Businessenergy | Τεύχος 35 • Νοεμβρίου 2021 by motori

 Πράσινα ομόλογα: Οι εκδόσεις που δείχνουν τοn δρόμο στον Χρήστο Σταϊκούρα  BITCOIN: Αποδόσεις ανεξάρτητα από τον πληθωρισμό  Boehringer: 180 εκατ. ευρώ επενδύσεις για το φάρμακο στην Ελλάδα • ΤΕΥΧΟΣ 35 • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021 • TIMH: 3 €

www.businessenergy.gr

ΔΕΗ

Στο γραφείο του Γ. Στασση η short list για εξαγορές  Ζεστό χρήμα

πάνω από 4 δισ. ευρώ  Πρώτος στόχος τα Βαλκάνια

index

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Mytilineos Oι τρεις καταλύτες για την απογείωση των οικονομικών αποτελεσμάτων Σελ. 27

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ Παίρνουν μπροστά και τα πυρηνικά εργοστάσια για να πέσουν οι τιμές στο ρεύμα

EDITORIAL Η ΔΕΗ δίνει τα φώτα της στην οικονομία και την κοινωνία

Σελ. 29

Σελ. 4

Μανταλένα Πίου Ποιοι πήραν τη ρεβάνς της ενεργειακής κρίσης Σελ. 6

Γιάννησ Κανουπάκησ Άλλο τα highlands και άλλο τα… eco islands Σελ. 8

Υδατοδρόμια Ξεκλειδώνουν επενδύσεις εκατομμυρίων Σελ. 9

OIKONOMIA Έρχεται διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού το 2022 Σελ. 10

θεμα Χάλκη: Το πρώτο πράσινο έξυπνο νησί Σελ. 12

Μηνιαίο περιοδικό για την ενέργεια, την οικομομία, τις επιχειρήσεις. Κυκλοφορεί κάθε 1η του μήνα. Η ψηφιακή έκδοση είναι διαθέσιμη στο site businessenergy.gr

Boehringer Ingelheim: Ποια είναι η πολυεθνική φαρμακευτική που ξαναδίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα Σελ. 15

ΔΕΗ Short list για εξαγορές ενεργειακών εταιρειών στο γραφείο του Γιώργου Στάσση Σελ. 18

θεμα Rolls-Royce, η Γκρέτα Τούμπεργκ και το blackout στην Κίνα!

Press Button Mικρές ειδήσεις και παρασκήνια από τον χώρο της ενέργειας και της οικονομίας: Σελ. 44-45

αγορα Πάνω από 2,62 δισ. ευρώ εταιρικά ομόλογα στην Ελλάδα με «πράσινη» ρήτρα Σελ. 32

διεθνη Πληθωρισμός και Bitcoin Σελ. 36

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΙΑΜΙΣΙΗΣ Πάνω από 128 εκατ. ευρώ τα μερίσματα για το 2022

Σελ. 22

Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜOTORI ΕΠΕ Συντακτική ομάδα: Γιάννης Κανουπάκης, Έλενα Κρίτσαλου, Αγγελική Μαρίνου, Μανταλένα Πίου, Γιάννης Σταυρόπουλος, Έφη Τσιβίκα, Χάρης Φλουδόπουλος, Τάσος Φραγκούλης, Σταύρος Χαρίτος

Σελ. 39

Σχεδίαση: Χριστίνα Μυρίλλα Ιδιοκτήτης: Εκδόσεις Μotori ΕΠΕ Δημ.Σούτσου 24Α, 11521 Αθήνα, Τηλ: 2106400281 info@businessenergy.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΜΠΥΛΗ ΑΕ

4 EDITORIAL

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Η ΔΕΗ δίνει τα φώτα της στην οικονομία και την κοινωνία

ΔΕΗ κατάφερε να συγκεντρώσει 1,350 δισ. ευρώ, με τα μεγαλύτερα funds του κόσμου να δίνουν το «παρών». Και, το σημαντικότερο, να δίνουν την ψήφο εμπιστοσύνης τους σε μία εταιρεία που αναπτύσσεται εντός της χώρας. Η ΔΕΗ είναι συνυφασμένη με την πρόοδο της χώρας. Από τον εξηλεκτρισμό της μεταπολεμικής Ελλάδας μέχρι τα μεγάλα έργα, τα φράγματα, την εκμετάλλευση του λιγνίτη, δίνοντας ψωμί στη δυτική Μακεδονία και την κεντρική Πελοπόννησο. Παραμένει εν μέρει υπό κρατικό έλεγχο, αν και το Δημόσιο διατηρεί πια ένα ποσοστό οριακά πάνω από την καταστατική πλειοψηφία. Προφανώς το διοικητικό συμβούλιο θα αλλάξει, θα μπουν εκπρόσωποι των funds. Δεν θα μπορούσε, όμως, να γίνει διαφορετικά. Το management αποδεσμεύεται και μπορεί να οδηγήσει την Επιχείρηση και τη χώρα στη νέα εποχή, κάνοντας πράξη τη στροφή της οικονομίας στην πράσινη μετάβαση μέχρι το 2030. Τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Τίποτα δεν θα είναι όπως το ξέρουμε. Η δεκαετής κρίση πρέπει να πάει στη λήθη. Οι νοοτροπίες

του παρελθόντος, που ακόμα συντηρούνται για λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης και κομματικού οφέλους, δεν έχουν καμία θέση στην Ελλάδα που γυρίζει σελίδα. Δείτε τι γίνεται με την πανδημία. Πόσοι αρνητές του κορωνοϊού και των εμβολίων ασθένησαν και πόσοι τυχεροί που επιβίωσαν καλούν αυτούς που «αντιστέκονται» ανοήτως, να σπεύσουν να εμβολιαστούν… χθες. Το εντυπωσιακό στη ΔΕΗ, όπως και στην περίπτωση του ΔΕΔΔΗΕ, που ξένο fund έδωσε 2,1 δισ. ευρώ, είναι ότι οι ξένοι επενδυτές δεν βλέπουν πια μία οικονομία που τελεί υπό χρεοκοπία. Επενδύουν όχι για να βγουν αύριο. Επενδύουν για να γυρίσουν τα λεφτά τους δύο και τρεις φορές, κι αυτό δεν θα γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Θα πάρει χρόνο. Η κυβέρνηση πείθει για το σχέδιό της τους ξένους επενδυτές κι αυτοί ακούν, αντιλαμβάνονται, κάνουν τα σχέδιά τους και τοποθετούνται. Ευνοούν οι ιστορικής σημασίας συμμαχίες πια, με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Μία δύσκολη γειτονιά, ένα σταυροδρόμι του κόσμου που συνδέει τον Δυτικό πολιτισμό

με τις παραδοσιακές και υγιείς δυνάμεις της Ασίας και της Βορείου Αφρικής, ένας έντιμος συνομιλητής στην περιοχή των τρελών, μπορεί να αποτελέσει την ευκαιρία και το Ελντοράντο τους. Αυτή είναι σήμερα η θέση της χώρας. Τούτο το μήνυμα θα πρέπει να περάσει και στην κοινωνία. Η διάχυση της προόδου και της ανάπτυξης θα πρέπει να μεταλαμπαδευτεί στον απλό κόσμο και τα λαϊκά στρώματα, στην οικογένεια. Στον μικρό επιχειρηματία που βλέπει το τραπεζικό σύστημα κλειστό. Δεν μπορεί, λέει, να αναπτύξει την επιχείρησή του, διότι στα χρόνια της κρίσης βρέθηκε να χρωστάει στην Εφορία. Και οι τράπεζες, που σκανάρουν την περιουσιακή του κατάσταση πριν εγκρίνουν το δάνειό του, τον «κόβουν». Ο πρωθυπουργός μιλάει για ανάπτυξη που θα διαχυθεί σε όλους. Ήρθε η ώρα να γίνει πράξη. Και η ΔΕΗ αποτελεί το παράδειγμα. Από 1 δισ. ευρώ ζημίες το 2018 και τη χρηματιστηριακή απαξίωση του 1,16 ευρώ, στα EBITDA του 1 δισ. ευρώ και τη χρηματιστηριακή απογείωση των 10 plus ευρώ. Διαφορετικά, θα πρόκειται για δύο μέτρα και δύο σταθμά…

Ενέργεια που µας πάει

µπροστά

δύναµη, εξέλιξη, ασφάλεια, πρωτοπορία Η ΔΕΠΑ Εµπορίας ηγείται και πρωτοπορεί στην ελληνική αγορά ενέργειας. Προσφέρει ολοκληρωµένες λύσεις για κάθε κατηγορία πελατών, στις πιο ανταγωνιστικές τιµές και εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, έχοντας επιτύχει τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών εφοδιασµού της. Με το βλέµµα στο µέλλον, η ΔΕΠΑ Εµπορίας πραγµατοποιεί επενδύσεις, που δηµιουργούν προστιθέµενη αξία στην οικονοµία και νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας, ενώ συµµετέχει σε στρατηγικής σηµασίας διεθνή έργα, που µετατρέπουν την Ελλάδα σε περιφερειακό ενεργειακό κόµβο. Με τον δυναµισµό του ηγέτη, η ΔΕΠΑ Εµπορίας επεκτείνει τη δραστηριότητά της, στηρίζοντας σταθερά τις νέες τεχνολογίες και ανοίγοντας διαρκώς νέους δρόµους για την ενέργεια και την ανάπτυξη.

άρθρο

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 BUSINESS ENERGY I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Ποιοι πήραν τη ρεβάνς της ενεργειακής κρίσης

Της Μανταλένας Πίου

άθε κρίση έχει τους κερδισμένους και τους χαμένους. Εξαίρεση δεν αποτελεί η ενεργειακή κρίση. Κάθε άλλο μάλιστα, αρκεί να εξετάσει κανείς με προσοχή τα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών ενέργειας, κυρίως φυσικού αερίου και παραγωγής ηλεκτρισμού. Ετσι, μπορεί οι κυβερνήσεις -που πρώτα απ’ όλα «τρέμουν» το πολιτικό κόστος- να λαμβάνουν μέτρα για να μετριάσουν την επιβάρυνση των καταναλωτών από τους φουσκωμένους λογαριασμούς, όμως αρκετοί ενεργειακοί κλάδοι, με εξαίρεση ίσως τους προμηθευτές ηλεκτρισμού, ειδικά τους μη καθετοποιημένους, πήραν και με το παραπάνω τη ρεβάνς από το προβληματικό 2020. Σύμφωνα με την ανάλυση της Global Witness, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, οι Ευρωπαίοι διαχειριστές των δικτύων μεταφοράς αερίου και οι μητρικές τους εταιρείες πραγματοποίησαν κέρδη 4 δισεκατομμυρίων ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2021, μία περίοδο κατά την οποία οι τιμές του αερίου είχαν αρχίσει να ανεβαίνουν και να ακριβαίνουν αισθητά, χωρίς ακόμα τότε να έχουν εκτοξευτεί στα πρόσφατα πρωτοφανή ρεκόρ. Η ανάλυση έδειξε ότι 26 εταιρείες-μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου (ENTSO-G) είδαν τα κέρδη τους να αυξάνονται το πρώτο εξάμηνο του 2021, όταν η ενεργειακή κρίση άρχισε να πλήττει την Ευρώπη. Μέλος του ENTSO-G είναι και ο εγχώριος ΔΕΣΦΑ, καθώς και οι δύο από τους βασικούς μέτοχους του, η ιταλική Smam, και η βελγική Fluxys, που έχουν συμπεριληφθεί στην ανάλυση της Global Witness, καθώς είχαν ανακοινώσει αποτελέσματα πρώτου εξαμήνου 2021, όταν εκπονείτο η έκθεση. Μπορεί για τους Ευρωπαίους Διαχειριστές η χρέωση δικτύου να είναι ρυθμιζόμενη και να μην επηρεάζεται από την άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου, τα συνολικά τους έσοδα επηρεάζονται όμως από τις ποσότητες αερίου που διακινούνται, οι οποίες βαίνουν αυξανόμενες όσο αυξάνεται η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο, όπως συμβαίνει στη χώρα μας, όπου εκτοπίζεται ο λιγνίτης. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα κέρδη θα συνεχιστούν το δεύτερο εξάμηνο και ότι δεν αφορούν μόνον τις εταιρείες διαχείρισης, αλλά και τις εταιρείες πετρελαίου, αερίου και παραγωγής ηλεκτρισμού. Ειδικά για τις τελευταίες η κερδοφορία είναι πιο εμφανής όταν παρέχουν διακριτά οικονομικά στοιχεία για την παραγωγή και την προμήθεια ή είναι μόνον παραγωγοί.

Ενδεικτικά αξίζει να σημειωθούν οι επιδόσεις τρίτου τριμήνου 2021, Ιούλιος - Σεπτέμβριος, της γερμανικής εταιρείας φυσικού αερίου και πετρελαίου Wintershall Dea, η οποία πραγματοποίησε κέρδη 243 εκατομμυρίων ευρώ στο εν λόγω χρονικό διάστημα, αυξημένα κατά 245% από το 2020. Βέβαια, η σύγκριση με το 2020, τη χρονιά των lockdowns, είναι παραπλανητική, καθώς πέρυσι οι τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου είχαν πέσει σε χαμηλά όλων των εποχών, καταφέροντας ένα πολύ γερό πλήγμα στους παραγωγούς. Για αρκετές από τις εταιρείες του κλάδου, πάντως, η φετινή ανάκαμψη έχει φέρει τα μεγέθη τους πάνω από τα επίπεδα του 2019. Από τους πιο κερδισμένους της περυσινής χρονιάς ήταν οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς σχεδόν κανείς δεν μείωσε τις τιμές λιανικής σε ποσοστό ανάλογο με την πτώση τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, πράγμα ιδιαίτερα εμφανές στην ελληνική αγορά. Φέτος, που τα πράγματα αντιστράφηκαν, συγκαταλέγονται στην κατηγορία των δραστηριοτήτων με τις μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς αγοράζουν ακριβά στη χονδρική. Βέβαια, για κάθε εταιρεία το τελικό αποτέλεσμα είναι συνάρτηση της πολιτικής προμηθειών που η ίδια έχει και της εμπορικής της πολιτικής κ.λπ. Tα φετινά έκτακτα και υψηλά κέρδη, τα αποκαλούμενα windfall profits, ορισμένων ενεργειακών εταιρειών κυρίως παραγωγών ηλεκτρισμού και traders, έχουν γίνει αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού, ειδικά μετά την απόφαση της Ισπανίας να επιβάλει έκτακτο φόρο για τα windfall profits, κάτι που συζητούν και άλλες κυβερνήσεις. Το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας, για να μειώσει κάπως το κόστος για τους καταναλωτές, επέλεξε την πολιτική της επιδότησης των λογαριασμών. Τα κονδύλια για τη χρηματοδότηση των επιδομάτων θα προέλθουν από τα windfall έσοδα των δικαιωμάτων ρύπων και του ΔΑΠΕΕΠ, του Διαχειριστή των ΑΠΕ, καθώς το δίμηνο Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου η μέση τιμή χονδρικής ηλεκτρισμού ξεπέρασε τη μέσο κόστος αποζημίωσης των μονάδων ΑΠΕ. Οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού μπορεί πια να μη σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, αλλά τα νέα επίπεδα ισορροπίας, όπως όλα δείχνουν, θα είναι κατά πολύ υψηλότερα από αυτά που είχαμε γνωρίσει ως το 2019, με ό,τι αυτό σημαίνει για τους καταναλωτές, οι οποίοι θα πρέπει σταδιακά να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα που επιβάλλει η πράσινη μετάβαση.

CAT ΠΟΙΟΤΗΤΑ ® CAT ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΞΙΑ ®

Τα Νέα μοντέλα Cat GC είναι σχεδιασμένα για εφαρμογές Εφεδρικής Λειτουργίας και έχουν κατασκευαστεί ώστε να παρέχουν μια ισχυρή και αξιόπιστη λύση για οικιακή ή επαγγελματική χρήση, για πελάτες που αναζητούν προσιτή ενέργεια.

8 αρθρο

BUSINESS BUSINESS ENERGY ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Άλλο τα highlands και άλλο τα… eco islands

Του Γιάννη Κανουπάκη

ελικά, οι μεγάλοι στόχοι, όπως π.χ. η αναζήτηση από τους αστροφυσικούς κατοικήσιμων πλανητών εκτός του ηλιακού μας συστήματος, είναι πιο «καθαρή» διαδικασία σε σχέση με την εξεύρεση λύσεων στα οικονομικά μιας χώρας, παρά το γεγονός ότι manual υπάρχει, δεν χρειάζονται μάγοι, απλά βούληση… Σε κρίσιμες περιόδους, στη νεότερη ελληνική Ιστορία, κάποιοι υπουργοί Οικονομικών έγραψαν ιστορία με τομές και τολμηρές αποφάσεις, που επέφεραν αρκετές φορές την αναγκαία ισορροπία στην κοινωνία -μια κοινωνία δύσκολη, η οποία αρέσκεται συχνά στο να επαναστατεί για το έλασσον και να επαναπαύεται για το μείζον-, έδιναν δε το παράδειγμα όσον αφορά τη στάση ζωής τους, η οποία ήταν μετρημένη και ανάλογη των θυσιών που επέβαλλαν στο κοινό να κάνει. Οι εποχές, ασφαλώς, έχουν αλλάξει και ο εθισμός της κεντρικής εξουσίας (γενικώς ειπείν, με την έννοια του «συστήματος») στην ευδαιμονία δεν θεραπεύεται εύκολα, το καλό παράδειγμα εξέλιπε, ενώ για τις ευρείες μάζες έχει γίνει αντιληπτό πως και αυτή η «ψευδαίσθηση» έχει τελειώσει προ πολλού. Το ζητούμενο είναι πώς γίνεται να εξασφαλισθούν βραχυπρόθεσμα -καθόσον μακροπρόθεσμα τα… χρωστάμε όλα στα διεθνή θησαυροφυλάκια- μικρές, έστω, περίοδοι ισονομίας, ηρεμίας και ανακούφισης από τα δυσβάσταχτα βάρη που πέφτουν στις πλάτες των γνωστών υποζυγίων. Και στην πορεία… βλέπουμε, αφού και όλο το διεθνές περιβάλλον είναι ρευστό. Στην παρούσα συγκυρία, ειδικότερα, έχει μεγάλη σημασία να προστατευθούν τα νοικοκυριά από το τσουνάμι της ακρίβειας σε όλα τα επίπεδα, και μάλιστα εγκαίρως, διότι αν δεν υπάρξει ανάχωμα ασφαλείας ο χειμώνας θα εξελιχθεί σε «μητέρα των καταιγίδων», με το ενεργειακό να εντείνεται και την πανδημία να χορεύει στους δικούς της ρυθμούς, σχεδόν ανεξέλεγκτη. To «weather forecast» του Scope Ratings μας πληροφορεί ότι το κόστος της κλιματικής κρίσης στην Ευρώπη έχει ανέλθει σωρευτικά στα 446 δισ. ευρώ καθ’ όλη τη μακρά περίοδο 1980 - 2019. Και, βεβαίως, θα συνεχίσει να αυξάνεται, όπως λένε οι αναλυτές του οίκου αξιολόγησης, με παράλληλη ενίσχυση του πλήγματος στην ανάπτυξη αλλά και στην πιστοληπτική ικανότητα, ακόμη δε ισχυρότερο θα προκύψει για χώρες σαν την Ελλάδα. Επί του προκειμένου, λοιπόν, πολύ μικρή αξία θα έχουν οι εγχώριες γενικόλογες προθέσεις για την επίτευξη των φιλόδοξων «πράσινων» στόχων με option το 2025 ή το 2030 κ.λπ., ομοίως και τα eco islands (sic!). Αυτή τη στιγμή η αγορά κλονίζεται συθέμελα από κάθε άποψη και οι πολίτες/καταναλωτές περιμένουν με αγωνία να δουν πόσο καταστροφική θα είναι π.χ. η μπόρα των λογαριασμών του ρεύματος στην εκκαθάριση, παρά τις κυβερνητικές επιδοτήσεις και τις συναφείς διαβεβαιώσεις πως όλα βαίνουν καλώς. Όλα δείχνουν ότι το «Καλά Χριστούγεννα» θα φαντάζει τουλάχιστον σουρε-

