walls, in short go on a trip, which will take us to today.

Georgia Kotretsos Creative Director

9/5/13 4:09:11 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

18

Το Πεδίο Δράσης Κόδρα, από πέρυσι, ξεκίνησε µία εντατική προσπάθεια να εντάξει στους κόλπους της τον εθελοντισµό ως αναπόσπαστο κοµµάτι του. Έχει σχεδιαστεί ένα δοµηµένο πρόγραµµα εθελοντισµού µε στόχο να κινητοποιήσει τα ανήσυχα και δηµιουργικά µυαλά της πόλης να συµµετάσχουν ενεργά και να συνδιαµορφώσουν µε τον τρόπο τους αυτή τη µεγάλη γιορτή Τέχνης, Πολυφωνίας και Δηµιουργίας. Επίσης, λαµβάνοντας υπόψη ότι οι εθελοντές θα αποτελέσουν θεµέλιο λίθο του Πεδίου Δράσης Κόδρα, µε την ενεργή συµµετοχή τους θα καλύψουν τις όποιες ανάγκες της διοργάνωσης και θα συµβάλουν έτσι στην επιτυχή διεξαγωγή της. Παράλληλα, στόχος µας είναι συµµετέχοντας ουσιαστικά, ο εθελοντισµός για τον καθένα να αποτελέσει βίωµα µε θετικές συνέπειες στην διαµόρφωση της προσωπικότητας του. Να αποτελέσει επίσης χώρο όπου οι εθελοντές µπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους, να ανακαλύψουν καινούργιες αλλά και να κοινωνικοποιηθούν ή ακόµη να έρθουν σε επαφή µε καινούργια ερεθίσµατα που µπορούν να επηρεάσουν τη στάση και τη φιλοσοφία της ζωής τους. Ακόµα, απώτερος σκοπός του εθελοντισµού στο Πεδίο Δράσης Κόδρα είναι η κινητοποίηση και ενεργοποίηση των δηµιουργικών και ανήσυχων δυνάµεων της πόλης για τη δηµιουργία περαιτέρω δράσεων και πρωτοβουλιών µετά το πέρας της διοργάνωσης, Η συµµετοχή των εθελοντών στο Πεδίο Δράσης Κόδρα µπορεί να κάνει την αρχή σ’αυτό. Φέτος, στο Πρόγραµµα Εθελοντισµού δίνουµε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαιδευτική διαδιακασία και στην ακόµα µεγαλύτερη συµµετοχή των εθελοντών σε όλα τα στάδια προετοιµασίας και υλοποίησης του φεστιβάλ. Γι’αυτό το λόγο έχουµε δηµιουργήσει 5 κατηγορίες δράσης εθελοντισµού (Παραγωγή, Λειτουργία Εκθέσεων & Εκδηλώσεων, Φιλοξενία Καλλιτεχνών & Συνέδρων, Επικοινωνία & Social Media και Οπτικοακουστική Κάλυψη & Προβολή), όπου ο κάθε εθελοντής µπορεί να βρει τα στοιχεία που του ταιριάζουν, ανάλογα µε τις σπουδές, τις ασχολίες και τα ενδιαφέροντά του. Παράλληλα, µετά το ανοικτό κάλεσµα που κάναµε σε πολλούς οργανισµούς και φορείς που δραστηριοποίουνται ενεργά στη Θεσσαλονίκη και όχι µόνο, προχωρήσαµε στη δηµιουργία οµάδων εργασίας, όπου οι εθελοντές είχαν την δυνατότητα να µοιραστούν τις ιδέες τους, να καταστρώσουν τα επόµενα βήµατα δράσης για την οµάδα τους και να βγάλουν ένα σφικτό χρονοδιάγραµµα. Επίσης, φέτος δηµιουργήσαµε ένα καινοτόµο βιωµατικό πρόγραµµα και µία ηµερίδα

FINAL CATALOG copy 6.indd 18

αποκλειστικά για τους εθελοντές µας. Σε αυτά οι εθελοντές είχαν τη δυνατότητα να γνωριστούν καλύτερα µεταξύ τους, να συµµετάσχουν και να συνεργαστούν σε βιωµατικά παιχνίδια κίνησης, κατασκευών, role playing, συζητήσεις αλλά και να αποκτήσουν περαιτέρω γνώσεις για το αντικέιµενο απασχόλησης τους στο Πεδίο Δράσης Κόδρα. Επίσης, οργανώσαµε σε συνεργασία µε τους επιµελητές και τη Διεύθυνση Παραγωγής, µία καλλιτεχνική και τεχνική ξενάγηση σε όλους τους χώρους του φεστιβάλ. Εκεί οι εθελοντές είχαν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν περαιτέρω για τις εκθέσεις, τους καλλιτέχνες και τα έργα τους. Τέλος, θέλοντας να εντάξουµε ακόµα περισσότερο τους εθελοντές µας στην καλλιτεχνική διαδικασία, δηµιουργήσαµε τον ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ, έναν ιδιόµορφο τοίχο, όπου οι συµµετέχοντες εθελοντές µπορούν να ‘’κολλλούν τα έργα τους’’ και µε αυτό το τρόπο να γίνονται ‘’µικροί καλλιτέχνες’’. Είµαστε, λοιπόν, πεπεισµένοι ότι όλες οι παραπάνω κινήσεις, µαζί και µε άλλες που σχεδιάζουµε, εντάσουν ουσιαστικά τους εθελοντές στη διοργάνωση και τους καθιστούν πραγµατικούς συνδιαµορφωτές σε αυτό το µεγάλο καλλιτεχνικό εγχείρηµα που κρατά εδώ και 12 χρόνια. Θα ήθελα, τέλος, να ευχαριστήσω από καρδιάς τους συνεργάτες µου στο Πεδίο Δράσης Κόδρα που εδώ και µήνες προσπάθουµε ο καθένας από τη µεριά του, να φέρουµε εις πέρας το Πεδίο Δράσης Κόδρα, τους υπεύθυνους εθελοντές όλων των τοµέων δράσης εθελοντισµού και βέβαια τους 130 εθελοντές που µε το πνεύµα, την αµείωτη διάθεση, την ενέργεια και τις προτάσεις τους υπερπηδούν τις όποιες δυσκολίες και συµβάλλουν ενεργά και καθοριστικά σε κάθε στάδιο δηµιουργίας του Πεδίου Δράσης Κόδρα. Ελπίζω η συµµετοχή των εθελοντών στο φετινό φεστιβάλ να αποτελέσει µία πλατφόρµα καινούργιων εµπειριών, ενδιάφερουσων γνωριµιών, προαγωγής του πολιτισµού, ανταλλαγής ιδεών, δηµιουργίας δράσεων και πρωτοβουλιών, οµαδικής δουλειάς και µεταλαµπάδευσης της ιδέας του εθελοντισµού, πηγαίνοντας από το ατοµικό στο συλλογικό πλαίσιο. Σας ευχαριστώ πολύ όλους. Πάµε δυναµικά!

Μάκης Ανανιάδης

Συντονιστής Εθελοντικού Προγράµµατος και Εθελοντών Πεδίου Δράσης Κόδρα

9/5/13 4:09:12 PM

Since last year, Action Field Kodra initiated intensive efforts to make volunteering an integral part of it. It has formed a well-structured volunteering program so as to motivate the restless and creative minds of this city actively participate and help to form on their part this big celebration for Art, Pluralism and Creativity.

In addition, taking into account that volunteers will be the cornerstone of Action Field Kodra, with their active participation they will cover every need of this organization and thus they will contribute to its successful implementation. At the same time, we aim to make volunteering -through the active participation of volunteers- an experience with positive effects in the formulation of their personality. We would like also not only to help volunteers develop their skills and discover new ones, but also make them socialize or even come into contact with new incentives that may influence their stance and way of thinking for life. Also, the ulterior purpose of volunteering in Action Field Kodra is to mobilize and activate the creative and restless forces of this city and initiate further actions and incentives after the completion of the organization.

The participation of volunteers in Action Field Kodra may be a start to this.

This year, in the Volunteering Program we are particularly interested in educational procedure and in the even bigger participation of volunteers in every stage of preparation and implementation of this festival. For this reason, we have set 5 categories of volunteering actions (Production, Exhibition & Events Operation, Artists & Conventioneers Welcoming, Communication & Social Media and Audiovisual Support & Promotion), in which every volunteer can find these certain elements that suit his personality, depending on his studies, hobbies and interests.

At the same time, after the open invitation to many organizations and bodies that are actively involved in action at Thessaloniki and not only, we moved to the formation of working groups, where the volunteers had the chance to share their ideas, set the next action steps for their team and form a tight schedule. Furthermore, this year, we created only for our volunteers an innovative, basedon-experience program and a meeting. In these, the volunteers had not only the opportunity to know each other better, participate and cooperate in based-on-experience motion and construction games, role playing and dis-

FINAL CATALOG copy 6.indd 19

cussions, but also to obtain more knowledge on their object in Action Field Kodra. In addition, we organized in cooperation with the editors and the Production Management an artistic and technical tour to every space of this festival. This is where volunteers had the change to get more information on the exhibitions, the artists and their work. Lastly, in an attempt to integrate even better the volunteers in the artistic procedure, we created the VOLUNTEER SPACE, a particular wall, where the participants-volunteers can ‘exhibit their work’ and in this way become ‘little artists’.

So, we are convinced that all the above-mentioned actions, along with others being under planning, integrate substantially the volunteers in the organization and make them real contributors to this big artistic attempt which has been held for 12 years now.

Lastly, I would like to cordially thank my cooperators in Action Field Kodra, who try for months now everyone from his side to complete Action Field Kodra, the volunteers who are in charge for every field of volunteering action and of course 130 volunteers who with their spirit, continuous interest and willingness to offer, energy and proposals surmount any difficulty and contribute actively and decisively to every stage of materialization of Action Field Kodra.

19

I hope that volunteers’ participation in this year festival will constitute a platform of new experiences, interesting meetings, promotion of culture, exchange of views, action and incentives’ initiation, team work and spreading of volunteering, promoting thus through the individual way of thinking the team spirit.

I would really like to thank everyone.

Get ready for action!

Makis Ananiadis

Volunteers Program Manager of Action Field Kodra

9/5/13 4:09:13 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

20

Tείχη: Aµηχανία, προσοχή, αποδοχή (σηµειώσεις σηµειώσεις µε αφορµή τον Καβάφη) Tείχη πραγµατικά και συµβολικά, ορατά και αόρατα, oρθώνονται παντού γύρω µας. Είναι αλληλένδετα µε τη γεωγραφία ενός τόπου, την πολιτική του ταυτότητα και ιστορία, τις πολιτισµικές διεκδικήσεις και αξιώσεις όσων τον εγκατοικούν. Το ίδιο σηµαντικά είναι και για τη γεωγραφία των ψυχών. Τα τείχη που ανεγείρει ο ανθρώπινος ψυχισµός λειτουργούν άλλοτε ως µηχανισµοί προστασίας, άλλοτε ως µηχανές αποκλεισµού, και άλλοτε ως συµβολικές κατασκευές απώθησης ή εξιδανίκευσης των επιθυµιών και των παθών µας. Υπάρχουν τείχη χαµηλά και εύθραστα, όπως οι ξερολιθιές στα άνυδρα ελληνικά τοπία, που οριοθετούν χωρίς να δεσµεύουν οριστικά το βλέµµα και το πέρασµα, και άλλα, υψηλά κι απόρθητα, που κατασκευάζουν ουτοπίες ή δυστοπίες όπου κυριαρχούν η ρήξη, η ασυνέχεια, ο αποκλεισµός, η εξορία. Στην ποίηση, και ειδικά στην ποίηση του Καβάφη, τα τείχη (και οι τοίχοι) προσδιορίζουν τους χώρους όπου λειτουργεί εικονοπλαστικά η µνήµη, η φαντασία και η γλώσσα αναπλάθοντας την αίσθηση και την εµπειρία. Η Καβαφική ποιητική συνδιαλέγεται τόσο µε τα φωτεινά ερεθίσµατα του εξωτερικού χώρου, του δρόµου και το πλήθους, όσο και µε τα σκοτεινά αισθήµατα που καλλιεργούνται στους «λαβύρινθους και τους θόλους της κλειστής ανθρώπινης ψυχής», όπως εύστοχα περιγράφει ο Ι.Α.Σαρεγιάννης1, στις κλειστές κάµαρες, εντός των στενών συνόρων της οικίας ή της πόλης. «’Ανθρωπος του πλήθους» ο Καβάφης, ή «ποιητής του κλειστού χώρου»;2 Το ένα όχι απλώς δεν αποκλείει το άλλο αλλά το τροφοδοτεί. Η ποιητική του Καβάφη θεµατοποιεί το όριο, το σύνορο, το εµπόδιο ανάµεσα στο µέσα και στο έξω καθώς η ποιητική φωνή άλλοτε εκτίθεται κι άλλοτε κρύβεται µέσα σε περιφραγµένους χώρους, πραγµατικούς ή µεταφορικούς. Εµβληµατική αν και µυστηριώδης αφετηρία αυτής της προβληµατικής είναι το Καβαφικό ποίηµα Τα Τείχη: Xωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ Μεγάλα κ’υψηλά τριγύρω µου έκτισαν τείχη. Και κάθοµαι και απελπίζοµαι τώρα εδώ. ‘Αλλο δεν σκέπτοµαι: τον νούν µου τρώγει αυτή η τύχη.

FINAL CATALOG copy 6.indd 20

διότι πράγµατα πολλά έξω να κάµω είχον. Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω. Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως µ’έκλεισαν από τον κόσµον έξω. Πώς κτίστηκαν τα τείχη γύρω από τον αφηγητή; Aπό ποιούς; Πότε, και γιατί; Αµήχανος ο αναγνώστης παρακολουθεί την αµηχανία της ποιητικής φωνής. Εκ των υστέρων, έτσι εκφέρει τον λόγο του ο οµιλών, υστέρων ωσάν η διαδικασία της οικοδόµησης να έχει ολοκληρωθεί χωρίς ποτέ να έγινε αντιληπτή. Ωσαν η απειλή να ήταν αόρατη, ή να διέφυγε την προσοχή µας. Πόσος χρόνος χρειάστηκε για ν’ανεγερθούν «µεγάλα κι υψηλά» τα τείχη, και πόσος για να γίνουν αντικείµενο συνείδησης του οµιλούντος; Ποιός άραγε ευθύνεται γι αυτήν την περιτείχιση; Η ασάφεια του τρίτου πληθυντικού στο πρώτο δίστιχο –“έκτισαν”- αντηχείται στον τελευταίο στίχο –“µ’έκλεισαν από τον κόσµο έξω”. Το ποιός ενεργεί παραµένει απροσδιόριστοένας ή περισσότεροι; Αντίθετα, ο παθητικός δέκτης αυτής της ενέργειας είναι ένας, αδιαµφισβήτητος και συγκεκριµένος: ένας “νούς” στοιχειωµένος από την απορία του “εδώ”, της “τύχης”, του “ανεπαισθήτως.” Απορίας άξιον είναι και το γιατί εγέρθησαν τα τείχη. Η ερµηνευτική δυσκολία που ενέχεται στην επιλογή του όρου “τείχη” έχει επισηµανθεί από τους ερµηνευτές. Πρόκειται άραγε εδώ για µία σηµασιολογική ατασθαλία, µια συνειδητή ή ασυνείδητη αντιστροφή ή αντίφραση του όρου «τοίχος» που θα έµοιαζε εδώ καταλληλότερος, εφόσον τα «τείχη» αναφέρονται κατά κόρον σε οχυρώµατα (χτισµένα από µέσα προς τα έξω) και όχι σε δοµές εγκλεισµού (χτισµένα απ’ έξω προς τα µέσα);3 Αν ο αφηγητής είναι έγκλειστος από εξωτερικές δυνάµεις, γιατί εγκλείστηκε; Ποιό είναι το παράπτωµά του, σε τί συνίσταται η ενοχή του; Αν πάλι τα τείχη έχουν κατ’αρχάς λειτουργία οχυρωµατική, τότε ίσως η απελπισία του αφηγητή να έχει άλλη σηµασία. ‘Ισως να είναι η απελπισία εκείνου που αντιλαµβάνεται εκ των υστέρων την εύθραυστη ισορροπία ανάµεσα στην προστασία και τον εγκλεισµό. Τείχη που ανεγείρονται από µέσα για να προστατέψουν από τον κίνδυνο µίας εξωτερικής εισβολής µπορούν “ανεπαισθήτως” να µεταµορφωθούν σε µέσο αποκλεισµού εκ των έσω. Τότε εκείνοι που ενεργούν «χωρίς περίσκεψιν, χωρίς αιδώ, χωρίς λύπη” δεν είναι κάποιοι εξωτερικοί τιµωροί, αλλά όλοι όσοι αποκλείουν,

9/5/13 4:09:14 PM

περιθωριοποιούν ή ενοχοποιούν ο ένας τον άλλον εντός των τειχών, ενδεχοµένως µάλιστα στο όνοµα της προστασίας της πόλης. Εκείνοι δέ που υφίστανται τον εσωτερικό αυτόν αποκλεισµό βιώνουν εξαίφνης την ιδιότυπη καταφορά ως φυλακή.

H ταλάντευση ανάµεσα στον εγκλεισµό και την (αυτο)προστασία θεµατοποιείται συχνά στο έργο του Καβάφη.4 Στους Τρώες τα τείχη έχουν προφανώς τη λειτουργία του οχυρού, όµως αποδεικνύονται ανίσχυρα: “Είν’η προσπάθειές µας, των συφοριασµένων/είν’η προσπάθειές µας σαν των Τρώων”. Εδώ η ποιητική φωνή σηκώνει όλο το βάρος του α’πληθυντικού – εµείς οι άνθρωποι, κι όχι εγώ το συγκεκριµένο πρόσωπο, η µοναδική ύπαρξη, ο αποκλεισµένος, έγκλειστος ποιητής. Εµείς οι άνθρωποι χτίζουµε οχυρά για να περιχαρακώσουµε τον φυσικό και ψυχικό µας χώρο απέναντι σε ό,τι ονοµάζουµε κίνδυνο ή εισβολέα, στην προσπάθειά µας να δώσουµε σχήµα και περιεχόµενο στην ταυτότητά µας. Ορθώνω τείχη και «θαρρώ» πως «µε απόφασι και τόλµη» θ’αγωνιστώ να υπερασπιστώ το συµπαγές και ακέραιο του εαυτού µου. Οµως υπάρχουν στιγµές όπου οι καταστάσεις µε υπερβαίνουν και τότε τα τείχη ανάµεσα στον εαυτό και στον άλλον αποδεικνύονται προσχηµατικά: “Αλλ’όταν η µεγάλη κρίσις έλθει,/η τόλµη κ’η απόφασίς µας χάνονται/ ταράττεται η ψυχή µας, παραλύει/κι ολόγυρα απ’τα τείχη τρέχουµε/ζητώντας να γλυτώσουµε µε την φυγή/». «Οταν η µεγάλη κρίσις έλθει» η αυτοκυριαρχία µου χάνεται και όλα είναι έτοιµα να χαθούν για να ξαναρχίσουν (µε άλλους όρους) από την αρχή. Σε αντίθεση µε τα Τείχη που εκφράζουν την αµηχανία µίας ετεροχρονισµένης συνείδησης, οι Τρώες εφιστούν την προσοχή του αναγνώστη στην ίδια τη στιγµή που τα τείχη διαρρηγνύονται, στην ώρα που τα όρια δοκιµάζονται, στον καιρό της κρίσης. Στα Τείχη το οµιλούν πρόσωπο απελπίζεται γιατί δεν είδε την κρίση να συµβαίνει, δεν άκουσε “ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον”, δεν πρόσεξε και δεν ένιωσε τα µελλούµενα, και βλέπει τώρα τον εαυτό του ήδη έγκλειστο και ανυπεράσπιστο. Στους Τρώες η ποιητική φωνή µελαγχολεί για το ανυπεράσπιστο της στιγµής, για την “ταραχή” που προκαλεί το ρήγµα µε την πραγµατικότητα, για την “παράλυση” της ψυχής απέναντι στο συµβάν. Το ένα ποίηµα θρηνεί την περιτείχιση που έχει ήδη τελεστεί και βιώνεται πλέον ως εγκλεισµός. Το άλλο θρηνεί το ίδιο το συµβάν - τη στιγµή που τα τείχη καθίστανται ανίσχυρα θέτοντας τον εαυτό εκτός ορίων.

FINAL CATALOG copy 6.indd 21

Τα Τείχη γράφονται το 1896. Ενα χρόνο µετά ο Καβάφης γράφει Τα Παράθυρα, έργο που κατατάσσεται στην ίδια θεµατική ενότητα “Φυλακαί”: “Eις τα «Τείχη», εις «τα Παράθυρα» [...]είχαµεν καθαρώς αλληγορικά ποιήµατα. Εννοούσαµεν [...] Περιωρισµένην Ζωήν», γράφει ο ίδιος.5 Η οικειότητα του α’ενικού επανέρχεται, όπως και η µελαγχολία του εγκλεισµού. Η πόλις γίνεται κάµαρα, και τα τείχη τοίχοι χωρίς παράθυρα. Η αµφισηµία του µέσα-έξω παραµένει. Ο αφηγητής βρίσκεται εντός των τοιχών και νοσταλγεί το έξω («επάνω κάτω τριγυρνώ/γιά νά βρω τα παράθυρα»). Δεν γνωρίζουµε τον τρόπο µε τον οποίο βρέθηκε εκεί στις «σκοτεινές κάµαρες»-αυτόβουλα ή κατόπιν καταναγκασµού, κι αν πρόκειται για το δεύτερο, από ποιόν ή τί; Καµµία αναφορά εδώ σε µυστηριώδεις άλλους, καµµία αναφορά στο πριν, στο πώς και στο γιατί. Η εστία ως χώρος ιδιωτικός και µυστικός επανέρχεται συχνά στο έργο του Καβάφη. Αλλοτε σκοτεινές, άλλοτε άδειες, οι κάµαρες γίνονται καταφύγια ηδονής, αναµνήσεων και ποιητικής ανασυγκρότησης των αισθήσεων. Εκεί η απαγορευµένη επιθυµία βιώνεται µυστικά, ενοχικά, συνοδευµένη από µία αίσθηση αποκλεισµού ή αναγκαστικού αυτοπεριορισµού σε κάποιο «εντός». Εκεί η επιθυµία µετουσιώνεται επίσης σε ποιητικό έργο- η γραφή αναστοχάζεται πάνω στην οµορφιά αλλά και στις δυσκολίες της πραγµατικότητας και τις µεταπλάθει. Οµως Τα Παράθυρα προσφέρουν περισσότερα ερείσµατα απ’όσα αρκούν για µία συµβατική ερµηνεία του ποιήµατος ως ψυχογεωγραφίας. Το απρόσµενο σχόλιο του ίδιου του Καβάφη πάνω στο συγκεκριµένο ποίηµα ανοίγει από µόνο του ένα παράθυρο για µία διαφορετική, πολύ πιο ενδιαφέρουσα κατά τη γνώµη µου, ερµηνεία: «Αι δυσκολίαι της ζωής. Τα καηµένα συµβεβηκότα και συνήθειαι σχηµατίζουν ένα σκότος ηθικόν ((τες τες σκοτεινές κάµαρες κάµαρες), ), το οποίον προσπαθούµε να φωτίσουµε αναζητούντες αίτια και αρχάς ((τα τα παράθυρα παράθυρα). ). Κι αποτυγχάνοµεν διότι τα αίτια µένουν κρυµµένα αποτυγχάνοµεν, ένεκα της παρελεύσεως πολλού χρόνου και της µεσολαβήσεως πολλών περιστάσεων περιστάσεων, αι δε αρχαί εφαρµοζόµεναι εις τα παρόντα πράγµατα αρχαί, πράγµατα, εις τα παρελθόντα παρελθόντα, κι εις τας υποσχέσεις τας οποίας τα παρόντα δηµιουργούν για το µέλλον φαίνονται πότε αντιφατικαί και πότε µέλλον, ακατάλληλοι.

21

Κάποτε δε δύναταί τις να υποθέσει ότι είναι καλύτερο ότι η έρευνα έρευνα, κυρίως η περί τα αίτια αίτια, µένει ανεπιτυχής ανεπιτυχής, διότι επιτυγχάνουσα ήθελεν ίσως δείξει πλείστα σφάλµατα και πλείστην πλείστην,

9/5/13 4:09:16 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

22

αναγκαστικήν αλλ’ανυπόφορον εν τω µεγάλω αναγκαστικήν, φωτί ασχηµίαν και απρέπειαν».6 φωτί, «Αι δυσκολίαι της ζωής» και «σκότος ηθικόν»: απ’αυτήν την οπτική γωνία, η αµηχανία που καταθέτει στο ποίηµα το α’πρόσωπο δεν είναι απλά συναισθηµατικής ή ψυχολογικής φύσεως (ένας κάποιος εαυτός σε συναισθηµατικό αδιέξοδο...). Είναι αµηχανία πρωτίστως επιστηµολογική. Αµηχάνως έχειν7: το «εγώ» στερείται εννοιολογικής µηχανής για την κατανόηση της πραγµατικότητας. Αδυνατούµε να βρούµε τα αίτια και τις εξηγητικές αρχές που θα µπορούσαν να φωτίσουν τις αντιστάσεις που προτάσσει η πραγµατικότητα. Αδυνατούµε να εννοιολογήσουµε τις δυσκολίες της ζωής που ταυτόχρονα µας καταβάλλουν συναισθηµατικά και µας υπερβαίνουν γνωσιακά. Η αντίστιξη α’πληθυντικού -στο σχόλιο- και α’ενικού – στο ποίηµα-αυτήν τη σηµασία έχει, τη µετάβαση από την προσωπική µαρτυρία ενός αδιεξόδου στην ανάδειξη του αµηχάνως έχειν σε καταστατική ανθρώπινη συνθήκη.8 Οµως η αµηχανία αυτή έχει την αξία της. Οχι επειδή υποδεικνύει το µεγαλείο µίας µεταφυσικής πραγµατικότητας απρόσιτης στις έννοιες και στη γλώσσα καµµία τέτοια υπόνοια υπερβατικότητας δεν ανιχνεύεται στα Παράθυρα ή στο σχόλιο του Καβάφη. Η δυσκολία της εννοιολόγησης και της νοηµατοδότησης είναι εµµενής. Η ίδια η καθηµερινότητα – «αι συνήθειαι»- είναι σκοτεινή, τα ίδια τα συµβάντα δυσεξήγητα. Εκ πρώτης, όψεως, η επιστηµολογική µας αγωνία να καταλάβουµε το γιατί κάτι συµβαίνει ή συνέβη, να διατυπώσουµε ερµηνευτικές και αξιολογικές κρίσεις επ’αυτού, λειτουργεί ως παραµυθία («Oταν ανοίξει ένα παράθυρο θά’ναι παρηγορία.-») Νοµίζουµε ότι η κατανόηση και εφαρµογή αρχών και αιτίων θα µας βοηθήσει να διαχειριστούµε τις δυσκολίες καλύτερα. Οµως είναι πράγµατι έτσι; “Mα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δέν µπορώ νά τά’βρω. Καί καλλίτερα ίσως να µην τά βρώ./ Ισως το φώς θά’ναι µία νέα τυραννία./” Ισως η ίδια η αντίσταση της πραγµατικότητας στην εννοιολογική κατανόηση να λειτουργεί προστατευτικά - και όχι η προσδοκώµενη, αν και ανέφικτη, διύλισή της σε έννοιες και αρχές. Ακόµα κι αν µπορούσαµε να διαλευκάνουµε τα συµβάντα, να εξηγήσουµε πώς επήλθε «η µεγάλη κρίσις», µπορούµε να είµαστε σίγουροι ότι θ’αντέχαµε την κατάδειξη των ενδεχόµενων «σφαλµάτων», «ασχηµιών» και «απρεπειών», και κατ’επέκτασιν την επίδοση των ευθυνών; Tα Τείχη εκδόθηκαν το 1897 σε αυτοτελές τετρασέλιδο µε επιγραφή «Ως έκδικα πάσχω»,

FINAL CATALOG copy 6.indd 22

στίχος µε τον οποίο κλείνει ο Προµηθέας Δεσµώτης του Αισχύλου.9 Η διακειµενική αυτή αναφορά είναι εντυπωσιακή αλλά και δυσερµήνευτη. Οπως ανέφερα παραπάνω, στα Τείχη η ποιητική φωνή δηλώνει αµηχανία για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει: άδηλες είναι οι αιτίες του εγκλεισµού, ανεξήγητος ο τρόπος, απούσα κάθε υπόνοια σφάλµατος ή παραπτώµατος πέραν της έλλειψης προσοχής την ώρα του συµβάντος (σηµείο σηµαντικό, στο οποίο θα επανέλθω). Δεδοµένης αυτής της αµηχανίας, πώς θα µπορούσαµε να ερµηνεύσουµε τη σύνδεση µε τον Προµηθέα Δεσµώτη; Κατά τη γνώµη µου, στο έργο του Αισχύλου τόσο οι αιτίες όσο και οι αρχές της τιµωρίας του Προµηθέα είναι δεδηλωµένες και προφανείς. Το έργο ξεκινά µε τον Ηφαιστο να δένει χειροπόδαρα τον Προµηθέα στο βράχο υπό το βλέµµα του Κράτους και της Βίας. Στην επόµενη σκηνή, ο Προµηθέας δηλώνει µεν «ίδεσθέ µ’οία πρός Θεων πάσχω θεός» (93) («κοιτάξτε τι, Θεός εγώ, πάσχω από τους Θεούς»), όµως γνωρίζει καλά γιατί υφίσταται την τιµωρία: µαθαίνοντας στους θνητούς την τέχνη της φωτιάς, ο Αισχυλικός ήρωας τους έδειξε έναν «µέγα πόρον», έναν τρόπο περάσµατος σε µία µορφή αθανασίας, και για τούτην την πράξη του τον ψέγουν οι Θεοί. Ο Προµηθέας γνωρίζει γιατί πάσχει -έστω κι αν διαφωνεί επί των αρχών της τιµωρίας του. Γνωρίζει επίσης ότι το πάθος του θα συνεχιστεί και θα επιταθεί, καθώς επέκειται η τελική πράξη της τιµωρίας του. Το έργο του Αισχύλου επικεντρώνεται στην επίσκεψη του Ερµή, που επιχειρεί να µεταπείσει τον Προµηθέα να µετανοήσει για τις πράξεις του και να ζητήσει άφεση αµαρτιών από τον Δία για να αποφύγει το τελικό, λάβρο µαρτύριο του σαρκοβόρου αετού. Στην πραγµατικότητα ο Ερµής δεν έχει τίποτα να πεί στον Προµηθέα που εκείνος δεν το ξέρει ήδη, κι ο Ερµής απέρχεται άπραγος. Πριν την τελική του έξοδο, όµως, ο Ερµής απευθύνεται στον Χορό κάνοντας µία απέλπιδα προσπάθεια να τον µεταπείσει να εγκαταλείψει τον Προµηθέα για να µην συµπαρασυρθεί στα βάσανα και την τιµωρία του. Ο Χορός αρνείται να προδώσει τον ήρωα και τότε ο Ερµής τους απευθύνει µία τελευταία νουθεσία: “αλλ’ουν αλλ’ουν µέµνησθ’αγώ προλέγω προλέγω///µηδέ µηδέ προς άτης θηρασθείσαι θηρασθείσαι//µέµψησθε /µέµψησθε τύχην, τύχην µηδέ ποτ’είπηθ’//ως ποτ’είπηθ’/ ως Ζεύς υµάς είς απρόοπτον απρόοπτον/ πηµ’εισέβαλεν//µή πηµ’εισέβαλεν/ µή δητ’ δητ’,, αυταί δ’υµάς αυτάς. ειδυίαι γαρ γαρ//κουκ /κουκ εξαίφνης ουδέ λαθραίως//εις λαθραίως/ εις απέρατον δίκτυον άτης άτης// εµπλεχθήσεσθ’υπ’ανοίας»” (δική µου υπογράµµιση, 1085-1093).

9/5/13 4:09:17 PM

Η νουθεσία αυτή δεν έρχεται αδικαιολόγητα στο τέλος του έργου. Καθ’όλη τη διάρκεια της αφήγησης ο Χορός είναι που εκφράζει αµηχανία απέναντι στα δεινά του Προµηθέα. Σε αντίθεση µε τον ήρωα που γνωρίζει τα παρελθόντα και προβλέπει τα µελλούµενα, ο Χορός συµπάσχει µεν, αλλά εµφανίζεται αµήχανος να κατανοήσει τις αιτίες και τις κανονιστικές αρχές που βρίσκονται πίσω από την τιµωρία του ήρωα. Η αµηχανία δεν είναι χαρακτηριστικό του ίδιου του Προµηθέα -κάθε άλλο. Στην αρχή του έργου το Κράτος προτρέπει τον Ηφαιστο να δέσει σφιχτά τον Προµηθέα γιατί «δεινός γαρ ευρείν καξ αµηχάνων πόρον». Ο Προµηθέας τιµωρείται γιατί έδωσε «µέγαν πόρον» στους ανθρώπους, γιατί τους προσέφερε τη φωτιά ως µηχανή αθανασίας. Αµήχανος είναι ο Χορός και γι αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Ερµής τους προειδοποιεί ότι το «εξαίφνης» και το «λαθραίως» δεν στέκουν ως άλλοθι ή δικαιολογία. Αναπάντεχη µοιάζει λοιπόν η συγγένεια ανάµεσα στο «λαθραίως» του Προµηθέα Δεσµώτη και το «ανεπαισθήτως» των Τειχών. Συνειδητά ή ασυνείδητα, ο ποιητής µοι άζει να µεταθέτει το βάρος από τον Προµηθέα στον Χορό. Ο Καβαφικός στίχος «Α όταν έκτιζαν τά τείχη πώς να µήν προσέξω» δηλώνει την αµηχανία του οµιλητή για την τύχη που τον βρήκε και διέφυγε την προσοχή του – αµηχανία που δεν ταιριάζει τόσο στον ίδιο τον Προµηθεικό ήρωα, όσο στον Χορό, αν και τόσο ο ένας, όσο και ο άλλος έρχονται τελικά αντιµέτωποι µε το πεδίο ευθύνης που τους αντιστοιχεί. Προσοχή και ευθύνη- νά δύο έννοιες καθοδηγητικές για την ερµηνεία των Τειχών και όχι µόνον. Η εκ των υστέρων αµηχανία που εκφράζει η ποιητική φωνή για τον εγκλεισµό της οφείλεται ακριβώς στην αναγνώριση της έλλειψης προσοχής την ώρα του συµβάντος: «Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω». Μία φευγαλέα υπόνοια αυτοκριτικής συνοδεύει την αµηχανία, όµως η φυγόκεντρος δύναµη του τελευταίου διστίχου διασκορπά κάθε ψιχίον ευθύνης. «Αλλά δέν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Ανεπαισθήτως µ’έκλεισαν από τον κόσµον έξω». To α’ πρόσωπο µοιάζει ν’αρνείται ότι υπήρχε καν η δυνατότητα προσοχής και στο µέτρο που δεν υπάρχει δυνατότητα, δεν υπάρχει και ευθύνη. Εδώ το παθητικό βίωµα της «τύχης» εκφράζεται απερίφραστα και συνδέεται άµεσα µε την απουσία σηµείων της καταφοράς. Η σηµασία των σηµείων – προειδοποιητικών ή συνοδευτικών ενδείξεων για τα συµβάντα-επανέρχεται συχνά στο έργο

FINAL CATALOG copy 6.indd 23

του Καβάφη. Αλλοτε τα σηµεία εκλείπουν, όπως στα Τείχη, κι άλλοτε υπάρχουν αλλά αγνοούνται, παρερµηνεύονται ή διαφεύγουν την προσοχή µας. Στη Διορία του Νέρωνος ο νεαρός αυτοκράτωρ ερµηνεύει τον Δελφικό χρησµό «Τα εβδοµήντα τρία χρόνια να φοβάσαι» ως αναφορά στην δική του ηλικία. Στην πραγµατικότητα ο κίνδυνος προέρχεται από τον εβδοµηντατριάχρονο Γάλβα, που προετοιµάζει κρυφά το στράτευµά του για επίθεση. Στο ποίηµα Βήµατα ο Νέρων κοιµάται «ασυνείδητος, ήσυχος κι ευτυχής» σ’ εβένινο κρεββάτι, ενώ ανήσυχοι οι Λάρητες ακούν «θανάσιµη βοή την σκάλα ν’ανεβαίνει»/... «τά’νοιωσαν πιά τα βήµατα των Εριννύων». Το ποίηµα Τελειωµένα θεµατοποιεί µε τρόπο συγκλονιστικό το ρήγµα ανάµεσα σε αυτό που κάποτε µας συµβαίνει και σε αυτό που νοµίζαµε ότι επρόκειτο να µας συµβεί: «Ψεύτικα ήσαν τα µηνύµατα/(ή δεν τ’ακούσαµε, ή δεν τα νιώσαµε καλά). Αλλη καταστροφή, πού δέν τήν φανταζόµεθαν/, εξαφνική, ραγδαία πέφτει πάνω µας,/κι ανέτοιµους –πού πιά καιρός- µας συνεπαίρνει». Θα µπορούσαµε να είχαµε νιώσει τα µηνύµατα, κι αν ναί, το συµβάν θα µπορούσε άραγε να είχε αποφευχθεί; Η απάντηση του Καβάφη δεν είναι προφανής. Από την µία πλευρά αναγνωρίζει ότι ενίοτε υπάρχει η δυνατότητα διαισθητικής ανάγνωσης των σηµείων και όσοι καταφέρνουν να την πραγµατώσουν διαφοροποιούνται από το πλήθος ως σοφοί: “Εκ των µελλόντων οι σοφοί τα προσερχόµενα/αντιλαµβάνονται. […] Η µυστική βοή τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων./Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν/έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.” ((Σοφοί Σοφοί δε προσιόντων προσιόντων). ). Από την άλλη, η ευλαβής προσοχή των σοφών δεν εγγυάται την αποφυγή των “πλησιαζόντων γεγονότων”. Κάθε άλλο. Στην ποίηση του Καβάφη σοφία είναι η αναγνώριση του πεπερασµένου, η συνείδηση ή διαίσθηση δηλαδή ότι συχνά τα γεγονότα µας ξεπερνούν και ότι οι δυνάµεις αντίστασης ή εξέργεσης αποδεικνύονται ανεπαρκείς. Σοφία, µε άλλα λόγια, είναι η συνειδητοποίηση των ανθρώπινων ορίων. Ως καθοδηγητικός άξονας ζωής τούτο δεν σηµαίνει παραίτηση από τη συνεχή τριβή µε την πραγµατικότητα. Στους Τρώες η «καταφορά της τύχης» είναι ισχυρή κι η «πτώσις µας βεβαία». Οµως η δράση δεν ακυρώνεται από τη συνείδηση της περατότητας και του τετελεσµένου. Ο βίος χαρακτηρίζεται από «θάρρος και καλές ελπίδες», «απόφασι και τόλµη ν’αλλάξουµε της τύχης την καταφορά»αν και τελικά το ποίηµα καθιστά σαφές ότι είναι αναπόφευκτες οι µαταιώσεις.

23

9/5/13 4:09:18 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

24

Η κατάδειξη των ορίων της ανθρώπινης κατανόησης και του έλλογου ελέγχου της πραγµατικότητας προυποθέτει µία επιστηµολογική και συναισθηµατική απόσταση – απόσταση που ο Καβάφης επιτυγχάνει µε το δεξιοτεχνικό «χώνεµα» της δραµατικής και λεκτικής ειρωνείας, όπως εύστοχα επισηµαίνει ο Ν. Βαγενάς.11 Αυτή άλλωστε η ειρωνική απόσταση είναι που διασφαλίζει τη δυνατότητα µίας οικουµενικής προοπτικής που δεν αφήνει τον αναγνώστη ασυγκίνητο. Το παράδοξο των Καβαφικών ποιηµάτων είναι ακριβώς ότι «τραβούν τη συγκίνηση δια του κενού», κατά την ευφυή έκφραση του Σεφέρη. Απαντώντας στο σχόλιο του Πέτρου Βλαστού ότι τα ποιήµατα του Αλεξανδρινού είναι «βάθρα...που τους λείπουν τ’αγάλµατα», ο Σεφέρης γράφει: «Πολλές φορές τα ποιήµατα του Καβάφη δείχνουν τη συγκίνηση που θα είχαµε από ένα άγαλµα που δεν είναι πιά εκεί/που ήταν εκεί, το είδαµε, και το έχουν τώρα µετατοπίσει. Αλλά δείχνουν τη συγκίνηση. Αυτή είναι η κυριότερη δυσκολία στον Καβάφη».12 Στην καβαφική γραφή η κατάδειξη της συγκίνησης είναι σύµφυτη µε την κατάδειξη των ανθρώπινων ορίων, δηλαδή της ειρωνίας που διέπει την ανθρώπινη περιπέτεια - ειρωνείας που πρέπει µε κάποιον τρόπο να διαχειριστούµε. Ποιός είναι άραγε ο καλύτερος τρόπος ηθικής διαχείρισης της ανθρώπινης περιπέτειας όπου ελλοχεύει η ψευδαίσθηση, η µαταίωση, η διάψευση, συχνά δε και η καταστροφή; Σ’αυτό, όπως και στ’ άλλα δύσκολα ερωτήµατα της ζωής, ο Καβάφης δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις. Μέσα από την αποστασιοποίηση της γλώσσας και της σκηνοθετικής δράσης διανοίγει ωστόσο ένα ηθικό πεδίο ανάµεσα στον κυνισµό και την αλαζονεία, στην αυταπάτη και τον εφησυχασµό.13 Το πεδίο που ξεδιπλώνεται ανάµεσα στην υπεροπτική αδιαφορία του Καίσαρα στις προειδοποιήσεις του Αρτεµίδωρου (Μάρτιαι Μάρτιαι Ειδοί Ειδοί) και στην επανάπαυση του Νέρωνα απέναντι στην επικείµενη απειλή (Βήµατα, Βήµατα Διορία Βήµατα, του Νέρωνος Νέρωνος) παρουσιάζει πολλές λεπτές αποχρώσεις και αρκετά σκοτεινά σηµεία. Θα ήταν άστοχο να αναζητήσουµε στον Καβάφη ηθικολογικές παραινέσεις του τύπου που θα συναντούσε κανείς σ’έναν µοραλιστή ποιητή ή έναν ηθικό φιλόσοφο. Αλλά θα ήταν εξίσου άστοχο να µην διακρίνουµε την πολύσηµη αξιακή φόρτιση των ποιηµάτων που ο ίδιος ταξινοµούσε σε τρείς περιοχές- «τη φιλοσοφική (ή της σκέψης), την ιστορική και την ηδονική (ή αισθητική)».14 Επιστρέφοντας στο ερώτηµα της ηθικής διαχείρισης του πεπερασµένου της ανθρώπινης εµπειρίας,

FINAL CATALOG copy 6.indd 24

δύσκολα αγνοεί κανείς το παράδειγµα ζωής που προτείνει το ποίηµα Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον Αντώνιον: Σαν έτοιµος από καιρό καιρό, σα θαρραλέος,/ θαρραλέος,/ ,/σάν σάν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες µία τέτοια πόλι πόλι,/ ,/πλησίασε ,/ πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,/ παράθυρο,/ ,/κι κι άκουσε µε συγκίνησιν συγκίνησιν,, αλλ’όχι/ αλλ’όχι µε των δειλών τα πα παρακάλια ρακάλια και παράπονα παράπονα,/ ,/ ως τελευταία απόλαυσι τούς ήχους ήχους,/ ,/τα ,/ τα εξαίσια όργανα του µυστικού θιάσου./κι ./κι αποχαιρέτα ./ την την Αλεξάνδρεια πού χάνεις. Αν µας την, ζητούνταν µία φράση για ν’αποδώσουµε το ηθικό µήνυµα του Απολείπειν Απολείπειν, αυτή θα ήταν: αποδοχή του πεπερασµένου. Η ιδιαιτερότητα της Καβαφικής αποδοχής, όπως τουλάχιστον σκιαγραφείται στο ποίηµα αυτό, είναι ότι ενέχει ταυτόχρονα θλίψη και ευγνωµοσύνη για ό,τι αξιώθηκε να βιωθεί εδώ, εντός των ορίων της θνητής, σωµατικής µας ύπαρξης. Στο µέτρο που η απόλαυση, δηλαδή η αισθητική εκτίµηση των πραγµάτων, είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε τη σωµατικότητα, δεν µπορεί παρά να είναι φθαρτή και πεπερασµένη. Τούτο όµως δεν την καθιστά λιγότερο σηµαντική ή και λιγότερο ευκταία. Αντιθέτως: Επέστρεφε συχνά και παίρνε µε µε///αγαπηµένη αγαπηµένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε µε. O Kαβάφης ποτέ δεν αρνείται το σώµα. Το αποζητά ξανά και ξανά ως ρίζα της ζωής. Οχυρά που µετατρέπονται σε φυλακές, µάχες που οδηγούνται σε πανωλεθρία, προσδοκίες που διαψεύδονται ή µαταιώνονται, κρίσεις που ταράσσουν και παραλύουν τη ψυχή – µία όψη του κόσµου που περιγράφει ο Καβάφης βρίσκεται αναµφίβολα στο ηµίφως. Η άλλη –µην το ξεχνάµε- λούζεται στο φώς της επιθυµίας ((Σε Σε κάµαρη άδεια και µικρή µικρή,, τέσσαρες τοίχοι µόνοι [… [ ] καίει ένας πολυέλαιος ωραίος και κορώνει), και της οµορφιάς που συγκινεί και συνεπαίρνει ξανά και ξανά παρά τις µαταιώσεις (Την Την οµορφιά έτσι πολύ ατένισα ατένισα, που πλήρης είναι αυτής η όρασίς µου). Οσο ελεγειακός άλλο τόσο εγκωµιαστικός είναι ο τρόπος µε τον οποίο ο Καβάφης προσεγγίζει το σώµα και όλες τις εκδοχές της περατότητάς του: το φευγαλέο της ηδονής, τη δύναµη της επιθυµίας που συχνά βιώνεται ως ενοχή, τις φενάκες ή λαθεµένες προσδοκίες όπου αυτό µας οδηγεί, το ωραίο που βιώνεται ως έρωτας και ως αβέβαιη υπόσχεση ευτυχίας. Xαρά και µύρο της ζωής µου η µνήµη των ωρών/που ηύρα και που κράτησα την ηδονή ως την ήθελα. Χαρά και µύρο της ζωής µου εµένα εµένα, που αποστράφηκα//την αποστράφηκα/ την κάθε απόλαυσιν ερώτων της ρουτίνας. Λειτουργώντας άλλοτε ως ελεγεία και άλλοτε ως εγκώµιο, η Καβαφική γραφή µετουσιώνει το σύνθετο και αντιφατικό βίωµα της σωµατικότητας σε τέχνη µετατρέποντας

9/5/13 4:09:20 PM

τη γνωσιακή, συναισθηµατική και ηθική εµπειρία της ύπαρξης σε εµπειρία πρωτίστως αισθητική και καλλιτεχνική. Εγραφε ο Σεφέρης: “Στα εβδοµήντα χρόνια της ζωής του δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να µεταµοσχεύει σταλαγµατιά-σταλαγµατιά τον εαυτό του στου εκατόν πενήντα τέσσερα ποιήµατά του», να «ενσωµατώνει τη φθαρτή ζωή του στο έργο του». Τριαντα-πέντε χρόνια µετά τη σύνθεση των Τειχών Τειχών, το ποίηµα Στον ίδιο χώρο (1929) ανατρέπει την αίσθηση εγκλεισµού ή αποκλεισµού που µετέδιδε το προγενέστερο έργο του Καβάφη και σκιαγραφεί έναν χώρο εγκατοίκησης όπου το καλλιτεχνικό βίωµα και η καθηµερινή ζωή είναι αξεδιάλυτα. Ηδη µία δεκαετία νωρίτερα, ο ποιητής εγκωµιάζει ανοιχτά την ενσώµατωση του βιώµατος στην τέχνη: M Mέσα στον έκλυτο της νεότητός µου βίο βίο///µορφώνονταν µορφώνονταν βουλές της ποιήσεώς µου,/ µου,/ ,/σχεδιάζονταν σχεδιάζονταν της τέχνης µου η περιοχή (Νόησις) (Νόησις Νόησις). Εντυπωσιακή είναι άλλωστε και η µετατόπιση από την απελπισµένη αίσθηση εγκλεισµού που αποπνέουν τα Τείχη στην ήρεµη ρέµβη του αφηγητή στο ποίηµα Εκόµισα εις την τέχνη: Κάθοµαι και ρεµβάζω. Επιθυµίες κ’αισθήσεις κ’αισθήσεις///εκόµισα εκόµισα εις την Τέχνην Τέχνην-κάτι µισοειδωµένα µισοειδωµένα, πρόσωπα ή γραµµές΄ερώτων ατελών//κάτι ατελών/ κάτι αβέβαιες µνήµες. Ας αφεθώ σ’αυτήν Ξέρει να σχηµατίσει Μορφήν της σ’αυτήν. Καλλονής’σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συµπληρούσα,/ συµπληρούσα,/ ,/συνδυάζουσα συνδυάζουσα εντυπώσεις εντυπώσεις,, συνδυάζουσα τές µέρες. Οι Καβαφικοί εσπερινοί θεµατοποιούν τα τείχη, τις ρηµαγµένες πόλεις, τις κάµαρες χωρίς παράθυρα: παντού εγκλεισµοί, (αυτο)περιορισµοί, αδιέξοδα. Κι όµως κάποια «καλοκαιρινά πρωιά» ο Καβάφης φοράει τα καλά του, κάθεται στο γραφείο του και ψέλνει την κυριακάτικη λειτουργία. Δοξολογεί το ωραίο, εξυµνεί την επιθυµία, και βγαίνει στον πηγαιµό για το ταξίδι όπου ζωή και τέχνη γίνονται ένα. Καραδοκούν οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες. Απειλεί µε θαλασσοταραχή ο θυµωµένος Ποσειδώνας. Οµως «σα θαρραλέος» ο ποιητής στρέφει τη προσοχή του αλλού, σε «µουσικές εξαίσιες» και «συγκινήσεις εκλεκτές» ζητώντας ν’αξιωθεί τη δύναµη και την παραµυθία -έως τον επόµενο όρθρο και τον επόµενο εσπερινό. Δρ. Ελένη Φιλιππάκη Συγκριτολόγος/Ιστορικός της Φιλοσοφίας

FINAL CATALOG copy 6.indd 25

Ι.Α. Σαρεγιάννης, “Ο Καβάφης άνθρωπος του πλήθους”, Εισαγωγή στην Ποίηση του Καβάφη: επιλογή κριτικών κειµένων, επιµ. Μιχάλης Πιερής, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις κειµένων Κρήτης, 2008, σελ.179-190 [εφεξής ως Πιερής, 2008].

2 Ο.π., και Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, «Ο Καβάφης ποιητής του κλειστού χώρου», στο Πιερής, 2008, σελ. 191-208). Βλ. Επίσης, Δέσποινα Χαραλαµπίδου-Σολωµή, «Η κλειστή κάµαρα στην ερωτική ποίηση του Καβάφη», Η ποίηση του κράµατος: µοντερνισµός και διαπολιτισµικότητα στο έργο του Καβάφη, επιµ. Μιχάλης Πιερής, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2000, σελ.

213-226.

3 S.D.Kapsalis, “”Privileged Moments”: Cavafy’s Autobiographical Inventions”, Journal of the Hellenic Diaspora, 10.1-2 (1983), pp.

67-88.

4 Βλ. π.χ. το έργο του Μιχάλη Πιερή, Χώρος, Φώς και Λόγος: H Διαλεκτική του «µέσα» -«έξω» στην ποίηση του Καβάφη, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1992. Ο Πιερής διακρίνει µια διαφοροποίηση ανάµεσα στην πρώιµη φάση της Καβαφικής ποίησης (πρό του 1910) και στα ύστερα ποιήµατα αναφορικά µε την θεµατική του εγκλεισµού. Στα πρώιµα ποίηµατα (µε χαρακτηριστικό παράδειγµα τα Τείχη) το «µέσα» θεµατοποιείται κυρίως ως εγκλεισµός και το «έξω» «εξυπακούεται ή και αναφέρεται αρνητικά, ως ένα υποθετικό, άγνωστο ή κάποτε και εχθρικό πλαίσιο» (σελ.191). Στα ύστερα κείµενα η διαλεκτική του «µέσα»-«έξω» αλλάζει χαρακτήρα, γίνεται πιο σύνθετη και περιλαµβάνει πολλαπλές σκηνοθετικές εκδοχές του εξωτερικού χώρου, του δρόµου, και του δηµόσιου χώρου.

5 Κ.Π. Καβάφη, Τα Ποιήµατα, Α’, Αθήνα, επιµ. Γ., Π. Σαββίδη, Εκδόσεις Ικαρος, σελ.173. [Ολα τα ποιήµατα/ σχόλια αντλούνται από την παραπάνω έκδοση, τ. Α’ & Β’].

6 Καβάφης, στο Diana Haas, “Σχόλια του Καβάφη σε ποιήµατά του», Κύκλος Καβάφη, 1983, σελ. 83-109, όπως αναφέρεται στο Κ.Π. Καβάφη, ibid. Α’, σελ.173.

7 Αµηχανία, Ion. –ίη, want of means, helpnessness, impotence, Οd., etc;υπ’αµηχανίας, Ar. II. Of things, hardship, trouble, Hes. From Aµήχανος, αµάχανος, ον (µηχανή), without means or resource, at a loss, τινός about one, Od. Αµ. εις τι, awkward at a thing, Eur.: Adv. Αµηχάνως έχειν=αµηχανείν, Aesch.Eur. 2. C.inf. at a loss how to do, unable to do, Sop., Dem., etc.... (Liddell & Scott, Greek-English Lexicon, 7th ed.)

8 Αυτήν ακριβώς την “οικουµενική προοπτική” της ποιητικής του Καβάφη που υπερβαίνει τα όρια ενός απλού προσωπικού αυτοψυχογραφήµατος αναδεικνύει ο Εdmund Keely στο βιβλίο του Η Καβαφική Αλεξάνδρεια, µετφ. Τζένη Μαστοράκη, Αθήνα, Εκδόσεις Ικαρος, Δ’ Εκδοση, 2004, κεφ. 6.

9 Κ.Π. Καβάφης, ibid, A’, σελ. 177.

10 Η εφαρµογή των αρχών του Θεικού δικαίου είναι πρόδηλη στον Προµηθέα. Μπορεί να τις αµφισβητεί πότε ως «αντιφατικαί», όπως θα έλεγε ο Καβάφης (πώς ένας Θεός τιµωρείται από άλλους Θεούς;) και πότε ως «ακατάλληλαι» (θα’πρεπε ένας Θεός να τιµωρείται µόνο και µόνον γιατί αγάπησε πολύ τους ανθρώπους, «δια την λίαν φιλότητα βροτών»;), όµως οι αρχές είναι δεδηλωµένες και τα αίτια φανερά.

11 Νάσος Βαγενάς, “Η ειρωνική γλώσσα”, Πιερής 2008, σελ.347358.

12 Γιώργος Σεφέρης, “Κ.Π. Καβάφης, Θ.Σ. Ελιοτ παράλληλοι”, Πιερής, 2008, σελ.141-177 (σελ.158).

13 Tη θέση αυτή υποστηρίζει και ο Εdmund Keeley στο έργο του Η Καβαφική Αλεξάνδρεια: εξέλιξη ενός µύθου, µετφ. Τζένη Μαστοράκη, Δ έκδοση, Ικαρος, 2004, κεφ. 6.

14 Μιχάλης Πιερής, “Καβάφης και Ιστορία” στο Πιερής, , 2008, σελ.

397-411 (σελ. 400).

1

25

9/5/13 4:09:22 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

26

Walls: Bewilderment, attention, assent (notes notes on the poetry of Cavafy Cavafy)

Real or metaphorical, visible or invisible, walls appear everywhere around us. They are inextricably connected with the geography of each place, its political identity and history, with the cultural claims of its inhabitants. Functioning as a means of protection, exclusion, repression or sublimation, walls are equally important for the geography of our souls. There are walls low and brittle that define space without obstructing the gaze, like the stone fences in the arid landscapes of rural Greece, and others, high and impenetrable, that construct utopias or dystopias dominated by rupture, discontinuity, seclusion or exile. In Cavafy’s poetry walls (conceived both as bastions and as plain structures of architectural support) define the space of memory and imagination, the real or symbolic space where ordinary experience is recreated into poetic language. His poetry draws both on the light of external, public space -the multicolored impressions of city roads and the anonymous crowd - as well as on the darkness of “the labyrinths and vaults of the tight human soul”, to use I.A. Saregiannis' expression,1 behind the closed doors of secret rooms, within the narrow boundaries of city walls or half-lit private dwellings. Was Cavafy “a man of the crowd”, or rather “the poet of enclosed spaces”2 - as different scholars have argued? One does not exclude the other - on the contrary, both aspects belong to the same oeuvre. Conceived as boundaries, borderlands, or obstacles between a real or an imaginary "inside" and an "outside", walls form an integral part of Cavafy's poetics, being the real or metaphorical structures against which the poetic voice is either boldly exposed or delicately dissimulated.

Ambiguous and mysterious as it is, the poem “Walls” is a defining starting point of Cavafy’s poetics of division and confinement: Walls3 With no consideration, no pity, no shame, they have built walls around me, thick and high.

And now I sit here feeling hopeless.

I can’t think of anything else: this fate gnaws my mind—

FINAL CATALOG copy 6.indd 26

because I had so much to do outside.

When they were building the walls, how could I not have noticed!

But I never heard the builders, not a sound.

Imperceptibly they have closed me off from the outside world.

When were the walls erected, why and by whom? The reader is as puzzled as the narrative voice itself. The speaker voices his words after the fact, as if the process of building was completed without him realizing it; as if the threat had been invisible, or had escaped his notice. How much time did it take for the walls to be build and for the poet to become aware of them? Who is responsible for this seclusion? The use of the third person plural in the first couplet – “they have built”- is repeated in the last verse- “they have closed me off from the outside world.” In both cases, the agents remain unspecified. By contrast, the recipient of the action is as definite as it can be: a “mind” haunted by the concreteness, the here-and-thereness of its “fate.” Readers of Cavafy’s poetry have pointed out the opaqueness of his choice of the Greek word «Τείχη». Ιs it a case of “semantic impropriety”, a conscious or unconscious inversion or antiphrasis of the term "τοίχος" that would seem more appropriate here, since the term «τείχη» refers mainly to city walls or bastions, as opposed to structures of architectural support or indeed of confinement?4 If the narrator is confined by external forces, it remains unclear why. On the other hand, if these walls are meant as a defensive measure, then one wonders who is defending oneself against whom. The ambiguity of the standing point from which the speaker voices his concern indicates the fragile balance between self-protection and imprisonment: walls erected as defensive measures against invasions may turn- “imperceptibly”- into mechanisms of isolation or exclusion of the very individuals they are meant to protect. In such case, those who act “with no consideration, no pity, no shame” may not be some external avengers, but all those who in the name of protecting certain collective values end up excluding, marginalizing or incriminating each other. To the victims of such an ab intus exclusion, a city wall may easily turn into a prison.

Wavering between imprisonment and selfprotection is a recurrent theme in Cavafy’s work.5 Structures that are meant to protect against attacks or invasions may very well prove to be inadequate: “Our efforts are

9/5/13 4:09:23 PM

those of men prone to disaster;/our efforts are like those of the Trojans”, Cavafy writes in the poem “Trojans”. Here the poetic voice bears the weight of the first person plural claiming a universal perspective. We, human beings, often erect walls in order to defend our natural and mental territory against whatever we may perceive as dangerous or invasive, in an effort to define our identity. Setting boundaries so as defend the integrity of the self characterizes the human condition, according to Cavafy. Yet, there are times when we are unable to live up to the demands of the moment and at those times the walls we have erected may prove ineffective: “But when the great crisis comes,/our boldness and resolution vanish;/our spirit falters, paralyzed/ and we scurry around the walls/ trying to save ourselves by running away/.” At times of crisis when everything is about to be lost (in order to start anew), our defense mechanisms are particularly vulnerable. The poem “Walls” focuses on the bewilderment of a consciousness that looks back on its past; the “Trojans”, on the other hand, redirect the reader to the very moment the walls are being torn down and the boundaries are tested, to the ΚΑΙΡΟΣ of crisis. The speaker of the “Walls” is in despair because he did not see the crisis coming and now finds himself already confined and defenseless. The speaker of the “Trojans” laments the very moment of rupture with reality that paralyzes the soul and exposes the fragility of the self. The first poem regrets the accomplishment of an event, the second points to the event as it happens, to the shock of actually seeing the self being shouldered out of its limits.

The poem “Walls” is written in 1896. A year later Cavafy is writing “The Windows”, published under the same section heading“Prisons”. “The Walls and the Windows […] are clearly allegorical poems”, Cavafy himself notes. “What I meant was a life of confinement, of restriction […]”.6 Once again, the use of the first person singular expresses the speaker’s melancholy of imprisonment. The city becomes a room, and the city walls (τείχη) are now ordinary walls (τοίχοι) without windows. The juxtaposition of inner and outer space is striking. The narrator is within the walls longing for the outside (“I circle back and forth/trying to find the windows”). But how did he find himself enclosed in “these dark rooms”- of his own accord, or by force? And if so, who or what forced him to? By contrast to the Walls, we have no allusion to mysterious

FINAL CATALOG copy 6.indd 27

others bearing the responsibility of the speaker’s enclosure. The poetic voice expresses itself in media res, as it were –offering no indication as for the causal mechanism and agency of his seclusion. The image of the hearth conceived as a private and secret space is a recurrent theme in Cavafy’s work: it is both a refuge of forbidden desire and a temple of guilt, a protected environment and a prison. It is also the place where erotic desire is transfused into language and reconstructed in writing- the place of both lovemaking and poetry. On one level, the poem Windows offers a characteristic example of how Cavafy plays between a literal and a metaphorical use of space in order to express the struggle of a subject to negotiate between desire and public disapproval, and in that sense it may be read as a poem about the difficulties of assuming one’s (erotic) identity. Yet, I believe this would be a limited interpretation of what the poem is about. An extraordinary statement on the poem made by Cavafy himself offers support for a different kind of reading: “The difficulties of life. Alas, the regrettable events and our ordinary habits are enveloped in a moral darkness (the dark rooms), on which we try to shed light by seeking its causes and [explanatory] principles (the windows). And we fail, for the causes remain obscure as a long time has passed and much has happened in between, and because the principles we attempt to apply to all things present or past and to all the promises of the future appear often contradictory or inappropriate. Indeed occasionally one may even suppose that it is so for the better, and that the search especially for causes ends in failure, since were it to be successful; it would bring to light many errors, and an inescapable, yet unbearable, unseemliness and ugliness.”7 Cavafy’s reference to the “difficulties of life” and “moral darkness” surrounding certain events of life indicates that in the particular poem the agony of the first person singular goes beyond the expression of a personal, emotional dead-end of a particular subject.

The above passage makes clear, I think, that what Cavafy is interested in is the expression of a certain epistemological and ethical bewilderment of the self that can neither fully grasp, nor fully accept the consequences of grasping, were it possible, the causal mechanisms and principles of reality. It is as if the self lacks the conceptual machinery to shed light to the epistemic resistance that reality imposes upon us; as if the self stands αµήχανον (to use an Ancient Greek term), i.e.

27

9/5/13 4:09:24 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

28

without means or resource, against the difficulties of life that often exceed our emotional and cognitive capacities. The use of the “we” in Cavafy’s own commentary on the Windows (as opposed to the use of the first person singular in the poem itself) indicates Cavafy’s interest in making a universal claim rather than just describing the condition of a particular individual in an emotional deadend. In fact what the poem indicates, I would argue, is that this αµηχανία8 is valuable in itself and ought to be given appropriate attention. By introducing this concept, I do not mean to suggest that Cavafy’s poetry points to a metaphysical realm beyond the reach of language or concepts -no such evidence is to be found either in this or other Cavafy poems. The “difficulty” referred to here is immanent in ordinary life. It is life as we live it, the events of ordinary existence that are opaque and resistant to our conceptual grasp. On a first reading, the poem itself suggests that the anxiety for identifying causes and explanatory principles for the events of ordinary life is rooted in our psychological need for consolation- as if knowing how and why something has happened would make us bear the difficulties easier or with greater dignity (“It will be a great relief when a window opens”).

But, is it really so? In the light of Cavafy’s own commentary, causal knowledge-even if only partially feasible- does not necessarily act as a comforting mechanism, nor as a moral shield.

On the contrary, it may reveal “errors’ and a moral “ugliness” for which we may not be ready to bear responsibility: “But the windows are not there to be found- or at least I cannot find them./Perhaps the light will prove another tyranny.” Epistemic transparency –were it possible- would still not guarantee moral strength or indeed moral rectitude. In that sense, living in partial moral darkness, within walls without windows, is a condition pregnant with ambiguity: being puzzled by the world we live in designates both an impediment and a structure of defense.

The poem Walls was initially published in 1897 in a quartofolio edition under the heading «Ως έκδικα πάσχω» [“You see the wrongs I suffer”] - the last verse of Aeschylus’s tragedy Prometheus Bound. This intertextual reference is striking but curious. As I mentioned earlier, the poetic voice appears puzzled about being enclosed. There is no explanation offered of why or how the speaker has come to be that way, nor is there any recognition from the part of the speaker of any liability

FINAL CATALOG copy 6.indd 28

that could have justified this enclosure. All the poetic voice expresses is regret for not having paid attention –and that is a significant point to which I shall return. Given the importance of this sense of puzzlement that lies at the heart of the poem, I wonder what could be the connection that one could draw with Prometheus Bound given Cavafy’s allusion to this work. In Aeschylus’ play both the causes and the principles guiding Prometheus’ punishment are not opaque. Neither is the very process of his imprisonment on the rock of torture. The play starts with Hephaestus binding Prometheus to the rock watched by Force and Power. Prometheus’s exasperated cry “See what I, a god, endure from the gods” (93) is not an expression of bewilderment as for the causes of his suffering. The hero confesses that the reason why he is being punished is for teaching mortals a way to immortality- and that made him unpleasant to the Gods. The principles of divine law are not hidden from Prometheus although he disagrees with their application. He is also aware of the fact that his suffering will continue, as Zeus’s wrath is implacable. Aeschylus’ play focuses on Hermes’ visit who is trying to convince Prometheus to repent and beg Zeus for forgiveness so as to avoid the final torment of the flesh-eating eagle. In reality, Hermes has nothing to tell to Prometheus that the latter doesn’t already know and he is ready to exit the scene with empty hands. Before his final exit, however, Hermes addresses the Chorus in an attempt to convince them to abandon Prometheus and avoid being witnesses of his final torture. The Chorus rejects Hermes’ offer, and he retorts with a final warning: “Well then, bear my warning in memory and do not blame your fortune when you are caught in the toils of calamity; nor ever say that it was Zeus who cast you into suffering unforeseen.

Not so, but blame yourselves. For well forewarned, and not suddenly or secretly shall you be entangled in the inextricable net of calamity by reason of your folly.”10 (my underlining, 1085-1093).

This advice is given at the end of the play for a reason. As the narrative unfolds, it is the Chorus that appears bewildered about Prometheus’ suffering -not Prometheus himself. In the beginning of the play Power urges Hephaestus to bind Prometheus tightly because «δεινός γαρ ευρείν καξ αµηχάνων πόρον» [“he is wondrously clever at finding a way even out of desperate straits”]. Prometheus is punished precisely for being resourceful rather

9/5/13 4:09:25 PM

than puzzled. Yet, contrary to the hero, who knows what has come and what is to arrive, it is the Chorus that appears at a loss, constantly wondering about the causes and principles of Prometheus’s fate. This is precisely why Hermes gives the Chorus a final warning that they cannot claim being taken aback. If there is a kinship, therefore, between Aeschylus’s Prometheus and Cavafy’s Walls, this is tenuously expressed through the striking affinity of the terms “imperceptibly”, which plays such a crucial role in the poem, and “suddenly” and “secretly”, which appears in the final act of Aeschylus’s play just before Prometheus’ last monologue. The poet appears, consciously or unconsciously, to transfer the burden from Prometheus to the Chorus. Cavafy’s verse “When they were building the walls, how could I not have noticed!” expresses the bewilderment of the speaker about the lack of attention that brought about his condition – a feature that characterizes the Chorus rather than Prometheus himself, even though ultimately both have to assume moral responsibility for their actions.

Attention and responsibility: these two notions are important for interpreting both Walls and other Cavafy poems. It is the very lack of attention to the process of enclosure that bewilders the poetic voice: “When they were building the walls, how could I not have noticed!” The fleeting hint of self-criticism implicit in this verse is cancelled out by the next stanza, which disperses all responsibility away from the speaker: “But I never heard the builders, not a sound./Imperceptibly they have closed me off from the outside world world.” Was the speaker able to have paid attention to what was happening, and if not, could he be held responsible for what has befallen upon him?

There is a strong emphasis on the passive experience of the speaker, on the fact that there were no signs for what was coming that could have allowed him to actively prevent his confinement.

The presence or absence of signs –hints of what is to come - is a recurring theme in Cavafy’s work. Sometimes signs are absent, as in Walls, sometimes ignored, misinterpreted or escaping notice. In Nero’s Deadline the young emperor interprets the Delphic omen “Beware the age of seventy three” as a reference to his own age. In reality dangerous is the seventy three year old general Galba, who is secretly preparing his army to invade. The poem Footsteps stages the “callous, peaceful,

FINAL CATALOG copy 6.indd 29

happy” sleep of Nero in his ebony bed, while, they alone, the Lares restlessly perceive “a deadly sound coming up the stairs”/[…] ”the footsteps of the Furies”. The rupture between expectation and reality is powerfully illustrated in the poem Things finished: “the information was false/(or we didn’t hear it, or didn’t get it right)./Another disaster, one we never imagined/suddenly, violently, descends upon us,/and finding us unprepared- there’s no time left- sweeps us away.” Could it have been possible to read the signs and if yes, could the events have been avoided? Cavafy’s answer is not obvious. In certain cases signs may be recognized and interpreted by the “wise”: “Of what is to come the wise perceive/ things about to happen […] the hidden sound of things approaching reaches them,/ and they listen reverently, while in the street outside/ the people hear nothing whatsoever ((But But the Wise perceive things about to happen happen). On the other hand, the wise men’s “reverent” perception does not guarantee that “things approaching” can be avoided. On the contrary, in Cavafy’s poetry to be wise is to be able to perceive that at times life gets the better of us and that our powers of resistance may often prove to be inadequate. Wisdom, in other words, is the recognition of human finitude and functions like a moral compass for orientating one’s ordinary life. Failure may be at times unavoidable –as the poem Trojans so eloquently suggests – and yet, human beings still dare to fight for their lives equipped with “hope” and “courage”.

29

The demonstration of the limits of human understanding and rational control of reality requires a certain epistemological and emotional distance, which in the case of Cavafy is achieved by the skillful use of linguistic and dramatic irony.11 It is precisely this effect of distance through irony that allows the poetic voice to embody at once a personal and a universal perspective that is paradoxically deeply moving for the reader. Indeed the paradox of Cavafy’s poetry, as Seferis so aptly described it, is that “it moves as at a distance”. By reference to Petros Vlastos’s comment that Cavafy’s poems are “like pedestals without the statues”, Seferis writes: “If one leaves out of account the implied derision, I should say that this is not a bad description. Often Cavafy’s poems reveal the emotion that we should have felt at the sight of a statue, which is no longer there; it was there, there once we saw it, there in the place from which it has now been removed. But they do reveal the

9/5/13 4:09:26 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

30

emotion. Maybe this “absence of the statue” is the greatest difficulty in Cavafy […]”.12 What Seferis point to, I think, is that Cavafy’s writing is deeply moving because –and not in spite of the fact that- it uses irony to reveal the cognitive, emotional and moral delimitations of human beings. Cavafy’s poetic irony reveals the dramatic irony of human existence –an irony that human beings have to manage somehow. How can we best handle the moral irony that governs the adventure of human life, where disappointment, disillusionment or destruction, are constantly immanent? Cavafy offers no easy answers to this, as to other difficult questions about how to lead one’s life.

And yet, through the distance embedded in the ironic use of language and dramatic action, his poetry paves a way in between cynicism and conceit, unexamined certitude and complacent indifference.13 Between Caesar’s arrogant dismissal of Artemidorus’s warnings (The Ides of March) and Nero’s complacent ignorance of the imminent threat (Footsteps, Nero’s Deadline) emerge numerous shades and quite a few blind spots of moral action.

Although it would be inappropriate to read Cavafy either as a moralist poet or as a moral philosopher, it would be equally unfair to overlook the multiple, value-laden facets of his poetry that he himself categorized as either “philosophical”, “historical” or “erotic (“aesthetic”).14 To return to the question of how one handles the moral complexity of human finitude, Cavafy’s message in The God Abandons Antony can hardly be ignored: As one long prepared, and graced with courage,/ as is right for you who proved worthy of this kind of city,/go firmly to the window,/and listen with deep emotion, but not/with the winning, the pleas of a coward;/listen – your final delectation- to the voices,/to the exquisite music of that strange procession,/and say goodbye to her, the Alexandria you are losing. Were I asked to identify the moral kernel of the poem in a single phrase, I would suggest this: embrace your finitude. What is special about Cavafy’s moral stance, at least in this poem, is that it asks us to embrace the finitude of the body and ordinary existence in this world both with a sense of melancholy and a sense of gratitude. As long as pleasure, which is arguably the basis of aesthetic experience, is intimately connected to the body and the physical aspect of existence, it is both vulnerable and finite. This, however, does not make it any less important or any less desirable. On the contrary Cavafy’s exquisite verse: Come back

FINAL CATALOG copy 6.indd 30

often and take hold of me/sensation that I love, come back and take hold of me is a powerful testimony to the poet’s bitter sweet assent to the fragility of physical experience. Cavafy never denies the body, despite regretting its finitude; he returns to it again and again and as the root of existence.

Fortifications that turn into prisons, confrontations that lead to self-destruction, expectations only partially fulfilled, moments of crisis that agitate or paralyze the soul: one aspect of “Cavafy’s world exists in the twilight zones”, as Seferis indeed writes in a slightly different context.15 And yet, the other aspect of his poetic world-let us not forget this- is shining in the bright light of desire (“In a room- empty, small, four walls only, […] a beautiful chandelier burns, all fire”) and of beauty, which moves and thrills him again and again despite its fleetingness and fragility (I have looked on beauty so much/ that my vision overflows with it it) Cavafy’s approach to the finitude of the body –the transience of pleasure, the power of desire that is so often linked with guilt, the uncertain promises of happiness and the false alarms of love -is both elegiac and laudatory: My life’s joy and incense: recollection of those hours/when I found and captured sensual pleasure as I wanted it./My life’s joy and incense: that I refused/ all indulgence in routine love affairs. Bodily experience is transfused into writing and reappears transformed as an aesthetic experience for both the writer and the reader. As Seferis wrote: «In a life span of seventy years [Cavafy] did nothing else but distill himself, drop by drop, into his hundred and fifty or so poems» incorporating «his perishable life in his work».16 Thirty-five years after the composition of Walls, Walls the poem In the Same Space (1929) overturns the sense of confinement and exclusion that dominated his earlier work and draws the contours of a space where art and life become one. Already a decade earlier, the poet praises the incorporation of ordinary experience in the practice of art: IIn the loose living of my early years -/the impulses of my poetry were shaped,/ the boundaries of my art were laid down (Understanding), while the poem I’ve brought to Art demonstrates an impressive shift from exasperation to acquiescence and poetic reverie : I sit in a mood of reverie. I brought to Art desires and sensations/ things half glimpsed/ faces or lines, certain indistinct memories/ of unfulfilled love affairs/ Let me submit to Art:/ Art knows how to shape forms of Beauty/ almost imperceptibly complet-

9/5/13 4:09:28 PM

ing life,/ blending impression, blending day with day.