αλιστικό για πολλούς συμπατριώτες μας. Ποια είναι μερικά από τα κρίσιμα ντόπια και παγκόσμια facts, με τα οποία πορευόμαστε σε αυτή τη φάση: - Ο ΟΠΕΚ αποφάσισε στις αρχές Νοεμβρίου να διατηρήσει αμετάβλητο τον σχεδιασμό του για ήπια και σταδιακή αύξηση της παραγωγής του -έναν σχεδιασμό που προβλέπει ότι από τον Δεκέμβριο θα ρίξει στην αγορά επιπλέον 400.000 βαρέλια πετρελαίου-, αποκρούοντας την αμερικανική πίεση για αποδέσμευση μεγαλύτερων ποσοτήτων αργού προκειμένου να «φρενάρουν» οι τιμές της ενέργειας. - Σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF), λόγω των στρεβλώσεων που έχουν δημιουργηθεί από τις αγορές της ΕΚΤ -εξαιτίας της πανδημίας- η Ελλάδα κινδυνεύει με αποσταθεροποίηση της δημοσιοοικονομικής πολιτικής με πιθανή εκτόξευση των αποδόσεων των ομολόγων (οι επενδυτές το είχαν καταλάβει, αφού τα ελληνικά spreads διευρύνθηκαν σημαντικά). - Ο Γιάννης Στουρνάρας, ωστόσο, προβλέπει ότι το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί φέτος έως και πάνω από 7,2%, ότι το 2022 θα ενισχυθεί 5% και σε βάθος δεκαετίας θα παρουσιάσει κατά μέσο όρο αύξηση άνω του 3%. Όσο για τις πληθωριστικές πιέσεις, τις χαρακτηρίζει προσωρινές και εκτιμά ότι από το 2022 θα αρχίσει η εκτόνωσή τους, ενώ ορίζει ως βασικές συνιστώσες ενίσχυσης του ΑΕΠ την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις. - Στο μεταξύ, νέο αρνητικό ρεκόρ, 38,77 δισ. ευρώ, καταγράφηκε για το χρέος που έχει συσσωρευτεί στο ΚΕΑΟ από μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών. Συνολικά, η έκθεση γ’ τριμήνου του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών δείχνει ότι οι οφειλέτες ανέρχονται σε 2.093.286. Τα στοιχεία αναδεικνύουν αύξηση κατά 771.791.051 ευρώ του πλήθους των οφειλών μέσα σε ένα τρίμηνο. Σε κάθε περίπτωση, βαρύ είναι το τίμημα στο κλείσιμο του έτους για όλους τους φορολογούμενους, καθώς, πέρα από το «τσουνάμι» ανατιμήσεων με το οποίο ήδη βρίσκονται αντιμέτωποι, κλήθηκαν να πληρώσουν πάνω από 4 δισ. ευρώ σε φόρους, εκ των οποίων περίπου 1 δισ. ευρώ θα προέλθει από την πληρωμή των νέων τελών κυκλοφορίας για το 2022. Έτσι, την ώρα που κάποιοι βλέπουν τον ήλιο και τον άνεμο να υπόσχονται αειφορία και βιώσιμη ανάπτυξη στην ακριτική Χάλκη των 500 κατοίκων (μπορεί να είναι και λιγότεροι) και την Αστροπαλιά των 1.400, δεκάδες χιλιάδες μικροαστοί, μεσοαστοί, ενδεχομένως και μεγαλοαστοί (παλιοί αριστοκράτες, δηλαδή, που έπαιξαν κι έχασαν) θα πάρουν μάλλον την άγουσα για τα highlands της ηπειρωτικής χώρας, μπας και βρουν καταφύγιο στα χωριά, αφού στην πόλη δεν θα μπορούν πια να αντέξουν οικονομικά…

επενδυσεισ

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Υδατοδρόμια

Ξεκλειδώνουν επενδύσεις εκατομμυρίων Της Αγγελικής Μαρίνου

o νήμα της αδειοδότησης θα κόψουν εντός του 2022 αρκετά υδατοδρόμια σε όλη τη χώρα, τα οποία θα ενισχύουν το εθνικό δίκτυο εν όψει της τουριστικής σεζόν του 2022, «ξεκλειδώνοντας» επενδύσεις οι οποίες βρίσκονται σε στάση αναμονής εδώ και πολλά χρόνια. Σύμφωνα με τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή πρόσφατα, θεσπίζεται η δυνατότητα χορήγησης προσωρινής άδειας λειτουργίας αεροδρομίου σε υδάτινη επιφάνεια, για την πρώτη εφαρμογή του ανωτέρω νόμου και για χρονικό διάστημα τριών ετών από την έναρξη ισχύος της προτεινόμενης ρύθμισης, με σκοπό την εξυπηρέτηση προσωρινά, το πολύ για ένα έτος, τακτικών επιβατικών πτήσεων υδροπλάνων. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει δημιουργική ετοιμότητα στις εταιρείες υδροπλάνων, που θέλουν να κερδίσουν το στοίχημα της φετινής τουριστικής σεζόν, ξεκινώντας από την άνοιξη του 2022 τα πρώτα δρομολόγια σε Αιγαίο και Ιόνιο. Μία από τις εταιρείες που φιλοδοξεί να «πρωταγωνιστήσει» στην αναπτυσσόμενη αγορά μεταφορών με υδροπλάνο, η Hellenic Seaplanes, είναι έτοιμη για τα πρώτα της δρομολόγια από Άλιμο, για Τήνο και Πάτμο. «Η φιλοδοξία μας να ενώσουμε την Ελλάδα με υδροπλάνα αρχίζει και παίρνει “σάρκα και οστά”. Με γνώμονα ότι τα 6.000 νησιά μας αποτελούν κύριο μορφολογικό χαρακτηριστικό του ελληνικού χώρου αλλά και ότι κανένα ελληνικό ηπειρωτικό μέρος δεν απέχει από τη θάλασσα παραπάνω από 137 χιλιόμετρα, η Hellenic Seaplanes οδηγείται στο να φτιάξει ένα πλάνο κατασκευής υδατοδρομίων σε προορισμούς που χρειάζονται ενίσχυση στο διαθέσιμο μεταφορικό δίκτυό τους ή σε περιοχές που έχουν περιορισμένες μεταφορικές επιλογές» τονίζει στο «Β.Ε.» ο πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Νικόλας Χαραλάμπους.

Γρήγορο και ευέλικτο Το υδροπλάνο αποτελεί το μέσο που προσφέρει αμεσότητα στη μεταφορά, ταχύτητα, ασφάλεια, προσιτές οικονομικά πτήσεις και συμβάλλει στην άρση της απομόνωσης μικρών αλλά και μεγαλύτερων νησιών, όπου δεν είναι δυνατή η κατασκευή αεροδρομίων, ενώ η μεταξύ τους ακτοπλοϊκή σύνδεση είναι δυσχερής, ειδικά κατά τη χειμερινή περίοδο. Αυτά τα γνωρίσματα κάνουν το υδροπλάνο ανταγωνιστικό μέσο. Σε αντίθεση με το αεροπλάνο, το υδροπλάνο δεν πετάει πολλά μέτρα πάνω από τη θάλασσα, είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον, μπορεί να προσγειωθεί σε πολλές περιπτώσεις και στο έδαφος, ενώ τροποποιείται πολύ εύκολα και γρήγορα εξυπηρετώντας ανάγκες

cargo, αεροδιακομιδής ασθενών, πυρόσβεσης κ.λπ. «Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι το υδροπλάνο θα αποτελέσει για την ελληνική αγορά ένα συμπληρωματικό μέσο των αεροπλάνων και των πλοίων, καθώς η χωρητικότητά του δεν υπερβαίνει τα 19 άτομα έναντι των δύο προαναφερθέντων μέσων μεταφοράς που μπορούν να εξυπηρετήσουν πολλαπλάσιο αριθμό επιβατών υδροπλάνου» τονίζει ο κ. Χαραλάμπους. «Ήδη η Hellenic Seaplanes έχει πραγματοποιήσει διερευνητικές επαφές με αεροπορικές εταιρείες ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινό εισιτήριο με το οποίο θα μπορούσε ένας επιβάτης να ξεκινήσει το ταξίδι του από αεροδρόμιο και να καταλήξει σε ένα υδατοδρόμιο, αποδεικνύοντας έτσι ότι το υδροπλάνο μπορεί να εξελιχθεί σε μια ποιοτική συμπληρωματική προσθήκη, ένα “χρηστικό εργαλείο” που θα συνεισφέρει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών και στην πραγματική διασύνδεση της νησιωτικής με την ηπειρωτική Ελλάδα».

Προσιτό κόστος - Ανταγωνιστικά οφέλη Στο πτητικό πλάνο των υδροπλάνων περιλαμβάνονται τόσο οργανωμένες πτήσεις όσο και ναυλωμένες, όπως επίσης και πτήσεις περιηγητικές-τουριστικές πάνω από σημαντικά αξιοθέατα, αεροδιακομιδής ασθενών και μεταφοράς εμπορευμάτων. Όπως εξηγεί ο κ. Χαραλάμπους «το κόστος για τις charter πτήσεις δεν θα ξεπερνά το κόστος της αντίστοιχης υπηρεσίας αερομεταφοράς επιβατών με ελικόπτερο, ενώ όσον αφορά τις προγραμματισμένες πτήσεις με υδροπλάνα (9 έως 19 επιβατών), ενδεικτικά ένα ταξίδι με απόσταση 170 χλμ, θα καλύπτεται σε 34’ με κόστος περίπου 85 ευρώ. Όπως καταλαβαίνετε το κόστος θα κυμαίνεται αναλόγως των χρονικών αποστάσεων που καλύπτουν τα υδροπλάνα, όπως επίσης και της ζήτησης που έχει το εκάστοτε δρομολόγιο. Παρά ταύτα η Hellenic Seaplanes οργανώνει το πλάνο της κατά κύριο λόγο με γνώμονα πτήσεις που δεν θα ξεπερνούν τα 45’ και κατά συνέπεια το κόστος θα έχει εκ των πραγμάτων ταβάνι γύρω στα 90 ευρώ».

οικονομια

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Έρχεται διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού το 2022 Της αγγελικησ μαρινου

ε δύο δόσεις θα δοθεί η αύξηση του κατώτατου μισθού σε περίπου 700.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που αμείβονται με 650 ευρώ για πλήρη απασχόληση ή εργάζονται με συμβάσεις μερικής απασχόλησης και απολαβές οι οποίες, όμως, εξαρτώνται από το ύψος του κατώτατου. Η πρώτη νομοθετημένη αύξηση κατά 2% θα ισχύσει από 1ης Ιανουαρίου 2022 και θα «οδηγήσει» τον κατώτατο μισθό στα 663 ευρώ τον μήνα (αύξηση 13 ευρώ), ενώ η δεύτερη θα εφαρμοστεί από το καλοκαίρι (Ιούλιος 2022) και θα είναι αισθητά μεγαλύτερη (ειδικά αν συμπέσει με την προεκλογική

περίοδο). Ωστόσο θα υπάρξει και μία δεύτερη αύξηση μέσα στο επόμενο έτος, όπως επιβεβαίωσε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κύμα ακρίβειας που πλήττει τα νοικοκυριά και ειδικά τα πιο ευάλωτα. Το ποσοστό της νέας αύξησης θα εξαρτηθεί από τους ρυθμούς που θα «τρέξει» η οικονομία, καθώς οι αναθεωρημένες προβλέψεις για ανάπτυξη 5,9% (και οι ακόμη υψηλότερες εκτιμήσεις των ξένων οίκων) δημιουργούν προσδοκίες για αντίστοιχου μεγέθους βελτίωση των μισθολογικών απολαβών στον ιδιωτικό τομέα. Μια αύξηση των κατώτατων απολαβών κατά 5% θα έφτανε τον μισθό στα 696 ευρώ, πολύ κοντά στην προεκλογική

δέσμευση της Ν.Δ. που έκανε λόγο για αύξηση του κατώτατου μισθού στα 703 ευρώ μέσα στην τριετία. Με άλλα λόγια, ο δημοσιονομικός χώρος που δημιουργείται από την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και θα επιστρέψει ως κοινωνικό μέρισμα στους πολίτες που έχουν περισσότερη ανάγκη, θα οδηγήσει -μεταξύ άλλων- στην περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού.

Μέσο ανάσχεσης της ακρίβειας Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης θεωρεί πως η αύξηση αποδοχών των χαμηλόμισθων είναι και για ακόμη έναν λόγο επιβεβλημένη: λόγω του κύματος ακρίβειας που πλήττει την αγορά.

οικονομια 11

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ο πληθωρισμός δείχνει τα «δόντια» του τις τελευταίες εβδομάδες και οι πολίτες έχουν αρχίσει ήδη να «αισθάνονται» τις επιπτώσεις του, βλέποντας μία σειρά από βασικά καταναλωτικά προϊόντα, όπως είναι το γάλα, το ψωμί, το κρέας και γενικά τα τρόφιμα, να ακολουθούν πορεία ανατιμήσεων. Επιπλέον ηλεκτρικό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης και βενζίνη κάνουν, επίσης, υψηλές «πτήσεις» και ο φόβος όλων είναι τι θα συμβεί τον χειμώνα και ειδικά στην περίπτωση που αυτός είναι βαρύς. Δεν αποκλείεται στην κορύφωση του κύματος ακρίβειας να υπάρξουν πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση για την ενίσχυση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων, όπως είναι οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν μισθό της τάξης των 650 ευρώ (μεικτά). Αυτοί είναι εκείνοι που θα λάβουν το «μέρισμα ανάπτυξης», όπως δεσμεύτηκε ο πρωθυπουργός.

Το χρονοδιάγραμμα της αναπροσαρμογής

2022. Σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος, αρχικά θα τοποθετηθούν οι κοινωνικοί εταίροι, τα επιστημονικά ινστιτούτα και η Τράπεζα της Ελλάδος και στη συνέχεια θα παραδοθεί το πόρισμα στον υπουργό Εργασίας, ο οποίος στα μέσα Ιουλίου 2022 θα εισηγηθεί στο υπουργικό συμβούλιο τον νέο κατώτατο μισθό. Αναλυτικά, το χρονοδιάγραμμα των διαδικασιών για τον επανακαθορισμό του κατώτατου μισθού έχει τα ακόλουθα 6 βήματα: - Η αποστολή έγγραφης πρόσκλησης από την Επιτροπή Συντονισμού της διαβούλευσης λαμβάνει χώρα εντός του τελευταίου δεκαημέρου του μηνός Μαρτίου 2021. - Η σύνταξη και η υποβολή της έκθεσης λαμβάνουν χώρα το αργότερο έως την 30ή Απριλίου 2021. - Η διαβίβαση του υπομνήματος και της τεκμηρίωσης κάθε διαβουλευομένου από την Επιτροπή Συντονισμού της διαβούλευσης προς

Η νέα διαβούλευση για τον κατώτατο μισθό θα αρχίσει το πρώτο τρίμηνο του

τους λοιπούς εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, με πρόσκληση για προφορική διαβούλευση, λαμβάνει χώρα το αργότερο έως την 15η Μαΐου 2021. - Η διαβίβαση όλων των υπομνημάτων και της τεκμηρίωσης των διαβουλευομένων, καθώς και της έκθεσης των εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) προς σύνταξη Σχεδίου Πορίσματος Διαβούλευσης λαμβάνει χώρα το αργότερο έως την 31η Μαΐου 2021. - Το Σχέδιο του Πορίσματος Διαβούλευσης ολοκληρώνεται το αργότερο έως την 30ή Ιουνίου 2021. - Η εισήγηση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού υπαλλήλων και του κατώτατου ημερομισθίου των εργατοτεχνιτών λαμβάνει χώρα εντός του τελευταίου δεκαπενθημέρου του μηνός Ιουλίου 2021. Η ημερομηνία εφαρμογής του νέου μισθού τοποθετείται στο δεύτερο εξάμηνο του 2022 και όλα δείχνουν ότι θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές εξελίξεις, καθώς και από την πορεία της οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους.

Την Πρωτοχρονιά η πρώτη αύξηση Από 1ης Ιανουαρίου 2022 θα ισχύσει η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 2%, ώστε να φτάσει από τα 650 ευρώ που είναι σήμερα, στα 663 ευρώ τον μήνα. Από 1-1-2022 ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 663 ευρώ τον μήνα, ενώ με τις τριετίες φθάνει έως και 198,9 ευρώ υψηλότερα. Το κατώτατο ημερομίσθιο από 1-1-2022 διαμορφώνεται σε 29,62 ευρώ. - Ο νέος κατώτατος μισθός για τον εργαζόμενο του ιδιωτικού τομέα με 0 έως 3 χρόνια προϋπηρεσία διαμορφώνεται στα 663 ευρώ και με το επίδομα γάμου στα 729.30 ευρώ. - Για τον μισθωτό με προϋπηρεσία από 3 έως 6 χρόνια δια-

μορφώνεται σε 729,30 ευρώ και με το επίδομα γάμου στα 795,60. - Για τον μισθωτό με προϋπηρεσία από 6 έως 9 χρόνια διαμορφώνεται σε 795,60 ευρώ και με το επίδομα γάμου στα 861.60 ευρώ. - Για τον μισθωτό με προϋπηρεσία άνω των 9 ετών διαμορφώνεται στα 861,90 ευρώ και με το επίδομα γάμου στα 928.20 ευρώ. Επίσης, η αύξηση του κατώτατου μισθού θα συμπαρασύρει τα επιδόματα του ΟΑΕΔ, με σημαντικότερο το επίδομα ανεργίας που θα αυξηθεί κατά 9 ευρώ.