Composed through metaphors of walls, prisons and dead-ends, Cavafy’s vespers thematize division, exclusion, and confinement.

And yet “many a summer mornings” Cavafy puts on his Sunday clothes, sits by his desk and sings the morning mass. He praises beauty and desire and sets out for the journey to Ithaka where life and art converge. The Cyclops and the Laistrygonians are lurking.

Angry Poseidon threatens with a storm at sea.

And yet in spite it all, “as one graced with courage”, the poet turns his attention to the “exquisite music” and those “rare excitements he was blessed with –if only in waiting, again and again, of the coming of dawn and dusk.

Harvard University Press. 1926 11 Nasos Vagenas, “The Ironic Language”, in Pieris 2008, pp.347358 [in Greek] 12 George Seferis, “Cavafy and Eliot-a comparison”, in On the Greek Style: selected essays on poetry & Hellenism with an introduction by Rex Werner Werner, Athens, Denise Harvey & Company, 1966, p.146.

13 Edmund Keeley expresses a similar position in “The Universal Perspective”, Cavafy’s Alexandria. Study of a Myth in Progress, Harvard University Press, 1976, ch. 6.

14 Mihalis Pieris, “Cavafy and history” in Pieris 2008, pp.397-411 (p. 400) [in Greek].

15 Seferis, ibid., p.152.

16 Seferis, ibid., pp.140-141.

Dr. Eleni Filippaki Comparativist/Historian of Philosophy

Ι.Α. Saregiannis, “Cavafy, a man of the crowd” in Introduction το Cavafy’s Poetry: a critical anthology of texts, ed. by Mihalis Pieris, The University of Crete Press, 2008, pp.179-190 (quoted as Pieris 2008) [in Greek] 2 P. and Ι.Μ. Panagiotopoulos, “Cavafy, the poet of enclosed spaces” in Pieris 2008, pp. 191-208. Also Despina HaralampidouSolomi, “Enclosed chambers in Cavafy’s erotic poetry” in “Poetry made of alloy: Modernism and inter-culturality in the work of Cavafy, ed. Mihalis Pieris, The University of Crete Press, 2000, pp.

Cavafy 213-226 [in Greek] 3 Τ.Ν. All of Cavafy’s poems cited here are translated by Edmund Keely and Phillip Sherrard (http://www.cavafy.com/accessed on 3/6/2013) 4 S.D.Kapsalis, “”Privileged Moments”: Cavafy’s Autobiographical Inventions”, Journal of the Hellenic Diaspora, 10.1-2 (1983), pp.

67-88.

5 See for example Mihalis Pieris’ work Space, Light and Language”: the dialectic of “inside” and “outside” in Cavafy’s poetry poetry, Athens, Kastaniotis Publications, 1992 [in Greek]. Pieris distinguishes between an early Cavafy (before 1910) and his later poems regarding the theme of imprisonment. In his early poems (of which “Walls” is a typical example), the notion of “inside” has connotations of confinement, while the “outside” designates a “rather mysterious and sometimes hostile framework” (p. 191).

According to Pieris the dialectic of “inside” – “outside” changes in the later phase of Cavafy’s poetry: it becomes more complex and includes multiple mis-en-scenes of public spaces, social venues and city roads.

6 C.P. Cavafy, Poems, 1st, Athens, ed. G.P. Savvidi, Ikaros 1

31

Publishing, p.173 [in Greek] 7 Cavafy, in Diana Haas “Cavafy’s comments on his poems”, Cavafy circle, 1983, p. 83-109, as mentioned in C.P. Cavafy, Poems, 1st, Athens, edit. G.P. Savvidi, Ikaros Publishing, p.173 [my translation].

8 T.N. Αµηχανία, Ion. –ίη, want of means, helplessness, impotence, Οd., etc; υπ’αµηχανίας, Ar. II. Of things, hardship, trouble, Hes. From Aµήχανος, αµάχανος, ον (µηχανή), without means or resource, at a loss, τινός about one, Od. Αµ. εις τι, awkward at a thing, Eur.: Adv. Αµηχάνως έχειν=αµηχανείν, Aesch.Eur. 2. C.inf. at a loss how to do, unable to do, Sop., Dem., etc.... (Liddell & Scott, Greek-English Lexicon, 7th ed.)

9 He may question the principles of his punishment either as “contradictory”, as Cavafy would say (how is it possible that a god be punished by other gods?) or “improper” (should a god be punished for his love of mortals?), yet he is fully aware what these principles are and why they are applied in his case.

10 Aeschylus, Prometheus Bound Bound, translated by Herbert Weir Smyth,

FINAL CATALOG copy 6.indd 31

9/5/13 4:09:29 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE ΤΕΧΝΗ - ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΤΕΙΧΗ ART - AESTHETICS - POLITICS: WALLS

Παντρεύοντας τον Μαύρο Κύκνο: Αναγνωρίζοντας τα Ανακόλουθα Απρόοπτα του Κόσµου

32

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Τείχη: όρια, σύνορα, εµπόδια

Fatos Ustek, Ανεξάρτητη επιµελήτρια και κριτικός τέχνης. Συνεργαζόµενη επιµελήτρια της 10ης Gwangju Biennale, Νότια Κορέα ΟΜΙΛΗΤΕΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Δρ. Ελένη Φιλιππάκη, Συγκριτολόγος/Ιστορικός της Φιλοσοφίας ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Κώστας Ιωαννίδης, Ιστορικός τέχνης, επίκουρος καθηγητής ιστορίας και κριτικής της τέχνης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Διονύσης Καψάλης, Ποιητής, δοκιµιογράφος, µεταφραστής. Διευθυντής Μορφωτικού Ιδρύµατος Εθνικής Τραπέζης Δανάη Στράτου, Εικαστικός

FINAL CATALOG copy 6.indd 32

Δρ. Μιχαήλ Χαλιάσος, Καθηγητής Μακροοικονοµίας και Οικονοµικών του Πανεπιστηµίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης. Διευθυντής του Κέντρου Οικονοµικών Σπουδών και Διευθυντής του νεοσύστατου Κέντρου Αριστείας SAFE Margarida Mendes, Επιµελήτρια, κειµενογράφος. Διευθύντρια του The Barber Shop στη Λισσαβώνα Annika Kuhlman, Θεωρητικός των media, συγγραφέας και ανεξάρτητη επιµελήτρια. Εκπρόσωπος του Silent University

9/5/13 4:09:30 PM

Marrying the Black Swan: Recognizing the Inconsistent Contingencies of the World

33

SCIENTIFIC ADVISOR

Walls: borders, boundaries, obstacles

Fatos Ustek, Independent Curator and Art Critic, Associate Curator 10th Gwangju Biennale, South Korea SPEAKERS

SCIENTIFIC ADVISOR

Dr. Eleni Filippaki, Comparativist/Historian of Philosophy SPEAKERS

Kostas Ioannidis, Historian of Art, assistant professor, Athens School of Fine Arts Dionysis Kapsalis, Poet, writer, translator. Director, National Bank of Greece Cultural Foundation Danae Stratou, Visual artist

FINAL CATALOG copy 6.indd 33

Dr. Michael Haliassos, Chair for Macroeconomics and Finance at Goethe University Frankfurt.

Director of the Center for Financial Studies and Director of the new Center of Excellence SAFE Margarida Mendes, Curator and writer. Director of The Barber Shop in Lisbon Annika Kuhlman, Media theorist, writer and independent curator. Representative of the Silent University

9/5/13 4:09:31 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

34

Τείχη: όρια, σύνορα, εµπόδια Δρ. Ελένη Φιλιππάκη

T Tείχη πραγµατικά και συµβολικά, ορατά και αόρατα, oρθώνονται παντού γύρω µας. Είναι αλληλένδετα µε τη γεωγραφία ενός τόπου, την πολιτική του ταυτότητα και ιστορία, τις πολιτισµικές διεκδικήσεις και αξιώσεις όσων τον εγκατοικούν. Το ίδιο σηµαντικά είναι και για τη γεωγραφία των ψυχών. Τα τείχη που ανεγείρει ο ανθρώπινος ψυχισµός λειτουργούν άλλοτε ως µηχανισµοί προστασίας, άλλοτε ως µηχανές αποκλεισµού, και άλλοτε ως συµβολικές κατασκευές απώθησης ή εξιδανίκευσης των επιθυµιών και των παθών µας. Υπάρχουν τείχη χαµηλά και εύθραστα, όπως οι ξερολιθιές στα άνυδρα ελληνικά τοπία, που οριοθετούν χωρίς να δεσµεύουν οριστικά το βλέµµα και το πέρασµα, και άλλα, υψηλά κι απόρθητα, που κατασκευάζουν ουτοπίες ή δυστοπίες όπου κυριαρχούν η ρήξη, η ασυνέχεια, ο αποκλεισµός, η εξορία. Η διεπιστηµονική συνάντηση µε τίτλο Τείχη: όρια σύνορα, όρια, σύνορα εµπόδια θα διερευνήσει τις εννοιολογικές λειτουργίες του «τείχους» και του «τοίχου» στη σύγχρονη εικαστική δηµιουργία, την ιστορία της τέχνης, την ποίηση και τη φιλοσοφία. Σύγχρονες εικαστικές αναπαράστασεις όπως το The Globalizing Wall και Cut-7 Dividing Lines της Δανάης Στράτου, διερευνούν τις πολιτικές αλλά και ψυχολογικές διαστάσεις των τειχών και των τοίχων ως ορίων, συνόρων και διαχωριστικών γραµµών στα πλαίσια της σύγχρονης παγκοσµιοποίησης. Στην ιστορία της νεότερης τέχνης οι αναπαραστάσεις των τειχών συνδέονται, µεταξύ άλλων άλλων, µε την προβληµατική του (αυτόβουλου ή ετερόβουλου) αποκλεισµού του καλλιτέχνη, την ιδιωτική ή δηµόσια διάσταση της καλλιτεχνικής πρακτικής, αλλά και µε τη λειτουργία του µουσείου ως χώρου νοµιµοποίησης και αξιολογικής ιεράρχησης έργων και δηµιουργών. Σταχυολογώντας την ευρωπαική ποίηση αλλά και την αρχαιοελληνική τραγωδία συναντούµε ευφάνταστες µεταφορικές χρήσεις του «τείχους» και του «τοίχου» που θεµατοποιούν τα πραγµατικά και συµβολικά εµπόδια που ορθώνουµε ή συναντούµε στον έρωτα, την κοινωνική συνύπαρξη, ανάµεσα στην καλλιτεχνική δηµιουργία και την καθηµερινή ζωή. Στη φιλοσοφία, τέλος, τα τείχη (και οι τοίχοι)

FINAL CATALOG copy 6.indd 34

εµφανίζονται ενίοτε ως εµπόδια ανάµεσα στο νού και την πραγµατικότητα, ως µεταφορές θνητότητας ή υπαρξιακού αδιεξόδου, ως µηχανισµοί επόπτευσης και κατεξουσιασµού, κι άλλοτε ως προκλήσεις ηθικής υπέρβασης ή δηµιουργικής ρήξης µε παγιωµένες πεποιθήσεις.

Τείχη, τέχνη και καθηµερινή ζωή Είµαστε άραγε δεσµώτες αλυσοδεµένοι µπροστά στον τοίχο µίας σπηλιάς, θιασώτες σκιών και ειδώλων από τα οποία πρέπει να απελευθερωθούµε στρέφοντας το βλέµµα µας έξω από τον κόσµο της καθηµερινής εµπειρίας; H µήπως οι σκιές που προβάλλονται στον τοίχο της καθηµερινότητάς µας όπως σε µία οθόνη του κινηµατογράφου έχουν από µόνες τους κάτι σηµαντικό να µας δείξουν για τα όρια της κατανόησης της εµπειρίας, της δικής µας και των άλλων; «Αλλόκοτους δεσµώτες» «αλλόκοτων εικόνων» -έτσι αποκαλεί ο Πλάτων στην Αλληγορία του Σπηλαίου τους ανθρώπους που δεν καταφέρνουν να ακολουθήσουν µια πορεία υπέρβασης των τοίχων και των τειχών που χωρίζουν τον καθηµερινό νού από την αλήθεια µιας υπερβατικής πραγµατικότητας. Μήπως όµως το «αλλόκοτο» και το ανοίκειο, που ενυπάρχει στην καθηµερινή εµπειρία του κόσµου µέσα στον οποίο ζούµε, είναι κάτι προς το οποίο αξίζει να στρέψουµε την προσοχή µας πριν βιαστούµε να το απορρίψουµε προς αναζήτηση µίας άλλης αλήθειας; Mήπως τελικά οι τοίχοι και τα τείχη δεν είναι εµπόδια τα οποία πρέπει απλώς να άρουµε ή να καταρρίψουµε, αλλά παραπετάσµατα που µας καλούν να αντιληφθούµε την αδιαφάνεια της ύπαρξης και την περατότητά µας, να µάθουµε απ’αυτήν και να την αποδεχθούµε; Με αφετηρία τον Πλάτωνα και τον σύγχρονο Αµερικανό φιλόσοφο Stanley Cavell (αλλά και µε αναφορά στο σύγχρονο εικαστικό παράδειγµα του William Kentridge), η οµιλία αυτή σκιαγραφεί δύο ριζικά διαφορετικές εκδοχές του τείχους (ή/και του τοίχου) ανάµεσα στον νού και τον κόσµο, τον εαυτό και τον άλλο, την καλλιτεχνική αναπάρασταση και την αλήθεια.

9/5/13 4:09:32 PM

Τείχη και περάσµατα στη γλυπτική του Richard Serra Κώστας Ιωαννίδης

Θα επιχειρήσω µια επισκόπηση της γλυπτικής του Richard Serra από τη δεκαετία του 1970, στην οποία χρονολογούνται έργα όπως τα Stepped Elevation (1970-71) και Shift (1970-72), µέχρι και τα πιο πρόσφατα χρόνια που αντιπροσωπεύονται από τη σειρά των Torqued Ellipses (2000 κ.ε.). Από τη µελέτη προκύπτει µια σηµαντική στο σύνολο του έργου του οµάδα ατσάλινων τειχών-τοίχων που υψώνονται σε υπαίθριους ή κλειστούς χώρους. Θα ισχυριστώ ότι τα έργα αυτά θεµατοποιούν την ίδια τη διάκριση ανάµεσα στα δύο όρια (τείχος-τοίχος). Την ίδια στιγµή µια έννοια που φαίνεται να απασχολεί πάντα τον Serra είναι εκείνη του περάσµατος. Το πέρασµα προκύπτει είτε ως διάδροµος που ορίζεται σε απολύτως ανοιχτό χώρο (χωρίς δηλ. υψωµένα όρια στις πλευρές του αλλά εµφανής παρ’ όλα αυτά ως ατσάλινη οδός πάνω στο πάτωµα) είτε ως στενωπός που ανοίγεται ανάµεσα σε τείχη-τοίχους. Με βάση την περιγραφή των έργων που θα επιχειρήσω, και συζητώντας τις απόψεις του ίδιου του Serra και τις ερµηνείες των µελετητών του θα υποστηρίξω ότι ο τοίχος και το πέρασµα λειτουργούν συµπληρωµατικά προϋποθέτοντας το ένα το άλλο και καθιστώντας τελικά προβληµατική τη σαφή διάκριση των ορίων µεταξύ τους.

ΤΟΙΧΟΙ, ΤΕΙΧΗ, ΤΥΧΗ Διονύσης Καψάλης

«Κάτι υπάρχει που δεν αγαπά τους τοίχους», έγραφε ο Ρόµπερτ Φροστ. Πράγµατι, κάτι µέσα µας δεν αγαπά τους τοίχους και τα τείχη, κάτι που το πιστώνουµε άλλοτε στην άναρχη φύση, άλλοτε στην ανθρώπινη ελευθερία. Συγχρόνως όµως είµαστε αναγκασµένοι κάθε τόσο να υποκύπτουµε στη θυµοσοφική παραδοχή ότι, όπως ειρωνικά διατυπώνεται στο ίδιο ποίηµα του Φροστ: «Οι καλοί φράχτες κάνουν τους καλούς γείτονες». Τέτοιοι τοίχοι είναι πολλοί, καί µέσα µας και γύρω µας, στην κοινωνία. Ανάµεσα στο δηµόσιο και το ιδιωτικό, τον εαυτό µας και τον άλλον άλλον, το οικείο και το ξένο, κάποτε µέσα στο ίδιο πράγµα όταν το διχάζει η αµφιθυµία µας. Κάποιους φράχτες, κάποιους τοίχους, κάποια τείχη είναι καλύτερα να µην τα πειράζουµε. Ή µήπως δεν είναι; Αρκεί

FINAL CATALOG copy 6.indd 35

άραγε ένας εµπνευσµένος χειρώναξ, που παριστάνει τον τοίχο σε µια παράσταση µαστόρων του Σαίξπηρ, να σχηµατίσει µια ρωγµή µε τα δάχτυλά του ή ένας ένας υπέροχος Χάρπο Μαρξ να τραβηχτεί και να πέσει ο τοίχος, ώστε να καταλάβουµε τί µας κάνει να χτίζουµε τοίχους ενώ δεν τους αγαπάµε; Θά 'ναι κι αυτό, λέµε, όπως τόσα άλλα στη ζωή µας, θέµα τύχης.

The Globalizing Wall Δανάη Στράτου

Cut-7 Dividing Lines «Mπορεί οι στρατοί και οι προκαταλήψεις να χωρίζουν τους ανθρώπους ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι είναι ίδιοι και η ζωή τους πολύ κοντινή από τη µία και την άλλη πλευρά της ‘γραµµής’ Οµως τα τείχη συνεχώς υψώνονται ‘γραµµής’. και παγκοσµιοποιούνται σε µία εποχή που υποσχέθηκε να τα καταργήσει...»

See-Through «Tα Tα ταξίδια µου στα ποτάµια ήταν το έναυσµα T ή συνέχεια µίας αναζήτησης γραµµών που ενώνουν και γραµµών που χωρίζουν χωρίζουν, σκεπτόµενη τότε ότι τα ποτάµια ενώνουν ενώ τα τείχη/οι //οι οι τοίχοι χωρίζουν χωρίζουν.. Σήµερα συνειδητοποιώ ότι δυνάµεις διαίρεσης διαίρεσης, αδιαφάνειας και αποκλεισµού παρεισφρύουν ακόµα κι εκεί που θα νόµιζε κανείς ότι η φύση εξοµαλύνει και συνενώνει...»

35

Από το τείχος του Βερολίνου στην Δυτική Οχθη, από τους δρόµους του Μπέλφαστ στα χωριά της Κύπρου, από τα οροπέδια του Κασµίρ στο σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, η Δανάη Στράτου ταξιδεύει και φωτογραφίζει τείχη και διαχωριστικές γραµµές που πληγώνουν τόπους και πληθυσµούς. Τα έργα της, videos ή φωτογραφικές εγκαταστάσεις, αναπλάθουν την εµπειρία του τείχους ως πολιτικού και ψυχολογικού µηχανισµού εξουσίας και στήνουν εικαστικές «διόδους» που διερευνούν την εναρµόνιση και την επούλωση. Τσιµεντένια οχυρά ή διάφανα διαχωριστικά πεδία; T Tα εικαστικά οδοιπορικά της Στράτου θεµατοποιούν τις πολλαπλές εννοιολογικές διαστρωµάτωσεις του «τείχους» και του «τοίχου».

9/5/13 4:09:34 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

Παντρεύοντας τον Μαύρο Κύκνο: Αναγνωρίζοντας τα Ανακόλουθα Απρόοπτα του Κόσµου Fatos Ustek

36

Το πάνελ µε τίτλο Παντρεύοντας τον Μαύρο Κύκνο και υπότιτλο Αναγνωρίζοντας τα Ανακόλουθα Απρόοπτα του Κόσµου φιλοδοξεί να περιγράψει την κατάσταση µετά την έλευση του «απροόπτου». Η µεταφορά του µαύρου κύκνου αναφέρεται στην απρόοπτη διακοπή του συνεχούς, αν η συνέχεια αυτή είναι τα επαναλαµβανόµενα γεγονότα της καθηµερινότητας ή η (φαινοµενικά) ντετερµινιστική φύση των πραγµάτων. Η ηµέρα του µαύρου κύκνου είναι δηλαδή η ηµέρα εκείνη που διαταράσσονται οι ψυχολογικές σταθερές. Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε από τον Nassim Nicholas Taleb για να εξηγήσει τον δυσανάλογο ρόλο των σηµαντικών δύσκολων να προβλεφθούν σηµαντικών, προβλεφθούν, σπάνιων γεγονότων που υπερβαίνουν τις προσδοκίες στην ιστορία, την επιστήµη, την οικονοµία και την τεχνολογία και τις ψυχολογικές προκαταλήψεις που καθιστούν τους ανθρώπους ατοµικά και συλλογικά τυφλούς στην αβεβαιότητα. Στο συγκεκριµένο πάνελ, η ηµέρα του µαύρου κύκνου αντιστοιχεί στην απρόβλεπτη οικονοµική κρίση που αλλάζει τις παραµέτρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θέτει τους πολίτες των χωρών αυτών υπό διακύβευση. Η συζήτηση του πάνελ θα εστιάσει στις συνέπειες µιας τέτοιας ηµέρας µαύρου κύκνου και στοχεύει να εξερευνήσει τρόπους συσχέτισης µε ένα τέτοιο γεγονός και να χτίσει ένα µέλλον. Με άλλα λόγια, να βρει τις απαντήσεις στις εξής ερωτήσεις: Τι µπορούµε να κάνουµε αφού κατανοήσουµε την αληθινή φύση του κόσµου και του σύµπαντος; Πώς µπορούµε να απαιτούµε τα µικρά απρόοπτα πόσο µάλλον να βοηθούµε τα κράτη µας να προοδεύσουν; Πώς διατηρούµε και διανθίζουµε την παραγωγή όταν βρισκόµαστε σε κατάσταση οικονοµικού και πολιτικού κινδύνου; Πώς διαπερνούµε τα (αόρατα) τείχη που χτίζονται γύρω µας;

FINAL CATALOG copy 6.indd 36

Τείχη χρέους: Η ανέγερση και η κατεδάφισή τους

Δρ. Μιχαήλ Χαλιάσος

Η οµιλία εστιάζει στα αίτια της οικονοµικής κρίσης της Ελλάδας και στους τρόπους αντιµετώπισής της καθώς και στη διάδοση µιας µεγάλης ιδέας που θα επιτρέψει τη βιώσιµη οικονοµική ευµάρεια και ανάπτυξη. Θα προσπαθήσω να ανιχνεύσω τους λόγους της µνηµειώδους συσσώρευσης κυβερνητικού χρέους και τις πολιτικές διαδικασίες που οδήγησαν στην κρίση ενώ παράλληλα θα υπογραµµίσω την κάµψη της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της Ελλάδας σε διεθνή κλίµακα. Η πιθανότητα της εξόφλησης των χρεών και της ανταγωνιστικότητας µιας χώρας σχετίζονται στενά. Οι περικοπές των µισθών και η αυξανόµενη ανεργία θέτουν σε κίνδυνο την εξυπηρέτηση του χρέους αντί να τη διευκολύνουν. Η επιµήκυνση της κρίσης είναι ακριβή, αλλά και ο τερµατισµός της χωρίς να έχουν πραγµατοποιηθεί οι αναγκαίες µεταρρυθµίσεις θα αποβεί µοιραίος για την µακροπρόθεσµη ανάπτυξη και ευηµερία του ελληνικού λαού.

The Barber Shop Margarida Mendes

Προσπαθώντας να αµφισβητήσω την επιτάχυνση των διαδικασιών της παραγωγής και της τεκµηρίωσης της τέχνης και λόγω της συνειδητής απροθυµίας µου για οποιαδήποτε στασιµότητα σε θεσµούς και έννοιες, ανέπτυξα το πρόγραµµα του πολυχώρου µου The Barber Shop, στη Λισσαβώνα. Το πρόγραµµα του The Barber Shop είναι αφιερωµένο σε πρότζεκτ που προωθούν την παραγωγή της γνώσης µέσω των εφήµερων µέσων του προφορικού λόγου και της µέσων, έρευνας, επιλέγοντας το διάλογο και τις συναντήσεις ως απαραίτητες στρατηγικές - καταλύτες. Πυρήνας του πρότζεκτ είναι η πεποίθηση ότι το άτοµο µπορεί να µεταφέρει τη γνώση που αποκοµίζει εκεί και στην κοινωνία και ότι µέσω της εξωστρέφειας µπορούν να επαναπροσδιοριστούν οι µεθοδολογίες και τα αποτελέσµατα που θα καθορίσουν τον τρόπο λειτουργίας του µέλλοντος. Από το 2009 το The Barber Shop έχει φιλοξενήσει µια σειρά σεµιναρίων σεµιναρίων, εφήµερων εγκαταστάσεων και περφόρµανς πολλών διαφορετικών θεµατικών θεµατικών, από

9/5/13 4:09:35 PM

συζητήσεις για τη γεωφιλοσοφία, την υβριδοποίηση και τον µετα-ουµανισµό µέχρι µορφές αυτοοργάνωσης, την κοινωνική εντροπία και τα δικαιώµατα των καλλιτεχνών ή ακόµη και την ψυχεδέλεια και νέες µορφές συνεργατικής επιµέλειας. Στην παρουσίασή µου θέλω να σας εξηγήσω τους βασικούς λόγους που µε ώθησαν να οργανώσω το The Barber Shop Sho ως ένα πολυχώρο – πρότζεκτ σε ένα πλαίσιο υπερβολικής επισφάλειας και πλέουσας αναποφασιστικότητας, εξερευνώντας µερικές από τις κατευθυντήριες γραµµές της έρευνάς για να δηµιουργήσω ένα διάλογο για τις πειραµατικές µεθοδολογίες της παραγωγής γνώσης στην καλλιτεχνική πρακτική και να επαναπροσδιορίσω τις εφήµερες πρακτικές ως εργαλεία κοινωνικής µεταµόρφωσης.

ταξικές διακρίσεις, η διάδοση της γνώσης και των δεξιοτήτων των διδασκόντων και συµµετεχόντων επιτρέπει την διαµόρφωση ενός εναλλακτικού νοµίσµατος και µιας αµοιβαίας επωφελούς συναλλαγής, βασιζόµενη στην αντίληψη της εκπαίδευσης ως αξίας παρά ως καταναλωτικού προϊόντος. Αντλώντας πόρους από την καλλιτεχνική πρακτική και χρησιµοποιώντας τους στην πραγµατικότητα, το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο είναι µία πρόταση για να ξεπεράσουµε τις φιµωµένες παρουσίες σε µία προσπάθεια πραγµατικής κοινωνικής φιλελευθεροποίησης. Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο θα φιλοξενηθεί στο κέντρο σύγχρονης τέχνης Tensta Konsthall της Στοκχόλµης από τον Οκτώβριο του 2013 ως το Μάιο του 2014.

Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο Annika Kuhlman

Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο είναι µία πρωτοβουλία του καλλιτέχνη Ahmet Ogut που παρουσιάστηκε το 2012 στο Λονδίνο, στην Πινακοθήκη Tate σε συνεργασία µε το Ίδρυµα Delfina, παρέχοντας µία αυτόνοµη πλατφόρµα ανταλλαγής γνώσης σε πρόσφυγες, αιτούντες ασύλου και µετανάστες. Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο ενεργοποιεί χώρους κοινοποίησης της µη αναγνωρισµένης γνώσης, φέρνοντας στο προσκήνιο όσους έχουν ακαδηµαϊκή εκπαίδευση στις χώρες προέλευσής τους, ακόµη και αν δεν έχουν εµπειρία και γνώσεις στον τωρινό τους τόπο κατοικίας.

37

Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο είναι ένα διεθνές δίκτυο που λειτουργεί κατά τόπους σε διάφορες πόλεις. Χρησιµοποιώντας τη δοµή του ακαδηµαϊκού προγράµµατος, το πρότζεκτ φιλοξενείται από αναγνωρισµένα ιδρύµατα στο χώρο των τεχνών και του πολιτισµού και διευθύνεται από τοπικές οµάδες διδασκόντων διδασκόντων, συµβούλων και ακαδηµαϊκών συνεργατών. Το Σιωπηλό Πανεπιστήµιο εκδίδει κάθε φορά διαφορετικό περιεχόµενο, καθώς κάθε τεύχος είναι συνάρτηση της δυναµικής του θεσµού που το φιλοξενεί καθώς και του τόπου στον οποίο φιλοξενείται. Με άλλα λόγια, το πρότζεκτ εµφανίζει διαφορετικό πρόσωπο σε κάθε µέρος σύµφωνα µε το δυναµικό των συµµετεχόντων. Προωθώντας την ιδέα της δηµοκρατικής εκπαίδευσης πέρα από κοινωνικό-πολιτικές ιεραρχίες και

FINAL CATALOG copy 6.indd 37

9/5/13 4:09:36 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

38

Walls: boundaries, borders, obstacles Dr. Eleni Filippaki

Real or metaphorical, visible or invisible, walls appear everywhere around us. They are inextricably connected with the geography of each place, its political identity and history, with the cultural claims of its inhabitants. Functioning as a means of protection, exclusion, repression or sublimation, walls are equally important for the geography of our souls. There are walls low and brittle that define space without obstructing the gaze, like the stone fences one often encounters in the arid landscapes of rural Greece, and others, high and impenetrable, that construct utopias or dystopias dominated by rupture, discontinuity, seclusion or exile. The interdisciplinary round-table Walls: borders, boundaries, obstacles explores the varied functions of the concept of “walls” in contemporary artistic practice, the history of modern art, poetry, and the history of philosophy. Contemporary works like Danae Stratou’s The Globalazing Wall and Cut-7 Dividing Lines explore the political and psychological aspects of walls as boundaries, borders and dividing lines, against the claims of globalization. Representations of walls in modern and contemporary art thematize, among other things, the problem of seclusion or exclusion of the artist, the tension between the private and public dimension of artistic practice, as well as the function of the museum as a mechanism of validation and canonization of artists and works. Drawing from the rich depository of European poetry a variety of metaphorical uses of “walls” are discussed that point to the real and symbolic obstacles often arising in love, civic life, as well as between artistic practice and ordinary existence. Finally varied philosophical uses of the concept of “walls” may be explored on the basis of seminal texts drawn from the western philosophical tradition: “walls” as obstacles between mind and reality, as metaphors of mortality or existential anxiety, as mechanisms of social control and exclusion, or indeed as a challenge for either moral transcendence or a radical reexamination of established moral values and beliefs.

FINAL CATALOG copy 6.indd 38

Walls: mind, art and the uncanniness of ordinary life Should we conceive ourselves as prisoners facing the walls of a cave, followers of shadows and images we should liberate ourselves from by turning our gaze away from the world or ordinary experience? Or, could it be that the shadows projected on the screen of our ordinary lives, just like in the cinema, have themselves something important to show us about the limits of knowing the world and other minds? “Uncanny prisoners” of “uncanny images” - this is how Plato describes all those who don’t succeed in breaking away from the walls that prevent our ordinary minds from reaching the transcending experience of truth. Yet, according to a different philosophical account, the uncanniness within the world of ordinary experience is something we should turn our attention to, rather than shun away from in search of a transcending, supposedly superior reality.

Could it be that walls are not obstacles we should simply overcome, but screens which call upon us to perceive the opacity and finitude of existence, learn something from it and ultimately embrace it? On the basis of Plato and the contemporary American philosopher Stanley Cavell (and by reference to the work of contemporary artist William Kentridge), this lecture outlines two radically different accounts of the divide between mind and world, self and other, artistic representation and truth.

Walls and Passages in Richard Serra’s sculpture Kostas Ioannidis

This is an attempt to survey Richard Serra’s sculptural production from the 1970s, as it is represented in works like Stepped Elevation (1970-71) and Shift (1970-72), to more recent pieces like the Torqued Ellipses series (2000 onwards). What we have here is a significant group of walls or bastion-like walls made of steel and standing in open air or inside gallery spaces thematizing any possible distinction between these two kinds of walls. At the same time a concept always central in his oeuvre seems to be that of the passage. The passage emerges either in the form of a corridor marked on the surface of the gallery floor or as a narrow pass formed by steel walls.

Building on the description of the works and

9/5/13 4:09:37 PM

discussing Serra’s views as well as other readings on them I will argue that the wall and the passage might not be read as antithetical structures; they rather function in a complementary fashion making the distinction between them problematic.

Τοίχοι [Walls],Τείχη [Bastions], Τύχη (Luck) Dionysis Kapsalis

“Something there is that doesn’t love a wall”, Robert Frost writes. Indeed something there is, inside us, that does not love walls and which we at times attribute to the unruliness of nature, and at others to human freedom.

And yet, every so often we tend to subject ourselves to the famous adage, which Frost ironically repeats in the same poem, “Good fences make good neighbours”. There are many such fences both within ourselves and in society around us: fences between the self and the other, the private and the public, the intimate and the distant or strange –even those raised as we are torn with ambivalence over one and the same thing. Some fences, some walls are better left untouched. Or maybe not? Is it enough for someone to hold up one’s finger to suggest a chink on the wall –as in the Midsummer night’s dream inspired impersonation of a wall - or indeed, for the wonderful Harpo Marx to pull away and have the wall fall in order to understand why we keep building walls while there is something in us that doesn’t love them? The answer to that, we suggest, as to many other issues in life is to a great extent a question of (moral) luck.

people together while walls keep them apart.

Today I realize that the power to perpetuate division and exclusion infiltrates even those places where one would think nature would ensure harmony and integration…”

From Berlin to the West Bank, from the streets of Belfast to the villages of Cyprus, from the tablelands of Casmir to USA-Mexico border, Danae Stratou documents how walls and dividing lines wound both lands and local populations. Her videos and photographic installations recreate her experience of walls as mechanisms of political and psychological power, herself staging visual “pathways” that seek to ameliorate, even perhaps heal from strife and division. Do “walls” refer to fortifications of cement or rather to transparent planes of separation? Stratou’s visual journeys in the above three works bring to the fore the multiple conceptual functions of the term in a contemporary globalized context.

39

The Globalizing Wall Danae Stratou

Cut-7 Dividing Lines

“War and prejudice may divide people, but people are the same; and their lives similar on both sides of the dividing line. And yet, the Cut keeps deepening as the Walls keep rising and globalizing in an era that promised to erase them…”

See-Through “My journeys around seven major rivers could be seen as the trigger or the continuation of a search for both dividing lines and lines that unite, thinking at the time that rivers bring

FINAL CATALOG copy 6.indd 39

9/5/13 4:09:38 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

Marrying the Black Swan: Recognizing the Inconsistent Contingencies of the World Fatos Ustek

40

The panel entitled Marrying the Black Swan with the subtitle Recognizing the Inconsistent Contingencies of the World aims to articulate the post-condition of the 'unexpected' taking place. The black swan metaphor refers to the unpredicted twist in the continuum, let this continuity be the repeating events of everyday, or the (seemingly) deterministic nature of things as such. That is to say, the black swan day is the day where the psychological conditioning is ruptured. This theory has been developed by Nassim Nicholas Taleb to explain the disproportionate role of high-profile, hard-to-predict, and rare events that are beyond the realm of normal expectations in history, science, finance, and technology; and the psychological biases that make people individually and collectively blind to uncertainty.

In the specificity of this panel, the black swan day applies as the unforeseen economic crisis that has been shifting the parameters of European Union, let alone the citizens of such countries at stake. The panel discussion will focus on the aftermath of such a black swan day, aiming to investigate rational modes of relating to such an event and building a future in regard. In other words, seeking answers to the questions: What can be done after recognizing the true nature of the world, let alone the universe; How do we build minor contingencies let alone further our states; How do we sustain elaborate and articulate production while being financially and politically at stake; How do we trans-pass the (invisible) walls that are built around us?

FINAL CATALOG copy 6.indd 40

Walls of Debt: Putting them Up and Tearing them Down

Dr. Michael Haliassos

This talk focuses on the reasons of the Greek fiscal crisis and on the ways in which to overcome the crisis and proliferate a grand view for sustainable economic prosperity and growth. I will be tracing the reasons for the monumental accumulation of government debt, and the political processes leading up to the crisis while pronouncing the deterioration of competitiveness of Greek exports in international scale. There is a strong correlation between the possibility of repaying debts and competitive endeavor of a country.

Wage cuts and accelerating increasing unemployment compromise this process of repayment instead of facilitating it. Prolonging the crisis is costly, but ending it without implementing the necessary reforms is detrimental for long term growth and prosperity of the Greek people.

The Barber Shop Margarida Mendes

With the attempt to question the increased acceleration of processes of art production and validation, and conscious of my reluctance upon the petrification of practices and concepts, I have been developing the program for my project space in Lisbon, The Barber Shop. The programming of The Barber Shop is devoted to projects that privilege the production of knowledge through the ephemeral means of orality and research, electing dialogue and the encounter as essential catalyst strategies. In the core of this project lies the belief in the individual as a nomadic agency, and the faculty of openness to re-questioning methodologies and results which acts as a modus operandi for future reflections. Since 2009 The Barber Shop has hosted an ongoing series of seminars, ephemeral installations, and performative events, drifting throughout a plurality of topics, from discussions about geo-philosophy, hybridization and post-humanism; to forms of self-organization, social entropy and artist rights; or even psychedelia and new forms of collaborative curating. During my presentation, I will introduce the main concerns behind the structuring of The Barber Shop as a project space in a context of extreme

9/5/13 4:09:39 PM

precarity and floating indeterminacy, exploring some of its research guidelines, with the aim to create a debate about experimental methodologies for production of knowledge within the artistic practice, and to re-question ephemeral practices as tools for societal transformation.

The Silent University Annika Kuhlmann

The Silent University is initiated by artist Ahmet Ogut at Tate in collaboration with Delfina Foundation in London in 2012, which provides an autonomous knowledge exchange platform for refugees, asylum seekers and migrants. The Silent University activates sharing grounds for unrecognized body of knowledge, by involving those with an academic training and affiliation in their respective home countries, although redeemed of experience and knowledge in their current places of residence.

The Silent University is an international network operating locally in various cities.

Employing the structure of an academic program, the project is hosted by established art and culture institutions and led by a local group of lecturers, consultants and research fellows. The Silent University peaks at a variation of content production as each edition is dependent on the dynamics of the hosting institution and its local context. In other words, the project attains a different face at each location depending on the potential of its participants. Promoting the idea of democratic education beyond socio-political hierarchies and class distinctions, the sharing of knowledge and skills by its lecturers and participants provide the formation of an alternative currency that creates a mutually beneficial exchange, relying on the concept of education as a value, rather than a (consumable) service.

41

Sourcing from an artistic practice reaching into actuality, the Silent University is a proposition for overcoming muted presences with an attempt towards genuine social liberation.

The Silent University will be hosted by Tensta Konsthall in Stockholm from October 2013 - May 2014.

FINAL CATALOG copy 6.indd 41

9/5/13 4:09:40 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

Τείχη: όρια, σύνορα, εµπόδια Walls: borders, boundaries, obstacles

Η Ελένη Φιλιππάκη σπούδασε Συγκριτική Φιλολογία στο Princeton και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή µε θέµα τον Γαλλικό υλισµό του 18ου αιώνα στο Trinity College του πανεπιστηµίου του Cambridge, και Stanley Sieger Research Fellow στο Princeton (2004). Ως επιστηµονικός συνεργάτης δίδαξε φιλοσοφία επί δεκαετία στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήµιο, όπως και στα πανεπιστήµια Αθηνών και Πατρών. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι δηµοσιεύσεις της επικεντρώνονται στην ηθική, την αισθητική και την ιστορία της φιλοσοφίας. Παράλληλα σπούδασε κλασσικό πιάνο στην Αθήνα µε τους Βασίλη Τσαµπρόπουλο, Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου και Λητώ Θώµου.

42

Eleni Filippaki holds a magna cum laude BA in Comparative Literature from Princeton and a PhD on 18th century materialism from Trinity College, Cambridge. She has held a joint Trinity College and British Academy postgraduate studentship (1993-1996) and a Stanley Sieger visiting research fellowship at Princeton (2004). She has had over 10 years of experience in teaching philosophy at the Hellenic Open University, as well as the universities of Athens and Patras.

Her research interests and publications focus on ethics, aesthetics and the history of philosophy. She is also a classical pianist, having studied advanced piano performance with Vassilis Tsambropoulos, Alexandra Papastefanou and, currently, with Lito Thomou.

Ο Κώστας Ιωαννίδης είναι ιστορικός της τέχνης. Από τo 2007 µέχρι το 2012 ήταν λέκτορας Θεωρίας της Τέχνης στο Τµήµα Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. Σήµερα είναι επίκουρος καθηγητής θεωρίας και κριτικής της τέχνης στο Τµήµα Θεωρίας και Ιστορίας της

FINAL CATALOG copy 6.indd 42

Τέχνης της Α.Σ.Κ.Τ. Για το ακαδηµαϊκό έτος 20122013 είναι υπότροφος του Ιδρύµατος Fulbright.

Aπό τις εκδόσεις Futura κυκλοφορεί το βιβλίο του Σύγχρονη Ελληνική Φωτογραφία: Ένας Αιώνας σε Τριάντα Χρόνια.

Kostas Ioannidis is an art historian. From 2007 until 2012 he was a lecturer on art theory at the University of Ioannina. Today he is assistant professor of theory and criticism of art at the Athens School of Fine Arts. For the academic year 2012-2013 he is a Fulbright Scholar. His book titled Contemporary Greek Photography, A Century in Thirty Years is available from Futura Publications.

Ο Διονύσης Καψάλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήµιο Georgetown στις ΗΠΑ (1970-1974) και έκανε µεταπτυχιακές σπουδές στο Kings College, του Λονδίνου, στο Τµήµα Βυζαντινών και Νέων Ελληνικών Σπουδών (1981-1984). Έχει εργαστεί σε πολλές θέσεις στον τοµέα των εκδόσεων ενώ από το 1998 είναι διευθυντής στο Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ). Έχει δηµοσιεύσει δεκαοκτώ ποιητικές συλλογές, µελέτες, δοκίµια και διάφορες ποιητικές µεταφράσεις. Έχει επίσης µεταφράσει για το θέατρο τις Ευτυχισµένες µέρες του Σαµουήλ Μπέκετ και τα έργα του Σαίξπηρ Ρωµαίος και Ιουλιέτα, Βασιλιάς Ληρ, Οθέλλος, Περικλής και Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας.

Dionysios Kapsalis was born in Athens, Greece, in 1952. He has studied Classics and English Literature at Georgetown University, Washington D.C. (1970-1974). Postgraduate work at King’s College London, in the Department of Byzantine and Modern Greek Studies (1981-1984). He has held various jobs in publishing. Since 1998, he is Director of the Cultural Foundation of the National Bank of Greece. He has published eighteen collections of poems, six books of essays, and various poetry translations (Shakespeare, Emily Dickinson, and others).

He has translated Shakespeare (Romeo and Juliet, Othello, King Lear, Pericles, A Midsummer Night’s Dream) and Samuel Beckett (Happy Days) for the stage.

9/5/13 4:09:41 PM

Η Δανάη Στράτου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Καλές Τέχνες µε ειδίκευση στη Γλυπτική στο Central St. Martins College of Art and Design του Λονδίνου (1983-1988). Από το 2007 διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΜΕΤ) στην Αθήνα. Η δουλειά της συχνά έχει εκτεθεί σε ατοµικές εκθέσεις διεθνώς. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 48η Biennale της Βενετίας (1999), ενώ συµµετείχε στο κυρίως πρόγραµµα διοργανώσεων όπως: 1η Biennale της Βαλένθια (2001), Ισπανία, BIDA 2005, Bienal International del Deporte en el Arte (2005), Σεβίλλη, Ισπανία, 5η Διεθνής Biennale Σύγχρονης Τέχνης Gyumri (2006), Αρµενία και 1η Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης (2007), Κων/πολη - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2010 - Έκθεση: Lives and Works in Istanbul, Τουρκία (2010), στο Διεθνές Φεστιβάλ της Αδελαϊδας - Έκθεση: RESTLESS - Adelaide International 2012, Αυστραλία (2012). Δηµιουργεί µεγάλης κλίµακας εικαστικές εγκαταστάσεις και περιβάλλοντα τόσο σε εξωτερικούς όσο και εσωτερικούς χώρους. Στη δουλειά της την απασχολούν θέµατα που έχουν να κάνουν µε τη φύση και το περιβάλλον και τη θέση του ανθρώπου µέσα σε αυτά. Για τις εγκαταστάσεις της χρησιµοποιεί στοιχεία της φύσης όπως χώµα, νερό, κ.ά., καθώς και διάφορες τεχνολογίες όπως φωτογραφία, video και ήχο, ανάλογα µε τις ανάγκες του κάθε έργου. Το 2010 ίδρυσε το µη κερδοσκοπικό οργανισµό Vital Space. Το Vital Space είναι µια καλλιτεχνική / διεπιστηµονική πλατφόρµα που δραστηριοποιείται διεθνώς µε σκοπό να προσεγγίσει τα ζωτικά ζητήµατα της εποχής µας και να προβάλλει στο ευρύτερο κοινό την καλλιτεχνική οπτική. Ως ένα από τα τρία µέλη της οµάδας D.A.ST. arteam δηµιούργησαν το Desert Breath ένα από τα µεγαλύτερα έργα της Land Art στον πλανήτη, που καλύπτει 100.000 m3, στην Αιγυπτιακή Σαχάρα κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα, Αίγυπτος, (1997).

Arts in Athens, Greece (Masters of Fine Arts Degree).

Her work has been shown in various solo shows internationally. Danae Stratou has represented Greece in the 48th Venice Biennale (1999).

She also participated in the main programs of: The 1st Valencia Biennale, Spain (2001); Bienal International del Deporte en el Arte - BIDA 2005 Seville, Spain (2005); 5th International Biennial of Contemporary Art, Gyumri, Armênia (2006); 1st Thessaloniki Biennale, Greece (2007); Istanbul - Culture Capital of Europe 2010, International Visual Arts Program (2010); The Adelaide Festival, Exhibition RESTLESS - Adelaide International 2012, Australia.

The main body of her work consists of largescale outdoor and indoor installations. In her work she uses elements of nature, which she incorporates with new technologies, such as video, photography and sound thus creating audiovisual environments | installations. Through her work she aims to invoke the senses and address the inner rhythm of life and being. In 2010 she initiated and co-founded the non-profit organization Vital Space. Vital Space is a global, interdisciplinary, cross-media art platform addressing the pressing issues of our time.

She is one of the 3 partners of D.A.ST Arteam, who created DESERT BREATH. One of the largest Land Art projects on the planet, covering 100,000 m2, located in the eastern Egyptian Sahara bordering the Red Sea. Egypt (1997).

43

Danae Stratou is a visual artist born in Athens, Greece.

STUDIES: BA (Hons) Fine Art - Sculpture, Central St. Martins College of Art and Design, London Institute. London, England. Graduated in 1988. | ACADEMIC POSITION: Since 2007 she is an Adjunct Professor, at the Superior School of Fine

FINAL CATALOG copy 6.indd 43

9/5/13 4:09:42 PM

ΣΥΝΕΔΡΙΟ CONFERENCE

44

Παντρεύοντας τον Μαύρο Κύκνο: Αναγνωρίζοντας τα Ανακόλουθα Απρόοπτα του Κόσµου Marrying the Black Swan: Recognizing the Inconsistent Contingencies of the World

Η Fatos Ustek είναι ανεξάρτητη επιµελήτρια και κριτικός τέχνης. Κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη και ζει στο Λονδίνο, στο Ηνωµένο Βασίλειο. Είναι µέλος της ICI και της AICA TR, καθώς και προσκεκληµένη διδάσκουσα στο Vision Forum, του Πανεπιστηµίου Linkopings, στη Σουηδία. Άρθρα της δηµοσιεύονται συχνά σε περιοδικά τέχνης, όπως το Camera Austria, το Art Review, το RES Art World/World Art. Κείµενά της δηµοσιεύονται επίσης σε διεθνείς καταλόγους εκθέσεων, καταλόγους διαφόρων µπιενάλε και περιοδικά τέχνης. Οι επιµέλειές της εκτίθενται στην Ευρώπη και το εξωτερικό. Είναι µέλος της OuUnPo, και διευθύνει µαζί µε τον Peter Huttner το La Duree και το INFRA µε την Anna Gritz, στα πλαίσια του Vision Forum. Η Ustek είναι συντάκτρια του Unexpected Encounters Situations of Contemporary Art and Architecture από το 2000 (µόνο στα Τουρκικά το 2012, µελλοντικά µόνο στα Αγγλικά) συγγραφέας του βιβλίου Book of Confusions (2012) και συνιδρύτρια του περιοδικού σύγχρονης τέχνης Nowiswere (2008-2012).

Fatos Ustek is an independent curator and art critic, from Istanbul, currently based in London, UK. She is member of ICI and AICA TR; currently guest tutor at Vision Forum, Linkopings Universitet, Sweden; regular contributor to art magazines such as Camera Austria, Art Review, RES Art World/World Art. Her texts also appear in various international exhibition catalogues, biennial readers and art publications. Her curatorial projects receive exposure across European continent and abroad. She is a member of OuUnPo, leads La Duree with Per Huttner, INFRA with Anna Gritz under the framework of Vision Forum.

Ustek is editor of Unexpected Encounters Situations of Contemporary Art and Architecture since 2000 (Turkish Only, 2012; English Only, upcoming), author of Book of Confusions (2012), and founding editor of Nowiswere Contemporary Art Magazine (2008-2012).

FINAL CATALOG copy 6.indd 44

Ο Μιχαήλ Χαλιάσος είναι Καθηγητής Μακροοικονοµίας και Οικονοµικών του Πανεπιστηµίου Γκαίτε της Φρανκφούρτης. Είναι Διευθυντής του Κέντρου Οικονοµικών Σπουδών και Διευθυντής του νεοσύστατου Κέντρου Αριστείας SAFE (Βιώσιµη Αρχιτεκτονική της Οικονοµίας στην Ευρώπη). Είναι επιστηµονικός συνεργάτης του Κέντρου Ερευνών Οικονοµικής Πολιτικής (CEPR, ΗΒ), Διεθνής Επιστηµονικός Συνεργάτης του NETSPAR (Ολλανδία) και εξωτερικός συνεργάτης του Κέντρου Οικονοµίας και Χρηµατοπιστωτικών Αγορών (Πανεπιστήµιο του Nottingham, Η.Β.). Επίσης είναι σύµβουλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά µε τη διεξαγωγή Έρευνας για τα Οικονοµικά και την Κατανάλωση των Νοικοκυριών της Ευρωζώνης καθώς και µέλος του Ελληνικού Εθνικού Συµβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ). Ο Χαλιάσος έχει αναγορευτεί διδάκτωρ (Ph.D.) στα Οικονοµικά από το Πανεπιστήµιο του Yale και είναι κάτοχος µεταπτυχιακού διπλώµατος του Πανεπιστήµιου του Cambridge. Πριν ξεκινήσει να διδάσκει στο Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου του Γκαίτε στη Φρανκφούρτη το 2004, δίδαξε στο Πανεπιστήµιο του Maryland και έπειτα στο Πανεπιστήµιο της Κύπρου όπου και διετέλεσε και Αναπληρωτής Κοσµήτορας του Τµήµατος Οικονοµικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Χαλιάσου εστιάζονται στη Μακροοικονοµία και τα Χρηµατοοικονοµικά και ιδιαιτέρως στην Οικονοµία των Νοικοκυριών. Επιπρόσθετα ο Χαλιάσος ασχολείται µε την ανάλυση πολιτικών, ενώ άρθρα και συνεντεύξεις του δηµοσιεύονται σε καταξιωµένα έντυπα σε Ελλάδα και Γερµανία. Εκτός από την ενεργή συµµετοχή του στο Κέντρο SAFE, επιµελείται µαζί µε τον Γιάννη Ιωαννίδη (Tufts) και τον Δηµήτρη Βαγιανό (LSE), το blog Greek Economists for Reform. Επίσης ο Χαλιασός έχει αρθρογραφήσει σε σηµαντικά επιστηµονικά περιοδικά παγκοσµίου εµβέλειας και έχει επιµεληθεί έργα όπως το Handbook of Monetary Economics και το New Palgrave Dictionary of Economics and Finance. Το τελευταίο του πόνηµα µε τίτλο Financial Innovation: Too Much or Too Little?, εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο MIT Press, τον Ιανουάριο του 2013.

Michael Haliassos holds the Chair for Macroeconomics and Finance at Goethe University Frankfurt. He is currently Director of the Center for Financial Studies and Director of the new Center of Excellence SAFE (on Sustainable Architecture of Finance in

9/5/13 4:09:43 PM

Europe). He is a Research Fellow of the Centre for Economic Policy Research (CEPR, UK), International Research Fellow of NETSPAR (The Netherlands), and External Fellow of the Centre for Finance and Credit Markets (University of Nottingham, UK). He is also advisor to the European Central Bank on the construction of a Eurozone Survey of Household Finances and Consumption and a member of the Greek National Council on Research and Technology (ESET).

Haliassos holds a Ph.D. in Economics from Yale Univesity, postgraduate degree from Cambridge University. Prior to joining the faculty of economics at Goethe University Frankfurt in 2004, he acted as a faculty member at the University of Maryland, followed by the University of Cyprus, where he also served as Deputy Dean of the School of Economics and Business. Haliassos' research interests are Macroeconomics and Finance with emphasis on household finance.

Additionally, Haliassos has been involved in policy analysis, with articles and interviews published in major international publications, centralised in Germany and Greece. In addition to his active involvement at the Policy Center of SAFE, he edits, together with Yannis Ioannides (Tufts) and Dimitri Vayanos (LSE), the policy blog Greek Economists for Reform. Moreover, Haliassos has contributed to major international scientific journals and edited volumes of publications, including the Handbook of Monetary Economics and the New Palgrave Dictionary of Economics and Finance. His recent editorial work entitled Financial Innovation: Too Much or Too Little?, has been published by MIT Press, January 2013.

Η Margarida Mendes διευθύνει τον πολυχώρο – πρότζεκτ The Barber Shop στη Λισσαβώνα, όπου διεξάγει σειρά σεµιναρίων, προβολών και περφόρµανς, από το 2009. Είναι κάτοχος Master στον Ακουστικό και Οπτικό Πολιτισµό, του Goldsmiths College of Arts στο Λονδίνο, και ερευνά την κυβερνητική, τη γεω-φιλοσοφία, τον αποκρυφισµό και τον πειραµατικό κινηµατογράφο. Στις επιµέλειές της συγκαταλέγονται: A Quest For Flight or The Aurora of Psychedelia, στο The Barber Shop, στη Λισσαβώνα, The Sunspot Cycle σε συνεργασία µε τον Alexandre Estrela στο Flat Time House στο Λονδίνο, Vanishing Point σε συνεργασία µε τον André Sousa στο Κέντρο

FINAL CATALOG copy 6.indd 45

Σύγχρονης Τέχνης KIM? στη Ρίγα, White Hole σε συνεργασία µε τους Joã Maria Gusmão & Pedro Paiva, Harald Thys & Jos de Gruyter στη Γκαλερί Supernova στη Ρίγα, Estados Gerais – κύκλος εκθέσεων και σεµιναρίων στη Λισσαβώνα, Substance στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Spike Island στο Μπρίστολ. Το 2009 συµµετείχε στον Ευρωπαϊκό Κύκλο Σπουδών για Επιµελητές Σύγχρονης Τέχνης στο Ίδρυµα Antonio Ratti στο Μιλάνο και το 2013 ήταν προσκεκληµένη της Επιµελητικής Ερευνητικής Οµάδας Synapse, που συµπεριλαµβανόταν στο The Anthropocene Project που οργανώθηκε από το Haus der Kulturen der Welt του Βερολίνου.

Margarida Mendes runs the project space The Barber Shop in Lisbon, where she holds a program of seminars, screenings and performative events since 2009. She has a Masters in Aural and Visual Culture by the Goldsmiths College of Arts in London, with a research on cybernetics, geo-philosophy, occultism and experimental film. Selected curatorial projects include A Quest For Flight or The Aurora of Psychedelia, The Barber Shop, Lisbon; The Sunspot Cycle with Alexandre Estrela at Flat Time House, London; Vanishing Point with André Sousa at KIM? Contemporary Art Centre, Riga; White Hole with Joã Maria Gusmão & Pedro Paiva, Harald Thys & Jos de Gruyter at Supernova Gallery, Riga; Estados Gerais - cycle of exhibitions and seminars, Lisbon; Substance, Spike Island Centre of Contemporary Art, Bristol. In 2009 she took part in the European Course of Contemporary Art Curators at the Antonio Ratti Foundation in Milan and in 2013 she was a guest member of Synapse Curatorial Research Group included in The Anthropocene Project lead by Haus der Kulturen der Welt in Berlin.

ã

45

Η Annika Kuhlmann είναι θεωρητικός των media, συγγραφέας και ανεξάρτητη επιµελήτρια, που ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Η Kuhlmann είναι συντονίστρια του Σιωπηλού Πανεπιστηµίου.

Annika Kuhlmann is a media theorist, writer and independent curator living and working in Berlin. Kuhlmann is the coordinator for the Silent University.

9/5/13 4:09:44 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

46

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 46

9/5/13 4:09:44 PM

ACTION FIELD KODRA 2013 KODRA FRESH

Πλωτά Τείχη Floating Walls

47

Επιµελητής

Βασίλης Ζωγράφος Βοηθός επιµελητή

Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη Curator

Vassilis Zografos Curatorial Assistant

2013 KODRA FIELD ACTION Irini Bachlitzanaki

FINAL CATALOG copy 6.indd 47

9/5/13 4:09:44 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Πλωτά Τείχη Όλοι οι καλλιτέχνες είµαστε παλαβοί... Καλλιτέχνης δεν γίνεσαι επειδή έβγαλες κάποια σχολή, αλλά επειδή κάτι σε καίει. Κωνσταντίνος Γιάνναρης, σκηνοθέτης κινηµατογράφου «Man at Sea». Πηγή:http://www.lifo.gr/mag/features/3677

Η ανθρώπινη φύση χαρακτηρίζεται και από µια µορφή «ερηµίας». Συχνά αισθανόµαστε την ανάγκη να την καλύπτουµε µε διάφορους τρόπους. Αυτό, αφενός το υπαγορεύει η πίεση της κοινωνίας πάνω στο άτοµο, αφετέρου το προσωπικό βάρος που έχει ο καθένας. Το κοµµάτι της µελαγχολίας που είναι συνήθως καλά κρυµµένο µέσα µας, αποτελεί για τους καλλιτέχνες το πιο πρόσφορο πεδίο δηµιουργικής ενασχόλησης.

48

Στην περίπτωση του ποιήµατος του Καβάφη «Τείχη», η ιδιότητα του καλλιτέχνη φαίνεται να είναι αυτή που απαιτεί το διαχωρισµό του από τη µάζα. Από τη θέση αυτή εκκινεί την παρατήρησή του και υπερβαίνει τα στερεότυπα, εγείροντας “Τείχη” µε εκείνη τη γνωστή καβαφική αµφισηµία: τείχη προστασίας, αλλά και τείχη αποκλεισµού.

Είµαστε αναµφίβολα σε µια οριακή ιστορική στιγµή, όπου το υποκείµενο «καλλιτέχνης» και το υποκείµενο «πολίτης» λόγω της πίεσης και του αδιεξόδου έχουν διευρυµένες αντένες καθώς και αναζητήσεις σε στάσεις και προτάσεις που θα µιλήσουν µε αµεσότητα για τη νέα φύση των πραγµάτων. Οι πολίτες ίσως µπορέσουν να ακολουθήσουν τους «παλαβούς» καλλιτέχνες γιατί τώρα µπορούν να αντιληφθούν καλύτερα τη γνησιότητα της ανησυχίας τους, επιβεβαιώνοντας τη ρήση του Καµύ: «η δηµιουργία είναι το µόνο που εξασφαλίζει δυο ζωές». Η κατάργηση του φόβου, η έρευνα και η κατανόηση του τρόπου αντίληψης καθώς και οι κοινές συνιστώσες για µια διευρυµένη αισθητική αντίσταση, αποτελούν στόχους του εγχειρήµατος. Βασίλης Ζωγράφος Εικαστικός/Επιµελητής

Τα «Τείχη» αυτού του τύπου λειτουργούν ως φίλτρα της πραγµατικότητας και έτσι µέσω µιας ιδιόρρυθµης όσµωσης που προκαλείται στον εντός και εκτός των τειχών ενδιάµεσο ζωτικό χώρο, είναι δυνατόν να προκύψει εκείνη η µορφή ισορροπίας, που είναι απαραίτητη για να παραµείνει ο καλλιτέχνης λειτουργικός. Το ιδιαίτερο της φύσης του καλλιτέχνη είναι αναµφίβολα το στοιχείο που τον διαφοροποιεί στον κοινωνικό του περίγυρο. Πέραν της οµολογηµένης αυτής παραδοχής, είναι εύλογες κάποιες διερωτήσεις: τι µπορεί να σηµαίνει σε περιόδους κοινωνικών ταραχών η θωράκιση του καλλιτέχνη; πόσο έχει νόηµα η αναζήτηση καταφυγίου από µέρους του, όταν φαίνεται να µην είναι ορατή καµία σαφής πρόταση ηθικής αντίστασης; πόσο εντός ή εκτός «τειχών» µπορεί να υπάρχει και να δρα ο καλλιτέχνης, όταν οι κοινωνικές δοµές καταρρέουν και είναι απροσδιόριστο και τελείως αδιαµόρφωτο το καινούριο; πόσο η ιδιοσυγκρασία του πολίτη είναι το ίδιο ευάλωτη µε αυτήν του καλλιτέχνη σε µια καπιταλιστική συνθήκη που προκάλεσε απελπισία και ανασφάλεια; να είναι τάχα η ώρα που τα «τείχη» οφείλουν να γίνουν πλωτά, έτσι ώστε µέσα στη ρευστότητα να είναι πιο δυνατή η προσέγγιση και η εγγύτητα;

FINAL CATALOG copy 6.indd 48

9/5/13 4:09:45 PM

Καλλιτέχνες που συµµετέχουν: Γιάννης Αµανατiδης, Alma Bakiaj, Elliott Burns, Παναγιώτης Βορριάς, Γιώργος Γύζης, Πάνος Κοµπής, Πάνος Ματθαίου, Ορέστης Μαυρουδής, Αναστασία Μηνά, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Στέλλα Ουζουνίδου, Emmanuele Panzarini, Βασίλης Παπαγεωργίου, Νίκος Σταθόπουλος, Νανά Σεφερλή, Kωσταντίνος Τζηµούλης.

Διάλογοι που αναπτύχθηκαν: Η φετινή έκθεση του Κόδρα fresh µε τίτλο Πλωτά Τείχη, συστήνει τους νέους καλλιτέχνες, προσκαλώντας τους σε διάλογο µε αναγνωρισµένους καλλιτέχνες.

Γιάννης Γρηγοριάδης - Γιάννης Αµανατίδης Ευαγγελία Μπασδέκη - Alma Bakiaj Elliott Burns - Emmanuele Panzarini Παναγιώτης Βορριάς - Πάνος Κοµπής (οµάδα PER SE) Γιώργος Γύζης - Ηλίας Παπαηλιάκης Βασιλεία Στυλιανίδου - Πάνος Ματθαίου Αγγέλα Σβορώνου - Ορέστης Μαυρουδής Μαρία Οικονοµοπούλου - Αναστασία Μηνά Ντόρα Οικονόµου - Μυρτώ Ξανθοπούλου Ελένη Καµµά - Στέλλα Ουζουνίδου Νίκος Παπαδηµητρίου - Βασίλης Παπαγεωργίου Δηµήτρης Γεωργακόπουλος - Νίκος Σταθόπουλος Μαρία Κόντη - Νανά Σεφερλή Δηµήτρης Ντοκατζής - Κωσταντίνος Τζηµούλης

49

Επιτροπή Κρίσης Kodra Fresh 2013: Η επιλογή των καλλιτεχνών του Κόδρα Fresh Πλωτά Τείχη έγινε από επιτροπή ειδικών της τέχνης (Θεωρητικών, επιµελητών, υπευθύνων γκαλερί, συλλεκτών και εικαστικών)

Χριστίνα Ανδρουλιδάκη, Ιστορικός τέχνης, CAN gallery Βασίλης Ζωγράφος, Εικαστικός, επιµελητής της έκθεσης Κόδρα Fresh 2013 Άννα Μαρία Κάντα, Θεωρητικός τέχνης, επιµελήτρια της έκθεσης Βανγκάρντ του Πεδίου Δράσης Κόδρα 2013 Γεωργία Κοτρέτσος, Εικαστικός. Διευθύντρια Δηµιουργικού, του Πεδίου Δράσης Κόδρα 2013 Δηµήτρης Μιχάλαρος, Εικαστικός. Chief director του Πεδίου Δράσης Κόδρα 2013 Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Eικαστικός, βοηθός επιµελητή της έκθεσης Κόδρα Fresh 2013 Γαλήνη Νόττι, Eπιµελήτρια Στέφανος Τσαπάλας, Συλλέκτης Εβίτα Τσοκάντα, Ιστορικός τέχνης, ανεξάρτητη επιµελήτρια

FINAL CATALOG copy 6.indd 49

9/5/13 4:09:46 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Floating Walls All of us, artists, we are mad... You are not an artist, just ‘cause you graduated from a University, but because something is burning you inside.

Konstantinos Giannaris, film director «Man at Sea». Source : http://www.lifo.gr/mag/features/3677

Human nature is characterized by a kind of “desolation”. We often feel the need to cover it with various ways. This is dictated by society and by this personal weight that we all carry inside us. Melancholy, which is usually hidden well inside us, is the most prosperous creative field for artists.

can understand better the legitimacy of their restlessness, verifying Camus’s saying: “creation is the only thing that can give you a second life”.

The cancellation of fear, the research and the understanding of the way of perceiving things as well as the common parameters for an expanded aesthetic resistance are the goals of this effort.

Vasilis Zografos Visual Artist/Curator

In the case of Cavafy’s poem “Walls”, it is the artist’s nature that demands their separation from the masses. From this position they begin their watch and overcome stereotypes, building “Walls” tinted with the famous cavafian ambiguity: walls that protect but also exclude.

50

This kind of “Walls” act as reality filters and, aided by a peculiar osmosis which takes place in the living habitat between the outer and the inner walls, a form of balance will appear, which is necessary for the artist to remain active.

The peculiarity of the artist’s nature is undoubtedly what sets him apart from his social circle. Apart from this acknowledged truth, some questions arise: In times of social turmoil what could the artist’s fortification mean? How meaningful is it for the artist to seek refuge when there is no clear proposal of moral resistance? How can the artist live and work inside or outside the “walls”, when social structures fall apart and everything new is totally undefined and undesignated?

Is the citizen’s idiosyncrasy as vulnerable as the artist’s in a capitalist situation that caused despair and insecurity? Could this be the moment when the “walls” become floating so that in the midst of volatility rapprochement and propinquity become possible?

Undoubtedly we are standing at the borderline, where the subject “artist” and the subject “citizen” due to pressures and the deadlocks keep their antennas spread seeking new stances and proposals that will reveal the new nature of things. The citizens may be able to follow the “mad” artists because now they

FINAL CATALOG copy 6.indd 50

9/5/13 4:09:46 PM

Participating artists: Giannis Amanatidis, Alma Bakiaj, Elliott Burns, Panagiotis Vorrias, Giorgos Gyzis, Panos Kompis, Panos Matthaiou, Orestis Mavroudis, Anastasia Mina, Mirto Ksanthopoulou, Stella Ouzounidou, Emmanuele Panzarini ,Vasilis Papageorgiou, Nikos Stathopoulos, Nana Seferli, Konstantinos Tzimoulis

Dialogues that have arisen from the collaboration: This year’s Kodra Fresh exhibition introduces new artists and invites them to converse with established artists. Below we present the pairs of artists, which were the result of the collaboration initiated by Kodra Fresh 2013.

Giannis Grigoriadis - Giannis Amanatidis Evaggelia Basdeki - Alma Bakiaj Elliott Burns - Emmanuele Panzarini Panagiotis Vorrias - Panos Kompis (PER SE group) Giorgos Gyzis - Ilias Papailiakis Vassilia Stylianidou - Panos Matthaiou Aggela Svoronou - Orestis Mavroudis Maria Oikonomopoulou - Anastasia Mina Ntora Oikonomou - Mirto Ksanthopoulou Eleni Kamma - Stella Ouzounidou Nikos Papadimitriou - Vasilis Papageorgiou Dimitris Georgakopoulos - Nikos Stathopoulos Maria Konti - Nana Seferli Dimitris Ntokatzis - Konstantinos Tzimoulis

51

Selection Committee of Kodra Fresh 2013: The participating artist of Kodra Fresh Floating Walls were selected by a committee of art specialists (theorists, curators, galleries directors, collectors and visual artist)

Christina Androulidaki, Art historian, CAN gallery Vasilis Zografos, Visual artist, curator of the Kodra Fresh exhibition 2013 Anna Maria Kanta, Art historian, curator of the Vanguard exhibition of Action Field Kodra 2013 Georgia Kotretsos, Visual artist. Creative director of Action Field Kodra 2013 Dimitris Michalaros, Visual artist. Chief director of Action Field Kodra 2013 Irini Bachlitzanaki, Visual artist, curatorial assistant of Action Field Kodra 2013 Galini Notti, Curator Stefanos Tsapalas, Collector Evita Tokanta, Art historian, freelance curator

FINAL CATALOG copy 6.indd 51

9/5/13 4:09:47 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Γιάννης Αµανατίδης Σηµαία, σιλικόνη, πλαστικό, καµβάς, 100 x 190 x 3 εκ., 2011

Giannis Amanaditis Flag, silicone, emulsion paint, canvas, 100 x 190 x 3 cm, 2011

[...]”ανεπαισθήτως µ’ έκλεισαν από τον κόσµο έξω”. Με αφορµή τη ρήση αυτή του Καβάφη, προσωπικά πιστεύω πως ο εγκλωβισµός είναι απαραίτητος για να τεθούν τα βασικά ερωτήµατα προς εαυτόν. Η σχηµατοποίηση της φυλακής και όχι η απόδραση από αυτήν είναι η συνθήκη για την ουσιαστική ενεργοποίηση των αισθήσεων. Στη φυλακή/κρυψώνα το κορµί εν µέσω της απόλυτης ησυχίας θα αναδείξει τη σκιά του, εκείνο δηλαδή το υλικό όπου εγκλείονται σφιχτά όλα τα µυστικά.

FINAL CATALOG copy 6.indd 52

[...]”imperceptibly they have closed me off from the outside world”. Prompted by this Cavafy verse, I personally believe the discussed enclosure is necessary in order to raise essential questions to ourselves. Substantial activation of senses is triggered by the molding of the prison, rather than the act of escaping from it. In the prison/ hideout, in the midst of absolute silence, the body shall reveal its shadow, this material that tightly encloses all its secrets.

Συνεργατικό έργο Γιάννης Γρηγοριιάδης - Γιάννης Αµανατίδης/Collaborative work Giannis Grigoriadis - Giannis Amanatidis

52

9/5/13 4:09:48 PM

53

Κατά την διαδικασία του "εικαστικού Συνοικεσίου" που επιτάσσει η επιµελητική πρακτική (ως διαµεσολάβηση), επιχειρήθηκε να βρεθεί και να αναδειχτεί ο κοινός τόπος δύο διαφορετικών καλλιτεχνών. Ο Γ. Αµανατηδης και ο Γ. Γρηγοριαδης στα πλαίσια του Κοδρα fresh συνεργάστηκαν εξ αποστάσεως προκειµένου να δηµιουργήσουν νέες και δυναµικές πιθανότητες συνεργασίας και διαλόγου. Εργάστηκαν σε διαφορετικές περιοχές και µε τις διαφορετικές υποκειµενικές µατιές τους αντάλλαξαν απόψεις περί «υλικότητας». Μια πρακτική που θα συγκροτήσει µία νέα γλώσσα µε γραµµατική και συντακτικό, τη παρατήρησης και την επισήµανση στο δοµηµένο περιβάλλον. Η καταιγιστική ανταλλαγή φωτογραφικού υλικού ορίζει τα πλαίσια ενός φωτο-διάλογου συνθέτει το παζλ των ποιοτήτων της ηµιαστικής περιοχής αναδεικνύοντας την υλική αυθαιρεσία/ ετερογένεια των δοµών σαν το κύριο χαρακτηριστικό του τόπου. Εξετάζοντας εκ των υστέρων τα αποτελέσµατα του εγχειρήµατος θα µπορούσαµε να συµπεράνουµε ότι όλες αυτές τις αποσπασµατικές µατιές µας δοµούν στο χρόνο έναν όλο και πιο ισχυρό µηχανισµό ανάγνωσης του τόπου που ανάγεται σε ένα σχόλιο του καθολικού. Γ. Αµανατίδης Γ. Γρηγοριάδης

FINAL CATALOG copy 6.indd 53

9/5/13 4:09:52 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Alma Bakiaj ‘Aτιτλο, βίντεο, 1’ 19’’, 2011 Το έργο αντιπροσωπεύει τη σχέση µας µε τη µοναξιά και το φυσικό κόσµο, το ταξίδι προς τα µέσα. Το άτοµο βυθίζεται σε έναν παράξενο πνευµατικό και ερωτικό χώρο όπου «οι Άλλοι» είναι απόντες, βρίσκοντας έτσι τον εαυτό του αποκοµµένο από κάθε ανθρώπινη επαφή. Ο χώρος περιβάλλεται από έναν ανεξήγητα αόρατο τοίχο.

FINAL CATALOG copy 6.indd 54

Alma Bakiaj Untitled, video, 1’ 19”, 2011 The project represents our relationship to solitude and the natural world, the journey inwards.

The individual is submerged in a strange spiritual and erotic space where ”the Others” are absent, thus finding themselves cut off from any human contact. The space is surrounded by an inexplicably invisible wall.

Συνεργατικό εργο Ευαγγελία Μπασδέκη - Alma Bakiaj /Collaborative work Evaggelia Basdeki - Alma Bakiaj

54

9/5/13 4:09:55 PM

55

FINAL CATALOG copy 6.indd 55

9/5/13 4:09:56 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Elliott Burns Two have come back to Fort Bukloh, aνακυκλωµένα κεραµίδια, φύλλα αλουµινίου, mdf και δύο στηρίγµατα τραπεζιού, 79 x 100 x 100 εκ., 2013

Elliott Burns

Βιώνουµε µια περίοδο όπου είναι εύκολο να φανταστούµε την Ευρώπη να χάνει τη θέση της στον κόσµο. Έχουµε ζήσει για δεκαετίες µέσω της οικονοµικής ανισότητας. Η φτηνή παραγωγή της Ανατολής ήταν το θεµέλιο της Δύσης. Σήµερα, καθώς η Κίνα, η Ινδία και σε µικρότερο βαθµό χώρες όπως η Ταϊλάνδη αρχίζουν να ορίζουν ανεξάρτητα τον εαυτό τους πρέπει να επαναπροσδιορίσουµε αυτά τα παλιά πρότυπα. Αυτά τα κοµµάτια αποτελούν εικαστικές µεταφορές της διάβρωσης που έχουν υποστεί κοινές έννοιες της Ανατολής και της Δύσης και δηµιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια δύο ταξιδιών, ένα στην Ταϊλάνδη και ένα στην Ελλάδα. Τα έργα επιχειρούν να θολώσουν τις γεωγραφικές και αρχιτεκτονικές διακρίσεις.

reclaimed tiles, aluminum sheet, mdf, and two trestle table stands, 9 x 100 x 100 cm, 2013

Two have come back to Fort Bukloh,

We are living in a period where it is easy to image Europe losing its position in the world, for decades we have lived via economic inequality; cheap production in the East has been the foundation of the West. Now as China, India and to a lesser extend countries such as Thailand begin to define themselves independently we have to reevaluate these old paradigms. These pieces stand as visual metaphors for the erosion of common notions of East and West, created during two residencies, one in Thailand the other in Greece, the works attempt to blur geographic and architectural distinctions.

Οι τίτλοι προέρχονται από το ποίηµα του Kipling «Η Μπαλάντα της Ανατολής και της Δύσης» στο οποίο ο συγγραφέας εκφράζει τον τρόπο µε τον οποίο µπορούν να ξεπεραστούν οι διακρίσεις του τόπου από την ανθρώπινη φύση ή συγκεκριµένα από τη φύση συγκεκριµένων ανθρώπων:

The titles are taken from Kipling’s poem ‘The Ballad of East and West’ in which the writer expressions how the distinctions of location are overcome by human nature or in particular the nature of particular men:

But there is neither East nor West, Border, nor Breed, nor Birth, When two strong men stand face to face, tho’ they come from the ends of the eath.

But there is neither East nor West, Border, nor Breed, nor Birth, When two strong men stand face to face, tho’ they come from the ends of the eath.

FINAL CATALOG copy 6.indd 56

Συνεργατικό εργο/Collaborative work Elliott Burns - Emmanuele Panzarini

56

9/5/13 4:09:58 PM

57

FINAL CATALOG copy 6.indd 57

9/5/13 4:09:59 PM

Παναγιώτης Βορριάς Δίκτυα Καταστολής, µελάνι σε χαρτί, 70 x 400 εκ., τέσσερα µέρη, 2013

Τα «Δίκτυα Καταστολής» αφορούν σε µία σειρά σχεδίων µε µελάνι σε χαρτί που η έρευνά τους ξεκίνησε το 2009 και συνεχίστηκε το 2013. Η αγωνία της ατοµικότηταs µέσα στο κοινωνικό σύνολο και η εσωτερική διαµάχη του ατόµου πρώτα µε τον ίδιο του τον εαυτό υπήρξαν κυρίαρχα ζητήµατα για την πραγµάτωση αυτής της δουλειάς. Με τη χρήση του σχεδιαστικού µέσου (αναφορές που άπτονται στο γραµµικό σχεδιασµό και στην αρχιτεκτονική ) χτίζεται ένα φαινοµενικά συµπαγές γραµµικό πλέγµα- τοιχίο . Απώτερο σκοπό έχω να οπτικοποιήσω τον εσωτερικό παλµό και τις αντίρροπες δυνάµεις που συνυπάρχουν στην ανθρώπινη ύπαρξη, κάνοντας λόγο για την έννοια της «προσωπικής καταστολής» και την πειθαρχική πάλη που ασκούµε µε τον ίδιο µας τον εαυτό για την εκάστοτε απόφαση που καλούµαστε να πάρουµε εντός του κοινωνικού πεδίου.

FINAL CATALOG copy 6.indd 58

Panagiotis Vorrias Repression Networks, ink on paper, 70 x 400 cm, four parts, 2013

The “Repression networks” is a series of ink drawings on paper, a research started in 2009 and continued in 2013. The anxiety of individuality in the social context and the internal debate of the individuals first and foremost with theirselves were the core issues for this work.

Through the use of drawings (referencing linear drawing and architecture) an apparently compact linear grid-wall is built. The ultimate aim is to visualize the internal pulse and the conflicting forces inherent to human nature, dealing with the concept of “personal repression” and the fight with ourselves for discipline in each and every decision that needs to be made outside this social context.

Συνεργατικό έργο Παναγιώτης Βορριάς - Πάνος Κοµπής (οµάδα PER SE)/Collaborative work Panagiotis Vorrias - Panos Kompis ( PER SE group)

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

58

9/5/13 4:10:02 PM

59

FINAL CATALOG copy 6.indd 59

9/5/13 4:10:02 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

60

Γιώργος Γύζης (300 γρ.), 111 χ 130 εκ., πηγή: ΑΘΗΪΚΑ ΝΕΑ, Σάββατο 4 Ιουλίου 1931, 2013

Επέλεξα να σχολιάσω την επικαιρότητα µέσα από άρθρα και φωτογραφίες που έχουν αντληθεί από εφηµερίδες της περιόδου 1922-1933. Η θεµατική αυτή έρευνα επικεντρώνεται στην οικονοµική κρίση του 1929, συνεπώς σε µία περίοδο κοινωνικής αναταραχής και πολιτισµικού αποπροσανατολισµού όπου η έντυπη ενηµέρωση του µεσοπολέµου διαπραγµατευόταν ζητήµατα άλλοτε ακραία και άλλοτε ελπιδοφόρα. Αποφεύγοντας να επαναδιαπραγµατευθώ ιστορικά γεγονότα και άµεσες αναφορές σχετικά µε την διεθνή κρίση εστιάζω σε θέµατα της καθηµερινότητας, εκεί όπου κείτονται ζητήµατα και προβληµατισµοί που τα θεωρώ επίκαιρα. Χρησιµοποιώ τις λύσεις της ζωγραφικής και όχι κάποιο τεχνολογικό µέσο για να αποδώσω την παλαιότητα και να αποτυπώσω το «απόκοµµα». Η πινελιά που τείνει να µιµηθεί την λογική του ράστερ δεν είναι απόλυτη, ξεκάθαρη και γεωµετρική αλλά «ελαττωµατική» και φθαρµένη, κάτι που ορίζει το συνολικό απόσπασµα ως κάτι το µοναδικό, αναιρώντας τους κανόνες του τυπογραφείου και της χαρακτικής και µετατρέποντας το κάθε σηµείο σε αυτοτελείς µονάδες - όπου µονάδες και οµάδες σηµείων συντελούν µία εικόνα.

FINAL CATALOG copy 6.indd 60

George Gyzis Untitled, painting, acrylic and kasia on paper (300 gr.), 111 x 130 cm, source: ATHENS NEWS, Saturday, July 4th, 1931, 2013

I’ve chosen to comment on the current events through articles and photographs taken from newspapers of the period 1922-1933. This thematic research focuses on the financial crisis of 1929, a period of social turmoil and cultural disorientation, where the press of the interwar period covered either extreme or hopeful topics, news and events.By choosing to avoid renegotiating these historical events and direct references to the international crisis, I rather focus on daily life issues, where timely, local news and problems prevail.

I use the medium of painting rather than a technological medium to depict the “snippet” in an effort to preserve this sense of the ‘old’.

The brushstroke that tends to imitate the logic of raster is not absolute, clear and geometrical; it is rather “faulty” and battered. It is something that defines the final result as something unique, negating the rules of printmaking and engraving as it transforms every point to independent units - where units and groups of points are combined to a single picture.

Συνεργατικό έργο Γίωργος Γύζης - Ηλίας Παπαηλιάκης/Giorgos Gyzis - Ilias Papailiakis

Χωρίς Τίτλο, ζωγραφική, ακρυλικό και kasia σε χαρτί

9/5/13 4:10:05 PM

61

Τίτλος : Άπειρα συνεργεία τεχνιτών επεκτείνουν το δίκτυο ηλεκτροφωτισµού Αθηνών και περιχώρων. Διαστάσεις : 297 x 420 mm Μικτά υλικά Με αφορµή µία εικόνα από το αρχείο του ζωγράφου Γιώργου Γύζη και δουλεύοντας για µία αρχειακή αλληλεγγύη, θελήσαµε να επαναδιαπραγµατευθούµε εκείνα που µας συνδέουν µε αυτήν την εικόνα. Tην µετάβαση από µία ιστορική περίοδο σε µια άλλη αλλά κυρίως το φώς έτσι όπως έρχεται µέσα από καλώδια, ακουµπάει πάνω σε τοίχους και διαχέεται στο βάθος του ορίζοντα. Η εικόνα αυτή έγινε εφαλτήριο για τη δηµιουργία ενός δίπτυχου έργου. Σε αυτό αποτυπώνονται οι συνοµιλίες µας καθώς και η προσωπική κατανόηση του χώρου και των νοηµάτων του.

17-7-2013 Γιώργος Γύζης - Ηλίας Παπαηλιάκης

FINAL CATALOG copy 6.indd 61

9/5/13 4:10:08 PM

Πάνος Κοµπής Πειθήνιο ον, βίντεο προβολή, 100 x 70 εκ., λούπα, 2012

Μια ποιητική αναφορά στην ατελεύτητη διαδικασία οχύρωσης - άµυνας στην οποία βρίσκεται το υποκείµενο σήµερα και στην µετάλλαξη του σε κινητό υβρίδιο - οχυρό. Ένα σώµα, µια άµορφη µάζα που µέσα σε πλαίσιο εξαναγκασµού µετατρέπεται σε πολεµιστή παρατηρητή κατά το πρότυπο του πειθήνιου σώµατος του Foucault. Μια δυστοπική έγκλειστη µορφή ως έκφραση του εξουσιαστικού χαρακτήρα που ο φόβος φέρει, της υπό περιορισµούς «κατοίκησης» ενός επισφαλούς και ταυτόχρονα δεινού όντος. Ένας κυνηγός και ταυτόχρονα ένα ον σε δεινή θέση κάτω από επιβαλλόµενα όρια, η µη τήρηση των οποίων θα το υποβιβάσουν στην κατηγορία του θηράµατος. Μορφή καταδικασµένη σε µια συνύπαρξη που σε συνθήκες αντιπαλότητας, ανταγωνιστικότητας καθυποτάσσει σαν αλλοτινός Άρχων. Δέσµια σε µία ακραία ανταποκρισιµότητα προκειµένου να µην εκπέσει στο κενό. Ο καθένας αποτελεί επόπτη του Άλλου και τελικά καθίσταται επόπτης του εαυτού του.

FINAL CATALOG copy 6.indd 62

Panos Kobis Docile being, video screening, 100 x 70 cm, looped, 2012

A poetic reference to the everlasting process of entrenchment - defense that subjects are undergoing today and to their transformation in a mobile hybrid - fortress. A body, a shapeless mass which turns into a warrior-observer within the context of coercion in accordance with Foucault’s model of docile bodies.

A dystopian confined form expressing the element of power enforcement brought about by fear, as well as the limited “occupancy” of a precarious yet incredible being. A hunter and at the same time a being at risk conditioned by the enforced limits, non-compliance to which will turn it into a pray.

A condemned form in a state of co-existence which under opposing and competing circumstances subdues like an old-time Sovereign. Slave to an extreme responsivity in order not to fall apart. Each one of us is the overseer of the Other and eventually of ourselves.

Συνεργατικό έργο Παναγιώτης Βορριάς - Πάνος Κοµπής (οµάδα Rer Se)/Collaborative work Panagiotis Vorrias - Panos Kobis (Per Se group)

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

62

9/5/13 4:10:10 PM

63

FINAL CATALOG copy 6.indd 63

9/5/13 4:10:11 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Πάνος Ματθαίου Eν εξελίξει, µεικτή τεχνική (στρώµα, πηλός, παλέτες, ιµάντες, γύψος, µέταλλο), µεταβλητές διαστάσεις, 2012

Η δουλειά του Πάνου Ματθαίου επικεντρώνεται στη µελέτη της ανθρώπινης φύσης µέσω διάφορων διαδικασιών και µέσων. Τα κυβικά γλυπτά που παρουσιάζονται είναι προϊόν κυτιοποιίας, της τέχνης που αφορά τον σχεδιασµό συσκευασιών, χάρτινου κουτιού και σακούλας συνήθως, για διάφορα αντικείµενα παραγωγής. Το ζήτηµα της παραγωγικότητας έχει απασχολήσει τον άνθρωπο από τις πρώτες οργανωµένες κοινωνίες και είναι ένα κοινό ζητούµενο όλων των πολιτικών, οικονοµικών, κοινωνικών θεωριών του παρελθόντος και του παρόντος ακόµα και της θρησκείας. Ο ίδιος ο άνθρωπος έχει αποτελέσει προϊόν, τόσο στο παρελθόν, όσο και σήµερα. Οι ιδέες προηγούνται της παραγωγής, αλλά και επηρεάζονται από αυτήν.

FINAL CATALOG copy 6.indd 64

Panos Mattheou In progress, mixed media (mattress, clay, palettes, belts, plaster, metal), dimensions variable, 2012

Panos Mattheou’s work focuses on the exploration of human nature through various processes and media. The cubic sculptures presented originate from the craft of making cardboard boxes for various products. The question of productivity has been a major concern for people since the creation of the first organized societies and is a common objective for all political, economic and social theories, even religion. The man has been, in the past and often in present times, a product.

Ideas precede production but they are also determined by it.

Συνεργατικό έργο Βασιλεία Στυλιανίδου - Πάνος Ματθαίου/Collaborative work Vassilia Stylianidou - Panos Matthaiou

64

9/5/13 4:10:14 PM

65

FINAL CATALOG copy 6.indd 65

9/5/13 4:10:15 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Ορέστης Μαυρουδής ATTEMPT TO FLY, βίντεο, 5’, 2013 Στο σκοτεινό εργαστήριό του, ο ήρωας κατασκευάζει µια παράδοξη πτητική µηχανή. Κάποια στιγµή ανεβαίνει στο βουνό µε σκοπό να δοκιµάσει τις δυνατότητες της κατασκευής του. Η αναγωγή του αφηρηµένου στο συγκεκριµένο, µέσω µιας µεταφορικής διαδικασίας, αποτελεί σταθερό στοιχείο στην ανάπτυξη των έργων. Η αφήγηση γίνεται µε τρόπο αποσπασµατικό, και µια αίσθηση υπαινιγµού και αµφιβολίας επιχειρεί να κάνει το περιεχόµενο ακόµη πιο άµεσο και επιτακτικό. Μορφολογικά επιδιώκεται η µέγιστη δυνατή αφαίρεση, διατηρώντας παράλληλα την αισθητική αυτονοµία των έργων. Η συνολική προσέγγιση χαρακτηρίζεται από έναν ροµαντισµό του απλού, του προφανούς και του αδύνατου. Παρόλο που ο τίτλος έχει συνήθως καθοριστική παρουσία, το τελικό αποτέλεσµα είναι ‘ανοιχτό’ και µπορεί να διαβαστεί σε διαφορετικά επίπεδα. Δεξιά σελίδα: Το έργο αυτό δηµιουργήθηκε από τον Ορέστη Μαυρουδή που ζεί και εργάζεται στο Μιλάνο και την Αγγελική Σβορώνου που ζεί και εργάζεται στην Αθήνα και στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Οι δύο καλλιτέχνες -που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ από κοντά- ερευνούν κοινωνικά και καταναλωτικά πρώτυπα που εκφράζονται µέσα από προτιµήσεις µαργαρίνης, ζαρζαβατικών και οινοπνευµατωδών.

FINAL CATALOG copy 6.indd 66

Orestis Mavroudis ATTEMPT TO FLY, video, 5’, 2013 In his dark laboratory, the hero builds a strange flying machine. At some point, he goes to the mountain to test it.

The reduction of the abstract to something specific is a constant feature in the development of works. Narration is fragmentary and a sense of implying and doubt seeks to render the content more direct and imperative. In terms of morphology, maximum reduction is sought maintaining however the aesthetic autonomy of works. The total approach is characterised by the romanticism of the simple, the obvious, the impossible.

Even though the title is usually prominent, the final outcome is ‘open’ and can be read on different levels.

Right page: This work was created by Orestis Mavroudis who lives and works in Milan and

by Angeliki Svoronou who lives and works in Athens and in Agios Nikolaos, Crete. The two artists – never having met in person – explore social and consumerist models expressed through the preference to margarine, vegetables and alcoholic beverages.

Συνεργατικό έργο Αγγέλα Σβορώνου - Ορέστης Μαυρουδής/Collaborative work Aggela Svoronou - Orestis Mavroudis

66

9/5/13 4:10:18 PM

67

FINAL CATALOG copy 6.indd 67

9/5/13 4:10:19 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Αναστασία Μηνά Χωρίς τίτλο, χρωµατιστό µολύβι σε χαρτί,

68

Κύριος άξονας της δουλειάς µου υπήρξε πάντοτε το σχέδιο (ιδιαίτερα το σχέδιο µε µολύβι) και η ίδια η διαδικασία της γραφής. Η γραφή λοιπόν, ως µια παρορµητική διαδικασία εσωτερικής έντασης που επαναλαµβανόµενη απλώνεται και καλύπτει ασφυκτικά την επιφάνεια του χαρτιού και επεκτείνεται νοερά πέρα από το πλαίσιο της, ως το άπειρο. Πρόκειται για µια συστηµατική, συνεχή γραφή-εγγραφή του σχεδίου, σχεδόν ψυχαναγκαστική που ανάγει την ίδια την διαδικασία της γραφής σε κυρίαρχο θέµα του έργου. Μια διαδικασία που πηγάζει εσωτερικά δίνοντας το ρυθµό και τον εσωτερικό λόγο µιας αυτόµατης, όχι γραφής αλλά εικαστικής µετάφρασης ή µετάθεσης. Απαιτεί συγκέντρωση, αφοσίωση και θρησκευτική προσήλωση έτσι ώστε η εναλλαγή λόγου και τυχαίου (π.χ. τονικές διαβαθµίσεις), συνειδητού και ασυνείδητου, να συµβάλουν πλαστικά στη µορφοποίηση της εικόνας που είναι ταυτόχρονα, µια αποτύπωση αλλά και µια εντύπωση, ένα ταξίδι αλλά και ένας προορισµός, ένα σχέδιο στο χώρο αλλά και µια προβολή στο χρόνο. Το έργο αποσκοπεί να θέσει ερωτήµατα σε σχέση µε την έννοια της χειρονοµίας ως πρωταρχικό στοιχείο έκφρασης καθώς και τη σχέση που αναπτύσσεται µεταξύ του χειρωνακτικού ή αναλογικού αγγίγµατος και των προσωπικών εσωτερικών σκέψεων και προβληµατισµών του ατόµου. Θα µπορούσε επίσης, να περιγραφεί ως µια προσπάθεια εξορθολογισµού του χάους που µας περιβάλλει, ή ίσως ως µια προσπάθεια ανταπόκρισης στην έµφυτη ανάγκη του ανθρώπου να επιβάλλει όρια και περιορισµούς καθορίζοντας έτσι το πεδίο δράσης του.

FINAL CATALOG copy 6.indd 68

Anastasia Mina Untitled, color pencil on paper, 40 x 50 cm, 2012 The main axis of my practice is drawing (particularly drawing with pencil) and writing. Writing, as an impulsive process of inner tension that repeats itself, unfolds and overwhelms the paper’s surface, expanding mentally beyond its framework, towards infinity. It is a systematic, continuous, almost compulsive writing – inscription of the drawing that renders the process of writing to the dominant subject of the work.

This process springs from the inside and sets the rhythm and the inner reason of an automatic, not writing, but figurative translation or interpretation. It requires concentration, engagement and religious devotion so that the alternation of reason and randomness (e.g. tone grading), consciousness and unconsciousness can shapely contribute to the formation of the picture that is simultaneously, an impression and an imprint, an inner journey and a destination, a drawing in space and a projection through time. The work aims at raising questions about the notion of gesture as a primary element of expression and the relation developed between the hand or analogue touch and one’s personal innate thoughts and concerns. It could be described as an effort to rationalize the surrounding chaos, or perhaps as a way to respond to the innate need of human beings to set boundaries, thus delimitating their scope of action.

Συνεργατικό έργο Μαρία Οικονοµοπούλου - Αναστασία Μηνά/Collaborative work Maria Oikonomopoulou - Anastasia Mina

40 x 50 εκ., 2012

9/5/13 4:10:21 PM

69

FINAL CATALOG copy 6.indd 69

9/5/13 4:10:22 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Μυρτώ Ξανθοπούλου Το ράδιο δεν πιάνει στην κουζίνα,

Myrto Xanthopoulou Τhe radio has no signal in the kitchen, putty and oil based paint, 20 x 27 cm, 2013

στόκος και λαδοµπογιά, 20 x 27 εκ., 2013

The radio has no signal in the kitchen Το ράδιο δεν πιάνει στην κουζίνα. Σειρήνες από τον φωταγωγό Των γειτόνων οι κρυφές εκκρίσεις Και το ράδιο της κρίσης Εκπέµπει µαύρες τρύπες θορύβου Κρύο µωσαϊκό και µυρωδιά από τροφή για γάτα. Ξεραµένες πιτσιλιές από σάλτσα ντοµάτα Πενιές πληγές, Ανάµεσα στις συχνότητες. Τα υλικά του έργου, στόκος και λαδοµπογιά έχουν το χρώµα των τοίχων από κουζίνες των παλιών σπιτιών. Πρόκειται για κατασκευασµένα αποσπάσµατα επιφάνειας τοίχου, που γίνονται πεδία γραφής, µάχης, ενατένισης, διαµαρτυρίας και φθοράς. Χωρίς τα δοµικά υλικά του τοίχου, η λαδοµπογιά είναι σαν επιδερµίδα που αντανακλά ιδιωτικές ιστορίες αλλά και συλλογικές µνήµες. Σχεδόν διάτρητες, οι επιφάνειες αυτονοµούνται από τα ντουβάρια, και βγαίνουν από το σπίτι.

FINAL CATALOG copy 6.indd 70

Siren sounds coming from the lightwell neighbors’ secret bodily fluids and the radio of the crisis broadcasts only black hole noises cold mosaic floor and cat food smell dry tomato sauce splashes notes wounds among the frequencies The work consists of two main materials, putty and oil based paint, the hardware-store kind that one finds on the kitchen walls of old houses.

Constructed excerpts of ‘wall’ surface become fields of uttering, battle, contemplation, protest and decay. Without the structural parts of the actual wall to support them, these surfaces of paint become the skin that reflects private stories, as well as collective memories. Almost perforated, the surfaces free themselves from concrete, and leave the house.

Συνεργατικό έργο Ντόρα Οικονόµου - Μυρτώ Ξανθοπούλου/Collaborative work Dora Oikonomou - Myrto Xanthopoulou

70

9/5/13 4:10:25 PM

71

FINAL CATALOG copy 6.indd 71

9/5/13 4:10:26 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Στέλλα Ουζουνίδου Ένα απαλό ίχνος από κάτι, µεταχειρισµένα ελληνικά σουβενίρ που έχουν αγοραστεί σε δηµοπρασίες στο eBay eBay, διαστάσεις µεταβλητές, 2013

Tο έργο αποτελείται από µία συλλογή σουβενίρ που έχουν αγοράσει ξένοι τουρίστες ταξιδεύοντας στην Ελλάδα. Για διάφορους λόγους αποφάσισαν να τα πουλήσουν µε δηµοπρασία στο eBay και εγώ τα αγοράζω, δηµιουργώντας κατά κάποιο τρόπο µία αίσθηση επαναπατρισµού. Σαν να θέλω να συµβάλλω στην επιστροφή τµηµάτων από µικρούς “χαµένους θησαυρούς”. Αυτά τα µαζικής παραγωγής αντικείµενα, εκτός από φορείς αναµνήσεων µιας ταξιδιωτικής εµπειρίας, λειτουργούν και ως απόδειξη αυτού του ίδιου ταξιδιού, σχεδόν το συµβολοποιούν. Αν και πρόκειται για στερεοτυπικά εµβλήµατα κουλτούρας που προσφέρονται σε µια επιδερµική κατανόηση της ιστορίας, είναι σαν να µετέχουν αποφασιστικά στη δηµιουργία έκφρασης προσωπικών εµπειριών για τη µικρή µας ιστορία, την απολύτως ιδιωτική.

FINAL CATALOG copy 6.indd 72

Stella Ouzounidou A slight trace of something, secondhand Greek souvenirs purchased at eBay auctions, dimensions variable, 2013

This work consists of a collection of souvenirs bought by tourists travelling in Greece, who then decided for various reasons to put them up for auction on eBay. I buy them, creating somehow a sense of repatriation; it is as if I am contributing to the return of parts of small “lost treasures”. These mass-produced objects carry memories of a travel experience but at the same time they are evidence of the trip itself and almost iconize it. Even though they are stereotypical icons of culture that lend themselves to a superficial understanding of history, at the same time they are also decisive expressions of personal experiences ofa personal story that is absolutely private.

Συνεργατικό έργο Ελένη Καµµά - Στέλλα Ουζουνίδου/Collaborative work Eleni Kamma - Stella Ouzounidou

72

9/5/13 4:10:28 PM

73

FINAL CATALOG copy 6.indd 73

9/5/13 4:10:30 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Emmanuele Panzarini Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ, φωτογραφία, το πρότζεκτ αποτελείται από 6 τεµάχια, διαστάσεις τεµαχίου 50 x 50 x 1 εκ., 2012

1. Μη κατατάξιµη - στρατώνας, 45.412694,11.833979, 140.000 m2, Δραστηριότητα 0 2. Γέννηση - νοσοκοµείο, 45.403802,11.890876, 100.000 m2, Ετήσιος αριθµός γεννήσεων 1.650 3. Ανάπτυξη - κέντρο της πόλης, 45.407787,11.875421, 110.000 m2, Αριθµός εµπόρων 20.000 4. Ενδιαφέροντα - εκθεσιακό κέντρο, 45.414682,11.890495, 120.000 m2, Αριθµός επισκεπτών το χρόνο 700.000 5. Καταναλωτισµός - κέντρο χονδρικής πώλησης πορσελάνης, 45.397101,11.931753, 160.000 m2, Εισαγωγές πορσελάνης σε ευρώ 720 εκατ.

6. Θάνατος - κοιµητήριο, 45.414615,11.849098, 110.000 m2, Ετήσιος αριθµός θανάτων 2.400

Το έργο επιχειρεί να αναλύσει τον αστικό ιστό της Πάντοβα, ανταποκρινόµενο σε ένα αίτηµα για την αποκατάσταση των παλιών στρατώνων του Romagnoli. Μέσα από τη φωτογραφική έρευνα, το έργο κινείται από την υποκειµενική στην αντικειµενική θεώρηση, επιλέγοντας ως εργαλείο το google maps. Αναζητώντας παρόµοιες αστικές προεκτάσεις σε µια προσπάθεια κατανόησης των χαρακτηριστικών και των διαφορετικών λειτουργιών της πόλης, εντοπίστηκαν πέντε περιοχές, οι οποίες µπορούν να παρουσιαστούν απροσδόκητα ακολουθώντας ένα σαφώς προσδιορισµένο χρονοδιάγραµµα: νοσοκοµείο, παλιά πόλη, έκθεση, κέντρο χονδρικού εµπορίου και κοιµητήριο.

FINAL CATALOG copy 6.indd 74

Emmanuele Panzarini LIFE IN SQUARE, photograph, the project is made by 6 pieces, dimensions: 50 x 50 x 1 cm, 2012

1. Non classified - military barracks, 45.412694,11.833979, 140.000 m2, activity 0 2. Birth - hospital, 45.403802,11.890876, 100.000 m2, births per year 1.650 3. Development - city center, 45.407787,11.875421, 110.000 m2, trade operators 20.000 4. Interests - exhibition center, 45.414682,11.890495, 120.000 m2, visitors per year, 700.000 5. Consumerism - China wholesale center, 45.397101,11.931753, 160.000 m2, China imports euros 720 mil 6. Death - cemetery, 45.414615,11.849098, 110.000 m2, deaths per year 2.400

The work attempts an analysis of the urban tissue of Padua, responding to a request for the redevelopment of the old military barracks of Romagnoli.

Through photographic research the work moves from a subjective view to an objective one, choosing google maps as a working tool.

Looking for similar urban extensions in an effort to understand the characteristics and different functions of the city, five areas have been identified that, unexpectedly, could be represented by following a well defined timeline: hospital, old town, fair, wholesale center and cemetery.

Συνεργατικό έργο Ellliott Burns - Emmanuelle Panzarini/Collaborative work Elliott Burns - Emmanuelle Panzarini

74

9/5/13 4:10:33 PM

75

FINAL CATALOG copy 6.indd 75

9/5/13 4:10:34 PM

Βασίλης Παπαγεωργίου Χωρίς τίτλο, τσιµέντο, 11 x 4 x 1 εκ., 2013 Τo έργο που παρουσιάζεται αποτελεί την απεικόνιση του τείχους που υψώνει η σηµερινή κοινωνία ανάµεσα στην ίδια και το παρόν της, προσκολληµένη καθώς είναι σε ένα παρελθόν ένδοξο αλλά πεπερασµένο. Τα έργα αυτής της σειράς, µπορούν ίσως να κατηγοριοποιηθούν στα έργα κατασκευές - γλυπτά, και στα σχέδια µε ραπιδογράφο. Και στις δύο περιπτώσεις χρησιµοποιώ ως αφορµές στην δηµιουργία τους, τουριστικά σουβενίρ και καρτ-ποστάλ. Τα έργα- κατασκευές αποτελούν σχόλια πάνω στην έννοια της δευτερογενούς δηµιουργίας που µε µια νοσταλγική διάθεση προσπαθεί επίµονα να σταθεί στο ίδιο ύψος µε την πρωτογενή, καταλήγοντας όµως σε ένα κιτς αποτέλεσµα. Η κιτς αισθητική αλλά και η ιδέα της αιχµηρότητας αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά των έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση. Από την άλλη, τα σχέδια µε ραπιδογράφο τοποθετούν τα σύµβολα της αρχαίας ελληνικής τέχνης µέσα σε οµιχλώδη τοπία, επιχειρώντας να τους δώσουν την απόσταση την οποία ενδεχοµένως πρέπει να λάβουµε από αυτά, ώστε να θεωρήσουµε πιο ξεκάθαρα την ουσία τους, το παρόν µας, και την τέχνη.

FINAL CATALOG copy 6.indd 76

Vassilis Papageorgiou Untitled, cement, 11 x 4 x 1 cm, 2013 The presented work represents a wall raised by today’s society between itself and its current status, especially as Greek society is attached to a glorious yet long-lost past. Works from these series can be classified as constructions-sculptures and rapidograph drawings. In both cases, the starting point for these works is tourist souvenirs and postcards. The sculptures comment on the idea of secondary creation, which in a nostalgic mood is trying to rise to the primary one, but ends up looking kitsch instead. This kitsch aesthetic, as well as the idea of sharpness, are crucial elements of the works presented in the exhibition. On the other hand, rapidograph drawings place symbols of the ancient Greek art in foggy landscapes, in an attempt to create the necessary distance in order to grasp the essence of these symbols, our present and our current artistic practice.

Συνεργατικό έργο Νίκος Παπαδηµητρίου - Βασίλης Παπαγεωργίου/Collaborative work Nikos Papadimitriou - Vasilis Papageorgiou

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

76

9/5/13 4:10:37 PM

77

Μετά από µία πρώτη συνάντηση στο σπίτι µου, αποφασίσαµε µία δεύτερη στο στούντιο του Νίκου Παπαδηµητρίου για ένα διάλογο ανταλλαγής σκέψεων απόψεων και εργαλείων. Κατά την διάρκεια αυτής της συνεύρεσης προέκυψαν κάποια σχέδια-δοκίµια, όπου κύριο χαρακτηριστικό ήταν η χρήση σφραγίδων που έχω συλέξει κατά καιρούς και χρησιµοποιώ στην δουλειά µου. Ένα από τα συµπεράσµατα που βγήκε από αυτήν την προσέγγιση ήταν η διαφορετικότητα χρήσης του ίδιου εργαλείου (σφραγίδες). Σε αντίθεση µε τον τρόπο που χρησιµοποιώ εγώ τις σφραγίδες, ο Νίκος τις χρησιµοποίησε παραθετικά δηµιουργώντας µία αφήγηση. Στην δουλειά µου χρησιµοποίω τις σφραγίδες σαν σύµβολα που συνδιαλέγονται αλλά χωρίς µία νοηµατική σύνδεση. Σε µία από τις ήδη υπάρχουσες ακουαρέλες του Νίκου που ο ίδιος θεώρησε ότι είναι ανοιχτή σε κάποια παρέµβαση και σε επιπλέον στοιχεία, συµπλήρωσα την εικόνα χρησιµοποιώντας τις σφραγίδες. Εξίσου συµπληρωµατικά λειτουργήσαµε και σε άλλα πραδείγµατα κατά την διάρκεια της συναντησης.

FINAL CATALOG copy 6.indd 77

9/5/13 4:10:38 PM

Νικόλαος Σταθόπουλος Μεταβλητός Κύβος, µέταλλο, 285 x 250 x 250 εκ., 2013

Τα έργα του εικαστικού Σταθόπουλου Νικόλαου είναι µια αναφορά-σχόλιο στον τρόπο θέασης και στο ρόλο του καλλιτεχνικού έργου. Μέσω της αντιπαράθεσης Μηχανής-Φύσης, Λειτουργίας Μη Λειτουργίας, Ανθρώπου - Μηχανής, Βιώµατος - Θέασης δηµιουργείται το πλαίσιο για γόνιµες συζητήσεις αναφορικά µε τη σχέση θεατή-έργου τέχνης. Στα γλυπτά του σε ανθρώπινη κλίµακα ο θεατής γίνεται ενεργό µέρος του έργου. Με αυτόν τον τρόπο το έργο δεν είναι απλά ένα ολόγλυφο γλυπτό - εγκατάσταση, αλλά ένα µέσο δηµιουργίας µιας καινούργιας σωµατικής-ψυχικής εµπειρίας. Στο έργο µε τίτλο Μεταβλητός Κύβος, ο θεατής µπορεί να εισέλθει και µε µηχανικό τρόπο να δηµιουργήσει τον χώρο του. Οι αντιδράσεις των θεατών ποικίλουν ανάλογα µε τα βιώµατα του καθενός. Το έργο αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στο παιχνίδι - στην µηχανή αυτοβασανισµού (Καφκική µηχανή), στην απόλυτη ασφάλεια και στον απόλυτο εγκλεισµό. Θα µπορούσε και να λειτουργήσει ως ένας εναλλακτικός τρόπος ψυχανάλυσης όπου ο ψυχαναλυόµενος - θεατής, δεν εκφράζεται δια του λόγου, αλλά µέσω της διάδρασης και της σωµατικής επαφής του µε την µηχανή-έργο.

FINAL CATALOG copy 6.indd 78

Nikolaos Stathopoulos Mutable Cube, metal, 285 x 250 x 250 cm, 2013 The works of Nikolaos Stathopoulos are comments on the ways of seeing as well as the role of the work of art. Juxtapositions between Machine-Nature, Function - Non Function, Human - Computer Interaction, Experience View lead to a platform enabling fruitful discussions about the viewer-artwork relationship.

In his human size sculptures, viewers become active part of the project. In that way, the work is not just a sculpture-installation but it rather becomes the medium in order to create a new physical - mental experience. In the work Variable Cube, viewers can enter and mechanically create their own space. Their reactions vary, depending on each person’s personal experiences. The work oscillates between a playful game and a self-torture machine (a Kafkaesque machine), between the feeling of absolute safety and the sense of total confinement.

The work can also serve as an alternative tool of psychoanalysis, where the subject of the analysis (the viewer) is not expressed through speech but through interaction and physical contact with the machine (the artwork).

Συνεργατικό έργο Δηµήτρης Γεωργακόπουλος - Νίκος Σταθόπουλος/Collaborative work Dimitris Georgakopoulos - Nikos Stathopoulos

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

78

9/5/13 4:10:40 PM

79

FINAL CATALOG copy 6.indd 79

9/5/13 4:10:42 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

80

Νανά Σεφερλή εγκατάσταση, διαστάσεις µεταβλητές, 2013

Οικειοποιηµένη τον τίτλο Floating Walls εµπνευσµένο από τον τίτλο του ποιήµατος του Καβάφη Τείχη παρουσιάζω ένα δωµάτιο που πλέει αφηµένο στη θάλασσα. Ερµηνεύοντας κάπως αυθαίρετα και υποκειµενικά τον τίτλο, φαντάστηκα µια σχολική αίθουσα ( walls ) αποκοµµένη από κάθε είδος πληροφόρησης, επικαιρότητα που επιπλέει (floating ) στη θάλασσα.

O χώρος οργανώνεται έτσι ώστε να θυµίζει σχολική αίθουσα µε αφίσες και βιβλία ιστορίας χωρίς ωστόσο να γίνεται περιγραφικός. Ζωγραφικά έργα αντικαθιστούν τις αφίσες και τα µικρά σχέδια υποδηλώνουν τα τετράδιαβιβλία. Η ιστορία σε αυτό το δωµάτιο ξαναδιδάσκεται. Ο Xίτλερ θεωρείται ένας καλός ηγέτης και ήρωας. Πορτραίτα του όπως και αυτά των γονιών του κρέµονται στους τοίχους. Πορτραίτα ιστορικά από αυτοκράτορες ( Emperor Rabbit ), όπλα, στρατιώτες µε πολλά παράσηµα. Η βία θεωρείται αρετή σε αυτό το δωµάτιο. Οι ατοµικές εκρήξεις στη Χιροσίµα και στο Ναγκασάκι µοιάζουν µε όµορφα τουριστικά τοπία.

FINAL CATALOG copy 6.indd 80

Nana Seferli History Room floating in the sea, painting installation, dimensions variable, 2013

Taking possession of the title “Floating Walls” inspired by Cavafy’s Walls, I present a floating room abandoned in the sea.

Interpreting somehow arbitrarily and subjectively the title, I imagined a school class (walls), cut off from any type of information on current events, floating in the sea.

The space is organized in a way alluding to a school class with posters and history books, without becoming descriptive.

Paintings replace the posters and small drawings denote notebooks-books.

History is re-taught in this room. Hitler is considered to be a good leader and a hero. Portraits of his and of his parents are hanging on the walls.

Historic portraits of emperors (Emperor Rabbit), weapons, soldiers with war medals. In this room, violence is considered to be a virtue. The nuclear explosions in Hiroshima and Nagasaki look like beautiful touristic landscapes.

Συνεργατικό έργο Μαρία Κόντη - Νανά Σεφερλή/Collaborative work Maria Konti - Nana Seferli

History Room floating in the sea, zωγραφική

9/5/13 4:10:45 PM

Γεια σου! Γεια σου! Την ασυνέπεια. Να Βρίσκοµαι σε. Να Καθώς φεύγω από. Τη διαδικασία Γαλλία. Είµαι ειλικρινής Μετακοµίσω. Αυτό Πόλη. Το διάστηµα Ή όχι! Θα ήταν καλύτερα να συναντηθούµε Έχω δυο κείµενα. Της συνάντησης Το δωµάτιο. Τον τρόπο Στείλω. Είδα Διαβάσει. Θα µπορούσες να µου γράψεις

81

Τη µελέτη που κάνω. Σχετικά µε τις εικόνες Ξαναερµηνεύω την ιστορία. Τη διάσταση 25. Εικόνες Όποτε έχεις χρόνο. Ότι αλλο Κοντά. Σου στέλνω Ανυποµονώ!

28 Ο λόγος να αποκοπώ. Το µωρό Την εικόνα που χρησιµοποιώ.

1 Να ξανασυνθέσεις,να σβήσεις και να προσθέσεις Να σε δω! Θα οργανωθεί ο χώρος.

FINAL CATALOG copy 6.indd 81

9/5/13 4:10:47 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

82

In Between Visible/Invisible, εγκατάσταση, διαστάσεις µεταβλητές, 2011

Το In bettween Visible/Invisible (Invisible City) (2011) αποτελείται από ένα βίντεο, µια σειρά φωτογραφιών και µια έκδοση.

Κώστας Τζηµούλης In Between Visible/Invisible, installation, dimensions variable, 2011

Είναι µια εξερεύνηση ίσως του πιο παράξενου τόπου που έχω συναντήσει. Βρίσκεται στην Σιθωνία της Χαλκιδικής και έχει πολλά εµφανή σηµάδια των υποδοµών ενός οικισµού, εκτός από αυτό που χαρακτηρίζει κατά κύριο λόγο έναν οικισµό-δηλαδή τα κτίρια και τους κατοίκους του. Από την έρευνά µου για την ιστορία και το µέλλον αυτού του τόπου - πώς, πότε και για ποιους λόγους δηµιουργήθηκε, πήρα τόσο αόριστες και µπερδεµένες απαντήσεις όπως τους πολύπλοκους και αδιέξοδους δρόµους, τις σκάλες και τα µονοπάτια αυτού του ανοικτού λαβυρίνθου. Το πρότζεκτ αντανακλά το µηχανισµό της ελληνικής γραφειοκρατίας και τον τρόπο µε τον οποίο η δηµόσια περιουσία µπορεί να γίνει ιδιωτική και αντίστροφα, και το πώς όλα αυτά συνδέονται µε την διαφθορά των πολιτικών, ή ακόµη και της κοινωνίας. Στο τέλος, αυτή η παράξενη “Αόρατη Πόλη” µαζί µε την παρακείµενη παραλία, θέτει έντονα ερωτήµατα γύρω από τα ζητήµατα των συνόρων την εξορία και την µετατόπιση της στις σύγχρονες κοινωνίες µας.

In between Visible/Invisible (Invisible City) (2011) consists of a video, a series of photographs and a publication.

Στο Κόδρα Fresh παρουσιάζεται ως “στρογγυλή τράπεζα” µε φωτογραφίες και κείµενα σε µια σιωπηλή συζήτηση.

In the framework of Kodra Fresh, it is presented in the form of a ‘round table’ with photographs and texts participating in a silent conversation.

FINAL CATALOG copy 6.indd 82

It is an exploration of perhaps the most peculiar place I have ever encountered. It is located at Sithonia, the middle peninsula of Chalkidiki and has many visible signs of a settlement’s, apart from the key feature of any settlement which is none other than its buildings and inhabitants.

My research on the history and the future of this place - how, when and why it was created - led me to answers that were as vague and unclear as the complicated and dead-end roads, stairs and pathways of this open labyrinth. This project reflects the Greek red-tape mechanisms and the way in which state property can become private and vice versa and how all these are linked to corruption of statesmen or the society itself. In the end, this weird “Invisible City” along with the adjacent beach, bring forward strong questions about the issues of borders, exile and displacement in our modern societies.

Συνεργατικό έργο Δηµήτρης Ντοκατζής - Κωσταντίνος Τζηµούλης/Collaborative work Dimitris Ntokatzis - Konstantinos Tzimoulis

Κώστας Τζηµούλης

9/5/13 4:10:49 PM

83

FINAL CATALOG copy 6.indd 83

9/5/13 4:10:51 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

84

ΚΟΔΡΑ FRESH: Πλωτά Τείχη

KODRA FRESH: FLOATING WALL

Ο Βασίλης Ζωγράφος γεννήθηκε to 1965 στη Μυτιλήνη. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης {1987-1992}. Στο χρονικό διάστηµα 1993-1995, ως υπότροφος του Ολλανδικού Κράτους και του Ιδρύµατος “Λίλιαν Βουδούρη”, παρακολούθησε και ολοκλήρωσε το µεταπτυχιακό τµήµα της Ακαδηµίας Καλών Τεχνών του Groningen της Ολλανδίας. Το 2002, ολοκλήρωσε το διατµηµατικό µεταπτυχιακό πρόγραµµα της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., µε ειδίκευση στην “Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Έργων Τέχνης και Μηχανισµών”. Από το 2002 έως το 2007 δίδασκε σχέδιο και ζωγραφική ως επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Régionale de Beaux Arts de St. Etienne. Τα τελευταία δυο χρόνια επιµελείται την έκθεση των νέων καλλιτεχνών, Κόδρα fresh, µέρος του Εικαστικού Φεστιβάλ Πεδίο Δράσης Κόδρα. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά του σε πολλές ατοµικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.

Vasilis Zografos was born in 1965 in Mytilene.

He studied at the School of Fine Arts at the Aristotle University of Thessaloniki, (1987-1992).

During the period 1993-1995, he attended and completed the Masters Degree Course at the Academy of Fine Arts in Groningen, in the Netherlands after gaining a scholarship from the Lilian Voudouri Trust in conjunction with the Dutch State. In 2002 he completed a multi-discipline Masters Course at the Polytechnic School of the Aristotle University of Thessaloniki, specializing in the Preservation, Conservation and Restoration of Art Works. Between 2002 and 2007 he taught Painting and Drawing at the Ecole Régionale de Beaux Arts de St. Etienne.

For the past two years he has curated the Kodra Fresh exhibition showcasing young and emerging artists as part of the Action Field Kodra Visual Arts Festival. He has presented his work in several solo and group exhibitions in Greece and abroad. He lives and works in Thessaloniki.

FINAL CATALOG copy 6.indd 84

Η Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Σπούδασε Ιστορία Τέχνης στο University College London (UCL) και Καλές Τέχνες στο Chelsea College of Art and Design στο Λονδίνο. Τον Μάιο του 2011 παρουσίασε το πρώτο ατοµικό της πρότζεκτ στο Λονδίνο ενώ τον Μάρτιο του 2012 πραγµατοποίησε την πρώτη προσωπική της επιµέλεια στην Αθήνα. Έχει πάρει µέρος σε οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Irini bachlitzanaki was born in 1984 Athens.

She studied History of Art at University College London (UCL) and Fine Arts at Chelsea College of Art and Design in London. In May of 2011 she presented her first solo project in London, while in March of 2012 she curated her first exhibition in Athens. She has participated in numerous exhibitions in Greece and abroad. She lives and works in Athens, Greece.

Ο Γιάννης Αµανατίδης γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Χαλκιδική. Είναι απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών. Έχει λάβει µέρος σε οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια ζει και δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Η δουλειά του εµπεριέχει ζωγραφικά και γλυπτικά στοιχεία, που λειτουργούν ως µέσο στην προσπάθεια του να εξερευνήσει την ιδέα της σκιάς.

Yiannis Amanatidis was born and raised in Chalkidiki. He is a graduate of the Athens School of Fine Arts. He has participated in group exhibitions in Greece and abroad. For the past few years he has been living and working in Athens.

His work includes painting and sculpture elements, which are used as a means to explore the idea of shadow. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Ο Γιάννης Γρηγοριάδης γεννήθηκε το 1971 στο Πειραιά, σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας (1990 - 1995), µεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, Staffordshire University (1996-1997) µε κατεύθυνση την βίντεο-τέχνη και την βίντεοεγκατάσταση. Έχει στο ενεργητικό του πλήθος ατοµικών και οµαδικών εκθέσεων. Το εικαστικό του έργο µελετά την πόλη, αναδεικνύει τις πολλαπλές αναγνώσεις της µέσα από την συστηµατική καταγραφή , εξετάζει τον δοµηµένο χώρο ως ένα δοχείο νοηµάτων που συνιστούν

9/5/13 4:10:52 PM

τη µνήµη. Είναι µέλος της εικαστικής οµάδας “Salon de vortex” που επιχειρεί µια περιπλάνηση στις φανερώσεις και τις εντάσεις του αστικού φαινοµένου, διοργανώνοντας δράσεις µε έµφαση στα εικαστικά και την λογοτεχνία. Έχει επιµεληθεί εκθέσεις και προβολές. Διδάσκει ως επίκουρος καθηγητής στο Εργαστήριο Πλαστικής της σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ.

Bio of the collaborating artist:

Yiannis Grigoriadis was born in 1971 in Piraeus.

He studied sculpture at the Athens School of Fine Arts (1990-1995) and continued his postgraduate studies at the Staffordshire University (1996-1997); his major was in video art and video installation. He has taken part in numerous solo and group exhibitions. His work studies the city and highlights the multiple readings through the systematic recording, examines the built environment as a reservoir of meanings that constitute memory. He is a member of the art group “Salon de vortex”, which seeks to wander around the revelations and the tensions of the urban phenomenon by organising events focused on visual arts and literature. He has curated exhibitions and screenings. He is an Assistant Professor in the laboratory of Plastic Art in the School of Architecture, NTUA.

H Alma Bakiaj (γεν. 1984 στο Cerrik, Αλβανία) δουλεύει κυρίως µε ζωγραφική και video art. Ολοκλήρωσε το µεταπτυχιακό της στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων το 2012. Βραβεύτηκε από το Ίδρυµα Ιωάννη Σ. Λάτση το 2010 και το 2011. Για τις µεταπτυχιακές της σπουδές έλαβε υποτροφίες από τα Ιδρύµατα Λίλιαν Βουδούρη και Παύλου και Ελισάβετ Παπαγιαννοπούλου. Το 2008 αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Συµµετείχε σε µία διπλή έκθεση στο Λαογραφικό Μουσείο των Ιωαννίνων το 2012. Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις µεταξύ των οποίων: Inspire Festival “The world is not enough”/ MMCA, XV Μπιενάλε της Μεσογείου - Symbiosis? /BJCEM, Athens Video Art Festival, Be There! Corfu Animation Festival, 5η Μπιενάλε Φοιτητών των Σχολών Καλών Τεχνών της Ελλάδας, στην οποία διακρίθηκε µε Έπαινο (Commendation). Ζει και εργάζεται µεταξύ Μπράιτον και Λονδίνου στο Ηνωµένο Βασίλειο.

Alma Bakiaj (b. 1984 in Cerrik, Albania) works in the medium of Painting and Video Art. She com-

FINAL CATALOG copy 6.indd 85

pleted her practice based MFA at the University of Ioannina in 2012. She was awarded by I. Latsis Foundation in 2010 and 2011. She was also granted by L.Voudouri and Pavlou and Elisavet Papagianopoulou Foundations for her Masters studies. In 2008 she graduated from the School of Fine Arts of Thessaloniki. She had a two-person Exhibition at the Folklore Museum of Ioannina in 2012. Among other group exhibitions, she has participated in Inspire Festival “The world is not enough”/ MMCA, XV Biennale de la Méditerranée - Symbiosis? /BJCEM, Athens Video Art Festival, Be There! Corfu Animation Festival, 5th Biennale of Students of Schools of Fine Arts of Greece in which she was distinguished with a Commendation. She lives and works between Brighton and London, UK. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Η Ευαγγελία Μπασδέκη γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα, σπούδασε Καλές Τέχνες στο De Montfort University (B.A) και στο Lincoln University (M.A. µε διάκριση) της Μεγάλης Βρετανίας. Συνεργάστηκε για ένα χρόνο µε το Franko B µε υποτροφία απο το Live Art Development Agency και εκπροσώπησε την Ελλάδα στο ευρωπαϊκό project για την µετανάστευση ‘connection-construction’ στο Μόναχο. Το 2007 προτάθηκε για τα βραβεία Szpilman του Βερολίνου (shortlisted best 7). Συµµετοχές: Kunstwerein Museum Vienna, Arnolfini Gallery Bristol UK, PLATEUX Festival Frankfurt, Symposium on Performance Serbia, Ladden Gallery Munich, VN Gallery Croatia, OPA Festival Bios Athens, Site Gallery Sheffield Uk, 1st, 2nd Biennale Thessaloniki. Συνεργάζεται µε την gallery ΑΔ, όπου πραγµατοποίησε και την πρώτη ατοµική της έκθεση.

85

Δουλειά της επίσης έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις, φεστιβάλ και residencies στην Ρωσία, Αµερική, Πολωνία, Εσθονία, Ιαπωνία, Ισραήλ, Αργεντίνη, Πορτογαλία , Τουρκία, Τσεχία κ.α.

Bio of the collaborating artist:

Evagelia Basdeki was born in 1972 in Athens.

She studied Fine Arts at De Montfort University (B.A) and Lincoln University (M.A. with honours), UK. She worked for one year with Franko B with a scholarship granted from the Live Art Development Agency. She represented Greece in the European project on migration “connectionconstruction” in Munich. In 2007 she was candidate for Szpilman Prizes, Berlin (shortlisted best 7). She participated at: Kunstwerein Museum Vienna, Arnolfini Gallery Bristol UK, PLATEUX Festival Frankfurt, Symposium on Performance Serbia, Ladden Gallery Munich, VN Gallery Croatia, OPA Festival Bios Athens, Site Gallery Sheffield UK, 1st, 2nd Biennale Thessaloniki. She

9/5/13 4:10:53 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

86

collaborates with AD Gallery, where she had her first solo exhibition. She has also exhibited her work in exhibitions, festivals and residencies in Russia, America, Poland, Estonia, Japan, Israel, Argentina, Portugal, Turkey, Czech Republic etc.

He has participated in several group exhibitions.

Since 2013, he has been a member of PER SE Art Group with which he participated in the 16th Biennale of Young Artists from Europe and the Mediterranean. He lives and works in Athens.

Ο Elliott Burns (γεν. το 1989 στο Χέρτφορντσαϊρ, Ηνωµένο Βασίλειο) δουλεύει κυρίως µε γλυπτά, εγκαταστάσεις και ψηφιακά σχέδια, ενώ ταυτόχρονα εργάζεται και ως φωτογράφος. Ο Burns ολοκλήρωσε το ΒΑ του στο Edinburgh College of Art το 2011. Έχει εκθέσει τα έργα του στο Λονδίνο, το Εδιµβούργο, τη Γλασκώβη και την Αθήνα, έχει συνεργαστεί µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχει συµµετάσχει σε προγράµµατα residency στο Ηνωµένο Βασίλειο, την Ταϊλάνδη και την Ελλάδα.

Ο Γιώργος Γύζης (γεν. 1987 στην Αθήνα) δουλεύει κυρίως µε ζωγραφική. Στο διάστηµα 2006-2012 σπούδασε Ζωγραφική, Χαρακτική και τεχνική Μωσαϊκού στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Το 2010 παρακολούθησε για ένα εξάµηνο τα µαθήµατα της Ecole superieure des beaux arts της Νάντ στο πλαίσιο του προγράµµατος Erasmus. Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις στην Αθήνα, την Νάντ και το Δουβλίνο. Ο Γιώργος Γύζης ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Elliott Burns (b. 1989 in Hertfordshire, United Kingdom) works primarily with sculpture, installation and digital drawings, whilst also practicing as a photographer. Burns completed his BA at Edinburgh College of Art in 2011. He has exhibited in London, Edinburgh, Glasgow and Athens, worked with the European Commission and taken part in residency programs in the UK, Thailand and Greece.

George Gyzis (b. 1987 in Athens, Greece) works predominantly in the medium of painting.

Between 2006-2012 he studied painting, engraving and mosaic at the Athens School of Fine Arts. In 2010 he studied for a semester in Ecole superieure des beaux arts des Nantes Metropole through the Erasmus exchange programme. He has participated in group exhibitions in Athens, Nantes and Dublin. George Gyzis lives and works in Athens. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Ο Παναγιώτης Βορριάς γεννήθηκε to 1983 στην Καλαµάτα Μεσσηνίας. Φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας µε υποτροφία ΙΚΥ και το 2011 αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας ΑΣΚΤ. Έχει συµµετάσχει σε αρκετές οµαδικές εκθέσεις. Από το 2013 είναι µέλος της εικαστικής οµάδας PER SE µε την οποία και συµµετείχε στην 16η Μπιενάλε νέων Δηµιουργών Ευρώπης και Μεσογείου. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Panagiotis Vorrias was born in 1983 in Kalamata, Messinia. He studied at the Athens School of Fine Arts under a scholarship granted by the State Scholarships Foundation (IKY) and in 2011 he was awarded a Master’s Degree in Visual Arts by the Athens School of Fine Arts.

FINAL CATALOG copy 6.indd 86

Ο Ηλίας Παπαηλιάκης γεννήθηκε το 1970 στην Κρήτη. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (Α.Σ.Κ.Τ.) το 1990-1996.Το 1998, βραβεύτηκε µε το 1ο βραβείο του Ιδρύµατος Γιάννη και Ζωής Σπυροπούλου. Το 1999, εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε νέων δηµιουργών των χωρών της Ευρώπης και της Μεσογείου. Το 2001, εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας. Το 2002, συµµετείχε στην IV Μπιενάλε Τσετινιέ. Το 2002, συµµετείχε στην Premio del Golfo La Spezia 2002: Ευρωπαϊκή Μπιενάλε Εικαστικών. Το 2004, συµµετείχε στην έκθεση Breakthrough! Ελλάδα 2004: Προοπτικές στη σύγχρονη τέχνη που διοργάνωσε η Πολιτιστική Ολυµπιάδα µε σκοπό την παρουσίαση της ελληνικής τέχνης στην Ισπανία (ARCO Μαδρίτης). Το 2007, συµµετείχε στην έκθεση Σε ενεστώτα χρόνο: Νέοι έλληνες καλλιτέχνες, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Αθήνα). To 2013, ήταν υποψήφιος για το βραβείο του ιδρύµατος ΔΕΣΤΕ 13.

9/5/13 4:10:54 PM

Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Μ.Μ.Σ.Τ.) παρουσίασε το 2001 σε αναδροµική έκθεση την εργασία των ετών 1998-2001. Το Ίδρυµα Ελληνικού Πολιτισµού (παράρτηµα Βερολίνου) παρουσίασε το 2009 σε αναδροµική έκθεση την εργασία των ετών 2005-2009 µε έργα από γερµανικές συλλογές. Δίδαξε ζωγραφική στο τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστηµίου Πατρών (20092012). Έχει δώσει διαλέξεις σε πανεπιστήµια της Ελλάδας και Εξωτερικού. Βio of the collaborating artist:

Ilias Papailiakis was born in 1970 in Crete. He studied Painting at the Athens School of Fine Arts in 1990-1996. In 1998 he was awarded the 1st prize from the Foundation of Giannis and Zoe Spiropoulou. In 1999 he represented Greece in the Biennale of young creators from Europe and the Mediterranean. In 2001 he represented Greece in the Venice Biennale. In 2002 he participated in the IV Tsietine Biennale.

In 2002 he participated in the European Biennale of Visual Arts: «Premio del Golfo La Spezia 2002».

In 2004 he participated in the exhibition: “Breakthrough Greece 2004: Contemporary Perspective in the Visual Art”, part of the Cultural Olympiad aiming at presenting Greek art to Spain (ARCO Madrid).In 2007 he participated in the exhibition “In Present Tense, Young Greek artists” (National Museum of Contemporary Art, Athens). In 2013 he was candidate for the DESTE 13 foundation prize.

The Macedonian Museum of Contemporary Art exhibited in 2001 his works from the years 1998 -2001 in a retrospective exhibition. The Hellenic Culture Foundation (Berlin branch) exhibited in 2009 his works from the years 2005-2009 in a retrospective exhibition comprising works from German collections. He taught painting in the Department of Architecture, University of Patras (2009-2012).

He has given lectures in universities of Greece and abroad.

FINAL CATALOG copy 6.indd 87

O Πάνος Κοµπής γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχικά συντήρηση έργων ζωγραφικής και το 2002 πέρασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Φοίτησε στο εργαστήριο ζωγραφικής µε καθηγητές την Ρένα Παπασπύρου και τον Μάριο Σπηλιόπουλο (2002-2007). Το 2012 αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας. Έχει συµµετάσχει σε αρκετές οµαδικές εκθέσεις. Από το 2013, αποτελεί µέλος της εικαστικής οµάδας PER SE: Παναγιώτης Βορριάς / Πάνος Κοµπής, µε την οποία και συµµετείχε στην 16η Μπιενάλε νέων Δηµιουργών Ευρώπης και Μεσογείου. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Panos Kompis was born in Athens in 1982. He started studying paintings maintenance and in 2002 he was admitted at the Athens School of Fine Arts. He was a student at the Painting Laboratory with Professors Rena Papaspyrou and Marios Spiliopoulos (2002-2007). In 2012, he was granted a Master’s Degree in Visual Arts by the Athens School of Fine Arts. He has participated in several group exhibitions. Since 2013, he has been a member of PER SE Art Gropu: Panagiotis Vorrias/Panos Kompis, with which he participated in the 16th Biennale of Young Artists from Europe and the Mediterranean.

87

Ο Πάνος Ματθαίου γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, την οποία ολοκλήρωσε το 2012, και επικοινωνιακό σχεδιασµό στον ΑΚΤΟ. Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις στην Αθήνα στον Πειραµατικό Χώρο Ανάµεσα, στην Αίθουσα Τέχνης Καππάτος και στην ΑΣΚΤ και στη Θεσσαλονίκη στo Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης στα πλαίσια 50ου Φεστιβάλ Κινηµατογράφου. Είναι µέλος της δηµιουργικής οµάδας Talc Design Studio και έχει βραβευτεί στα Ελληνικά Βραβεία Γραφιστικής και Εικονογράφησης. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

9/5/13 4:10:54 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Panos Mattheou was born in 1973 in Athens, Greece. He completed an MFA in sculpture at the Athens School of Fine Arts in 2012, and a BFA in communication design at AKTO in Athens. He has participated in several group exhibitions in Athens at Anamesa space, Kappatos Gallery and Athens School of Fine Arts and at the 50th Thessaloniki Film Festival organized by the Cultural Foundation of the National Bank of Greece.

He is a member of the Talc Design Studio creative team and has been awarded for excellence in design by the Greek graphic design awards (EVGE). He lives and works in Athens. Βιογραφικό συνεργαζόµενου καλλιτέχνη:

88

Η Βασιλεία Στυλιανίδου γεννήθηκε το 1967 στη Θεσσαλονίκη. Ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Σπούδασε Λογοτεχνία και Γλωσσολογία στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων και Εικαστικές Τέχνες (B.F.A.,M.F.A.) στο Universität der Künste στο Βερολίνο. Έλαβε µεταπτυχιακές υποτροφίες NaFöG και DAAD. Συµµετείχε στο πρόγραµµα Goldrausch Artists στο Βερολίνο (1999-2000). Έχει συµµετάσχει σε residencies στο Schloss Plüschow στη Γερµανία και στο Künslterhaus Büchsenhausen στο Ίνσµπρουκ. Το 2011 ίδρυσε το συνεργατικό πρότζεκτ STUDIOvisits. Το καλλιτεχνικό βιβλίο της The Plotless Room_I Lie to History δηµοσιεύτηκε το 2011 από την Revolver Publishing στο Βερολίνο σε συνεργασία µε τη Futura στην Αθήνα. Έχει εκθέσει το έργο της στο Haus am Kleistpark στο Βερολίνο, στο quartier21/MuseumsQuartier στη Βιέννη, στο Haus der Kulturen der Welt στο Βερολίνο, στο Kunsthalle whiteBOX στο Μόναχο, στο Fotohof, Saστο Σάλτσµπουργκ, στη Γκαλερί VCA Margaret Lawrence Gallery στη Μελβούρνη, στο C.R.A.C, στο Σέτε στη Γαλλίας, στο KUNSTHALLE ATHENA στην Αθήνα, στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών στην Αθήνα, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, στο KW στο Βερολίνο, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα, στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη και στο Art in General στη Νέα Υόρκη. Έχει συµµετάσχει επίσης στη Μπιενάλε της Πράγας και στο παράλληλο πρόγραµµα των Μπιενάλε Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Βio of the collaborating artist:

Vassiliea Stylianidou (b.1967,Thessaloniki(G R). She lives and works in Berlin. She studied Literature and Linguistics at the University of Ioannina (GR) and Visual Arts (B.F.A.,M.F.A.) at the Universität der Künste Berlin. She received the NaFöG- postgraduate and DAAD (NYC) scholarships. She participated in the Goldrausch Artists programme Berlin (1999-2000). She has

FINAL CATALOG copy 6.indd 88

been an Artist in Residence at Schloss Plüschow in Germany and at Künslterhaus Büchsenhausen, Innsbruck. In 2011 she founded the collaborative project STUDIOvisits Her artist’s book The Plotless Room_I Lie to History was published in 2011 by Revolver Publishing, Berlin in cooperation with futura, Athens. Her work has been exhibited at Haus am Kleistpark, Berlin, quartier21/MuseumsQuartier, Vienna; Haus der Kulturen der Welt, Berlin; Kunsthalle whiteBOX, Munich, Fotohof, Salzburg; VCA Margaret Lawrence Gallery, Melbourne; C.R.A.C, Sète (F); KUNSTHALLE ATHENA, Athens; Onassis Cultural Center, Athens; Macedonian Museum of Contemporary Art, Thessaloniki; KW, Berlin; The National Museum for Contemporary Art, Athens; State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki and Art in General, New York City. She has also participated in the Prague Biennale and in the parallel program of the Athens and Thessaloniki Biennials. www.stylianidou.com

Ο Ορέστης Μαυρουδής (γεν. 1988, Αθήνα) είναι εικαστικός και σκηνοθέτης. Σπούδασε ιστορία και θεωρία της τέχνης στο τµήµα Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων και στην Accademia di Belle Arti di Brera στο Μιλάνο. Έχει παρακολουθήσει µαθήµατα κινηµατογράφου και έχει συµµετάσχει σε εκθέσεις και workshops στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Έχει παρουσιάσει τη δουλειά του το 2012 στην ατοµική έκθεση “Εικόνα, τίτλος ενδάµεσος χώρος” στο Careof DOCVA στο Μιλάνο και σε οµαδικές εκθέσεις όπως: “Different Pulses” επιµέλεια Eva Comuzzi - Festival delle Arti Immateriali, Cividale del Friuli, 2013/ “Su di un muro” επιµέλεια Vincenzo Simone - Localedue.

Fabio Farnè art spaces, Bologna, 2013/ “Φεστιβάλ Αοράτων Πόλεων - Μια Κοσµογραφία” επιµέλεια Ντένης Ζαχαρόπουλος, Θούλη Μισιρλόγλου, - Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2012/ “Coordinate ellittiche” Careof DOCVA, Μιλάνο, 2012/ “Le metafore del risparmio” επιµέλεια Franco Marrocco, Giovanni Iovane - Bocconi University, Μιλάνο, 2011. Ζει και εργάζεται στο Μιλάνο.

Orestis Mavroudis (b. 1988 in Athens, Greece) is a visual artist and a filmmaker. He studied history and theory of art in the Department of Plastic Arts and Art Sciences at the University of Ioannina, Greece and at the Accademia di Belle Arti di Brera in Milan, Italy. Mavroudis has attended several cinema courses and has partici-

9/5/13 4:10:55 PM

pated in exhibitions and workshops in Italy and in Greece. His work was presented in 2012 in the solo exhibition “Image, title, intermediate space” in Careof DOCVA, in Milan and in group exhibitions, such as: “Different Pulses” curated

by Eva Comuzzi - Festival delle Arti Immateriali, Cividale del Friuli, 2013/ “Su di un muro” curated by Vincenzo Simone - Localedue. Fabio Farnè art spaces, Bologna, 2013/ “Invisible Cities Festival - A Cosmography” curated by Denys Zacharopoulos, Thouli Misirloglou - Macedonian Museum of Contemporary Art, Thessaloniki, 2012/ “Coordinate ellittiche” - Careof DOCVA, Milan, 2012/ “Le metafore del risparmio” curated

by Franco Marrocco, Giovanni Iovane - Bocconi University, Milan, 2011. He lives and works in Milan. Βιογραφικό συνεργαζόµενου καλλιτέχνη:

Η Αγγελική Σβορώνου γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας στο εργαστήριο της Ρένας Παπασπύρου. Από το 2002 ως το 2005 πραγµατοποίησε µεταπτυχιακές σπουδές φωτογραφίας στο Λονδίνο στο London College of Communication και στο University of East London µε υποτροφία του Ιδρύµατος Λίλιαν Βουδούρη και του Ιδρύµατος Ωνάση. ‘Εχει πραγµατοποιήσει 3 ατοµικές εκθέσεις στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και έχει συµµετάσχει σε περισσότερες από τριάντα εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στη 13η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου στο Μπάρι, στην 20η Φωτογραφική Συγκυρία/Photobiennale Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Έχει βραβευθεί σε διεθνείς διαγωνισµούς και έργα της υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές και στη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Επίσης έχει συνεργαστεί µε περιοδικά και εφηµερίδες όπως το περιοδικό 4essera, η Athens Voice κ.α. Βio of the collaborating artist:

Angela Svoronou was born in Athens and studied in the Athens School of Fine Arts with professor Rena Papaspyrou. From 2002 to 2005 she continued her postgraduate studies in photography in London, at the London College of Communication and at the University of East London, under scholarships by the Onassis Foundation and the Lilian Voudouris Foundation.

She has had three solo exhibitions in Athens and Thessaloniki and has participated in more than thirty exhibitions in Greece and abroad, such as the XIII Biennial of Young Artists of Europe and the Mediterranean in Puglia-Bari, Italy, the 20th International Photography Meeting/

FINAL CATALOG copy 6.indd 89

Photobiennale in Thessaloniki and at the Thessaloniki Museum of Photography. She has been awarded prizes in international contests and her works can be found in private collections and in the collection of the Thessaloniki Museum of Photography. She has worked on commission for various magazines and newspapers, such 4essera, Athens Voice etc.

Η Αναστασία Μηνά (γεν. το 1986 στη Κύπρο) δουλεύει κυρίως µε ζωγραφική και χαρακτική. Παρακολούθησε µαθήµατα στο Τµήµα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του Τ.Ε.Ι Αθηνών (2004-05). Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών (8ο Εργαστήριο Ζωγραφικής Τ. Χριστάκη), απ’ όπου αποφοίτησε µε άριστα το 2010. Το 2009 µε υποτροφία Erasmus του Ιδρύµατος Κρατικών Υποτροφιών Ελλάδος παρακολούθησε για ένα εξάµηνο µαθήµατα του Μεταπτυχιακού προγράµµατος Ζωγραφικής του Τµήµατος Πλαστικών Τεχνών του Université Paris 8 στο Παρίσι. Από το 2012 παρακολουθεί το Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Χαρακτικής, στο Royal College of Art στο Λονδίνο, µε υποτροφία του Ιδρύµατος Λεβέντη. Έχει συµµετάσχει σε πολλές οµαδικές εκθέσεις σε Κύπρο, Ελλάδα και Ηνωµένο Βασίλειο, µεταξύ των οποίων ART ATHINA 2011, Drawing Stories II,Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα (Αθήνα 2011), CAMP-Back to Athens 2013, IN-visible& React, Cafe Gallery Projects (Λονδίνο 2013), RCA SECRET, Dyson Gallery (Λονδίνο 2013), Notes to Self Thinking aloud and making moves, Dyson Gallery, RCA (Λονδίνο 2013). Ζει και εργάζεται στη Πάφο και το Λονδίνο.

89

Anastasia Mina (b. in 1986 in Pafos, Cyprus) works predominantly in the medium of Drawing and Printmaking. Mina attended the BA in Conservation of Antiquities and Works of Art at the Technological Educational Institute of Athens (2004-05). In 2010 she graduated from the Painting department of the Athens School of Fine Arts (8th Painting Laboratory T. Christakis) with a distinction. In 2009 she attended for a semester the classes of the Painting Postgraduate Studies Programme at the Department of Plastic Arts at Université Paris 8, Paris, France, in the framework of an Erasmus scholarship granted by the State Scholarships Foundation (IKY). She is currently attending a MA in Printmaking at Royal College of Art in London under a scholarship granted by the A.G Leventis Foundation.

9/5/13 4:10:56 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

She has participated in many group exhibitions in Greece, Cyprus and the U.K , including ART ATHINA 2011, Drawing Stories II at Ileana Tounta Contemporary Art Centre (Athens 2011), CAMP-Back to Athens 2013, IN-visible& React, Cafe Gallery Projects (London 2013), RCA SECRET, Dyson Gallery (London 2013),Notes to Self Thinking aloud and making moves, Dyson Gallery, RCA (London 2013). She lives and works in Pafos and London.

Η Μυρτώ Ξανθοπούλου γεννήθηκε στο Ελσίνκι το 1981. Σπούδασε στο Γ’ εργαστήριο ζωγραφικής της ΑΣΚΤ µε καθηγητή τον Μάριο Σπηλιόπουλο. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

90

Η Μαρία Οικονοµοπούλου (γεν. 1961, Καλαµάτα) ζει και εργάζεται στο Ρόττερνταµ της Ολλανδίας από το 1985, όπου σπούδασε γλυπτική µε ειδίκευση τον δηµόσιο χώρο, στην Ακαδηµία Willem de Kooning (1988 - 1991). Στην δουλειά της θέτει ερωτήµατα για τις δυνατότητες ισσοροπίας µεταξύ ατοµικής και συλλογικής συνείδησης στις µέρες µας. Έχει πραγµατοποιήσει έργα για τον δηµόσιο χώρο της Ολλανδίας, όπως το “Temporary / Timeless” (Amsterdam 2013) και “Water Speaking” (Wilnis 2009) και έχει παρουσιάσει την δουλειά της σε ατοµικές εκθέσεις στο Rotterdam και στην Αθήνα. Συµµετείχε σε οµαδικές εκθέσεις στο Βέλγιο, Ολλανδία, Ελλάδα, Μεξικό, Ισπανία, Τουρκία, Ρωσία, Νορβηγία, Αργεντινή και Κύπρο. Από το 2001 αναπτύσσει εικαστικές παρεµβάσεις, όπως το “Growing Interests” (Aθήνα 2009), “Spaces Between Us” (Μαδρίτη 2004), και το “Offer for Friends” (Ρόττερνταµ/Αθήνα 2003), µέσα απο τις οποίες διερευνά την λειτουργία αυτόνοµων, εύθραυστων έργων στον δηµόσιο χώρο. www.mariaikonomopoulou.com Βio of the collaborating artist:

Maria Ikonomopoulou (b.1961, Kalamata) lives and works in Rotterdam, the Netherlands since 1985. This is where she studied sculpture with specialisation in public spaces at Willem de Kooning Academy (1988 - 1991). Her work raises questions about the possibility of finding the balance between individual and collective conscience in today’s era. She has produced works for the public space of the Netherlands such as “Temporary / Timeless” (Amsterdam 2013) and “Water Speaking” (Wilnis 2009) and she has exhibited in solo exhibitions in Rotterdam and Athens. She has participated in group exhibitions in Belgium, the Netherlands, Greece, Mexico, Spain, Turkey, Russia, Norway, Argentina and Cyprus. Since 2001 she has been developing visual interventions such as “Growing Interests” (Athens 2009), “Spaces Between Us” (Madrid 2004) and “Offer for Friends” (Rotterdam/Athens 2003), through which she explores the function of autonomous, fragile works in public spaces. www.mariaikonomopoulou.com

FINAL CATALOG copy 6.indd 90

Myrto Xanthopoulou was born in Helsinki in 1981. She studied at the Athens School of Fine Arts. She lives and works in Athens. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Η Ντόρα Οικονόµου έχει παρουσιάσει τρεις ατοµικές εκθέσεις στην Αθήνα (Πολύ Κοντά Στην Πηγή Της Παραγωγής 2011, Δεκαπενταύγουστος 2007, Η Χαµένη Τιµή Της Ντόρας Οικονόµου 2005). Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιλεκτικά: LUSTLANDS AT Family Business, NY (2013).

A Talent For Trouble, Gazon Rouze (2012).

Monodrome: Athens Biennial 3, Remap 3, Αθήνα, Greek art, Sem-Art, Μονακό (2011).

Cabinets of Miracles, Zone D, Αθήνα (2010).

Heaven: Athens Biennial 2, Strutture Precarie, San Vito al Tagliamento (Ιταλία) (2009). Point of Origin, Artspace Visual Arts Centre, Σίδνεϊ, Women Only, έργα από τη συλλογή Λεωνίδα Μπέλτσιου (Αµφιλοχία) (2008), Σε Ενεστώτα Χρόνο, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα, Part Time Punks, DESTE, Αθήνα (2007).