12 θεμα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Χάλκη: Το πρώτο πράσινο - έξυπνο νησί ■ Ο Όμιλος Συγγελίδη και η Citroen συμβάλλουν ενεργά στην πιο σημαντική ημέρα στη νεότερη ιστορία της

Τoυ K.A. φραγκουλη

ο νησί της Χάλκης είναι το πρώτο Gr-eco Island που έχει τον ρόλο του «πρότυπου» για την αειφόρο ανάπτυξη, την τεχνολογική πρόοδο και την ευημερία των κατοίκων, καθώς αποτελεί πλέον την πρώτη κλίμακα εφαρμογών για λύσεις που θα μας οδηγήσουν στο μέλλον. Η Χάλκη θα αποτελέσει το πρώτο ενεργειακά απολιγνιτοποιημένο νησί και θα καλύπτει το σύνολο των μεταφορικών της αναγκών χρησιμοποιώντας την ηλεκτρική βιώσιμη μετακίνηση. Εμβαθύνοντας στην ελληνογαλλική φιλία και τις άριστες διακρατικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η γαλλική πρεσβεία έχει ενεργό ρόλο στο εγχείρημα της Χάλκης. Υψηλής σημασίας είναι η παρουσία της σε ρόλο θεματοφύλακα για την υλοποίηση του πρωτοποριακού αυτού εγχειρήματος, κα-

θώς έτσι επισφραγίζεται η στενή συνεργασία των δύο χωρών. Το νησί της Χάλκης μπαίνει στην εποχή της αειφορίας και μετατρέπεται σε πρότυπο «πράσινης» οικονομίας, καινοτομίας και αειφόρου κινητικότητας μέσα από τη συνεργασία ελληνικών και γαλλικών επιχειρήσεων. Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο project είναι οι: Ομιλος Συγγελίδη και CitroEn, ALD Automotive, Akuo Energy Greece, Omexom/Vinci Energies, καθώς επίσης και οι Παπαστράτος, ΔΕΗ, Vodafone. Η ηλεκτροκίνηση, με την παράλληλη δημιουργία σταθμών φόρτισης τροφοδοτούμενων με ενέργεια που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση του κλιματικού αποτυπώματος των μεταφορών και γενικότερα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Ο Όμιλος Συγγελίδη και η Citroen, στο

νησί της Χάλκης, προχώρησαν στον εξηλεκτρισμό του στόλου οχημάτων των δημόσιων φορέων, δωρίζοντας νέα ηλεκτρικά οχήματα μηδενικού αποτυπώματος προς αντικατάσταση των παλαιών ρυπογόνων οχημάτων, καλύπτοντας πλήρως τις ανάγκες τους. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης και το γεγονός πως ο Όμιλος Συγγελίδη και η Citroen έχουν δεσμευθεί να προσφέρουν τη δυνατότητα στους κατοίκους και στις επιχειρήσεις της Χάλκης να αγοράσουν ηλεκτρικά οχήματα σε ειδικές τιμές. Η μετάβαση στην πράσινη και έξυπνη κινητικότητα θα υποστηριχθεί επιπρόσθετα με φορολογικά και οικονομικά κίνητρα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Tα πρώτα οχήματα της Citroen που προσφέρει ως δωρεά ο Όμιλος Συγγελίδη για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου, της Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος, είναι ηλεκτρικά επιβατικά και επαγγελματικά οχήματα και συγκεκριμένα τα μοντέλα: ΑΜΙ, e-C4

θεμα 13

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

C-Cross, e-SpaceTourer και e-Jumpy, ικανοποιώντας τις ανάγκες των αντίστοιχων φορέων. Με αυτή τη δωρεά το τρέχον σύστημα μεταφορών του Δήμου εκσυγχρονίζεται και ενσωματώνει πλέον έναν νέο τεχνολογικό και πράσινο τρόπο μετακίνησης, στην υπηρεσία της άνεσης και της ευελιξίας στη χρήση: τη μετακίνηση σε «e-Comfort class». Παράλληλα, τα Σώματα Ασφαλείας στη Χάλκη πλέον έχουν στη διάθεσή τους μεταφορικά μέσα για την κάλυψη των αναγκών τους. Μάλιστα, είναι αμιγώς ηλεκτρικά, έξυπνα και εξαιρετικά ευέλικτα. Πρόκειται για τα νέα ΑΜΙ -την επαναστατική λύση της Citroen για τη βιώσιμη αστική μετακίνηση-, που παραδόθηκαν στην Αστυνομία και στο Λιμενικό Σώμα σε παγκόσμια πρώτη αποκλειστικότητα! Στη Χάλκη βρίσκονται τα μοναδικά Citroen AMI στον κόσμο, που φέρουν τον απαραίτητο εξοπλισμό όπως ορίζεται από τα Σώματα Ασφαλείας. Με τη χρήση οικονομικής, πράσινης ενέργειας για τις μετακινήσεις και τις ευρύτερες δραστηριότητες του νησιού, η Χάλκη αναδεικνύεται σε διεθνές πρότυπο, που θα επιτελέσει ρόλο «οδηγού» για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση, στη βιώσιμη μετακίνηση και την πλήρη απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών. Αυτή θα είναι η παντοτινή παρακαταθήκη της διάθεσης που δείχνουν ο Όμιλος Συγγελίδη και η Citroen απέναντι στην εξέλιξη, συμβάλλοντας στην πρόοδο της Ελλάδας σε κάθε τομέα και ιδιαίτερα σε αυτόν της μετατροπής σε χώρα «πρότυπο».

«Είμαστε πραγματικά χαρούμενοι που συμμετέχουμε σε αυτό το εξαιρετικό έργο στο νησί της Χάλκης. Αυτή η συνεργασία είναι απόλυτα σύμφωνη με το πνεύμα της Citroen, μίας μάρκας που τολμά και καινοτομεί, που συνδέεται στενά με τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή και την κινητικότητά τους. Δεσμευόμαστε να κάνουμε την ηλεκτροκίνηση προσβάσιμη σε όλους και πιστεύουμε ότι αυτό αποτελεί πηγή προόδου στην κοινωνία. Είμαστε πολύ υπερήφανοι που συμβάλλουμε στη μετατροπή της Χάλκης σε ένα νησί πράσινο, έξυπνο και βιώσιμο». Vincent Cobee, Διευθύνων Σύμβουλος Citroen

«Στη Citroen και στον Όμιλο Συγγελίδη είμαστε εξαιρετικά υπερήφανοι που συμμετέχουμε σε αυτό το τόσο σημαντικό έργο το οποίο λαμβάνει χώρα στο νησί της Χάλκης. Υποστηρίζοντας την πρόοδο της κοινωνίας, η Citroen προσφέρει έναν στόλο νέων ηλεκτρικών οχημάτων που αντικαθιστούν τα οχήματα με συμβατικούς κινητήρες που χρησιμοποιούνταν από τους φορείς του νησιού. Ο στόλος των νέων ηλεκτρικών αυτοκινήτων εξυπηρετεί όλες τις ανάγκες του Δήμου, του Λιμενικού, της Αστυνομίας και της ενεργειακής κοινότητας της Χάλκης. Επιπλέον, μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης έξυπνης και κλιματικά ουδέτερης κινητικότητας θα παρέχουμε στους κατοίκους και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο νησί τη δυνατότητα αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων μηδενικών ρύπων σε προσιτές τιμές. Η εφαρμογή του έργου ξεκίνησε, κάνοντας τη Χάλκη το πρώτο GR-eco Island. Οι κάτοικοι του νησιού θα έχουν σημαντική βελτίωση στην καθημερινότητά τους με λιγότερο θόρυβο, καλύτερη ποιότητα αέρα, ένα καθαρότερο περιβάλλον, σε συνδυασμό με χαμηλά κόστη χρήσης. Με αυτή την πρωτοβουλία η Ελλάδα ενστερνίζεται το μέλλον και την ενεργειακή μετάβαση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Είναι ένα πρώτο βήμα κι εμείς, στη Citroen, είμαστε υπερήφανοι που συμμετέχουμε. Η Citroen και ο Όμιλος Συγγελίδη έχουν στον πυρήνα της φιλοσοφίας τους την εξέλιξη. Με τη Χάλκη διευρύνουμε τη μετάβαση προς τη βιώσιμη κινητικότητα στην Ελλάδα και οδηγούμε το μέλλον!». Philippe Narbeburu, Citroen Director of European Operations, Stellantis Group «Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι και υπερήφανοι για τη συμβολή του Ομίλου Συγγελίδη και της Citroen στο σημαντικό εγχείρημα που λαμβάνει χώρα στο νησί της Χάλκης. Σε αρμονία με τους στόχους μείωσης του κλιματικού αποτυπώματος που τίθενται στο πλαίσιο της Δράσης “Χάλκη Πράσινο - Έξυπνο Νησί”, συντασσόμαστε αποφασιστικά με την ευαισθησία που επιδεικνύει η ελληνική κυβέρνηση, η γαλλική πρεσβεία και η γαλλική επι-

χειρηματική κοινότητα και αναλαμβάνουμε την προώθηση της ηλεκτρικής μετακίνησης μηδενικών ρύπων. Έχοντας την εξέλιξη της κοινωνίας πάντα στον πυρήνα της φιλοσοφίας μας, ακολουθώντας τη στρατηγική της μάρκας “Electric for All”, συμμετέχουμε στο πρωτοποριακό έργο για τη μετατροπή της Χάλκης σε πρότυπο νησί αυτονομίας και βιώσιμης μετακίνησης, με στόχο μια ολοκληρωμένη “πράσινη μετατροπή” που έχει άμεσο και θετικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και των επιχειρήσεων του νησιού. Στον Όμιλο Συγγελίδη και στη Citroen δεν μένουμε στα λόγια, προχωρούμε σε πράξεις, εκδημοκρατίζουμε την ηλεκτροκίνηση και οδηγούμε το μέλλον από τη Χάλκη!». Πολυχρόνης Συγγελίδης, Managing Director, Όμιλος Συγγελίδη «Η Citroen, που για περισσότερα από 100 χρόνια έχει ως “όραμα” να κάνει την αυτοκίνηση προσιτή σε όλους, σήμερα κάνει την ηλεκτροκίνηση προσιτή στους κατοίκους της Χάλκης. Αυτό το καταφέρνει παρουσιάζοντας τον “εκδημοκρατισμό” της ηλεκτροκίνησης, προσφέροντας τη δυνατότητα ολοκληρωμένης και προφανώς πρωτοποριακής “πράσινης μετάβασης” με την οποία η Χάλκη θα μπορεί από τώρα να “ζει” στο μέλλον. Η δωρεά των οχημάτων κοινής ωφέλειας στους τοπικούς δημόσιους φορείς, αλλά και η δυνατότητα των κατοίκων και των επιχειρήσεων του νησιού να μπορούν να αγοράσουν ηλεκτρικά οχήματα Citroen σε τιμές εργοστασιακού κόστους είναι απτή απόδειξη της διάθεσης της Citroen και του Ομίλου Συγγελίδη γενικότερα, απέναντι στην πρόοδο της χώρας και τη μεταστροφή της στη βιώσιμη μετακίνηση. Το πόσο σημαντικό είναι το έργο που παραδίδεται στη Χάλκη γίνεται κατανοητό από τη στιγμή που αποτελεί κρατική δέσμευση και απώτερο σκοπό να φτάσουμε να μιλάμε για τα GR-eco Islands παραδίδοντας το πρώτο σήμερα. Οι συναισθηματικοί δεσμοί της Citroen με την Ελλάδα ήταν ο οδηγός για την ενεργή συμμετοχή της γαλλικής εταιρείας στο μεγάλο αυτό project». Δημήτρης Καββούρης, Chief Operating Officer, Citroen & DS Automobiles, Όμιλος Συγγελίδη

14 θεμα

BUSINESS BUSINESS ENERGY ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

GR-eco Islands:

Η βιωσιμότητα και οι δράσεις με κοινωνική αξία στην κορυφή των προτεραιοτήτων της ΔΕΗ

ΔΕΗ συμμετέχει δυναμικά στην πρωτοβουλία GReco Islands, ένα ολιστικό σχέδιο για την πράσινη μετάβαση των νησιών της Ελλάδας, με στόχο την επίτευξη ενεργειακής και κλιματικής ουδετερότητας και την τόνωση των τοπικών οικονομιών υπό το πρίσμα της αειφόρου ανάπτυξης. Η συμμετοχή της ΔΕΗ στο έργο αυτό ευθυγραμμίζεται με το επιχειρησιακό σχέδιο της Επιχείρησης για εφαρμογή του «Green deal» στην ηλεκτροπαραγωγή και την ανάδειξη των ΑΠΕ ως τη νέα κυρίαρχη τεχνολογία παραγωγής ενέργειας, και σηματοδοτεί την επέκτασή της σε νέους επιχειρηματικούς τομείς, όπως η ηλεκτροκίνηση και η αυτοπαραγωγή ενέργειας από καταναλωτές. Η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Χάλκη την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου δηλώνει την έναρξη μίας νέας πράσινης εποχής για το νησί των Δωδεκανήσων και την αφετηρία για τη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών όλης της χώρας. Η Χάλκη μετατρέπεται σε πρότυπο πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας και ψηφιακών καινοτομιών μέσα από σημαντικές δράσεις που ανέλαβε η ΔΕΗ:  Την κάλυψη του κόστους εξοπλισμού και μεταφοράς των αναγκαίων υλικών για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1 MW. Με την υλοποίηση της πρώτης ενεργειακής κοινότητας με εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό διασφαλίζεται η μείωση της δαπάνης για ηλεκτρική ενέργεια από τα νοικοκυριά και τους επαγγελματίες του νησιού. Η ετήσια εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ρεύματος του Δήμου και των κατοίκων μέσω του φωτοβολταϊκού πάρκου και του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού θα ανέλθει στα 180.000250.000 ευρώ, ενώ αναμένεται να εξοικονομηθούν περίπου 1.800 τόνοι CO2.  Την τοποθέτηση 4 δημόσιων προσβάσιμων σημείων φόρτισης της ΔΕΗBlue, που θα συμβάλλουν στην εξάλειψη των θερμικών κινητήρων και στη μείωση του κλιματικού αποτυ-

πώματος του τομέα των μεταφορών στο νησί. Επιπλέον, με την ψηφιακή εμπειρία ΔΕΗ Blue (DEI blue) η φόρτιση γίνεται μια εύκολη και απλή διαδικασία για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο Γιώργος Στάσσης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «H ΔΕΗ συμμετέχει στην πρωτοβουλία “Χάλκη, Πράσινο - Έξυπνο Νησί” καλύπτοντας το κόστος του εξοπλισμού για την ανάπτυξη ενός φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 1MW. Πρόκειται για ένα ενεργειακό project ηλιακής ενέργειας που φιλοδοξεί να καλύψει τις ανάγκες όλων των κατοίκων του νησιού μέσω ενός προγράμματος εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού. Επιπλέον, εγκαθιστά τέσσερα συστήματα φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, που θα συμβάλλουν στη μείωση των οχημάτων με μηχανή εσωτερικής καύσης καθώς και στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του νησιού. Η συμμετοχή μας στην πρωτοβουλία GR-eco Islands ευθυγραμμίζεται πλήρως με το στρατηγικό σχέδιο της ΔΕΗ, το οποίο εστιάζει στην ενεργειακή μετάβαση. Κάνουμε σημαντικές επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως βασική πηγή ηλεκτροπαραγωγής, ενώ ταυτόχρονα επεκτείνουμε τις δραστηριότητές μας και σε νέους τομείς όπως είναι η ηλεκτροκίνηση και η κατανεμημένη ηλεκτροπαραγωγή. Για τη ΔΕΗ, η βιωσιμότητα και οι δράσεις με κοινωνική αξία που έχουν επίδραση στην κοινωνία και το περιβάλλον βρίσκονται στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας. Η ενεργειακή μετάβαση των μικρών νησιών είναι κοινωνικό ζήτημα υψίστης σημασίας. Η ανάπτυξη της πρώτης ενεργειακής κοινότητας, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, διασφαλίζει μειώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος για όλα τα νοικοκυριά στη Χάλκη, ενώ η διευκόλυνση της ηλεκτροκίνησης εξασφαλίζει ένα πιο καθαρό περιβάλλον. Αυτό είναι ένα στοίχημα όχι μόνο για το νησί, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα».

επιχειρησεισ 15

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Boehringer Ingelheim:

Ποια είναι η πολυεθνική φαρμακευτική που (ξανα)δίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Ελλάδα

Της EΦΗΣ ΤΣΙΒΙΚΑ

το επίκεντρο βρίσκεται τον τελευταίο καιρό η πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία Boehringer Ingelheim, η οποία, διαγράφοντας μία επιτυχημένη παγκοσμίως πορεία, αφήνει το στίγμα της και στη χώρα μας, μέσω διαδοχικών επενδύσεων στη θυγατρική της στην Ελλάδα. Το «αποτύπωμά» της στην ελληνική οικονομία και απασχόληση είναι ιδιαίτερα ισχυρό, με επενδύσεις που αγγίζουν τα 180 εκατ. ευρώ την περίοδο 20092025, εξαγωγές που καταλαμβάνουν το 2,2% των συνολικών εξαγωγών της χώ-

ρας (εξαιρουμένου του πετρελαίου) και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η Boehringer Ingelheim είναι ένας οικογενειακός, ανεξάρτητος φαρμακευτικός όμιλος, ο οποίος συγκαταλέγεται μεταξύ των 20 μεγαλύτερων φαρμακευτικών ομίλων παγκοσμίως. Διαθέτει 175 θυγατρικές σε όλο τον κόσμο, με περίπου 52.000 εργαζομένους οι οποίοι εξυπηρετούν περισσότερες από 130 αγορές στους τρεις επιχειρηματικούς τομείς των Φαρμακευτικών Σκευασμάτων για Ανθρώπους, της Υγείας των Ζώων και της Κατ’ ανάθεση παραγωγής Βιοφαρμακευτικών Προϊόντων. Ως μέρος των δραστηριοτήτων έρευνας

και ανάπτυξης καινοτόμων φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση, η εταιρεία εστιάζει κυρίως στους θεραπευτικούς τομείς των καρδιαγγειακών, των αναπνευστικών, των ιολογικών και μεταβολικών παθήσεων, των παθήσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος και της Ογκολογίας. Οι καθαρές πωλήσεις της κατά το έτος 2020 ανήλθαν περίπου στα 19,566 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 3%, σε σύγκριση με το 2019. Η επένδυσή της στην έρευνα και ανάπτυξη ανήλθε στα περίπου 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 7%.