What Remains is Future, Πάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, Art Fab ‘Women in Europe’, Saint Tropez, Prospective Sites, Billboard project, Βιέννη, New Acquisitions, Intercontinental, συλλογή Δάκη Ιοάννου, Αθήνα (2006), 4ο Βραβείο ΔΕΣΤΕ, Αθήνα (2005). So much...so great..., Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Λάρισα (2004). Από το 2009 συνεργάζεται µε την θεατρική οµάδα Nova Melancholia. Μαζί έχουν παρουσιάσει δύο πρωτότυπες παραγωγές στο Φεστιβάλ Αθηνών, Πρώτος Στοχασµός (2011) και Habemus Papam, Walter (2009). Βio of the collaborating artist:

Dora Economou has presented three solo shows in Athens (By The Spring Of Production 2011, Dekapedaugustos 2007, The Lost State Of Grace 2005) and participated in group shows nationally and internationally. Selectively: LUSTLANDS AT Family Business, NY (2013). A Talent For Trouble, Gazon Rouze (2012). Monodrome: Athens Biennial 3, Remap 3, Greek art, SemArt, Monaco (2011). Cabinets of Miracles, Zone D, Athens (2010). Heaven: Athens Biennial 2, Strutture Precarie, San Vito al Tagliamento

9/5/13 4:10:56 PM

(Italy) (2009). Point of Origin, Artspace Visual Arts Centre, Sydney, Women Only, works from the Beltsios collection (Greece) (2008), In Present Tense, Young Greek Artists, National Museum of Contemporary Art, Athens, Part Time Punks, DESTE Foundation, Athens (2007).

What Remains is Future, Patras Cultural Capital of Europe, Art Fab ‘Women in Europe’, Saint Tropez, Prospective Sites, Billboard project, Vienna, New Acquisitions, Intercontinental, Dakis Ioannou collection, Athens (2006), 4th Deste Foundation Prize, Deste Foundation, Athens (2005). So much...so great..., Larissa Contemporary Art Center (2004). Since 2009, she collaborates with the performance group Nova Melancholia. Together, they have presented two original works at the Athens Festival: First Meditation (2011) and Habemus Papam, Walter (2009).

Η Στέλλα Ουζουνίδου (γεν. 1987, Θεσσαλονίκη) είναι κάτοχος BA στις Καλές Τέχνες (Σχέδιο) από το Camberwell College of Arts και ΜΑ στην Επικοινωνία µέσω Γραφικού Σχεδίου από το Chelsea College of Art and Design. Η Στέλλα έχει αναπτύξει µία τεχνική που εξερευνά την έννοια της δηµόσιας και της ιδιωτικής σφαίρας. Το έργο της αποτελεί µία απόπειρα εκ νέου αξιολόγησης των προϊόντων των πολιτισµικών απορριµµάτων συλλέγοντας, αρχειοθετώντας και µαζεύοντας πράγµατα. Στο έργο της επεµβαίνει πάντα µε κάποιο τρόπο η µνήµη, την οποία αντιµετωπίζει ως εγγενές φαινόµενο της καθηµερινότητας. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη και το Λονδίνο.

Stella Ouzounidou (b. 1987 in Thessaloniki, Greece) holds a BA in Fine Art (Drawing) from Camberwell College of Arts and an MA in Graphic Design Communication from Chelsea College of Art and Design. Stella has developed a practice that explores the notion of public and private. Her work is an attempt to re-assess the products of our cultural waste by collecting, archiving and gathering things. Memory is somehow always intertwined with her work and she deals with it as an inseparable phenomenon of our everyday life. She lives and works between Thessaloniki and London. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

H Ελένη Καµµά γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ζωγραφική στην A.Σ.Κ.Τ. της Αθήνας και στο Chelsea College of Art & Design,

FINAL CATALOG copy 6.indd 91

Λονδίνο. Μεταξύ του 2008 και του 2010 ήταν ερευνήτρια στη Jan Van Eyck Academie, Μάαστριχτ, µε υποτροφία του Ολλανδικού κράτους. Ζει κι εργάζεται στο Μάαστριχτ και στις Βρυξέλλες, όπου συµµετείχε στο WIELS Artist-In-Residency Program για το έτος 2010. Η Καµµά έλαβε το Preis für Junge Kunst / Prijs voor Jonge Kunst / Prix de l’Art Jeune από την NAK Neuer Aachener Kunstverein το 2012. Επιλεγµένες ατοµικές εκθέσεις P Like Politics, P Like Parrots, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2013) και Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα (2012), From Bank to Bank on a gradual slope, Villa Romana, Φλωρεντία (2012), Enlever et Entretenir IΙ, WIELS, Βρυξέλλες (2011). Έργα της έχουν συµπεριληφθεί σε οµαδικές εκθέσεις όπως On Dilettantism, ACC Weimar και Halle 14, Λειψία (2012), Found in Translation, Chapter L, Casino Luxembourg, Λουξεµβούργο, Botanies of Desire, SALT Beyoglu, Κωνσταντινούπολη, Animacall-The Animation project, Κ.Μ.Σ.Τ, Θεσσαλονίκη (2011), Weaving In and Out, No Longer Empty/ Tapestry, Νέα Υόρκη, Εικαστικοί Διάλογοι, Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών Ιδρύµατος Ωνάση (2010), Διευρυµένες οικολογίες, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2009), Chanting Baldessari, Μουσείο Bonnefanten, Μάαστριχτ, 1η Διεθνής Μπιενάλε Νέων Μόσχας, Μόσχα (2008), Σε χρόνο Ενεστώτα. Νέοι Έλληνες καλλιτέχνες, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα 10η Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης, Κωνσταντινούπολη, 5ο Βραβείο ΔΕΣΤΕ, Ίδρυµα ΔΕΣΤΕ, Αθήνα (2007).

91

Βio of the collaborating artist:

Eleni Kamma was born in Athens. She studied Painting at the Athens School of Fine Arts and in Chelsea College of Art & Design, London.

Between 2008 and 2010, she was working as a researcher in Jan Van Eyck Academie, Maastricht, under a scholarship by the Dutch State. She lives and works in Maastricht and Brussels, where she took part in WIELS ArtistIn-Residency Program for 2010. Kamma was awarded the Preis für Junge Kunst / Prijs voor Jonge Kunst / Prix de l’Art Jeune by NAK Neuer Aachener Kunstverein in 2012. Selected solo exhibitions P Like Politics, P Like Parrots, Macedonian Museum of Contemporary Art, Thessaloniki (2013) and Alex Mylonas Museum, Athens (2012), From Bank to Bank on a gradual slope, Villa Romana, Florence (2012), Enlever et Entretenir IΙ, WIELS, Brussels (2011). Her work has been included in group exhibitions, such as On Dilettantism, ACC Weimar and Halle 14, Leipzig (2012), Found in Translation, Chapter L, Casino Luxembourg, Luxembourg, Botanies of Desire, SALT Beyoglu, Istanbul, AnimacallThe Animation project, State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki (2011), Weaving

9/5/13 4:10:57 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

In and Out, No Longer Empty/Tapestry, New York, Visual Art Dialogues (Εικαστικοί Διάλογοι), House of Letters and Arts of Onasis Foundation (2010), Expanded ecologies (Διευρυµένες οικολογίες), National Museum of Contemporary Art, Athens (2009), Chanting Baldessari, Bonnefanten Museum, Maastricht, 1st Moscow International Biennale for Young Art, Moscow (2008), In present tense (Σε χρόνο Ενεστώτα), Young Greek Artist, National Museum of Contemporary Art, Athens, 10th Istanbul Biennale, Istanbul, 5th DESTE Prize, DESTE Foundation, Athens (2007).

í

92

Ο Emmanuele Panzarini γεννήθηκε το 1984 στην Πάντοβα της Ιταλίας. Το 2006 αποφοίτησε από το Πανεπιστήµιο της Πάντοβα (DAMS - Discipline of the Arts, Music and Entertainment). Το 2007 κέρδισε υποτροφία Erasmus και ταξίδεψε στο Μπιλµπάο στην Ισπανία όπου παρακολούθησε πανεπιστηµιακά µαθήµατα λογοτεχνίας και επικοινωνίας στο Universidad del País Vasco. Το 2009 αποφοίτησε από το τµήµα Performing Arts and Multimedia Production στην Πάντοβα.

Emmanuele Panzarini was born in 1984 in Padua, Italy. In 2006 he graduated from the University of Padua (DAMS - Discipline of the Arts, Music and Entertainment). In 2007, he won an Erasmus scholarship and traveled to Bilbao, Spain, where he attended a degree course in Licenciatura en Comunicacion Audiovisual at the Universidad del País Vasco. In 2009 he graduated from the department of Performing Arts and Multimedia Production in Padua.

Βασίλης Παπαγεωργίου (γεν. 1991, Αθήνα). Ασχολείται κυρίως µε το σχέδιο αλλά και µε γλυπτά και εγκαταστάσεις. Ο Βασίλης Παπαγεωργίου σπουδάζει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας µε καθηγητές τους Μάριο Σπηλιόπουλο και τον Παντελή Χανδρή (2009 - µέχρι σήµερα). Επίσης στα πλαίσια του προγράµµατος Erasmus έχει φοιτήσει και στην Willem de Kooning Academie στο Rotterdam της Ολλανδίας (Erasmus, 2012-2013).

FINAL CATALOG copy 6.indd 92

Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις και workshops, µεταξύ των οποίων και The Visit Exhibition στην WDKA, Rotterdam, Ολλανδία (2013), Art Athina, Athens, Greece (GPO 2013), ‘Οι GPO παρουσιάζουν τους Αστρικούς Ταξιδιώτες’, στο Art Factory, Αθήνα (GPO 2012), Τέχνη στις Βιτρίνες, Αθήνα (2011), καθώς και στο In Situ Workshop in Den Haan, στο Βέλγιο σε συνεργασία µε το in Situ department της Kooningrlyke Academie voor Schone Kunsten Van Antwerpen (Artesis) (2012). Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και είναι µέλος των οµάδων GPO και Real Estate.

Vasilis Papageorgiou (b. 1991, Athens, Greece). He primarily works with drawing, but he also makes sculptures and installations.

Papageorgiou studies in the Athens School of Fine Arts, under the supervision of Professors Marios Spiliopoulos and Pantelis Chandris (2009- to date). He has also studied in Willem de Kooning Academie in Rotterdam, Netherlands (Erasmus programme 2012-2013).

He has participated in various group exhibitions and workshops, such us The Visit Exhibition in WDKA, Rotterdam, Netherlands (2013), Art Athina, Athens, Greece (GPO 2013), ‘GPO present the Astro Travelers’ in Art Factory, Athens, Greece (GPO, 2012), Art in the Windows project, Athens, Greece (2011) and In Situ Workshop in Den Haan, Belgium in association with In Situ department of Kooningrlyke Academie voor Schone Kunsten Van Antwerpen (Artesis) (2012).

He lives and works in Athens, Greece and is a member of GPO and Real Estate. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη

Ο Νίκος Παπαδηµητρίου γεννήθηκε στη Χίο το 1971. Σπούδασε Ζωγραφική και Χαρακτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και απέκτησε Μaster Οπτικής επικοινωνίας στο Kent Institute of Art & Design της Αγγλίας. Επίσης φοίτησε µε υποτροφία Erasmus στο Edinburgh College of Art. Έχει στο βιογραφικό του 11 ατοµικές εκθέσεις και έχει πάρει µέρος σε πολλές οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συµµετάσχει στις Biennale Serajevo, Prague, Tel Aviv, και Instanbul. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, στη Δηµοτική Πινακοθήκη Χίου, και στην Αθήνα στα ξενοδοχεία 21, periscope και Intercontinental. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Βio of the collaborating artist:

Nikos Papadimitriou was born in Chios in 1971.

He studied Painting and Engraving in the Athens School of Fine Arts and he holds a MA in Visual Communication from Kent Institute of Art & Design. He also studied in Edinburgh College of

9/5/13 4:10:58 PM

Art under an Erasmus scholarship. He has hold 11 solo exhibitions and he has taken part in numerous group exhibitions in Greece and abroad.

He has taken part in Serajevo, Prague, Tel Aviv and Istanbul Biennale. His work can be found in private collections, in the Municipal Gallery of Chios and in various hotels such as 21, periscope and Intercontinental Hotel in Athens. He lives and works in Athens.

σε τρεις µεγάλες εκθέσεις µε τίτλο ArtMart, βασισµένες στο µοντέλο της Cheap Art. Στην έκθεση συµµετείχαν πάνω από 200 καλλιτέχνης από όλη την Ευρώπη. Στο διάστηµα 2009-2010 σε συνεργασία µε τους Γιώργο Γεωργακόπουλο και Christian Rupp οργάνωσε δύο εκθέσεις στο The Art Foundation στην Αθήνα µε επιλογές µοντέρνων Αυστριακών καλλιτεχνών. Στο διάστηµα 2010-2011 η Cheap Art συνεργάστηκε µε τη γκαλερί Penintaplinena στη Λεµεσό σε δύο µεγάλες εκθέσεις. Το 2011 ίδρυσε το CAMP (Contemporary Art Meeting Point) έναν µη κερδοσκοπικό καλλιτεχνικό οργανισµό µε τη Φωτεινή Καπίρη και το Γιώργο Γεωργακόπουλο. Βio of the collaborating artist:

Ο Νίκος Σταθόπουλος γεννήθηκε το 1974 στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Ασχολείται κυρίως µε τη γλυπτική και τη ζωγραφική, περιλαµβάνει ωστόσο στη δουλειά του performance και βιντεο-αρτ. Σπουδάζει στην Ανώτατη σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το 2010 βραβεύτηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος για τη συµµετοχή του στο πρόγραµµα «Εικαστική παρέµβαση µε ζωγραφική στο κέντρο της Αθήνας». Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Nikos Stathopoulos was born in 1974 in Zürich, Switzerland. He works predominantly in the medium of painting and sculpture, while also incorporating performance and video art. He is currently studying at the Athens School of Fine Arts. He has participated in several group exhibitions in Greece and has been awarded by the Ministry of Environment for his participation in the program “An artistic intervention with painting in the center of Athens”. His works form part of private collections in Greece. He currently lives and works in Athens.

Dimitris Georgakopoulos was born in 1966 in Athens and studied at the School of Fine Arts in Athens (1985 - 1990). He has exhibited in galleries in Athens and Thessaloniki as a visual artist. In 1995 he establishes CHEAP ART, a non profit cultural organization along with George Georgakopoulos. As directors of Cheap Art gallery they organize and curate a series of exhibitions and create a large network of contemporary artists and curators. Since 2001 Cheap Art collaborates with ART ATHINA Art Fair.

During 2007-2009 Cheap Art collaborates with Kuenstlerhaus in Vienna in three large scale exhibitions called ArtMart based on the Cheap Art model with more than 200 artist all over Europe.

In 2009-2010 along with Georg Georgakopoulos and Christian Rupp they organize two exhibitions in The Art Foundation in Athens with a selection of contemporary Austrian artists. In 2010-201 Cheap Art collaborates with Penintaplinena Gallery in Lemessol in two large scale exhibitions. In 2011 he establishes CAMP (Contemporary Art Meeting Point), a nonprofit cultural organization along with Fotini Kapiri and George Georgakopoulos.

93

Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Ο Δηµήτρης Γεωργακόπουλος γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα και σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1985-1990). Ως εικαστικό καλλιτέχνης, έχει εκθέσει έργα του σε γκαλερί της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Το 1995 ίδρυσε µε το Γιώργο Γεωργακόπουλο την CHEAP ART, ένα µη κερδοσκοπικό καλλιτεχνικό οργανισµό. Ως διευθυντές της γκαλερί Cheap Art οργανώνουν και επιµελούνται σειρές εκθέσεων και δηµιουργούν ένα ευρύ δίκτυο σύγχρονων καλλιτεχνών και επιµελητών. Από το 2001 η Cheap Art συνεργάζεται µε τη διεθνή συνάντηση µοντέρνας τέχνης, ART ATHINA Art Fair. Στο διάστηµα 2007-2009 η Cheap Art συνεργάστηκε µε το Kuenstlerhaus στη Βιέννη

FINAL CATALOG copy 6.indd 93

Η Νανά Σεφερλή (γεν. 1989, Αθήνα) ασχολείται συχνά µε ιστορικά θέµατα, εστιάζοντας κυρίως στη ζωγραφική και στη σχέση της µε την τρέχουσα καλλιτεχνική δηµιουργία. Σπούδασε Εικαστικές Τέχνες στο Πανεπιστήµιο των Ιωαννίνων και πρόκειται να ξεκινήσει το µεταπτυχιακό της στο Quimper School of Fine Art στη Γαλλία το 2013. Έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις στη Θεσσαλονίκη, στα Ιωάννινα και στο Quimper και πρόσφατα επιµελήθηκε την ατοµική έκθεση του Yoan Sorin

9/5/13 4:10:59 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

‘Chaos Suspendu’ για την Γκαλερί Artem στη Γαλλία. Ζει και εργάζεται στο Quimper.

Seferli Nana (b. 1989 in Athens, Greece) often deals with to historical themes, with a distinct focus on painting and its relevance in current artistic practice. She studied Visual Arts at the University of Ioannina and she is about to start a Masters degree at the Quimper School of Fine Art in France in 2013. She has participated in group exhibitions in Thessaloniki, Ioannina and Quimper and recently curated the solo exhibition of Yoan Sorin ‘Chaos Suspendu’ for Gallery Artem in France. She lives and works in Quimper. Βιογραφικό σηµείωµα συνεργαζόµενου καλλιτέχνη:

94

Μαρία Κόντη Εικαστικός. Πτυχίο Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, Αθήνα. Master of Fine Arts, Central Saint Martins, Λονδίνο. Επιλεκτικά µερικές από τις εκθέσεις που συµµετείχε: το 2007 παρουσίασε την ατοµική της έκθεση στη γκαλερί Vamiali’s, το 2008 πήρε µέρος στην έκθεση Common View στο Εθνικό Θέατρο, την ίδια χρονιά συµµετείχε στην έκθεση Και Τώρα; (Εικαστικό Πανόραµα στην Ελλάδα 3) στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, το 2009 συµµετείχε στην έκθεση Διευρυµένες Οικολογίες του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Το 2010 εκδόθηκε το βιβλίο της µε τίτλο «Εννέα» και το 2013 το δεύτερο βιβλίο της µε τίτλο «Δεν», εκδόσεις cubeart. Το Σεπτέµβριο του 2013 θα συµµετέχει στη Biennale της Αθήνας. Βio of the collaborating artist:

Maria Konti Visual artist. Athens School of Fine Arts Graduate. Some of the exhibitions in which she participated include: 2007 - She presented her solo exhibition in Gallery Vamiali’s; 2008 - She took part in the exhibition Common View at the National Theatre; in the same year, she participated in the exhibition And Now What? (Και Τώρα;) (Visual Arts in Greece 3) at the State Museum of Contemporary Art, Thessaloniki; 2009 - She participated in the exhibition Expanded Ecologies (Διευρυµένες Οικολογίες) at the National Museum of Contemporary Art; 2010 - Her first book - Nine (Εννέα) - was published; 2013 - Her second book - Not (Δεν) - was published. In September 2013, she will participate in Athens Biennale.

Ο Κώστας Τζηµούλης (γεν. 1974, Θεσσαλονίκη) δουλεύει κυρίως µε εγκαταστάσεις, φωτογραφία, βίντεο και περφόρµανς. Απόφοιτος των µεταπτυχιακών προγραµµάτων Dutch Art Institute(DAI, 2011) και MA in Art and Media Practice, Westminster University (2003) µε υποτροφίες του Ιδρύµατος Μιχελή (2009) και του ΙΚΥ (2002-2003) αντίστοιχα. Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (2005), όπου σπούδασε γλυπτική, µε Άριστα και έλαβε το Βραβείο της Eurobank (2005). Έχει πραγµατοποιήσει ατοµικές εκθέσεις στην Gallery of Contemporary Art of Pancevo (2007) στο Βελιγράδι, Σερβία, στην γκαλερί Artis Causa (2008) στην Θεσσαλονίκη, στο Niewe Vide (2010) στο Χάαρλεµ της Ολλανδίας και έχει συµµετάσχει σε οµαδικές εκθέσεις, σεµινάρια και residencies στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Kostas Tzimoulis (b. 1974 in Thessaloniki, Greece) works mainly with installations, photography, videos and performance. He holds a MFA in Fine Arts from the Dutch Art Institute (DAI, 2011) and a MA in Art and Media Practice from the University of Westminster (2003). For his Masters he received scholarships from Micheli Foundation (2009) and IKY (State Scholarships Foundation) (2002-2003) respectively. He graduated from the Athens School of Fine Arts where he completed a BA in Sculpture in 2005 with First Class Honours and received the Eurobank Prize (2005). He has presented his work in solo exhibitions at the Gallery of Contemporary Art of Pancevo (2007) Belgrade, Serbia, at Artis Causa Gallery (2008), Thessaloniki, at Niewe Vide (2010) Haarlem, The Netherlands and has participated in group exhibitions in Greece and abroad. He has also participated in several projects, workshops and residencies. He lives and works in Athens. Βιογραφικό Σηµείωµα Συνεργαζόµενου Καλλιτέχνη:

Ο Δηµήτρης Ντοκατζής γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζεί και εργάζεται. Σπούδασε Καλές Τέχνες στο Byam Shaw School of Art στο Λονδίνο και κινηµατογράφο στο The London International Film School από το 1978 έως το 1984. Είναι ένας multimedia καλλιτέχνης του οποίου η δουλειά εκτείνεται στο χώρο της γλυπτικής, της φωτογραφίας, του film / video και του internet. Επίσης, είναι ένα από τα ιδρυτικά µέλη της οµάδας PERSONAL CINEMA.

FINAL CATALOG copy 6.indd 94

9/5/13 4:10:59 PM

Μεταξύ του 1989 και 1997 το ενδιαφέρον του ήταν επικεντρωµένο στην παραγωγή έργων που ασκούσαν κριτική στο αστικό περιβάλλον µέσα από µινιµαλιστικές κατασκευές και εγκαταστάσεις, επηρεασµένες από την αρχιτεκτονική και το design. Ενώ από το 1997 µέχρι σήµερα έχει επιµεληθεί και οργανώσει ατοµικά και οµαδικά projects που έχουν υλοποιηθεί στο φυσικό χώρο, αλλά και στο διαδίκτυο µε θέµατα πολιτικοκοινωνικού περιεχοµένου. Έργα του βρίσκονται σε δηµόσιες και ιδιωτικές συλλογές µεταξύ των οποίων περιλαµβάνονται το Μακεδονικό Μουσείο, η Συλλογή Πιερίδη και το ΔΕΣΤΕ. Τα τελευταία τρία χρόνια έχει εκθέσει στην γκαλερί The Apartment και στο Freud Museum στο Λονδίνο. Βio of the collaborating artist:

Dimitris Ntokatzis was born in Athens where he lives and works. He studied Fine Arts at Byam Shaw School of Art, London and Film at The London International Film School from 1978 to 1984.

He is a multimedia artist whose work expands in the field of sculpture, photography, film/video and internet. He is also one of the co-founders of PESONAL CINEMA group.

In the time period between 1989 and 1997 his interest focused on the production of works that criticized the urban environment through minimalistic constructions and installations, affected by architecture and design. Since 1997 until today he has curated and organized solo and group projects implemented both in the natural space and on the internet focusing on socio-political topics. Some of his works figure among state and private collections, including among others the Macedonian Museum, Pieridis Collection and DESTE Foundation of Contemporary Art.

95

In the past three years he has exhibited his works at The Apartment Gallery and Freud Museum, London.

FINAL CATALOG copy 6.indd 95

9/5/13 4:11:00 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

96

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 96

9/5/13 4:11:00 PM

ACTION FIELD KODRA 2013 THE AESTHETIC OF THE SMALL ACT

97

Επιµελήτρια

Adela Demetja Curator

Adela Demetja

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 97

9/5/13 4:11:00 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Η αισθητική της µικρής πράξης «Η τέχνη είναι τέχνη µόνο όταν είναι κάτι άλλο και όχι τέχνη»: σηµαίνει ότι πρόκειται για έναν τοµέα που µπορεί αφ’ ενός να αποµακρύνεται από την πολιτική και αφ’ ετέρου να διατηρεί ταυτόχρονα την εγγενή πολιτική του διάσταση µιας και περιέχει την υπόσχεση ενός καλύτερου κόσµου”. (Jacques Rancière) Η έκθεση «Η αισθητική της µικρής πράξης» είναι µία έκθεση που συγκεντρώνει έργα από καλλιτέχνες στρατευµένους στα κοινωνικά και πολιτικά θέµατα που θεωρούν σηµαντικά και τις πραγµατικότητες που βιώνουν.

98

Με την κοινωνική στροφή που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1990, η καλλιτεχνική πρακτική µετατοπίστηκε από τη δηµιουργία ενός τελειωµένου καλλιτεχνικού αντικειµένου στη δηµιουργία του αποκαλούµενου ανοικτού καλλιτεχνικού project. Στο Artificial Hells, η Claire Bishop αναλύει την κοινωνική στροφή στην τέχνη, η οποία εκδηλώνεται µέσω κοινωνικά στρατευµένων ή συµµετοχικών, κατά τη Bishop, καλλιτεχνικών αποφάσεων. Κατά τη Bishop, η σηµερινή κοινωνικά στρατευµένη και συµµετοχική τέχνη αναδεικνύεται ως διαδικασία και όχι ως εικόνα ή αντικείµενο που προσπαθεί να προσδώσει αξία σε κάτι που δεν είναι ορατό, όπως για παράδειγµα η δυναµική µιας οµάδας, µια κοινωνική κατάσταση, η αυξηµένη ευαισθητοποίηση. Εκδηλώνεται µε διάφορες µορφές: εργαστήρια, συναντήσεις, αυτόνοµα δηµοσιευόµενες εφηµερίδες, διαδηλώσεις, online πλατφόρµες, ατελείωτες φωτογραφίες και τεκµηριώσεις. Όπως παρατηρεί η Bishop, ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα των εν λόγω κοινωνικά στρατευµένων καλλιτεχνικών project είναι η σχέση άρνησης µε την αισθητική. Στο πλαίσιο του διαλόγου για τα κοινωνικά προβλήµατα και ενίοτε της ενδυνάµωσης της συµµετοχής και της µη διάκρισης, τα εν λόγω κοινωνικά στρατευµένα project θεωρούνται όλα ως εξίσου σηµαντικές καλλιτεχνικές χειρονοµίες, εφόσον η κάθε µία ξεχωριστά διαδραµατίζει βασικό ρόλο στην αποκατάσταση του κοινωνικού δεσµού. Πέρα από την κοινωνική λειτουργία, η Bishop θεωρεί ότι είναι σηµαντική η κριτική συζήτηση και ανάλυση αυτών των έργων ως τέχνη, εφόσον αυτό είναι το θεσµικό πεδίο στο οποίο κινούνται.

FINAL CATALOG copy 6.indd 98

Κατά τη Bishop, η τέχνη πρέπει να παραµένει αυτόνοµη προκειµένου να ξεκινήσει ή να αρχειοθετήσει ένα µοντέλο κοινωνικής αλλαγής. Στην ανάλυσή της για τη συµµετοχική και κοινωνικά στρατευµένη τέχνη, αναφέρεται στη διατύπωση του Jacques Rancière σχετικά µε την αυτονοµία της τέχνης και σε αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «τα αισθητικά καθεστώτα της τέχνης», τα οποία χαρακτηρίζονται από την ένταση και τη σύγχυση που υπάρχει µεταξύ της «αυτονοµίας (της επιθυµίας να είναι η τέχνη αποµακρυσµένη από σχέσεις µέσων - σκοπών) και της ετερονοµίας (του θαµπώµατος δηλαδή της τέχνης και της ζωής)». Κατά το Rancière, αυτή η σύγκρουση µπορεί να δηµιουργήσει στοιχεία «ικανά να εκφραστούν µε δύο τρόπους: την αναγνωσιµότητα και τη µη αναγνωσιµότητα τους». Η ένταση αυτή είναι απαραίτητη για αυτό που ο ίδιος θεωρεί καλή τέχνη. Ο Rancière ενισχύει το επιχείρηµα του Kant ότι η αισθητική κρίση αναστέλλει την κυριαρχία των θελήσεων µέσω της αιτιολογίας (στην ηθική) και της κατανόησης (στη γνώση). Αυτή η ελευθερία κρίσης που επιτρέπει η αισθητική, δηµιουργεί την πολιτική (κατά το Rancière η διαφωνία είναι η καρδιά της πολιτικής: «µια αντιπαράθεση για το τί είναι δεδοµένο και το πλαίσιο εντός του οποίου αισθανόµαστε ότι κάτι είναι δεδοµένο»1), ως αποτέλεσµα της αντιφατικής αισθητικής εµπειρίας, προκύπτουν ερωτήµατα για τον τρόπο οργάνωσης του κόσµου, δηµιουργώντας πιθανότητες αλλαγής και ανακατανοµής του ίδιου κόσµου2. Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Bishop έρχεται µετά τον Rancière να καταδείξει ότι η αισθητική και η πολιτική µοιράζονται ένα κοινό σηµείο προβληµατισµού: την κατανοµή και ανταλλαγή ιδεών, δυνατοτήτων και εµπειριών, µια δυνατότητα που ο Rancière ονοµάζει η κατανοµή του λογικού (the distribution of the sensible)3. Στην κοινωνικά στρατευµένη τέχνη, τα ηθικά κριτήρια είναι συχνά πιο σηµαντικά από τα καλλιτεχνικά. Η ηθική χειρονοµία στην τέχνη τείνει εποµένως να συγκαλύψει την πολιτική και την αισθητική. Κατά τους Rancière και Bishop, δεν είναι απαραίτητο να θυσιάζεται η αισθητική στο βωµό της κοινωνικής αλλαγής, επειδή η αισθητική ήδη περιέχει την υπόσχεση της βελτίωσης4. «Η τέχνη είναι τέχνη µόνο όταν είναι κάτι άλλο και όχι τέχνη»: σηµαίνει ότι πρόκειται για έναν τοµέα που µπορεί αφ’ενός να αποµακρύνεται

9/5/13 4:11:01 PM

από την πολιτική και αφ’ετέρου να διατηρεί ταυτόχρονα την εγγενή πολιτική του διάσταση µιας και περιέχει την υπόσχεση ενός καλύτερου κόσµου”. Σε στενή συνάφεια µε το θέµα του φετινού Φεστιβάλ Action Field Kodra, η έκθεση «Η αισθητική της µικρής πράξης» περιλαµβάνει καλλιτεχνικά project που ξεκίνησαν ως µικρές µεµονωµένες πολιτικές και κοινωνικές πράξεις. Η συνάφεια των εν λόγω project και καλλιτεχνικών έργων έγκειται όχι µόνο στον ηθικό και κοινωνικό αντίκτυπο, αλλά και στο ότι λειτουργούν ταυτόχρονα ως αυτόνοµα καλλιτεχνικά έργα µέσα στο αισθητικό σύστηµα. Πολλοί από τους καλλιτέχνες που προέρχονται από χώρες της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης από τη δεκαετία του 1990, παρήγαγαν project και καλλιτεχνικά έργα τα οποία γίνονταν κατανοητά και αξιολογούνταν µόνο από την κοινωνική και πολιτική στράτευσή τους. Συχνά δεν αναλύονταν καν οι αισθητικές αξίες και η σηµασία τους για το θεσµό της τέχνης. Πολλοί καλλιτέχνες δεν επιθυµούν καν να δηµιουργούν τέχνη αλλά να ευαισθητοποιήσουν κοινωνικά και πολιτικά για τα τρέχοντα ζητήµατα.

99

Η παρούσα έκθεση αναδεικνύει τους Karmelo Bermejo, Lana Čmajčanin, Jens Haaning, Flaka Haliti, Armando Lulaj, Att Poomtangon, µε έργα που µεταφράζουν τη µικρή πράξη σε αισθητική εµπειρία.

Adela Demetja Curator

Bishop, Claire: Artificial Hells. Participatory Art and the Politics of Spectatorship, New York, 2012. Σ. 292 2 Ibid. Σ. 27 3 Ibid. Σ. 27 4 Ibid. Σ. 29 5 Bishop µετά το Rancière: Ibid. Σ. 27 1

FINAL CATALOG copy 6.indd 99

9/5/13 4:11:02 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

The aesthetics of the small act “Art is art to the extent that it is something else than art”: that it is a sphere both at one removed from politics and yet always already political because it contains the promise of a better world”. (Jacques Rancière) The aesthetic of the small act, is an exhibition bringing together works from artists engaging with social and political issues important to them and the realities in which they live.

100

With the social turn that occurred starting from the 1990, the artistic practice has shifted from the creation of a finished art object to the creation of the so-called art project with an open end. In Artificial Hells, Claire Bishop analyzes the social turn in art, which is manifested through socially engaged or what Bishop participatory art calls. For Bishop today’s socially and participatory engaged art is emphasized in form of a process instead of a image or object, trying to give a value to what is not visible, like for example a group dynamic, a social situation, a raised consciousness. Manifested in the form of workshops, meetings, self-published newspapers, demonstrations, online platforms, endless photographs and documentations; one of the biggest problems of these socially engaged art projects, is the refusal relationship to the aesthetics as noticed by Bishop. Talking about social problems and sometime fostering inclusion and antidiscrimination, these socially projects are all perceived to be equally important artistic gestures, each playing a key role in repairing the social bond. Regardless to the social function, Bishop argues that it is crucial to discuss and analyze this works critically as art, since this is the institutional field in which they are circulating.

For Bishop art must remain autonomous in order to initiate or archive a model for social change. In her analysis of participatory and social engaged art she refers to Jacques Rancière articulation of the autonomy of art and what he calls “the aesthetic regimes of art”- which consists on the tension and confusion between “autonomy (the desire for art to be at one removed from means-ends relationships) and heteronomy (that is, the blurring of art and life)”. For Rancière this conflict can

FINAL CATALOG copy 6.indd 100

produce elements “capable of speaking twice: from their readability and from their unreadability”, a tension that is necessary for what he considers good art. Rancière reinforces Kant’s argument that an aesthetic judgment suspends the domination of the faculties by reason (in morality) and understanding (in knowledge). This freedom in judgment that the aesthetic enables suggests the politics, (For Rancière dissensus is the core of the politics: “a dispute over what is given and about the frame within which we sense something is given”1), as a result of the controversialist aesthetic experience, questions how the world is organized emerge, opening up possibilities of changing and redistributing the same world2.

In this way Bishop after Rancière points out that aesthetics and politics merge together in their concern for the distribution and sharing out of ideas, abilities and experiences, ability that Rancière calls the distribution of the sensible3.

In socially engaged art, ethical criteria are often more important than artistic criteria; the ethical gesture in art therefore tends to conceal the politics and the aesthetics.

For Rancière and Bishop it is not necessary for aesthetics to be sacrificed for the social change, because the aesthetics already contains the ameliorative promise4.

“Art is art to the extent that it is something else than art”: that it is a sphere both at one removed from politics and yet always already political because it contains the promise of a better world”.

Related to the topic of this years Action Field Kodra Festival, in the exhibition The aesthetics of the small act, will be included art projects that were initiated as small individual political and social actions. This projects and artworks are relevant not only from the ethical and social impact but at the same time they function as an autonomous work of art inside the aesthetical system.

Many of the artists coming from Southeast Europe countries since the 90s, have been producing projects and art works that were understood and valuated only from their social and political engagement. An analysis about the aesthetical values and their importance inside the institute of art, didn’t often take place. While many other artists do not

9/5/13 4:11:02 PM

even want to create art but instead raise social and political awareness in relation to current issues.

This exhibition showcases Karmelo Bermejo, Lana Čmajčanin, Jens Haaning, Flaka Haliti, Armando Lulaj, Att Poomtangon, with works translating the small act into an aesthetic experience.

Adela Demetja Curator

101

Bishop, Claire: Artificial Hells. Participatory Art and the Politics of Spectatorship, New York, 2012. P. 292 Ibid. P. 27 Ibid. P. 27 Ibid. P. 29 Bishop after Rancière: Ibid. P. 27.

FINAL CATALOG copy 6.indd 101

9/5/13 4:11:03 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Flaka Haliti Καλλιτεχνική Aσυλία, εγκατάσταση µικτής τεχνικής, 2012

102

Το πρότζεκτ Καλλιτεχνική Ασυλία 2012 ήταν µέρος ενός ευρύτερου πρότζεκτ, κάτω από την οµπρέλα του Architecture & Critical Spatial Practice (ACSP) υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Markus Miessen στο Städelschule στη Φρανκφούρτη. Το περιεχόµενο του έργου περιστρέφεται γύρω από µια συζήτηση που αφορά την «Ασυλία για τους Διακινούµενους Καλλιτέχνες», ένα εικονικό νοµικό καθεστώς των καλλιτεχνών, ειρωνικά εµπνευσµένο από τη διασυνοριακή κινητικότητα των καλλιτεχνών. Το καθεστώς Καλλιτεχνικής Ασυλίας επιχειρεί να αποτελέσει µια µορφή νοµικής ασυλίας και πολιτικής που καθιερώνεται µεταξύ των κυβερνήσεων ή από τα κράτη-µέλη της Γενικής Διάσκεψης της UNESCO. Διασφαλίζεται έτσι ότι οι καλλιτέχνες έχουν τη δυνατότητα ασφαλούς µετανάστευσης, καθώς τους παρέχεται ειδική θεώρηση (visa) ως µέρος της διεθνούς κινητικότητας των καλλιτεχνών. Η Καλλιτεχνική Ασυλία δεν έχει την ίδια αντιµετώπιση µε τη Διπλωµατική Ασυλία που έχουν οι διπλωµάτες. Στην υλοποίηση του πρότζεκτ συµµετείχε ένα διαφορετικό σύνολο διεθνών ΜΜΕ για τη δηµοσίευση πλαστών ειδήσεων για την ηµέρα της Πρωταπριλιάς, δηλαδή την 1η Απριλίου 2012. Μερικά από τα ΜΜΕ που δηµοσίευσαν τις ειδήσεις στην επίσηµη ιστοσελίδα τους τη συγκεκριµένη ηµεροµηνία ήταν τα εξής: DOMUS Magazine, Miteroi.se, KOSOVO 2.0, Frankfurt Gemeine Zeitung, και Motto Distribution.

FINAL CATALOG copy 6.indd 102

Flaka Haliti Artist Immunity, mixed material installation, 2012 The Artist Immunity project, 2012 was part of a larger project, happening under the umbrella of Architecture & Critical Spatial Practice (ACSP) directed by Prof. Markus Miessen at the Städelschule, Frankfurt.

The content of the work revolves around a discussion concerning the »Immunity for the Migrant Artists,« a fictional legal status of artists, inspired ironically by the cross-border artists mobility.

The Artist Immunity status attempts to be a form of legal immunity and policy that is established between governments or by member states of UNESCO-General Conference. This ensures artists are given safe immigration opportunities by equipping them with a special visa as a part of artist �s transnational mobility. Artist Immunity is not viewed in the same light as Diplomatic Immunity for diplomats.

The realization of the project, involved a different international media house to publish a fake news article on the occasion of April Fools Day ie.

1st April 2012. Part of the media who published the news in their official webpage in the mentioned date was: DOMUS Magazine, Miteroi.se, KOSOVO 2.0, Frankfurt Gemeine Zeitung, and Motto Distribution.

9/5/13 4:11:03 PM

103

FINAL CATALOG copy 6.indd 103

9/5/13 4:11:04 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Lana Čmajčanin 20.000, εγκατάσταση ήχου, µεταβλητές διαστάσεις, Ήχος στο βρόχο, διάρκεια ενός κοµµατιού 5’ 6” x 5, 2012

104

Η Lana Čmajčanin παρατηρεί και γίνεται µάρτυρας. Στο έργο της - 20.000 - προσεγγίζει το πρόβληµα των βιασµών σε συνθήκες πολέµου και το πρόβληµα της κοινωνικής άγνοιας και της κοινωνικής περιθωριοποίησης των γυναικών που επιβίωσαν από το βιασµό. Τα αναλόγια που εκθέτει αναπαράγουν µια θλιβερή µελωδία µε δυαδικές νότες που µετρούν από το ένα έως το είκοσι χιλιάδες, ένας αριθµός που δεν τελειώνει αλλά παραµένει αόριστος τόσο αόριστος όσο και η σιωπή. Αφιερώνει το έργο της σε όλες τις γυναίκες που βγήκαν και µίλησαν, αλλά µιλάει εκ µέρους εκείνων που δεν µπορούν να το κάνουν. Η φωνή αυτών που επιβίωσαν γίνεται η φωνή εκείνων που σιώπησαν. Η Lana καταγγέλλει την ασυνέπεια των θεσµών της δικαιοσύνης και την αδυναµία διεκδίκησης επανόρθωσης, εκφράζοντας παράλληλα τον προβληµατισµό της για το κατά πόσο υπάρχει ικανοποιητική επανόρθωση έπειτα από ένα βιασµό.

Lana Čmajčanin 20.000, sound installation, dimensions variable, sound in the loop duration of one track 4’ 6” x 5, 2012 Lana Čmajčanin observes and witnesses. In her work - 20.000, she addresses the problem of war rape and the problem of social ignorance and social marginalisation of women who survived rape.

Music-stands she exhibits bring a sad melody to binary notes, which count one to twenty thousand, a number which does not end but stays rather indefinite - as indefinite as the silence is.

She dedicates her work to all the women who spoke out, but speaks for those who cannot.

The voice of the survivor is the voice of the silent ones. Lana warns to inconsistency of institutional justice and inability to claim reparation, along with a thought whether any reparation could be satisfying in an afterlife or rape.

Οι φωνές που ακούµε ή οι οµιλούντες αριθµοί είναι οι φωνές θυµάτων πριν ή µετά το έγκληµα - «Το δωµάτιο βυθίστηκε στο σκοτάδι», κάνοντάς µας να φανταστούµε τη φρικιαστική σκηνή που έλαβε χώρα πριν ή αφού έσβησε το φως. Μας κάνει να φανταστούµε το αδιανόητο. Αυτή που επιβίωσε όµως δε χρειάζεται φαντασία όταν λέει: «Θα µπορούσα να τον αναγνωρίσω και µετά από είκοσι χρόνια». Πώς είναι δυνατόν να ξεχάσει το βασανιστή της; Όσο ζει, θα συνεχίσει να ζει µέσα της και ο βασανιστής της.

The voices we hear, or the speaking numbers, are voices of victims prior to, or after the crime - “The room went into a completely dark”, making us imagine the horrifying scene that has happened, before or after the light went off. She makes us imagine the unimaginable; however, the survivor needs no imagination when she speaks: “I would have recognized him in twenty years.” How could she forget her torturer? As long as she lives, her torturer lives in her.

Αντίστοιχα, ο βασανιστής ζει στο περιβάλλον της, στην οικογένειά της, στη χώρα της. Από την Andreja Dugandži

Likewise, the torturer lives in her surrounding, her family and her country.

By Andreja Dugandži

FINAL CATALOG copy 6.indd 104

9/5/13 4:11:05 PM

105

FINAL CATALOG copy 6.indd 105

9/5/13 4:11:07 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Att Poomtangon Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτοµέρειες, σχέδιο, ακρυλική µπογιά σε ανακυκλωµένες κούτες από χαρτόνι, πεπιεσµένο χαρτί (παπιέ µασέ), 60 x 200 x 30 εκ., 2012

Στο Ο Διάβολος κρύβεται στις Λεπτοµέρειες που υλοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη, ο Poomtangon αναφέρεται στο ρόλο που διαδραµάτισαν οι ΗΠΑ στην τρέχουσα παγκόσµια οικονοµία και στα φαινόµενα που συνδέονται µε αυτό το ρόλο όπως η εξάρτηση από τις εισαγωγές, η απερίσκεπτη διαχείριση των φυσικών πόρων και ο υπερκαταναλωτισµός.

106

Att Poomtangon The devil is in the details, drawing, painting acrylic on recycle commercial cardboard produce boxes, papier-mâché, 60 x 200 x 30 cm, 2012

Στους δρόµους του Μανχάταν, ο Poomtangon συγκέντρωσε τα υποπροϊόντα της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας: µετασχηµάτισε αµέτρητα χαρτόκουτα σε τετράγωνους πίνακες, µε τις χτυπητές τυπωµένες διαφηµίσεις να αποτελούν κεντρικό οπτικό µοτίβο.

In The Devil is in the Details, produced in New York, Poomtangon deals with the role played by the US in current global economics and the phenomena connected with this role such as the dependence on imports, the reckless handling of natural resources and excessive consumerism.

Στη σειρά The Garden of the Earth (Ο Κήπος της Γης) µια πιο προσεκτική µατιά αποκαλύπτει την καλλιτεχνική χειραγώγηση του πολλά υποσχόµενου, φαινοµενικά ορατού καταναλωτικού κόσµου των ιδανικών µάνγκο και των τέλειων πορτοκαλιών: αναδύονται µικροσκοπικές, καρτουνίστικες φιγούρες και καρικατούρες υπερηρώων που ανακαλύπτουν παιχνιδιάρικα τον κόσµο τους. Έναν κόσµο που αποτελείται από υπερµεγέθη φρούτα στο προκαθορισµένο πλαίσιο των πινάκων από χαρτόκουτα. Με σαφή αναφορά στο µεσαιωνικό τρίπτυχο The Garden of Earthly Delights (Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων) του Ιερώνυµου Μπος, ο Poomtangon απεικονίζει ένα από τα αρχικά στάδια ανάπτυξης του καπιταλισµού, στο οποίο οι αθώοι πολίτες, που δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί, δεν έχουν αντιληφθεί ακόµη τις συνέπειες των πράξεών τους. Αυτά τα πλάσµατα είναι µικρά και εύθραυστα σε σύγκριση µε το περιβάλλον τους, έτσι ώστε τα θέλγητρα και οι πειρασµοί της εγωπαθούς καταναλωτικής και κερδοσκοπικής συµπεριφοράς να επισκιάζονται πάντα από κάποια απειλή - ο διάβολος κρύβεται στις λεπτοµέρειες.

In the streets of Manhattan, Poomtangon collected the by-products of a globalized economy: he transformed countless cardboard boxes, into rectangular boards, whose striking printed ads become a central visual motif.

FINAL CATALOG copy 6.indd 106

In the series The Garden of the Earth, the artistic manipulation of the promising, ostensibly visible consumer world of ideal mangos and perfect oranges only becomes evident after a closer look: tiny, comic-like figures and caricatures of superheroes emerge, who playfully discover their world made up of oversized fruits in the predetermined framework of the cardboard cut-outs. In a reference to the medieval triptych The Garden of Earthly Delights by Hieronymus Bosch, Poomtangon portrays one of the initial development stages of capitalism, in which the innocent individuals, who are neither good nor evil, are not yet aware of the consequences of their actions. In relation to the surrounding environment, these creatures are small and delicate, so that the lure and temptations of the self-absorbed consumer and profit-seeking behavior is always overshadowed by something threatening - the devil is in the details.

9/5/13 4:11:07 PM

107

FINAL CATALOG copy 6.indd 107

9/5/13 4:11:09 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Armando Lulaj ΚΑΛΩΔΙΑ, εγκατάσταση - αντικείµενο (δύο βιβλία), µεταβλητές διαστάσεις. Εκδότης: DC BOOKS, 2013

Armando Lulaj

ΑΥΛΑΙΑ

CABLES, installation - object (two books), dimensions variable. Publisher: DC BOOKS, 2013

Σκοτάδι στη σκηνή.

CURTAIN

108

Μόνο ένα απαλό φως φωτίζει τα χέρια του πιανίστα πάνω στο κλαβιέ ενός µεγάλου µαύρου πιάνου - στα αριστερά του κοινού - στο δεξί κέντρο της σκηνής. Ο πιανίστας ξεκινά παίζοντας τη Σύνθεση 21 δευτερολέπτων WikiLeaks. Ταυτόγχρονα µε το πιάνο ακούγεται µια φωνή - έρχεται από το αριστερό κέντρο της σκηνής - να διαβάζει ένα διαβαθµισµένο έγγραφο του WikiLeaks. Μετά την πρώτη πρόταση, εµφανίζεται ένα 2ο απαλό φως - στα δεξιά του κοινού - πάνω από τον καλλιτέχνη που στέκεται µπροστά στο κοινό, κρατώντας ένα χαρτί στο δεξί του χέρι. Η φωνή είναι καθαρή και δυνατή καθώς ο καλλιτέχνης συνεχίζει να διαβάζει χωρίς να σταµατά ακολουθώντας το ρυθµό της σύνθεσης που συνεχίζει να ακούγεται αδιάκοπα.

Dark on stage.

Only a soft light over the pianist hands on a black grand piano keyboard - to the left of the public - on the right centre of the stage.

The pianist starts playing the 21 seconds WikiLeaks Composition.

Simultaneously with the piano a speaking voice - coming from the left centre of the stage - reading a WikiLeaks Classified document.

After the first sentence, a 2nd soft light - to the right of the public - over the artist standing in front of the public holding a paper in his right hand.

The voice is clear and strong as the artist continues reading without stopping in synchronization with the composition that repeats itself uninterruptedly.

Ο καλλιτέχνης ολοκληρώνει την ανάγνωση. Ο πιανίστας παίζει άλλη µία φορά τη σύνθεση και σταµατά.

The artist finishes his reading.

The pianist plays the composition one more time and stops.

Στέκονται και οι δύο.

They both stand.

Ο καλλιτέχνης µπροστά στο κοινό - ο πιανίστας µπροστά στο πιάνο.

The artist in front of the public - the pianist in front of the piano.

Σκοτάδι στη σκηνή.

Dark on stage.

ΑΥΛΑΙΑ

CURTAIN

FINAL CATALOG copy 6.indd 108

9/5/13 4:11:10 PM

109

FINAL CATALOG copy 6.indd 109

9/5/13 4:11:11 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Karmelo Bermejo “ “ 126 κενά διαστήµατα, όσες και οι άδειες θέσεις, βίντεο, πέντε αποδείξεις χρηµατιστηριακών συναλλαγών (17,8 x 14,1 x 2,6 εκ. έκαστη), 126 κάρτες επιβίβασης σε πλαίσιο (208.5 x 48 εκ. έκαστo, 60’, 2012, www.karmelobermejo.com.

Karmelo Bermejo

Η ισπανική τράπεζα Santander χορήγησε τα κεφάλαια για το έργο µε τον τίτλο

“ 126 blank spaces, as many as empty seats, video,

“

“1 για τη δηµιουργία ενός καλλιτεχνικού έργου 110

που θα χρησιµοποιούνταν για κερδοσκοπία µε µετοχές του οµίλου Bankia. Τα κεφαλαιακά κέρδη διατέθηκαν για την αγορά όλων των θέσεων µιας προγραµµατισµένης πτήσης από την Ευρώπη προς την Αφρική, έτσι ώστε το αεροπλάνο να πετάξει άδειο. Το καλοκαίρι του 2012, εν µέσω της κρίσης της Ευρωζώνης, η Ισπανική Κυβέρνηση ανέλαβε τον έλεγχο του Ισπανικού χρηµατοπιστωτικού οµίλου Bankia. Οι µετοχές του οµίλου οδήγησαν τους µετόχους σε απώλεια 90% των χρηµάτων που είχαν επενδύσει. Λόγω αυτού, η αξία των µετοχών παρουσίαζε µεγάλες διακυµάνσεις, ανεβαίνοντας µέχρι και 30% και κατακρηµνιζόµενη την ίδια ηµέρα. Αυτό το ρευστό σενάριο, που προκλήθηκε από τα Hedge Funds του City του Λονδίνου που είχαν αναλάβει τις µετοχές, συνεχίστηκε για πολλές µέρες. Τότε χρησιµοποιήθηκε το συνολικό ποσό των κεφαλαίων που χορηγήθηκαν από την Τράπεζα Santander (µέσω του Ιδρύµατος Bot�n) για την ανταλλαγή των µετοχών και την αγορά τίτλων Bankia, µε ανοδική τάση µέσα στην ηµέρα και θετικό κλείσιµο την επόµενη ηµέρα. Τα κεφαλαιακά κέρδη διατέθηκαν για την αγορά όλων των θέσεων µιας προγραµµατισµένης πτήσης υψηλής περιόδου. Η πτήση απογειώθηκε το βράδυ της 24ης Αυγούστου στις 11:30 µ.µ. από τη Βαρκελώνη µε προορισµό την Τύνιδα και πέταξε άδεια. 126 κάρτες επιβίβασης είναι τοποθετηµένες σε πλαίσιο έτσι ώστε να δείχνουν την τοποθεσία κάθε θέσης µέσα στο αεροπλάνο.

1

126 κενά διαστήµατα, όσες και οι άδειες θέσεις.

FINAL CATALOG copy 6.indd 110

“

five receipts of the Stock Market operations 17,8 x 14,1 x 2,6 cm each), 126 boarding pass framed (208.5 x 48 cm each), 60’, 2012, www.karmelobermejo.com

The work entitled

“

“1 was funded by the Spanish bank Santander

to produce a work used to speculate with Bankia shares. The capital gains were assigned to the purchase of all the seats of a scheduled flight departing from Europe and bound to Africa, so that it flew empty.

During the summer 2012, in the middle of the euro zone crisis, the Spanish state took control of the Spanish banking conglomerate Bankia, whose shares made its shareholders lose 90% of the money they had invested. In this context, the shares’ value varied strongly, raising up to 30% and then going down deeply during the very same day. This volatile scenario caused by the Hedge Funds of the City of London operating the shares, kept on for several days. It was then when the total amount of the funds granted by the Santander bank was used –through the Bot�n Foundation– to trade the shares, buying Bankia securities with a raising trend within the day and closing with benefits over its value the next day. The capital gains were assigned to purchase the seats of a scheduled flight in high season that took off in the night of the 24th August, at 11.30 pm, from Barcelona to Tunis, so that it flew its way empty.126 boarding passes, framed according to the position of each seat inside the plane.

1

126 blank spaces, as many as empty seats.

9/5/13 4:11:12 PM

111

FINAL CATALOG copy 6.indd 111

9/5/13 4:11:13 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

112

Jens Haaning

Jens Haaning

ΕΛΛΑΔΑ, in-situ εγκατάσταση, 2013

ΕΛΛΑΔΑ, site-specific installation, 2013

FINAL CATALOG copy 6.indd 112

9/5/13 4:11:14 PM

113

FINAL CATALOG copy 6.indd 113

9/5/13 4:11:14 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Uroš Djuric

114

THE AESTHETICS OF THE SMALL ACT

Η Adela Demetja γεννήθηκε στα Τίρανα το 1984, σπούδασε στο Art Academy στα Τίρανα και στο College of Design στην Καρλσρούη, στη Γερµανία. Ως επιστηµονική συνεργάτης του Ιδρύµατος Robert Bosch Foundation στο «Culture Manager from Central and Eastern Europe» για το 2007 - 2008 εργάστηκε ως έκτακτη επιµελήτρια στο Lothringer 13 - Städtische Kunsthalle München. Το 2013 αποφοίτησε από το πρόγραµµα µεταπτυχιακών σπουδών Curatorial Critical Studies, Städelschule και Goethe University Frankfurt am Main στη Γερµανία. Έχει επιµεληθεί αρκετές διεθνείς εκθέσεις και εκδηλώσεις σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες. Τα ενδιαφέροντά της επικεντρώνονται στον τοµέα των σύγχρονων εικαστικών τεχνών, την πολιτιστική πολιτική και τέχνη και τη θεωρία του κινηµατογράφου. Το 2010 ίδρυσε το Tirana Art Lab - Center for Contemporary Art στην Αλβανία το οποίο και διευθύνει τα τελευταία τρία χρόνια. Μεταξύ των καλλιτεχνών που έχει φιλοξενήσει η Demetja σε ατοµικές εκθέσεις συγκαταλέγονται οι Damir Ocko και Armando Lulaj. Έχει επιµεληθεί θεµατικές εκθέσεις µεταξύ των οποίων οι παρακάτω: Voices of Truth (µε τους Adrian Paci, Ibro Hasanovic, Damir Ocko, 2012), Feedback 1989 (µε τους Roland Albrecht, Stephan Balkenhol, Nikolin Bujari, Uro� Djuric, Jakup Ferri, Driton Hajredini, Julia Kissina, Ledia Kostandini, Petrit Kumi, Armando Lulaj, Istvan Laszlo, Jin Lie, Peggy Meinfelder, Anke Mila Menck, Beatrice Minda, Juli Ndoci, Alketa Ramaj, Albrecht Schäfer, Zuzanna Skiba, Kamen Stoyanov, Gabriela Volanti, 2009) Adela Demetja born in Tirana in 1984, studied art at the Art Academy in Tirana and at the College of Design in Karlsruhe, Germany. As a fellow of the Robert Bosch Foundation in the “Culture Manager from Central and Eastern Europe” in 2007-2008 she worked as a guest curator at the Lothringer 13 - Städtische Kunsthalle München. In 2013 she graduated from the Master Curatorial Critical Studies at Städelschule and Goethe University Frankfurt am Main, Germany. She curated a number of international exhibitions and events in different European countries. Her interests lie in the areas of contemporary visual arts, cultural policy and art and film theory. In 2010, she founded Tirana Art Lab

FINAL CATALOG copy 6.indd 114

- Center for Contemporary Art in Albania, which she has been directing for the last three years.

Among the artists Demetja has featured in solo exhibitions are Damir Ocko and Armando Lulaj.

Thematic exhibitions she has curated include: Voices of Truth (With Adrian Paci, Ibro Hasanovic, Damir Ocko, 2012), Feedback 1989 (with Roland Albrecht, Stephan Balkenhol, Nikolin Bujari, Uroš Djuric, Jakup Ferri, Driton Hajredini, Julia Kissina, Ledia Kostandini, Petrit Kumi, Armando Lulaj, Istvan Laszlo, Jin Lie, Peggy Meinfelder, Anke Mila Menck, Beatrice Minda, Juli Ndoci, Alketa Ramaj, Albrecht Schäfer, Zuzanna Skiba, Kamen Stoyanov, Gabriela Volanti, 2009).

Η Flaka Haliti γεννήθηκε το 1982 στην Πρίστινα. Ζει και εργάζεται µεταξύ Μονάχου, Πρίστινας και Βιέννης. Το έργο της είναι εννοιολογικό και βασίζεται στη χρήση µικτών µέσων. Αποφοίτησε το 2006 από το Academy of Arts στο Πανεπιστήµιο της Πρίστινα και συνέχισε την εκπαίδευσή της στο διάστηµα 2008-2013 στο Städelschule, Meisterschule Fine Arts Frankfurt am Main στη Γερµανία. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε ατοµικές και οµαδικές εκθέσεις σε χώρους και εκδηλώσεις όπως: MUSAC, Museum of Contemporary Art of Castilla στη Λεόν της Ισπανίας, στη Martin Janda Gallery στη Βιέννη, Stacion - Center for Contemporary Art στην Πρίστινα, Kosovo Ar Gallery στην Πρίστινα, press to exit project space στα Σκόπια, 1η Μπιενάλε Βρυξελλών, Vienna Fair, Sculpture Museum Gliptoteka HAZU στο Ζάγκρεµπ, Weltkulturen Museum στη Φρανκφούρτη, Artist-run Sweden Art Fair στη Στοκχόλµη, Sparwasser HQ στο Βερολίνο, Museum of Contemporary Art Vojvodina, Napon στο Νόβι Σάντ, Μπιενάλε SPAPORT στο Σαράγεβο, Haus der Kulturen der Welt στο Βερολίνο, Portikus στη Φρανκφούρτη κ.λπ. Έχει κερδίσει το Πρώτο Βραβείο «Agriculture and Banking» που διοργανώθηκε από το Städelschule και τη Rentenbank στη Γερµανία. Από το 2013 εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή (PhD in Practice Program) στην Academy of Fine Arts της Βιέννης στην Αυστρία.

Flaka Haliti, born 1982, Prishtina. Lives and works between Munich, Prishtina and Vienna.

Her work is conceptual based using mix media.

She graduated in 2006 from Academy of Arts, Prishtina University and later on from 2008-

9/5/13 4:11:15 PM

Čmajčanin

2013 continued her education at Städelschule, of Meisterschule Fine Arts Frankfurt am Main, Germany. Her work has been shown in solo and group exhibitions including places and institution like MUSAC, Museum of Contemporary Art of Castilla, León Spain; Gallery Martin Janda, Vienna; Stacion - Center for Contemporary Art Prishtina; Kosovo Ar Gallery, Prishtina; press to exit project space, Skopje; BRUSSELS BIENNIAL 1; Vienna Fair; Sculpture Museum Gliptoteka HAZU, Zagreb;Weltkulturen Museum Frankfurt; Artistrun Sweden Art Fair, Stockholm; Sparwasser .HQ. Berlin; Museum of Contemporary Art Vojvodina, Napon Novi Sad; SPAPORT BIENNIAL, Sarajevo; Haus der Kulturen der Welt, Berlin; Portikus, Frankfurt Main etc.

She is a winner of the First Prize of »Agriculture and Banking«, organized by Städelschule and Rentenbank, Germany. Since 2013 she is perusing her doctoral studies in PhD in Practice Program at Academy of Fine Arts Vienna, Austria.

Η Lana Čmajčanin γεννήθηκε το 1983 στο Σαράγεβο στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και σπούδασε στην Academy of Fine Arts του Σαράγεβο. Αν και η επίσηµη εκπαίδευσή της αφορούσε τη γλυπτική, η ίδια χρησιµοποιεί πληθώρα µέσων όπως βίντεο-εκτελέσεις, εγκαταστάσεις, in-situ έργα και εγκαταστάσεις ήχου. Η Lana Čmajčanin είναι συν-ιδρύτρια της Association for Art and Culture Crvena και µέλος της Association of Visual Artists της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης από το 2008. Έχει συµµετάσχει σε πολλές διεθνείς εκθέσεις, µε πιο πρόσφατες τις παρακάτω: NGBK, Βερολίνο (Spaceship Yugoslavia); ArtPoint Gallery, KulturKontakt Austria, Βιέννη, (I Advocate Feminism), 1st Time Machine Biennale of Contemporary Art, Konjic, Center for Contemporary Art, Τελ Αβίβ, (Prolonged Exposure), El Parqueadero, Μπογκοτά, Κολοµβία (Decolonial Aesthetics), Gallery Atopia – film & videokunst, Όσλο, Νορβηγία, Gallery P74, Λιουµπλιάνα, (Global South), ISCP, Νέα Υόρκη, (Secondary Witness), Good Children Gallery, Νέα Ορλεάνη, (That Passes Between Us), MMC KIBELA, Μάριµπορ, (I will never talk about the war again), <rotor> association for contemporary art, Γκρατς, (Be realistic - demand the impossible!), Skuc Gallery, Λιουµπλιάνα (If you’re trapped in the dream of the other, you’re fucked), NGBK - Neue Gesellschaft für Bildende Kunst, Βερολίνο (Spaceship Yugoslavia - The

FINAL CATALOG copy 6.indd 115

Suspension of Time) , Färgfabriken - Centre for contemporary Art, Architecture, (I Will Never Talk About The War Again) Society.

Lana Čmajčanin born in 1983, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina, studied at the Academy of Fine Arts, Sarajevo. Although she was formally trained as a sculptor, she uses a variety of media like video-performance, installations, site specific works and sound installations. Čmajčanin is cofounder of the Association for Art and Culture Crvena and member of the Association of Visual Artists of Bosnia and Herzegovina since 2008.

She has participated in many international exhibitions, recent includes: NGBK, Berlin (Spaceship Yugoslavia); ArtPoint Gallery, KulturKontakt Austria, Vienna, (I Advocate Feminism); 1st Time Machine Biennale of Contemporary Art, Konjic; Center for Contemporary Art, Tel Aviv, (Prolonged Exposure); El Parqueadero, Bogot�, Colombia (Decolonial Aesthetics); Gallery Atopia - film & videokunst, Oslo, Norway; Gallery P74, Ljubljana, (Global South), ISCP, New York, (Secondary Witness), Good Children Gallery, New Orleans, (That Passes Between Us), MMC KIBELA, Maribor, (I will never talk about the war again), <rotor> association for contemporary art, Graz, (Be realistic – demand the impossible!), kuc Gallery, Ljubljana (If you’re trapped in the dream of the other, you’re fucked), NGBK - Neue Gesellschaft für Bildende Kunst, Berlin (Spaceship Yugoslavia - The Suspension of Time) , Färgfabriken - Centre for contemporary Art, Architecture, (I Will Never Talk About The War Again) Society.

Lana

115

Ο Att Poomtangon γεννήθηκε το 1973 στη Μπανγκόκ στην Ταϊλάνδη και το 1999 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην τέχνη, µε εξειδίκευση στη γλυπτική, στο University of Chiangmai στην Ταϊλάνδη. Συνέχισε τις σπουδές του στο Städelschule στη Φρανκφούρτη το 2004 και ολοκλήρωσε τις µεταπτυχιακές του σπουδές στην τάξη του Tobias Rehberger. Ζει και εργάζεται στη Φρανκφούρτη και στο Τσιάνγκ Μάι. Μετά από πολλές εκθέσεις στην Ταϊλάνδη, έκανε την πρώτη του ατοµική έκθεση στη Γερµανία το 2008, στο Nassauische Kunstverein Wiesbaden. Ακολούθησαν και άλλες ατοµικές εκθέσεις στο Portikus στη Φρανκφούρτη (2009) και στην FELDBUSCHWIESNER Gallery (2009 και 2012), καθώς και οµαδικές εκθέσεις στη Μπιενάλε Βενετίας (2009), στο Festival des Beaux Arts/

9/5/13 4:11:16 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

116

Pinakothek der Moderne στο Μόναχο και στο Bangkok Art and Culture Centre/GoetheInstitute Bangkok, στην Ταϊλάνδη (2010). Πιο πρόσφατα εξέθεσε τα έργα του σε µία οµαδική έκθεση στο Den Frie Centre of Contemporary Art στην Κοπεγχάγη (2012) και στο Kunstverein Oldenburg (2012). Ο Att Poomtangon έχει τιµηθεί µε διάφορα βραβεία και υποτροφίες συµπεριλαµβανοµένου του βραβείου DAAD για τον Καλύτερο Ξένο Καλλιτέχνη (Outstanding International Artists) (2006), το βραβείο Frankfurter Verein für Künstlerhilfe και την υποτροφία studio scholarship NY/USA που απονεµήθηκε από το Hessische Kulturstiftung (2010).

δύναµης, εικονικής δηµοκρατίας και κοινωνικής διαφοράς σε παγκόσµιο συγκείµενο. Το 2003 ίδρυσε το Debatikcenter of Contemporary Art. Το Debatikcenter είναι ένα κέντρο διαλόγου που στοχεύει στην ανάλυση των πρόσφατων αλλαγών στη σύγχρονη κοινωνία. Τον τελευταίο καιρό, το Debatikcenter Production Distribution αποτελεί κυρίως σε κέντρο για παραγωγή ταινιών. Ο Armando Lulaj έχει συµµετάσχει σε εκθέσεις όπως: Μπιενάλε Πράγας (2003, 2007), Μπιενάλε Τιράνων (2005), the Albanian Pavilion στην 52η Μπιενάλε Βενετίας (2007), 4η Μπιενάλε Γκέτεµποργκ (2007), 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Βαλτικής, Szczecin, Πολωνία (2009), 6η Μπιενάλε Βερολίνου (2010) και το 63ο Berlinale Film Festival (2013). Μεταξύ των λοιπών προγραµµάτων υποτροφιών µπορούµε να αναφέρουµε το IASPIS (2010).

Att Poomtangon, born 1973 in Bangkok, Thailand completed his studies in art, specialising in sculpture, at the University of Chiangmai, Thailand, in 1999. He continued his studies at the Städelschule in Frankfurt a. M. in 2004, graduating as a Masters student from the class of Tobias Rehberger. He lives and works in Frankfurt and Chiang Mai. Following numerous exhibitions in Thailand, he had his first solo exhibition in Germany in 2008, at the Nassauische Kunstverein Wiesbaden. This was followed by further solo exhibitions at the Portikus in Frankfurt a.M. (2009) and at FELDBUSCHWIESNER Gallery (2009 and 2012), as well as group exhibitions at the Venice Biennale (2009), the Festival des Beaux Arts/ Pinakothek der Moderne, Munich and the Bangkok Art and Culture Centre/ GoetheInstitute Bangkok, Thailand (2010). Most recently he exhibited his works in a group exhibition at Den Frie Centre of Contemporary Art, Copenhagen (2012) and Kunstverein Oldenburg (2012). Att Poomtangon has received various awards and scholarships including the DAAD Prize for Outstanding International Artists (2006), the prize of the Frankfurter Verein für Künstlerhilfe and the studio scholarship NY/USA awarded by the Hessische Kulturstiftung (2010).

Armando Lulaj is a play-writer, a writer of texts on risk territory and film author, producer of conflict images, Armando Lulaj is a lucid and disrespectful analyst of the dispositive and mechanisms of power hidden backstage of the international claimed forms. He has no desire to rivendicate the context of local belonging; rather, he is orientated toward accentuating the border between economical power, fictional democracy and social disparity in a global context”. In 2003 he founded the Debatikcenter of Contemporary Art. Debatikcenter is a debate centre who wants to analyze the recent changes in contemporary society. Recently, Debatikcenter Production Distribution has become more of a centre for film production. Armando Lulaj has participated in exhibitions such as: The Prague Biennial (2003, 2007), Tirana Biennial (2005), the Albanian Pavilion in the 52 Venice Biennial (2007), the 4th Gothenburg Biennale (2007), the 8th Baltic Biennial of Contemporary Art, Szczecin, Poland (2009), the 6th Berlin Biennial (2010) and the 63.

Berlinale Film Festival (2013). Among others residency programs we can mention IASPIS (2010).

Ο Armando Lulaj είναι θεατρικός συγγραφέας, συγγραφέας κειµένων texts on risk territory και συγγραφέας ταινιών, producer of conflict images, ο Armando Lulaj είναι ένας νηφάλιος και αυθάδης αναλυτής των διαθέσεων και µηχανισµών της δύναµης που κρύβεται στο παρασκήνιο των διεθνώς αναγνωρισµένων µορφών. Δεν επιθυµεί τη δικαίωση στο πλαίσιο του τοπικού ανήκειν. Αντίθετα, προσανατολίζεται στην επίταση του ορίου µεταξύ οικονοµικής

Ο Karmelo Bermejo (1979) είναι ένας καλλιτέχνης µε καταγωγή από τη Χώρα των Βάσκων. Το έργο του εστιάζει στην ανεύρεση τρόπων κατάδειξης των οικονοµιών αξίας (εµπορικής αξίας ή κύρους) των ορατών/αόρατων δοµών σύγχρονης τέχνης και την ιδιωτική ή κρατική χρηµατοδότησή τους. Ο Karmelo Bermejo έχει θέσει σε λειτουργία ένα µηχανισµό που τελικά υπογραµµίζει την υπερδοµή της ωµής καταναλωτικής κοινωνίας, στο βαθµό που παράγει το

FINAL CATALOG copy 6.indd 116

9/5/13 4:11:17 PM

παράδοξο αναδιπλούµενη στον εαυτό της και χρηµατοδοτώντας τον εορτασµό της καταστροφής της. Η λογική πίσω από τις πράξεις και τα έργα του είναι η αναφορά σε µια σηµαντική σπατάλη: τη χειραγώγηση της οικονοµίας πολυτέλειας που υπάρχει γύρω από κάθε έργο τέχνης. Στο έργο του «L-Shaped Hooks in Solid Gold for Hanging Works of Art. The Golden Hooks are Hidden by the Works of Art they Support», 2009, ο πλούτος εµφανίζεται όχι µόνο ως διακοσµητικό στοιχείο αλλά ως κρυµµένος θησαυρός. Αντί να προσδώσει αξία στην επιφάνεια των πινάκων, ο συλλέκτης και το κοινό πρέπει να ψάξουν την πραγµατική αξία σε κάτι που είναι κρυµµένο πίσω από το έργο τέχνης, δηλαδή σε κάτι που αποτελεί µέρος των υλικών και κοινωνικών δοµών που το κάνουν να λάµπει.

3 Bataille, Georges. Notion of Expenditure, 1933 Karmelo Bermejo (1979) is an artist from the Basque Country, whose work is concentrated in finding the ways to put under evidence the economies of value -commercial value or prestige- of the visible/invisible structures of contemporary art and their private or public funding.

Karmelo Bermejo has set in motion a mechanism that ultimately underlines the superstructure of the raw consumer economy, to the extent that it generates the paradox of it folding into itself and financing the celebration of its own destruction. The logic of his actions and works is refer to a critical waste: the manipulation of the luxury economy that exists around every work of art.

In his work “L-Shaped Hooks in Solid Gold for Hanging Works of Art. The Golden Hooks are Hidden by the Works of Art they Support”, 2009, wealth appears not only as an ornament, but as a hidden treasure. Instead of giving value to the surface of paintings, the collector and the public have to look for the real value on something hidden behind the work of art, that is as part of the material and social structures that make it shine.

3 Bataille, Georges. The Notion of Expenditure, 1933

της δοµής. Ορισµένα από τα βασικά θέµατα των καλλιτεχνικών του αναζητήσεων είναι η µετανάστευση, η κατηγοριοποίηση, ο ρατσιµός ο διαπολιτισµικός διάλογος και η εναλλαγή µεταξύ παγκόσµιου καπιταλισµού και τοπικής κοινωνίας. Έχει συµµετάσχει σε πολυάριθµες εκθέσεις π.χ.

Documenta XI, Kassel, 9η Μπιενάλε της Κων/ πολης, Istanbul and Traffic στο CAPC Museé d’art contemporain, Bordeaux. Στο παρελθόν ο Haaning έχει παρουσιάσει έργα µεταξύ άλλων στο Μουσείο Migros της Ζυρίχης, στο Μουσείο Ludwig της Κολωνίας, στο ICA London, στο Le Consortium στη Dijon, στη Biennale des Arts (Ντακάρ, Σενεγάλη), στο De Apple στο Άµστερνταµ, στο Moderna Museet στη Στοκχόλµη, στη Gwangju Biennale, Gwangju, στο Apexart στη Νέα Υόρκη. Τα τελευταία δύο χρόνια ο Haaning έκανε ατοµικές εκθέσεις στο San Francisco Art Institute του Σαν Φρανσίσκο, στο IAC Institut d’art Contemporain στη Villeurbanne, στη Goodwater Gallery στο Τορόντο και στη Wiener Secession στη Βιέννη.

Jens Haaning (born 1965) is an artist living and working in Copenhagen, Danmark. The work of the Danish artist Jens Haaning focuses on the analysis of the structure of today’s modern society and how the dynamics of the various forms of power manifest and express themselves within that same structure. Some of the key themes of his artistic pursuit are immigration, categorisation, racism, intercultural dialogue and the exchange between global capitalism and local economy.

117

He has exhibited extensively, e.g. Documenta XI, Kassel; the 9th Istanbul Biennial, Istanbul and Traffic at CAPC Museé d’art contemporain, Bordeaux. Previously Haaning has shown at Migros Museum, Zürich; Museum Ludwig, Cologne, ICA London, Le Consortium, Dijon; Biennale des Arts (Dakar, Senegal); De Apple, Amsterdam; Moderna Museet, Stockholm; Gwangju Biennale, Gwangju; Apexart, New York among other institutions. During the last couple of years Haaning has had solo exhibitions at San Francisco Art Institute, San Francisco, IAC Institut d’art Contemporain, Villeurbanne; Goodwater Gallery, Toronto; and Wiener Secession, Vienna.

Ο Jens Haaning (χρονολογία γέννησης: 1965) είναι ένας καλλιτέχνης που ζει και εργάζεται στην Κοπεγχάγη της Δανίας. Το έργο του Δανού καλλιτέχνη Jens Haaning εστιάζει στην ανάλυση της δοµής της σύγχρονης κοινωνίας και στον τρόπο µε τον οποίο εκδηλώνεται και εκφράζεται η δυναµική στο εσωτερικό αυτής

FINAL CATALOG copy 6.indd 117

9/5/13 4:11:18 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

118

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 118

9/5/13 4:11:18 PM

ACTION FIELD KODRA 2013

“ΑΙΔΩ/ΕΔΩ”

119

(Shame/Here) Επιµελητής

Βασίλης Αµανατίδης Curator

Vassilis Amanatidis

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 119

9/5/13 4:11:18 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

[an exhibition-poem] Βάση για την έκθεση στάθηκε το - ήδη εκατονταετές- ποίηµα «Τείχη» του Κ.Π. Καβάφη: Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ µεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω µου έκτισαν τείχη. Και κάθοµαι και απελπίζοµαι τώρα εδώ. Άλλο δεν σκέπτοµαι: τον νουν µου τρώγει αυτή η τύχη. διότι πράγµατα πολλά έξω να κάµω είχον.

A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να µην προσέξω.

Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.

Aνεπαισθήτως µ’ έκλεισαν από τον κόσµον έξω.

120

Η αρχική ιδέα: προήλθε από την ιδιαίτερη χρήση των οµόηχων λέξεων µέσα στο ποίηµα: ΑΙΔΩ/ΕΔΩ - ΤΕΙΧΗ/ΤΥΧΗ - ΕΙΧΟΝ/ΗΧΟΝ (ΠΡΟΣ)ΕΞΩ/ΕΞΩ. Έµφαση αποφασίστηκε να δοθεί στην “αιδώ” του “εδώ” µας: στο φάσµα σεβασµού, φόβου και αυτο/ετερο-εγκλεισµού που µας µεγάλωσε και µας µεγαλώνει σε επικίνδυνους καιρούς. Η βασική συλλογιστική: Στηρίζεται στις συζεύξεις και αντιπαραθέσεις που αναδύονται µέσα από αυτά τα τέσσερα ζεύγη όµοιων ήχων. Εδώ δεν µιλούµε πλέον απλά για οµοιοκαταληξία, αλλά για µία παραπλανητικά πλήρη (εν προκειµένω, ηχητική) οµοιότητα, που νοηµατικά µπορεί να εγκιβωτίζει τις πιο τυχαίες ή και αντίθετες µεταξύ τους έννοιες. Αν το κάθε οµόηχο είναι ένας υποδοχέας, και οι δύο λέξεις του οµοιάζουν τόσο απόλυτα µεταξύ τους, ποια πλέγµατα νοηµατικής διαφορετικότητας, πόσες πολυπλοκότητες µπορούν να προκύψουν µέσα από την οµοιότητα; Ένα αόρατο τείχος µοιάζει να αναφύεται µες στην οµοιότητα και να τη διχοτοµεί. Ωστόσο: Κατά τη διαδικασία της µετάφρασης από τη µια γλώσσα στην άλλη, αυτή η τυχαία και ευνοϊκή γλωσσική σύµπνοια εξανεµίζεται. Κυρίαρχο προβάλλει, έτσι, το ζήτηµα της µεταφρασιµότητας, αφού κατά τη διαδροµή τους µες στις γλώσσες οι οµόηχες λέξεις µετατρέπονται και πάλι σε “ετερόηχα”. Το “ΑΙΔΩ / ΕΔΩ” διερωτάται λοιπόν ευθύς εξαρχής: Τι χάνεται και τι διατηρείται κατά τη διαδικασία της “µετάφρασης” της µιας γλώσσας από την άλλη, του ενός ανθρώπου από τον άλλον;

FINAL CATALOG copy 6.indd 120

Η ίδια η έκθεση έθεσε στον επιµελητή της (και έπειτα εκείνος στους καλλιτέχνες) µία κλίµακα ερωτηµάτων: Πόσο προβληµατική ή ευεργετική µπορεί να αποδειχτεί µία τέτοια σύγχυση του νοήµατος; Μπορούµε να εµπιστευτούµε ή και να επανακαθορίσουµε τα συµφραζόµενα; Πόσο είναι εφικτό µέσα σε αυτή τη διαρκή (και ελληνική) ταλάντευση νοήµατος και πράξης, που βιώνουµε ως “αδιέξοδο” - “διέξοδο” τα τελευταία χρόνια; Πώς γίνεται να είµαστε πάντα παρόντες “εδώ” µε την ανασχετική “αιδώ” να υπονοµεύει το παρόν µας; Πώς αλληλεπιδρούν τα ατοµικά - σωµατικά - ψυχικά µε τα οικογενειακά - κοινωνικά ή ακόµη και εθνικά τείχη που φτιάχνουµε ή µας παραδίδονται; Αν τα τείχη περιχαρακώνουν, µπορούν και να προστατεύουν; Και αν προστατεύουν, µπορούν να απειλούν; Και µάλιστα “ανεπαισθήτως”; Πόσο επιθετικές µπορούν να καταστούν οι πολλαπλές άµυνές µας; Βασικά διπολικά -και άλλα- κλειδιά πίσω από το σκεπτικό και τα έργα / Οδηγός εργασίας: Το “εδώ” και το “εκεί”. Αλλά και τα συγγενή δίπολα: “εντός” - “εκτός”, “οικείο” - “ανοίκειο”, “οµοιότητα” - “διαφορά”, “συµµετοχή” - “αποκλεισµός”, “ασφάλεια” “ανασφάλεια”, “δικό µου” - “δικό σου”. Ας έχουµε κατά νου ότι: Στα αρχαία ελληνικά, «αιδώς» σηµαίνει προπάντων τον (θρησκευτικό) “σεβασµό”, ενώ αργότερα φτάνει να σηµαίνει το συναίσθηµα ντροπής που προέρχεται από καταπάτηση ηθικών ή κοινωνικών κανόνων. Μα και: “σεµνότητα”, “συστολή”, “κοσµιότητα”, “αξιοπρέπεια”. Μερικές “αφελείς” ερωτήσεις: Πώς το “σεµνύνοµαι” σηµαίνει “καυχιέµαικαµαρώνω”; Πώς το “αιδοίο” έρχεται να σηµάνει “το απόκρυφο γυναικείο φύλο”, αλλά και η “αιδώς” κατέληξε σήµερα να νοηµατοδοτείται κυρίως διά της (δηµοσίας) προσβολής της; Συνήθως µάλιστα µέσω “άσεµνης”, “ακόλαστης”, “αναιδούς” πράξης. Μας ενδιαφέρουν λοιπόν οι λέξεις, τα πράγµατα, οι αχανείς εκτάσεις που καλύπτουν µες στο χρόνο. Το φάσµα µιας συνολικότητας,

9/5/13 4:11:19 PM

αλλά και των επιµέρους µας (προσωπικώνσυλλογικών) αληθειών και προβολών πάνω της. � Η γραµµατική και το συντακτικό µιας έκθεσης: Η έκθεση επιχειρεί να περικυκλώσει τους θεµατικούς της άξονες, επιµένοντας σε στοιχεία νοηµατικών υπαινιγµών, εννοιακών ακροβασιών, γλωσσικών παραδόξων, λογοπαιγνίων, παρετυµολογίας, µετακύλισης του νοήµατος κ.λπ. Προκρίνεται µια παιγνιώδης αµφισηµία, η αξία του υπαινιγµού που αντιπαλεύεται το προφανές. Καθώς και ο δρόµος µιας “ψυχαναλυτικής µηχανής” που, αν και κινείται συνήθως µεταξύ διπόλων, προσβλέπει στον εντοπισµό του γκρίζου, ενδιάµεσου, ρευστού χώρου της συνύπαρξης. Μια σύµµειξη συγγενών διαφορετικοτήτων. Την αποδοχή του συµπλεκτικού (και όχι του διαζευκτικού) χώρου. Η αφήγηση της έκθεσης αρθρώνεται µέσα από: τη χρήση όλων των µέσων (ζωγραφική, φωτογραφία, ήχος, τυπωµένος λόγος, εγκαταστάσεις, αλλά και ίχνη προς εξαφάνιση και εφήµερες δράσεις), αλλά µε µια ιδιαίτερη έµφαση στη ρευστή διάχυση των κινούµενων εικόνων του video. Στόχος: µια ενιαία χωροταξική (εγ)κατάσταση που προσβλέπει λοξά προς την ολότητα, αν και συντίθεται από παράδοξα ή ανοµοιόµορφα στοιχεία.

16 καλλιτέχνες (παλαιότεροι, νεότεροι και νέοι), επτά από τους οποίους δηµιουργούν καινούρια έργα ειδικά για την έκθεση αυτή (Χριστοδούλου, Μιχάλαρος, Τζεδάκι, Σελιµάς, Σκρίµπας, Εµµανουηλίδου, Ισιδώρου). Προκειµένου για τη συνύπαρξή τους, κρίσιµο στάθηκε το νοηµατικό πλέγµα µεταξύ τεσσάρων λέξεων: “έκθεση” - “εκτιθέµενος” - “εκτεθειµένος” - “έκθετος”.

ύλη, ιός - υιός, καινός - κενός, κάλλος - κάλος, κόµµα - κώµα, κινώ - κοινό, λήµµα - λύµα, λιµός - λοιµός, λύπη - λείπει, µήτρα - µίτρα, νίκη - νοίκι, πάλη -πάλι, παράλειψη - παράληψη, ρήση - ρύση, φύλλο - φύλο - φίλο... Όµως µικρό το κακό. Επικοινωνία είναι αυτό που κερδίζεται και µέσω της απώλειας. Άλλωστε ούτε στα ελληνικά αποδίδεται η αντίστοιχα οµόηχη, ευεργετική παγίδα των “and” - “end”, “see” - “sea”, “eye” - “I” κ.ο.κ. Τέλος, εάν ήθελε κανείς, αλλάζοντας ελάχιστα το θέµα, να οδηγήσει το παίγνιο στα όρια του σκανδάλου, θα µπορούσε καταλήγοντας και να ρωτήσει: «Μα µια στιγµή. Εάν η λέξη “λάθος”, ώστε να είναι συνεπής µε τον εαυτό της, γραφόταν “λάθως”, ποια θα ήταν η σωστή;» Υ.Γ.: Βασικό “φυλαχτό” της έκθεσης στάθηκε η φράση του Ηράκλειτου: “ “συνάψιες ὅλα καὶ οὐχ ὅλα, συμφερόμενον διαφερόμενον, συνᾷδον διᾷδον, καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα”.

(“Συνδέσεις όλα κι όχι όλα, οµόνοια, διχόνοια, συµφωνία, ασυµφωνία: το Ένα γεννιέται απ’ όλα και από το Ένα όλα” όλα”).

121

Βασίλης Αµανατίδης Ποιητής/Mεταφραστής/Iστορικός τέχνης

Προεξαγγελτικό συµπέρασµα: Αυτό που µας ενώνει µπορεί ταυτόχρονα και να µας µας διαιρεί-διαχωρίζει. Δύο τελικές ερωτήσεις: Είµαστε λοιπόν αποκοµµένα µέρη µιας υποθετικής ολότητας; Ακόµη και αν δεν είµαστε ίδιοι, µπορούµε να το αντέξουµε; Επιστροφή στα οµόηχα: Δυστυχώς, η αγγλική µετάφραση των παρακάτω αράδων του παρόντος κειµένου θα πρέπει αναγκαστικά είτε να απουσιάσει εντελώς είτε να περιοριστεί στην απόδοση των επιµέρους τειχών του νοήµατος, χάνοντας έτσι κάθε συνδυαστική πολυσηµία. Ας δοκιµάσουµε πάντως, χάριν παιγνίου: ...δίνει - δίνη, δίστιχο - δύστυχο, έκκληση - έκλυση, ευφορία - εφορία, ήττα - ήτα, ίλη -

FINAL CATALOG copy 6.indd 121

9/5/13 4:11:20 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

[an exhibition-poem]

is lost and what is retained during the process of translating one language into another, from one person to the next?

Starting point for the exhibition is the hundred years old poem ‘Walls’ by Cavafy:

The exhibition posed to its curator (and consequently to its participating artists) a scale of questions: This semantic confusion, does it act as an obstacle or an aid?

With no consideration, no pity, no shame, shame they have built walls around me, thick and high.

And now I sit here feeling hopeless.

I can’t think of anything else: this fate gnaws my mindbecause I had so much to do outside.

When they were building the walls, how could I not have noticed!

122

Can we trust or even redefine the context?

How achievable is this within this incessant (and very Greek) destabilization of meaning and action we have been experiencing recently as a no/way out?

How can we be HERE present when inhibiting SHAME undermines our present?

But I never heard the builders, not a sound.

Imperceptibly they have closed me off from the outside world.

How do the personal-family-mental walls and the socio-collective or even national walls that we build interact with each other?

[NB: all highlighted words appear at the end of each line in the original] The concept derives from the particular use of homophones within the aforementioned poem: [edo] SHAME - HERE/[tihi] WALLS - FATE/[ihon] HAD - SOUND/[pros/exo] NOTICED - OUTSIDE.

If the WALLS limit oneself, do they also protect? And if they protect, can they also threaten? ‘Unnoticed?’

A decision was made to give emphasis to the SHAME of our HERE: to the spectre of deference, fear and confinement (of the self and of the other), which has reared us and is still rearing us in these dangerous times.

The rationale of the exhibition is based on the associations and juxtapositions that emerge from these four couplings of similar sounds. It is not simply another case of rhyming; rather, it is a deceivingly total (in this case, aural) resemblance, which, semantically speaking may bring together the most random or even opposing concepts. If each homophone is a vessel receiving two words that resemble each other so closely, what networks of semantic difference, what complexities can arise from this resemblance? An invisible dividing wall appears to arise within this resemblance.

However: during the translation process from one language to another, this fortuitous linguistic harmony is dissolved. The issue of translatability thus comes to the fore, since homophones become again ‘heterophones’ when they pass into other languages. The primary question of the exhibition is therefore: what

FINAL CATALOG copy 6.indd 122

How aggressive can our defense mechanisms become?

Main opposing - and other - keys behind the rationale and the works / Working Guide: The ‘here’ and ‘there’. Also the associated opposites: inside/outside, familiar/unfamiliar, similarity/difference, inclusion/exclusion, security/insecurity, mine/yours NB: in ancient Greek, ‘shame’ refers primarily to (religious) ‘deference’; only later does it acquire the meaning of the sense of shame that comes from contravening moral or social rules. Also: ‘modesty’, ‘coyness’, ‘propriety’, ‘dignity’.

We are therefore interested in words and things and the vast areas they cover in time; we are interested in this spectrum of totality, but also in our individual (personal/collective) truths and projections upon this totality.

The grammar and the syntax of the exhibition: the exhibition attempts to encompass its thematic axes by concentrating on elements of semantic allusion, conceptual acrobatics, linguistic paradoxes, false etymology, semantic shifts etc. There’s a preference for jocular ambiguity and the value of allusion over the obvious; also for a route set by a ‘psychoana-

9/5/13 4:11:21 PM

lytic machine’ that normally moves between opposites, but also seeks to locate grey, in-between liquid spaces of coexistence. A concoction of akin differences. The acceptance of a conjunctive rather than a disjunctive space.

The exhibition’s narrative is articulated via: the use of all media (painting, photography, video, sound, print, installation, but also vanishing traces and passing acts) with special emphasis on the fluid diffusion of moving images. The main aim: a unified space-defining installation which flirts with totality, even though its components are paradoxical and heterogeneous. 16 artists (older, younger and new), seven of which have created new work especially for the exhibition (Christodoulou, Michalaros, Tzedaki, Selimas, Skrimbas, Emmanouilidou, Isidorou). Crucial to their co-existence is the semantic nexus created by four words: ‘exhibition’ - ‘exposed’ - ‘displayed’ - ‘exhibited’.

Early conclusion: what unites us may also divide and separate us. Two final questions: are we cut off pieces of a hypothetical entirety?

Even if we’re not the same, can we endure it?

Back to homophones: unfortunately the following lines are untranslatable in English.

Here are the Greek words anyway:

123

...δίνει - δίνη, δίστιχο - δύστυχο, έκκληση - έκλυση, ευφορία - εφορία, ήττα - ήτα, ίλη ύλη, ιός - υιός, καινός - κενός, κάλλος - κάλος, κόµµα - κώµα, κινώ - κοινό, λήµµα - λύµα, λιµός - λοιµός, λύπη - λείπει, µήτρα - µίτρα, νίκη - νοίκι, πάλη -πάλι, παράλειψη - παράληψη, ρήση - ρύση, φύλλο - φύλο - φίλο...

No matter. Communication is what is gained through loss.

PS: A phrase by Heraclitus has been the talisman for the exhibition: “All is connections, but not everything, concord and discord, agreement and disagreement; one begets all and all begets one.”

Vassilis Amanatidis Poet/Translator/Art historian

Translation by Sakis Kyratzis

FINAL CATALOG copy 6.indd 123

9/5/13 4:11:21 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Χρύσανθος Χριστοδούλου 124

Οµόηχο/Homophone/Άτιτλο, µεικτή τεχνική, εγκατάσταση, βιβλίο καλλιτέχνη, µεταβλητές διαστάσεις, 2013

Ο Χρύσανθος Χριστοδούλου παρασύρθηκε από τον επιµελητή του να οδηγηθεί στη γοητευτική παγίδα των οµόηχων λέξεων της ελληνικής γλώσσας, και κατέληξε σε ένα έργο δοµηµένο από λέξεις-κλειδιά, που εγκαθίστανται στη συνείδηση του θεατή ως αµφίσηµες ή πολύσηµες εικόνες. Εµφανής στόχος: το χειροποίητο βιβλίο, τοποθετηµένο στο αναλόγιο-βωµό του. Αφανής στόχος: η διάχυση και αναδιάταξη του υλικού του βιβλίου σε όλη την έκταση της έκθεσης µέσω σηµείων-κόµβων. Το έργο έτσι µπορεί να ανήκει και στο ορισµένο και στο απροσδιόριστο, αιχµαλωτίζοντας τον επισκέπτη σε ένα παιχνίδι-λαβύρινθο µε µίτο σωτηρίας φωτοαντίγραφα σελίδων ενός (σε κάποιο σηµείο) “ολόκληρου” πράγµατος. Αναζητώντας τις άτακτα τοποθετηµένες σελίδες στα δάπεδα του χώρου, ο ενδιαφερόµενος θεατής ίσως “δέσει” για τον εαυτό του το εντελώς προσωπικό του εγχειρίδιο, ίδιο µε –και διαφορετικό από– το εγχειρίδιο του διπλανού του. Όραση, φραγµοί και θέληση αναπαράγουν και επαναπροσδιορίζουν την αρχική ενωτική ιδέα, που στέκει στην αίθουσά µας και ως “βιβλική” ολοκληρία, χτίζοντας ή γκρεµίζοντας τείχη µέσα από το τυχαίο της ανθρώπινης τύχης. Είναι απέραντη η απόσταση της πολυσηµίας από την πανσηµία; Είµαστε ταυτόχρονα “οµόηχοι” και ανοίκειοι ο ένας µε τον άλλον;

FINAL CATALOG copy 6.indd 124

Chrysanthos Christodoulou Homophone/Oµόηχο/untitled, mixed media, installation, artist’s book, dimensions variable, 2013

Enticed by his curator, Chrisanthos Christodoulou was led into the beguiling trap of Greek homophones and created a piece consisting of keywords that enter the viewer’s conscience as ambiguous or polysemous images. The obvious aim: a hand-made book placed on its bookstand/altar. The latent aim: dispersing and restructuring the contents of the book throughout the whole exhibition space via key nodes. In this way, the piece is at the same time specific and non-specific. It entraps the viewer in a labyrinth where they are invited to use photocopies of the ‘whole’ (in some place) piece as vital leads. Searching for such randomly strewn pages on the exhibition floor, the viewer can ‘bind’ their own handbook, similar but also different from the handbook of another. Vision, barriers and determination reproduce and redefine the initial unifying idea which stands within the exhibition space as a ‘biblical’ totality, building or demolishing walls through the random nature of human fate. The distance between multiple and total meaning is immeasurable. Are we both ‘homophones’ and ‘heterophones’ of each other?

9/5/13 4:11:22 PM

125

FINAL CATALOG copy 6.indd 125

9/5/13 4:11:25 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

126

Casilda Sánchez As inside as the eye can see, 1 channel HD Video, µεταβλητές διαστάσεις, 7’, λούπα, 2009

Δύο µάτια κοιτάζονται εντατικά, ενόσω πλησιάζει ολοένα το ένα το άλλο. Η επιθυµία να “δεις” τον “άλλον”, να εισέλθεις στον χώρο του και να προσπαθήσεις διά του βλέµµατος να κατανοήσεις ή και να µοιραστείς την οικεία ιδιωτικότητα του άλλου ατόµου, γρήγορα αποδεικνύεται µάταιο εγχείρηµα, αφού δίχως την απόσταση δεν µπορούµε καν να δούµε. Βρισκόµαστε αίφνης εγκλωβισµένοι µέσα σε ένα εγγενές παράδοξο: είµαστε και οι δύο τόσο κοντά, όµως ανίκανοι να δούµε κάτι περισσότερο από µια θολή εικόνα. Αλλά το βλέµµα τώρα αποκτά ιδιότητες όχι οπτικές αλλά απτικές, προσλαµβάνοντας τον άλλον όχι µέσα από την όραση, µα µέσα από την επαφή των βλεφαρίδων. Η εικόνα που προκύπτει ενσωµατώνει τελικά έναν σωµατικό οφθαλµό, που δονείται, εγγίζει και συσχετίζεται µέσα από ένα νέο είδος ενδόµυχης οικειότητας.

FINAL CATALOG copy 6.indd 126

Casilda Sánchez As inside as the eye can see, 1 channel HD Video, diamensions ariable, 7’, loop, 2009

Two eyes look at each other intently all the while moving closer and closer. The desire of “seeing” the “other”, of entering her space and trying to understand, or even share, the other person’s intimacy through the gaze turns out to be an effort in vain because without distance we cannot see. We find ourselves in a paradox: so close but unable to see more than a blurred image.

The gaze becomes now more of a haptic sense, perceiving the other not through the sight but through the rubbing of the eyelashes. The resulting image embodies a physical eye that beats, touches and relates intimately.

9/5/13 4:11:26 PM

127

FINAL CATALOG copy 6.indd 127

9/5/13 4:11:27 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

128

Δηµήτρης Μιχάλαρος Full fill, feel fool.

Distractive break, destructive brake, raw, row.

Who? Hu! Hu!, Κινητική κατασκευή - Performance - Εγκατάσταση, 400 εκ. x 375 εκ. x 60 εκ., 2013

“Someone full fills you, but at the end you feel fool.

Dimitris Michalaros Full fill, feel fool.

Distractive break, destructive brake, raw, row.

Who? Hu! Hu!, Kinetic construction - Performance - Installation, 400 cm x 375 cm x 60 cm, 2013

Then you try to break the blocks but at the end your brake breaks and knocks your bloke off.

Are you distractive or destructive, distracted or destructed? Raw view, raw materials, raw thoughts, raw feelings in a row to follow.

Who is she? Hu! Hu! Follow the row, break the wall!”

An almost non- translatable text. A multi-work about the edge of similarity and difference. The ground zero of a dubious syneresis: Mobility and stasis- confinement and liberation. Συµµετέχει η performer: Κάρεν Τζίνα Γεωργούδη Ευχαριστίες στην Slavena Petkova

FINAL CATALOG copy 6.indd 128

“Someone full fills you, but at the end you feel fool.

Then you try to break the blocks but at the end your brake breaks and knocks your bloke off.

Are you distractive or destructive, distracted or destructed? Raw view, raw materials, raw thoughts, raw feelings in a row to follow.

Who is she? Hu! Hu! Follow the row, break the wall!”

Participating performer: Karen Gina Georgoudis Special thanks to Slavena Petkova

9/5/13 4:11:28 PM

129

FINAL CATALOG copy 6.indd 129

9/5/13 4:11:29 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

130

Κατερίνα Τζεδάκι Τα Τείχη, µουσική σύνθεση για ηλεκτροακουστικά µέσα, 30’, 2013

Αυτή η από ήχους αποτελούµενη σύνθεση χρησιµοποιεί ιδέες, φράσεις, µοναχικές λέξεις και συλλαβές από πέντε προϋπάρχοντα αυτής κειµένα. Τα «Τείχη» - που αποτελούν το κύριο θέµα τούτης της απόπειρας «ηχοποίησης» - εκτείνονται σε πέντε οµόκεντρους κύκλους και είναι ακουστά και µη ορατά. Γνωρίζουµε για την ύπαρξη τους από τον ποιητή Καβάφη. Συγκεκριµένα ότι κτίστηκαν «ανεπαισθήτως», και δεν είναι δηλαδή για µας µια ξαφνική συνειδητοποίηση η ύπαρξή τους, αλλά κάτι σαν είδηση στα δελτία των ειδήσεων. Και ενώ εµείς κοιτούµε τα άηχα τείχη του Καβάφη, και αναρωτιόµαστε µαζί του (µα πώς και δεν το κατάλαβε όταν υψώνονταν τα ντουβάρια), τώρα ούτε που τον βλέπουµε. Και τη φωνή του τη φανταζόµαστε µόνο όταν διαβάζουµε το µήνυµα που έριξε σ’ ένα µπουκάλι και το πέταξε πάνω από τους ψηλούς τοίχους. Ε, τα δικά του τείχη δεν είναι τα δικά µας. Μας πιάνει τότε το εθελοντικό, και τρέχουµε να τον σώσουµε, µε µόνιµο φόβο τον δικό µας εγκλεισµό στη φυλακή του. Και τότε καταλαβαίνουµε ότι δεν µπορούµε να σώσουµε ούτε τον Καβάφη ούτε τον εαυτό µας, γιατί την ώρα που φανταζόµασταν τη φωνή του, άλλα τείχη γύρω µας χτίζονταν, άηχα, ίδιας φύσεως µε τα δικά του - ή µήπως κι εκείνα βρίσκονταν πάντοτε εκεί;

FINAL CATALOG copy 6.indd 130

Katerina Tzedakι The Wall, electroacoustic music composition, 30’, 2013

This sound installation uses ideas, phrases, single words and syllables taken from five pre-existing texts. The “Walls” - which lie at the heart of this ‘sonorisation’ attempt - extend themselves to five concentric circles which are aural rather than visual. We know of their existence from Cavafy’s poetry. We know that they were built ‘unnoticed’, their existence not a sudden realisation, but rather something we heard reported in the news. And even though we look at Cavafy’s silent walls and we wonder how he could not have realised that these walls were being raised, now we can’t even see him. We can imagine his voice only whilst reading his message in the bottle that he threw over the high walls. Well, his walls are not our walls. Being good Samaritans, we run to save him with a deep fear that we might get trapped in his prison. That’s when we realise that we cannot save either Cavafy or ourselves, because whilst we were imagining his voice, some other walls were being raised around us, silent ones, similar to his - or were they, even them, always there?

9/5/13 4:11:30 PM

131

FINAL CATALOG copy 6.indd 131

9/5/13 4:11:31 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Δηµήτρης Παπαιωάννου Πουθενά, βίντεο/θεατρική performance, 9’ 34”, 132

βιντεογράφηση και µοντάζ: Δηµήτρης Παπαϊωάννου/ φωτογραφία: Μαριλένα Σταφυλίδου, 2009

Κάθε βήµα πάνω στη σκηνή διανοίγει µαζί χώρο και χάος. Το 2009, ο Δηµήτρης Παπαϊωάννου κλήθηκε να δηµιουργήσει ένα έργο στο ανακαινισµένο Εθνικό Θέατρο. Χρησιµοποίησε σαν βασικό σκηνικό τη νέα σκηνική µηχανή της Κεντρικής Σκηνής απογυµνωµένη, γονιµοποιηµένη από φοιτητές δραµατικών και χορευτικών σχολών. Το «Πουθενά», διάρκειας 38 λεπτών, παρουσιαζόταν δύο φορές διαδοχικά, ώστε η αλλαγή βάρδιας του κοινού να µετατρέπεται σε µέρος του έργου. Ένας χώρος που µεταβάλλεται διαρκώς, καθοριζόµενος από την ανθρώπινη παρουσία, ώστε να σηµάνει αµέτρητους τόπους, ενώ έχει σχεδιαστεί για να είναι µη-τόπος. Ένα οπτικό δοκίµιο για τον εαυτό και τους καθρέφτες του, και µια πολυσυλλεκτική εικαστική µηχανή, που έλαβε χώρα σε ένα θέατρο, αντιµετωπίζοντας και τους θεατές του ως performers µέσα σε ένα θέατρο της ύπαρξης. Για τον Παπαϊωάννου “είναι µια προσπάθεια σύνθεσης ενός ποιήµατος για την αναµέτρηση των ανθρώπων µε έναν χώρο–µηχανή, ο οποίος δεν είναι απέναντι από τους ανθρώπους. Ίσως είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Ίσως είναι το µυαλό των ανθρώπων”. Στη συντοµευµένη video εκδοχή, που παρουσιάζεται σε αυτό το «κάπου» τού «Αιδώ / Εδώ», το «Πουθενά» λειτουργεί οριστικά «εκτός τόπου», µέσα από τη µετάβασή του σε ένα άλλο είδος. Εδώ “δεν υπάρχει ούτε εχθρότητα ούτε συµφιλίωση, αλλά µια ευχή για ένωση”.

FINAL CATALOG copy 6.indd 132

Dimitris Papaioannou Nowhere, video/theatrical performance, 9’ 34”, vide and editing: Dimitris Papaioannou/Photography: Marilena Stafilidou, 2009

Every step on stage opens up space and chaos.

In 2009, Dimitris Papaioannou was invited to create a new performance piece for the renovated National Theatre. As a set he used the new stage machinery of the Centre Stage, naked and fertilised by students of performing arts and dance schools. ‘Nowhere’, 38 minutes long, was performed twice consecutively, so that the change of audience would become part of the performance. An ever changing space, defined by human presence, in order to suggest countless spaces, even though it was designed to be a non-space. A graphic essay about the self and its mirrors and an inclusive visual machine occurring in a theatre, treating its audience as performers within a theatre of existence. For Papaioannou, “this is an attempt at composing a poem on the encounter of the human with a space-machine, a machine that isn’t there. Maybe it’s the humans themselves. Maybe it’s their mind.”

In this abridged video version presented here, ‘Nowhere’ functions sine loco through its transformation into a different medium. Here “there’s no enmity or conciliation, only a wish for fusion.”

9/5/13 4:11:32 PM

133

FINAL CATALOG copy 6.indd 133

9/5/13 4:11:33 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Βασίλης Σελιµάς 134

Η άλλη εκδοχή/Δίχως εσένα, ακρυλικά σε καµβά, µολύβι σε χαρτί, 80 x 60 εκ., 100 x 60 εκ., 2012/ 2013

Ο Βασίλης Σελιµάς παραδίδει εδώ µια δίδυµη ανάγνωση του προπατορικού αµαρτήµατος. Στην “Άλλη εκδοχή” - έργο που προηγήθηκε της έκθεσης- µία γιγαντωµένη Εύα επιλέγει ως τροφή τον απαγορευµένο καρπό λόγω της συνειδητής αποστασιοποίησης, του εγκλεισµού του Αδάµ µέσα στο κουτί-µικρόκοσµό του. Αυτό το κορίτσι-µητέρα απεικονίζεται σαν να φοβάται και να τρέµει, έτσι που είναι περιστοιχισµένο από χαµοµήλια-σπέρµατα, µα και από την ασφαλή τοποθέτηση του σµικρυµένου αγοριού-πατέρα µέσα σε ένα κουτί που κάποτε περιείχε σφαίρες. Στo «Δίχως εσένα» -ένα έργο που δηµιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση αυτή- βλέπουµε µπροστά µας τη συνέχεια της «Άλλης εκδοχής». Η φιγούρα του αγοριού µες στο κουτί πλέον διογκώνεται, φτάνοντας το µέγεθος του κοριτσιού του προηγούµενου έργου. Τώρα το συνολικό έργο διαβρώνεται, σκίζεται συνειδητά ως αποτέλεσµα της βίαιης ενηλικίωσης του αγοριού και µιας επαναφοράς των κατεστηµένων ρόλων. Ίσως όµως και να πρόκειται για µια αναπάντεχη ευκαιρία επανασύνθεσης αυτής της συµπληρωµατικά διπολικής σχέσης: άνδρα και γυναίκας. Είναι στο χέρι πια (δηλαδή στο µάτι και στο νου) του θεατή να επιλέξει αν θα ακολουθήσει µία από τις δύο ή και τις δύο εκδοχές της ιστορίας.

FINAL CATALOG copy 6.indd 134

Vassilis Selimas The other version/Without you, acrylics on canvas, pencil on paper, 80 x 60 cm, 100 x 60 cm, 2012/2013

Vassilis Selimas offers us a twin reading of the original sin. In ‘The Other Version’ - a piece that predates the exhibition - a magnified Eve chooses to eat the forbidden fruit as a result of Adam’s conscious distancing and caging himself in his box-microcosm. This girl-mother is represented in a state of fear and trembling surrounded by chamomile-sperm, safely away from the diminished boy-father in a box that used to contain bullets. ‘Without You’ - created especially for the exhibition - is the continuation of ‘The Other Version’. The boy in the box is now inflated and reaches the size of the girl in the other painting.

The whole piece is now corroded, torn purposefully as a result of the boy’s coming of age and the reinstatement of the established roles. It could also be read as a fortuitous reconstruction of the complementary and opposing relationship between man and woman. It’s in the viewer’s hands (eyes and mind, that is) to choose one or the other or both versions of the story.

9/5/13 4:11:34 PM

135

FINAL CATALOG copy 6.indd 135

9/5/13 4:11:38 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

136

Βασίλης Σκρίµπας ΚΗΠΟΣ-ΕΔΩ, in-situ performance, 2013 «Μόνος πάντα εγώ εδώ. Πάντα µόνος. Πάντα εδώ να κατοικώ, στην όµορφή µου φυλακή να κατοικώ, καλά κλεισµένη πάντα. Να µη µετράω τις µέρες και τις ώρες µου. Να είναι αέναες οι στιγµές µου, πολλές στιγµές µαζί, διαρκώς επαναλαµβανόµενες, µικρές και µεγάλες στιγµές µου που µε εγκλώβισαν και µόνο αυτές µου έµειναν, οι διεσταλµένες µου στο άπειρο, οι αγαπηµένες µου στιγµές, που µε έσωσαν από τον έξω κόσµο, που µε αγκάλιασαν και µ’ έκλεισαν σ’ αυτό το πολύτιµο µέρος µου, µόνο δικό µου και πάντα. Κι ας είναι έξω όλα ζωντανά, εγώ θα µείνω εδώ να µην κοιτώ να µην ακούω να µην ονειρεύοµαι να είµαι πάντα εδώ. Αφού εκεί έξω, πάντα µισός ποτέ γεµάτος ποτέ ολόκληρος, ώσπου αυτές οι λίγες οι στιγµές µου έγιναν πολλές, µε γέµισαν και µ’ έκλεισαν εδώ για να ’µαι πια γεµάτος και ολόκληρος, χωρίς κενά, χωρίς κρυψώνες. Και από πάνω µου ποτέ ουρανός και από κάτω µου ποτέ γη, µόνο λίγο νερό εδώ και οι ακριβές στιγµές µου».

FINAL CATALOG copy 6.indd 136

Vassilis Skrimpas GARDEN-HERE, site specific performance, 2013 “Always alone here. Always alone. To always live here, to live within my beautiful prison, all locked up forever. To never count the days and hours. My moments to be perpetual, multiple, forever repeating, small and big moments that have imprisoned me, they’re all I have, dilated infinitely, my beloved moments that saved me from the outside world, that embraced me and shut me in my precious place, all mine forever.

What if everything outside is alive? I will stay here not looking, not listening, not dreaming, being always here. Since out there I’ve always been half, never full, never complete, until these few moments became many, they filled me up and shut me here to finally be full and complete, with no emptiness, with no hideouts. And above me never the sky and below me never the earth, only some water and my precious moments.”

9/5/13 4:11:39 PM

137

FINAL CATALOG copy 6.indd 137

9/5/13 4:11:41 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

138

Ράνια Εµµανουηλίδου Το ξέφωτο, εγκατάσταση, µεικτή τεχνική, διαστάσεις µεταβλητές, 2012/2013

Ένα “domus”. Εντάξει, όχι domus. Είναι βαριά λέξη. Αλλά το έργο ας στέκει κάπου εκεί, σαν σπίτι, στη γωνιά του χώρου. Και το «σπίτι» βαριά λέξη; Ας το πούµε τότε «ξέφωτο». Ναι, είναι πιο ενδιαφέρον. Αυτό το ξέφωτο µάς αντέχει και τους δυο. Είναι που η Ράνια είχε και κάτι περίεργα στο µυαλό της: τον κήπο των επίγειων επιθυµιών του Bosch, το µέλι και το κώνειο του Hamburger , το οµότιτλό της video που δεν το έχει δείξει ακόµη. Αλλά κι εκείνο το “είµαι όλα τα πράγµατα, όλοι οι άνθρωποι, όλα τα ζώα” του Cravan. Μα και άλλα. Η Εµµανουηλίδου έφτιαξε µια λόχµη από µορφές, πολλές, σαν φυλακή και άνοιγµα. Ένα σύδεντρο, πύκνωση και αραίωση, από πλάσµατα που µοιάζουν σάρκινα αλλά δεν είναι. Δηλαδή από τα όντα που φτιάχνει τελευταία. Το µυστικό της υφής τους δεν µας το αποκαλύπτει. Όµως αυτό το ξέφωτο φτιάχνει τώρα κι έναν χώρο για να το κατοικήσει εδώ ένα πλάσµα όντως σάρκινο, ο Β., που στο ξέφωτο της Ράνιας έφτιαξε έναν κήπο. Είναι, λοιπόν, το “µαζί” που εκτίθεται εδώ. Η συνύπαρξη και το ξεχωριστό µας πράγµα ως έκθεµα επί τρία. Διάνοιξη και κουκούλι.

FINAL CATALOG copy 6.indd 138

Rania Emmanouilidou The clearing, installation, mixed media, dimensions variable, 2012/2013

It’s a ‘domus’. Ok, not a domus. Big word. Let the piece stand there, like a house, in the corner.

‘House’ is a big word too. Let’s call it a ‘clearing’ then. Yes, that’s more interesting. This clearing can take both of us. But Rania had some funny stuff in mind: Bosch’s garden of earthly delights, Hamburger’s honey and hemlock, her yet unshown video of the same title. But also Cravan’s ‘I’m everything, every human, every animal’.

Other things as well. Emmanouilidou created an undergrowth of shapes, many shapes, like a prison and an opening. A copse, density and thinning, of creatures seemingly of flesh, but they’re not. In other words, of creatures she’s been making recently. She won’t reveal the secret of their tissue. This clearing here creates a space for a creature made indeed of flesh to live in, B., who created a garden in Rania’s clearing. This ‘together’ is what’s on show here. This co-existence and our separate thing as one exhibit times three.

Opening up and cocoon.

9/5/13 4:11:41 PM

139

FINAL CATALOG copy 6.indd 139

9/5/13 4:11:45 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

140

Βασίλης Ζωγράφος That man, λάδι σε καµβά, 110 x 130 εκ., 2012 Τα συγκεκριµένα έργα του Βασίλη Ζωγράφου υπονοούν, δεν περιγράφουν, δεν εικονοποιούν, ούτε εξηγούν. Δηµιουργούν εικόνες που προκαλούν ατµόσφαιρες για ό,τι θα ονοµάζαµε ερµηνεία της ζωγραφικής διαδικασίας και πράξης ως πλασµατικού τρόπου προσοµοίωσης του πραγµατικού. Πιστεύοντας πως οι πιο σηµαντικές αλήθειες εντυπώνονται στη συνείδηση µόνο αν έχουν πλαστεί από αισθητηριακό-συναισθηµατικό υλικό, αυτός ο Ζωγράφος στοιχειοθετεί profiles του “παρηκµασµένου” άνδρα, ανακαλώντας εικονογραφήσεις και στερεοτυπικές εικόνες που αφορούν σε ψυχισµούς από ανδρικά πρότυπα περασµένων δεκαετιών - πρότυπα εντούτοις που δεν είναι ούτε τόσο αποµακρυσµένα από εµάς µα ούτε και πλήρως παρηκµασµένα µέσα µας. Ωστόσο, ο τρόπος της ζωγραφικής απεικόνισης έρχεται σε πλήρη αντίθεση µε τους παραδοσιακούς τύπους απόδοσης της ανδρικής δύναµης ή της υπόσχεσης γι’ αυτήν: µιας υπόσχεσης σωµατικής, ηθικής, ιδιοσυγκρασιακής, οικονοµικής, κοινωνικής, σεξουαλικής κ.ο.κ. Είναι αυτό το «και ούτω καθεξής» που προβάλλει κυρίαρχο εδώ: ένα ανοιχτό πεδίο αναγωγών µιας πολυσηµίας που δηµιουργήθηκε πάνω στο θεσµοθετηµένα µονοσήµαντο. Καθώς και ο τρόπος που το βουνό αυτό είναι και δεν είναι αυτός ο άντρας. Πρόκειται για µία αφύπνιση που χειρίζεται πολυεστιακά τη γλώσσα του “τέρατος”.

FINAL CATALOG copy 6.indd 140

Vasilis Zografos That man, oil on canvas, 110 x 130 cm, 2012 These pieces by Vasilis Zografos insinuate, they don’t describe, they don’t illustrate, nor do they explain. They create images that evoke atmospheres for what one would call the interpretation of the painting process and practice as a constructed method of simulating reality.

Starting from the belief that the most important truths are impressed in one’s consciousness only if they’re made of sensory-emotional material, Zografos creates profiles of the ‘decadent’ man, reminiscent of illustrations and stereotypical images that relate to the psyche of yesteryear’s prototypical man - prototypes that are never too far from today’s reality, nor that have perished from inside us. However, the painting method used is in contrast with traditional ways of depicting the male vim or its suggestion, be it corporeal, moral, idiosyncratic, financial, social, sexual etc. This ‘et cetera’ is crucial: a multitude of reductions of the polysemous created on the institutionally univocal. Just like this mountain is and isn’t the man. It’s an awakening that manipulates the language of the ‘beast’.

9/5/13 4:11:45 PM

141

FINAL CATALOG copy 6.indd 141

9/5/13 4:11:47 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

142

Απόστολος Ρίζος Ανάσα, φωτογραφία, Μεταβλητές, 2012 Μέσα από την ενατένιση της φύσης, τα σταθερά στοιχεία µετατρέπονται σε ρευστές εικόνες - κάτι που ήξερε όχι µόνο ο Leonardo da Vinci, αλλά και όλοι όσοι πριν και µετά από αυτόν είδαν στο σταθερό και υπαρκτό τη δυνατότητα για το ασταθές και ανύπαρκτο (ή το αλλού υπαρκτό). Με τον αναδιπλασιασµό, την αλληλεπικάλυψη και την αυθόρµητη δηµιουργία νέων αναλογιών, εµφανίζονται πάντοτε άλλες, που ξεπηδούν από έναν (άγνωστο) κόσµο, όπου κανείς δεν µπορεί να περιφέρεται µε τόση άνεση. Mέσα τους υπάρχει ατραπός, που όσο δύσκολο είναι να βρεθεί, άλλο τόσο είναι και να ακολουθηθεί. Στην «τελική» εικόνα - η οποία τείνει να οµοιάσει διαρκώς µε κάτι άλλο - το βλέµµα είναι αδύνατον να σταθεί συνεχώς σε ένα σηµείο, φτάνοντας έτσι στην εµπειρία της παράδοξης ένωσης: ηρεµία και δράση. Μία στατικοτητα, η έκφραση της οποίας απαιτεί την υπαινικτική ικανότητα του αντιθέτου της. Ενέργεια. (Life and stillness). Η αρχή της µεταφυσικής φαντασίας.

FINAL CATALOG copy 6.indd 142

Apostolos Rizos Breath, photography, Variable, 2012 Contemplating nature, its fixed elements become liquid images - something Leonardo Da Vinci knew well, but also everyone before and after him who saw in the fixed and real the potential for the transient and the unreal (or the elsewhere real). By reduplicating, overlapping and spontaneously creating new proportions, alternative ones always appear, originating from a different (unknown) world, uncomfortable to be in. Within them lies a path, difficult to find, difficult to follow. In the ‘final’ image - which always tends to resemble something else - it is impossible for the gaze to remain fixed on one point, experiencing thus a paradoxical union between calm and action. A stillness, the expression of which demands the allusive potential of its opposite. Energy. (Life and stillness). The beginnings of meta-physical imagination.

9/5/13 4:11:48 PM

143

FINAL CATALOG copy 6.indd 143

9/5/13 4:11:50 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

144

Μαρία Ζερβού Bon Voyage, HD Video, 12’, 2010 Η ταινία µικρού µήκους «Bon Voyage» ασχολείται µε µια ποιητική εικονογραφία γεµάτη αντιθέσεις και σύµβολα µέσα στο πλαίσιο της ιστορίας ενός ταξιδιού µίας γυναίκας σε µαύρη µπούρκα. Υπό το πρίσµα της ιδέας του αντιήρωα, η πρωταγωνίστρια παραµένει σχεδόν κρυµµένη πίσω από το αδιαπέραστο µαύρο πέπλο της, σχεδόν αόρατη αλλά και τόσο εµφανής, στατική µέσα στη διαδροµή της, αλλά και σε εγκλεισµό µέσα από την ίδια της την εξωστρέφεια. Κατά τη διάρκεια της βόλτας της, και περνώντας µέσα από διαφορετικά φυσικά τοπία και τοποθεσίες, εµφανίζονται µπροστά της µαγικά κόλπα, ακροβατικά, παραστάσεις χορού και άλλων θεαµάτων, ενώ η ίδια φαίνεται να τα παρακολουθεί µε στωική αταραξία. Η µνηµειακή στατικότητά της δίνει έµφαση στη διχοτόµο αντιπαράθεση ανάµεσα στο εσωτερικό και το εξωτερικό, το όραµα και την όραση, το απτό και το ονειρικό, και είναι αυτά ακριβώς τα όρια που διαχωρίζουν το µνηµειακό από τη µνήµη. Ότι η ίδια η Ζερβού ενσαρκώνει στο έργο της τη γυναίκα µε την µπούρκα πολλαπλασιάζει τα όρια των ταυτίσεων, αυτά τα ενωτικά-διαχωριστά τείχη, διανοίγοντας ωστόσο το πεδίο της επιτέλεσης προς ένα ξέφωτο, όχι µόνο της ταυτότητας, αλλά και κάθε συµβατικά εννοούµενης αλήθειας της.

FINAL CATALOG copy 6.indd 144

Maria Zervos Bon Voyage, HD Video, 12’, 2010 The short film ‘Bon Voyage’ presents a poetic iconography full of contradictions and symbols relating to the journey of a woman wearing a burqa. Seen through the concept of the antihero, the protagonist remains hidden behind her black veil, almost invisible but also conspicuous, static in her journey, captive within her extroversion. Her walk takes her through different landscapes and locations and she encounters magic tricks, acrobatics, dance performances and other spectacles which she takes in with stoic calm. Her monumental stillness emphasizes the juxtaposition between the internal and the external, the apparition and the vision, the tangible and the dream; it is these limits that set the monumental and memory apart. The fact that Zervos herself plays the woman in the film multiplies the limits of identification, these unifying-separating walls, opening however the scope of fulfillment towards a clearing, not only of identity, but also of its every conventionally understood truth.

9/5/13 4:11:50 PM

145

FINAL CATALOG copy 6.indd 145

9/5/13 4:11:52 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

146

Άλκης Παπασταθόπουλος ένα κορίτσι/ένα αγόρι, ψηφιακό, 13’, 2012 en flicka: Ο Σίγµα αυνανίζεται. Ξυπνά στο δωµάτιο του, σαν σε όνειρο. Βγαίνει έξω, σ’ ένα χιονισµένο βουνό. Εκεί συναντά ένα κορίτσι που του ζητά να παίξουν ένα γνώριµο παιχνίδι. Μαζί µε το παιχνίδι ξεκινά ένα ταξίδι. Ένα παιδικό αλλά επώδυνο ταξίδι που ταρακουνάει το εσωτερικό του Σίγµα. Μέσα από παιχνίδια για αλήθειες και ψέµατα, ο Σίγµα αντικρίζει την αλήθεια για τον εαυτό του. Ο Σίγµα θα συνεχίσει να συναντά το κορίτσι σε διαφορετικά µέρη κάθε φορά, µε σκοπό να µάθει ποιος πραγµατικά είναι. Μία ιστορία για την ταυτότητα του φύλου. Μία ιστορία για ένα κορίτσι. en pojke: Εφηβεία. Φόβος δηµιουργίας. Οι στιγµές εκείνες, της σιωπής, όταν πια η δουλειά σου έχει τελειώσει. Τώρα δίχως θεατές. Το προνόµιο της διείσδυσης. Ένας αναχωρητισµός διά του ίδιου σου του µέσου. Είναι το αίµα µπανάλ; Είµαι αλλόκοτα σέξι ή µήπως όχι; Ήταν αυτός για µένα η τέλεια επιλογή ή απλώς µια σεξουαλική εµµονή; Ένα επεξηγηµατικό οπτικό σχόλιο ενός πολύ ανασφαλούς αγοριού.

FINAL CATALOG copy 6.indd 146

Alkis Papastathopoulos en flicka/en pojke, digital, 13’, 2012 en flicka: Sigma is masturbating. He wakes up in his room.

He decides to get out. Getting out he finds himself in a snowy mountain. There he meets a girl that asks him to play a familiar game. At that point a journey starts. A joyful but also painful journey that shakes Sigma’s head. Through games all about truth and lies, Sigma starts facing the truth about himself. Sigma will meet the girl several times in several places in order to find who he really is. A story about the exploration of gender identity. A story about a girl. en pojke: Adolescence. Fear of creation. Those moments of silence when your work is over. No audience. The privilege of penetration. Escapism through the medium itself.

Is blood too banal? Am I awkwardly sexy or not at all? Was he the perfect choice or just my sexual obsession?

A visual commentary of a very unsure boy.

9/5/13 4:11:52 PM

147

FINAL CATALOG copy 6.indd 147

9/5/13 4:11:53 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Γιάννης Ισιδώρου H απραξία του πατέρα µου, η αγνωσία της µητέρας µου, εγκατάσταση, µεικτά υλικά, διαστάσεις µεταβλητές, 2013

148

Οι άνθρωποι της ιστορίας περιβάλλονται από τα πράγµατα που παράγουν. Τα πράγµατα που περιβάλλουν τους ανθρώπους είναι τα προϊόντα του καταναγκασµού τους. Τα πράγµατα φέρουν και µεταφέρουν αυτόν τον καταναγκασµό στους αιώνες. Ο αυτοµατισµός και η εντατικοποίηση της παραγωγής ανάγουν τη χρηστικότητα σε ύψιστη αξία, µετατρέποντας την ανθρωπότητα σε ένα ατελείωτο κάτεργο. Θεµελιώνονται έτσι αναπαραστάσεις στις οποίες δεσµευόµαστε, ξεχνώντας την ίδια τη ζωή. Οι αναπαραστάσεις αυτές επιβάλλουν µια “κουλτούρα” που πολιορκεί τον θάνατο ντυµένη σε λευκές ποδιές, υποδεικνύοντας “εκφυλισµούς” και “δυσλειτουργίες”. Η άρνηση του πατέρα µου στη χρηστικότητα των πραγµάτων, η επιµονή της µητέρας µου στη µη αναγνώρισή τους, η ενεργή άγνοια, η ριζοσπαστική λήθη, η αποδόµηση του κώδικα της συµπεριφοράς που επιβάλλει η ωφελιµιστική θεώρηση των προϊόντων τού καταναγκασµού, δίνουν το παράδειγµα για το µελλοντικό, περιπλανώµενο, άσκοπο και άεργο αγρίµι που θα επανεκκινήσει τη συµφιλίωση µας µε τον κόσµο και την εφήµερη φύση µας. Αρνούµαι να αναγνωρίσω τα πράγµατα (ισχυρίζεται εδώ δαιµόνια ο Ισιδώρου) σηµαίνει πως στέκοµαι απέναντι στον καταναγκασµό και στο κάτεργο, υψώνοντας το ανάστηµά µου στη θνήσκουσα “κουλτούρα”: της γηριατρικής, της θανατολογίας, του “αθανατισµού” (immortalism), της γενετικής µηχανικής, της γεροντολογίας και της οντολογίας των ροµπότ.

FINAL CATALOG copy 6.indd 148

Yiannis Isidorou My father’s apraxia my mother’s agnosia, installation, mixed Media, dimensions variable, 2013

People in history are surrounded by the things they produce. The things that surround people are the product of their compulsion. These things carry and transfer compulsion through the ages.

Automation and intensification of production render functionality the ultimate value, transforming thus humanity into an endless sweat shop. In this way, representations become established that shackle us and make us forget life itself. These representations enforce a white coat wearing ‘culture’ that besieges death, indicating ‘degeneration’ and ‘malfunctions’. My father’s denial of the utility of things, my mother’s rejection of things, active ignorance, radical oblivion, deconstruction of the code of conduct that is enforced by the utilitarian endorsement of the products of compulsion, all show the way for the future beast, aimlessly wandering and idle, the beast that will restart our reconciliation with the world and our transient nature. Refusing to recognise things (suggests Isidorou) means opposing oneself to compulsion and sweat shops, standing up to the dying ‘culture’: of geriatrics, thanatology, immortalism, genetic engineering, gerontology and the ontology of robots.

9/5/13 4:11:54 PM

149

FINAL CATALOG copy 6.indd 149

9/5/13 4:11:55 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Μπάµπης Βενετόπουλος Πεσόντες, 3D animation, HD 1080p, χωρίς ήχο, 4’ 40”. Τεχνική Υποστήριξη: Στέφανος Χαχαµίδης, 2012

150

Ένας κόσµος που δοµείται πάνω σε ανθρώπινα κουφάρια. Ένας πολιτισµός που αναδύεται µέσα από οµαδικούς τάφους, βασανισµούς κρατουµένων, οικογενειακή βία και καταστολή. Ένας χώρος που συντίθεται από κατακερµατισµένη γνώση, θρυµµατισµένα αισθήµατα, απώλεια µνήµης και έκπτωτους αγγέλους. Μια εποχή στην οποία, πριν ακόµη προλάβει να σβήσει η ανυπόφορη οσµή από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του πολέµου, καινούρια κρεµατόρια άρχισαν κιόλας να χτίζονται, τεχνολογικά ανώτερα, και αυτή τη φορά άοσµα. Η προσµονή και η προσπάθεια δηµιουργίας µιας κοινωνίας της γνώσης και του πνεύµατος, µιας κοινωνίας αφθονίας, χάνεται µε ταχύτητα µπροστά στα µάτια µας. Προσπαθούµε να ανοίξουµε τα χέρια και να αγκαλιάσουµε την αυγή, µα πάντα το σκοτάδι στο τέλος αγκαλιάζουµε. Μια αντανάκλαση της ατοµικής και συλλογικής συµπεριφοράς. Ένα σύστηµα που καταρρέει, παρασύροντάς µας µαζί του. Ένα σύµπλεγµα σωµάτων, παγιδευµένων το ένα στο άλλο. Μπλεγµένα, τραυµατισµένα, εγκλωβισµένα,οτελούν την εικόνα ενός νου και µιας κοινωνίας συντριµµιών. Ένα ολοκαύτωµα εις το διηνεκές τού ίδιου πάντα ανθρώπου, του ανθρώπου. Μια απόπειρα περιγραφής της τιµωρίας και της αυτοτιµωρίας, του πένθους και της µελαγχολίας, της αιδούς και της αναίδειας, παράλληλα όµως -και καθόλου παραδόξως - µια εικόνα λύτρωσης, κάθαρσης και εξιλέωσης.

FINAL CATALOG copy 6.indd 150

Babis Venetopoulos Fallen, 3D animation, HD 1080p, no sound, 4’ 40”.

Technical Director: Stefanos Chachamidis, 2012

A world that stands on human corpses. A civilization that rises from collective tombs, tortured prisoners, domestic violence and repression. A space constructed by fragmented knowledge, broken feelings, memory loss and fallen angels.

A time when even before the stench from the concentration camps has disappeared, new crematoria are being built, technologically superior and odorless. The anticipation and the endeavor to create a new society of knowledge and intellect, a society of abundance, are vanishing rapidly before our eyes. We are trying to open our arms and embrace the dawn, but we always end up embracing the darkness. A reflection of individual and collective behavior. A system that is breaking down, taking us with it. A network of bodies, one trapped within the other. Tangled, injured, confined, they represent the nous and the society of debris. A perpetual holocaust of the same human. An attempt to describe punishment and self-punishment, mourning and melancholy, shame and shamelessness, but also and not paradoxically - an image of redemption, catharsis and atonement.

9/5/13 4:11:55 PM

151

FINAL CATALOG copy 6.indd 151

9/5/13 4:11:57 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

152

Αντώνης Μιγκός Directory of the Self, ψηφιακή φωτογραφία, διαστάσεις µεταβλητές, 2009/2013

Πάντα υπάρχουν µέσα µας τάσεις και χαρακτήρες που µένουν στον “πάγκο”, από την αναγκαιότητα να βγαίνει µπροστά κυρίως ο αναγνωρισµένος, και ίσως ο πιο εύκολα αναγνώσιµος παίκτης. Γι αυτό, σε κάθε στιγµιότυπο από αυτόν τον “οδηγό του εαυτού”, ο Αντώνης Μίγκος εµφανίζει, ανασύρει και επιτρέπει να δούµε κάποιους από τους φαντασµατικούς του εαυτούς, που είναι όµοιοί του αλλά και τόσο διαφορετικοί, εξαρτώµενοι από τον ίδιο αλλά και αυτόνοµοι. Δίνοντας τους έδαφος για δράση, επιστρέφουν στον δηµιουργό τους την εικόνα του καινούρια, ένα µίγµα από µνήµη σύγχρονη και αρχέγονη, τοµέµ χωρίς ταµπού, πάντα αυτός ο ίδιος αλλά και εµείς οι ίδιοι, µισοί γνωστοί, µισοί άγνωστοι, ίσως εχθροί, κάποτε φίλοι. Εδώ / Αιδώ, στις συγκεκριµένες εικόνες, η µοναχική αποκαθήλωση του σιαµαίου εαυτού, η εσκεµµένη απουσία Παναγίας µητέρας, αλλά και η φαντασµαγορική Ανάσταση του υπερ-εαυτού από τον εαυτό, µετατρέπονται απολαυστικά σε εικονικές πραγµατικότητες πλάγιου και ειρωνικού βλέµµατος.

FINAL CATALOG copy 6.indd 152

Adonis Migkos Directory of the Self, digital photography, dimensions variable, 2009/2013

There are always tendencies and idiosyncrasies inside us that remain on the ‘shelf’, because we feel the need to project our established and easily legible player. For this reason, in his ‘Directory of the Self’, Adonis Migkos presents, calls up and allows us to see some of his imaginary selves, which are similar to him but also different, dependent on him but also independent. Providing them with a playing field, they bring back to their creator a new image, a mixture of memory, ancient and modern, totems with no taboos, always himself but also ourselves, half known, half unknown, maybe enemies, sometimes friends.

Here/Shame (Εδώ/Αιδώ) , in these images, a lonely deposition of the Siamese twin self, the intentional absence of the Holy Virgin mother, but also the spectacular Resurrection of the super-ego from the ego, they are all transformed into delightful figurative realities of sideways and ironic glances.

9/5/13 4:11:58 PM

153

FINAL CATALOG copy 6.indd 153

9/5/13 4:12:01 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

154

Σάκης Κυρατζής Φωνήεντα, ήχος και φως, διαστάσεις µεταβλητές, 7’, 2006/13

Το έργο διερευνά τη σχέση ήχου και εικόνας µέσω της έννοιας της συναισθησίας. Πρώτη ύλη αποτελεί το ποίηµα του Arthur Rimbaud Φωνήεντα, µέσα στο οποίο ο ποιητής, κατά τρόπο συναισθησιακό, αντιστοιχίζει χρώµατα µε φωνήεντα: µαύρο για το /a/, λευκό για το /e/, κόκκινο για το /i/, µπλε για το /o/ και πράσινο για το /u/. Με βάση αυτόν τον ποιητικό κώδικα, το ποίηµα “µεταφράστηκε” σε χρώµα µέσα από πέντε διαφορετικές γλώσσες. Το τελικό έργο είναι ένα κουτί µε κάρτες και µια σειρά από βίντεο. Κάθε κάρτα ξεδιπλώνει και φανερώνει για κάθε ποίηµα τρία χρωµατικά γλυπτά: ένα µόνο µε τα φωνήεντα, ένα µε τα φωνήεντα και τα σύµφωνα (σε γκρίζο), και ένα µε την κατανοµή των φωνηέντων σε κάθε γλώσσα. Τα χρωµατικά γλυπτά, τοποθετηµένα το ένα δίπλα στο άλλο, µας βοηθούν να δούµε τις διαφοροποιήσεις συχνότητας φωνηέντων και ρυθµού από γλώσσα σε γλώσσα. Τα βίντεο είναι µια απόπειρα δηµιουργίας µιας ποιητικής συναισθησιακής εµπειρίας: ακούγοντας το ποίηµα στις διάφορες γλώσσες, ο θεατής βυθίζεται στο χρώµα, παρασυρόµενος στον κόσµο του Rimbaud - ήχος και φως.

FINAL CATALOG copy 6.indd 154

Sakis Kyratzis Vowels, sound and light, dimensions variable, 7’, 2006/13 Intrigued by synaesthesia, this piece is an attempt to visualise sound. The starting point was Arthur Rimbaud’s poem Vowels, where he synaesthetically assigned colours to each vowel sound: black for /a/, white for /e/, red for /i/, blue for /o/ and green for /u/. Using this code, the poem was “translated” into colour in five languages. The final piece is a box of cards and a series of videos. Each card unfolds to reveal the poem in three colour sculptures: one showing only the vowels, one showing the vowels and the consonants together (the latter in grey), and one showing the vowel distribution in each language. Putting the colour sculptures next to each other one can instantly compare and contrast the rhythm and the vowel frequency for each language. The videos are an attempt to recreate a poetic synaesthetic experience: the viewer is immersed in colour as they hear the poem in various languages, thus falling into Rimbaud’s world of light and sound.

9/5/13 4:12:01 PM

155

FINAL CATALOG copy 6.indd 155

9/5/13 4:12:03 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

156

“ΑΙΔΩ/ΕΔΩ”

(SHAME/HERE)

Ο Βασίλης Αµανατίδης είναι ποιητής, πεζογράφος, µεταφραστής, performer. Γεννήθηκε το 1970. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε µεταπτυχιακές σπουδές στην ιστορία της τέχνης. Εργάστηκε ως ιστορικός τέχνης και επιµελητής εκθέσεων στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Δίδαξε ιστορία τέχνης και λογοτεχνία στη Δραµατική Σχολή του Κ.Θ.Β.Ε. και σε άλλες δραµατικές σχολές. Είναι ειδικός σύµβουλος έκδοσης του περιοδικού “Εντευκτήριο” και συνεργάτης του περιοδικού “[φρµκ]”. Γράφει κριτική ποίησης σε εφηµερίδες και περιοδικά. Έχει δηµοσιεύσει τα βιβλία ποίησης: «Υπνωτήριο: Εννιά νυχτικές παραβολές», «Σπίτι από πάγο όλο», «Τριαντατρία», «Καλοκαίρι στο σπίτι + 6 αποδείξεις ικανοτήτων», «4-D: Ποιήµατα τεσσάρων διαστάσεων» και «7: ποίηση για video games», καθώς και τις συλλογές διηγηµάτων “Μη µε φας” και “Ο Σκύλος της Χάρυβδης”. Δύο θεατρικά του έργα έχουν ανέβει στη Θεσσαλονίκη. Μεταφράζει ποίηση και πεζογραφία (Anne Carson, Isaac Bashevis Singer). Το 2010 κυκλοφόρησε σε επιµέλεια και µετάφρασή του το «E.E. Cummings – «[µόνο µε την άνοιξη] 44 ποιήµατα», και το 2012 το µυθιστόρηµα «Κόσµος» του Witold Gombrowicz (εκδόσεις Νεφέλη). Κείµενά του έχουν µεταφραστεί σε δέκα γλώσσες και έχουν συµπεριληφθεί σε περιοδικά και ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρουσιάζει ως performer τα κείµενά του στο κοινό (3ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Στοκχόλµης 1999, 1η Μπιενάλε Αθήνας 2006, 53η Μπιενάλε της Βενετίας 2009 κ.ά).

Vassilis Amanatidis is a poet, writer, translator and performer. He was born in 1970. He studied history and archaeology at undergraduate level and history of art at postgraduate level at Aristotle University of Thessaloniki. He worked as an art historian and curator at the Centre for Contemporary Art of Thessaloniki. He has taught history of art and literature at National Theatre of Northern Greece’s School of Performing Arts and elsewhere. He is assistant editor at ‘Entefktirio’ literary magazine and collaborator at the poetic review [φρµκ]. He reviews poetry in newspapers and magazines. He has published the following books of poetry: ‘Dormitory’, ‘House of Ice’, ‘Thirty-three’, ‘Summer at Home

FINAL CATALOG copy 6.indd 156

+ 6 Proofs of Capability’, ‘4-D: Poetry in Four Dimensions’ and ‘7: Poetry for Video Games’ and the following short story collections: ‘Don’t Eat Me’ and ‘The Dog of Charyvdis’. Two of his plays have been staged in Thessaloniki. He has translated literature (Anne Carson, Isaac Bashevis Singer). In 2010 he edited and translated ‘ee cummings - [only with spring] 44 poems’ and in 2012 Nefeli published his translation of Gombrowicz’s ‘Cosmos’. His work has been translated in ten languages and has been included in magazines and collections in Greece and abroad. He presents his texts as a performer (3rd Interantional Poetry Festival, Stockholm, 1999 / 1st Athens Biennale, 2006/ 53rd Venice Biennale, 2009 etc.)

Ο Χρύσανθος Χριστοδούλου γεννήθηκε στη Λάρισα. Αποφοίτησε µε άριστα από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Lecce της Ιταλίας (εργαστήριο ζωγραφικής του Franco Contini), και συνέχισε µεταπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών της Bologna, όπου ασχολήθηκε µε την παιδική εικονογράφηση και το χειροποίητο βιβλίο πλάι στους Chiarra Carrer και Adelchi Galoni. Έχει λάβει µέρος σε εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει πραγµατοποιήσει δύο ατοµικές. Ζει και εργάζεται µεταξύ Λονδίνου και Ελλάδας. Είναι ιδρυτικό µέλος του εικαστικού περιοδικού “Stain”.

Chrisanthos Christodoulou was born in Larisa.

After graduating with distinction from the Lecce School of Fine Arts (Franco Contini’s painting workshop), he continued his postgraduate studies at the Bologna School of Fine Art, where he studied children’s illustration and book-making with Chiarra Carrer and Adelchi Galoni. He has participated in exhibitions in Greece and abroad and he has had two solo shows. He lives and works in London and Greece. He’s a founding member of the art magazine ‘Stain’.

Η Casilda Sánchez γεννήθηκε στη Μαδρίτη. Έχει κάνει το µεταπτυχιακό της στο Art Institute του Σικάγο (Φιλµ, Video και Νέα Μέσα) και έχει

9/5/13 4:12:04 PM

αποφοιτήσει από το Πανεπιστήµιο Complutence της Μαδρίτης, από όπου έλαβε µεταπτυχιακό δίπλωµα στις Καλές Τέχνες. Ζει και εργάζεται στο Μπρούκλιν. Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε γκαλερί και εκθέσεις παγκοσµίως. Ενδεικτικά: La Panera (Ισπανία), Hyde Park Art Center (Σικάγο), Tentaciones at Estampa Arte M�ltimple Art Fair (Μαδρίτη), The Mission Gallery (Σικάγο), Videonale στο Kunstmuseum της Βόννης, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Ταϊβάν), Soho Photo Gallery (Νέα Υόρκη), Directors Lounge (Βερολίνο), Μουσείο του Πανεπιστηµίου Alicante (Μαδρίτη), Sullivan Galleries (Σικάγο), Optica Festival (Μαδρίτη), International Roaming Biennial of Tehran (Κωνσταντινούπολη), Estampa Art Gallery (Μαδρίτη), FILE RIO 2009 Electronic Language International Festival (Βραζιλία), Museum of Visual Arts (Χιλή).

Born in Madrid, Spain, Casilda Sánchez holds a Masters Degree in Film, Video and New Media by the School of the Art Institute of Chicago, and an MA as well as a Bachelor in Fine Arts from the Complutense University of Madrid. She lives and works in Brooklyn. She has shown her work in galleries and venues such as La Panera (Spain), Hyde Park Art Center (Chicago), Tentaciones at Estampa Arte M ltimple Art Fair (Madrid), The Mission Gallery (Chicago), Videonale 13 at Kunstmuseum Bonn and NTMoFA (Taiwan), Soho Photo Gallery (New York), Directors Lounge (Berlin), Museum of the University of Alicante (Madrid), Sullivan Galleries (Chicago), Optica Festival (Madrid), International Roaming Biennial of Tehran (Istanbul), Estampa Art Gallery (Madrid), FILE RIO 2009 Electronic Language International Festival (Brazil), Museum of Visual Arts (Chile), among others.

Ο Δηµήτρης Μιχάλαρος γεννήθηκε to 1981 στα Μέγαρα. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Από το 2008 είναι κάτοχος Master in Fine Arts (MFA) του School of the Art Institute of Chicago, µε έµφαση στην τεχνολογία της τέχνης (art & technology). Το 2005 αποφοίτησε από το Τµήµα Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών (κατεύθυνση Ζωγραφικής, εργαστήριο: Γ. Γκολφίνου) του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου της Θεσσαλονίκης. Το 2006 παρακολούθησε σειρά σεµιναρίων τύπου Masterclass στο International Academy Media & Arts, στο Halle της Γερµανίας. Έχει διδάξει σαν instructor στο School of the Art Institute of Chicago. Είναι ο συνεπιµελητής του

FINAL CATALOG copy 6.indd 157

CyberArtSpace.net (www.CyberArtSpace.net) και ο Chief Director του Πεδίου Δράσης Κόδρα (www.ActionFieldKodra.gr). http://www.dimitrismichalaros.com Dimitris Michalaros was born in 1981 in Megara, Greece. He currently lives and works in Thessaloniki. He graduated with a Master in Fine Arts from the School of The Art Institute of Chicago, with emphasis in Art and Technological Studies, in 2008. He obtained his Bachelor in Painting from the School of Visual and Applied Arts (Painting division, Supervising professor: G. Gkolfinos), at the Aristotle University of Thessaloniki, Greece. He acquired a certificate in European Animation Masterclass, from the International Academy of Media and Arts in Halle, Germany. He has taught as an instructor at the School of the Art Institute of Chicago. He is the co-curator of CyberArtSpace.net (www.

CyberArtSpace.net) and the Chief Director of Action Field Kodra (www.ActionFieldKodra.gr). http://www.dimitrismichalaros.com

157

Η Κατερίνα Τζεδάκι γεννήθηκετο 1964 στο Ρέθυµνο, σπούδασε µουσική στην Αθήνα (1984-1991) µε τους Ι. Ιωαννίδη, Σ. Βασιλειάδη και Δ. Καµαρωτό, και υπήρξε συντονίστρια του Εργαστηρίου Μουσικής Πληροφορικής του Προγράµµατος Ψυχοακουστικής του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης IPSA (1994-2000). Έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της στην ηλεκτροακουστική µουσική σύνθεση στο City University (MA, 2002) και στο Πανεπιστήµιο De Montfort (PhD, 2012) µε τον Simon Emmerson. Είναι ιδρυτικό µέλος του Ελληνικού Συνδέσµου Συνθετών Ηλεκτροακουστικής Μουσικής (ΕΣΣΗΜ, http://www.essim.gr) και της Ελληνικής Εταιρείας Ακουστικής Οικολογίας (http://www.akouse.gr). Η µουσική της έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Την περίοδο αυτή διδάσκει στο Τµήµα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής του ΤΕΙ Κρήτης.

Katerina Tzedaki was in 1964 in Rethymno, Greece and studied music in Athens (19841991) with I. Ioannides, S. Vasilleiades and D. Kamarotos and has been coordinator of the Computer Music Lab of the Program of Psychoacoustics of the Aristotle University of Thessaloniki IPSA (1994-2000). She completed her studies in electroacoustic music composition at City University (MA, 2002) and at De Montfort University (PhD, 2012) with Simon Emmerson.

9/5/13 4:12:05 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

158

She is a founding member of the Hellenic Association of Electroacoustic Music Composers (HELMCA - www.essim.gr) and of the Hellenic Society for Acoustic Ecology (www.akouse.gr).

Her music has been presented nationally and internationally. She is currently teaching at the Department of Music Technology and Acoustics of the Technological and Educational Institute of Crete-Greece.

Ο Δηµήτρης Παπαϊωάννου γεννήθηκε το 1964 στην Αθήνα. Μαθήτευσε κοντά στον Γιάννη Τσαρούχη. Εργάστηκε ως ζωγράφος, ερµηνευτής, δηµιουργός κόµιξ, χορογράφος, σκηνοθέτης. Ιδρυτικό µέλος της «Οµάδας Εδάφους» (1986-2002), συνέλαβε, σκηνοθέτησε και χορογράφησε όλες τις παραγωγές της. Συνέλαβε και σκηνοθέτησε τις Τελετές Έναρξης και Λήξης των Ολυµπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004. Το 2006 δηµιούργησε το έργο «2», και το 2008 παρουσίασε τη «ΜΗΔΕΙΑ2». Το 2009 επιµελήθηκε την έκθεση «HEAVEN LIVE» της 2ης Μπιενάλε της Αθήνας µε τον Ζάφο Ξαγοράρη, και εγκαινίασε την ανακαινισµένη Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου µε το «ΠΟΥΘΕΝΑ». Το 2010 βρέθηκε στη Νέα Υόρκη µε υποτροφία του Ιδρύµατος Fulbright και επιστρέφοντας δηµιούργησε το «Κ.Κ.», παρουσιάζοντας τη µουσική της Λένας Πλάτωνος πάνω σε 13 ποιήµατα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Τo 2011 δηµιούργησε τη θεατρική εγκατάσταση «ΜΕΣΑ». Το 2012, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, παρουσίασε την «ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ», παίρνοντας ξανά µετά από δέκα χρόνια το ρόλο του ερµηνευτή.

Dimitris Papaioannou was born in 1964 in Athens. He studied under Yannis Tsarouchis. He worked as a painter, performer, creator of comics, choreographer, and director. As a founding member of ‘Omada Edafous’ (1986-2002), he devised, directed and choreographed all of their performances. He devised and directed the Opening Ceremony of the Athens Olympics in 2004. In 2006 he created the piece ‘2’ and in 2008 he presented ‘Medea2’. In 2009 he curated ‘Heaven Live’ with Zafos Xagoraris at the 2nd Athens Biennale and he inaugurated the National Theatre’s Centre Stage with ‘Nowhere’.

In 2010 he moved to New York on a Fulbright scholarship and on his return he created ‘K.K.’, 13 poems by Cavafy set to music by Lena Platonos. In 2011 he presented ‘Raw Material’ at the Athens Festival, performing again after 10 years.

FINAL CATALOG copy 6.indd 158

O Βασίλης Σελιµάς γεννήθηκε το 1983 στο Αγρίνιο. Από το 2003 έως το 2008 σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Το 2013 πραγµατοποίησε την ατοµική έκθεση µε τίτλο «Νοσταλγοί» στη Thanassis Frissiras Gallery. Έχει συµµετάσχει σε πολλές οµαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στο Ίδρυµα Κυδωνιέως στην Άνδρο, στο Sart Festival στο Novisad της Σερβίας, στο «Face to Face” (Μουσείο Φρυσίρα) κ.ά. Έργα του βρίσκονται στη συλλογή του Μουσείου Φρυσίρα, στη συλλογή Αντώνη και Άζιας Χατζηιωάννου, Γιώργου Ν. Βογιατζόγλου, καθώς και σε πολλές άλλες ιδιωτικές συλλογές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Vassilis Selimas was born in 1983 in Agrinio.