16 επιχειρησεισ

BUSINESS BUSINESS ENERGY ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021

Με επίκεντρο την οικογένεια και τους εργαζόμενους Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1885 από τον Albert Boehringer (1861-1939) στο Ingelheim am Rhein της Γερμανίας, με ανθρώπινο δυναμικό μόλις 28 ατόμων. Ο Albert, γιος μιας οικογένειας επιχειρηματιών από το Mannheim της νοτιοδυτικής Γερμανίας, ξεκίνησε την επιχείρηση με την παραγωγή χημικών ενώσεων, όπως το τρυγικό και το γαλακτικό οξύ. Λίγα χρόνια αργότερα, ωστόσο, ήταν σαφές ότι αποκαλύφτηκε το επιχειρηματικό ταλέντο του Albert Boehringer, επενδύοντας τα χρήματά του μόνο σε συγκεκριμένους τομείς που είχαν μελετηθεί καλά, έχοντας ως ύψιστη προτεραιότητα τους υπαλλήλους του. Είναι ενδεικτικό ότι κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου συνέχισε να πληρώνει τους μισθούς όσων είχαν καταταγεί στον στρατό, εισήγαγε ένα πρόγραμμα ασφάλισης υγείας για τους υπαλλήλους της εταιρείας από νωρίς, πρόσφερε άδεια μετ’ αποδοχών, ένα εταιρικό πρόγραμμα συνταξιοδότησης, φθηνή στέγαση για τους εργάτες του εργοστασίου και πολλά άλλα οφέλη, τα οποία δεν ήταν καθόλου κοινά εκείνη την εποχή. Η CHBS, η μητρική εταιρεία της σημερινής Boehringer

Η θυγατρική στην Ελλάδα Η Boehringer Ingelheim ξεκίνησε τη δραστηριότητά της στη χώρα μας το 1966 και διατηρεί γραφεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Διαθέτει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις παραγωγής στο Κορωπί από το 1975 και είναι η μοναδική πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία που διατηρεί τη βιομηχανική παραγωγική μονάδα της στην Ελλάδα, εφοδιάζοντας τις αγορές περισσότερων από 80 χωρών. Είναι ενδεικτικό ότι η Boehringer Ingelheim Ελλάς πέτυχε υψηλά επίπεδα πωλήσεων κατά το 2020, συνολικού ύψους 726,3 εκατ. ευρώ, ιδιαίτερα λόγω των αυξημένων εξαγωγών, συγκριτικά με το 2019. Σύμφωνα με την έκθεση του ινστιτούτου Wifor (6/2019), η άμεση συνεισφορά της Boehringer Ingelheim στο ΑΕΠ της Ελλάδας το 2018 ανήλθε περίπου στο 8% της φαρμακευτικής βιομηχανίας της χώρας μας, ενώ αναμένεται να έχει μεγαλύτερο αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία στην επόμενη έκθεση, λόγω του ιδιαίτερα αυξημένου όγκου εξαγωγών και στοιχείων προσληψιμότητας. Η Boehringer Ingelheim προήγαγε τη δη-

Ingelheim, έχει περάσει δύσκολες στιγμές, όπως ο υπερπληθωρισμός στη Γερμανία της δεκαετίας του 1920 και η γαλλική κατοχή της Ρηνανίας μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, μετά την κυκλοφορία του αναπνευστικού προϊόντος lobelin® το 1921, πέτυχε να διαθέσει στους ασθενείς ένα άλλο εξαιρετικά αποτελεσματικό φάρμακο, το sympatol®, η επιτυχία των οποίων εξασφάλισε την οικονομική ανεξαρτησία της οικογενειακής επιχείρησης. Ως βασική αρχή, ο Albert Boehringer αναγνώρισε τη σημασία τού να εργάζονται καλοί άνθρωποι για αυτόν, όπως ο ανιψιός του Robert Boehringer, ο οποίος διηύθυνε την εταιρεία κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ή ο Heinrich Wieland, ξάδερφος της συζύγου του Albert Boehringer, Helene, ο οποίος αργότερα έλαβε το βραβείο Νόμπελ στη Χημεία. Ήταν επίσης σημαντικό για τον Albert Boehringer να γνωρίζει ότι η εταιρεία διοικούνταν από μέλη της οικογένειας. Σε πρώιμο στάδιο, λοιπόν, οι γιοι του και ο γαμπρός του μπήκαν στην εταιρεία. Σήμερα, οι οικογένειες Boehringer και von Baumbach, στην τέταρτη πλέον γενιά τους, συνεχίζουν να διαχειρίζονται την περιουσία της εταιρείας.

μιουργία επιπλέον 5.764 έμμεσων και 1.573 επαγόμενων θέσεων στην ελληνική αγορά εργασίας, υποστηρίζοντας ως εκ τούτου περίπου 7.700 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, συγκριτικά με τις 3.529 το 2014. Σύμφωνα με την IQVIA, η θυγατρική της στη χώρα μας κατατάσσεται ανάμεσα στις 10 κορυφαίες φαρμακευτικές εταιρείες της Ελλάδας.

Μητσοτάκης: «Μακάρι και άλλες ξένες επιχειρήσεις να αντιγράψουν το παράδειγμα της Boehringer» Τη δραστηριότητα της εταιρείας στην Ελλάδα εξήρε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την πρόσφατη επίσκεψη και ξενάγησή του

επιχειρησεισ 17

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

στο εργοστάσιό της στο Κορωπί. «Είμαι σήμερα εδώ για να αναγνωρίσω την πολύ σημαντική προσπάθεια μίας εταιρείας η οποία εξάγει το 40% των συνολικών φαρμάκων που εξάγονται από τη χώρα», τόνισε ο πρωθυπουργός κατά την τοποθέτησή του. «Είστε η μόνη φαρμακευτική από αυτές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, η οποία έχει επενδύσει στην εγχώρια παραγωγή στη χώρα μας. Αυτό θέλω να το αναγνωρίσω και να σας ευχαριστήσω για την εμπιστοσύνη την οποία διαχρονικά δείχνετε στην Ελλάδα, επενδύοντας σημαντικούς πόρους στην επιχείρηση και φτάνοντας στο σημείο να έχετε ένα εργοστάσιο το οποίο είναι υποδειγματικό, καινοτόμο και πιστεύω από τα καλύτερα στο είδος του στον κόσμο. Γι’ αυτό και εσείς και οι εργαζόμενοι στην επιχείρησή σας έχετε κάθε λόγο να είστε εξαιρετικά υπερήφανοι» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης απευθυνόμενος στον πρόεδρο Διοικητικού Συμβουλίου και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Hubertus von Baumbach. «Θέλω να συγχαρώ την εταιρεία που θα επενδύσει ακόμα 100 εκατομμύρια ευρώ την επόμενη πενταετία και θα δημιουργήσει αρκετές ακόμα θέσεις εργασίας», σημείωσε και πρόσθεσε: «Μακάρι και άλλες ξένες επιχειρήσεις να αντιγράψουν το παράδειγμά σας και να έρθουν να επενδύσουν στην πατρίδα μας». «Οι άνθρωποι που είναι εδώ έχουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Τα αντιδιαβητικά φάρμακα που παράγονται εδώ εξάγονται σε όλο τον κόσμο» είπε, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό, ο κ. von Baumbach. «Ως Boehringer Ingelheim επιλέξαμε να επενδύσουμε στην Ελλάδα γιατί νιώθουμε ευπρόσδεκτοι, και ευχαριστούμε γι’ αυτό», τόνισε ο πρόεδρος της εταιρείας, προσθέτοντας πως «ο δεύτερος λόγος είναι οι άνθρωποι».

Επενδύσεις, εξαγωγές και νέες θέσεις εργασίας Η Boehringer Ingelheim υλοποιεί νέες επενδύσεις ύψους σχεδόν 100 εκατομμυρίων ευρώ στην Ελλάδα για την περίοδο 2019 - 2025, ενώ επένδυσε 80 εκατομμύρια ευρώ στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, μεταξύ του 2009 και του 2018. Η εξαγωγική δραστηριότητα της Boehringer Ingelheim Ελλάς αντιστοιχεί στο 2,2% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας (εξαιρουμένου του πετρελαίου), παράγοντας ένα στα τέσσερα φάρμακα που εξάγει η χώρα. Κατά το 2020 οι εξαγωγές της ανήλθαν στα 642,4 εκατ. ευρώ, επιδεικνύοντας σημαντική αύξηση, ύψους 128,9%, συγκριτικά με το 2019. Πρόσφατα έλαβε έγκριση από τον FDA για την προσθήκη της εναλλακτικής μονάδας παραγωγής αντιδιαβητικών φαρμάκων στο εργοστάσιο στο Κορωπί, αποκτώντας υποστηρικτικό ρόλο στην εξαγωγή αντιδιαβητικών φαρμάκων στην Αμερική. «Αναμένουμε το 2025 οι εξαγωγές από την Ελλάδα να φτάσουν 1,4 δισ. ευρώ. Είμαστε περήφανοι για τα πλάνα μας, τα όνειρά μας αλλά και τις αγωνίες μας» τόνισε, μεταξύ άλλων, κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Boehringer Ingelheim Ελλάς, Δημήτρης Αναγνωστάκης. Το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας, το οποίο απαρτίζεται συνολικά από 558 άτομα (2021), αποτελείται από κορυφαίους επιστήμονες και επαγγελματίες του κλάδου με τα απαιτούμενα προσόντα, εκπαίδευση και εμπειρία ώστε να υλοποιήσουν τους στόχους της εταιρείας και να προωθήσουν το όραμά της, «Αξία μέσω Καινοτομίας». «Στόχος είναι οι θέσεις εργασίας να αυξάνονται. Εδώ οι εργαζόμενοι είναι το σημαντικότερο στοιχείο αυτής της εξέλιξης και έχουν το υψηλότερο επίπεδο επιμόρφωσης σε όλο τον κόσμο. Η φήμη του εργασιακού μας περιβάλλοντος έχει οδηγήσει αρκετά παιδιά, Ελληνόπουλα που δούλευαν στο εξωτερικό, να γυρίσουν και να δουλεύουν εδώ και αντί για brain drain να έχουμε brain gain», δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο διευθυντής του εργοστασίου, Νίκος Μαζωνάκης.

18 θεμα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΔΕΗ

Short list για εξαγορές ενεργειακών εταιρειών στο γραφείο του Γιώργου Στάσση ■ Δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και η ελληνική αγορά, που όμως δεν θεωρείται εύκολη ■ Πρώτος στόχος τα Βαλκάνια Του ΣΤ. Κ. ΧΑΡΙΤΟΥ

ετά την ολοκλήρωση της αύξησης κεφαλαίου της ΔΕΗ, η αγορά αναμένει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις επόμενες κινήσεις της επιχείρησης, οι οποίες, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, θα περιλαμβάνουν επενδύσεις οργανικής ανάπτυξης αλλά και εξαγορές. Διαθέτοντας πλέον μια δύναμη πυρός που μπορεί να ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ, κεφάλαια που θα κατευθυνθούν στο μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα της ιστορίας της, η ΔΕΗ εισέρχεται ενισχυμένη στην επόμενη ημέρα μετά την ιστορική ΑΜΚ. Εκτός, όμως, από τις επενδύσεις που θα μετασχηματίσουν τον όμιλο στην κατεύθυνση της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, η εταιρεία πλέον μπαίνει στη νέα εποχή με νέα, ευρύτερη και πολυσυλλεκτική μετοχική σύνθεση, με το Δημόσιο να έχει περιοριστεί πλέον στην καταστατική μειοψηφία. Σε κάθε περίπτωση, η επιτυχία της ΑΜΚ ξεπέρασε κάθε προσδοκία, συγκεντρώνοντας για τη ΔΕΗ κεφάλαια ύψους 1,35 δισ. ευρώ στο ανώτατο εύρος της τιμής διάθεσης των 9 ευρώ, με τις προσφορές να ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ. Πλέον στο μετοχολόγιο της ΔΕΗ μπαίνει η ελίτ της παγκόσμιας αγοράς. Ενδεικτικά στην ΑΜΚ συμμετείχαν και μπαίνουν με αξιόλογα ποσοστά οι CVC, Oak Hill, EBRD, BlackRock, Fidelity, Wellington, Helikon, Covalis, GAMA, Discovery, Zimmer, Kayne Anderson, T Rowe, Millennium Partners, Hengistbury Inv. Partners, Light Sky, JNE Partners, Ghisallo Capital, Fiera Capital, Schonfeld Strategic Advisors. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της διοίκησης, η ΑΜΚ συμβάλλει στη χρηματοδότηση του επικαιροποιημένου Στρατηγικού Σχεδίου της εταιρείας και θα επιτρέψει στην εταιρεία να αυξήσει το επενδυτικό της πρόγραμμα σε 5,3 δισ. ευρώ τα επόμενα 3 έτη και σε 8,4 δισ. ευρώ μέχρι το 2026, με στόχο τα 7,2 GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ (περιλαμβανομένων των Υδροηλεκτρικών Σταθμών) μέχρι το 2024 και τα 9,1 GW μέχρι το 2026, πράγμα που με τη σειρά του αναμένεται να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων EBITDA ύψους 1,7 δισ. ευρώ το 2026. Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων προβλέπεται να υλοποιηθεί μέσα στην πρώτη τριετία (5,3 δισ. ευρώ μέχρι το 2024) και θα αφορά 2,9 δισ. στις ΑΠΕ, 1 δισ. στη διανομή (ΔΕΔΔΗΕ), 1,4 δισ. σε άλλες επενδύσεις που σχετίζονται με τις ΑΠΕ, όπως αντλησιοταμίευση, συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, ψηφιοποίηση, ηλεκτρική κινητικότητα κ.λπ. Ταυτόχρονα, η ΔΕΗ στο επικαιροποιημένο στρατηγικό της πλάνο προβλέπεται να προχωρήσει σε διανομή μερισμάτων ύψους

100 εκατ. ευρώ μέχρι το 2026. Οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες των 5,4 δισ. ευρώ θα καλυφθούν κατά 1,3 δισ. ευρώ από την αύξηση κεφαλαίου, 1,3 δισ. ευρώ από δανεισμό, 1,3 δισ. ευρώ από την πώληση του ΔΕΔΔΗΕ και τα υπόλοιπα από λειτουργικές χρηματοροές. Παράλληλα, τα κεφάλαια που θα αντληθούν αναμένεται να χρηματοδοτήσουν το σχέδιο επέκτασης της ΔΕΗ σε γειτονικές χώρες. Πληροφορίες θέλουν το σχέδιο αυτό της διεθνούς επέκτασης της επιχείρησης να αφορά κατά κύριο λόγο τις δύο χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Βαλκάνια, δηλαδή τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η επιχείρηση φέρεται να σκανάρει τις δύο χώρες και να μελετά διάφορες προτάσεις για εξαγορές και συνεργασίες, οι οποίες θα δώσουν τέλος στις αποτυχημένες μέχρι τώρα απόπειρες εξωστρέφειας της επιχείρησης.

Βαλκάνια Σύμφωνα με πληροφορίες, η διοίκηση της ΔΕΗ, στο πλαίσιο της αναζήτησης πιθανών επενδυτικών ευκαιριών στο εξωτερικό, έχει εξετάσει πάνω από 20 πρότζεκτ σε αγορές των Βαλκανίων, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει εντοπίσει κάποιο έργο που να πληροί τις προδιαγραφές που αναζητεί η εταιρεία. Ποιο είναι το προφίλ των έργων που αναζητεί η ΔΕΗ προς εξαγορά στο εξωτερικό και ειδικότερα στις αγορές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας; Καταρχάς, αναζητούνται κατά κύριο λόγο έργα σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης και όχι έργα που έχουν ήδη κατασκευαστεί, καθώς στόχος της ΔΕΗ είναι να επιτύχει την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη απόδοση των κεφαλαίων που θα επενδύσει. Δεύτερον, αναζητούνται έργα στις δύο πιο ώριμες τεχνολογίες ΑΠΕ, δηλαδή αιολικά και φωτοβολταϊκά. Τρίτον, στο στόχαστρο της ΔΕΗ βρίσκονται έργα μεσαίου ή μεγαλύτερου μεγέθους (φωτοβολταϊκά άνω των 10-20 MW και αιολικά των άνω των 30-40 MW). Τέταρτον, η ΔΕΗ αναζητεί projects τα οποία έχουν διασφαλισμένο IRR σε διψήφιο ποσοστό, δηλαδή έργα με διασφαλισμένα ικανοποιητικά έσοδα. Αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι οι

θεμα 19

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

πρώτες συμφωνίες της ΔΕΗ στο εξωτερικό αναμένεται να κλειδώσουν στις αρχές του 2022, το αργότερο μέχρι τον επόμενο Μάιο. Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ μέσω της αύξησης κεφαλαίου έχει αποκτήσει κεφάλαια ύψους 1,35 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη 1,3 δισ. ευρώ είναι τα έσοδα από την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ.

Και οι φήμες Στο μεταξύ, φήμες που κάνουν τον γύρο της αγοράς τις τελευταίες μέρες ότι δήθεν η ΔΕΗ αγοράζει άλλοτε τον ΑΝΕΜΟ της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, άλλοτε την ΤΕΝΕΡΓΑ της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ κ.ο.κ., μάλλον πέφτουν στο κενό. Οι επιχειρηματίες ούτε καν συζητούν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Χώρια ότι υπάρχουν και διάφορα νομικά και τεχνικά εμπόδια, όπως π.χ. ότι το ομόλογο της ΕΛΛΑΚΤΩΡ «πατάει» πάνω στα έσοδα της ΑΝΕΜΟΣ.