He studied painting at the School of Fine Arts of the Aristotle University of Thessaloniki from 2003 until 2008. He had his first solo exhibition in 2013, titled “Nostalgists”, in the Thanassis Frissiras Gallery in Athens and he participated in many group exhibitions in Greece and abroad, including Kidonieos Foundation in Andros, Sart Festival, Novisad Serbia and “Face to Face” at Frissiras Museum. Some of his paintings are included in the Frissiras Museum Collection, Anthony and Azia Hadjioannou Collection, Yiorgos N. Vogiatzoglou Collection, and other private collections in Greece and abroad. He lives and works in Athens.

Ο Βασίλης Σκρίµπας γεννήθηκε το 1986 στη Βέροια. Από το 2005 ζει στη Θεσσαλονίκη.

Vassilis Skrimpas was born in 1986 inVeroia.

He has been living in Thessaloniki since 2005.

9/5/13 4:12:06 PM

Seas - Mediterranean and Black Sea, Centre of Contemporary Art of Thessaloniki, 2006 / In the country, Collection Beltsiou, 2006 / Open Studios, National Museum of Contemporary Art, 2004. Η Ράνια Εµµανουηλίδου σπούδασε στο Τµήµα Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Είναι µέλος της οµάδας «Les Yper Yper», µιας υβριδικής πλατφόρµας έρευνας και διασύνδεσης των δυναµικών που αναπτύσσονται στο χώρο των τεχνών, της οπτικής επικοινωνίας και του design. ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ: Project Space, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2011 / Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου, 2008 / Ίδρυµα Μάργαρη, 2003 / Public Room, 2009. ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ (επιλογή): Happiness, Kulturhuset, Στοκχόλµη, 2013 / Hulda Festival, Tουρκία, Ελλάδα, Μάλτα, 2012 / Art Athina, Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου, 2013-2011-2010-2009-2008-2007 / Ιn Time, Γκαλερί Ζήνα Αθανασιάδου, 2009 / Beautiful is just the beginning of the terrible, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2009 / Naughtiness, Ίδρυµα Μάργαρη, Dynamo Project Space, 2009 / Women only - Συλλογή Μπέλτσιου, Ίδρυµα Μάργαρη, 2008 / Neoerotica boudoir street stories / Πεδίο Δράσης Κόδρα 2008 / 1η Biennale Θεσσαλονίκης 2007 / XII Biennale Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου, 2006 / ΙΙΙ Festival for Women Artists of the two Seas – Mediterranean and Black Sea, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, 2006 / Στην Εξοχή – Συλλογή Μπέλτσιου, 2006 / Open Studios, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης 2004, κ.ά.

Rania Emmanouilidou studied at the School of Visual and Applied Arts of the Aristotle University of Thessaloniki. She’s a member of ‘Les Yper Yper’, a hybridic research platform exploring the intertension between art, visual communication and design. Solo exhibitions: Project Space, Macedonian Museum of Contemporary Art, 2011 / Gallery Zina Athanasiadou, 2008 / Foundation Margari, 2003 / Public Room, 2009. Group exhibitions (selection): Happiness, Kulturhuset, Stockholm, 2013 / Hulda Festial, Turkey, Greece, Malta, 2012 / Art Athina, Gallery Zina Athanasiadou, 2013, 20112007 / In Time, Gallery Zina Athanasiadou, 2009 / Beautiful is just the beginning of the terrible, National Museum of Contemporary Art, 2009 / Naughtiness, Foundation Margari, Dynamo Project Space, 2009 / Women only, Collection Beltsiou, Foundation Margari, 2008 / Neoerotica boudoir street stories / Action Field Kodra 2008 / 1st Thessaloniki Biennale 2007 / XII Biennale of new European and Mediterranean artists, 2006 / III Festival for Women Artists of the two

FINAL CATALOG copy 6.indd 159

Ο Βασίλης Ζωγράφος γεννήθηκε το 1965 στη Μυτιλήνη. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης (1987-1992). Στο χρονικό διάστηµα 1993-1995, ως υπότροφος του Ολλανδικού Κράτους και του Ιδρύµατος “Λίλιαν Βουδούρη”, παρακολούθησε και ολοκλήρωσε το µεταπτυχιακό τµήµα της Ακαδηµίας Καλών Τεχνών του Groningen της Ολλανδίας. Το 2002 ολοκλήρωσε το διατµηµατικό µεταπτυχιακό πρόγραµµα της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., µε κατεύθυνση “Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Έργων Τέχνης και Μηχανισµών”. Από το 2002 έως το 2007, δίδαξε σχέδιο και ζωγραφική ως επισκέπτης καθηγητής στην Ecole Régionale de Beaux Arts de St. Etienne. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ: 2012: «BACKHOME», Γκαλερί Μπαταγιάννη, Αθήνα / 2012: «Mysteria», επιµέλεια: Άννα Μυκονιάτη, Χρυσή Τσιώτα και Βασίλης Ζωγράφος, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / 2011: «A puff of air is an event», Mirta Demare Gallery, Ρότερνταµ Ολλανδία / 2010: I.M.A.R.E.T. Contemporary Art Projects, Καβάλα / 2009: «The Elephant’s good at remembering places», Γκαλερί Μπαταγιάννη, Αθήνα. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ: 2013: «Everywhere but now» , επιµέλεια Adelina von Fürstenberg, 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης / 2013: «ΑΙΔΩ / ΕΔΩ», επιµέλεια Βασίλης Αµανατίδης, Πεδίο Δράσης Κόδρα, Καλαµαριά. www.vasiliszografos.com

159

Vasilis Zografos was born in 1965 in Mytilini, Lesvos. He studied at the School of Fine Arts at the Aristotle University of Thessaloniki (19871992). During the period 1993-1995, he gained a scholarship from the Lilian Voudouri Trust in conjunction with the Dutch State whereby he attended and completed the Masters Degree Course at the Academy of Fine Arts in Groningen, in the Netherlands. In 2002 he completed a multi-discipline Masters Course at the Polytechnic School of the Aristotle University of Thessaloniki, specializing in the Preservation, Conservation and Restoration of Art Works.

Between 2002 and 2007 he taught Painting

9/5/13 4:12:07 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

160

and Drawing at the Ecole Régionale de Beaux Arts de St. Etienne. He now lives and works in Thessaloniki.

RECENT SOLO EXHIBITIONS: 2012: “BACKHOME”, Γκαλερί Μπαταγιάννη, Αθήνα / 2012: “MYSTERIA”, curated by Anna Mykoniati, Chryse Tsiota and Vasilis Zografos, at CACT Thessaloniki / 2011: “A puff of air is an event”, Mirta Demare Gallery, Rotterdam Netherlands / 2011: I.M.A.R.E.T. Contemporary Art Projects, Kavala / 2009: “The Elephant’s good at remembering places”, Batagianni Gallery, Athens.

RECENT GROUP EXHIBITIONS: 2013: “Everywhere but Now”, curated by Adelina von Fürstenberg, 4th Biennale of Contemporary Art, Thessaloniki / 2013: “SHAME / HERE”, curated by Vassilis Amanatidis, Action field Kodra, Kalamaria. www.vasiliszografos.com

Ο Απόστολος Ρίζος δραστηριοποιείται εδώ και είκοσι χρόνια στο χώρο του design, της τυπογραφίας και της οπτικής επικοινωνίας. Υπήρξε ιδρυτικό µέλος της Altervision A.E. και συνιδρυτής του Ινστιτούτου Έρευνας Τυπογραφίας και Οπτικής Επικοινωνίας. Έκανε τη διδακτορική του έρευνα στο πανεπιστήµιο του Reading (Dept. of Typography and Graphic Communication), και πήρε µέρος σε παγκόσµια συνέδρια ως οµιλητής και διοργανωτής. Συνεργάζεται ως σύµβουλος οπτικής επικοινωνίας µε διακεκριµένες εταιρείες και οργανισµούς. Υπεύθυνος οπτικής ταυτότητας και συνιδρυτής της δισκογραφικής εταιρείας «Poeta Negra» (βραβείο ανεξάρτητης δισκογραφικής 2003-2004 Quartz, Παρίσι), και πρόσφατα της οµάδας-χώρου «Les Yper Yper». Διοργανώνει εκπαιδευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε συνεργασία µε διακρατικούς, πολιτιστικούς και ανεξάρτητους φορείς. Έργα του ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του Αµβούργου.

Apostolos Rizos is a designer and instructor who specializes in visual communication and typography. He did his research in the Dept.

Of Typography and Graphic Communication, Reading University. He was co-founder of established agencies in the communication industry and of the Institute of Typography and Visual Communication. He has organized international conferences and has given lectures at numerous art colleges and universities. He has also

FINAL CATALOG copy 6.indd 160

organized educational and cultural activities in Greece and abroad, in collaboration with public and independent institutions. He has worked as visual communication advisor for cultural organizations, institutes and corporations. He was co-founder of “Poeta Negra” record label and responsible for its visual identity. “Poeta Negra” was named label of the year in 2003-2004 Quartz Awards, Paris. He is presently director in “Les Yper Yper” art and communication institute. Works of his belong to the collection of the Museum of Modern Art of Hamburg.

Η Μαρία Ζερβού γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Είναι εικαστικός, απόφοιτος της Α.Σ.Κ.Τ. της Αθήνας µε µεταπτυχιακές σπουδές Καλών Τεχνών στην Ολλανδία. Το 2012 προσκλήθηκε από το Πανεπιστήµιο του Χάρβαρντ µε την υποτροφία του Ιδρύµατος Fulbright για έρευνα και σπουδές στη θεµατική της καλλιτεχνικής πρακτικής της, τον συγκερασµό ποίησης και εικόνας µέσω της κινηµατογραφικής-βίντεο γλώσσας. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε συνδυασµό µε την ανάγνωση των ποιηµάτων της σε ατοµικές και οµαδικές εκθέσεις όπως: 29 @ Garden, Πανεπιστήµιο Χάρβαρντ, 2013/ Ελληνικό Ινστιτούτο, Βοστόνη, 2013/Εικαστικοί Διάλογοι, Πάρκο Αναψυχής της Ακαδηµίας Πλάτωνος, Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών, Αθήνα, 2012/Περιφέρεια ως Κέντρο-Πολιτική της Μοναξιάς, Εκθεσιακό Κέντρο Μεγίστης, Καστελλόριζο, 2012/The Herd Remorse, Lesley Heller Workspace, Νέα Υόρκη, 2012 / 1ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, Ίδρυµα Μιχάλης Κακογιάννης, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, Αθήνα, 2011/Πολυγλωσσία, Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών, Αθήνα, 2011/ReMap3, Αθήνα, 2011 /London Greek Film Festival, Λονδίνο, 2011/ Belief Unlimited, PLATFORM 3, Μόναχο, 2009/ 2η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2009 / Franoise Heitsch Gallery, Mόναχο, 2009. Για το έργο της έχουν εκδοθεί δύο κατάλογοι (Diagnosis, 2005 και Hunting, 2008, εκδόσεις futura), µε την υποστήριξη του Ιδρύµατος Mondriaan της Ολλανδίας. Εκπροσωπείται από το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα.

Maria Zervos was born in 1977 in Athens. She is an artist, graduate of the Athens School of Fine Arts with postgraduate studies in The Netherlands. In 2012 she received the Fulbright scholarship from Harvard University to explore her research interests relating to the fusion of poetry and image through video art.

9/5/13 4:12:08 PM

She has presented her work and poetry in solo and group exhibitions: 29 @ Garden, Harvard University, 2013 / Greek Institute, Boston, 2013 /Visual Dialogues, Onassis Cultural Centre, Athens, 2012 / Periphery as Cenre – The Politics of Loneliness, Kastelorizo, 2012 / The Herd Remorese, Lesley Heller Workspace, New York, 2012 / 1st Festival of New Writers, National Centre for Books, Athens, 2011 / Polyglossia, Onassis Cultural Centre, Athens, 2011 / ReMap3, Athens, 2011 / London Greek Film Festival, London, 2011 / Belief Unlimited, Platform 3, Munich, 2009 / 2nd Thessaloniki Biennale, 2009 / Franoise Heitsch Gallery, Munich, 2009. Her work is featured in two catalogues (Diagnosis, 2005, and Hunting, 2008, Futura publishing) with the support of the Dutch Modriaan Institute. She is represented by the Centre of Contemporary Art Ileana Tunta.

Ο Άλκης Παπασταθόπουλος γεννήθηκε το 1991 στη Γαλλία, και µεγάλωσε στην Ελλάδα. Σπουδάζει στο τµήµα κινηµατογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ., από όπου θα αποφοιτήσει τον Φεβρουάριο του 2013. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει εργαστεί σε αρκετές ταινίες µικρού µήκους. Τον Μάρτιο του 2013 ολοκλήρωσε τα γυρίσµατα της πιο πρόσφατης ταινίας του “Picnic Days”. Συνθέτει ηλεκτρονική µουσική ως “Faq August!”.

Alkis Papastathopoulos was born in 1991 in France and grew up in Greece. He studied film at the School of Fine Arts at the Aristotle University of Thessaloniki. He graduated in February 2013. He has worked on a number of short films in the last four years. In March 2013 he completed his most recent film, ‘Picnic Days’. He also composes electronic music as ‘Faq August!’.

Ο Γιάννης Ισιδώρου γεννήθηκε στον Πειραιά. Μέσω του έργου του και των πρακτικών που µεταχειρίζεται, επιχειρεί να συστήσει έναν συνεκτικό σχολιασµό των ανθρώπινων δυνατοτήτων για την ερµηνεία του κόσµου,

FINAL CATALOG copy 6.indd 161

και ταυτόχρονα µια κριτική έρευνα για την ουτοπία της αλλαγής του και τις συνακόλουθες δυστοπικές πραγµατώσεις της. Είναι συνιδρυτής του ηλεκτρονικού περιοδικού –για τη φιλοσοφία, την πολιτική και την τέχνη– www.happyfew. gr. Σε συνεργασία µε άλλους καλλιτέχνες σύστησε το 2005 το intothepill (www.intothepil. net), µια καλλιτεχνική πλατφόρµα µε ποικίλες δράσεις και συµµετοχές σε ελληνικές και διεθνείς διοργανώσεις και εκθέσεις. Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του εξαµηνιαίου περιοδικού ποίησης και εικαστικών [φρµκ]. Το τελευταίο του project, σε συνεργασία µε τον Γιάννη Γρηγοριάδη, µε τίτλο «Salon De Vortex», είναι ένας “νοµαδικός” χώρος πειραµάτων και συνεργασιών µεταξύ καλλιτεχνών, µαστόρων, θεωρητικών, συγγραφέων, εργατών και οποιουδήποτε άλλου θα µπορούσε να συνεισφέρει σε µια ενδελεχή έρευνα γύρω από τις ποικίλες εκδηλώσεις του αστικού φαινοµένου στην Ευρωπαϊκή µεταπολεµική περίοδο. Ζει στην Αθήνα.

Yiannis Isidorou was born in Piraeus. He is a contemporary artist. In most of his work and practices he is seeking a coherent commentary on the human potential for interpreting the world, and at the same time a critical investigation on the utopia for the world’s change and the consequent dystopian realizations of these changes.

He is co-founder and editor of the Greek e-magazine happyfew.gr, on politics, philosophy and art. Ηe is a founding member of intothepill, an artists’ collective with diverse activities and participation in international art projects and exhibitions. His latest project, in co operation with Yiannis Grigoriadis, called “Salon De Vortex” is a nomadic space for experiments and affiliations between artists, writers, theorists, technicians, workers and anyone else who can contribute to a thorough research on democracy, dominance and decay in the post war European era. He lives in Athens.

161

Ο Μπάµπης Βενετόπουλος γεννήθηκε το 1973 στη Θεσσαλονίκη. Απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράµµατος Σπουδών «Ψηφιακές Μορφές Τέχνης» της Α.Σ.Κ.Τ. Απόφοιτος του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Εκθέσεις / Φεστιβάλ (επιλογή): 2013: «DI-EGY FEST 0.1», επιµέλεια: Ηaytham Νawar, The Ministry of Culture of Egypt, Gezira

9/5/13 4:12:09 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

162

Art Centre, Κάιρο, Αίγυπτος / 2012: «Εικαστικοί Διάλογοι 2012», επιµέλεια: Μαριλένα Καρρά, Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών του Ιδρύµατος Ωνάση, Πάρκο Αναψυχής της Ακαδηµίας Πλάτωνος, Αθήνα / 2011: «Animacall: The Animation Project 2011», επιµέλεια: Συραγώ Τσιάρα και Δόµνα Γούναρη, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / 2009: «Προσωπικό - Πολιτικό», 2η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, επιµέλεια: Αρετή Λεοπούλου και Θοδωρής Μάρκογλου, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / 2008: «No Borders - Just N.E.W.S», The International Association of Arts Critics (AICA), Βρυξέλλες - Θεσσαλονίκη Βαλένθια / 2007: «Nightcomers», 10η Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης, Κωνσταντινούπολη / 2006: «Θετικά Φορτία», επιµέλεια: Θούλη Μισιρλόγλου και Βασίλης Αµανατίδης, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / 2004: «Athina by Art», επιµέλεια: Λίνα Τσίκουτα, Πολιτιστικός Οργανισµός Δήµου Αθηναίων, AICA Hellas, Αθήνα / 2003: Μπιενάλε Νέων Μέσων «InteractivA ‘03», επιµέλεια ελληνικής συµµετοχής: Άννα Χατζηγιαννάκη, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Merida, Yucatan, Mexico.

Babis Venetopoulos was born in 1973 in Thessaloniki. Master in “Digital Forms of Art”, School of Fine Arts, Athens. Visual and Applied Arts Department of the School of Fine Arts, Aristotle University of Thessaloniki. Lives and works in Athens and Thessaloniki.

Exhibitions / Festivals (selection): 2013: “DI-EGY FEST 0.1”, curator: Ηaytham Νawar, The Ministry of Culture of Egypt, Gezira Art Centre, Cairo, Egypt / 2012: “Visual Dialogues 2012”, curator: Marilena Karra, The Alexander S. Onassis Foundation Cultural Center, Park in the Plato’s Academy Area, Athens / 2011: “Animacall: The Animation Project 2011”, curators: Syrago Tsiara, Domna Gounari, Center of Contemporary Art, Thessaloniki / 2009: “Personal – Political”, 2nd International Thessaloniki Biennial, curators: Areti Leopoulou, Thodoris Markoglou, Center of Contemporary Art, Thessaloniki / 2008: “No Borders – Just N.E.W.S”, AICA, Centrale Électrique, Brussels, Belgium - The Contemporary Art Center of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece - Museu de la Festa, Valencia, Spain / 2007: “Nightcomers”, 10th International Istanbul Biennial, Istanbul, Turkey / 2006: “Positive Charges”, curators: Thouli Misirloglou, Vassilis Amanatidis, Center of Contemporary Art, Thessaloniki / 2004: “Athina

by Art”, Municipality of the City of Athens, AICA Hellas, Athens / 2003: “InteractivA ’03”, Biennale for New Media Art at the Museum of Contemporary Art Merida, Yucatan, Mexico.

FINAL CATALOG copy 6.indd 162

Ο Αντώνης Μίγκος γεννήθηκε το 1972 στην Ελλάδα. Αποφοίτησε µε άριστα από το Τµήµα Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές του πάνω στα οπτικοακουστικά µέσα στην Ακαδηµία Gerrit Rietveld στο Άµστερνταµ. Η δουλειά του έχει παρουσιαστεί σε πολλές γκαλερί και µουσεία. Ενδεικτικά: Centraal Μουσείο (Ουτρέχτη), Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Θεσσαλονίκη), Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, De Westergasfabriek (Άµστερνταµ). Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συνεργαστεί µε διάφορους καλλιτέχνες για την παραγωγή εικόνων και ήχου σε ποικίλους χώρους. Τον τελευταίο καιρό ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Adonis Migkos was born in 1972 in Greece. He graduated with a first from Aristotle University of Thessaloniki’s School of Fine Arts and continued to study audio-visual media at the Gerrit Rietveld Academy in Amsterdam. His work has been exhibited in many galleries and museums: Centraal Museum, Utrecht, Macedonian Museum of Contemporary Art, Thessaloniki, Centre for Contemporary Art, Thessaloniki, De Westergasfabriek, Amsterdam. His works can be found in private collections in Greece and abroad. He has collaborated with other artists on sound and visual installations. He currently lives and works in Athens.

Ο Σάκης Κυρατζής γεννήθηκε. Μεγάλωσε. Σπούδασε. Έφυγε. Σπούδασε. Δίδαξε. Βαρέθηκε. Σπούδασε. Δούλεψε. Δίδαξε. Έζησε; Sakis Kyratzis He was born. He grew up. He studied. He left.

He studied. He taught. He got bored. He studied. He worked. He taught. He lived?

9/5/13 4:12:10 PM

FINAL CATALOG copy 6.indd 163

9/5/13 4:12:11 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

164

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 164

9/5/13 4:12:11 PM

ACTION FIELD KODRA 2013 ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ VANGUARD

165

Επιµελητής

Άννα Μαρία Κάντα Curator

Anna Maria Kanta

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 165

9/5/13 4:12:12 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

166

ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ “Για τα µέλη ενός οποιουδήποτε κινήµατος”, γράφει ο Paul de Man στο Η Θεωρία-Θάνατος της Αβάν-γκαρντ, “ο ορισµός είναι µόνο εν µέρει ζήτηµα δηµοσιότητας ή προπαγάνδας, αυτο-αναγνώρισης ή άµυνας: όλοι αυτοί οι ορισµοί είναι κατ’ουσίαν στρατηγικοί, µέσα τοποθέτησης ενός κινήµατος απέναντι σε πραγµατικούς ή πιθανούς συµµάχους, εχθρούς, πάτρωνες, κριτικούς”1. Κάθε ορισµός οποιουδήποτε κινήµατος είναι καταρχήν στρατήγηµα µε αυτόν παρατάσσεται απέναντι στους εχθρούς που έχει κατονοµάσει, ελίσσεται και αναδιπλώνεται, στήνει χαρακώµατα, οριοθετεί τις γραµµές της µάχης. Η αβάν-γκαρντ προσφέρει από αυτή την άποψη το αρχέτυπο κάθε ορισµού/ στρατηγήµατος. Η αβάν-γκαρντ -πριν και πέρα από τα ετερόκλιτα νοήµατα που συµπυκνώνειαποτελεί ένα σχήµα λόγου στη θέση µιας συγκεκριµένης στρατιωτικής διάταξης και πολεµικής τακτικής. Αβάν-γκαρντ σηµαίνει Εµπροσθοφυλακή, είναι το απόσπασµα στρατιωτών που προηγείται του στρατού. Η εµπροσθοφυλακή είναι µια επίλεκτη οµάδα εν κινήσει. Ο µεσαιωνικός πρόδροµός της ονοµαζόταν Χαµένη Ελπίδα. Η µεταφορά αυτή ήταν συνάµα “ατυχής” και ακριβής, υπενθυµίζοντας πως όσοι βρίσκονται στην εµπροσθοφυλακή διακρίνονται από το υπόλοιπο στράτευµα φύσει και θέσει. Η έκθεση ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στη µεταφορική και κυριολεκτική χρήση της λέξης “εµπροσθοφυλακή”, ανάµεσα σε µια διακριτή ιστορική κατηγορία και µια συγκεκριµένη πολεµική µέθοδο. Με κανέναν τρόπο δεν υπαινίσσεται πως τα νοήµατα των ιστορικών πρωτοποριών εξαντλούνται σε ένα απλό γλωσσικό ολίσθηµα, στην απλή µεταφορική αναφορά στην εµπροσθοφυλακή. Πράγµατι, η σηµασία αυτής της γλωσσικής καταγωγής, έχει αµφισβητηθεί όσο συχνά έχει τονιστεί2. Σε διακριτές όµως στιγµές, η αναφορά σε κοινές ιστορικές και ορολογικές συγγένειες, θα µπορούσε να επαναπροσδιορίσει τα όρια, όχι µόνο των πρωτοποριών, αλλά και της τέχνης µε κοινωνικά και ιδεολογικά προτάγµατα εν γένει. Το 1968, ο Αµερικάνος κριτικός τέχνης Harold Rosenberg, προανήγγειλε την ιστορική αποτυχία των αβάν-γκαρντ στρατηγικών στο να δροµολογήσουν αλλαγές. Αυτές αποτελούσαν τώρα απλώς κοµµάτι µιας µοναδικής παράδοσης, που παρουσίαζε

FINAL CATALOG copy 6.indd 166

οτιδήποτε νέο, ρηξικέλευθο, διαφορετικό ως πρωτοποριακό. Λειτουργούσαν και αυτές οι πρωτοπορίες, στα πλαίσια µιας “αποστρατικοποιηµένης”, ουδέτερης ζώνης7. Το 2010, ένας τόµος αφιερωµένος στο ερώτηµα “Τί είναι Αβάν-γκαρντ;” επιχείρησε να “επικαιροποιήσει” τον όρο, σχεδόν αποσπώντας τον από το αυστηρά ακαδηµαϊκό πλαίσιο αναφοράς του. Ανάµεσα στους συγγραφείς, ο ιστορικός τέχνης Mike Sell, επιµένει στις ιστορικές καταβολές των πρωτοποριών στην στρατιωτική λογική και αναπτύσσει µια σχεδόν κοινωνιολογική θεώρηση της εµπροσθοφυλακής. Για αυτόν, η εµπροσθοφυλακή (λόγω του µεγέθους της) αποτελεί µια “µειονοτική” και όχι “επίλεκτη” οµάδα. Η ριζοσπαστικότητα καλλιτεχνικών στρατηγικών που θέλουν να θεωρούνται πρωτοποριακές έγκειται ακριβώς σε αυτό: να αναλαµβάνουν µια θέση και ταυτότητα “µεινοτική” ως προς την υπόλοιπη κοινωνία4. Η έκθεση ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ αναµετράται µε ένα βασικό ερώτηµα: τί σηµατοδοτεί η µετατόπιση της λέξης “εµπροσθοφυλακή” από το πεδίο του στρατού, σε αυτό της πολιτικής και της τέχνης. Επιχειρεί να εντοπίσει τις µεταφορικές και ιδεολογικές προεκτάσεις του όρου σήµερα, εν µέσω µιας εποχής, όπου η στροφή στη γλώσσα του πολέµου για την περιγραφή της παρούσας πολιτικοοικονοµικής και κοινωνικής κατάστασης, συνιστά συχνά και το όριο κατανόησής της. Τα έργα που συγκεντρώνονται εδώ αντίστοιχα, δεν αποτελούν απλώς “σπουδές” πάνω σε ιστορικά κινήµατα των οποίων ο θάνατος έχει προαναγγελθεί εδώ και καιρό. Επισηµαίνουν αντιθέτως διαστάσεις της εµπειρίας της εµπροσθοφυλακής. Εντοπίζουν τις ολισθήσεις εννοιών και λέξεων από το πεδίο της µάχης σε αυτό της πολιτικής και της τέχνης. Εντείνουν τις πολώσεις, εγγενείς στην έννοια της εµπροσθοφυλακής- ανάµεσα στην κίνηση και την παύση, τον βιωµένο και τον ιστορικό χρόνο, την κατεύθυνση και τον αποπροσανατολισµό, τον ηρωισµό και τον αναχωρητισµό- και επιχειρούν να τις υπερβoύν. Άννα-Μαρία Κάντα Επιµελήτρια

9/5/13 4:12:12 PM

Mann P. (1991) The Theory-Death of the Avant-Garde, USA: Indiana University Press, p. 8 2 Eburne, J. P. and Felski, R. (2010) Introduction. New Literary History, 41: v–xv, p. v 3 Rosenberg, H. (1972) The De-Definition of Art, Chicago: University of Chicago Press, p. 219 1

βλ. και Sell, M. (2012) The Avant-Garde: Race, Religion, War, London: Seagull Books 4

Η εταιρεία Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων ΑΕ [ΟΣΚ ΑΕ] ιδρύθηκε το 1962 και είναι ανώνυµη εταιρεία του Ελληνικού Δηµοσίου. Εποπτεύουσες αρχές είναι το Υπουργείο Υποδοµών, Μεταφορών και Δικτύων και το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων. Κύριος σκοπός της ΟΣΚ ΑΕ είναι η µελέτη και κατασκευή σχολικών κτιρίων πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας δηµόσιας εκπαίδευσης, η απόκτηση γηπέδων και η προµήθεια, αποθήκευση και διανοµή του εξοπλισµού των σχολικών µονάδων σε όλη την Ελλάδα. Σε όλες τις µελέτες σχολικών κτιρίων της ΟΣΚ ΑΕ ενσωµατώνονται αρχές βιοκλιµατικού σχεδιασµού και χρήση νέων τεχνολογιών. Η αξιοποίηση του ακινήτου στον Άγιο Μηνά Θεσσαλονίκης αποτελεί σηµαντική προτεραιότητα της ΟΣΚ ΑΕ, σύµφωνα και µε την οµόφωνη απόφαση της 24.04.2013 του Διοικητικού Συµβουλίου. Το ακίνητο µε τη στοά Αγίου Μηνά βρίσκεται στην καρδιά του εµπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αξία και σηµαίνουσα θέση στον πολεοδοµικό ιστό της πόλης. Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων ΑΕ Προστατεύουµε το παρελθόν | Επενδύουµε στο µέλλον

167

Η συγκεκριµένη έκθεση θα είναι το δρώµενο που θα σηµατοδοτήσει τη συνεργασία του Πεδίου Δράσης Κόδρα µε την 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Η έκθεση “ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ” θα φιλοξενηθεί στον εκθεσιακό χώρο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Τµήµα της έκθεσης επίσης θα στεγαστεί στο παρακείµενο ιστορικό µνηµείο της στοάς του Αγίου Μηνά, τόσο στον υπαίθριο δηµόσιο χώρο του όσο και σε καταστήµατα του ισογείου της στοάς, µετά την ευγενική παραχώρηση του Οργανισµό Σχολικών Κτιρίων.

FINAL CATALOG copy 6.indd 167

9/5/13 4:12:13 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

168

VANGUARD As Paul de Man states in his book Theorydeath of the Avant-Garde “For members of any given movement, definition is partly a matter of publicity or propaganda, of self-justification or defense: all such definitions are essentially strategic, means of positioning a movement in relation to real or potential allies, enemies, patrons, critics”1. The definition of each movement is above all a stratagem: it is with its definition that confronts its chosen enemies, manoeuvres and retreats, digs trenches and defines the battle lines. From this point of view Avant-Garde is the archetype of any definition- stratagem. AvantGarde is, beyond the incongruous concepts it may include, a figure of speech acting as a concrete military formation and tactics.

Avant-Garde is the frontline, the group of soldiers preceding that advances before the rest of the army. It is a selected moving group. Its medieval forerunner was called Forlorn Hope.

This metaphor was both “unfortunate” and accurate, reminding that those belonging to the Avant-Garde are different from the rest of the army by nature and based on their position. The exhibition VANGUARD wavers between the metaphorical and the literal meaning of the word “vanguard” (“frontline”), between a specific historical group and a specific war method. However, it does not imply that the meaning of the historical avant-gardes are but a mere slip of tongue, a metaphorical reference to the frontline. The importance of this linguistic origin has been both disputed and underlined2. However, at different moments, the reference to common historical and terminological relations could redefine the boundaries, not only of the Avant-Gardes but also of art with wider social and ideological claims. In 1968 the American art critic Harold Rosenberg announced the historic failure of the avantguard strategies to induce changes. They were just part of a unique tradition that presented anything new, groundbreaking, different as innovative. Those avant-gardes were operating within the framework of a “demilitarized, neutral zone”3. In 2010 a volume focusing on “What is Avant-Garde?” was published, attempting to update the term and setting it outside its strictly academic framework. Among other authors, art critic Mike Sell insists on the historical roots of AvantGardes in the military logic and develops an

FINAL CATALOG copy 6.indd 168

almost sociological theory concerning the forefront. For him, the forefront is, due to its size, a “minority” and not a “selected” group.

The radicalism of art strategies that wish to be considered as avant-garde lies exactly there: they adopt a position and an identity of a minority group within the society4.

The VANGUARD exhibition deals with an important question: What does the shift of the word “Avant-Garde” from the military setting to that of arts and politics signify? It seeks to identify the metaphorical and ideological extensions of the word today, when we not only describe but also often understand the current socio-political conditions in merely military terms. At the same time, the exhibits are not mere “studies” of historical movements, the death of which has been announced a long time ago. They actually highlight dimensions of the avant-garde experience. They identify the shift of concepts and words from the battlefield to the field of politics and art.

They intensify polarization, innate in the concept of Avant-Guard, between movement and pause, experienced and historical time, direction and disorientation, heroism and defeatism in an attempt to overcome it.

Anna-Maria Kanta Curator

Mann P. (1991) The Theory-Death of the Avant-Garde, USA: Indiana University Press, p. 8 2 Eburne, J. P. and Felski, R. (2010) Introduction. New Literary History, 41: v–xv, p. v 3 Rosenberg, H. (1972) The De-Definition of Art, Chicago: University of Chicago Press, p. 219 4 See Sell, M. (2012) The Avant-Garde: Race, Religion, War, London: Seagull Books 1

9/5/13 4:12:14 PM

The School Buildings Organisation SA [SBO SA], which was founded in 1962, is a stateowned limited company, operating under the supervision of the Ministry of Infrastructure, Transport and Networks and the Ministry of Education, Life-long Learning and Religious Affairs. Its main scope of work includes the design and construction of school buildings for primary and secondary education, the purchase of sports fields as well as the supply, storage and distribution at schools all around Greece of the appropriate equipment. SBO integrates new technologies and bioclimatic design principles in all its projects.

The development of the property in Aghios Minas, Thessaloniki is a priority for SBO SA, in accordance to the unanimous Board decision dated 24.04.2013. The property entailing the Aghios Minas Arcade is located at the heart of the commercial centre of Thessaloniki and is of high architectural value, while being equally important for the city’s urban fabric.

School Buildings Organisation SA We protect the past | We invest in the future 169

This specific exhibition will be the event marking the cooperation between Action Field Kodra, the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki, and the State Museum of Contemporary Art. “VANGUARD” exhibition will be hosted at the exhibition area of the Jewish Museum of Thessaloniki. Part of the exhibition will also be hosted at the adjacent historical monument of the arcade of Aghios Minas, both in the outdoors area and in the stores located on the ground floor of the arcade, after the School Buildings Organisation S.A kindly granted access to it.

FINAL CATALOG copy 6.indd 169

9/5/13 4:12:14 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

170

Tom Crawford Habitus Habitum, βίντεο, 2’ 29”, 2013

Tom Crawford

Το έργο αυτό εξετάζει τη σχέση µεταξύ των κοινωνικών τάξεων και του γούστου ενώ παράλληλα αµφισβητεί την ιδεολογική πεποίθηση ότι η τέχνη είναι για όλους. Τα παλαιότερα ουτοπικά project του µοντερνισµού αντιπροσωπεύονται εδώ από την περιγραφή µιας on-line δηµοπρασίας µιας εµβληµατικής λάµπας της δεκαετίας του ‘60 του σχεδιαστή Terrence Conran. Ενώ στην αρχή οι λάµπες αυτές σχεδιάστηκαν ως µία προσιτή λύση για µαζική κατανάλωση, τώρα η µεσαία τάξη τις συλλέγει µανιωδώς και αποτελούν ένδειξη καλού γούστου. Καθώς η επικρατούσα κουλτούρα γίνεται ολοένα και πιο κανονιστική, η διαδικασία της χρηµατοδότησης των τεχνών έχει ως αποτέλεσµα την γραφειοκρατική παραγωγή της τέχνης, έρµαιο των κυβερνητικών χειρισµών ενώ ο κρότος της πρωτοπορίας ίσα που ακούγεται πια.

Habitus Habitum, video, 2’ 29”, 2013

FINAL CATALOG copy 6.indd 170

This work examines the relationship between social class and taste whilst questioning the ideological belief in an art for all. The past utopian projects of modernism are represented here by a description from an online auction of an iconic lamp made by the designer Terrence Conran in the 1960’s. Having originally been made as affordable design for a mass market, these lamps have now become collectables for the middle classes and a signifier of good taste. As mainstream culture is becoming increasingly prescriptive, the administrative processes of funding for the arts result in a bureaucratic process of production open to governmental manipulation while the faint drum roll of avant-gardism threatens to vanish into the distance.

9/5/13 4:12:15 PM

171

FINAL CATALOG copy 6.indd 171

9/5/13 4:12:16 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

172

Marcelo de Melo Time Sheet, εγκατάσταση [κλινοσκεπάσµατα, θραύσµατα καθρέφτη και σκόνη], µεταβλητές διαστάσεις, 270 x 200 x 160 εκ., 2012

Στο έργο αυτό, το σεντόνι και τα θραύσµατα του καθρέφτη, φαίνονται ακινητοποιηµένα σε µία στατική σύνθεση. Ταυτόχρονα όµως, διάφορες δυνάµεις θέτουν την επισφαλή αυτή σύνθεση σε κίνηση. Η δύναµη κατ’ αρχάς τη βαρύτητας που τραβάει το σεντόνι προς τα κάτω και δηµιουργεί πτυχές. Το παιχνίδι του φωτός και του σκότους, που δηµιουργεί σκιάσεις και αντικατοπτρισµούς. Υπαινιγµοί για το πώς βιώνουµε το πέρασµα του χρόνου.

FINAL CATALOG copy 6.indd 172

Marcelo de Melo Time Sheet, installation [bed linen, crushed mirror glass and dust], dimensions variable, 270 x 200 x 160 cm, 2012

In Time Sheet, bed linen and crushed mirror glass seem fixed in a static composition. At the same time, different forces bring this precarious arrangement into motion. The force of gravity pulling the sheet down, creating folds. A game of light and dark, casting shadows and reflections.

Allusions to the experience of time.

9/5/13 4:12:17 PM

173

FINAL CATALOG copy 6.indd 173

9/5/13 4:12:20 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

174

Mathis Gasser Διευρωπαϊκή Υπερκατασκευή, ακρυλικό σε καµβά, 80 x 60 εκ., 2012

Οι γήινες αυτές µεγακατασκευές και οι εξωγήινες υπερδοµές µας οδηγούν σε εναλλακτικούς τρόπους οργάνωσης της γης. Προς το παρόν η γη διαρθρώνεται κυρίως σε εθνικά κράτη, (πολύ) εθνικές εταιρίες και ΜΚΟ. Θα µπορούσε όµως να διαρθρώνεται και διαφορετικά. Οι εικόνες των µεγακατασκευών και οι φιγούρες των εξωγήινων προτείνουν νέους τρόπους θέασης του αγνώστου. (Μία ιδέα που υποστήριξε ο Michael Schetsche στο βιβλίο του ‘Der Maximale Fremde’, Würzburg: Εκδόσεις Ergon 2004). Οι εικόνες αυτές µπορεί να επηρεάζουν τα τρέχοντα ζητήµατα που έχουν να κάνουν µε τις διεθνικές τάσεις και να αντικατοπτρίζουν τις αυθαιρεσίες της οργάνωσης του κόσµου. Συνδυάζοντας τους πειραµατικούς προβληµατισµούς του Yokoyama Yuichi και του Robert Musil σχετικά µε τη φύση των δυνατοτήτων µε καινοτόµες ιδέες που προέρχονται από εικόνες επιστηµονικής φαντασίας, το έργο του Mathis Gasser συνεισφέρει στο νέο παράξενο διάλογο σχετικά µε την επανεξέτασης της ανθρώπινης συνύπαρξης.

FINAL CATALOG copy 6.indd 174

Mathis Gasser Transeuropean Superstructure, acrylic on canvas, 80 x 60 cm, 2012

These terrestrial megastructures and extraterrestrial superstructures hint at alternative ways of how earth can be organised. Currently, earth is structured mainly by nation states, (multi-) national corporations and NGO’s. But earth could be structured differently.

Images of megastructures and figures of extraterrestrials propose visions of the maximally different (A concept advanced by Michael Schetsche in the book ‘Der Maximale Fremde’, Würzburg: Ergon Verlag 2004). These images may shape current debates regarding transnational tendencies and reflect on the arbitrariness of the world’s current large-scale organisation.

Combining Yokoyama Yuichi and Robert Musil’s experimental reflections on the nature of possibilities with innovative concepts coming from science-fiction imagery, Mathis Gasser’s works contribute to strange new discourses around questions of how to re-think human co-existence.

9/5/13 4:12:20 PM

175

FINAL CATALOG copy 6.indd 175

9/5/13 4:12:23 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

176

Patrick Goddard Free Radicals, βίντεο, διαστάσεις µεταβλητές, 5’ 45”, 2013

Ανάγνωση ενός ποιήµατος σε ελεύθερο στίχο από την κορυφή µιας νεροτσουλήθρας, απ’ όσο µπορούµε να διακρίνουµε. Πότε πότε ακούγεται µία δεύτερη φωνή να διακόπτει σαν κράχτης από πίσω, λοιδορώντας την σοβαροφάνεια του βασικού αφηγητή. Το ποίηµα αγγίζει ιδέες όπως αυτές της «γλωσσολογίας του χάους», της πολιτικής ρώµης του ξένου ή του πολιτιστικού νοµά και της κατάρρευσης της γλώσσας. «Ένας δυσλεξικός λέει σε έναν άλλο: Μπορείς να µυρίσεις την επανάσταση;» Ο δεύτερος απαντάει «Ούτε το ίδιο µου το όνοµα δεν µπορώ να συλλαβίσω φίλε» (δεν βγαίνει καν νόηµα) και µε αυτό το ξόρκι οι ιδέες διαλύονται σαν σε πρόωρο θάνατο µωρού παιδιού, υποτονικές σαν περίληψη ανεκδότου.

FINAL CATALOG copy 6.indd 176

Patrick Goddard Free Radicals, video, diamensions variable, 5’ 45”, 2013

A free-verse poem is read over the top of pointof-view visuals of what appears to be a water slide. Occasionally a second voice chimes in like a heckler from the back, deriding the pomposity of the primary narrator. The poem loosely revolves around ideas of ‘chaos linguistics’, the political vigour of the outsider or cultural nomad and a breakdown of language. “One dyslexic says to another: ‘can you smell revolution?’ -The second replies ‘I can’t even spell my own fucking name mate’ (that doesn’t even make sense) and with this spellbind the ideas disintegrate into a cot death concept, flaccid as a summarised joke.”

9/5/13 4:12:23 PM

177

FINAL CATALOG copy 6.indd 177

9/5/13 4:12:24 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

178

Natalija Gormalova Ήχοι του πολέµου, βίντεο, διαστάσεις µεταβλητές, 5’ (σε επανάληψη), 2011

Οι « Ήχοι του πολέµου» είναι ένα βίντεο που εµπνέεται από το ροµαντισµό αλλά και την αρχιτεκτονική ωµότητα του Βρετανικού τοπίου. Η ιδέα βασίζεται στους ηχητικούς καθρέφτες (δοµές που κατασκευάστηκαν στις βρετανικές ακτές µετά τον 1ο Παγκόσµιο Πόλεµο για να συλλέγουν τον ήχο των γερµανικών ζέπελιν που πλησίαζαν). Σήµερα τα τεράστια αυτά γλυπτά προσδίδουν µία αύρα παρελθόντος στον περιβάλλοντα χώρο. Με ενδιαφέρει η ιδέα της εξαφάνισης και του θανάτου, ο άνθρωπος που γίνεται µέρος της φύσης, το σηµαντικό που µετατρέπεται σε απαρχαιωµένο µε το πέρασµα του χρόνου. Έχω µεγαλώσει σε σοβιετικό σοσιαλιστικό περιβάλλον και παίζοντας στα εναποµείναντα σοβιετικά καταφύγια, έχω αναπτύξει ισχυρούς δεσµούς τόσο µε το σκυρόδεµα ως υλικό αλλά και µε τις συγκεκριµένες, απτές ιδέες. Σε αυτή τη δουλειά, εξερευνώ το νόηµα του χρόνου, του τόπου, της µνήµης και του νοήµατος. Οι ήχοι παίζουν επίσης σηµαντικό ρόλο. Με ενδιαφέρουν οι αντιθέσεις, ο ήχος του νερού και η σιωπή της πέτρας.

FINAL CATALOG copy 6.indd 178

Natalija Gormalova Sounds of War, video, diamesnions variable, 5’ (loop), 2011

“Sounds of War” is a video piece inspired by both romanticism and architectural brutalism withinh the British landscape. The idea is based around sound mirrors (devices built after the 1st World War along the British Cost to capture the sound of approaching German war zeppelins).

Nowadays these massive sculptural pieces add a strong aura of the past times to the surrounding landscape.

I am interested in the idea of disappearance and death, the man made becoming part of nature, the important becoming obsolete simply by the passage of time. Being raised in soviet socialist housing and playing in the remaining Soviet war bunkers, I am strongly attached to the “concrete” – both as a material and an idea. In this work, I searche for time and place, memory and meaning. Sound plays an important part in this work; I am interested in opposites, the sound of the water and the silence of a stone.

9/5/13 4:12:25 PM

179

FINAL CATALOG copy 6.indd 179

9/5/13 4:12:25 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

180

Alexandros Kaklamanos Αλέξανδρος Κακλαµάνος Norizon, εγκατάσταση βίντεο, διαστάσεις µεταβλητές, 12’ 54”, 2013

Μία λευκή λεπτή γραµµή αιωρείται στον ορίζοντα και µετακινείται από τις αέριες µάζες. Το έργο αυτό εξερευνά τον ορίζοντα ως σηµείο αναφοράς, σηµείο που καθορίζει την θέση και την ύπαρξη και ερευνά τις συνέπειες της κάλυψης ή της αντικατάστασής του. (ορίζοντας από το ελληνικό ρήµα ορίζω)

FINAL CATALOG copy 6.indd 180

Norizon, Video Installation, dimensions variable, 12’ 54”, 2013 A long thin white line is floating on the horizon moving by the air masses.

This work is dealing with the notion of the horizon as the point of reference, as a point which defines the location and the existence and is researching the consequences of covering or replacing it. (horizon from the greek word ορίζον / verb ορίζω = define).

9/5/13 4:12:25 PM

181

FINAL CATALOG copy 6.indd 181

9/5/13 4:12:27 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

182

Evariste Maïga (...) Not standing still, βίντεο υψηλής ευκρίνειας. Μονοφωνικός ήχος, διαστάσεις µεταβλητές, 7’ 9”, Ακούγεται το κοµµάτι Cuernavaca του Kelan Philip Cohran και το The Hypnotic Brass Ensemble, 2012

Ο Evariste Maïga συχνά παράγει υλικά σώµατα που θέλουν να εκφράσουν ιδέες. Η συγκρουσιακή πρακτική του Maïga, που αναπτύσσεται µέσω του αυτοσχεδιασµού και επικεντρώνεται στο συναπάντηµα µε το άγνωστο, προκαλεί την πράξη της δηµιουργίας, αφήνοντας εντελώς στην άκρη το θέµα της αναπαραστατικής τέχνης. Ο καλλιτέχνης χρησιµοποιεί αντικείµενα, τα οποία αποτελούν µέρος των γενικών πολιτιστικών µας γνώσεων και τα χρησιµοποιεί µε ένα τέτοιο τρόπο, που τα καθιστά οχήµατα για την έκφραση ιδεών και συναισθηµάτων. Το έργο του Maïga είναι ιδιαίτερο γιατί παρουσιάζεται ως εύκολο και απλό, ακόµη και αν η διαδικασία δηµιουργίας του είναι πολλές φορές, µακροχρόνια και περίπλοκη. Στην έκθεση Βανγκάρντ, ο Maïga παρουσιάζει το έργο του (...) Not standing still. Στο βίντεο αυτό, ο καλλιτέχνης αποµονώνει µια απλή χειρονοµία και την επαναλαµβάνει ξανά και ξανά καθ’ όλη τη διάρκεια του µουσικού κοµµατιού που σε υπνωτίζει. Είναι ενοχλητικό το γεγονός ότι δεν γνωρίζουµε αν ο καλλιτέχνης ή η κάµερα κινούνται προς τα µπρος ή προς τα πίσω.

FINAL CATALOG copy 6.indd 182

Evariste Maïga (...) Not standing still, HD video. Mono sound, dimensions variable, 7’ 9” min, with music Cuernavaca by Kelan Philip Cohran and The Hypnotic Brass Ensemble, 2012 Evariste Maïga often produces physical objects that seek to express ideas.

Developed through improvisation and focused on an encounter with the unknown, Maïga’s confrontational practice challenges the praxis of creativity, sidestepping questions of formal representation. The artist uses objects that are part of our general cultural knowledge and displace them in a way that they become vehicles for the expression of ideas and emotions.

A particularity of Maïga’s work is its ability to present simple and easy, even though the process of making can sometimes be long and complex.

For the Vanguard exhibition, Maïga presents his work (...) Not standing still. In this video, the artist isolates a simple gesture and repeats it tirelessly during the whole length of a hypnotic tune. It is disturbing not knowing whether the artist or the camera is moving backward or frontward.

9/5/13 4:12:27 PM

183

FINAL CATALOG copy 6.indd 183

9/5/13 4:12:28 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

184

Πάνος Ματθαίου In Waves, βίντεο, διαστάσεις µεταβλητές, 4’ 21”,

Panos Mattheou

εξαιρετικά υψηλής ευκρίνειας, 2009

In Waves, video, dimensions variable, 4’ 21”, 2009

Η ηχογράφηση έγινε στην αίθουσα αναµονής του µετρό της Πλατείας Συντάγµατος στην Αθήνα, κάτω από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Κάθε πινέζα µια υποχρέωση, µια καθυστέρηση, µία ανάµνηση, µια διακοπή... ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται στο χάος και την τάξη.

The sound is recorded in Syntagma Subway stations lobby in Athens/Greece, right under Syntagma Square and the Greek Parliament.

Each pin an obligation, a postponement, a memory, an interruption... activated and deactivated in chaos and order.

FINAL CATALOG copy 6.indd 184

9/5/13 4:12:28 PM

185

FINAL CATALOG copy 6.indd 185

9/5/13 4:12:29 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

186

Steven Morgana Sphère-trames V.2.0, φράχτης που έχει χρησιµοποιηθεί για τον έλεγχο του πλήθους, δεµατικά καλωδίων, ασηµί µπογιά, 50 x 50 x 50 εκ, 2013

Η έµπνευση του καλλιτέχνη για το γλυπτό Sphère-trames V.2.0 (2010-12) προήλθε από την εµπειρία του στις διαµαρτυρίες των φοιτητών το 2010 στο Λονδίνο. Ενώ προσπαθούσε να αποφύγει να κλειστεί στον κλοιό της αστυνοµίας µαζί µε άλλους φοιτητές, ο καλλιτέχνης παρατήρησε ένα µουαρέ εφέ που δηµιουργείται όταν τρέχει κανείς παράλληλα στους φράχτες, και του θύµισε αµέσως το έργο Sphère-trames, που δηµιουργήθηκε στο Παρίσι τη δεκαετία του εξήντα, από την καλλιτεχνική κολεκτίβα Groupe de Recherche d’Art Visuel, η οποία ξεπήδησε από τα γεγονότα του Μάη του ’68. Δηµιουργώντας ένα συσχετισµό µεταξύ της ιστορίας και της πολιτικής κατάστασης που περιβάλλει τα δυο γλυπτά, ο καλλιτέχνης επαναδηµιουργεί και επανεξετάζει το αρχικό γλυπτό Sphèretrames χρησιµοποιώντας µόνο ατσάλινο συρµατόπλεγµα από διάφορους φράχτες που βρήκε εγκαταλειµµένους και διαλυµένους στο Λονδίνο, και τους επανασυνέθεσε σύµφωνα µε τις οδηγίες ενός από τα τελευταία εν ζωή µέλη του GRAV και δηµιουργό του ίδιου του έργου Francois Morellet.

FINAL CATALOG copy 6.indd 186

Steven Morgana Sphère-trames V.2.0, reclaimed crowd-control fences, cable ties, silver paint, 50 x 50 x 50 cm, 2013

The sculpture Sphère-trames V.2.0 (201012) finds its inspiration in the artist Steven Morgana’s experience of the 2010 student protests in London. Whilst attempting to escape with hundreds of other students from being ‘kettled’ by the police, the artist observed a moiré effect created when running past parallel rows of crowd-control fences, in turn evoking for the artist an uncanny similarity with the work Sphère-trames, made in the 60s by the Paris based artist collective the Groupe de Recherche d’Art Visuel, which infamously broke up following the student protests of May 68. Performing a correspondence between the histories and politics surrounding the two sculptures, the artist re-creates and revises the original sculpture Sphère-trames by using only steel mesh from several wrecked and stolen crowd-control fences in London, reassembled according to instructions provided by one of the few living charter members of GRAV and author of the work himself, Francois Morellet.

9/5/13 4:12:29 PM

187

FINAL CATALOG copy 6.indd 187

9/5/13 4:12:31 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

188

Bijan Moosavi Ο Ήχος και η Οργή, ήχος, βίντεο , υψηλής

Bijan Moosavi

ευκρίνειας 1080p25, Stereo 48kHz, 6’ 10”, 4 x 4 m2, 2012

The Sound And The Fury, audio, video, HD

Το 2009 και µετά τις προεδρικές εκλογές στο Ιράν, ένας αριθµός διαδηλώσεων και διαµαρτυριών έλαβε χώρα σε µερικές από τις µεγαλύτερες πόλεις της χώρας, ενώ αργότερα ακολούθησαν και άλλες γειτονικές χώρες, σε αυτό που αργότερα ονοµάστηκε «Αραβική Άνοιξη». Οι διαδηλωτές τράβηξαν χιλιάδες βίντεο και τα ανέβασαν στο YouTube, και προβλήθηκαν από τα δελτία ειδήσεων σε ολόκληρο τον κόσµο καθώς ήταν η µόνη πηγή εικόνας των γεγονότων που διαδραµατίζονταν εκεί. Αλλά η εικόνα που βλέπει κάποιος στην οθόνη του από την ασφάλεια του σπιτιού του για µερικά µόνο δευτερόλεπτα, µπορεί να περιλαµβάνει σε κάθε της καρέ µια ιστορία που θα αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων που ήταν εκεί και την έζησαν.

In 2009 and after the presidential election in Iran, a number of protests and demonstrations took place in some of the major cities of Iran which was later followed by other countries of the region becoming known as the “Arab Spring”.

Thousands of video footages were made by people on streets and uploaded to YouTube, filling the news channels all over the world as the only visual source of information reflecting what was happening in those places. But what seems to be appearing on the safe television screen and at the comfort of someone’s living room for a few seconds could hold a life changing story within its every frame for every individual who witnessed the event in person.

Ο Ήχος και η Οργή προσπαθεί να τεντώσει και να αρθρώσει µέσω του ήχου και συνοδευόµενη από βίντεο ανωνύµων ανθρώπων που ήταν παρόντες και που τυχαία τα βρήκα αργότερα στο YouTube, την τροµακτική συναισθηµατική εµπειρία που µοιράστηκα µε ένα µεγάλο αριθµό άγνωστων ανθρώπων κάπου στην Τεχεράνη το 2009.

FINAL CATALOG copy 6.indd 188

1080p25, Stereo 48kHz, 4 x 4 m2, 6’ 10”, 2012

The Sound and the Fury tries to stretch out and articulate a horrendous emotional experience I shared with a number of random people at a certain time and space back in Tehran in 2009, through the medium of sound and accompanied by video footages made by anonymous people present at that very incident, which I surprisingly happened to discover through YouTube later on.

9/5/13 4:12:32 PM

189

FINAL CATALOG copy 6.indd 189

9/5/13 4:12:33 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Aimy Palogiannidou Decomposition, τρίπτυχο ζωγραφικό έργο. Σµάλτο και µαρκαδόρος σε φύλο αλουµινίου, 250 x 320 εκ., 2010

190

Το Decomposition (=αποσύνθεση) είναι ένα τρίπτυχο ζωγραφικό έργο που αναπαριστά ένα σύγχρονο αστικό τοπίο ως σύµβολο ανάπτυξης του σύγχρονου δυτικού κόσµου. Η σύλληψή του επικεντρώνεται στην αναζήτηση της σχέσης µεταξύ δυο αντίπαλων καταστάσεων. Οι εκφραστικές φόρµες και η χειρονοµιακή γραφή έρχονται να συναντήσουν το γραµµικό σχέδιο οδηγώντας σε µια διαρκή πάλη µεταξύ ρευστού και στέρεου, κινητικότητας και σταθερότητας. Σε τι βαθµό αυτές οι δυο καταστάσεις συνυπάρχουν µεταξύ τους; επικρατούν, αλλοιώνονται ή αλληλοεξουδετερώνονται; Μ’ ενδιαφέρει να παρατηρώ και να µελετώ τα γεωµετρικά στερεά σχήµατα των αρχιτεκτονικών δοµών, και από την άλλη γοητεύοµαι από την αταξία που επιφέρει ο ανθρώπινος παράγοντας µέσα στη σύγχρονη πόλη. Η έρευνά µου επικεντρώνεται στο πώς αυτές οι δυο καταστάσεις τάξης και αταξίας, καθορισµένου και τυχαίου, σχηµατοποιηµένου και ασχηµάτιστου, εµπλέκονται µεταξύ τους και αποβαίνουν σε µια δυναµική και γόνιµη σχέση, που αποτελεί την κινητήριο δύναµη για τη ζωή και τη λειτουργία αυτού του γιγάντιου µηχανισµού που λέγεται πόλη. Το σχέδιο, αρχιτεκτονικά δοµηµένο, υποδηλώνει έναν επιβεβληµένο και φαινοµενικά αυστηρό κόσµο. Η κυριαρχία των βιοµηχανικών υλικών αντικατοπτρίζει έναν κόσµο που έχει αφεθεί στον γιγαντισµό και την κατανάλωση. Το αλουµίνιο το οποίο παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο, είναι ένα σύγχρονο και τελειοποιηµένο υλικό κατασκευής τεχνολογικών επιτευγµάτων. Η χειρονοµία και οι γραφές έχουν µια καθοδική κατεύθυνση και η φόρµα αποσυντίθεται µέσα στο ίδιο το υλικό. Η νοσηρή κατάσταση του σύγχρονου κόσµου µας αισθητοποιείται και περιγράφεται, κατά εµένα, όπως εκδηλώνεται στην πόλη.

FINAL CATALOG copy 6.indd 190

Aimy Palogiannidou Decomposition, triptych painting. Enamel paint and marker pen on aluminium sheet, 250 x 320 cm, 2010 Decomposition is a triptych painting, representing a contemporary urban landscape as a symbol of development of the contemporary western world. Its conception focuses on the definition of the relation between two conflicting conditions. The expressive forms and the gestural writing meet linear drawing leading to a constant fight between fluid and solid, movement and stability. To what extent can those two conditions co-exist? Does one prevail, or do they alter and eliminate each other? I am interested in observing and studying the geometric solid shapes of architectural structures and on the other hand I am fascinated by the chaos caused by humans in a contemporary city. My research focuses on how those two conditions of order and chaos, prescribed and random, schematic and shapeless, intertwine and result to a dynamic and prolific relation, which is the driving force of life and operation of this giant mechanism, the city.

The architecturally structured drawing denotes a forced and ostensibly strict world. The domination of industrial material reflects a world that has been lead to gigantism and consumerism. Aluminum, which is a crucial element in this work, is a modern material used for the construction of technological achievements.

Gestures and writing have a descending direction and form itself is decomposed within the material. The morbid situation of our world is described and sensed, according to the artist, in the city.

9/5/13 4:12:34 PM

191

FINAL CATALOG copy 6.indd 191

9/5/13 4:12:35 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

Gilbert Richards 192

Postproduction (VIP) Feat. V.KH, µικτή τεχνική, ψηφιακή αναπαραγωγή των πρωτότυπων έργων, 2009/2013

Εκµετάλλευση Εκµεταλλεύοµαι Εκµεταλλευµένος Η έκθεση το ‘a la’ του στυλ , τα ‘aux’ της ιδιοποίησης Τι εκµεταλλευόµαστε στο επίπεδο της σηµασίας όταν προσπαθούµε να πείσουµε τους άλλους για την προσωπική µας αλήθεια, για την πεποίθησή µας σχετικά µε κάτι; Όταν βλέπουµε ένα έργο τέχνης ζητάµε την αυθεντικότητα, ζητάµε το πρόθεµα της αλήθειας “à la ‘art’”. Παρ’ όλα αυτά, όταν απαιτούµε τη συγκεκριµένη αυτή αλήθεια, απαιτούµε και την εκµετάλλευση. Όταν για παράδειγµα ο ζωγράφος ζωγραφίζει, εκµεταλλεύεται τις χρωστικές ουσίες και την επιφάνεια. Οι καλλιτέχνες εκµεταλλεύονται τα υλικά και τα διάφορα θέµατα για να επηρεάσουν την αντικειµενικότητα των άλλων. Υπάρχουν αντικρουόµενες απόψεις σχετικά µε το αν την εικόνα τη δηµιουργεί ο φωτογράφος ή ο κόσµος γύρω του. Αν δούµε τη φωτογραφία από αυτή τη σκοπιά, τότε είναι ένα είδος ιδιοποίησης. Οι ιδέες αυτές οδήγησαν τον καλλιτέχνη να υιοθετήσει µία φωτογραφική άποψη στη δουλειά του. Έχει να κάνει µε τη θέληση του να συµφιλιώσει την εικόνα που έχει δηµιουργήσει ο κόσµος και τις παρεµβάσεις του σε αυτή.

FINAL CATALOG copy 6.indd 192

Gilbert Richards Postproduction (VIP) Feat. V.KH, mixed, digital reproductions of the original works. 2009/2013

Exploitation to exploit exploited the exposition the ‘a la’ of a style, the ‘aux’ of an appropriation What do we exploit on the plateau of meaning when we attempt to convince others of our personal truth, our conviction in a thing? In viewing a work of art there is a want for an authenticity in a work, a desire for a prefix of a truth “à la ‘art’”. Yet, in this demand for this certain truth, there is perhaps also a demand for an exploitation. When the painter paints, for instance, they exploit pigments and surface. All artists exploit materials and subjects in the name of affecting others subjectivity.

There is some debate to be had as to whether a photographer creates an image or the world around them does. thinking of photography in this way one can view it as an act of appropriation. It was these ideas which lead me to adopt a photographic method in my work. It is a want to reconcile the image that the world has created and my interventions in it.

9/5/13 4:12:36 PM

193

FINAL CATALOG copy 6.indd 193

9/5/13 4:12:49 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ VANGUARD

Η Άννα Μαρία Κάντα έχει σπουδάσει Μουσειολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών και Θεωρία της Τέχνης στο Goldsmiths College. Ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.

Anna Maria Kanta has studied Museology at the National and Capodistrian University of Athens and Art History at Goldsmiths College. She lives and works in London.

194

Χρησιµοποιώντας µικτά µέσα, ο Tom Crawford (γεν. 1979) προσεγγίζει ζητήµατα των δοµικών ανισοτήτων του νεοφιλελευθερισµού, ενώ παράλληλα αµφισβητεί την κοινωνική και πολιτική αποτελεσµατικότητα της τέχνης και τη χρήση της ως µέσω ιδεολογικής χειραγώγησης. Χρησιµοποιώντας κυρίως βρετανικές πολιτισµικές αναφορές, το έργο του Crawford εξερευνεί την πολιτική των κοινωνικών τάξεων που κυριαρχεί σήµερα στη Βρετανία. Αποφοίτησε πρόσφατα από το πανεπιστήµιο του Goldsmith, όπου και ολοκλήρωσε το Master in Fine Arts το 2011. Στις πρόσφατες εκθέσεις του συγκαταλέγονται οι εξής: «Thrift Radiates Happiness» στην Birmingham Municipal Bank το 2013, «The Aspiration Factory» στο Aeroplastics Contemporary των Βρυξελλών το 2012, την «Colloquial» στο Schau Fenster στο Βερολίνο το 2012 και την “Other People’s Problems” στο PSL του Leeds το 2011.

Using a mixed media approach, Tom Crawford (b. 1979) addresses issues concerning the structural inequalities of neoliberalism whilst questioning the social and political efficacy of art and its ideological instrumenalisation. Drawing from mainly British cultural references, Crawford’s work explores the class politics prevalent in Britain today. He is a recent graduate from Goldsmith’s University where he completed the MFA in Fine Art in 2011. Recent exhibitions include Thrift Radiates Happiness at Birmingham Municipal Bank, 2013 The Aspiration Factory

FINAL CATALOG copy 6.indd 194

at Aeroplastics Contemporary, Brussels, 2012.

Colloquial at Schau Fenster, Berlin, 2012 and Other Peoples Problems at PSL, Leeds, 2011.

Ο Marcelo de Melo γεννήθηκε και µεγάλωσε στη Βραζιλία, αλλά ζει στην Ευρώπη από το 1996. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις σε ολόκληρο τον κόσµο. Ο Marcelo είναι κάτοχος BA στην Ιστορία από το Οµοσπονδιακό Πανεπιστήµιο Paran της Βραζιλίας και κάτοχος MA in Fine Arts του Πανεπιστηµίου Creative Arts του Κάντερµπερι στην Αγγλία. Ο Marcelo ζει και εργάζεται στη Βραζιλία και την Ολλανδία. «Χρησιµοποιώ υλικά και αντικείµενα που βρίσκω για να προσδώσω νόηµα µε έναν µη-ιεραρχικό τρόπο. Το “ρίζωµα του Deleuze” λειτουργεί ως µοντέλο καλλιτεχνικού πειραµατισµού και τονίζει την διαλειτουργικότητα της τέχνης, µια έννοια που είναι βασική στην έρευνά µου. Γενικά, η δουλειά µου εξερευνά θέµατα πολιτισµικών αξιών, τον καταναλωτισµό και την παγκοσµιοποίηση, µέσω παιχνιδιάρικων εικαστικών εικόνων που περιέχουν αναφορές στην πολιτική, την τεχνολογία και την καθηµερινή ρουτίνα. Στη δουλειά µου υπάρχει µεγάλο ποσοστό τύχης και συµπτώσεων, που αφήνουν διαφορετικές οµάδες θεµάτων να ξετυλιχτούν στα έργα µου κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας». www.mdemelo.com Born and raised in Brazil, Marcelo de Melo has been living in Europe since 1996. His work has been exhibited worldwide. He has a BA in History from the Federal University of Paran, Brazil, and an MA in Fine Arts from the University for the Creative Arts in Canterbury, England. Currently, Marcelo lives and works in Brazil and the Netherlands.

The artist uses found materials and objects to generate meaning in a non-hierarchical manner.

The ‘Deleuzian rhizome’ functions as a model for artistic experimentation, underlining the transfunctionality of art, a concept central to my research. In general, his work explores themes of cultural values, consumerism and globalization through playful visual games that reference politics, technology and everyday routine. There is a high degree of chance and coincidence in his practice, allowing a diverse set of themes to evolve in his work over the past 10 years. www.mdemelo.com

9/5/13 4:12:51 PM

2013), Minits 4 (Flat Time House, The John Latham Foundation, Λονδίνο, Σεπτέµβριος 2012).

Το έργο του Μathis Gasser σηµαδεύεται από µια πληθώρα αναφορών καθώς και από µία ευρεία γκάµα χειρονοµιών οικειοποίησης. Η ζωγραφική εποµένως γίνεται ένα µέσο σύλληψης, κατανόησης και µετάδοσης της κάθε εικόνας. Ακόµη όµως και αν κάθε πίνακας του Gasser µπορεί να λειτουργήσει αυτόνοµα, µπορεί και να επανατοποθετηθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και να συνδεθεί µε τους υπόλοιπους. Εξερευνεί µε αυτό τον τρόπο την δυναµική του, την ικανότητά του δηλαδή να ενσωµατώσει το πλαίσιο που εξερευνά µε το έργο του, µια διεργασία που µπορεί να επιτευχθεί ποικιλοτρόπως.

Jill Gasparina (Διευθυντής La Salle de Bains, Lyon).

Mathis Gasser’s work is hallmarked by an impressive density of references, as well as by a broad range of different gestures of appropriation. The gesture of painting therefore becomes a way of grasping, understanding and transmitting each image. But although each one of Gasser’s paintings can be looked at in an autonomous way, they can also be re-situated in a wider discourse, and linked with all the others: he thus explores his potential, meaning his capacity to incorporate a discourse which surveys his work, an operation which can be achieved in diverse ways.

Jill Gasparina (Director La Salle de Bains, Lyon)

Ο Patrick Goddard (γεν. 1984, Ηνωµένο Βασίλειο) είναι καλλιτέχνης και συγγραφέας. Εργάζεται στο Ανατολικό Λονδίνο, αφού ολοκλήρωσε το µάστερ του στο Goldsmiths το 2011. Μεταξύ των πρόσφατων έργων του συγκαταλέγονται βίντεο, βιβλία, performance και γλυπτά, τα οποία βασίζονται σε ανέκδοτα που προκύπτουν από την παρατήρηση ή από άρθρα έρευνας. Στις πρόσφατες και τις µελλοντικές εκθέσεις και προβολές του συµπεριλαµβάνονται οι παρακάτω: Revolver (Matt’s Gallery, Λονδίνο, Οκτώβριος 2013), Dear Serge (The Delaware Pavilion, Bexhill, Ιούνιος 2013), Flood (Jerwood Gallery, Hastings, Ιούνιος 2013) This Fanciful Digression (Black Maria, Λονδίνο, Μάρτιος 2013), Loco (BFI Southbank, Λονδίνο, January

FINAL CATALOG copy 6.indd 195

Patrick Goddard (b. 1984, United Kingdom) is an artist and writer working in East London, graduating from a masters at Goldsmiths in 2011. Recent works have taken the form of videos, books, performances and sculpture, all with an emphasis on observational anecdotes or research led articles. Recent and forthcoming shows and screenings include Revolver (Matt’s Gallery, London, October 2013), Dear Serge (The Delaware Pavilion, Bexhill, June 2013), Flood (Jerwood Gallery, Hastings, June 2013) This Fanciful Digression (Black Maria, London, March 2013), Loco (BFI Southbank, London, January 2013), Minits 4 (Flat Time House, The John Latham Foundation, London, September 2012).

H Natalija Gormalova γεννήθηκε στη Λεττονία το 1987. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές της σπουδές (BA Hons) στο Τµήµα Καλών Τεχνών και Φωτογραφίας του London College of Communication (University of The Arts London) το 2010 και τις µεταπτυχιακές της σπουδές στη φωτογραφία στο Royal College of Art. Έχει συµµετάσχει σε διάφορες συνεργασίες και εκθέσεις στο Η.Β. και το εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.

195

Με τη δουλειά της εξερευνά θέµατα όπως η ταυτότητα, οι παραδόσεις και η σχέση της µε τα ιστορικά, φυσικά και τα σηµερινά κοινωνικά περιβάλλοντα. Την ενδιαφέρει η προσωπική αλλά και η συλλογική µνήµη, ο τρόπος µε τον οποίο το παρελθόν ανασυντίθεται και επανερµηνεύεται όταν περνάει τα πολιτισµικά σύνορα..

Natalija Gormalova was born in 1987 in Latvia. She graduated with a BA (Hons) in Fine Art Photography from London College of Communication (University of The Arts London) in 2010 and completed my MA in Photography at the Royal College of Art. She has participated in various collaborations and exhibitions around UK and abroad. Currently she is working and living in London.

In her work she is exploring themes such as identity, traditions and her relationship with historical, natural and present- day social environ-

9/5/13 4:12:52 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

196

ments. She is interested in personal, as well as collective memory, the way the past is reshaped over time and reinterpreted as it crosses cultural boundaries.

Ο Αλέξανδρος Κακλαµάνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1982. Αποφοίτησε από το Γερµανικό Σχολείο Αθηνών το 1999 και από το τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης το 2005. Το 2006 ξεκίνησε τις σπουδές του στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, απ’ όπου και αποφοίτησε το 2011. Το 2010 ως υπότροφος του ΙΚΥ φοίτησε για έξι µήνες στο Τµήµα Insitu στη Βασιλική Ακαδηµία Καλών Τεχνών της Αµβέρσας, στο Βέλγιο. Το 2012 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο “World Event of Young Artists’’ στο Νότινγκαµ, όπου συµµετείχε στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Ευρώπης και της Μεσογείου. Την ίδια χρονιά κέρδισε την πρώτη υποτροφία της Motor Oil Hellas για Master Καλών Τεχνών στην Ολλανδία. Τώρα ζει και εργάζεται στο s’Hertogenbosch, όπου και κάνει τις µεταπτυχιακές του σπουδές στο Avans University of Applied Sciences, στην σχολή Καλών Τεχνών AKV/St. Joost.

Alexandros Kaklamanos was born in Athens in 1982. He graduated from the German School of Athens in 1999, finished his Bachelor in Economics at the Aristotle University of Thessaloniki in 2005. In 2006 he started his studies in the Athens School of Fine Arts, from which he received his degree in 2011. During 2010 he received the I.K.Y scholarship to study six months at the Insitu department of the Royal Academy of Fine Arts in Antwerp, in Belgium. In 2012 he was selected to represent Greece in the “World Event of Young Artists’’ in Nottingham, where he participated in the Biennale of Young Artists from Europe and the Mediterranean.

In the same year he gained the first scholarship of Motor Oil Hellas for MFA studies in the Netherlands. At the moment he lives and works in s’Hertogenbosch, where he is attending MFA studies at the Avans University of Applied Sciences, in the AKV/St. Joost Art department.

FINAL CATALOG copy 6.indd 196

Ο Evariste Maïga γεννήθηκε το 1980 στην Λοµέ, στο Τόγκο και µεγάλωσε στην Ελβετία. Σπούδασε Visual Communication στο Πανεπιστήµιο Art and Design, στη Γενεύη και ολοκλήρωσε το Master of Fine Art στο Goldsmiths στο Λονδίνο το 2012. Στις πρόσφατες εκθέσεις του συµπεριλαµβάνονται οι Estrangement στην The Cooper Gallery (Duncan of Jordanstone College of Art & Design, Dundee) 2013 και η Bloomberg New Contemporaries 2012 (Μπιενάλε του Liverpool and ICA στο Λονδίνο). Ο Evariste Maïga ζει και εργάζεται στο Λονδίνο.

Evariste Maïga was born in 1980 in Lome, Togo, and was brought up in Switzerland.

After completing a BA in Visual Communication at the University of Art and Design, Geneva, he graduated from Master of Fine Art at Goldsmiths in London in 2012.

Recent exhibitions include Estrangement, The Cooper Gallery (Duncan of Jordanstone College of Art & Design, Dundee) 2013 and Bloomberg New Contemporaries 2012 (Liverpool Biennial and ICA, London). Evariste Maïga lives and works in London.

Ο Πάνος Ματθαίου γεννήθηκε στην Αθήνα, στην Ελλάδα και έζησε επίσης στην Κρήτη, τη Λήµνο, τη Λέσβο και το Λονδίνο. Σπούδασε communication design στον ΑΚΤΟ και στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο εργαστήριο του καθηγητή Γεωργίου Λάππα. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και είναι µέλος της δηµιουργικής οµάδας “talc design studio”.

Panos Mattheou was born in Athens-Greece and he has also lived in Creta, Lemnos and London.

He studied communication design at “Akto” and Fine Arts at the “Athens School of Fine Arts”, under professor George Lappas.

He lives and works in Athens and he is a member of “talc design studio” creative team.