Τα παραλειπόμενα της ΑΜΚ

όσο και online, δημιουργώντας ένα ισχυρό marketplace ενεργειακών προϊόντων αρχικά, που σταδιακά θα μπορούσε να επεκταθεί στην αγορά, κεφαλαιοποιώντας την πρόσβαση που διαθέτει σε 6 εκατ. πελάτες. Τα καταστήματα ΔΕΗ θα προσφέρουν και προϊόντα στους καταναλωτές, κάτι που άρχισε με μια συνεργασία με την Xiaomi Smart, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι στα σχέδια της εταιρείας είναι να προχωρήσει σε συνεργασίες και με άλλες εταιρείες, που διαθέτουν έξυπνα προϊόντα για το σπίτι. Ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Καρακούσης, είχε δηλώσει σχετικά: «Η αναβάθμιση της εμπειρίας του πελάτη, είναι στον πυρήνα της νέας φιλοσοφίας της ΔΕΗ. Στο κατάστημα στο Μαρούσι εφαρμόζουμε πιλοτικά όλες τις νέες μας ιδέες και εξελίσσουμε συνεχώς τις υπηρεσίες μας, με στόχο να ανταποκριθούμε άμεσα και αποτελεσματικά στις ανάγκες των πελατών κάθε γενιάς. Παρουσιάζουμε το πρώτο κατάστημα της νέας εποχής της ΔΕΗ και σύντομα θα μπορείτε να ανακαλύψετε τον νέο κόσμο της ενέργειας στα καταστήματά μας σε όλη την Ελλάδα».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διάρθρωση της H έμμεση διαφήμιση των αύξησης κεφαλαίου, καθώς το 90% των επενδυFinancial Times για τη ΔΕΗ. τών που συμμετείχαν είναι long investors, δηλαδή επενδυτικά κεφάλαια με μακροπρόθεσμη στρατηγική. Το 87% προέρχεται από το εξωτερικό και το 13% από την Τι θα περιλαμβάνει το κατάστημα ΔΕΗ: Ελλάδα, ενώ το 20% είναι υφιστάμενοι μέτοχοι, όταν το 80% είναι Με βάση το πρώτο πιλοτικό κατάστημα που ήδη λειτουργεί, το εσωνέοι επενδυτές. Τέλος, το κατανεμητέο ποσό, εξαιρουμένων των πο- τερικό του καταστήματος χωρίζεται σε τρεις ζώνες: σών που καλύφθηκαν από το Υπερταμείο, τον cornerstone επενδυ-  Τη ζώνη ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης myΔΕΗ Service Point, όπου οι πελάτες μπορούν να εγγραφούν και να διαχειριστούν τους λογατή, δηλαδή τη CVC, και την EBRD, υπερκαλύφθηκε 5 φορές. ριασμούς τους e-bill, να υποβάλουν αίτημα και να εξυπηρετηθούν ηλεκτρονικά ή να προγραμματίσουν το ραντεβού τους σε ημέρα και Πελατοκεντρική προσέγγιση Στροφή στον καταναλωτή πραγματοποιεί η ΔΕΗ, υλοποιώντας τη ώρα της επιλογής τους. στρατηγική της για ολοκληρωμένη πελατοκεντρική προσέγγιση, με  Τη ζώνη γρήγορης εξυπηρέτησης. ενεργειακά προϊόντα και υπηρεσίες με άμεσο στόχο τη βελτίωση της  Τη ζώνη της εξυπηρέτησης από εξειδικευμένους συμβούλους σχέσης της με τους πελάτες της και μεσοπρόθεσμο να κεφαλαιοποι- ενέργειας. ήσει την πρόσβαση που διαθέτει σε 6 εκατ. καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΕΗ θα μεταμορφώσει τα 112 σημεία της σε όλη την Ελλάδα, σε σύγχρονα καταστήματα που θα πωλούν και προϊόντα τεχνολογίας για το σπίτι και θα προσθέσει και pop up stores, δηλαδή μικρότερα καταστήματα με συγκεκριμένες υπηρεσίες και προϊόντα σε εμπορικά κέντρα, όπως αυτά που έγιναν ήδη στο Golden Hall και το Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη. Η αρχή του νέου concept έγινε τον Ιούλιο με το πρώτο πιλοτικό κατάστημα στο Μαρούσι, στη Λ. Κηφισίας 167, ενώ η ΔΕΗ στην Καλλιθέα θα είναι το δεύτερο κατάστημα που θα είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του έτους και το τρίτο, κατά πληροφορίες, θα γίνει στη Θεσσαλονίκη. Στα σχέδια της εταιρείας είναι να ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα 110 σημεία της ΔΕΗ, σε όλη την Ελλάδα, με στόχο να προσφέρει υπηρεσίες αλλά και προϊόντα στους πελάτες της και σταδιακά να μετεξελίσσονται σε ενεργειακά marketplaces, όπου ο καταναλωτής θα μπορεί να βρει έξυπνα προϊόντα που σχετίζονται με το smart home. Μεσοπρόθεσμα στρατηγική της ΔΕΗ είναι να ενισχύσει τη σχέση της με τον πελάτη και να αξιοποιήσει το μεγάλο πελατολόγιό της εμπορικά, τόσο offline

Τα pop up stores Από τις 27.09.2021, το Golden Hall στην Αθήνα και από τις 29.09.2021, το Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη, φιλοξενούν τα pop-up stores της ΔΕΗ, σχεδιασμένα με έμφαση στη διαδραστικότητα και το νέο ψηφιακό περιβάλλον. Το πλεονέκτημα σε αυτά τα καταστήματα της ΔΕΗ είναι ότι λειτουργούν περισσότερες ώρες, Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00-20:00, Σάββατο 10:00-20:00 καθώς και τις Κυριακές που λειτουργούν τα εμπορικά κέντρα βάσει των αποφάσεων των οικείων εμπορικών συλλόγων. Στα pop-up stores, οι υπηρεσίες που παρέχονται στους επισκέπτες περιλαμβάνουν: πληροφόρηση για εξατομικευμένα προϊόντα και λύσεις, έξυπνα προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας, προσφορά απλουστευμένων λύσεων ψηφιακής εξυπηρέτησης ακόμη και για απλά αιτήματα (όπως αλλαγή στοιχείων σύμβασης), ηλεκτρονική εξόφληση των λογαριασμών με χρήση κάρτας, ενεργοποίηση υπηρεσιών e-bill και τεχνική υποστήριξη ηλεκτρονικών λογαριασμών, υποβολή αιτημάτων και προγραμματισμό ραντεβού.

20 θεμα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ELPEN:

Επενδύσεις με «άρωμα» καινοτομίας Το μεγάλο «στοίχημα» της εταιρείας

Της ΕΦΗΣ ΤΣΙΒΙΚΑ

ναν νέο κύκλο επενδύσεων υλοποιεί ο Όμιλος ELPEN, ακολουθώντας -παράλληλα με την «πεπατημένη»- τον δρόμο της καινοτομίας. Το πλάνο περιλαμβάνει την ενίσχυση των παραγωγικών αλλά και των ερευνητικών δυνατοτήτων της και εκτυλίσσεται αφενός στο πεδίο των γενοσήμων, αφετέρου σε αυτό των νέων τεχνολογιών. Ειδικότερα, η εταιρεία υλοποιεί επενδύσεις ύψους 120 εκατ. ευρώ, σε βάθος τετραετίας, που αντιστοιχούν στο 10% των επενδυτικών σχεδίων που έχει υποβάλει στο σύνολό της η ελληνική φαρμακοβιομηχανία (1,2 δισ.). Με το νέο «άνοιγμα», η εταιρεία στοχεύει στην περαιτέρω τόνωση της εξαγωγικής της δραστηριότητας, στην

ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της, καθώς και στην έρευνα, στην ανάπτυξη και στην παραγωγή νέων φαρμάκων υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας (value added pMDIs), που η εταιρεία δεν παράγει μέχρι σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό κατασκευάζει νέο εργοστάσιο στη ΒΙΟΠΑ Κερατέας, για την παραγωγή αυτών των φαρμάκων, τα οποία θα προορίζονται για τη θεραπεία οξέων και χρόνιων νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος (άσθμα - Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια) και, σε συνδυασμό με εξειδικευμένη συσκευή, θα εξασφαλίζουν επιτυχή χορήγηση.Στον επενδυτικό σχεδιασμό εντάσσεται και το υπό κατασκευή νέο πειραματικό εργαστήριο Πειραματικής - Εφαρμοσμένης Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης στα Σπάτα (Πάρκο Έρευνας και Καινοτομίας), ενώ πρόσφατα εκσυγχρονίστη-

κε η παραγωγική μονάδα της εταιρείας στο Πικέρμι. Προκλινική έρευνα Το νέο Πάρκο Έρευνας και Καινοτομίας είναι το μεγάλο «στοίχημα» της ELPEN, καθώς φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα από τα πιο διακεκριμένα κέντρα στον κόσμο, στις επιστήμες της Υγείας. «Το Πάρκο Καινοτομίας θα μας βοηθήσει να παρακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις τα επόμενα πολλά χρόνια και κυρίως θα δοθεί η δυνατότητα σε Έλληνες αλλά και ξένους ερευνητές να διεξάγουν στο ερευνητικό του εργαστήριο προκλινική έρευνα για διάφορες παθήσεις. Παράλληλα, θα λειτουργεί ως τράπεζα για δείγματα ιστών, όπου θα καταγράφονται κάποια δεδομένα, τα οποία θα βοηθούν στην αντιμετώπιση ορισμένων παθήσεων στη νέα εποχή. Τέλος, θα

θεμα 21

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

αποτελεί “κέντρο υποδοχής” για νέους ερευνητές, οι οποίοι θα έρχονται σ’ εμάς ως startups, ενώ ταυτόχρονα θα είναι κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης. Είναι κάτι μοναδικό, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης. Ένα μεγάλο “στοίχημα” για εμάς, το οποίο παρεκκλίνει από το σημερινό επιχειρηματικό μοντέλο μας, που συνίσταται στην ανάπτυξη γενοσήμων αλλά και καινοτόμων προϊόντων», ανέφερε ο συνδιευθύνων σύμβουλος της ΕLPEN και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) Θεόδωρος Τρύφων, στο πλαίσιο του 5ου συνεδρίου που διοργάνωσε ο Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση. Νέες θέσεις εργασίας Το 2020, παρά τις δυσκολίες που επέφερε η υγειονομική κρίση, η ELPEN κατάφερε να αυξήσει το προσωπικό της κατά 10%. Μάλιστα, για τη σημαντική αυτή αύξηση, σε μια περίοδο που η αγορά εργασίας δεχόταν μεγάλο πλήγμα, η εταιρεία έλαβε τον περασμένο Ιούλιο τιμητική διάκριση, στο πλαίσιο της εκδήλωσης επιχειρηματικής αριστείας «Diamonds of The Greek Economy 2021». Σήμερα απασχολεί 1.100 εργαζομένους, σε επίπεδο ομίλου. Με τις νέες επενδύσεις που υλοποιεί, θα δημιουργήσει 250 νέες άμεσες θέσεις εργασίας, κυρίως για επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, συμβάλλοντας ενεργά στον επαναπατρισμό των Ελλήνων επιστημόνων και τον

περιορισμό του brain drain. Σημειώνεται ότι η ELPEN συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των 10 ελκυστικότερων εργοδοτών στη χώρα μας για το 2021, έτσι όπως διαμορφώθηκε από τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας Employer Brand που πραγματοποίησε για τέταρτη συνεχή χρονιά η εταιρεία Randstad. Πολλαπλά οφέλη Πάγια πολιτική της ELPEN είναι να επενδύει περισσότερο από το 10% του ετήσιου τζίρου της στην έρευνα και ανάπτυξη. Τα τελευταία 25 χρόνια λειτουργεί το μεγαλύτερο ιδιωτικό κέντρο Βιοϊατρικής στην Ελλάδα, το Ερευνητικό, Εκπαιδευτικό και Πειραματικό της Κέντρο (ΕΕΠΚ), και με το νέο κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης που ήδη κατασκευάζει στα Σπάτα, στοχεύει να συνεισφέρει ακόμη περισσότερο στην έρευνα και να ενισχύσει την ανάπτυξη στη χώρα μας. Μάλιστα, συμμετέχει σε μια σπουδαία πρωτοβουλία με πολλαπλά οφέλη για την ερευνητική κοινότητα, τους ασθενείς και την Ελλάδα. Πριν από έναν

χρόνο η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών ανακοίνωσε την ίδρυση της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών, μια πρωτοβουλία που υλοποιείται με την υποστήριξη της ELPEN και της Bayer Ελλάς. Η Ακαδημία Κλινικών Μελετών αναμένεται να βοηθήσει τον συγκεκριμένο τομέα στην Ελλάδα, η οποία κατατάσσεται στη 16η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, ενώ εκτιμάται ότι έχει τη δυνατότητα να βρεθεί στις πρώτες θέσεις. Τα οφέλη της κλινικής έρευνας θα είναι πολλαπλά για ασθενείς, οι οποίοι θα μπορούν να έχουν έγκαιρη πρόσβαση σε νέες θεραπείες, αλλά και για επαγγελματίες και επιστήμονες υγείας, οι οποίοι θα αποκτήσουν βαθύτερη γνώση στη διαχείριση κλινικών μελετών και μεγαλύτερη εμπειρία στις νέες θεραπευτικές επιλογές. Σημαντικά θα είναι, ωστόσο, τα οφέλη και για το Εθνικό Σύστημα Υγείας με εισροή εσόδων ειδικά για την κάλυψη αναγκών πρακτικής άσκησης και διαμονής. Σημειώνεται ότι το 15% του προϋπολογισμού κλινικών δοκιμών αποδίδεται σε νοσοκομεία και 5% αποδίδεται στους ειδικούς λογαριασμούς για ταμεία Ε&Α των Περιφερειακών Αρχών Υγείας. Επίσης, παρά τις δύσκολες και πρωτόγνωρες καταστάσεις που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού, η ELPEN συνεχίζει ενεργά το πρόγραμμα υποτροφιών που προσφέρει σε νέους επιστήμονες, με στόχο την έμπρακτη στήριξη του ερευνητικού τους έργου.

Στήριξη στις νεοφυείς επιχειρήσεις H εταιρεία είναι επίσημος υποστηρικτής στην πρωτοβουλία «Elevate Greece», που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση, με στόχο τη χαρτογράφηση νεοφυών επιχειρήσεων και την υποστήριξη της ανάπτυξής τους. Στο πλαίσιο αυτό, συμμετείχε και στα Βραβεία Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας «Elevate Greece» 2021», που πραγματοποιήθηκαν φέτος για πρώτη φορά, με στόχο την επιβράβευση των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται

στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Η ELPEN επιβράβευσε τη νεοσύστατη επιχείρηση «Gizelis Robotics» για τον σχεδιασμό και την κατασκευή του πρώτου αυτόνομου «made in Greece» ρομπότ απολύμανσης Robotsafe™. Ειδικότερα, η εταιρεία παρείχε χρηματικό έπαθλο στη συγκεκριμένη startup, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ενίσχυση της δραστηριότητάς της στον τομέα της καινοτομίας.

22 θεμα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Rolls-Royce, η Γκρέτα Τούμπεργκ και το blackout στην Κίνα! ■ Η ενεργειακή κρίση… τέχνας κατεργάζεται ■ Μπορούν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι ΗΠΑ και Κίνα για

την κλιματική αλλαγή; Κι όμως, μπορούν!

Της ΕΛΕΝΑΣ ΚΡΙΤΣΑΛΟΥ

λπίδες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής δημιουργούνται μετά την -απροσδόκητη- συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν από κοινού στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποίησαν τα Ηνωμένα Έθνη για το κλίμα στη Γλασκώβη, ώστε να εντείνουν κι άλλο τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσα στη δεκαετία. Η κοινή συμφωνία για το κλίμα δημιουργεί επιπλέον ελπίδες, επειδή έρχεται εν όψει της σημαντικής εικονικής Συνόδου Κορυφής που πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί την επόμενη εβδομάδα μεταξύ των προέδρων των δύο χω-

ρών, Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ. Ο Σι, σε επιστολή προς την Εθνική Επιτροπή Σχέσεων ΗΠΑ - Κίνας, ανέφερε ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να εμβαθύνει τους δεσμούς με τις ΗΠΑ και να διαχειριστεί καλύτερα τις διαφορές τους. Η συνάντηση των δύο ηγετών αναμένεται να επικεντρωθεί σε σειρά ανοικτών και καυτών θεμάτων, από την τεχνολογία μέχρι το εμπόριο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το καθεστώς της Ταϊβάν. Και οι δύο ηγέτες έχουν κίνητρο να βελτιώσουν τις σχέσεις τους, καθώς αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις στο εσωτερικό των χωρών τους και τα κλιματικά θέματα είναι ένας βασικός τομέας στον οποίο μπορούν να ξεκινήσουν να συνεργάζονται πιο στενά, σχολίαζε το Bloomberg. Κανείς από τους δύο ηγέτες δεν παρευρέθη προσωπικά

θεμα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

στην υπό εξέλιξη Σύνοδο COP26 του ΟΗΕ. Η νέα αυτή προσέγγιση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής θεωρείται σημαντική, επειδή οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαρκή κόντρα για γεωπολιτικούς και οικονομικούς λόγους, αλλά κι επειδή είναι από αυτές που έχουν τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στον κόσμο. Πεκίνο και Ουάσιγκτον, πάντως, δεν ενέκριναν πρόταση της Βρετανίας να αναληφθεί δράση πιο γρήγορα και όλες οι χώρες να ενημερώσουν μέχρι το τέλος του επόμενου έτους τη διεθνή κοινότητα για τις προσπάθειες που θα κάνουν για τη μείωση των εκπομπών. Αυτή η πρόταση από τους Βρετανούς, που φιλοξενούν στη Γλασκώβη τη Σύνοδο, θεωρήθηκε ως τρόπος γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ του ποσού που οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί να περικόψουν και του τι πιστεύουν οι επιστήμονες ότι χρειάζεται για να αποφευχθούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως σημειώνει η «Wall Street Journal».

Δέσμευση συνεργασίας Σε μια κοινή δήλωση, που χαρακτηρίζεται από τη διεθνή κοινότητα ασυνήθιστη, λόγω της μέχρι τώρα έντονης κόντρας μεταξύ των δύο πλευρών, Ουάσιγκτον και Πεκίνο δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν σε διάφορα μέτωπα, συμπεριλαμβανομένης της προσπάθειας μείωσης των εκπομπών μεθανίου. «Κάθε βήμα έχει σημασία αυτή τη στιγμή και έχουμε ένα μακρύ ταξίδι μπροστά μας» δήλωσε ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρι. Η δημοσίευση μιας κοινής δήλωσης «δείχνει ότι η συνεργασία είναι η μόνη επιλογή μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών» δήλωσε ο Σιε Ζενχούα, ο ειδικός απεσταλμένος της Κίνας για το κλίμα. Ο Τζον Κέρι, παραδέχτηκε από την πλευρά του,

ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα δεν έχουν έλλειψη διαφορών, αλλά η συνεργασία για το κλίμα είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρξει πρόοδος. Οι δηλώσεις και των δύο έγιναν χωριστά και όχι με κοινή εμφάνιση. Ειδικότερα, ΗΠΑ και Κίνα συμφώνησαν να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου με διάφορους τρόπους, όπως με τη μείωση των εκπομπών μεθανίου και μέσω της καταπολέμησης της παράνομης αποψίλωσης των δασών, δήλωσε ο ειδικός απεσταλμένος της Κίνας. Εάν η συνεργασία αυτή προχωρήσει τώρα, οι δύο πλευρές αναμένεται να δημιουργήσουν ομάδα εργασίας για την αύξηση των σχετικών προσπαθειών που πρέπει να γίνουν μέσα στη δεκαετία που διανύουμε. Η μείωση των εκπομπών ρύπων δεν είναι το μόνο εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι διαπραγματευτές των αντιπροσωπειών αυτές τις τελευταίες ημέρες των συνομιλιών κορυφής. Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναζητούν ισχυρές δεσμεύσεις από τις πλούσιες για περισσότερα κεφάλαια, με στόχο την ανάπτυξη σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως η ξηρασία και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας.