9/5/13 4:12:53 PM

Ο Steven Morgana είναι Αυστραλός καλλιτέχνης που έχει τη βάση του στο Λονδίνο. Ολοκλήρωσε πρόσφατα το Master του στις Καλές Τέχνες στο Goldsmiths College, του Λονδίνου (2010-12). Ο Morgana έχει βρεθεί µεταξύ των τελικών υποψηφίων πολύ σηµαντικών βραβείων όπως το Nina Stewart Residency στην South London Gallery, στο Λονδίνο (2012), το βραβείο γλυπτικής Mark Tanner Sculpture Award για το 2013 στο Ηνωµένο Βασίλειο και το βραβείο British New Contemporaries του Ηνωµένου Βασιλείου (2012), στα πλαίσια του οποίου θα εκθέσει το έργο του στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης (ICA) του Λονδίνου, καθώς και το Spike Island, στο Μπρίστολ το 2013. Στις πρόσφατες εκθέσεις του συµπεριλαµβάνονται: Tacit Material στην RM Gallery and Projects στο Ώκλαντ (2013), Intensive Care or Such Urgent Times We Live!, στην News of the World Gallery του Λονδίνου (2013), The London Art Fair στο Λονδίνο (2013), The Freedman Foundation Travelling Scholarship for Emerging Artists Exhibition στο Σίδνεϊ (2012), The Future Feels Like a Phantom Limb –ατοµική-, στην La Scatola Gallery στο Λονδίνο (2012), Anthology στην Charlie Smith London Gallery στο Λονδίνο (2011).

Steven Morgana is an Australian artist based in London. Recently completing a MFA at Goldsmiths College, London, UK (2010-12), Morgana has gone on to be shortlisted for such notable awards as the Nina Stewart Residency at the South London Gallery, London (2012), the 2013 Mark Tanner Sculpture Award, UK, and the British New Contemporaries, UK (2012), in which his work will be showcased at the Institute of Contemporary Arts, London, and Spike Island, Bristol in 2013.

Recent exhibitions include: Tacit Material, RM Gallery and Projects, Auckland (2013), Intensive Care or Such Urgent Times We Live!, News of the World Gallery, London (2013), The London Art Fair, London (2013), The Freedman Foundation Travelling Scholarship for Emerging Artists Exhibition, Sydney (2012), The Future Feels Like a Phantom Limb –solo-, La Scatola Gallery, London (2012), Anthology, Charlie Smith London Gallery, London (2011).

FINAL CATALOG copy 6.indd 197

Ο Bijan Moosavi (γεν. 1983, Τεχεράνη) και είναι µουσικός και media artist. Η µουσική και το video είναι πολύ σηµαντικά στοιχεία της δουλειάς του, αλλά το κύριο µέσο της καλλιτεχνικής του δηµιουργίας είναι ο ήχος. Η καλλιτεχνική του πρακτική βασίζεται στη διαδικασία του «ακούειν». Εστιάζει στην κουλτούρα του ήχου στο Ιράν, τη χώρα καταγωγής του και η πρακτική αυτή του επιτρέπει να ανακαλύψει τη σχέση µεταξύ των ήχων και των ανθρώπων. Από το 2008 έχει εµφανιστεί σε πολυάριθµες µουσικές και οπτικό-ακουστικές performance στο Ιράν και το εξωτερικό. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε το έργο του επισκεφθείτε τον ιστότοπο: www.bijanmoosavi.com Bijan Moosavi (b. 1983, Tehran) is a musician and media artist. Video and music are crucial elements to his work though sound is the main subject of his artistic creation.

His artistic practice at the moment is based on ‘listening’. With a focus on sound cultures in his country of origin Iran, this practice is in order for him to discover the relation between people and sounds.

Since 2008 he has also had numerous music and audio-visual performances inside and outside Iran.

For more information of Bijan Moosavi’s work please visit: www.bijanmoosavi.com

197

Η Αίµη Παλογιαννίδου γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας το 2009 και πήρε πτυχίο Ζωγραφικής µε «Άριστα», µε καθηγητή τον Γ. Ψυχοπαίδη. Το 2011 αποφοίτησε από το Central Saint Martins College of Art & Design του Λονδίνου όπου ολοκλήρωσε τις µεταπτυχιακές σπουδές της σε MA Fine Art. Σήµερα ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Το 2006 παρακολούθησε για ένα εξάµηνο το Video & Sound course στο Willem De Kooning Academy Rotterdam στην Ολλανδία για το πρόγραµµα Erasmus. Το 2007 εργάστηκε δίπλα στον γλύπτη Taki ως προσωπική βοηθός του,

9/5/13 4:12:54 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ενώ έλαβε εξάµηνη υποτροφία από το ίδρυµά του, Κ.Ε.Τ.Ε (Κέντρο Ερευνών Τεχνών και Επιστηµών), για τη µελέτη που έκανε πάνω στο έργο και το σύγγραµµα του γλύπτη. Το 2010 έλαβε υποτροφία από το ίδρυµα ΙΚΥ για τις µεταπτυχιακές σπουδές της στην Αγγλία. Το 2011 επιλέχτηκε 1η επιλαχούσα για το βραβείο Chadwell στο Λονδίνο. Από το Μάρτιο του 2012 µέχρι σήµερα εργάζεται στη Saatchi Gallery του Λονδίνου. Έχει συµµετάσχει σε σειρά οµαδικών εκθέσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη.

198

Aimy Palogiannidou was born in 1981 in Athens.

She graduated from the School of Fine Arts in Athens in 2009 as a painter, under the supervision of Professor G. Psichopaidis. In 2011, she graduated from the Central Saint Martin’s College of Art & Design of London where she obtained her MA in Fine Arts. She currently lives and works in London. In 2006, she attended for six months the Video & Sound course at Willem De Kooning Academy Rotterdam in the Netherlands in the framework of the Erasmus program. In 2007, Aimy worked with sculptor Taki as his personal assistant and at the same time she was granted a six month scholarship by the Art and Science Research Centre in order to conduct a study on his work and writings.

In 2010, she received a scholarship by the State Scholarship Foundation (IKY) in order to continue her postgraduate studies in the UK. In 2011, she was shortlisted (1st) for the Chadwell award in London. She has been working in Saatchi Gallery, in London since March 2012. She has participated in a series of group exhibitions in Greece and Europe.

ιστορίας, της µυθολογίας και της αυθεντικότητας, ο Richards προσπαθεί να αρθρώσει σιωπηλά όλα εκείνα που δεν µπορούν να «ειπωθούν» µε κανένα άλλο τρόπο.

Gilbert Richards graduated from Goldsmiths College with a Masters in contemporary art theory, the work of Gilbert Richards becomes an exploration of the visual and haptic qualities of the image: at what point does one leave a trace of themselves? What is it for something to be beautiful? What defines the work of art as an artwork?

His work is, at times, a commentary on the globalised urbanisation of contemporary society and the shifts in notion of Utopia today.

Reflecting on ideals of beauty in modern urbanised existence and exploring relations between chronology, history, mythology and authenticity, Richards seeks to silently articulate things that cannot be ‘said’ any other way.

Ο Gilbert Richards oλοκλήρωσε το Master του στη Θεωρία της Σύγχρονης Τέχνης στο Goldsmiths College. Το έργο του Gilbert Richards εξερευνά τις οπτικές και απτικές ιδιότητες της εικόνας. Πότε αφήνει κάποιος το ίχνος του; Τι σηµαίνει για κάτι να είναι όµορφο; Τι κάνει το έργο ενός καλλιτέχνη έργο τέχνης; Η δουλειά του αποτελεί κατά καιρούς ένα σχόλιο στην παγκοσµιοποιηµένη αστικοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας και τις αλλαγές στο πώς αντιλαµβανόµαστε την Ουτοπία σήµερα. Αναλογιζόµενος τα ιδανικά της οµορφιάς στο µοντέρνο αστικό κόσµο µας και εξερευνώντας τις σχέσεις µεταξύ της χρονολόγησης, της

FINAL CATALOG copy 6.indd 198

9/5/13 4:12:55 PM

FINAL CATALOG copy 6.indd 199

9/5/13 4:12:56 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

200

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 200

9/5/13 4:12:56 PM

ACTION FIELD KODRA 2013

HEROES TV

201

Επιµελητής

Αγάθη Δαρλάση Curator

Agata Darlasi

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 201

9/5/13 4:12:57 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

202

Η ιδέα του HEROES TV γεννήθηκε στη Ρώµη πριν από 15 χρόνια. Στις αρχικές µας συζητήσεις εκείνη την εποχή ο Even κι εγώ ορίσαµε την έννοια του ήρωα. Θεωρούσαµε ότι υπό ορισµένες συνθήκες όλοι µας µπορούµε να γίνουµε ήρωες αλλά έπρεπε και να το αποδείξουµε. Έντεκα χρόνια αργότερα, ο Even Stormyhr, ιδρυτής του Westerdals School of Communication στη Νορβηγία και πρωτοπόρος στην ψηφιακή αφήγηση ιστοριών, µου πρότεινε να συνεργαστούµε ξανά στο project Heroes TV. Τα τελευταία 10 χρόνια οι φοιτητές του ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να γυρίσουν ντοκιµαντέρ. Στόχος είναι να αποκτήσουν γνώσεις για τη δηµιουργία οικουµενικών ιστοριών που καταργούν τα πολιτισµικά και εθνικά σύνορα και επίσης να τεθεί υπό αµφισβήτηση ο τρόπος θεώρησης του κόσµου κάθε φοιτητή και να τους δοθεί έµπνευση για την προσωπική τους εξέλιξη. Το project ονοµάζεται «οικουµενική αφήγηση ιστοριών» και οι ταινίες που παράγονται από τους φοιτητές δηµοσιεύονται στη διαδικτυακή πλατφόρµα http://heroesdocumentaries. tv/2012/ Αυτό το project µε τα ντοκιµαντέρ ξεκίνησε το 2004 και οι έως τώρα προορισµοί περιλαµβάνουν µεταξύ άλλων την Κίνα, την Κούβα, την Αργεντινή, τη Χιλή, την Ινδία και το Ναϊρόµπι. Τον Νοέµβριο του 2012, 26 Νορβηγοί φοιτητές ήρθαν στην Αθήνα για να δηµιουργήσουν µέσα σε 1 µήνα 10 ντοκιµαντέρ µικρού µήκους για τους ήρωες της καθηµερινότητας στην Ελλάδα της κρίσης.

καλλιτέχνη που αναζητά την αλήθεια και την άγνοια που έχει κάθε επισκέπτης για πρώτη φορά, ξεχύθηκαν στην Αθήνα και άρχισαν να κινηµατογραφούν από την πρώτη κιόλας ηµέρα. Κατά τη διάρκεια εκείνου του µήνα, ο κάθε ένας από τους 26 φοιτητές αντιµετώπισε καταστάσεις που τον ανάγκασε να βγει από τη βολή του και από το περιβάλλον του και να επαναπροσδιορίσει τον σύγχρονο Ήρωα. Ταυτόχρονα, καθώς ήµουν κοντά τους, µετά τις διαλέξεις και τις συνεδρίες συµβουλευτικής, συνειδητοποίησα κάτι. Αντλούσα έµπνευση από εκείνους και από τη δουλειά τους. Κάθε µέρα και περισσότερο... Κατάφεραν να βρουν ελπίδα εκεί που εµείς βλέπαµε µόνο απελπισία, ευκαιρία εκεί που εµείς θα πέφταµε σε αδιέξοδο. Το ίδιο συνέβη και σε οποιονδήποτε άλλον ήρθε σε επαφή µαζί τους και έµαθε για το project. Εξάλλου, αυτός είναι και ο λόγος που δηµιουργούµε ταινίες και γενικότερα τέχνη. Για να αντλήσουµε έµπνευση και να αποτελέσουµε πηγή έµπνευσης µέσω της δικής µας οπτικής, γνώµης, αλήθειας και οµορφιάς. Το αποτέλεσµα αυτής της δουλειάς είναι µία σειρά 10 ντοκιµαντέρ που κάνουν µία επισκόπηση της ελληνικής κοινωνίας από τη δική τους προσωπική οπτική. Κάθε ταινία είναι αυτοτελής, αλλά αν τις δείτε µαζί αποτελούν ένα σύνολο ισότιµων, εξίσου δυνατών ανθρώπινων ιστοριών. Αγάθη Δαρλάση Σκηνοθέτις/Σεναριογράφος

«Αφήστε τους Έλληνες να σας εκπλήξουν και εµπνευστείτε από εµάς, επειδή είµαστε Έλληνες. Ξέρετε, φωνακλάδες, παθιασµένοι και υπερβολικοί», µάλλον είναι το πρώτο πράγµα υπερβολικοί που τους είπα όταν πρωτοσυναντηθήκαµε. Στην αρχή, ανησυχούσα επειδή είχα µία οµάδα 26 φοιτητών από τη Νορβηγία σε µία Αθήνα γεµάτη προβλήµατα και έτοιµη να εκραγεί. Υπήρχε θυµός και µαταίωση, άγχος και απογοήτευση. Τα τελευταία 2 χρόνια περνούσαµε τα 7 στάδια της θλίψης: σοκ και άρνηση, θυµός και διαπραγµάτευση, ενοχές. Τον περασµένο Νοέµβριο η Ελλάδα ήταν στο στάδιο της κατάθλιψης. Με την αθωότητά τους, την περίεργη µατιά του

FINAL CATALOG copy 6.indd 202

9/5/13 4:12:57 PM

HEROES TV was born as an idea in Rome 15 years ago.

In our premature discussions back then, Even and me defined the meaning of hero. We believed that, under specific conditions, any of us could become a hero and that was to be proven. Eleven years later, Even Stormyhr, founder of the Film and TV Department of Westerdals School of Communication in Norway and innovator in digital storytelling, proposed me to work again together on the Heroes TV project.

For the last 10 years, his students have been traveling abroad to make documentaries. The aim is to gain knowledge on how to create universal stories that go beyond cultural and national borders and also to challenge each student’s perception of the world and inspire individual growth. The project is called “universal storytelling” and the films, the students produce, are published on the web platform http://heroesdocumentaries.tv/2012/ This documentary project started in 2004 and till now China, Cuba, Argentina, Chile, India and Nairobi have been some of the destinations.

to abandon their comfort zone and habitat and redefine what a modern Hero is. At the same time, being around them, after the lectures and the consultation sessions, I’ve come to a realization. I was inspired by them and the work they were doing. Every day even more... they managed to find hope where we were seeing only desperation, opportunity where we would hit on a dead end. And the same happened to everyone who came in contact with them and found about about the project. After all, that’s the reason we are making films, art in general. To get inspired and to inspire through our own perspective, opinion, truth and beauty.

The result of this work is a portfolio of 10 documentaries giving an overview of the Greek society from their own personal perspective.

Each movie can be watched separately; seen together they form an ensemble of even, equally strong human stories.

Agata Darlasi Film director/Screenwriter 203

In November 2012, 26 Norwegian students came to Athens to create in 1 month 10 short documentaries for the everyday heroes in the Greece of crisis.

“Let the Greeks surprise you and be inspired by us, cause we are Greeks. You know, loud and passionate and dramatic” that’s probably the first thing I’ve told them when I’ve first met them.

At the beginning, I was worried having a group of 26 students from Norway in a very troubled ready to explode Athens. There was anger and frustration, stress and disappointment. For the past 2 years, we had been going through the 7 stages of grief, the shock and denial, the anger and the bargaining, the guilt. Last November Greece was at the stage of depression.

With their innocence, the curious eye of the artist who is seeking the truth and the ignorance of the first timer, they spread around Athens, starting to shoot from day One. During that month, each one of the 26 students confronted situations that forced them

FINAL CATALOG copy 6.indd 203

9/5/13 4:12:58 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

204

Edvart Falch Alsos Kjell Erik Egeland Oda Marie Jenssen Αλλαγή µέσα από το φακό, Ταινία, 1920 x 1080, 19’ 22”, 2012

Η «Αλλαγή µέσα από το φακό» είναι η ιστορία του Έλληνα φωτορεπόρτερ Μιχάλη Καραγιάννη και του τρόπου µε τον οποίο µεταφράζει, ερµηνεύει και αντιλαµβάνεται τις µαζικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Μέσα από τον φακό της φωτογραφικής του έχει γίνει µάρτυρας της πτώσης µίας πλούσιας Ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ο Μιχάλης στέκεται εν µέσω της ανταλλαγής δακρυγόνων και βόµβων Μολότοφ για να καταγράψει τη νέα πραγµατικότητα µε εικόνες. Χρησιµοποιώντας τη φωτογραφική του τόσο ως ασπίδα όσο και ως όπλο συλλαµβάνει το φως µιας κοινωνίας που δεν αντικατοπτρίζει µόνο την ελληνική πραγµατικότητα αλλά και αυτή ολόκληρου του δυτικού κόσµου. Ακόµα και µε κίνδυνο της ζωής του κάποιες φορές, απαθανατίζει τη στιγµή είτε τραβώντας µία φωτογραφία είτε αποκτώντας ένα σηµάδι στο σώµα του.

FINAL CATALOG copy 6.indd 204

Edvart Falch Alsos Kjell Erik Egeland Oda Marie Jenssen Change Through a Lens, Film, 1920 x 1080, 19’ 22”, 2012

”Change Through a Lens” is a story about the Greek photojournalist Michalis Karagiannis and how he translates, interprets and understands the massive change the Greek society has been going through over the last years. Through the lens of his camera he has been a witness to the fall of a wealthy European society. Michalis stands in the middle of crossfire between teargas and Molotov-bombs to capture the new reality in picture. With his camera, both as a shield and a weapon, he catches the light of a society not only relevant to Greeks, but also the whole western part of the world. With sometimes his life at stake he is capturing the moment, regardless if it’s a through a photograph or a scar.

9/5/13 4:13:00 PM

205

FINAL CATALOG copy 6.indd 205

9/5/13 4:13:02 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

206

Marius Kildalsen Rebecca Kjellmann Σχήµα, φιλµ, 15’, 2013 Το βίντεο αυτό αποτελεί εργασία για το Westerdals School of Communication. Ταξιδέψαµε στην Ελλάδα για να γυρίσουµε ντοκιµαντέρ για τη ζωή των πραγµατικών ανθρώπων εκεί και για να δούµε πώς αντιµετωπίζουν την οικονοµική κρίση. Θέλαµε να διηγηθούµε την ιστορία του Γιάννη που έφτιαξε το δικό του εργοστάσιο παραγωγής σανίδων του σερφ σε µία χώρα χωρίς παράδοση στο σέρφινγκ. Σκηνοθεσία: Marius Kildalsen. Φωτογραφία: Rebecca Kjellmann, Marius Kildalsen Παραγωγός: Sara Ronne Συµµετέχοντες: Γιάννης Τσούτης, Αλέξανδρος Μπακαγιάννης, Δηµήτρης Παπαδόπουλος, Γιάννης Γιανναπόπουλος, Πάνος

FINAL CATALOG copy 6.indd 206

Marius Kildalsen Rebecca Kjellmann Shape, film, 15’, 2013 This video was an assignment for Westerdals School of Communication. We traveled to Greece to make real life documentaries about real people in Greece and to see how they handle the financial crisis. We wanted to make a story about John who has opened his own surfboard factory in a country with no tradition in surfing.

Director: Marius Kildalsen.

Photography: Rebecca Kjellmann, Marius Kildalsen Producer: Sara Ronne Cast: John Tsoutis, Alexander Bakayannis, Dimitris Papadopoulos, Yannis Gianapopoulos, Panos

9/5/13 4:13:03 PM

207

FINAL CATALOG copy 6.indd 207

9/5/13 4:13:04 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

208

Karen Houge Oda Jenssen Mikael Luksepp Ο Υπερασπιστής, ντοκιµαντέρ, 13’ 54”, 2013 Ο «Υπερασπιστής» αφηγείται την ιστορία του αστυνοµικό Κώστα που εργάζεται ως σωµατοφύλακας του πολιτικού Γρηγόρη Ψαριανού, µέλους της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο ελληνικός λαός δεν εµπιστεύεται ούτε τους πολιτικούς ούτε την αστυνοµία, αλλά ο Κώστας κάνει ό,τι καλύτερο µπορεί και τα πάει καλά µε το αφεντικό του, τον Γρηγόρη. Είναι καλοί φίλοι και η σχέση τους είναι σχεδόν πατέρα-γιου. Ο Κώστας παρακολουθεί λοιπόν εκ των έσω την οικονοµική κρίση, η οποία όµως τον έχει επηρεάσει και σε προσωπικό επίπεδο. Ο µισθός του µειώθηκε µε απόφαση του πολιτικού και πρέπει να µετακοµίσει σε µικρότερο διαµέρισµα. Έξω από το Κοινοβούλιο οι άνθρωποι φωνάζουν «Μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι». Ο Κώστας άραγε ένας από αυτούς ή είναι µε το µέρος αυτών που φωνάζουν;

FINAL CATALOG copy 6.indd 208

Karen Houge Oda Jenssen Mikael Luksepp Defender, documentary on film, 13’ 54”, 2013 “Defender” is about policeman Kostas, who works as a bodyguard for the politician Grigoris Psarianos, a member of the Greek Government.

Greek people have faith neither in politicians nor the police, but Kostas makes the best of it and gets along well with the boss Grigoris. They are good friends and have almost a father and son relationship. While Kostas follows all the procedures of the Parliament from the inside, he is also affected by the financial crisis on a personal level. His salary was cut by the politician’s decision, he must move to a smaller apartment.

Outside Parliament, the people cry, “Police, Pigs, Murderers.” Is Kostas really there, or is he part of the people?

9/5/13 4:13:06 PM

209

FINAL CATALOG copy 6.indd 209

9/5/13 4:13:07 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

210

Vår Hepøs Christopher Opso Elise Sannes

Vårr Hep Hepøs Christopher Opso Elise Sannes

Σεβασµός, φιλµ, 2013

Sevasmos, film, 2013

Το βίντεο αυτό αποτελεί εργασία για το Westerdals School of Communication. Ταξιδέψαµε στην Ελλάδα για να γυρίσουµε ντοκιµαντέρ για τους ήρωες της καθηµερινότητας.

This video was an assignment for Westerdals School of communication. We traveled to Greece to make real life documentaries about everyday heroes.

Ο «Σεβασµός» είναι η ιστορία µίας µητέρας που δεν έχει δικά της παιδιά και για παιδιά που έχουν µία µητέρα. Γνωρίσαµε τη Σέβη και τις εµπειρίες της ως νταντά πλήρους απασχόλησης.

Sevasmos is a story about a mother who doesn’t have her own children and about children who have a mum. We get to know Sevi and her experiences from being a full time care giver.

Σκηνοθεσία: Vår Anna Hepøs Guldvog Φωτογραφία: Elise Sannes, Christopher Opso Παραγωγός: Renèe Reif

Director: Vår Anna Hepøs Guldvog Photography: Elise Sannes, Christopher Opso Producer: Renèe Reif

FINAL CATALOG copy 6.indd 210

9/5/13 4:13:09 PM

211

FINAL CATALOG copy 6.indd 211

9/5/13 4:13:10 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

212

Christina Lande Dag Bergseth Ulvedal Sara Johanne Rønne Συνεχής Επανάληψη, φίλµ, Canon 5D Mark II, 14’, 2013

Η «Συνεχής Επανάληψη» είναι ένα ντοκιµαντέρ µικρού µήκους που γυρίστηκε από Νορβηγούς φοιτητές που σπουδάζουν Κινηµατογράφο και Τηλεόραση στη Σχολή Επικοινωνίας Westerdals. Αυτό το ντοκιµαντέρ µικρού µήκους είναι το πορτραίτο της Νατάσας, µίας νεαρής φοιτήτριας που πιστεύει ότι πρέπει να µαθαίνει κανείς από το παρελθόν για να µην επιτρέψει να επαναληφθεί. Με την άνοδο της Χρυσής Αυγής, η συνοχή µεταξύ φοιτητών και άλλων καθίσταται όλο και πιο σηµαντική. Πέρα από τη δουλειά της, τις σπουδές της και τις διαδηλώσεις, προσπαθεί να περνάει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο µε τη γιαγιά της. Ο κινηµατογραφιστής Dag Bergseth Ulvedal και η σκηνοθέτης Christina Lande ακολούθησαν τη Νατάσα µε την κάµερα για περίπου δύο εβδοµάδες και είχαν την ευκαιρία να τη δουν στο Πανεπιστήµιο, στη δουλειά της σε ένα δισκοπωλείο και µαζί µε την οικογένεια και τους φίλους της. Ήταν ανοιχτή και φιλόξενη και γρήγορα έγιναν καλοί φίλοι. Είναι µία νέα, ενθουσιώδης κοπέλα που περνάει όλο της τον χρόνο ανάµεσα σε σπουδές και δουλειά και εµπνέεται από τον παππού της που συνήθιζε να λέει ότι όταν βαρεθείς πρέπει να κάνεις πράγµατα προκειµένου να σταµατήσεις να βαριέσαι.

FINAL CATALOG copy 6.indd 212

Christina Lande Dag Bergseth Ulvedal Sara Johanne Rønne In Between Repeat, film, Canon 5D Mark II, 14’, 2013

”In Between Repeat” is a short documentary made by Norwegian students, studying Film and Television at Westerdals School of Communication.

This short documentary is a portrait of Natasha, a young student who believes that you have to learn from the past to keep it from repeating itself. As Golden Dawn is growing, the cohesion among the students and others feels more and more important. Besides work, study and demonstrations she tries to spend as much time with her grandmother as possible.

The cinematographer, Dag Bergseth Ulvedal, and the director, Christina Lande, followed Natasha with the camera for almost two weeks, where they got to see her at University, at her job in a record store, with her family and friends. She was open and welcoming and became a good friend in short time. She is a young, enthusiastic girl who spends all her time working and studying, inspired by her grandfather, who used to say that when you’re bored you need to do stuff in order not be bored.

9/5/13 4:13:11 PM

213

FINAL CATALOG copy 6.indd 213

9/5/13 4:13:13 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

214

Anne Lund Christopher Stensli René Reif Σε βαθιά νερά, ντοκιµαντέρ µικρού µήκους, 14’, 2013

Η Θάλεια (14) είναι αθλήτρια συγχρονισµένης κολύµβησης σε µία από τις καλύτερες οµάδες στην Αθήνα. Προπονείται τέσσερις ώρες την ηµέρα ώστε να είναι αρκετά καλή για να συναγωνίζεται τις ανταγωνιστικές οµάδες. Οι γονείς της πιστεύουν ότι το σχολείο θα έπρεπε να είναι η πρώτη της προτεραιότητα. Λόγω όλων αυτών των προπονήσεων, η Θάλεια είναι τώρα λίγο πιο πίσω από τους άλλους µαθητές. Όταν η προπονήτριά της λέει µία ηµέρα ότι επιλέχθηκε ως υποψήφια για την εθνική οµάδα, σχεδόν δεν πιστεύει στα αυτιά της. Είναι αρκετά καλή για την εθνική οµάδα; Άξιζαν τελικά όλα αυτά τα χρόνια προπόνησης;

FINAL CATALOG copy 6.indd 214

Anne Lund Christopher Stensli René Reif In deep water, short documentary, 14’, 2013 Thalia (14) is a synchronized swimmer in one of Athens’ best teams. She trains four hours every day to be good enough to compete with the competition clubs. Her parents think that school should be priority number one. But because of all the training, Thalia is now one step behind the other pupils. When the coach tells her one day that she has been chosen to the national team selection, she almost can’t believe it’s true. Is she good enough for the national team? Are these years of training finally worth it?

9/5/13 4:13:15 PM

215

FINAL CATALOG copy 6.indd 215

9/5/13 4:13:15 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

216

Kitty Frobenius Thomas Stenerud Oda Jenssen «Μάθετε τα πάντα για τον Γιώργο», ταινία Ντοκιµαντέρ µικρού µήκους, 14’ 12”, 2013

«Μάθετε τα πάντα για τον Γιώργο» Ιδού ο Γιώργος Ζυµαράκης. Ένας καλλιτέχνης που ασχολείται µε τη σύγχρονη τέχνη και ζει σήµερα στην Αθήνα, µία πόλη σε βαθιά οικονοµική κρίση. Ακολουθούµε έναν άνθρωπο που επιλέγει να διαχωρίσει τον εαυτό του από την κοινωνία και να εστιάσει στην οµορφιά και τη χαρά της ζωής. Μέσω της καθηµερινότητάς του µαθαίνουµε για το παρελθόν του και γινόµαστε µάρτυρες του πάθους του για αυτά που είναι πράγµατι σηµαντικά για εκείνον: την αγάπη, την οικογένεια, την τέχνη.

FINAL CATALOG copy 6.indd 216

Kitty Frobenius Thomas Stenerud Oda Jenssen “All about George”, film - Short Documentary, 14’ 12”, 2013

”All About George” Meet George Zymarakis. A contemporary artist living in Athens today, a city in deep financial crisis. We follow a man who chooses to separate himself from society and focus on the beauty and joy of life. Through his everyday life we learn about his past and witness his passion for the things that really matter to him: love, family, art.

9/5/13 4:13:17 PM

217

FINAL CATALOG copy 6.indd 217

9/5/13 4:13:22 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

218

Oda Jenssen Iselin Saga Jonas Brandal Lisether Morten Flytkjaer Nesse Jonas Brandal Lisether Morten Flytkjaer Nesse Μια φορά και ένα παιχνίδι, ντοκιµαντέρ, 13:50, 2012/2013

Στην εποχή των video games, της τηλεόρασης και του διαδικτύου, δεν µαθαίνουµε πια πώς να χρησιµοποιούµε τη φαντασία µας. Είµαστε τόσο συνηθισµένοι να µας διασκεδάζουν που ξεχνάµε πώς να διαδρούµε µε τους άλλους, να περνάµε καλά ή να είµαστε δηµιουργικοί. Το ντοκιµαντέρ αυτό είναι για τον Ηλία, έναν ήρωα της καθηµερινότητας που ζει στην Αθήνα. Αφιερώνει τη ζωή του στο να υπενθυµίζει στα παιδιά πώς να παίζουν, προκειµένου να βρουν την εσωτερική τους φωνή. Ακολουθούµε αυτόν και την οµάδα του από εθελοντές φοιτητές, µία θεατρική οµάδα, στις πρόβες τους και στην προετοιµασία τους για τον Πύργο, όπου θα παρουσιάσουν ένα έργο σε επτά διαφορετικά σχολεία. Για να ακολουθήσεις όµως το πάθος σου απαιτούνται θυσίες. Πρέπει να αφήσει άλλα κοµµάτια της ζωής του για να κάνει αυτό που αγαπά.

FINAL CATALOG copy 6.indd 218

Oda Jenssen Iselin Saga Jonas Brandal Lisether Morten Flytkjaer Nesse Jonas Brandal Lisether Morten Flytkjaer Nesse Once upon a play, documentary, 13’ 50”, 2012/ 2013

In the times of video games, television and internet you learn that you no longer need to use your own imagination. We are so used to be entertained all the time that we forget to interact with others, have fun, or be creative.

This documentary is about the everyday hero, Elias who lives in Athens. He dedicates his life to remind children how to play, in order to find their inner voice. With him and his team of voluntary students, we follow their theatre-group during their rehearsals and preparing and all the way to Pyrgos where they are going to perform a play in seven different schools. But sacrifices are required to follow your passion. By doing what he loves, he has to give up other parts of his life.

9/5/13 4:13:23 PM

219

FINAL CATALOG copy 6.indd 219

9/5/13 4:13:23 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

220

Thomas E. Albertsen Henriette Røseth Henrik Lorentzen Gulbrandsen Reneé Reif Μία από τις κούκλες, φίλµ, 18’ 7¨”, 2012 Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι τέχνης, όπως και διαφορετικοί τύποι καλλιτεχνών. Το Μία από τις κούκλες είναι ένα ντοκιµαντέρ για την τραγουδίστρια και performer Μάνια, στο Koukles Club στην Αθήνα. Η ζωή δεν είναι πάντα εύκολη αλλά το να βρίσκεις διέξοδο µέσω της τέχνης την κάνει πολύ καλύτερη.

FINAL CATALOG copy 6.indd 220

Thomas E. Albertsen Henriette Røseth Henrik Lorentzen Gulbrandsen Reneé Reif One of the dolls, film, 18’ 7”, 2012 There are many different types of art, and there are many different types of artists. One of the dolls is a documentary that features the singer and performer Mania, at the Koukles Club in Athens. Life isn’t always easy, but getting an outlet through art can make it so much better.

9/5/13 4:13:23 PM

221

FINAL CATALOG copy 6.indd 221

9/5/13 4:13:25 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

222

Joachim Joachimsen Frida Møller Sara Rønne Κλόουν, ντοκιµαντέρ, 14’ 26”, 2013 Ο «Κλόουν» είναι ένα ντοκιµαντέρ µικρού µήκους για τον Μανώλη Καρυωτάκη, έναν άνδρα που δουλεύει ως κλόουν για να ζήσει τον γιο του. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα περνάει βαθιά οικονοµική ύφεση και ο Μανώλης έχει διαπιστώσει ότι το κοινό του είναι πιο κατσούφικο από ότι στο παρελθόν. Η ισορροπία µεταξύ της δουλειάς του κλόουν και του πατέρα δεν είναι εύκολη. Πρέπει πάντα να ζει µε τον φόβο του να µην ξέρει πού θα καταλήξουν όλα αυτά. Κάποιες ηµέρες βγάζει πολλά χρήµατα, άλλες ηµέρες πολύ λίγα.

FINAL CATALOG copy 6.indd 222

Joachim Joachimsen Frida Møller Sara Rønne Clown, documentary, 14’ 26”, 2013 ”Clown” is a short documentary about Manolis Karyotakis, a man working as a clown in order to support his son. Greece has these last few years gone trough a major economic setback and Manolis has experienced that his audience has been grumpier than they used to be. The balance of being a clown and a father is not easy.

He always has to live with the fear of not knowing how it all will end. Some days he gets a lot of money, some days very little.

9/5/13 4:13:25 PM

223

FINAL CATALOG copy 6.indd 223

9/5/13 4:13:26 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

HEROES TV

Η Αγάθη Δαρλάση είναι αφηγήτρια ιστοριών, εργάζεται ως θεατρική και κινηµατογραφική σκηνοθέτις, σεναριογράφος και video artist. Έχει ζήσει και εργαστεί στη Ρώµη και το Λονδίνο για αρκετά χρόνια, όπου πειραµατίστηκε µε την τέχνη του βίντεο, την performance και τη συγγραφή. Ορισµένα από τα έργα της είναι τα «Burning Angels», «22 Murders», «The Beauties and the Beast», τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε διάφορους χώρους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τώρα ζει µε την οικογένειά της στην Αθήνα όπου διδάσκει αφήγηση ιστοριών, γυρίζει ντοκιµαντέρ και συνεχίζει τα περίεργα πειράµατά της, συνδυάζοντας διάφορες µορφές οπτικής και εννοιολογικής τέχνης.

224

Agata Darlasi is a storyteller, working as a stage and film director, screenwriter and video artist.

She lived and worked in Rome and in London for several years, experimenting with video art, performance and writing. “Burning Angels”, “22 Murders”, “The Beauties and the Beast” are some of her works that have been presented in various venues around Europe.

She now lives with her family in Athens where she teaches storytelling, shoots documentaries and continues her peculiar experiments combining various forms of visual and conceptual art.

Ο Edvart Falch Alsos (γεν. 1990 στο Lofoten, Νορβηγία) δηµιουργεί µέσω ταινιών. Ο Alsos είναι στο τρίτο και τελευταίο έτος των σπουδών του στον κινηµατογράφο και την τηλεόραση στο Westerdals Høyskole στο Όσλο της Νορβηγίας. Η «Αλλαγή µέσα από το φακό» προβλήθηκε στο Νορβηγικό Φεστιβάλ Ντοκιµαντέρ στο Volda το 2013. Ο Alsos ακολουθεί επίσης σπουδές κινηµατογραφίας για ντοκιµαντέρ και µυθοπλασία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, στο πλαίσιο άλλων project της Σχολής του, έχει δηµιουργήσει ταινίες µυθοπλασίας µικρού µήκους, µουσικά βίντεο και διαφηµιστικά σποτ.

FINAL CATALOG copy 6.indd 224

Ο Alsos αποτελεί µέλος της οµάδας των Νορβηγών φοιτητών που γύρισαν δέκα ντοκιµαντέρ µικρού µήκους στο πλαίσιο του project Heroes TV. Edvart Falch Alsos (b. 1990 in Lofoten, Norway) works with the medium of film. Alsos is in his third and last year of studies in Film and TV at Westerdals Høyskole in Oslo, Norway. “Change Through a Lens” was screened at the Norwegian Documentary Film Festival in Volda in 2013.

Alsos is studying to become a cinematographer both in documentary and fiction. During his studies he has produced short fictions, music videos and commercials among other school projects.

Alsos is represented in the group of Norwegian students that made ten short documentaries as part of the project Heroes TV.

Marius Kildalsen (γεν. 1986, Νορβηγία) έχει εργαστεί στη δηµιουργία ταινιών για το snowboard για διάφορα brands, ενώ τώρα σπουδάζει στο Westerdals School of Communication. Το «Σχήµα» έχει προβληθεί σε διάφορες πλατφόρµες, µεταξύ των οποίων ο ιστότοπος της µεγαλύτερης νορβηγικής εφηµερίδας. Αυτή τη στιγµή, ο δηµιουργός εργάζεται πάνω σε µικρά project βίντεο για την Universal Music, σε µία ανεξάρτητη τηλεοπτική σειρά και σε ορισµένα µουσικά βίντεο.

Marius Kildalsen (b. 1986, Norway) has made snowboarding movies for different brands and is currently student at Westerdals School of Communication. Shape has screened in several platforms, including Norway’s biggest newspaper online. He is currently working on small video projects for Universal Music, an independent tv series, and a few music videos.

Η σκηνοθέτης, Karen Houge, ξεκινάει το τρίτος έτος σπουδών της στον κινηµατογράφο και την τηλεόραση στο Westerdals School Of

9/5/13 4:13:27 PM

Communication. Πριν ξεκινήσει τις σπουδές της εκεί, έκανε ταξίδια και κινηµατογραφούσε σε διάφορες χώρες όπως η Ινδία, οι ΗΠΑ, η Νότια Αφρική, η Αυστραλία, η Αγγλία, η Γερµανία κ.λπ. Η Houge έχει µεγαλύτερη εµπειρία στις κωµικές ταινίες και κάνει πολύ stand up comedy. Έχει επίσης το δικό της stand up club στο Όσλο. Η Houge έχει µελετήσει την πολιτική της Νορβηγίας και παρακολούθησε µαθήµατα δηµοσιογραφίας από έναν από τους καλύτερους δηµοσιογράφους στη Νορβηγία. Η Houge ζει, σπουδάζει και εργάζεται στο Όσλο.

The director, Karen Houge, starts her third year on a bachelor in film and TV at Westerdals School Of Communication. Before that, she had been travelling around and filmed in many different countries like India, USA, South Africa, Australia, England, Germany, etc. Houge has a background in making comedy films and does a lot of stand up. She runs also a stand up club in Oslo. Houge has studied Norwegian politics and went to journalist courses with one of the best portrait journalist in Norway. Now Houge lives, studies and works in Oslo.

Η Vår Anna Hepsø Guldvog (γεν. 1991 στο Όσλο, Νορβηγία) σπουδάζει Κινηµατογράφο στο Westerdals School of Communication. Το 2010, κέρδισε βραβείο για το καλύτερο ντοκιµαντέρ µε το πρώτο της ντοκιµαντέρ µικρού µήκους στο φεστιβάλ «Amandusfestivalen» για νέους κινηµατογραφιστές. Ο «Σεβασµός» είναι το δεύτερο ντοκιµαντέρ της και το πρώτο που γυρίστηκε εκτός Νορβηγίας. Η Guldvog σπούδασε Πολιτικές Επιστήµες στο Πανεπιστήµιο του Όσλο πριν ξεκινήσει τις σπουδές της στο Westerdals. Ζει, σπουδάζει και εργάζεται στο Όσλο της Νορβηγίας.

Vår Anna Hepsø Guldvog (b. 1991 in Oslo, Norway) is a film student at Westerdals School of Communication. In 2010 she won a price for the best documentary with her first short documentary in a festival for young filmmakers called “Amandusfestivalen”. “Sevasmos” is her second documentary, and the first one made outside of Norway. Guldvog studied political science at the university of Oslo before she started her bachelor at Westerdals. She lives, studies and works in Oslo, Norway.

FINAL CATALOG copy 6.indd 225

Η Christina Lande (γεν. 1987 στο Fredrikstad, Νορβηγία) είναι στο τρίτο και τελευταίο έτος στο Westerdals School of Communication (Κινηµατογράφος και Τηλεόραση). Πριν εγγραφεί στο Westerdals, σπούδασε θεωρητικό και πρακτικό κινηµατογράφο στην Κούβα και σε διάφορα Πανεπιστήµια στη Νορβηγία. Η «Συνεχής Επανάληψη» είναι η πρώτη µη µυθοπλαστική ταινία που σκηνοθέτησε η Lande. Σπουδάζει για να γίνει σκηνοθέτης και σεναριογράφος, κυρίως µυθοπλασίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, στο πλαίσιο άλλων project της Σχολής της, έχει δηµιουργήσει ταινίες µυθοπλασίας µικρού µήκους και διαφηµιστικά σποτ. Η Lande αποτελεί µέλος της οµάδας των Νορβηγών φοιτητών που γύρισαν δέκα ντοκιµαντέρ µικρού µήκους στο πλαίσιο του project Heroes TV. Christina Lande (b. 1987 in Fredrikstad, Norway) is in her third and final year of studies at Westerdals School of Communication (Film and Television). Before attending Westerdals, she studied both theoretical and practical cinema in Cuba and at different universities in Norway. ”In Between Repeat” is the first non-fiction Lande has directed. She is studying to become a director and screenwriter, mainly in fiction.

During her studies she has made short fictions and commercials among other school projects.

Lande is represented in the group of Norwegian students that made ten short documentaries as part of the project Heroes TV.

225

Η Anne Lund (γεν. 1989 στο Troms, Νορβηγία) σπουδάζει Κινηµατογράφο στο Όσλο. Ενώ µεγάλωνε ασχολήθηκε µε το θέατρο και µε πολλά αθλήµατα όπως ο χορός, η κολύµβηση και η ενόργανη. Πάντα ήθελε να ασχοληθεί µε τη συγχρονισµένη κολύµβηση αλλά καθώς στα βόρεια της Νορβηγίας αυτό το άθληµα δεν υπάρχει, δεν τα κατάφερε. Ωστόσο, το πάθος της για το άθληµα αυτό δεν την εγκατέλειψε και το 2012 έζησε για ένα µήνα στην Αθήνα γυρίζοντας το Σε βαθιά νερά, µία ταινία για τη συγχρονισµένη κολύµβηση, για το project

9/5/13 4:13:28 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

226

Heroes TV. Αυτό είναι το πρώτο της ντοκιµαντέρ.

Anne Lund (b. 1989 in Troms, Norway) studies film in Oslo. When she grew up she worked in the theater, and did a lot of sports, such as dancing, swimming and gymnastics. She always wanted to do synchronized swimming, but since the sport did not exist in the north of Norway, it did not work out. But the fascination for the sport did not end, and then she found herself living in Athens for a month in 2012 while filming In deep water – a synchronized swimming film, for the project Heroes TV. This is her first documentary.

Η Kitty Frobenius (γεν. 1991 στο Λονδίνο, Ηνωµένο Βασίλειο) σπουδάζει στο Westerdals School of Communication κινηµατογράφο και τηλεόραση στο Όσλο της Νορβηγίας. Στο παρελθόν έχει σπουδάσει δραµατική γραφή και έχει εργαστεί ως βοηθός σε ταινίες µικρού µήκους και στην τηλεόραση. Θέλει να γράφει και να σκηνοθετεί µυθοπλασία, ενώ αυτή είναι η πρώτη της ταινία.

Kitty Frobenius (b. 1991 in London, United Kingdom) studies film and television at the Westerdals School of Communication in Oslo, Norway. He previously studied dramatic writing and worked as an assistant on short films and in the television business. He wants to write and direct fiction and this is her first film.

Η Iselin Saga (γεν. το 1983 στο Stokke, Νορβηγία) σπουδάζει στο Westerdals School of Communication κινηµατογράφο και τηλεόραση στο Όσλο της Νορβηγίας. Στο παρελθόν σπούδασε ηθοποιία στο Nordic Institute for Stage and Studio (NISS) επίσης στο Όσλο και δράµα/θέατρο στο Πανεπιστήµιο του Vestfold στη Νορβηγία. Μαζί µε τους συµφοιτητές της, πήγε τον Νοέµβριο στην Αθήνα για ένα µήνα για να γυρίσει ένα ντοκιµαντέρ για έναν ήρωα της καθηµερινότητας, ένα άτοµο που πάθος του είναι να βοηθά άλλους ανθρώπους.

FINAL CATALOG copy 6.indd 226

Iselin Saga (b.1983 in Stokke, Norway) studies Film and Television at Westerdals School of Communications in Oslo/ Norway. Previously she studied both acting at the Nordic Institute for Stage and Studio (NISS) also in Oslo, and drama/ theatre at the University in Vestfold/Norway.

Along with her fellow students, they went to Athens for a month in November to make a documentary about an everyday hero – a person with passion for helping other people.

Ο Thomas E. Albertsen είναι ένας εισοσιτετράχρονος φοιτητής κινηµατογράφου στο Όσλο της Νορβηγίας. Το πάθος του είναι η µυθοπλασία και η συγγραφή σεναρίων και είναι η πρώτη φορά που γυρίζει ντοκιµαντέρ. Καθώς είναι queer και κατάγεται από µία µικρή πόλη, ο Thomas θέλησε να µάθει περισσότερα για τους queer καλλιτέχνες σε αστικές περιοχές. Μην έχοντας πολλές γνώσεις για τον τεχνικό εξοπλισµό και την κινηµατογραφία, ο Thomas επικεντρώθηκε στο να µάθει τον ήρωα που συµµετέχει στην ταινία.

Thomas E. Albertsen is a 24 y.ο. film student based in Oslo, Norway. With a passion for fiction and screenwriting, this is his first time making a documentary. Being queer, and from a small town, Thomas was interested in discovering more about queer artists in urban environments.

With little knowledge about technical equipment and cinematography, Thomas focused on getting to know the hero taking part in his movie.

Ο Joachim Joachimsen (γεν. 1989 στο Sandnes, Νορβηγία) σπουδάζει Κινηµατογράφο και Τηλεόραση στο Westerdals Høyskole στο Όσλο της Νορβηγίας. Πριν την εγγραφή του στο Westerdals, σπούδασε και εργάστηκε ως ηθοποιός. Ο Joachim σπουδάζει για να γίνει σκηνοθέτης και σεναριογράφος, κυρίως µυθοπλασίας. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του έχει δηµιουργήσει ταινίες µυθοπλασίας και διαφηµιστικά σποτ. Ο «Κλόουν» είναι η πρώτη ταινία µη µυθοπλασίας που έχει σκηνοθετήσει. Ο Joachimsen αποτελεί µέλος της οµάδας

9/5/13 4:13:29 PM

των Νορβηγών φοιτητών που γύρισαν δέκα ντοκιµαντέρ µικρού µήκους στο πλαίσιο του project Heroes TV. Ζει και σπουδάζει στο Όσλο της Νορβηγίας.

Joachim Joachimsen (b. 1989 in Sandnes, Norway) is studying film and television at Westerdals Høyskole in Oslo, Norway. Before attending Westerdals, he studied and worked freelance as an actor. Joachimsen is studying to become a director and screenwriter, mainly in fiction. During his studies he has made both fictions-films and commercials. ”Clown” is his first non-fiction he has directed.

Joachim is represented in the group of Norwegian students that made ten short documentaries as part of the project Heroes TV. He lives and studies in Oslo, Norway.

227

FINAL CATALOG copy 6.indd 227

9/5/13 4:13:29 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

www.cyberartspace.net

Επιµέλεια έκθεσης: Δηµήτρης Μιχάλαρος Μπάµπης Βενετόπουλος 228

Θεωρητικό κείµενο: Παναγής Κουτσοκώστας Καλλιτέχνες: .27 architects (Παναγιώτης Χατζητσακύρης, Στελίνα Τσίφτη) Kalos&Klio (Χρήστος Καλός - Κλειώ Τανταλίδη) Αχιλλέας Κεντώνης Χάρης Πάλας Μαρία Παπαχαραλάµπους Ορέστης Συµβουλίδης Curation: Dimitris Michalaros Babis Venetopoulos Essay: Panagis Koutsokostas Artists: .27 architects (Panagiotis Hatzitsakyris- Stelina Tsifti) Kalos&Klio (Christos Kalos - Klio Tantalidis) Achileas Kentonis - Maria Papacharalampous Haris Pallas Orestis Symvoulidis

FINAL CATALOG copy 6.indd 228

9/5/13 4:13:30 PM

229

FINAL CATALOG copy 6.indd 229

9/5/13 4:13:30 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013 CUT Project/DE-FENCES Μαρίλλη Μαστραντώνη

This Wall Will Fall Ιωάννα Σουρούδη Κατερίνα Σύρογλου Μάρω Ψύρρα 230

Από το Τσαρσί στο Καραµπουρνάκι Ευάγγελος Χεκίµογλου

4o Workshop Συνεργασία του Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης µε το Πεδίο Δράσης Κόδρα Aρετή Λεοπούλου Θοδωρής Μάρκογλου

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 230

9/5/13 4:13:31 PM

PARALLEL LEL PROGRAM

ACTION FIELD KODRA 2013 CUT Project/DE-FENCES Marilli Mastrantoni

This Wall Will Fall Ioanna Souroudi Katerina Syroglou Maro Psyrra

From Çarşi to Karaburun

231

Evaggelos Hekimoglou

4o Workshop Collaboration of the Laboratory of New Artists of the 4th Biennial of Contemporary Art of Thessaloniki with Action Field Kodra Areti Leopoulou Thodoris Markoglou

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 231

9/5/13 4:13:31 PM

CU DE

Μαρίλλ Marilli

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

232

CUT Project/DE-FENCES Το 2009, µε την αφορµή της επετείου των 20 χρόνων από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και το τέλος του Ψυχρού Πολέµου και µε τις τεράστιες αλλαγές στην πολιτική, την κοινωνία και την οικονοµία (µακρόκοσµος), καθώς και στην καθηµερινότητα και τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων (µικρόκοσµος), θέλησα µέσω του «CUT Project» να εξερευνήσω και να ψηλαφίσω τη δική µας ταυτότητα σε αυτή τη νέα ευρωπαϊκή γεωγραφία και να αναρωτηθώ για τα εναποµείναντα ή τα νέα «τείχη» και τις «διαχωριστικές γραµµές» σε µία εποχή που θεωρητικά ευαγγελίζεται την κατάργησή τους. Τα «τείχη», οι «γραµµές apartheid» και οι «γκρίζες ζώνες» δεν έχουν µόνο «φυσική παρουσία» αλλά και ο συµβολισµός τους είναι ισχυρός στη συνείδηση των ανθρώπων. Το έργο µας αποπειράθηκε να διερευνήσει και να αναρωτηθεί και για τις δύο αυτές παραµέτρους. Το project αναπτύχθηκε µέσα από έρευνα και διαµονή µιας βασικής καλλιτεχνικής οµάδας του Θεάτρου ΕΝΤΡΟΠΙΑ (οι ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ) σε πρώην και νυν «διχοτοµηµένες» περιοχές (Βερολίνο, Κύπρος, Παλαιστίνη, Κόσοβο), όπου συνεργαστήκαµε µε τοπικούς θεσµούς και ντόπιους καλλιτέχνες σε εντατικά εργαστήρια που περιλαµβάνουν site-specific καλλιτεχνικές παρεµβάσεις και καταλήγουν σε ένα ανοιχτό για το κοινό παραστατικό γεγονός, µέρος µίας εν εξελίξει διαδικασίας (work-in-progress). Κορύφωση, µετά το τελευταίο εργαστήρι - συνάντηση όλων των συµµετεχόντων καλλιτεχνών στην Αθήνα, η performance πολυµέσων “DE-FENCES”, η οποία δοµείται πάνω στην έρευνα ποικίλου εξω-θεατρικού υλικού (έγγραφα, συνεντεύξεις, µαρτυρίες, προσωπικές αφηγήσεις) και αυτοσχεδιασµών εµπνευσµένων από φωτογραφίες, εικόνες, ρεπορτάζ και κείµενα. Το τελικό θέαµα, που στην πρώτη µορφή του ήταν κάτι ανάµεσα σε web installation και performance, παρουσιάστηκε ζωντανά στην Αθήνα ενώ παράλληλα προβλήθηκε σε πραγµατικό χρόνο µέσω live-streaming στο Διαδίκτυο στον Χώρο Τέχνης KSalon στο κέντρο του Βερολίνου, όπου το εκεί κοινό µπορούσε να επιδρά µέσω ειδικά σχεδιασµένων επιφανειών διάδρασης που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Οι «αντιδράσεις» του προβάλλονταν σε

FINAL CATALOG copy 6.indd 232

ξεχωριστή οθόνη και στις δύο τοποθεσίες. Μετά από περαιτέρω επεξεργασία, το DE-FENCES εστίασε εννοιολογικά σε πιο «λεπτές» εντούτοις υπάρχουσες διακρίσεις και διαχωρισµούς εντός του αστικού περιβάλλοντος του «ενθυλακωµένου πολιτισµού» µας [Lieven De Cauter] (όπως η προσπάθεια διαχωρισµού του «Πρώτου» και των «Τρίτων» Κόσµων, το όλο και πιο βαθύ χάσµα µεταξύ πλουσίων και φτωχών, τα στρατόπεδα κράτησης παράνοµων µεταναστών, η κατασκευή περιχαρακωµένων ιδιωτικών κοινοτήτων κ.λπ.) και στη συνέχεια παρουσιάστηκε και ταξίδεψε διεθνώς σε διάφορες εκδηλώσεις, χώρους και φεστιβάλ. Μαρίλλη Μαστραντώνη

Performer/Σκηνοθέτιδα

Η Μαρίλλη Μαστραντώνη είναι Performer και σκηνοθέτιδα µε διεπιστηµονικό υπόβαθρο. Ιδρύτρια (το 1996) και Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Θεάτρου ΕΝΤΡΟΠΙΑ. Τα έργα της έχουν παρουσιαστεί σε διάφορους χώρους και φεστιβάλ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Γερµανία, Ολλανδία, Ιταλία, Παλαιστίνη, Πολωνία, Πορτογαλία, Η.Β.).

9/5/13 4:13:32 PM

In 2009, on the occasion of the 20 years of the Fall of the Berlin Wall and the end of the Cold War, with the tremendous changes on politics, society and economics (macrocosm), as well as in everyday life and people’s personal stories (microcosm), I wanted through “CUT Project” to explore and grope our own identity in Europe’s new geography and to question the remaining or the new “walls” and “separating lines” of an era that theoretically advocates their abolishment.

“Walls”, “apartheid lines” and “grey zones” have not only a “physical” presence, but also a strong symbolism in people’s consciousness. Our work attempted to investigate and question both these parameters.

The Project was developed through research and residencies of an artistic gear of Theatre ENTROPIA [the GUESTS] in former and present “cut” territories (Berlin, Cyprus, Palestine, Kosovo), where we collaborated with local institutions and artists in intensive workshops which included site-specific artistic interventions and concluded to an open to the public presentation - event, as part of a work-in-progress. The climax, after the final workshop - residency of the international participating artists in Athens, is the multimedia performance “DE-FENCES”, structured through research of various non-theatrical material (documents, interviews, testimonies, personal accounts) and improvisations inspired by photos, images, articles and texts.

The final spectacle, in its first version in between web installation and performance, was

FINAL CATALOG copy 6.indd 233

presented live in Athens, while in parallel being broadcasted in real time via live-streaming on the Internet to the Art Space K-Salon in the centre of Berlin, where the audience were able to visually respond to it through specially designed interactive interfaces that New Technologies offer. Their “responses” were projected on a separate screen at both locations.

233

After a further elaboration, DE-FENCES, conceptually focusing more on “subtler” but nevertheless existing divisions and segregations within the urban space of our “capsular civilization” [Lieven De Cauter] (such as the attempt of separating the “First” and the “Third” Worlds, the ever-deepening gap between the rich and the poor, the detention camps for illegal immigrants, the construction of gated private communities, etc.), was presented and toured internationally in various institutions, venues and festivals. Μarilli Mastrantoni Performer/Director Marilli Mastrantoni is a Performer and Director with a multidisciplinary background.

Founder (in 1996) and Artistic Director of Theatre ENTROPIA. Her work has been presented in various venues and festivals nationally (Greece) and internationally (Belgium, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Finland, Germany, Holland, Italy, Palestine, Poland, Portugal, U.K.).

9/5/13 4:13:33 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

συλλογή του. Αν και βασικό ζητούµενο για τους περισσότερους καλλιτέχνες παραµένει η είσοδος σε ένα µουσείο, η έκθεση των έργων τους στους τοίχους ενός µουσείου, η σύγχρονη τέχνη «οφείλει» να είναι «παντού». Το µουσείο οφείλει να κοινοποιήσει την τέχνη, να καταρρίψει τα τείχη του και να λειτουργήσει πέρα από αυτά. Το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έχοντας απόλυτη συνείδηση αυτής της ανάγκης για εξωστρέφεια ακολουθεί εδώ και χρόνια αυτήν την πολιτική και φέτος παρουσιάζει σε µια διοργάνωση «κατασκευασµένη» για νέους δηµιουργούς, έργα από το δυναµικότερο τµήµα της συλλογής του.

This wall will fall Έργα από τη µόνιµη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης

234

Τα τείχη, πραγµατικά και ψυχολογικά, υψώνονται για να προστατεύσουν, να θωρακίσουν, να εξασφαλίσουν σιγουριά, να χτίσουν βεβαιότητες. Από την άλλη πλευρά, χαράζουν το υπαρκτό ή φαντασιακό όριο µέσα ή έξω από το οποίο κινείται και οργανώνεται η δηµόσια και ιδιωτική ζωή: αποµονώνουν, αποµακρύνουν, χτίζουν αβεβαιότητες. Τα υπαρξιακά µας τείχη µας τοποθετούν στον κύκλο µιας εσωστρεφούς πορείας. Χωρίς διέξοδο περιστρεφόµαστε αναγκαστικά γύρω από τον εαυτό µας, ενδιαφερόµαστε µόνο για µας και δεν ακούµε ούτε βλέπουµε τις τροχιές των «άλλων». Αυτά τα «τείχη» είναι µια ισχυρή διαχωριστική γραµµή που µας ξεχωρίζει από όλους και όλα που τίθενται εκτός τους. Τα τείχη προϋποθέτουν αντιπαλότητα, εχθρότητα, βία. Η ελευθερία έρχεται µε την αµφισβήτηση της χρησιµότητάς τους και τελικά µε την κατεδάφισή τους. Η παγκόσµια ιστορία είναι γεµάτη µε αφηγήσεις πτώσεων. Τελικά, τα τείχη ζουν την πιο διάσηµη στιγµή τους όταν καταρρίπτονται, όταν παύουν να υπάρχουν. Νοµοτελειακά, η ώρα της πτώσης τους είναι η ώρα της πιο σηµαντικής διάβασης από τον περιορισµό στην ελευθερία, από τον καταναγκασµό στη διαύγεια της ελεύθερης επιλογής και της χωρίς περιορισµό επέκτασης.

Τα έργα της έκθεσης ανήκουν στη µόνιµη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης µετά από δωρεές καλλιτεχνών-αποφοίτων του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Από το 1995, οι δύο φορείς συνεργάζονται και παρουσιάζουν σε ετήσια βάση την έκθεση των Αποφοίτων της Σχολής Καλών Τεχνών. Οι νέοι καλλιτέχνες µε τη βοήθεια των καθηγητών τους στα πρώτα καλλιτεχνικά τους βήµατα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν στο ευρύ κοινό τα αποτελέσµατα της ακαδηµαϊκήςκαλλιτεχνικής έρευνας και προσωπικής τους έµπνευσης. Επιµέλεια: Ιωάννα Σουρούδη, ιστορικός τέχνης - µουσειολόγος ΜΜΣΤ Κατερίνα Σύρογλου, ιστορικός τέχνης επιµελήτρια ΜΜΣΤ Μάρω Ψύρρα, ιστορικός τέχνης - επιµελήτρια ΜΜΣΤ Επιστηµονικός Σύµβουλος: Μαρία Τριανταφυλλίδου, Διευθύντρια ΜΜΣΤ, µουσειολόγος-αρχιτέκτων Τεχνική υποστήριξη-στήσιµο: Περικλής Γαλανός, Στέλιος Θεοδωρίδης

Στην έκθεση “This wall will fall” πέντε νέοι καλλιτέχνες «προσπερνούν» τα τείχη του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και συµµετέχουν στο Φεστιβάλ Κόδρα 2013 µε έργα που σήµερα ανήκουν στη µόνιµη

FINAL CATALOG copy 6.indd 234

9/5/13 4:13:35 PM

This wall will fall. The works are from the permanent collection of the Macedonian Museum of Contemporary Art Walls, both real and psychological, rise to protect, safeguard, ensure safety and build certainties. However, they also trace the existing or imaginary border inside and outside which public and private life takes shape and gets organised: they isolate, move away, build uncertainties.

Our existential walls place us in a circle of an open-minded route.

With no way out we are obligatorily revolving around ourselves; we are only interested in ourselves and do not listen nor see the trajectories of the “others”. These “walls” are a strong dividing line separating us from anyone and anything placed beyond them.

Walls presuppose rivalry, hostility, violence.

Freedom comes by doubting their usefulness and by finally demolishing them.

World history is full of narrations of falls.

Walls experience their most popular moment when they are broken down, when they cease to exist. The moment of their fall is by default the moment of the most important passage from limitation to freedom, from obligation to clarity of free choice and unlimited expansion.

tutions have been cooperating and organize every year the School of Fine Arts graduate exhibition. The young artists assisted by their professors have the chance to present the results of their academic-artistic research and personal inspiration to a wider audience.

Curators: Ioanna Souroudi, Αrt historian/ museologist at the Macedonian Museum of Contemporary Art Katerina Syroglou, Αrt historian/curator at the Macedonian Museum of Contemporary Art Maro Psirra, Αrt historian/curator at the Macedonian Museum of Contemporary Art Scientific Advisor: Maria Triantafillidou, Director of the Macedonian Museum of Contemporary Art, architect Technical support- production: Perikles Galanos, Stelios Theodoridis

235

In the exhibition “This wall will fall” five young artists “”move past” the walls of the Macedonian Museum of Contemporary Art and participate in Kodra Festival 2013 with works belonging to the permanent museum collection today. Although what most artists mainly want is to enter a museum, i.e. see their works exhibited on the walls of a museum, modern art has to be “everywhere”. The museum has to inform about art, break down its walls and operate beyond them. Being fully aware of this need for openness, the Macedonian Museum of Contemporary Art has been pursuing this policy for years; therefore this year it exhibits works belonging to the most dynamic part of its collection in an event “made” for young authors.

The works of art are part of the permanent collection of the Macedonian Museum of Contemporary Art. They have been donated by artists/graduates of the Faculty of Visual and Applied Arts of the Aristotle University of Thessaloniki. Since 1995, these two insti-

FINAL CATALOG copy 6.indd 235

9/5/13 4:13:35 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

236

Θεοδώρα Δηµητριάδη E.H., εγκατάσταση, µεταβλητές διαστάσεις, 2008 Στην εγκατάσταση της Θεοδώρας Δηµητριάδου υπαινίσσεται ο χρόνος και η πορεία του καθώς εξετάζονται µνήµες, ενέργειες και γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν. Στη ζωγραφική της σύνθεση που περιλαµβάνει δύο εικόνες, επεισόδια µιας αφήγησης, αποτυπώνεται ρεαλιστικά το πορτρέτο ενός στρατιώτη και αντικείµενα µιας εµπειρίας πολέµου. Η εγκατάσταση περιλαµβάνει επίσης δύο κατασκευές, η µία ξύλινη και η άλλη µεταλλική εµπλουτίζοντας το στοιχείο της αφήγησης µε περισσότερα σύµβολα και αναµνήσεις. Από τη µία πλευρά ανοίγει ένα παράθυρο στη φύση η οποία συγκρούεται µε τη σκληρότητα της τηλεοπτικής οθόνης που συνιστά δυνητικά ένα άλλο παράθυρο στον κόσµο. Κατερίνα Σύρογλου

FINAL CATALOG copy 6.indd 236

Theodora Dimitriadou E.H., installation, dimensions variable, 2008 Time and the route of time are suggestive in the installation of Theodora Dimitriadou, since memories, actions and events that happened in the past are examined. Her painting composition includes two pictures, episodes of a narration, and realistically renders the portrait of a soldier and objects of an experience of war. The installation also includes two constructions, one wooden and one metal, thus enriching the narration with more symbols and memories. On one side a window opens to nature, which clashes with the cruelty of the TV screen representing another potential window to the world. Katerina Siroglou

9/5/13 4:13:39 PM

237

FINAL CATALOG copy 6.indd 237

9/5/13 4:13:41 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

238

Ορέστης Λάζου Hellas Riots, βίντεο εγκατάσταση, µεταβλητές διαστάσεις, 2009

Το βίντεο - παιχνίδι Hellas Riots του Ορέστη Λάζου είναι βασισµένο στις συγκρούσεις µεταξύ των ταραχοποιών και των δυνάµεων της Αστυνοµίας κατά την διάρκεια των επεισοδίων που έλαβαν χώρα σε πολλές πόλεις της Ελλάδας τo Δεκέµβριο του 2008. Το παιχνίδι διαδραµατίζεται στην οδό Τσιµισκή της Θεσσαλονίκης, τον πιο κεντρικό και εµπορικό δρόµο της πόλης και συνιστά ένα επίκαιρο κριτικό σχόλιο στον τρόπο λειτουργίας της κοινωνίας. Ο χρήστης µένει εγκλωβισµένος πίσω από τον «τοίχο» και δρα εικονικά µε τους πρωταγωνιστές της ιστορίας - γίνεται µέρος της συµπλοκής δίχως να αντιλαµβάνεται την ουσία της. Είναι ένας αποστασιοποιηµένος παίκτης, καλά προφυλαγµένος πίσω από τον τοίχο που σχεδόν ηδονοβλεπτικά απολαµβάνει το «θέαµα». Κατερίνα Συρόγλου

FINAL CATALOG copy 6.indd 238

Orestis Lazos Hellas Riots, video installation, dimensions variable, 2009

“Hellas Riots” video game by Orestis Lazos is based on conflicts between troublemakers and police forces during incidents that occurred in different Greek towns in December 2008. The game is set at Tsimiski st. in Thessaloniki, the most central and commercial road of the town and represents a topical critical comment to the way society functions. The user stays trapped behind the “wall” and virtually acts with the leading figures of the story - he gets involved in the fight without realising what it is about-. He is a detached player, well shielded behind his wall which enjoys the “spectacle” almost like a voyeur. Katerina Siroglou

9/5/13 4:13:41 PM

239

FINAL CATALOG copy 6.indd 239

9/5/13 4:13:43 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

240

Χρυσοφαλάντου Λυκόγλου Έλα ύπνε..., µικτή τεχνική, διαστάσεις µεταβλητές, 2008

Το έργο της Χρυσοβαλάντου Λύκογλου είναι µια εγκατάσταση από υφάσµατα που µοιάζουν να αιωρούνται και τελικά δηµιουργούν µια µεγάλη σπειροειδή χειρονοµία στο χώρο. Η καλλιτέχνιδα δηµιούργησε µια µεγάλη ταινία από ύφασµα, όπου διαφαίνεται και επαναλαµβάνεται το απόσπασµα από ένα γνωστό νανούρισµα «έλα ύπνε ...». Η ποιητική και ροµαντική διάθεση της καλλιτέχνιδας προσεγγίζει µια κατάσταση όπως ο ύπνος, που αποτελεί µια µοναδική εµπειρία, που περιέχει πολλές προεκτάσεις και µεγάλη ποικιλία συναισθηµάτων. Το έργο επαναδιατυπώνει τα χαρακτηριστικά του νανουρίσµατος, τη διάφανη ροή της γλώσσας, την απλή µελωδία, την ήρεµη απαγγελία ενός µονότονου ποιήµατος, ανάµεσα στο νόστο και την προσδοκία του ονείρου. Κατερίνα Συρόγλου

FINAL CATALOG copy 6.indd 240

Chrisovalantou Likoglou Come Sleep..., mixed media, dimensions variable, 2008

The work of Chrysovalantou Lykoglou is an installation made of fabrics that seem to hover and finally create a big spiral gesture in space. The artist created a big film made of fabric where an abstract taken from a famous lullaby “come sleep ...” is projected and repeated. The artist’s poetic and romantic mood approaches a situation i.e. sleep, which is a unique experience containing many extensions and a great variety of feelings. This piece of work reformulates the characteristics of a lullaby: transparent language flow, simple melody, mellow recitation of a monotonous poem lying between nostalgia and expectation of a dream. Katerina Siroglou

9/5/13 4:13:43 PM

241

FINAL CATALOG copy 6.indd 241

9/5/13 4:13:46 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

242

Γεώργιος Κόφτης Χωρίς Τίτλο, λάδι σε καµβά, τρίπτυχο, 120 x 80 εκ. & 120 x 100 εκ., 2008

Georgios Koftis Untitled, oil on canvas, triptych, 120 x 80 cm & 120 x 100 cm, 2008

Από τον τοίχο στον καµβά, από το δρόµο στο µουσείο. Αυτός είναι και ο λόγος που επιλέχθηκε το έργο του Γιώργου Κόφτη για τη συγκεκριµένη έκθεση. Η συγγένεια του έργου του µε το γκραφίτι και τη street κουλτούρα είναι έντονη. Ο τοίχος γίνεται καµβάς-ο καµβάς τοίχος και εκθέτει προβληµατισµό, θέση, ιδέα. Ο τοίχος είναι τόπος µε ένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό, να αναγκάζει ουσιαστικά τον τυχαίο περαστικό να γίνει θεατής του έργου να έρθει σε επαφή µε αυτό είτε το θέλει είτε όχι. Στοιχείο αιφνιδιασµού! Ακριβώς αυτήν την αίσθηση καταφέρνει ο Κόφτης µε το έργο του. Ο θεατής-επισκέπτης στέκεται απέναντι από το έργο συµµετέχοντας σε µία συνοµωσία µετατροπής του καµβά σε τοίχο µέσα από την υπόνοια του «εντός» και του «εκτός». Πρόκειται για µια καταναγκαστική συνοµιλία | επικοινωνία.

I.Σ.

FINAL CATALOG copy 6.indd 242

From wall to canvas, from the road to the museum. This is why the work of Giorgos Koftis was selected for this exhibition. The relation of his work with graffiti and street culture is intense.

The wall becomes a canvas-the canvas becomes a wall and reflects concern, a standpoint, and an idea. The wall is a place with an excellent characteristic; it substantially obliges the casual event to become a spectator of the work and come in contact with it either willfully or not. An element of surprise! This is precisely the feeling that Koftis achieves with his work. The spectator – visitor stands opposite his work and participates in a conspiracy of transformation of canvas into a wall through a vague indication of “inside” and “outside”. Reference is made to a compulsory discussion | communication. I.S.

9/5/13 4:13:46 PM

243

FINAL CATALOG copy 6.indd 243

9/5/13 4:13:48 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

244

Μάριος Φούρναρης Χωρίς Τίτλο, εγκατάσταση, 214 χ 170 εκ., 2010 Υψώνουµε «τείχος» σηµαίνει προσπάθεια να κρατήσουµε µακριά µας κάτι κακό, κάτι όχι επιθυµητό. Σε µια ανάγνωση του έργου του Μάριου Φούρναρη (διότι πολλές µπορούν να γίνουν) γίνεται ίσως άµεσα αντιληπτή αυτή ή φράση. Στο έργο του ο χρησιµοποιεί τη φόρµα του κρεβατιού η οποία είναι αποτυπωµένη στο µυαλό µας ως µια οριζόντια παράλληλη στο πάτωµα φόρµα και την υψώνει κατακόρυφα στον τοίχο. Θέλει να δηµιουργήσει ένα φραγµό; ένα όριο; Όπως γράφει και ο ίδιος για το έργο του: ο θεατής τοποθετείται ανάµεσα στο όριο µιας εικονιστικής και συναισθηµατικής αλλαγής και ανοίγει διάλογο µε τον δηµιουργό όσον αφορά τη θέση του απέναντι στον τρόπο θέασης του κόσµου. Το όριο αυτό υπενθυµίζει όπως ακριβώς και η λειτουργία του τείχους, που έχει την ιδιότητα ταυτόχρονα να διαχωρίζει και να προστατεύει, τον διττό χαρακτήρα όλων των πραγµάτων. Γεµάτο συµβολισµούς και αντιθέσεις, το άσπρο και το µαύρο, το µαξιλάρι και το ακάνθινο στεφάνι, προκαλούν ακόµα περισσότερο αυτήν την αίσθηση. Από τη µια καλεί τον θεατή από την άλλη τον διώχνει. Η αίσθηση καλωσορίσµατος του λευκού παίρνει τη θέση του διωγµού που προκαλείται από το µαύρο. Ι.Σ.

FINAL CATALOG copy 6.indd 244

Μarios Fournaris Untitled, installation, 214 x 170 cm, 2010 Raising a “wall” means trying to keep away something bad, something which is not desirable. In an interpretation of Marios Fournaris’ work (as there can be different interpretations) this phrase can be immediately perceived. In his work he uses the mould of a bed, which is imprinted in our mind as a horizontal mould parallel to the floor and raises it vertically on the wall. Does he wish to create a constraint? Or a border? As he himself writes about his work: the spectator is placed between the border of a visual and an emotional change and opens a dialogue with the author about his standpoint concerning the way of viewing the world. This boundary reminds you of the dual nature of all things exactly as the wall, which has a separating and protecting function.

Full of symbolisms and contrasts, the black and white colour, the pillow and the crown of thorns intensify this sensation. On the one side they invite the spectator and on the other they push him/her away. The welcoming sensation of the white colour becomes pursuit caused by the black colour. I.S.

9/5/13 4:13:49 PM

245

FINAL CATALOG copy 6.indd 245

9/5/13 4:13:50 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

246

This Wall Will Fall Η Ιωάννα Σουρούδη (γεν. 1986 στη Θεσσαλονίκη).Σπούδασε στο Τµήµα Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και είναι κάτοχος του µεταπτυχιακού τίτλου “Art Galleries and Museum Studies” του Πανεπιστηµίου του Leicester. Από το 2009 εργάζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ως ιστορικός της τέχνης και γραφίστρια ενώ είναι υπεύθυνη ταξινόµησης και καταλογογράφησης της ψηφιακής συλλογής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Έχει σχεδιάσει και επιµεληθεί δεκάδες εκδόσεις και εκθέσεις. Εργάζεται επίσης ως ανεξάρτητη επιµελήτρια.

Ioanna Souroudi (b. 1986 in Thessaloniki) graduated from the Department of Plastic Arts and Art Sciences, University of Ioannina, and holds a master’s degree (ΜΑ) in Art Galleries and Museum Studies from the University of Leicester. Since 2008 she has been working in the Macedonian Museum of Contemporary Art, as an art historian and graphic designer.

Additionally she is supervisor for the classification and digital cataloguing of the museum’s collection. She has designed graphics for several editions and exhibitions. She also works as a freelance curator.