Rolls-Royce και… πυρηνική ενέργεια Έντονη κινητικότητα παρατηρείται τον τελευταίο καιρό γύρω από το θέμα των μη ρυπογόνων μορφών ενέργειας, καθώς ο κόσμος προσπαθεί με ταχείς ρυθμούς να απομακρυνθεί από τη βαθιά εξάρτησή του από τα ορυκτά καύσιμα. Υπό το πρίσμα αυτό, η επί μακρόν ενοχοποιημένη πυρηνική ενέργεια επανέρχεται στο προσκήνιο ως μια εναλλακτική, αν και αμφισβητείται σε μεγάλο βαθμό το αν όντως μπορεί να λογίζεται ως μη ρυπογόνος. Στην περίπτωση της

Τι θα γίνει με την αυτοκινητοβιομηχανία; Έντονο προβληματισμό προκαλεί η άρνηση των βασικότερων παικτών της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας να υποστηρίξουν τη δέσμευση να πωλούν αυτοκίνητα και φορτηγά με μηδενικές εκπομπές έως το 2040. Η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκώβη, COP26, ήθελε από τις κυβερνήσεις, τους κατασκευαστές και τους επενδυτές να υποσχεθούν «να εργαστούν ώστε όλες οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων και φορτηγών να έχουν μηδενικές εκπομπές παγκοσμίως έως το 2040 και το αργότερο έως το 2035 στις κορυφαίες αγορές» σύμφωνα με ένα προσχέδιο του τελικού ανακοινωθέντος που αποκαλύπτει το CNN Business. Η μη δεσμευτική πρόταση προωθήθηκε από τους διοργανωτές της συνόδου ως κεντρική στις προσπάθειες διατήρησης των εκπομπών άνθρακα, σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015, η οποία επιδιώκει να περιορίσει την άνοδο των παγκόσμιων θερμοκρασιών σε 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Ωστόσο, η Toyota και η

Volkswagen, οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες στον κόσμο σε πωλήσεις οχημάτων, η BMW, η Nissan και άλλοι κατασκευαστές αρνήθηκαν όλοι να υπογράψουν τη δήλωση. Ακτιβιστές για το κλίμα δήλωσαν, επίσης, ότι η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι μεγαλύτερες αγορές αυτοκινήτων στον κόσμο, αρνούνταν να υπογράψουν τη δέσμευση. Η Γερμανία, η έδρα της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας της Ευρώπης, δεν ήταν επίσης έτοιμη να την υποστηρίξει, σύμφωνα με πηγή της γερμανικής κυβέρνησης. «Αυτό που προκαλεί σοβαρή ανησυχία σήμερα είναι ότι μεγάλες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Κίνα, η Ιαπωνία και κατασκευαστές όπως η VW, η Toyota και η Hyundai δεν μπόρεσαν καν να υπογράψουν μια δήλωση για τα ηλεκτρικά οχήματα που υπόσχεται λιγότερα από αυτά που πραγματικά απαιτούνται για τη διατήρηση της κλιματικής ασφάλειας» ανέφερε ο Μάρτιν Κάιζερ, εκτελεστικός διευθυντής της Greenpeace Γερμανίας.

24 θεμα

μεγάλης εταιρείας κατασκευής κινητήρων αεροσκαφών Rolls-Royce, αυτή ηγείται κοινοπραξίας στην οποία λαμβάνει μέρος και το βρετανικό Δημόσιο, και έργο της είναι η κατασκευή συγκροτήματος με μικρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Κοινοπραξία Η εν λόγω κοινοπραξία άντλησε προσφάτως επενδυτικά κεφάλαια της τάξεως των 405 εκατομμυρίων λιρών, όπως αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμά του το ειδησεογραφικό δίκτυο BBC. Eξ αυτών, τα 195 εκατομμύρια στερλίνες προέρχονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα 210 εκατ. στερλίνες από την κυβέρνηση της Βρετανίας. Εκτιμάται πως η εταιρεία που θα δημιουργηθεί, η Rolls-Royce Small Modular Reactor (SMR), θα δημιουργήσει έως και 40.000 θέσεις εργασίας στα διάφορα στάδια της ανάπτυξής της έως το 2050. Πάντως, οι επικριτές της πρωτοβουλίας επισημαίνουν πως η έμφαση δεν πρέπει να δίνεται σε νέους αντιδραστήρες, αλλά σε ανανεώσιμη ενέργεια. Αυτή την περίοδο, εν τω μεταξύ, διεξάγεται παράλληλα στη Γλασκώβη η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, όπου υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι και εταιρικοί ηγέτες αποπειρώνται να συντονιστούν σε ευρύτατη κλίμακα για τη δραστική μείωση των ρύπων και την αποτροπή τής περαιτέρω εκτράχυνσης της υπερθέρμανσης. Σήμερα στη Βρετανία το 16% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προέρχεται από αντιδραστήρες. Οι Small Modular Reactors είναι μικρότεροι από τους συμβατικούς, ενώ η επένδυση από την κοινοπραξία των RollsRoyce Group, BNF Resources, Exelon Generation και της κυβέρνησης, αποσκοπεί στον σχεδιασμό μικρών αντιδραστήρων από την πρώτη, ούτως ώστε να εξετασθεί εάν μπορούν να αναπτυχθούν στο έδαφος της χώρας. Επιπλέον, θα εντοπίσει ποιες περιοχές είναι οι κατάλληλες για την κατασκευή εξαρτημάτων για τους αντιδραστήρες, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων θα κατευθυνθεί στις βόρειες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου και υπάρχουν ήδη συναφείς εγκαταστάσεις, άρα και η ανάλογη τεχνογνωσία. Μετά την ανακοίνωση για τις δραστηριότητες της κοινοπραξίας, η τιμή της μετοχής της Rolls-Royce σημείωσε άνοδο κατά 4,2%, στις 147,85 πένες. Κατά τις ανακοινώσεις της τελευταίας, ο ένας σταθμός πυρηνικής ενέργειας θα καταλαμβάνει μόλις το 1/10 του χώρου του συμβατικού, ο οποίος έχει έκταση όσο δύο γήπεδα ποδοσφαίρου, όπως αναφέρει το BBC. Θα τροφοδοτεί, δε, σχεδόν 1 εκατομμύριο σπίτια και θα έχει παραγωγική ικανότητα 470 μεγαβάτ, το οποίο, όπως ανέφερε η Rolls-Royce, αντιστοιχεί στην παραγόμενη ενέργεια από περισσότερες από 150 επίγειες ανεμογεννήτριες. Ο επικεφαλής της εταιρείας, Γουόρεν Ιστ, δήλωσε πως η τεχνολογία των μικρών αντιδραστήρων προσφέρει καθαρή ενέργεια. Το δε κόστος τους ανέρχεται σε σχεδόν 2 δισ. λίρες έκαστος έναντι των 20 δισ. λιρών που στοιχίζουν οι συμβατικοί. Αξίζει να αναφερθεί, τέλος, ότι

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ποια είναι η Generation Z Νομοτελειακά, κάθε νέα γενιά γαλουχείται και ωριμάζει μέσα από διαφορετικές καταστάσεις, συνθήκες και προβλήματα, που αποτελούν συνέπειες των πράξεων και αποφάσεων προηγούμενων γενιών. Για την Generation Z (Gen Z) ή Γενιά Ζ στα ελληνικά -όσους δηλαδή γεννήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000-, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η κλιματική αλλαγή. Έχοντας γεννηθεί στην εποχή του Ίντερνετ, της ψηφιακής πληροφορίας και μιας όψιμης προσπάθειας κυβερνήσεων και εκπαιδευτικών συστημάτων για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών, είναι η γενιά που όχι μόνο θα βιώσει στο «πετσί» της -περισσότερο από τις απερχόμενες- τις καταστροφικές συνέπειες της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, αλλά θα κληθεί στο άμεσο μέλλον και να τις διαχειριστεί. Τα προβλήματα είναι τεράστια και ήδη ορατά: από την καταστροφή του περιβάλλοντος έως τις επιπτώσεις στην υγεία μας και την επισιτιστική επισφάλεια που πλήττει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που η Gen Z ξεσηκώνεται, πρωτοστατώντας στο κίνημα υπέρ της άμεσης, αποφασιστικής αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.

κατά τον επιστημονικό συνεργάτη της Greenpeace Βρετανίας, δρα Νταγκ Παρ, «οι αντιδραστήρες SMR παραμένουν ακριβότεροι από την τεχνολογία των ΑΠΕ, ενώ ακόμα δεν έχει βρεθεί τρόπος αποτελεσματικής διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων που δημιουργούν, ούτε έχει επιτευχθεί συναίνεση για τον τόπο εγκατάστασής τους».

Δράση και αντίδραση «Δεν είναι άσκηση ετοιμότητας. Ο πλανήτης μας είναι σε κόκκινο συναγερμό. Εκατομμύρια άνθρωποι θα υποφέρουν, καθώς συνεχίζεται αυτή η καταστροφή: ένα τρομακτικό μέλλον, που θα συντελεστεί ή θα αποφευχθεί, από τις αποφάσεις που λαμβάνετε» τονίζουν νεαροί ακτιβιστές -με επικεφαλής τη Σουηδή έφηβη Γκρέτα Τούνμπεργκ- σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους συμμετέχοντες ηγέτες στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη (COP26). Η επείγουσα έκκληση, η οποία περιλαμβάνει ένα σχέδιο πέντε σημείων, έχει ήδη συγκεντρώσει στο Διαδίκτυο πάνω από 1.770.000 υπογραφές από ανθρώπους όλων των ηλικιών, από ολόκληρο τον κόσμο.

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ Στο μεσοδιάστημα, η Gen Ζ κατέκλυσε τα τελευταία 24ωρα, διαδηλώνοντας, τους δρόμους της Γλασκώβης, ζητώντας «πράξεις, όχι λόγια». Δεν είναι παρά η πιο πρόσφατη μιας

θεμα 25

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

σειράς κλιμακούμενων κινητοποιήσεων και δράσεων των νέων κατά της κλιματικής αλλαγής, με αποκορύφωμα τα τελευταία τρία χρόνια. Με πρωτοβουλία της Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν πια καθιερωθεί ως διεθνές κίνημα οι «Παρασκευές για το Μέλλον»: οι μεγάλες κινητοποιήσεις μαθητών, με μονοήμερη «απεργία» από τα σχολικά μαθήματα κατά της αδράνειας των κυβερνώντων για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Παράλληλα έχουν αναπτυχθεί δεκάδες άλλα οικολογικά κινήματα και οργανώσεις νέων, με αξιοσημείωτη δράση. Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη, μέλη της Gen Z έχουν μηνύσει κυβερνήσεις για την πρόκληση και διαιώνιση της κλιματικής αλλαγής, ως παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων. Έχουν καταγγείλει στον ΟΗΕ ότι η αδράνεια απέναντι στην κλιματική αλλαγή συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών. Εντείνουν τις πιέσεις για καλύτερη ενημέρωση και εκπαίδευση πάνω σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Αυξάνουν την παρεμβατικότητά τους στην πολιτική διαχείριση της κλιματικής κρίσης, πλέον όχι μόνο αμφισβητώντας τις διαδικασίες λήψης μέτρων και αποφάσεων, αλλά επιχειρώντας να τις αναδιομορφώσουν, μετέχοντας σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. στον ΟΗΕ), συνδράμοντας σε εκστρατείες πολιτικών με οικολογική ατζέντα ή -όπως συνέβη τελευταία και στη Γερμανία- καταλαμβάνοντας μία θέση στα κοινοβουλευτικά έδρανα.

Μάχη γενεών Πρόσφατη έρευνα του Pew Research στις ΗΠΑ αποτύπωσε την αυξημένη ανησυχία της Gen Ζ για την κλιματική αλλαγή. Το 76% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι τη θεωρούν ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα. Το 37% την κατατάσσει στην κορυφή της λίστας. Το 32% ανέφερε ότι συμμετείχε σε τουλάχιστον μία σημαντική περιβαλλοντική δράση το περασμένο έτος: από δωρεές και εθελοντισμό έως συμμετοχή σε κινητοποιήσεις ή επικοινωνία με αιρετό αξιωματούχο. Τα αντίστοιχα ποσοστά στις μεγαλύτερες γενιές ήταν 28% στους Millennials (όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1981-96), 23% στη Generation Χ (1965-80) και 21% στις ηλικίες από τους Baby boomers (1946-64) και άνω. Πολλοί μιλούν πλέον για έναν νέο «πόλεμο των γενεών», καθώς οι νέοι διεκδικούν και οι παλαιότεροι συνεχίζουν να ορίζουν τη λήψη αποφάσεων, κατέχοντας τις θέσεις εξουσίας. Νέα μελέτη, ωστόσο, καταρρίπτει ως επικίνδυνο μύθο την άποψη ότι, ως προς την ευαισθητοποίηση και τη δράση των πολιτών απέναντι στην κλιματική κρίση, υπάρχει χάσμα γενεών. Έγινε σε δείγμα 4.000 ατόμων στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ, από το Ινστιτούτο Πολιτικής του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου και το περιοδικό «New Scientist». Και αυτό που διαπιστώνει είναι ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά στις απόψεις μεταξύ των γενεών για την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Στη συντριπτική πλειονότητα οι ερωτηθέντες από όλες τις ηλικίες λένε ότι η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικι-

λότητας και άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι μείζονος σημασίας προβλήματα. Διαφορές φυσικά υπάρχουν. Σε αντίθεση όμως με μία κακώς εδραιωμένη αντίληψη -υπογραμμίζεται στη μελέτη-, η πλάστιγγα δεν γέρνει αποκλειστικά προς τη μία πλευρά… Το 66% της Gen Z και το 57% των Millennials, για παράδειγμα, είναι της άποψης ότι οι περιβαλλοντικές ανησυχίες πρέπει να υπερισχύουν της οικονομικής ανάπτυξης, έναντι 44% των Baby boomers και 45% της Generation X. Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι νεότεροι δηλώνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό ότι δεν έχει νόημα να αλλάξουν βασικές συνήθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (π.χ. συνετή χρήση ρεύματος ή νερού, μείωση του πλαστικού κ.ά.), κρίνοντας ότι κάτι τέτοιο δεν θα κάνει τη διαφορά. Την αντίθετη άποψη έχουν οι μεγαλύτερες γενιές. Συγκριτικά με τη Gen Z, μάλιστα, είναι διπλάσιος ο αριθμός των Baby boomers που έχει μποϊκοτάρει προϊόντα εταιρειών, για οικολογικούς λόγους, μέσα στο τελευταίο έτος. «Υπάρχουν πολλοί μύθοι για τις διαφορές μεταξύ των γενεών, όμως κανείς δεν είναι πιο καταστροφικός από τον ισχυρισμό ότι μόνο οι νέοι ενδιαφέρονται για την κλιματική αλλαγή» τόνισε ο καθηγητής Μπόμπι Ντάφι, επικεφαλής της έρευνας και διευθυντής του Ινστιτούτου Πολιτικής στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου. «Αν θέλουμε ένα πιο πράσινο μέλλον, πρέπει να δράσουμε μαζί, ενώνοντας τις γενιές». Παράλληλα, «τα ευρήματα της μελέτης δίνουν τροφή για σκέψη στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής» προσέθεσε ο Ρίτσαρντ Γουέμπ, στέλεχος του New Scientist. «H λήψη μέτρων που θέτουν τη ζωή μας σε πιο βιώσιμη βάση, ενόσω προσπαθούμε να ανακάμψουμε από την πανδημία του Covid-19, χρειάζεται ευρεία υποστήριξη, από όλες τις γενιές. Αυτή θα μπορούσε να είναι μία δίοδος για αυξημένη συμμετοχή ομάδων, που απογοητεύονται ολοένα και περισσότερο από την πολιτική».

Ξεκίνησε η συνεργασία ΗΠΑ - Κίνας με αρχή το LNG Σε προχωρημένες συνομιλίες με εξαγωγικές εταιρείες των ΗΠΑ για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων προμηθειών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) βρίσκονται μεγάλες κινεζικές εταιρείες ενέργειας με φόντο τις ανησυχίες για την επάρκεια καυσίμων στη χώρα, κάτω από τις αυξανόμενες τιμές φυσικού αερίου και τις ελλείψεις ηλεκτρικού ρεύματος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το Reuters, τουλάχιστον πέντε κινεζικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής Sinopec Corp και της China National Offshore Oil Company (CNOOC) και διανομείς υποστηριζόμενοι από το Πεκίνο, όπως η Zhejiang Energy, βρίσκονται σε συζητήσεις με εξαγωγείς των ΗΠΑ, κυρίως τις Cheniere Energy και Venture Global. Οι συζητήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συμφωνίες αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα σημάνουν αύξηση των εισαγωγών LNG της Κίνας από τις ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια.

26 θεμα

Στην κορύφωση του εμπορικού πολέμου μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ το 2019, το εμπόριο φυσικού αερίου σταμάτησε προσωρινά. Η κατασκευή εγκαταστάσεων για εξαγωγή LNG, επισημαίνουν οι συντάκτες, μπορεί να πάρει χρόνια και υπάρχουν πολλά έργα στη Βόρεια Αμερική σε εξέλιξη, από τα οποία δεν αναμένεται να αρχίσουν εξαγωγές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας. Οι συνομιλίες με τους προμηθευτές των ΗΠΑ άρχισαν στις αρχές του 2021, αλλά επιταχύνθηκαν τους τελευταίους μήνες εν μέσω μιας από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην τροφοδοσία καυσίμων για παραγωγή θερμότητας εδώ και δεκαετίες. Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ασία πενταπλασιάστηκαν φέτος, προκαλώντας φόβους για έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας τον χειμώνα. Πηγή από το Πεκίνο που μίλησε στο Reuters φέρεται να σχολίασε ότι βλέποντας την αστάθεια που διαμορφώνεται στην αγορά, πολλοί αγοραστές μετάνιωσαν που δεν υπέγραψαν αρκετές μακροπρόθεσμες προμήθειες. Οι νέες συμφωνίες αναμένεται να ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες, αφού η ιδιωτικά ελεγχόμενη ENN Natural Gas Co, με επικεφαλής τον πρώην επικεφαλής του μεγαλύτερου αγοραστή LNG της Κίνας, CNOOC, ανακοίνωσε πρόσφατα 13ετή συμφωνία με την Cheniere. Πρόκειται για την πρώτη σημαντική συμφωνία ΗΠΑ - Κίνας LNG από το 2018. Οι νέες αγορές θα ενισχύσουν επίσης τη θέση της Κίνας ως κορυφαίου αγοραστή LNG στον κόσμο, ξεπερνώντας την Ιαπωνία.

Blackout στις επαρχίες του ασιατικού τίγρη φέρνει πιο κοντά το deal με ΗΠΑ στην κλιματική αλλαγή Σε εκ περιτροπής ηλεκτροδότηση υποχρεώνονται οι βορειοανατολικές επαρχίες στην Κίνα από την πολιτική του Πεκίνου για απότομη περικοπή της λειτουργίας των ηλεκτροπαραγωγών μονάδων στη χώρα, ώστε να επιτευχθούν άρον άρον οι κλιματικοί στόχοι της κινεζικής ηγεσίας. Οι συνέπειες θα είναι άμεσες και για την ανάπτυξη της χώρας.Η κατάσταση σε μεγάλες πόλεις και επαρχίες της κινεζικής περιφέρειας είναι καθημερινά και πιο δραματική. Οι εκτεταμένες διακοπές ρεύματος έχουν πλήξει επιχειρήσεις και νοικοκυριά, που βυθίζονται στο σκοτάδι για ώρες. Στα σπίτια δεν ξέρουν πότε να μαγειρέψουν, καταστήματα λειτουργούν υπό το φως των κεριών, οι θερμοκρασίες στον κινεζικό βορρά πέφτουν, και οι βιομηχανίες κάθε είδους κατεβάζουν τους διακόπτες τους ελαττώνοντας την παραγωγή τους. Η εκ περιτροπής παροχή ενέργειας έχει καθηλώσει από τα μέσα Σεπτεμβρίου την κινεζική οικονομία, σαν να μην έφτανε το μεγάλο πλήγμα από τη χρεοκοπία της Evergrande. Οι κάτοικοι ειδικά στη βορειοανατολική Κίνα παρακαλούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την κυβέρνηση στο Πεκίνο να αποκαταστήσει την κανονική παροχή ρεύματος. Οι ελλείψεις στην ενέργεια στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

πώς τα ΗΑΕ… κάνουν πλάκα Κι ενώ συμβαίνουν αυτά, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη από τη διεθνή σκηνή η πρόθεση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να αυξήσουν την παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου. Την πρόθεση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου, αν απαιτηθεί, έδειξε με δηλώσεις του προ ημερών ο υπουργός Ενέργειας της χώρας, παρά τις αποφάσεις της ομάδας των πετρελαιοπαραγωγών χωρών (OΠEΚ+). Μιλώντας στο δίκτυο Ashraq TV του Ντουμπάι, ο Σουχάιλ αλ-Μαζρουέι είπε ότι οι χώρες του OΠEΚ και οι σύμμαχοί τους είναι σε θέση να αυξήσουν την προσφορά πετρελαίου στις διεθνείς αγορές εφόσον υφίσταται αντίστοιχη ζήτηση στην αγορά. Πρόσθεσε με νόημα ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν τη δυνατότητα να παράσχουν πρόσθετες ποσότητες αργού πετρελαίου στην αγορά εάν υπάρχει ανάγκη γι’ αυτό και εφόσον αποφασιστεί από τις χώρες του OΠΕΚ+. Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου δείχνουν πάντως μικρές ανοδικές τάσεις και οι μετοχές των πετρελαϊκών εταιρειών στην Ευρώπη άνοιξαν στις 8 Νοεμβρίου με άνοδο της τάξης του 0,6%, καθώς οι χώρες του OΠΕΚ+ είχαν δείξει την αντίθεσή τους σε μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγής, όπως είχαν ζητήσει οι ΗΠΑ, αφού η παγκόσμια ζήτηση ανέρχεται πλέον κοντά στα επίπεδα προ πανδημίας. Στη συνάντηση των αρχών Νοεμβρίου οι χώρες του OΠΕΚ+ αποφάσισαν να μην τροποποιήσουν το σχέδιό τους για αύξηση κάθε μήνα της συνολικής παραγωγής τους κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα, ενώ η Ουάσιγκτον είχε καλέσει για ταχύτερη αύξηση. Ο υπουργός των ΗΑΕ είπε στη συνέντευξή του ότι η σημερινή πολιτική της μηνιαίας αύξησης κατά 400.000 βαρέλια ημερησίως μπορεί να οδηγήσει σε υπερβάλλουσα προσφορά κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, ενώ δανέφερε ότι αναμένει τις ΗΠΑ να συνεχίσουν να αντλούν από τα στρατηγικά τους αποθέματα έως το 2025. του κόσμου έχουν προκληθεί όχι μόνο από την περιορισμένη παροχή άνθρακα στις βιομηχανίες, αλλά και από την απότομη επιβολή περιορισμών στις εκπομπές αερίων, που έπληξαν τις παραγωγικές εταιρείες στο μεγαλύτερο κομμάτι της Κίνας και απειλούν περαιτέρω την ήδη ταλαιπωρημένη παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Ήδη η Goldman Sachs δήλωσε ότι λόγω των διακοπών ρεύματος που αναμένεται να παγιωθούν για καιρό, περικόπτει την προοπτική ανάπτυξης της Κίνας από 8,2% σε 7,8% για φέτος - πράγμα που σημαίνει την απώλεια δισεκατομμυρίων δολαρίων για το κινεζικό αλλά και το παγκόσμιο προϊόν. Αντίστοιχες εκτιμήσεις έχουν κάνει τις τελευταίες ημέρες και οι Standard & Poor’s, Nomura και Fitch.

επιχειρησεισ 27

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Mytilineos

Oι τρεις καταλύτες για την απογείωση των οικονομικών αποτελεσμάτων ■ Και το 2022 χρονιά-ρεκόρ Τoυ K.A. φραγκουλη

ο επιτυχημένο επιχειρηματικό μοντέλο της Mytilineos βρίσκεται πίσω από τη σταθερή άνοδο μεγεθών της εταιρείας σε κάθε τρίμηνο, ενώ η συγκυρία των υψηλών τιμών των εμπορευμάτων και η στρατηγική ανάπτυξης του ομίλου με συστηματικές επενδύσεις κάνει όλο και περισσότερο φανερό πως το 2022 θα είναι μια νέα χρονιά-ρεκόρ για τον όμιλο. Ο όμιλος, δομημένος έτσι ώστε να μπορεί και εξασφαλίζει πλεονεκτήματα, ευνοείται από τη συγκυρία της ανόδου των τιμών του αλουμινίου και της αυξημένης ζήτησης ενέργειας, και κινείται στρατηγικά για την ενδυνάμωσή του σε κάθε τομέα δραστηριότητάς του. Οι ανοδικές τιμές του αλουμινίου, η καθετοποιημένη δραστηριότητα στην ενέργεια και η συνεχής ανάπτυξη στις ΑΠΕ και τα βιώσιμα έργα αποτελούν τους τρεις μοχλούς που αναμένεται να οδηγήσουν στη σημαντική αύξηση κερδών το 2022. Η δυναμική αυτή διαφαίνεται ήδη από τα αποτελέσματα εννεαμήνου, αφού σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες του ομίλου η θετική προοπτική 2022 εξασφαλίζει υψηλότερες επιδόσεις. Καθώς διανύουμε το δ’ τρίμηνο του 2021, η Mytilineos καταγράφει φέτος νέα ιστορικά επίπεδα κύκλου εργασιών και κερδοφορίας, ενώ παράλληλα επιταχύνει την υλοποίηση του επενδυτικού της προγράμματος

προετοιμάζοντας τη μετάβαση σε ακόμη πιο αυξημένα οικονομικά μεγέθη τα αμέσως επόμενα έτη, σε ευθυγράμμιση και με τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει. Πλέον, αυτή η προοπτική ανάπτυξης είναι ορατή και από τους αναλυτές. Στην ανάλυσή της η Citi προβλέπει πολύ σημαντική αύξηση στην κερδοφορία της Μytilineos για το 2022 και ήδη στο εννεάμηνο σημειώνει ότι το μείγμα της κερδοφορίας του ομίλου χαρακτηρίζεται ενθαρρυντικό, με το EBITDA στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας να είναι καλύτερο των εκτιμήσεων αφού αυξήθηκε κατά 80% έναντι 40% που

ανέμενε η Citigroup. 1. Οι ανοδικές τιμές του αλουμινίου Στο αλουμίνιο, η Mytilineos, έχοντας εκμεταλλευτεί τις υψηλές τιμές αλουμινίου των τελευταίων μηνών, έχει εξασφαλίσει υψηλά επίπεδα κερδοφορίας για τα επόμενα 2-3 χρόνια, ενώ το ενεργειακό κόστος στις δραστηριότητές της στο αλουμίνιο παραμένει σε μεγάλο βαθμό αντισταθμισμένο λόγω της μακροπρόθεσμης σύμβασης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, συνεχίζει απρόσκοπτα τις επενδύσεις για την αύξηση παραγωγικής δυναμικότητας της αλουμίνας κατά 25 χιλ. τόνους, καθώς και της

28 επιχειρησεισ

συνολικής ετήσιας παραγωγής αλουμινίου στους 250 χιλ. τόνους (project NEW ERA 250), εκ των οποίων το 26% θα προέρχεται από ανακυκλωμένο αλουμίνιο. Στο εννεάμηνο η μέση τιμή του αλουμινίου (LME 3Μ) ανήλθε στα επίπεδα των 2.400 $/τόνο, 44% αυξημένη σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ενώ την περίοδο που διανύουμε οι τιμές στο LME ανήλθαν έως τα επίπεδα των 3.180 $/τόνο, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερες προοπτικές κερδοφορίας στο τελευταίο τρίμηνο του 2021. Ισχυρή άνοδο καταγράφουν και οι τιμές των premia, έχοντας διπλασιαστεί στο εννεάμηνο του έτους, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. 2. Καθετοποιημένη δραστηριότητα στην ενέργεια Η συνολική παραγωγή τόσο από τις θερμικές όσο και από τις ανανεώσιμες μονάδες της εταιρείας στο εννεάμηνο ανήλθε σε 4,0 TWh, που αντιστοιχεί στο 10,1% της συνολικής ζήτησης. Η παραγωγή των θερμικών μονάδων της Mytilineos ήταν μειωμένη στις 3,6 TWh από 4,1 TWh την αντίστοιχη περσινή περίοδο, καθώς η εταιρεία προχώρησε στην προγραμματισμένη τρίμηνη «Μεγάλη Συντήρηση» του σταθμού της Korinthos Power κατά το διάστημα Μαρτίου - Μαΐου 2021. Η μονάδα λειτουργεί κανονικά από τις αρχές Ιουνίου και θα ενισχύσει με τη λειτουργία της το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και βέβαια το 2022. Από το 2022, με την αναμενόμενη έναρξη λειτουργίας της νέας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο (CCGT) ισχύος 826MW στο τέλος τους έτους, θα διαθέτει συνολική εγκατεστημένη ισχύ ~2,3 GW από θερμικούς σταθμούς και μονάδες ΑΠΕ και επομένως αναμένεται να διπλασιάσει το μερίδιο αγοράς που κατέχει σήμερα όσον αφορά την παραγωγή. Η συγκεκριμένη εξέλιξη θα της δώσει επίσης τη δυνατότητα σταδιακά να διεκδικήσει αναλογικά και υψηλότερο μερίδιο αγοράς στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, λαμ-

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

βάνοντας υπόψη τις τρέχουσες συνθήκες στην αγορά, αλλά και τις ισχυρές αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα έτη. 3. Συνεχής ανάπτυξη στις ΑΠΕ και βιώσιμα έργα Στα βιώσιμα έργα, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των συμβασιοποιημένων έργων του ομίλου ανέρχεται σε 848 εκατ. ευρώ στο τέλος του εννεαμήνου, δίνοντας μια εικόνα για τα μελλοντικά έσοδα του τομέα. Μαζί με τα έργα που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο συμβασιοποίησης, το συνολικό ανεκτέλεστο φτάνει τα 1,7 δισ. ευρώ. Τέλος, η Mytilineos στοχεύει να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και ιδιαίτερα για έργα τα οποία προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως έργα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων, υβριδικά και off-grid ενεργειακά έργα, έργα ενεργειακής αναβάθμισης και εκτέλεση καινοτόμων first-of-kind ενεργειακών έργων.

Η Citigroup Tιμή-στόχο για τη Mytilineos τα 21,5 ευρώ διατηρεί η Citigroup, βλέποντας σημαντικό περιθώριο ανόδου στο ταμπλό του Χ.Α της τάξης του 39%, ενώ τοποθετεί την εκτιμώμενη μερισματική απόδοση στο 2,8%. Το μείγμα της κερδοφορίας του ομίλου χαρακτηρίζεται ενθαρρυντικό, με το EBITDA στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας να είναι καλύτερο των εκτιμήσεων αφού αυξήθηκε κατά 80% έναντι 40% που ανέμενε η Citigroup. Παρ’ όλες τις πληθωριστικές πιέσεις ως αποτέλεσμα των αυξημένων τιμών των πρώτων υλών, η απόδοση του τομέα αλουμινίου παρέμεινε σταθερή. Σύμφωνα με την ανάλυση, η Mytilineos, έχοντας εκμεταλλευτεί τις υψηλές τιμές αλουμινίου των τελευταίων μηνών, έχει εξασφαλίσει υψηλά επίπεδα κερδοφορίας για τα επόμενα 2-3 χρόνια. Το παράδειγμα άλλωστε της Mytilineos όσον αφορά την αντιστάθμιση των τιμών του αλουμινίου ακολούθησε πρόσφατα και μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς

αλουμινίου παγκοσμίως, η νορβηγική Norsk Hydro. Η Citi προβλέπει πολύ σημαντική αύξηση στην κερδοφορία της Μytilineos για το 2022 και θεωρεί πως η αγορά θα υποδεχτεί θετικά αυτό το καλό set αποτελεσμάτων. Αναλυτικά, όπως σημειώνει η αμερικανική τράπεζα, τα αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου της Mytilineos υπογραμμίζουν τα δυνατά σημεία του επιχειρηματικού μοντέλου της εταιρείας, επιτρέποντάς της να κεφαλαιοποιήσει τις ισχυρότερες τιμές ενέργειας, ενώ το ενεργειακό κόστος στις δραστηριότητές της στο αλουμίνιο παραμένει σε μεγάλο βαθμό αντισταθμισμένο λόγω της μακροπρόθεσμης σύμβασης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Οι άλλες δραστηριότητες του ομίλου είχαν μεικτές επιδόσεις, καθώς οι ισχυρές επιδόσεις στις ΑΠΕ αντισταθμίστηκαν από τις πιο αδύναμες στα έργα EPC. Η επανεκκίνηση του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο έπειτα από συντήρηση συνέβαλε στην αύξηση της παραγωγής ενέργειας κατά 39% στο τρίμηνο. Ωστόσο, η αύξηση των εσόδων στην επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας ήταν υψηλότερη, στο 54% σε τριμηνιαία βάση. Ως αποτέλεσμα, τα EBITDA στον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν κατά 80%. Η Citi επισημαίνει ωστόσο ότι υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για την κερδοφορία της επιχείρησης λιανικής ενέργειας, η οποία ήταν ζημιογόνα το α’ εξάμηνο του 2021 και έχει περιορισμένη ευελιξία να πιέσει για αύξηση των τιμολογίων βραχυπρόθεσμα. Παράλληλα, όπως αναφέρει η Citi, το καθαρό χρέος ήταν υψηλότερο σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2021 και κοντά στο επίπεδο που έχει υπολογίσει η αμερικανική τράπεζα ότι θα διαμορφώσει το καθαρό χρέος για το σύνολο του 2021. Ο συνδυασμός υψηλότερου κεφαλαίου κίνησης και επιταχυνόμενων δαπανών επέκτασης συνέβαλε σε υψηλότερες κεφαλαιουχικές δαπάνες στο τρίμηνο, όπως εκτιμά.

θεμα 29

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ

Παίρνουν μπροστά και τα πυρηνικά εργοστάσια για να πέσουν οι τιμές στο ρεύμα ■ Γιατί η Ελλάδα στηρίζει τη γαλλική πρόταση ■ Ενημέρωση από Σδούκου

περιμένουν οι προμηθευτές ρεύματος για να περάσουν τις μειώσεις

Τoυ K.A. φραγκουλη

έες προτάσεις για τη θωράκιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων έναντι της αύξησης των τιμών ενέργειας εισηγείται η Γαλλία και στηρίζει η χώρα μας. Η νέα γαλλική πρόταση, σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργό Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ, στηρίζεται από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Τσεχία και συζητήθηκε στη συνεδρίαση του Eurogroup τις προηγούμενες ημέρες, ενώ θα τεθεί επί τάπητος στο Ecofin. Τι περιλαμβάνει το έγγραφο: Πρώτον, η Γαλλία εισηγείται τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα συνδέει τις τιμές που πληρώνουν οι τελικοί καταναλωτές με το κόστος της καθαρής ενέργειας, που περιλαμβάνεται στο εθνικό ενεργειακό μείγμα, ώστε να μπαίνει φρένο στις μεγάλες αυξήσεις. Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τον κ. Λε Μερ, θα επέτρεπε την αυτόματη σταθεροποίηση των τιμών καταναλωτή σε συνθήκες αύξησης των τιμών των ορυκτών καυσίμων, χωρίς να επηρεάζει την πανευρωπαϊκή χονδρική αγορά και χωρίς να υπονομεύει τα κίνητρα για επενδύσεις στις ΑΠΕ. Δεύτερον, το έγγραφο αναφέρεται στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια μεταξύ παραγωγών ηλεκτρισμού μέσω ΑΠΕ και επιχειρήσεων που είναι οι τελικοί καταναλωτές, ως «ένα επιπρόσθετο εργαλείο για την παροχή ορατότητας σχετικά με τις τιμές».

Τρίτον, σημειώνεται ότι πρέπει να δοθεί και στα νοικοκυριά η δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε συμβόλαια που παρέχουν κάποια σταθερότητα και προβλεψιμότητα όσον αφορά τις τιμές, αλλά και καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με τους κινδύνους που συνεπάγονται τα συμβόλαια που συνδέονται με τη spot αγορά. «Δεν έχουμε το περιθώριο τέτοιες εκτινάξεις των τιμών του ρεύματος ή του αερίου να διακινδυνεύσουν την κοινωνική και την οικονομική βιωσιμότητα της ενεργειακής μετάβασης» αναφέρεται χαρακτηριστικά. Γίνεται συνεπώς έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να «διερευνήσει τις ευελιξίες που θα μπορούσε να παρέχει στα κράτη-μέλη ώστε να συμβάλει στη σταθεροποίηση των τιμών λιανικής, να περιορίσει τη μεταβλητότητα για τους καταναλωτές και να παράσχει τα σωστά κίνητρα για την απανθρακοποίηση της οικονομίας μέσω της χρήσης του ηλεκτρισμού». Πέραν αυτών, το έγγραφο αναφέρεται στην ανάγκη «καλύτερου συντονισμού των εθνικών ρυθμιστικών πλαισίων για την τήρηση αποθεμάτων αερίου». Κάτι τέτοιο, σημειώνεται, θα «ενίσχυε την ενεργειακή ασφάλεια» της Ε.Ε. και θα επέτρεπε την πιο αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς αερίου. Τέλος, «μακροπρόθεσμα» η Ε.Ε. πρέπει να επιδιώξει την «ενεργειακή ανεξαρτησία» μέσω επενδύσεων σε «όλες τις μορφές ενέργειας» που δεν εκπέμπουν άνθρακα (συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής), ώστε να περιορίσει δραστικά την εξάρτησή της από χώρες που

30 θεμα

εξάγουν αέριο. Άλλωστε, ο κ. Λε Μερ, από το πρόσφατο Eurogroup, τόνιζε τη σημασία που αποδίδει η Γαλλία στην προστασία των πιο ευάλωτων καταναλωτών από την αύξηση των τιμών. Είναι «ανυπόφορο» να υφίστανται καταναλωτές μεταβολές των λογαριασμών ρεύματος που να φτάνουν έως το 35%, ανέφερε. Ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόνοχιου, αναφέρθηκε στον αντίκτυπο της διατάραξης της εφοδιαστικής αλυσίδας και των αυξήσεων των τιμών ενέργειας στην ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας (παρότι αυτή, όπως επέμεινε, «εδραιώνεται»). Ανέφερε μάλιστα ότι, αν και παραμένει εν ισχύι η εκτίμηση ότι η πληθωριστική έξαρση είναι παροδικό φαινόμενο, «αποδεικνύεται κάπως πιο επίμονο από ό,τι υπολογίζαμε».