H Κατερίνα Σύρογλου (γεν. 1968 στις Σέρρες) ζει από το 1994 στη Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτη του τµήµατος Ίστορίας Τέχνης του Rutgers the State University of New Jersey (HΠΑ). Από το 1991, δραστηριοποιείται επαγγελµατικά στον πολιτιστικό χώρο και έχει συνεργαστεί µε πολυάριθµους µουσειακούς και άλλους πολιτιστικούς φορείς, δηµόσιους και ιδιωτικούς. Έχει αναλάβει την επιµέλεια εκθέσεων και πολιτιστικών εκδόσεων. Συµµετείχε σε ευρωπαϊκά σεµινάρια και προγράµµατα πολιτιστικού περιεχοµένου και είναι µέλος εικαστικών επιτροπών. Από το 1994 µέχρι σήµερα εργάζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη θέση ιστορικού τέχνης επιµελήτρια εκθέσεων και συλλογών. Ασχολείται µε την επιµέλεια των εκθέσεων, τη διαχείριση συλλογών, την εφαρµογή προγραµµάτων αρχειοθέτησης - τεκµηρίωσης-ταξινόµησης, την διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, τον σχεδιασµό και εφαρµογή εκπαιδευτικών προγραµµάτων, ξεναγήσεων και δράσεων πολιτιστικού χαρακτήρα. Εχει συνεργαστεί µε το ετήσιο Φεστιβάλ Εικαστικών Τεχνών Πεδίο Δράσης Κόδρα (Καλαµαριά) και το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης.

Since 1994 Katerina Siroglou (b.1968 in Serres) has been living in Thessaloniki. She graduated from the Department of Αrt History of Rutgers,

FINAL CATALOG copy 6.indd 246

the State University of New Jersey. Since 1991, she has been professionally engaged in the cultural field and has worked with numerous museums and other cultural institutions, both public and private. She curates exhibitions and culturalpublications. She participates in European seminars and projects of cultural content and is a member of several artistic committees. Since 1994 she has been working at the Macedonian Museum of Contemporary Art in the position Art historian - curator of exhibitions and collections. She curates exhibitions, the museums’ collections (archives, documentation), organizes cultural events, plans and implements educational programmes, tours and cultural activities.

She has collaborated with the annual Visual Arts Festival Action Field Kodra (Kalamaria) and the Thessaloniki Film Festival..

H Μάρω Ψύρρα (γεν. 1983 στη Θεσσαλονίκη) είναι υποψήφια διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης µε επιστηµονικό ενδιαφέρον τη σύγχρονη ελληνική τέχνη και την τέχνη των νέων µέσων. Το 2005 αποφοίτησε από το Τµήµα Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης του Πανεπιστηµίου Iωαννίνων και είναι κάτοχος µεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Iστορία της Τέχνης (ΜΑ) του Tµήµατος Ίστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Από το 2008 εργάζεται ως ιστορικός τέχνης και επιµελήτρια στο Μακεδονικό Μουσεία Σύγχρονης Τέχνης. Έχει συνεργαστεί επίσης µε άλλα µουσεία και ιδρύµατα. Έχει εκδώσει άρθρα και έχει συµµετάσχει σε συνέδρια και ηµερίδες σχετικές µε την ιστορία της σύγχρονης τέχνης, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Maro Psyrra (b. 1983 in Thessaloniki) is a Ph.D. candidate for History of Art specializing in Contemporary Greek Art and New Media Art. In 2005 she graduated from the Department of Plastic Arts and Art Sciences, University of Ioannina, and holds a master‘s degree (MA) in Art History from the Department of History and Archaeology at the A.U.Th.. Since 2008 she has been working at the Macedonian Museum of Contemporary Art as an art historian and curator. She has also collaborated with other museums and institutions. She has published several articles and participated in contemporary art symposia and meetings, both in Greece and abroad. Η Θεοδώρα Δηµητριάδου γεννήθηκε στους Φιλίππους Καβάλας. Αποφοίτησε από το Β’ Εργαστήριο Ζωγραφικής (διευθυντής εργαστηρίου Κ. Μορταράκος) του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. Έχει πάρει µέρος σε πολλές οµαδικές εκθέσεις (2008 Θεσσαλονίκη, Πνευµατικό Κέντρο Δήµου Πολίχνης, «9Κ. Συζεύξεις-Αντιθέσεις», Αθήνα, «504», Red gallery, 5η Μπιενάλε Φοιτητών

9/5/13 4:13:51 PM

Ανωτάτων Σχολών Καλών Τεχνών Ελλάδας (Maris Hotels), Κρήτη κ.α.) και έργο της βρίσκεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Ήταν υποψήφια για το βραβείο σεναρίου ταινίας µυθοπλασίας µικρού µήκους στο Crash Fest, Μουσείο Κινηµατογράφου, Θεσσαλονίκη.

Theodora Dimitriadou was born in Filippi, Kavala. She graduated from the 2nd Painting Workshop (workshop director K. Mortarakos) of the Department of Visual and Applied Arts of the School of Fine Arts of the Aristotle University of Thessaloniki. She has taken part in a lot of group exhibitions (2008 Thessaloniki, Cultural Centre of the Municipality of Polichni, «9K. Unions-Contrasts», Athens, «504», Red gallery, 5th Biennale of Students of the University Schools of Arts of Greece (Maris Hotels), Crete etc.) and her work can be seen in the Macedonian Museum of Contemporary Art. She was a candidate for the script award for a short fiction film at Crash Fest, Cinema Museum, Thessaloniki Ο Ορέστης Λάζος (1983, Αθήνα) αποφοίτησε το 2009 από το Γ’ Εργαστήριο Ζωγραφικής του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και σήµερα παρακολουθεί το Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Σπουδών «Ψηφιακές Μορφές Τέχνης» στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Έχει πάρει µέρος σε δεκάδες εκθέσεις (π.χ. 2012, Cyber Art Space (http:// www.cyberartspace.net), 2011 Οµαδική έκθεση rePortrait, γκαλερί Art 21, Άγιος Στέφανος, 2010 Athens Video Art Festival, 2009 Πεδίο Δράσης Κόδρα Καλαµαριά, 2009, Moving Frames Festival, Μυτιλήνη, 2009, Going Youth Festival, Αθήνα, 2008 EMYAN Online Arts Festival, Φοιτητική Εβδοµάδα, 2007 Φοιτητική Εβδοµάδα Τελόγλειο Ίδρυµα Θεσσαλονίκη, “Wo (+) man =?”5ο Φεστιβάλ Τέχνης για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, Θεσσαλονίκη) και έχει παρακολουθήσει σεµινάρια και workshops.

To έργο του Hellas Riots, 2009 βρίσκεται στη µόνιµη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Orestis Lazos (1983, Athens) graduated from the 3rd Painting Workshop of the Department of Visual and Applied Arts of the School of Fine Arts of the Aristotle University of Thessaloniki in 2009 and today attends the Master’s degree programme “Digital forms of art” at the School of Fine Arts in Athens. He has participated in dozens of exhibitions (e.g. 2012, Cyber Art Space (http://www.cyberartspace.net), 2011 Group exhibition rePortrait, gallery Art 21, Aghios Stefanos, 2010 Athens Video Art Festival, Action Field Kodra Kalamaria, 2009, Moving Frames Festival, Mytilini, 2009, Going Youth Festival, Athens, 2008 EMYAN Online

FINAL CATALOG copy 6.indd 247

Arts Festival, Student Week, 2007 Student Week Telogleio Foundation Thessaloniki, “Wo (+) man =?”5the Art Festival for human rights, Thessaloniki) and has attended seminars and workshops. His work Hellas Riots, 2009, is part of the permanent collection of the Macedonian Museum of Contemporary Art. Η Χρυσοβαλάντου Λύκογλου (γεν. 1981 στη Κοµοτηνή) σπούδασε στο Τµήµα Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. στο εργαστήριο του Κ. Μορταράκου. Έχει παρουσιάσει έργα της σε πολλές οµαδικές εκθέσεις (“Belle Arte Lamia ‘06”, 2007, Έκθεση φοιτητών του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών στο πλαίσιο της φοιτητικής εβδοµάδας, πρώην Στρατόπεδο Κόδρα, Θεσσαλονίκη, «Αναπαραστάσεις» στο πλαίσιο του 50ου Φεστιβάλ Φιλίππων Καβάλα, “Art Fiction”στο πλαίσιο του 30ου Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους, Δράµα, «9Κ Συζεύξεις-Αντιθέσεις», Πνευµατικό Κέντρο Πολίχνης, Θεσσαλονίκη, «504», Red Gallery, Αθήνα κ.α.) και έργο της βρίσκεται στη µόνιµη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Chrysovalantou Lykoglou (b. 1981, Komotini) studied at the Department of Visual and Applied Arts of the School of Fine Arts of the Aristotle University of Thessaloniki at the Laboratory of K. Mortarakos. She has presented her work in group exhibitions (“Belle Arte Lamia ‘06”, 2007, Exhibition of the students of the Department of Visual and Applied Arts in the framework of student week, former Kodra barracks, Thessaloniki, “Re-presentations” in the framework of the 50th Festival of Philippi Kavala, “Art Fiction” in the framework of the 30th Festival of Short Films, Drama, “9Κ Unions-Contrasts”, Cultural Centre of Polichni, Thessaloniki, “504”, Red Gallery, Athens etc.) and part of her work is exhibited in the permanent collection of the Macedonian Museum of Contemporary Art.

247

Ο Γιώργος Κόφτης (γεν. 1980 στη Θεσσαλονίκη) αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης το 2007. Συµµετέχει σε οµαδικές εκθέσεις από το 2003 έως και σήµερα που παρουσιάζει έργο του στην έκθεση “Εξωστρέφεια” στο Σισµανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία (4-27/10/2012). Έχει πραγµατοποιήσει ατοµικές εκθέσεις σε γκαλερί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έργα του ανήκουν στη µόνιµη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (έπαινος) και στη µόνιµη συλλογή του Ολυµπιακού Μουσείου Αθλητισµού Θεσσαλονίκης. Από το 2010 διευρύνει τις καλλιτεχνικές του δραστηριότητές και ασχολείται επαγγελµατικά µε την εικονογράφηση

9/5/13 4:13:52 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

248

παιδικών βιβλίων («Λέω να πετάξω» εκδ. Επόµενος Σταθµός), το video animation («Εύρηκα», τηλεοπτική εκποµπή της ΕΡΤ), το θέατρο (σκηνικά, κοστούµια και video-art για το θεατρικό έργο της Ευγενίας Φακίνου στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Στην Τενεκεδούπολη») και τη video art («Πέρασµα» του Σωτήρη Χατζάκη µε πρώτη παρουσίαση στο κέντρο MC 93 Bobigny στο Παρίσι).

Giorgos Koftis (b. 1980 in Thessaloniki) graduated from the School of Fine Arts of Thessaloniki in 2007. He has been participating in group exhibitions since 2003 and today he presents his work at the exhibition “Openness” in Sismanogleio Mansion of the General Consulate of Greece in Istanbul, Turkey (4-27/10/2012). He has implemented solo exhibitions in galleries in Greece and abroad. His works belong to the permanent collection of the Macedonian Museum of Contemporary Art of Thessaloniki (with honours) and the permanent collection of the Olympic Sports Museum of Thessaloniki. Since 2010 he has expanded his artistic activities and professionally dealt with the illustration of children’s books («Λέω να πετάξω» (“I am thinking of flying”) Editions Epomenos Stathmos), video animation («Εύρηκα» (“Eureka”), TV transmission of ERT), theatre (art department, costumes and video-art for the theatrical play of Eugenia Fakinou at the State Theatre of Northern Greece «Στην Τενεκεδούπολη» (“At Tin Town”)) and video art («Πέρασµα» (Passage) of Sotiris Chatzakis with a first presentation at the MC 93 Bobigny centre in Paris).

Marios Fournaris (b. 1981 in Piraeus) is a visual artist, graduate of the School of Fine Arts of the Aristotle University of Thessaloniki and holder of the Postgraduate Diploma, Master in Fine Arts, of the Duncan of Jordanstone College of Art and Design in Dundee University, United Kingdom. A founding member of the group “Gameplay” in Dundee, U.K, has participated in performances and many research projects seeking to renegotiate the meaning of artwork and the role of artist within the post-modern environment.

His visual language treats the work of art not merely as a figurative whole but as a new form of a conceptual idiom that interprets the world and gives the opportunity to viewers to associate artwork with paradoxical and contradictory images full of symbolism. He has participated in many exhibitions in Greece and abroad. His artworks are found in the Macedonian Museum of Contemporary Art, Thessaloniki, Greece, in the Florina’s Museum of Contemporary Art, Western Macedonia, Greece and in private collections.

Ο Μάριος Φούρναρης (γεν. 1981 στο Πειραιά) είναι εικαστικός καλλιτέχνης, απόφοιτος του Τµήµατος Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών του Α.Π.Θ. και κάτοχος του Μεταπτυχιακού Διπλώµατος Master in Fine Arts του Duncan of Jordanstone College of Art and Design του Dundee University στο Ηνωµένο Βασίλειο. Ιδρυτικό µέλος της οµάδας Gameplay έχει συµµετάσχει σε performances και έρευνες που αναζητούν την επαναδιαπραγµάτευση της έννοιας του έργου τέχνης και του καλλιτέχνη. Η εικαστική του γλώσσα µεταχειρίζεται το έργο τέχνης όχι απλά ως ένα εικονιστικό σύνολο αλλά σαν µια νέα µορφή νοηµατικού ιδιώµατος που ερµηνεύει τον κόσµο και δίνει την δυνατότητα στον θεατή να συνδέσει το έργο µε εικόνες παράδοξες και αντιφατικές γεµάτες συµβολισµούς. Έχει λάβει µέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έργα του βρίσκονται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας και σε ιδιωτικές συλλογές.

FINAL CATALOG copy 6.indd 248

9/5/13 4:13:53 PM

FINAL CATALOG copy 6.indd 249

9/5/13 4:13:54 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

Από το Τσαρσί στο Καραµπουρνάκι Πολλοί προσεγγίζουµε το αστικό περιβάλλον µέσα από µία αντίληψη ιδιοποίησης, η οποία χαρακτηρίζει τη συλλογική χρήση των στοιχείων µιας πόλης. Αντιλαµβανόµαστε την πόλη σαν κάτι ιδιοποιήσιµο σε ατοµικό επίπεδο (η πόλη «µου») ή σε συλλογικό επίπεδο (η πόλη «µας), σαν αντικείµενο ιδιοκτησίας.

250

Αλλά σε ποιον ανήκουν οι δρόµοι; Σε ποιον ανήκει η πόλη; Αν και δεν υφίστανται επίσηµες έννοµες σχέσεις µεταξύ της πόλης –ως πολιτιστικής ενότητας- και του µεµονωµένου κατοίκου της, καθένας µας την θεωρεί σαν τον δικό του πολιτιστικό χώρο, είτε σκέπτεται ως άτοµο είτε ως µέλος µιας πραγµατικής ή φαντασιακής οµάδας. Το έναυσµα που προκαλεί αυτό το συναίσθηµα είναι η αυταπάτη της συµµετοχής στο παρελθόν, δηλαδή στην ιστορία της πόλης. Υπάρχουν τόσες πολλές ιστορικές «Θεσσαλονίκες» όσοι είναι και οι τωρινοί κάτοικοι της πόλης. Βέβαια, αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπήρξε ποτέ µία αληθινή και αντικειµενική Θεσσαλονίκη στην ιστορικό χρόνο. Αλλά αν κάποιος επιθυµεί να βρει ένα δρόµο που να οδηγεί στο αληθινό παρελθόν, τότε χρειάζεται σηµάδια, δηλαδή µνήµες και παραδόσεις. Οι δύο εκθέσεις «Μια πόλη αναζητά τις κεϊλότ της: Αόρατα πολιτισµικά µνηµεία της Θεσσαλονίκης» και «Με δικά τους λόγια» παρέχουν τα αναγκαία τοπόσηµα, τα οποία καλύπτουν την απόσταση ανάµεσα στην ακτή ανατολικά από το Καραµπουρνάκι και στο «Τσαρσί», δηλαδή την αγορά της Θεσσαλονίκης, πέριξ της οποίας οι εβραίοι της πόλης έζησαν επί αιώνες. Αν και η Καλαµαριά αντιπροσωπεύει το σύγχρονο αστικό στοιχεία, σχηµατίσθηκε από πρόσφυγες ακριβώς όπως οι εβραϊκές συνοικίες είχαν σχηµατισθεί από πρόσφυγες µερικούς αιώνες πριν.

FINAL CATALOG copy 6.indd 250

Οι δραµατικές αλλαγές στη χωρική οργάνωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, οι οποίες π επιβλήθηκαν µετά τη µεγάλη πυρκαγιά του 1917/The dramatic changes in the spatial organisation o caused by the laws enforced after the fire of the year 1917

Η γεωγραφία της Καλαµαριάς χαρακτηρίζεται από τοπωνύµια που αναφέρονται στην προέλευση των παλαιότερων κατοίκων� ακριβώς µε τον ίδιο τρόπο η κεντρική περιοχή της Θεσσαλονίκης, από τον 16ο αιώνα και µέχρι την καταστρεπτική πυρκαγιά του 1917 και, βέβαια, το Ολοκαύτωµα, χαρακτηριζόταν από τα ονόµατα των χωρών προέλευσης των εβραίων της πόλης.

9/5/13 4:13:59 PM

251

ης Θεσσαλονίκης, οι οποίες προκλήθηκαν από τους νόµους που in the spatial organisation of the Jewish community of Thessaloniki

«Με δικά τους λόγια» Έκθεση ιστορικών τεκµηρίων Τα λόγια των πενήντα χιλιάδων εβραίων της Θεσσαλονίκης που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, οι ίδιες οι λέξεις τους που περιλαµβάνονται στο αρχειακό υλικό, παραµένουν σε πολλές περιπτώσεις τα µοναδικά ίχνη που µας θυµίζουν την ύπαρξή

FINAL CATALOG copy 6.indd 251

τους. Τα λόγια τους µας µιλούν για τις ιστορίες τους, τις επιτυχίες τους και τους αγώνες τους στο πλαίσιο της θρησκευτικής κοινότητάς τους. Η έκθεση «Με δικά τους λόγια» χρησιµοποιεί αρχειακά τεκµήρια για να αναδείξει µε αντιπροσωπευτικό τρόπο τη ζωή αυτής της κοινότητας. Οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης συµµετείχαν

9/5/13 4:14:01 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

252

σε µία ευρεία ισπανοεβραϊκή γλωσσική οικογένεια που απλωνόταν στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτήν την οικογένεια η Θεσσαλονίκη ήταν ένα είδος πυρήνα, η «Ιερουσαλήµ των Βαλκανίων», “La Madre de Yisrael” στην ισπανοεβραϊκή. Επί πέντε αιώνες οι διοικητικές διαδικασίες της κοινότητας, η καθηµερινή αλληλογραφία, οι εµπορικές συναλλαγές, οι εφηµερίδες και τα βιβλία διατυπώνονταν στην ισπανοεβραϊκή, η οποία υπήρξε η ιστορική γλώσσα των εβραίων στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από τα έγγραφα των αρχείων αναδύεται η εικόνα της εβραϊκής κοινότητας της πόλης ως γλωσσικής κοινότητας-µητέρας των εβραίων στην ευρύτερη περιοχή. Η έκθεση αναφέρεται επίσης στις αλλαγές. Αποτυπώνει τη διαδικασία µετάβασης της εβραϊκής κοινότητας από την κατάσταση της µεγαλύτερης πληθυσµιακής οµάδας µέσα στην πολυκοινοτική οθωµανική Θεσσαλονίκη στην κατάσταση της θρησκευτικής µειονότητας µέσα στην ελληνική Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής τα λόγια των µελών της εβραϊκής κοινότητας αλλάζουν, όπως αλλάζουν και οι γλώσσες στις οποίες γράφονται. Αυτό το κοµµάτι της ιστορίας αντιπροσωπεύει έναν αγώνα κατά τον οποίον η εβραϊκή κοινότητα προσπαθεί να προσαρµοστεί στην ζωή στην Ελλάδα και ταυτοχρόνως να διατηρήσει την εβραϊκή ταυτότητά της και να συνεχίσει να λειτουργεί ως παραδοσιακή εβραϊκή κοινότητα. Μία από τις εκφάνσεις της µετάβασης αυτής είναι η χρήση της ελληνικής γλώσσας, η οποία γίνεται ένα µέσο για να κατακτήσει η εβραϊκή κοινότητα την καινούρια θέση της στη Θεσσαλονίκη την εποχή του Μεσοπολέµου. Ωστόσο, στο διάστηµα αυτό, η ισπανοεβραϊκή γλώσσα δεν εγκαταλείπεται παρά τον επιπλέον ανταγωνισµό της γαλλικής και της εβραϊκής. Παραµένει, µάλλον, χαρακτηριστική ιδιότητα της κοινότητας όχι µόνον µέχρι τις εκτοπίσεις στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, αλλά ακόµη και σήµερα. Η ισπανοεβραϊκή αναφέρεται επίσης, µεταξύ άλλων, ως spanyol, espanyol, ladino, ή muestro casteyano («τα καστιλιάνικά µας»). Βασιζόταν στα ισπανικά (καστιλιάνικα) και άλλες ιβηρικές γλώσσες προγενέστερες της εκδίωξης των Εβραίων από την Ισπανία το 1492, οι οποίες εξ αρχής περιλάµβαναν ισχυρά εβραιοαραµαϊκά στοιχεία. Η ισπανοεβραϊκή ενσωµάτωσε άλλα γλωσσολογικά στοιχεία που προέρχονται από την αλληλεπίδραση µε τις τοπικές γλώσσες (τουρκική και ελληνική)

FINAL CATALOG copy 6.indd 252

και τις γλώσσες της ελίτ (γαλλική και ιταλική) κατά τη διάρκεια των αιώνων που ακολούθησαν την εκδίωξη. Ένα καθοριστικό, ιδιαίτερα χαρακτηριστικό εβραϊκό στοιχείο της ισπανοεβραϊκής γλώσσας παρατηρείται στα συστήµατα γραφής της εβραϊκής που χρησιµοποιούνταν παραδοσιακά: Meruba (τυποποιηµένη τετραγωνισµένη γραµµατοσειρά), rashi (ραβινική γραφή) και solitreo (καλλιγραφική γραφή, που χρησιµοποιείται συγκεκριµένα από τους Σεφαρδίτες της Ανατολικής Μεσογείου). Μέχρι τον εικοστό αιώνα, οι δυτικές επιρροές είχαν ως αποτέλεσµα η ισπανοεβραϊκή να γράφεται επίσης µε λατινικούς χαρακτήρες, µολονότι χωρίς αυστηρή τυποποίηση. Η έκθεση «Με δικά τους λόγια» περιλαµβάνει τα ακόλουθα θέµατα: • Η οθωµανική Θεσσαλονίκη ως τόπος καταφυγής των εβραίων προσφύγων • Απογραφή του εβραϊκού πληθυσµού µετά την µεγάλη πυρκαγιά του 1917 • Εβραϊκός πληθυσµός βάσει των απογραφών • Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στην Αµερική • Τεκµήρια σχετικά µε γεννήσεις, θανάτους και γάµους • Φιλανθρωπικά ιδρύµατα και σχολεία • Το εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης • Μετανάστευση στην Παλαιστίνη • Συµµετοχή στο δηµόσιο βίο • Αναβίωση της εβραϊκής κοινότητας µετά την απελευθέρωση Η έκθεση είναι παραγωγή της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Επιµέλεια Devin E. Naar. Καλλιτεχνική επιµέλεια Hybrazil. Η έκθεση βασίσθηκε αποκλειστικώς σε υλικό του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

«Μία πόλη αναζητά τις «Κεϊλότ» της: Αόρατα πολιτισµικά µνηµεία της Θεσσαλονίκης» Έκθεση ιστορικών τεκµηρίων του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Σε ένα καταστρεπτικό συνδυασµό µε τις αλλαγές στο αστικό δίκτυο, το Ολοκαύτωµα δεν εξάλειψε µόνο τη φυσική παρουσία της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης, αλλά και τις συλλογικές µνήµες της. Η κοινή καθηµερινή γνώση, που συνήθως µεταφέρεται από γενιά σε γενιά, έπαψε να υφίσταται. Η έκθεση «Μία πόλη αναζητά τις «Κεϊλότ»

9/5/13 4:14:02 PM

253

Ο κεντρικός δρόµος του εβραϊκού συνοικισµού 151 (η σύγχρονη οδός Παπαναστασίου) The central street of the Jewish neighbourhood “151” (the modern Papanastasiou Street)

της: αόρατα πολιτισµικά µνηµεία της Θεσσαλονίκης» είναι µία προσπάθεια για να προσδιοριστούν οι ακριβείς θέσεις των παλιών συναγωγών της Θεσσαλονίκης, τουλάχιστον όσες αναφέρονται σε επίσηµες πηγές. Η ταυτοποίηση γίνεται µε βάση νοµικά έγγραφα και κατά συνέπεια είναι ακριβής. Οι επισκέπτες ενθαρρύνονται να αναγνωρίσουν τις ακριβείς τοποθεσίες ενός σηµαντικού αριθµού ιστορικών συναγωγών και αντίστοιχων Κεϊλότ στον παλαιό αστικό πυρήνα της Θεσσαλονίκης, και συγκεκριµένα στην περιοχή που περικλείεται από τις σύγχρονες οδούς Βενιζέλου, Εγνατία, Αγίας Σοφίας και Λεωφόρου Νίκης. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΟΝΗΜΑΤΟΣ Ο βραχυπρόθεσµος στόχος της έκθεσης είναι να δηµιουργήσει τη γενική αίσθηση για το πόσο στενή και αναγνωρίσιµη είναι η σχέση ανάµεσα στο χώρο και την ιστορία, και συγκεκριµένα ανάµεσα σε κάθε γωνιά του σηµερινού κέντρου της Θεσσαλονίκης και στο παρελθόν της πόλης, στην οποία η εβραϊκή κοινότητα αποτελούσε την πλειονότητα για περισσότερο από τέσσερις αιώνες.

FINAL CATALOG copy 6.indd 253

Ο µακροπρόθεσµος στόχος αυτού του πονήµατος είναι να αναπτυχθεί µία «θεωρία του τόπου», η οποία θα συνδέει τη σηµερινή εικόνα της πόλης µε τη χαµένη ιστορική της µνήµη και –ακολούθως- θα δηµιουργήσει νέες προτεραιότητες στην ιδεολογία των σύγχρονων Θεσσαλονικέων, οι οποίες θα βασίζονται στη συνειδητοποίηση ότι το παρελθόν της πόλης περιλαµβάνει παραδόσεις όχι µόνον από ορθόδοξους χριστιανούς, αλλά και από εβραίους, µουσουλµάνους, ντονµέδες, καθολικούς και προτεστάντες. Δεν µπορεί κάποιος να καταλάβει το παρελθόν της Θεσσαλονίκης αν αυτοπεριοριστεί στην αναζήτηση της παράδοσης της δικής του θρησκευτικής οµάδας. Η προσέγγιση αυτή δεν είναι «πολύ-πολιτισµική». Είναι απλώς η αλήθεια. ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΠΟΝΗΜΑΤΟΣ Οι «κεϊλότ» (ενικός: κεϊλά) ήταν οιονεί αυτόνοµες εβραϊκές κοινοτικές συσσωµατώσεις, τις οποίες σχηµάτισαν διαφορετικές γλωσσικές οµάδες, ανάλογα µε τον τόπο προέλευσής τους. Στη Θεσσαλονίκη κάθε Κεϊλά «αποτελούσε µία πόλη από µόνη

9/5/13 4:14:03 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

254

της», δηλαδή από την αρχή υπήρχαν µεταξύ τους δεσµοί και σχέσεις, αλλά όχι εξάρτηση της µιας από την άλλη. Κάθε Κεϊλά ανέθετε τη θρησκευτική λειτουργία σε µία συναγωγή. Περισσότερες από πενήντα «Κεϊλότ» και αντίστοιχες συναγωγές υπήρχαν στον κεντρικό πυρήνα της πόλης στα τέλη του 15ου και του 16ου αιώνα. Αλίµονο, δε διασώζεται κανένα ίχνος αυτών των εβραϊκών πολιτισµικών µνηµείων. Παρόλο που ο πληθυσµός της Θεσσαλονίκης στην πλειοψηφία του ήταν Εβραϊκός για τους τελευταίους τέσσερις αιώνες, η λέξη «Κεϊλά» παραµένει άγνωστη για τους σύγχρονους Θεσσαλονικείς. Το Ολοκαύτωµα δεν εξαφάνισε µόνο τις ζωές των 50.000 Εβραίων Θεσσαλονικέων, αλλά και τα κτίρια, τη γλώσσα, ακόµη και τη µνήµη της πόλης. Πιστεύουµε ότι η έκθεση αυτή θα σπάσει τον καθρέφτη της λήθης, µε την έννοια ότι η λέξη «Κεϊλότ» πρέπει να ακουστεί ξανά.

οικοπέδων από το αρχείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας. Τα έγγραφα της έκθεσης αποδεικνύουν ότι από το 16ο αιώνα η εβραϊκή κοινότητα (ως οιονεί νοµικό πρόσωπο) κατείχε παραπάνω από το 10% της περιοχής που αναφέρθηκε παραπάνω. Οι µεµονωµένοι Εβραίοι ιδιοκτήτες ήταν ακόµη περισσότεροι. Σύµφωνα µε την απογραφή του πληθυσµού που οργανώθηκε από τις ελληνικές αρχές το 1913, περίπου το 88% των κατοίκων αυτής της περιοχής ήταν Εβραίοι.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Ο επανασχεδιασµός της πόλης µετά την πυρκαγιά του 1917 είχε ως αποτέλεσµα την αποµάκρυνση των Κεϊλότ από το κέντρο της πόλης. Δηµιουργήθηκαν καινούργιες εβραϊκές συνοικίες στα άκρα της Θεσσαλονίκης και σχεδόν όλες οι συναγωγές µεταφέρθηκαν σε κείνες τις γειτονιές, οι οποίες καταστράφηκαν από τους Γερµανούς και τις τοπικές αρχές το 1943. ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Η έκθεση βασίζεται σε µερικές εκατοντάδες τίτλους ιδιοκτησίας οικοπέδων του παλιού κέντρου της πόλης που διασώθηκαν µέχρι σήµερα. Όλα τα ευρήµατα προβάλλονται σε έναν πολύ ακριβή χάρτη δύο επιπέδων µε πολλές πληροφορίες, ο οποίος σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της συγκεκριµένης έρευνας. Το πρώτο επίπεδο του χάρτη απεικονίζει το σχέδιο πόλης του 1917, ενώ το δεύτερο απεικονίζει το σύγχρονο. Η επισήµανση κάθε συναγωγής στο χάρτη δύο επιπέδων υποδεικνύει και την αντίστοιχη θέση που θα κατείχε στο σύγχρονο χάρτη. Μάλιστα, για να καταλάβει καλύτερα ο επισκέπτης την ακριβή θέση της συναγωγής για την οποία γίνεται λόγος, στα πάνελ περιλαµβάνονται σύγχρονες φωτογραφίες που εικονίζουν την αντίστοιχη περιοχή όπως είναι σήµερα. Χρησιµοποιήθηκαν επίσης ανέκδοτα σχέδια

FINAL CATALOG copy 6.indd 254

Αναφορά της σχολής Γκατένιο (1928). 240 µαθητές και 201 µαθήτριες. Το κτίριο βρίσκεται στη συµβολή των οδών Δελφών και Μιαούλη. Σήµερα στεγάζει δηµοτικό σχολείο.

A report concerning the Gattegno School (1928), which had 240 male students and 102 female students. The building houses a public elementary school, on the corner of Delfon and Miaouli streets.

Άλλο εύρηµα αυτής της έκθεσης αποτελεί το γεγονός ότι τον πυρήνα της κοινοτικής ιδιοκτησίας αποτελούσε ένα οικόπεδο έκτασης 4.200 τετραγωνικών µέτρων, το οποίο ήταν το αρχικό κέντρο όπου εγκαταστάθηκαν οι Σεφαραδίτες Εβραίοι το 1492. Δεκάδες συναγωγές χτίστηκαν µέσα και γύρω από εκείνον τον πυρήνα. Μάλιστα, όσο πιο παλιές ήταν οι συναγωγές, τόσο µεγαλύτερο ήταν το οικόπεδο στο οποίο ήταν χτισµένες. Αυτό συνέβαινε επειδή, όταν έφτασαν οι Σεφαραδίτες στη Θεσσαλονίκη, η πυκνότητα του πληθυσµού της πόλης ήταν πολύ µικρή και µεγάλο µέρος της ήταν ακατοίκητο.

9/5/13 4:14:07 PM

Παράλληλα, η έκθεση περιλαµβάνει νέα ευρήµατα σχετικά µε τον αφανισµό της Εβραϊκής µεσαίας τάξης (εξαιτίας του επανασχεδιασµού της πόλης τη δεκαετία του 1920). Τέλος, η έκθεση παρουσιάζει αδηµοσίευτα στοιχεία σχετικά µε τους βραχύβιους εβραϊκούς συνοικισµούς που δηµιουργήθηκαν µετά την πυρκαγιά του 1917 και καταστράφηκαν το 1943. Οι συνοικισµοί αυτοί δηµιουργήθηκαν στο χώρο στρατιωτικών νοσοκοµείων του Α΄ Παγκοσµίου Πολέµου είτε από την Ισραηλιτική Κοινότητα ΝΠΔΔ είτε από το ελληνικό κράτος για να στεγάσουν τις πτωχευµένες πυρόπληκτες οικογένειες. Μία από αυτές τις συνοικίες ήταν η Κάµπελ, που πήρε το όνοµά της από ένα Βρετανό επιχειρηµατία, ο οποίος αγόρασε ένα εγκαταλειµµένο στρατιωτικό νοσοκοµείο στα άκρα της πόλης, µε προοπτική τη δηµιουργία ενός εργοστασίου. Τα σχέδιά του απέτυχαν και η περιοχή αγοράστηκε από την Ισραηλιτική Κοινότητα για να στεγάσει µερικές εκατοντάδες πυρόπληκτες οικογένειες. Η συνοικία αυτή υπέστη την επίθεση αντισηµιτικών συµµοριών και καταστράφηκε (Ιούνιος 1931). Ουδείς βρέθηκε ένοχος στη δίκη που έγινε ένα χρόνο αργότερα. Σήµερα, η συνοικία ονοµάζεται Ναυάρχου Βότση. Ο αντισηµιτισµός ήταν πολύ ενεργός στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια των δεκαετιών 1920 και 1930, ακόµη και στις τάξεις της δηµόσιας διοίκησης και των δηµοσίων υπαλλήλων. Η έκθεση παρουσιάζει ανέκδοτο αρχειακό υλικό για το ζήτηµα αυτό. Ευάγγελος Χεκίµογλου Έφορος Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης

Ο Χάρτης της Παρουσίας και της Απουσίας Χαρτογραφούν οι νέοι εικαστικοί καλλιτέχνες της Σχολής Καλών Τεχνών του ΤΕΕΤ Φλώρινας του Πανεπιστηµίου Δυτικής Μακεδονίας: Βογδοπούλου Καλιάνθη, Γκρίζη Αφροδίτη Θεοφίλου Μαρί Καραστεργίου Ευαγγελία Καρβουνιάρη Παναγιώτα Μυστίλογλου Βαρβάρα Νίσκα Ελένη Πανταζής Γιώργος Περισοράτη Ευγενία Πιάτου Αννα Σαµαρά Άννα-Μαρία Τεντζογλίδου Μαρία Τσιτσιντά Αλεξάνδρα Φτελκόπουλος Γαβριήλ Χριστοπούλου Μάγδα Ανδιανή Μάγγα Ιδέα και συντονισµός: Χάρης Κοντοσφύρης Ο Χάρτης της Παρουσίας και της Απουσίας είναι ένας εικαστικός χάρτης της Θεσσαλονίκης όπου λειτουργεί απτικά για τους επισκέπτες της ιστορικής έκθεσης για την Εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης στο Remezzo της Καλαµαριάς. Υπάρχει µια ρυθµιστική ιδέα του χάρτη όπου σε συντονισµό µε το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσα λονίκης εντοπίστηκαν συµβάντα µικροϊστορίας, ενεργοποιήθηκαν εικαστικά τµήµατα του χάρτη στο µέτρο που αυτά συντελούν στην κατασκευή προσωρινών αφηγήσεων µε σκοπό να ερµηνευτεί και να εξηγηθεί η µοναδικότητα της παρουσίας της Εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη. Μικροϊστορία θεωρούµε εκείνο το γνωστικό διάβηµα για την ανασύνθεση και τη συνειδητοποίηση της ιστορίας και της µνήµης.

255

Χάρης Κοντοσφύρης Εικαστικός, Επίκουρος Καθηγητής πανεπιστηµίου Δυτικής Μακεδονίας

FINAL CATALOG copy 6.indd 255

9/5/13 4:14:08 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

From Çarşi to Karaburun Many of us approach the city environment through a notion of appropriation which characterizes the collective use of the urban elements. We understand the city as something that would be appropriated by individuals (“my” city) or rather groups (“our” city), as an object of ownership. But to whom a street belongs? To whom a city belongs? Although there are no formal legal relations between the city as a cultural entity and the individual resident, each one of us thinks of the city as his own cultural space, either as an individual or as a member of a real of fantastic group. The trigger for this feeling is the illusion of participating in the past, i.e. the history of the city. There are as many historical “Thessalonikis” as the number of the present residents of the city. Of course, this does not mean that a real and objective Thessaloniki has never existed in the historical time. But if one wants to find a road leading to the real past, one needs landmarks, i.e. memories and traditions.

256

The two exhibitions, “A city in search of its kehilot; invisible cultural monuments of Thessaloniki” and “In their own words” provide the necessary landmarks to lead the distance between the coast to the eastern of Karaburun and the “Çarşi”, the market of Thessaloniki, around which the Jews of the city used to live for centuries. Although Kalamaria represents the modern urban element, it was formed by refugees in the same manner that the Jewish neighborhoods had been formed by refugees some hundreds years ago. The geography of Kalamaria is characterized by land-names referring to the origin of the older residents, just like the central area of Thessaloniki since the 16th century and until the devastating fire of 1917 and, of course, the Holocaust was characterized by the names of countries the Jews of Thessaloniki had come.

In Their Own Words A Historical Exhibition by the Jewish Museum of Thessaloniki For those fifth thousands Jews of Thessaloniki who perished in the Nazi death camps their own words, contained in the archival material, is the main trace that remind us of their exis-

FINAL CATALOG copy 6.indd 256

tence. Their words tell us of their stories, their successes, and their struggles in the context of their religious community in Thessaloniki.

The exhibition “With their own words” uses documents to highlight the Jewish communal life in this city.

The Jews of Thessaloniki were participants in a broad Judeo-Spanish lingual family stretching across the Balkans and the eastern Mediterranean. In this broad community Thessaloniki was a kind of core, the “Jerusalem of the Balkans”, or in JudeoSpanish, “La Madre de Yisrael”. For five centuries communal administrative process, everyday correspondence, business transactions, newspapers and books appeared in JudeoSpanish, which was the historic language of the Jewish community of Thessaloniki.

The image of the Jewish community of Thessaloniki as the lingual mother community surfaces through documents of the archives.

The exhibition also speaks about change: about a Jewish community in transition from the largest population group in multi-communal Ottoman Selanik to a religious minority in Greek Thessaloniki, especially after the Exchange of Populations. During this process, the words themselves of the members of the Jewish community change and so do the languages in which these words are written.

This part of the story is one of struggle as the Jewish community seeks to adapt to life in Greece while at the same time to maintain its Jewish identity and continue to function as a traditional Jewish community. Among the various manifestations of this transition, the use of the Greek language becomes one way through which the Jewish community finds its new place in Thessaloniki between the world wars. All the while, however, the JudeoSpanish language is not abandoned despite further competition from French and Hebrew; rather, it continues to be a defining characteristic of the community not only until the deportations to the Nazi death camps, but even until today.

Judeo-Spanish, also referred to as, inter alia, spanyol, espanyol, ladino, or muestro casteyano (“our Castilian”), is based on Spanish (Castilian) and other Iberian languages preceding the Expulsion from Spain in 1492, which, from the onset, included a strong Hebrew-Aramaic component. Judeo-Spanish incorporated other linguistic elements based on interaction with local (Turkish and Greek)

9/5/13 4:14:09 PM

and elite (French and Italian) languages during the centuries following the Expulsion. A defining, specifically Jewish feature of JudeoSpanish emerged in the Hebrew-letter graphic systems traditionally employed: meruba (standard “block type”), rashi (“rabbinic type”), and solitreo (handwritten cursive specifically used by the Sephardim of the Eastern Mediterranean). By the twentieth century, Western influence led Judeo-Spanish to be written in Latin letters, as well, although without formal standardization.

The exhibition “In Their Own Words” includes the following issues: • The Ottoman Thessaloniki as a place of Jewish refuge.

• A census of the Jewish Community following the Great Fire of 1917.

• A population chart of the Jewish Community according to the census, 1941.

• Salonikan Jews in America.

• Documents concerning births, deaths, marriages.

• Philanthropic institutions and schools.

• The Jewish cemetery in Thessaloniki.

• Immigration to Palestine.

• Participation in the public life.

• The revival of the Jewish Community after the liberation.

The exhibition was produced by the Jewish Museum of Thessaloniki; curated by Devin E. Naar; designed by Hybrazil. All the material come from the Jewish Museum of Thessaloniki

A city in search of its kehilot; invisible cultural monuments of Thessaloniki A historical exhibition by the Jewish Museum of Thessaloniki IDENTITY OF THE EXHIBITION In a disastrous combination with the changes in the urban network, the Holocaust eliminated not only the physical presence of the Jewish community in Thessaloniki, but also its collective memories. Common everyday knowledge, usually transmitted from one generation to another through the oral tradition, ceased to exist.

The exhibition “A city in search of its kehilot; invisible cultural monuments of Thessaloniki” contains an effort to identify the locations of the old Jewish synagogues in Thessaloniki, at

FINAL CATALOG copy 6.indd 257

least those mentioned in official sources. The identification is performed on the basis of legal deeds, consequently is fully accurate.

The visitors are encouraged to recognize the exact locations of a significant number of the historical synagogues (and the respecting kehilot) in the old urban core of Thessaloniki, i.e. the area included between the modern streets Venizelou, Egnatia, Aghia Sophia and Nikis.

THE GOALS OF THE PROJECT The short-term goal of the exhibition is to create a general feeling about the close and recognizable relation between space and history, i.e. between any corner of the central business district of Thessaloniki and the past of the city, in which the Jewish community stood as a majority for more than four hundred years.

The long-term goal of the project is to develop a "theory of place" that will connect the present image of the city to its lost historical memory and thereby establish a new agenda for the ideology of the modern Thessalonians.

This agenda would stand on the recognition that the past of the city includes not only Orthodox Christian, but also Jewish, Muslim, Donme, Catholic and Protestant traditions. One cannot understand the past of Thessaloniki if one limits himself in seeking the tradition of his own religious group. This approach is not ‘multi-culturalism’. This is simply the truth.

257

THE RATIO OF THE PROJECT Kehilot (sing. kehilah) were quasi autonomous Jewish corporations, formed by different linguistic groups, on the basis of their origin. In Thessaloniki, each kehilah “was a town itself”, i.e. in the beginning there were links and relations but no dependence between kehilots.

The religious service of each kehilah was relegated to a synagogue. More than fifty Kehilot and the respecting synagogues were established in the urban core of the city in the late 15th and 16th centuries.

Alas, no remnant of Jewish cultural monuments survives.

Although a majority of the population of Thessaloniki was Jewish for the past four centuries, the word kehilot says nothing to the modern Thessalonians. The Holocaust destroyed not only the lives of 50,000 Jewish Thessalonians, but also the buildings, the language, even the memory of the city.

We think of the exhibition as a crack in the mirror of oblivion, in the meaning that

9/5/13 4:14:10 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

258

“Kehilot” is a word that should be heard again.

THE HISTORIC BACKGROUND The re-planning of the city after the fire of 1917 produced the expulsion of the historical kehilot from the urban core of the city.

New Jewish neighborhoods were formed at the extreme ends of Thessaloniki and almost all the synagogues were transferred in these neighborhoods, which were destroyed by the German and the local authorities in 1943.

Lastly, the exhibition presents unpublished elements about the short-lived Jewish neighborhoods formed after the fire of 1917 and destroyed in 1943. These neighborhoods were constructed at the place of WWI military hospitals either by the Jewish Community (Legal Entity) or by the Greek State to house the pauperized fire-stricken families.

THE FINDINGS The exhibition is based on some hundreds surviving deeds of the old urban centre area.

All findings are projected on a very accurate two-layered annotated map of the same area, which was designed for the needs of the project. The first layer of the map illustrates the 1917 city plan and the second the modern one.

One of these neighborhoods was Campbell, named after a British businessman who had bought an abandoned military hospital, with a large plot around it, at the outskirts of the city planning to establish a factory. His plans failed and the Campbell area was bought by the Jewish Community to house a few hundreds of fire-stricken families. This neighborhood was attacked and destroyed by AntiSemitic gangs (June 1931). Nobody was found guilty by the court in a trial which was held the next year. Nowadays, the neighborhood carries the name of Admiral Votsis.

By pinning each synagogue on the two-layered map the respecting modern location is also indicated. To help the visitor recognize the exact location in terms of the present, modern photographs are also included in the panels.

Anti-Semitism was very active in Thessaloniki during the 20s and 30s, even in the ranks of the state administration and the civil servants.

The exhibition presents unpublished archive material relevant to this subject.

Besides, unpublished blueprints of plots which belonged to the Jewish Community, which survived in the communal archive.

The documents of the exhibit prove that since the 16th century the Jewish Community (as a quasi legal entity) was the possessor of more than 10 per cent of the area mentioned above, let alone the Jewish individual property. According to the 1913 population survey, which was organized by the Greek authorities, approximately 88 per cent of the residents in this area were Jewish.

Evangelos Hekimoglou Ephorate of the Jewish Museum of Thessaloniki

Another finding of the exhibition is that the core of the communal property was a 4,200 sp. m. plot, the original centre of the Sephardic Jewish establishment since 1492. Dozens of synagogues were located in and around that core. The older they were, the bigger their plot. This is because when Sephardim arrived in Thessaloniki, the population density of the city was very low and plenty of land was still unoccupied.

Besides, the exhibition includes new findings about the destruction of the Jewish middle class because of the re-planning of the city in 1920s.

FINAL CATALOG copy 6.indd 258

Translation: Jewish Museum of Thessaloniki

9/5/13 4:14:11 PM

The Map of Presence and Absence The map is drawn by the young visual artists of the School of Fine Arts of the Faculty of Visual and Applied Arts at Florina of the University of Western Macedonia.

Vogdopoulou Kalianthi Gkrizi Afroditi Theofilou Mari Karastergiou Evaggelia Karvouniari Panagiota Mystiloglou Barbara Niska Eleni Pantazis Giorgos Perisorati Eugenia Piatou Anna Samara Anna-Maria Tentzoligdou Maria Tsitsinta Alexandra Ftelkopoulos Gabriel Christopoulou Magda Andiani Magga

CREDITS: The exhibition was produced by the Jewish Museum of Thessaloniki (2013); curated

by E. A. Hekimoglou with the assistance of Erika Perahia and Lucy Nahmia; designed by Hybrazil.

The curators are indebted to the following archives: Jewish Community of Thessaloniki, Jewish Museum of Thessaloniki, City Planning Office, Municipality of Thessaloniki, History Centre of Thessaloniki, Gennadeios Library of Athens, American School of Classical Studies in Athens, National Library of Greece, National Map Library, ELIA, National Bank of Greece, Jewish Museum of Greece, and Historical Archive of Macedonia.

Bibliography: Studies of Minna Rozen, Rena Molho, Alexandra Yerolympos, Elias Messinas, Gila Hadar, Vilma Hastaoglou. Private archives: Ef. Roupa & E. Hekimoglou, Ch. K. Papastathis, A. D. Papaioannou, B. A. Mavrommatis, We are also indebted to Ellie Ghala-Gheorgila, J. Benmayor, P. Hagouel, Panos Gheorgilas, A. Tsirambidis, J. Capon, Jann Huizenga and Cem Yurt.

FINAL CATALOG copy 6.indd 259

Idea and coordination: Charis Kontosfyris The Map of Presence and Absence is a tactile visual arts map of Thessaloniki shown at the historical exhibition of the Jewish community of Thessaloniki in Remezzo gallery, in Kalamaria.

The map fulfills a regulatory purpose. In cooperation with the Jewish Museum of Thessaloniki, microhistory events were found and visual parts of the map have been activated in the metro, which contribute to the development of temporary narrations in order to identify and explain the singularity of the Jewish communityâ&#x20AC;&#x2122;s presence in Thessaloniki.

Microhistory is the cognitive effort for the recomposition and the realization of history and memory.

259

Charis Kontosfyris Visual Artist, Assistant Professor of the University of Western Macedonia

9/5/13 4:14:12 PM

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PARALLEL PROGRAM

260

BIENNALE WORKSHOP

Roosevelt. Η οµάδα θα συµπληρωθεί και θα ολοκληρωθεί µε τη συµµετοχή τελειοφοίτωναποφοίτων των Σχολών Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων και Φλώρινας, που θα επιλεγούν από επιτροπή, µετά από κατάθεση φακέλων στο plartform του Πεδίου Δράσης Κόδρα*.

Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία µε το Πεδίο Δράσης Κόδρα του Δήµου Καλαµαριάς

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Κατερίνα Κοσκινά, Διευθύντρια της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης – Πρόεδρος ΔΣ του ΚΜΣΤ Επιµέλεια: Αρετή Λεοπούλου και Θοδωρής Μάρκογλου Ιστορικοί Τέχνης-Επιµελητές ΚΜΣΤ Συνεργασία: Δηµήτρης Μιχάλαρος, Chief Director Πεδίου Δράσης Κόδρα

ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ: Το εργαστήριο νέων καλλιτεχνών της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης πραγµατοποιείται φέτος µε τη γόνιµη συνεργασία του Πεδίου Δράσης Κόδρα του Δήµου Καλαµαριάς. Ως εργαστήριο, αποτελεί ένα πρόγραµµα εγγενώς ρευστό, καθώς οι συµµετέχοντες καλούνται να εργαστούν αφότου η Μπιενάλε ξεκινήσει και να διαµορφώσουν τα έργα τους στην πορεία της διοργάνωσης. Σειρά από οµιλίες, παρουσιάσεις και άλλα δρώµενα θα πλαισιώνουν το εργαστήριο σε όλη του τη διάρκεια.

ΧΩΡΟΣ: Πεδίο Δράσης Κόδρα, Καλαµαριά Θεσσαλονίκης Διάρκεια: 14-25 Οκτωβρίου 2013

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Το εργαστήριο της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, συνεπές µε το κεντρικό σκεπτικό της όλης διοργάνωσης, έχει ως στόχο να διερευνήσει κοινωνικά και πολιτικά ζητήµατα, αλλά και περιορισµούς του γεωγραφικού και πολιτισµικού πεδίου που ορίζει η Μεσόγειος. Η παραγωγή έργων θα καλυφθεί οικονοµικά από την 4η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και ό, τι υλικό προκύψει από το εργαστήριο, θα παρουσιαστεί στη συνέχεια είτε µε τη µορφή µίας έκθεσης είτε µε όποιον εναλλακτικό τρόπο επιβάλλουν τα ίδια τα έργα. Η ΔΟΜΗ: Οι διδάσκοντες: Δύο επικεφαλής καταξιωµένοι καλλιτέχνες, o Adrian Paci και ο Νίκος Ναυρίδης θα είναι οι εµψυχωτές του προγράµµατος και θα συνεργαστούν µε τους επιµελητές και συντονιστές του εργαστηρίου. Οι συµµετέχοντες: Η οµάδα νέων καλλιτεχνών στην οποία απευθύνεται το Εργαστήριο, προέρχεται ηθεληµένα από ποικίλα δηµιουργικά πεδία και µε διαφορετική βάση εµπειριών. Έχουν ήδη προεπιλεχθεί, από τους επιµελητές του εργαστηρίου, τέσσερις καλλιτέχνες: ο Αποστόλης Ρίζος η Νάνα Σαχίνη, ο Αναστάσης Στρατάκης, και η May

FINAL CATALOG copy 6.indd 260

* Μέσω ανοιχτής πρόσκλησης για κατάθεση portfolio στην πλατφόρµα του Πεδίου Δράσης Κόδρα (http://plartform.gr/ ). Η επιλογή θα γίνει από επιτροπή την οποία απαρτίζουν οι: • Κατερίνα Κοσκινά (Διευθύντρια της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης Πρόεδρος ΔΣ του ΚΜΣΤ) • Δηµήτρης Μιχάλαρος (Chief Director ΠΔΚ Εικαστικός καλλιτέχνης) • Βασίλης Ζωγράφος (Επιµελητής Κόδρα Fresh - Εικαστικός καλλιτέχνης) • Θοδωρής Μάρκογλου (Ιστορικός τέχνης Επιµελητής ΚΜΣΤ, επιµελητής του Εργαστηρίου) • Αρετή Λεοπούλου (Ιστορικός τέχνης - Επιµελήτρια ΚΜΣΤ, επιµελήτρια του Εργαστηρίου) Αρετή Λεοπούλου Ιστορικός τέχνης - Επιµελήτρια ΚΜΣΤ, επιµελήτρια του Εργαστηρίου Θοδωρής Μάρκογλου Ιστορικός τέχνης - Επιµελητής ΚΜΣΤ, επιµελητής του Εργαστηρίου Το 4ο Workshop Νέων Καλλιτεχνών εντάσσεται στο κεντρικό πρόγραµµα της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (γενικός τίτλος «Παλιές Διασταυρώσεις-Make it new», διάρκεια: 18.09.2013-31.01.2014). Η έκθεση ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ εντάσσεται στο παράλληλο πρόγραµµα της 4ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (γενικός τίτλος «Παλιές Διασταυρώσεις-Make it new», διάρκεια: 18.09.201331.01.2014).

9/5/13 4:14:13 PM

New Artists Workshop of the 4th Biennale of Contemporary Art, in collaboration with Action Field Kodra, organized by the Municipality of Kalamaria THE RATIONALE: The new artists workshop of the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki, is taking place this year in collaboration with Action Field Kodra of the Municipality of Kalamaria. The workshop consists of a program inherently volatile, since the participating artists will start working as soon as the Biennale opens and they will create their works during the exhibition. Speeches, presentations as well as other events will take place in parallel with the workshop.

THE GOAL: The workshop of the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki, consistent with the main rationale of the exhibition, aims at investigating social and political aspects as well as the limitations of the geographical and cultural area of the Mediterranean.

The production of the works of art will be financed by the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki and the results of the workshop will be presented afterwards either as an exhibition or in any other alternative way, dictated by the works themselves.

The structure: Teaching stuff: Two established artists, Adrian Paci and Nikos Nauridis, will act as the stimulators of the program and will cooperate with the curators and the coordinators of the workshop.

THE PARTICIPANTS: The workshop addresses a group of young artists, coming deliberately from various and creative backgrounds and having different experiences. The curators of the workshop have already chosen four artists: Apostolis Rizos, Nana Sachini, Anastasis Strasakis and May Roosevelt. The group will be completed with the participation of seniors and graduates of the Schools of Fine Arts of Thessaloniki, Ioannina and Florina, that will be chosen by the selection committee, after submitting their portfolios at the platform of Action Field Kodra*.

DIRECTOR: Katerina Koskina, Director of the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki- President of the Board of Directors of the State Museum of Contemporary Art. Curation: Areti Leopoulou and Thodoris Markoglou, Art historians- curators of the State Museum of Contemporary

FINAL CATALOG copy 6.indd 261

Art. Collaboration: Dimitris Michalaros, Chief Director of Action Field Kodra PLACE: Action Field Kodra, Kalamaria, Thessaloniki Duration: 14-25 October 2013 * Open call for the submission of portfolios at the platform of Action Field Kodra (http:// plartform.gr/). The selecting committee consists of the following people: • Katerina Koskina (Director of the 4th Biennale of Contemporary Art of Thessaloniki- President of the Board of Directors of the State Museum of Contemporary Art) • Dimitris Michalaros (Chief Director of Action Field Kodra- Visual Artist) • Vasilis Zografos (Curator of the Kodra Fresh exhibition - Visual Artist) • Thodoris Markoglou (Art historian - Curator of the State Museum of Contemporary Art, curator of the Workshop) • Areti Leopoulou (Art historian - Curator of the State Museum of Contemporary Art, curator of the Workshop) Areti Leopoulou Art historian - Curator of the State Museum of Contemporary Art, curator of the Workshop

261

Thodoris Markoglou Art historian - Curator of the State Museum of Contemporary Art, curator of the Workshop

The 4th Young Artists’ Workshop is part of the main program of the 4th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art (general title: “Old Intersections-Make it New”, duration: 18.09.201331.01.2014).

The exhibition VANGUARD is part of the parallel program of the 4th Thessaloniki Biennale of Contemporary Art (general title: “Old Intersections-Make it New”, duration: 18.09.201331.01.2014).

9/5/13 4:14:14 PM

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ VOLUNTEERS PROGRAM

262

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ

ΠΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΟΔΡΑ 2013

Aστικά πεδία σε µετάβαση Τατιανή Ραπατζίκου

2013 ΚΟΔΡΑ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΔΙΟ FINAL CATALOG copy 6.indd 262

9/5/13 4:14:14 PM

VOLUNTEERS PROGRAM

ACTION FIELD KODRA 2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ

Urban environments in transition

263

Tatiani Rapatzikou

2013 KODRA FIELD ACTION FINAL CATALOG copy 6.indd 263

9/5/13 4:14:14 PM

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ VOLUNTEER PROGRAM

οµάδες), γκαλερί, µουσείακαι µεµονωµένους καλλιτέχνες.

Aστικά πεδία σε µετάβαση:

Δραστηριοποίηση και κοινωνική ευαισθητιποίηση νέων µέσα από πολυτροπικές αφηγήσεις ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

264

Αυτή είναι η νικητήρια πρόταση/πρόγραµµα για την Ελλάδα στον διεθνή διαγωνισµό AEIF 2012 (Alumni Engagement Innovation Fund) που διεξήχθη στις Η.Π.Α. την άνοιξη του 2012. Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε στον διαγωνισµό µέσω του Ιδρύµατος Fulbright. Όλα τα µέλη της βασικής οµάδας είναι υπότροφοι του Fulbright. Αυτά είναι: Η συντονίστρια Τατιανή Ραπατζίκου (Επίκ. Καθηγήτρια, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, ΑΠΘ) από το ΑΠΘ: Ζωή Δέτση (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια), Γιώργος Καλογεράς (Καθηγητής), Γιούλη Θεοδοσιάδου (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια). από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών (ΕΚΠΑ): Κωνσταντίνος Μπλατάνης (Λέκτορας) και Λιάνα Σακελλίου (Καθηγήτρια) Ο φωτογράφος Καµίλο Νόλλας Ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες Σώτος Ζαχαριάδης και Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος (επίσης Υποψ. Διδ. στο Παν/µιο Θεσσαλίας). Πρόκειται για ένα πρόγραµµα που έχει ως κέντρα δράσης του δύο πόλεις (την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη), και το οποίο συνδυάζει τη µελέτη των λογοτεχνικών αναπαραστάσεων των αστικών χώρων µε τη δηµιουργική γραφή και την καλλιτεχνική πρακτική. Αυτό που επιχειρείται είναι η γεφύρωση της λογοτεχνικής εµπειρίας µε καταστάσεις της πραγµατικότητας µέσα από τη χρήση πολλαπλών µέσων και δηµιουργικών δράσεων σε συνεργασία µε µη κερδοσκοπικούς οργανισµούς (κέντρα µεταναστών, οικολογικές και καλλιτεχνικές

FINAL CATALOG copy 6.indd 264

Το παρόν πρόγραµµα τοποθετεί τους/τις φοιτητές/-τριες (προπτυχιακούς/-ές και µεταπτυχιακούς/-ές) στο επίκεντρο όλης της δράσης, εµπειρίας και γνώσης. Η αποτελεσµατικότητα αυτού του προγράµµατος έγκειται στον διεπιστηµονικό του χαρακτήρα, όπως επίσης και στη µετάδοση και ανταλλαγή ιδεών, αξιών και απόψεων για την καθιέρωση ενός αποτελεσµατικού δικτύου σχέσεων και ενός καναλιού επικοινωνίας, ώστε διαφορετικά σηµεία και χώροι της αστικής κοινότητας να συνδεθούν µεταξύ τους και να ενεργοποιηθούν. Σεµινάρια, εκθέσεις και εργαστήρια µε διεθνείς προσκεκληµένους/-ες και τοπικούς/ές καλλιτέχνες/-ιδες, ακαδηµαϊκούς, και επαγγελµατίες στον χώρο του πολιτισµού, οργανώθηκαν υπό την αιγίδα του Τοµέα της Αµερικανικής Λογοτεχνίας και Πολιτισµού του Τµήµατος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, του Τµήµατος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και του Τµήµατος Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας. Νέοι/Νέες που συµµετέχουν στο πρόγραµµα: ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Τασούλα Ασηµακοπούλου, Μαρία Βασιλείου, Κατερίνα Βγενά, Μαρία Ζυγογιάννη, Αναστασία Καπετάνου, Αλίκη Λούπου, Πολύτιµη Μιτσάκου, Λαµπρινή Μίχου, Ελένη Μπουραντάνη, Μαρία Νικολοπούλου, Σοφία Σάλτα, Αγγελική Τσέτη ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σταυρούλα Βεργοπούλου, ΕυαγγελίαΕυµορφία Γιουρούκη, Στέργιος Γκουτσίδης, Ζαφειρούλα Καββαδία, Ευγενία Κλείδωνα, Λίζι Πουρνάρα, Ζωή Ράπτη, Ειρήνη Σαριδάκη, Δήµητρα Τριανταφυλλίδου, Ζωή Τσιβιλτίδου, Βασίλης Χαρίσης, Μαρία Χατζηδήµου Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, Ηλεκτρονική Πλατφόρµα, Ηλεκτρονική Διεύθυνση Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε µας εδώ: http://www.asrp.gr/urban/ Ή κάντε µας like εδώ: https://www.facebook. com/UrbanEnvironmentsInTransition

9/5/13 4:14:15 PM

Urban environments in transition:

Engaging young leaders and raising community awareness through multimodal narratives PROJECT DESCRIPTION This is the winning project entry for Greece in the international competition AEIF 2012 (Alumni Engagement Innovation Fund) that took place in the U.S. in Spring 2012. Greece was represented in the competition via the Fulbright Foundation.

All members of the project core team are Fulbright alumni. These are: Coordinator Tatiani Rapatzikou (Assistant Professor, Aristotle University of Thessaloniki, AUTh); Faculty from AUTh: Zoe Detsi (Associate Professor), Yiorgos Kalogeras (Professor), Youli Theodosiadou (Associate Professor), Faculty from University of Athens (UOA): Konstantinos Blatanis (Lecturer) and Liana Sakelliou (Professor), Photographer Kamilo Nollas, Writer Sakis Serefas, Visual Artists Sotos Zachariadis and Theodore Zafeiropoulos (also PhD Candidate at University of Thessaly).

This is a two-city project (Athens and Thessaloniki) that combines the study of literary representations of city spaces with creative writing and artistic practice. An attempt is made to bridge literary experience with real life situations through the use of multiple media and creative activities in collaboration with non-profit organizations (immigration centers, ecological and artistic groups), museums, galleries and independent artists.

the Department of American Literature and Culture, School of English Aristotle University of Thessaloniki, School of English at National and Kapodistrian University of Athens and Department of Architecture at University of Thessaly.

Young leaders participating in the project: ATHENS-BASED TEAM Tasoula Asimakopoulou, Eleni Bourantani, Anastasia Kapetanou, Aliki Loupou, Lamprini Michou, Polytimi Mitsakou, Maria Nikolopoulou, Sofia Salta, Angeliki Tseti, Maria Vasileiou, Katerina Vgena, Maria Zygogianni.

THESSALONIKI-BASED TEAM Maria Chatzidimou, Evangelia-Evmorfia Giourouki, Stergios Gkoutsidis, Vasilis Harisis, Zafiroula Kavvadia, Evgenia Kleidona, Lizzy Pournara, Zoe Rapti, Irini Saridaki, Dimitra Triantafyllidou, Zoe Tsiviltidou, Stavroula Vergopoulou Social Media, Online Platform, Email For more information please visit us at: http://www.asrp.gr/urban/ Or LIKE us at: https://www.facebook.com/Urb anEnvironmentsInTransition

265

This is a project that places university students (undergraduates and postgraduates) at the center of all activity, making them the recipients and communicators of experience and knowledge. The effectiveness of this project lies in its interdisciplinary character as well as in the sharing and exchanging of ideas, values and viewpoints for an effective network of relations and a communication exchange channel to be established so that different urban community spots and spaces to be connected and activated.

Seminars, exhibitions and workshops with international guests and local artists, academics and cultural professionals and practitioners were organized under the aegis of

FINAL CATALOG copy 6.indd 265

9/5/13 4:14:16 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

266

Ευχαριστίες Ολόκληρη η οµάδα του Πεδίου Δράσης Κόδρα, ο γενικός διευθυντής Δηµήτρης Μιχάλαρος και η διευθύντρια δηµιουργικού Γεωργία Κοτρέτσος, θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε θερµά πρώτα απ’ όλα τον Δήµο Καλαµαριάς και τους ανθρώπους του για την πολύτιµη υποστήριξή τους και ειδικότερα τον Δήµαρχο Καλαµαριάς Θεοδόση Μπακογλίδη, τον εντεταλµένο δηµοτικό σύµβουλο για θέµατα πολιτισµού Νίκο Ζαχαριάδη και τον επί σειρά ετών πυλώνα του πρώην Πολιτιστικού Οργανισµού, Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Δήµου Καλαµαριάς, Γιώργο Καζαντζή. Ακόµη, χωρίς την ακούραστη δουλειά και προσήλωση αλλά και την παροιµιώδη ψυχραιµία και υποµονή της Τένιας Ζαχαριάδου οι εικαστικές και θεωρητικές µας εµπνεύσεις δεν θα έβρισκαν ποτέ τον δρόµο προς την υλοποίηση. Παροµοίως, τις ειλικρινείς µας ευχαριστίες οφείλουµε να απευθύνουµε προσωπικά και στον Χαράλαµπο Μπελόκα που στάθηκε πάντα αρωγός στην παραγωγή όλου του όγκου των εργασιών µας, όπως και στις Μαρία Παγώνη, Μαρία Χατζηθεοδώρου και Κατερίνα Σταφυλίδου και στον Παύλο Γαβριηλίδη. Όσα και να πούµε θα είναι λίγα για την συµβολή των ανθρώπων που στελέχωσαν το γραφείο του φεστιβάλ από την αρχή του σχεδιασµού και της προετοιµασίας του Πεδίου Δράσης Κόδρα ’13 µέχρι και την πολυαναµενόµενη µέρα των εγκαινίων, την Χριστίνα Ζαρογιάννη και την Ανθή Αργυρίου που έφεραν εις πέρας κάθε είδους απαίτηση της διοργάνωσης, από τα οικονοµικά και διοικητικά καθήκοντα µέχρι την αλληλογραφία, τον συντονισµό και τα δηµιουργικά κοµµάτια του εκθεσιακού προγραµµατισµού. Κοντά τους ο Άρης Κοτζαµανίδης προσέφερε υπέρ του δέοντος στο πλαίσιο της εθελοντικής του συµβολής ως αχώριστος συνεργάτης. Η Θεοδώρα Πιλίτση ήταν επίσης µία από τους συντελεστές του φεστιβάλ κάνοντας την πρακτική της στην διοργάνωση και την γραµµατειακή υποστήριξη του γραφείου. Για την επίσης πολύτιµη βοήθειά της σε θέµατα οικονοµικής διαχείρισης, ευχαριστούµε θερµά την Κατερίνα Χατζηλάκου. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης καθώς και στο Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας είµαστε ευγνώµονες για την άµεση ανταπόκρισή τους στην επιθυµία του φεστιβάλ να απευθυνθεί στους φοιτητές και απόφοιτους των τµηµάτων τους και να εµπλουτίσει το δυναµικό του µε νέους ανθρώπους και ανερχόµενους καλλιτέχνες. Ειδικότερα δε να ευχαριστήσουµε την Τατιανή Ραπατζίκου και τους ταλαντούχους φοιτητές της για το project που µας έφερε κοντά. Ιδιαίτερη χαρά µας γέµισε η ενθουσιώδης συνεργασία που εγκαινιάσαµε φέτος µε τον Οργανισµό Σχολικών Κτιρίων στο πλαίσιο της έκθεσης ΒΑΝΓΚΑΡΝΤ στην στοά του Αγ. Μηνά και ειδικότερα να αναφέρουµε τον Γρηγόρη Κούγκα, που ήταν ο άνθρωπος που µας γέµισε αισιοδοξία µε την πρώτη µας επικοινωνία και την Τζούλη Βελισσαράτου, Γενική Διευθύντρια Λειτουργίας & Ανάπτυξης και βέβαια τον Ηρακλή Δρούλια, Διευθύνοντα Σύµβουλο του ΟΣΚ και τον Στράτο Σιµόπουλο, Γενικό Γραµµατέα Δηµοσίων Έργων του Υπουργείου Υποδοµών, Μεταφορών και Δικτύων. Για την απαρχή της συνεργασίας και τις εµπνευσµένες συµβουλές και εκθέσεις τους, ευχαριστούµε από καρδιάς το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, τον Δρ. Ευάγγελο Χεκίµογλου και την Έρικα Περαχιά - Ζεµούρ, όπως και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, την Κατερίνα Σύρογλου, την Μάρω Ψύρρα και την Ιωάννα Σουρούδη και φυσικά το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και την Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, την Κατερίνα Κοσκινά, την Αρετή Λεοπούλου, τον Θοδωρή Μάρκογλου και την Χρύσα Ζαρκαλή. Επιστρέφοντας στους ‘δικούς µας’ ανθρώπους, δεν ξεχνάµε την συµβολή των εθελοντριών µας στο γραφείο, της Χριστιάνας Βαγιαννού και της Celena Wasserstrom, όπως και των υπευθύνων οµάδων εθελοντών Μάνια Τσίλλη, Βαρβάρα Κυριλλίδου, Νέλη Σταθακίδου και Αριάδνη Κυριαζή. Για την γενναιόδωρη αφιλοκερδή προσφορά τους θέλουµε να ευχαριστήσουµε τις εθελόντριες παραγωγής Μπουντουρέλη Ελένη, Τσιβιλτίδου Ζωή, Γουναρίδου Μαρία και Μπούτου Άννα αλλά ταυτόχρονα και όλους τους εθελοντές που δεν δίστασαν να κάνουν κτήµα τους αυτή την µοναδική συνάντηση τέχνης και δηµιουργικότητας, όπως και τον επικεφαλής τους Μάκη Ανανιάδη. Το Πεδίο Δράσης Κόδρα δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τους αφοσιωµένους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισµού που το περιστοιχίζουν. Κυρίως όµως δεν θα ήταν αυτό που είναι χωρίς το σύνολο των επιµελητών και των καλλιτεχνών που µας προσφέρουν απλόχερα κάθε χρόνο όλους τους λόγους του κόσµου για να συζητάµε για όλη την υπόλοιπη χρονιά αυτήν ακριβώς την συνάντηση. Εις το επανιδείν λοιπόν.

FINAL CATALOG copy 6.indd 266

9/5/13 4:14:17 PM

Acknowledgments Action Field Kodra team, Chief Director Dimitris Michalaros and Creative Director Georgia Kotretsos, would like to primarily thank the Municipality of Kalamaria and particularly the Mayor Theodosis Bakoglidis, the City Counselor in charge of Cultural Issues Nikos Zahariadis and the Artistic Director of the Municipality, Yiorgos Kazantzis, for their valuable support. Moreover, without the tireless work and commitment but also the extraordinary patience of Tenia Zahariadou, our artistic and theoretical inspirations would never find their way to realization. Similarly, we ought to personally address our sincere gratitude to Haralampos Belokas who stood by our side during the production of the sum of our artistic work, as well as to Maria Pagoni, Maria Chatzitheodorou, Katerina Stafylidou and Pavlos Gavriilidis. Whatever we will say won't be enough as regards the contribution of Kodra office personnel, of the people who worked on the planning and the preparation of the festival since the beginning of scheduling all the way till the much awaited opening day, Christina Zarogianni and Anthi Argyriou, who carried through every single task, from the financial and administrative ones to the correspondence, coordination and creative tasks of exhibitional planning. In collaboration with them, Aris Kotzamanidis as a close partner has offered so much in the context of his volunteer program.

Theodora Pilitsis was also an office trainee who contributed a great deal to the festival's organization and secretarial tasks. For her precious assistance regarding matters of financial management, we would also like to warmly thank Katerina Chatzilakou.

Furthermore, we are grateful to the Aristotle University of Thessaloniki as well as to the University of Western Macedonia for their immediate response which made it possible for our festival to address their students and graduates and invite them to participate. In particular, we would like to thank Tatiani Rapatzikou and her talented students for the project which brought us together. The enthusiastic collaboration we initiated this year with the School Buildings Organisation S.A in the context of VANGUARD exhibition in Ag. Mina arcade has filled us with joy and we have to particularly mention Grigoris Kougkas, who offered us plentifully his positive attitude and also Julie Velissaratou, Directorate General of Function and Development and Herakles Droulias, Chief Executive Officer and Stratos Simopoulos, General Secretary of Public Works, Ministry of Infrastructure, Transportation and Networks. For the beginning of our collaboration and their inspired contribution we warmly thank the Jewish Museum of Thessaloniki, Dr. Evangelos Hekimoglou and Erika Perahia Zemour, as well as the Macedonian Museum of Contemporary Art, Katerina Syroglou, Maro Psyrra and Ioanna Souroudi and of course the State Museum of Contemporary Art of Thessaloniki and the Thesaloniki Biennale, Katerina Koskina, Areti Leopoulou, Thodoris Markoglou and Chrysa Zarkali.

267

Taking it back to 'our' people, we do not forget the contribution of our office volunteers, Christiana Vagiannou, Celena Wasserstrom and the people in charge of the volunteers' teams, Mania Tsilli, Varvara Kyrillidou, Neli Stathakidou and Ariadni Kyriazi. For their generosity in offering voluntarily their time and effort, we ought to thank the Production volunteers, Eleni Bountoureli, Zoi Tsiviltidou, Gounaridou Maria and Mpoutou Anna, and at the same time all our volunteers who did not hesitate to embrace the festival and make it their own, together with their manager, Makis Ananiadis.

Action Field Kodra would be nothing without the sum of the committed people of arts and culture who surround and support it, but mostly it wouldn' t be as we know it without the curators and artists who provide us every year with all the reasons of the world to discuss about it throughout the whole year. Until next time then.

FINAL CATALOG copy 6.indd 267

9/5/13 4:14:17 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MAIN PROGRAM

268

FINAL CATALOG copy 6.indd 268

9/5/13 4:14:18 PM

269

FINAL CATALOG copy 6.indd 269

9/5/13 4:14:18 PM

ΚΥΡΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

ΧΟΡΗΓΟΙ/ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ

ΧΟΡΗΓΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΟΔΡΑ

studio

FINAL CATALOG copy 6.indd 270

9/5/13 4:15:14 PM

271

Θα ήθελα προσωπικά να ευχαριστήσω τον Γιώργο Παγγοζίδη (Studio Pago), για τη δηµιουργικότητα, την αφοσίωση και τον επαγγελµατισµό του, την Μπέττυ Σεµακούλα που έκανε εθελοντικά την επιµέλεια αυτού του καταλόγου και την µετάφραση της εισαγωγής µου, καθώς και όλους όσους συνέβαλλαν στην διαµόρφωση του περιεχοµένου του 13ου καταλόγου του Πεδίου Δράσης Κόδρα. ΓΚ I would personally like to thank George Pazogidis (Pago Studio) for his creativity, commitment and professionalism, Betty Semakula who volantarily proofread this volume and for translating my intro as well as everybody who contributed towards the content of the 13th Action Field Field Kodra catalog. GK

FINAL CATALOG copy 6.indd 271

9/5/13 4:15:15 PM