Ανοίγει τις στρόφιγγες ο Πούτιν Ελπίδες για σταδιακή αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης ενέπνευσε η υποχώρηση των τιμών του φυσικού αερίου, μετά την ανακοίνωση της ρωσικής Gazprom ότι άρχισε να αναπληρώνει τους ταμιευτήρες της στην Ευρώπη και να αυξάνει την προσφορά του αναγκαίου καυσίμου προς τη Γηραιά Ήπειρο, τηρώντας την υπόσχεση του Ρώσου προέδρου. Τα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου υποχώρησαν πρόσφατα κατά 6,2% στην αγορά της Ολλανδίας στα 76,65 ευρώ η μεγαβατώρα, με το αντίστοιχο συμβόλαιο στην αγορά της Βρετανίας να υποχωρεί κατά 3,2%. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, ο ρωσικός κολοσσός του φυσικού αερίου άρχισε να διοχετεύει φυσικό αέριο από τη Ρωσία προς τη Γερμανία στις 8/11 μέσω του αγωγού που εκκινεί από την περιοχή Γιαμάλ της Σιβηρίας. Τόνισε μάλιστα πως «η εταιρεία έχει εγκρίνει και έχει αρχίσει να εφαρμόζει το σχέδιό της για την παροχή φυσικού αερίου σε πέντε υπόγειες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις στην Ευρώπη» και διευκρίνισε πως έχει καθοριστεί ο όγκος του αερίου που θα διέλθει από κάθε διαδρομή, όπως και οι διαδρομές. Αργότερα οι ροές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο που έχουν φτάσει εδώ και δύο εβδομάδες, σύμφωνα με στοιχεία του γερμανικού κράτους. Στη διάρκεια του πρώτου Σαββατοκύριακου του Νοεμβρίου είχε σημειωθεί για δεύτερη φορά αντιστροφή της κανονικής ροής του φυσικού αερίου που μεταφερόταν από τη Γερμανία προς τη Ρωσία μέσω Πολωνίας. Η μείωση των ροών τους τελευταίους δύο μήνες είχε οδηγήσει στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου, που έχουν υπερτριπλασιαστεί μέσα στο έτος. Στη διάρκεια του ίδιου Σαββατοκύριακου, άλλωστε, η Gazprom αύξησε μερικώς τις ροές του καυσίμου προς τη Γερμανία. Παράλληλα η Gazprom δέσμευσε χωρητικότητα για μεταφορά 10 εκατ. κυβικών μέτρων αερίου την ημέρα στον αγωγό που διέρχεται από την Ουκρανία και τη Σλοβακία. Σύμφωνα, πάντως, με τον Ντμίτρι Μαριτσένκο, του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, η Gazprom πρέπει να διοχετεύει περίπου 170 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου την ημέρα επί έναν μήνα προκειμένου να αναπληρώσει τα αποθέματα της Ευρώπης. Ο ίδιος εκτιμάει ότι για μια τόσο αυξημένη ροή δεν επαρκούν οι αγωγοί Γιαμάλ και Nord Stream 1. Μιλώντας στο Bloomberg, η Κάτια Γιαφίμαβα, στέλεχος του Oxford Institute for Energy Studies, τόνισε πως ο

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ρωσικός κολοσσός του φυσικού αερίου ακολουθεί τις εντολές του Ρώσου προέδρου για την αναπλήρωση των αποθεμάτων. Τόνισε πως η ίδια εκτιμά ότι η Gazprom θα αναπληρώσει πλήρως τους ταμιευτήρες στην Ευρώπη «στον αναγκαίο βαθμό για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μακροπρόθεσμων συμβολαίων της για τη χειμερινή περίοδο». Προβλέπει μάλιστα πως «θα υπάρξουν σταδιακή αύξηση των ροών στους διαδρόμους που διέρχονται από Ουκρανία και Πολωνία στη διάρκεια της περιόδου Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου». Οπως υπογράμμισε η ίδια, όμως, η Gazprom δεν αναμένεται να δεσμεύσει περισσότερη χωρητικότητα για τη μεταφορά αερίου μέσω των υφιστάμενων αγωγών, εκτός κι αν υπάρξουν ενδείξεις πως οι γερμανικές Αρχές ετοιμάζονται να εγκρίνουν τον νέο αγωγό Nord Stream 2. Ο ρωσικός κολοσσός έχει αρχίσει να εφαρμόζει σχέδιο για την παροχή φυσικού αερίου σε πέντε υπόγειες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις. Η Ρωσία έχει κατηγορηθεί τόσο από την Ουάσινγκτον όσο και από μερίδα Ευρωπαίων πολιτικών ότι περιορίζει σκοπίμως την προσφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ουσιαστικά εκβιάζοντας την ενεργειακά εξαρτημένη Γηραιά Ήπειρο. Ζητούμενο για τη Μόσχα είναι, σύμφωνα πάντα με τους επικριτές της, να αποσπάσει εσπευσμένη έγκριση του αγωγού Nord Stream 2 σε πρώτη φάση από το Βερολίνο και στη συνέχεια από τις Βρυξέλλες, αλλά και να ασκήσει πιέσεις στην Ε.Ε., ώστε να επιστρέψει στις μακροχρόνιες συμβάσεις που υπέγραφε στο παρελθόν με την Gazprom. Έχει μεσολαβήσει η προσπάθεια της Ε.Ε. να διαφοροποιήσει τους προμηθευτές της σε φυσικό αέριο στρεφόμενη στην παγκόσμια αγορά. Στο μεταξύ, η Κομισιόν έχει αναλάβει να διεξαγάγει έρευνες για να διαπιστώσει κατά πόσον η Gazprom εκμεταλλεύεται καταχρηστικά τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά, χειραγωγώντας τις τιμές του φυσικού αερίου με τη μείωση των ροών προς την Ευρώπη τους μήνες πριν από τον χειμώνα. Σε περίπτωση που εξακριβωθεί κάτι τέτοιο, ο ρωσικός κολοσσός θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπος με πρόστιμο ύψους πολλών δισ., καθώς η κοινοτική νομοθεσία προβλέπει δυσθεώρητα πρόστιμα που φτάνουν έως και το 10% του ετήσιου κύκλου εργασιών μιας εταιρείας, και η Gazprom έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 120 δισ. δολαρίων με στοιχεία του 2019. Ενώ πάντως κορυφωνόταν η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε εντολή στην Gazprom να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και να αναπληρώσει τα αποθέματά της, που εξαντλήθηκαν στη διάρκεια του περασμένου χειμώνα. Αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν πάντως ότι οι ροές προς την Ευρώπη δεν έχουν φτάσει στα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν στις αρχές του καλοκαιριού και επομένως δεν αποκλείεται να επανέλθουν σε ανοδική πορεία οι τιμές του αερίου εν όψει και του χειμώνα.

Προμηθευτές Το βάρος των επιδοτήσεων πάντως έχει μεταφερθεί στους προμηθευτές, οι οποίοι είναι εκείνοι που σε πρώτη φάση καλύπτουν τις εκπτώσεις στα τιμολόγια, χωρίς κάποια υπουργική απόφαση να καθορίζει το ύψος, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγη-

θεμα 31

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

σής τους, αλλά στηριζόμενοι σε απλές εξαγγελίες. Η αγορά αναγνωρίζει ότι τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης είναι στη σωστή κατεύθυνση και βοηθούν τόσο τον καταναλωτή όσο και τους προμηθευτές, όμως «σηκώνει τα χέρια ψηλά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν εκπρόσωποί της, σε ό,τι αφορά τον τρόπο εφαρμογής τους. Αδυνατούν να πιστέψουν ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκ των υστέρων αντιλήφθηκε ότι η επιδότηση επιχειρήσεων χαμηλής τάσης που ενέταξε στο μέτρο των επιδοτήσεων μαζί με τους οικιακούς καταναλωτές προϋποθέτει κοινοποίηση στην Κομισιόν γιατί αποτελεί κρατική ενίσχυση -και εξ αυτού του λόγου εκκρεμεί η απαιτούμενη ΚΥΑ-, μεταφέροντας τη δυσκολία τους να συνεχίσουν να πιστώνουν επιδοτήσεις που δεν ξέρουν πότε θα εισπράξουν. Με εξαίρεση ένα mail που έλαβαν από τη γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου με οδηγίες για το πώς θα εφαρμόσουν την έκπτωση των 9 ευρώ τον μήνα για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες για τις καταναλώσεις του Σεπτεμβρίου, οι προμηθευτές δεν έχουν πάρει καμία επίσημη ενημέρωση ούτε για την προηγούμενη αύξηση της επιδότησης στα 18 ευρώ που ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο ούτε για τη νέα των 39 ευρώ για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, για την οποία ενημερώθηκαν από τα ΜΜΕ. Σε πρώτη φάση το βάρος των επιδοτήσεων έχει μεταφερθεί στους προμηθευτές, οι οποίοι καλύπτουν τις εκπτώσεις. Εκτός από τα ζητήματα της νομιμότητας και του κόστους, οι προμηθευτές πρέπει να επιλύσουν και τεχνικά ζητήματα που απαιτούν χρόνο, όπως για παράδειγμα η τροποποίηση των πληροφοριακών τους συστημάτων, η οποία θα πρέπει να αλλάξει για τρίτη συνεχόμενη φορά, χωρίς να έχουν, αν όχι κάποια υπουργική απόφαση, έστω μια σαφή οδηγία που θα τηρείται απ’ όλους, με αποτέλεσμα ο κάθε προμηθευτής να λειτουργεί κατά το δοκούν. Η ΔΕΗ, για παράδειγμα, περνάει τις πιστώσεις στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς, άλλοι προμηθευτές μετακυλίουν τις αυξήσεις στους έναντι λογαριασμούς χωρίς να περνάνε την κρατική έκπτωση στην κατανάλωση που αντιστοιχεί, την οποία περνάνε στη συνέχεια στους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς. Όλοι οι προμηθευτές από τις 15 Οκτωβρίου πιστώνουν την έκπτωση των 18 ευρώ τον μήνα βασιζόμενοι σε δηλώσεις και αναδρομικά για τον Σεπτέμβριο τα 9 ευρώ τον μήνα. Η κάλυψη των πιστώσεων από τους προμηθευτές επιβαρύνει περαιτέρω την πιεσμένη από τις υψηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς ρευστότητα των προμηθευτών, οι οποίοι αναμένουν από τον Οκτώβριο τα πρώτα χρή-

ματα, όπως δεσμεύθηκε απέναντί τους ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. «Επικροτούμε τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση για τη στήριξη των καταναλωτών. Είναι απολύτως αναγκαία και από την πλευρά μας κάνουμε ό,τι μπορούμε να τα στηρίξουμε. Εκτελούμε τις αποφάσεις παρότι δεν υπάρχει κάποιο νόμιμο πλαίσιο, δεν μπορούμε όμως επ’ άπειρον να πιστώνουμε χρήματα χωρίς να εισπράττουμε», τονίζει εκπρόσωπος του κλάδου προμήθειας. Όπως μάλιστα μεταφέρεται, κάποιοι αρχίζουν να σκέφτονται και την παύση των πιστώσεων εάν δεν δοθούν άμεσα κάποια χρήματα. «Η επιδότηση των 9 ευρώ για μια μεσαία εταιρεία ήταν ένα μηνιαίο κόστος της τάξης των 5-6 εκατ., αυτό έγινε 10 εκατ. με την επιδότηση στα 18 ευρώ και 30 εκατ. με την επιδότηση στα 39 ευρώ», τονίζει άλλος προμηθευτής, περιγράφοντας το πρόβλημα ρευστότητας που επωμίζονται από τον τρόπο εφαρμογής του μέτρου.

Ενισχύεται το ΚΟΤ, «παγώνουν» τα τέλη δικτύου, ελαφρύνσεις σε βιομηχανία Για τους δικαιούχους του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου (ΚΟΤ) οι επιβαρύνσεις περιορίζονται σημαντικά, καθώς η επιδότηση αυξάνεται από τα 24 ευρώ τον μήνα στα 45 ευρώ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας ανακοίνωσε επίσης την αναστολή της χρέωσης τελών χρήσης δικτύου το δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου για τους οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου, μέτρο που, όπως εκτίμησε, θα φέρει μείωση από 20 έως 40 ευρώ για ένα νοικοκυριό με μέση κατανάλωση. Για τις βιομηχανίες μέσης και χαμηλής τάσης, όπως και για τις λοιπές επιχειρήσεις μέσης τάσης (ξενοδοχεία, εμπορικές αλυσίδες, σούπερ μάρκετ κ.λπ.), ανακοίνωσε αναστολή της πληρωμής υπηρεσιών κοινής ωφελείας (ΥΚΩ) για διάστημα πέντε μηνών, το ποσό των οποίων αντιστοιχεί για το συγκεκριμένο διάστημα σε 63 εκατ. ευρώ. Οι χρεώσεις θα καταβληθούν όταν θα αποκλιμακωθούν οι τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και αξιολογώντας τις ανάγκες του σχετικού ειδικού λογαριασμού, και τα νέα μέτρα θα χρηματοδοτηθούν από τα έσοδα των δημοπρασιών δικαιωμάτων ρύπων. Οι συνολικοί πόροι που θα διατεθούν μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης για τη στήριξη των νοικοκυριών θα ανέλθουν σε 620 εκατ. ευρώ για την περίοδο Σεπτεμβρίου - Δεκεμβρίου 2021.

Διπλασιασμός ποσού μεγαβατώρας για τη στήριξη των νοικοκυριών στην Ελλάδα Για τους καταναλωτές, ακόμη και η νέα αυξημένη επιδότηση των 39 ευρώ τον μήνα περιορίζει μόνο κατά το ήμισυ την επιβάρυνση από τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος, που για το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου κινείται μεσοσταθμικά στα 208 ευρώ η μεγαβατώρα. Με αυτή την τιμή, ένα μέσο νοικοκυριό

με κατανάλωση 400 κιλοβατωρών τον Νοέμβριο θα πλήρωνε για ρήτρα αναπροσαρμογής 80 ευρώ και με την επιδότηση θα πληρώσει 41 ευρώ. Στο τετράμηνο δηλαδή, ακόμη και μετά την επιδότηση, θα πληρώσει επιπλέον 164 ευρώ για το ρεύμα που θα καταναλώσει. Στα 18 ευρώ τον μήνα και συνολικά στα

72,12 ευρώ το τετράμηνο 9/6 έως 7/10 περιορίστηκε η επιβάρυνση καταναλωτή της ΔΕΗ, μετά την κρατική επιδότηση και τις εκπτώσεις της ίδιας της εταιρείας, διάστημα που για τον πρώτο μήνα δεν χρέωσε ρήτρα αναπροσαρμογής, αφού αυτή τέθηκε σε εφαρμογή από 6 Αυγούστου.

32 αγορα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Πάνω από 2,62 δισ. ευρώ εταιρικά ομόλογα στην Ελλάδα με «πράσινη» ρήτρα ■ Μυτιληναίος, ΔΕΗ, Ελλάκτωρ, ΕΛΠΕ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και Prodea

έστρωσαν το χαλί για το Ελληνικό Δημόσιο

Της Μανταλένας Πίου

α πράσινα ομόλογα είναι η νέα μεγάλη τάση που διαμορφώνεται στη χώρα μας και στις αγορές παγκοσμίως για την άντληση δανειακών κε-

φαλαίων. Ήδη, μεγάλες ελληνικές εταιρείες, όπως η Μυτιληναίος, η ΔΕΗ, η Ελλάκτωρ, τα ΕΛΠΕ, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και η Prodea, έχουν προχωρήσει στην έκδοση είτε βιώσιμων είτε πράσινων ομολόγων. Ανάλογη πορεία ακολουθούν και

οι τράπεζες, με πρωτοπόρες την Εθνική και την Πειραιώς, με τα κεφάλαια που έχουν αντληθεί συνολικά να αγγίζουν τα 4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,62 δισ. ευρώ αφορούν στα εταιρικά πράσινα και βιώσιμα ομόλογα. Στο δεύτερο εξάμηνο

αγορα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

του 2022 πράσινο ομόλογο πρόκειται να εκδώσει το Ελληνικό Δημόσιο, όπως έχει προαναγγείλει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Το περίφημο «greenium» (από το green και το premium), δηλαδή ή έκπτωση ή η ελαφρώς χαμηλότερη απόδοση που έχουν τα πράσινα ομόλογα σε σχέση με τα κλασικά ομόλογα, είναι ο μαγνήτης που έλκει τις επιχειρήσεις, αφού μπορούν να μειώσουν το δανειακό τους κόστος, αντλώντας κεφάλαια με τον τρόπο αυτό. Ταυτόχρονα η πράσινη επιλογή δίνει πόντους στο περιβαλλοντικό προφίλ των εταιρειών και τους επιτρέπει να επενδύσουν στη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος ή σε πράσινα έργα με χαμηλότερο κόστος. Από την πλευρά των επενδυτών, τα ομόλογα της κατηγορίας αυτής αντιμετωπίζονται ως πιο σταθερές και μακροχρόνιες αξίες, που εμπλουτίζουν το χαρτοφυλάκιό τους με βάση τα σύγχρονα πρότυπα. Η διαφορά των πράσινων από τα βιώσιμα ομόλογα (sustainable bonds) είναι ότι τα δεύτερα δεν περιορίζουν την εταιρεία που τα εκδίδει να χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια, τα οποία θα δανειστεί μόνον για πράσινες επενδύσεις, όπως τα green bonds. Οι εκδότες βιώσιμων ομολόγων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους πόρους που θα αντλήσουν για ευρύτερους εταιρικούς σκοπούς και όχι μόνον για τη χρηματοδότηση επιλέξιμων πράσινων επενδύσεων. Βέβαια, η εταιρεία που θα προχωρήσει με τα sustainable bonds θα πρέπει να επενδύσει τα κεφάλαια αυτά σε έργα που θα βελτιώσουν τον δείκτη βιωσιμότητας και την κατάταξή του με βάση τα κριτήρια ESG (Environment, Society, Governance-Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση), αλλά δεν είναι αναγκαίο να περιοριστεί σε αυτά. Το πρώτο εξάμηνο του 2021 εκδόθηκαν στην Ευρώπη πράσινα και βιώσιμα ομόλογα της τάξης των 90 δισ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούσαν

στο 46% των αντίστοιχων ομολόγων διεθνώς. Τα πράσινα εταιρικά ομόλογα αναμένεται να κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια ως επιλογή, τόσο για το πρίμιουμ, δηλαδή τη φθηνότερη τιμολόγησή τους σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες ομολόγων, όσο και λόγω του νέου περιβάλλοντος που δημιουργείται με το πρόγραμμα της Ε.Ε. «fit for 55%» για τη μείωση των εκπομπών ρύπων ως το 2030 κατά 55%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει ήδη εντάξει τα ομόλογα αυτά ως επιλέξιμα για χρηματοδότηση, στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγοράς τίτλων. Στις 12 Οκτωβρίου 2021 η Ευρώπη εξέδωσε το πρώτο πράσινο ομόλογο του προγράμματος NextGenerationEU, αντλώντας 12 δισ. ευρώ, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση πράσινων και βιώσιμων επενδύσεων στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πράσινη έκδοση που έχει γίνει ποτέ παγκοσμίως, η οποία

μάλιστα, παρά το μέγεθός της, υπερκαλύφθηκε περισσότερες από 11 φορές, ξεπερνώντας τα 135 δισ. ευρώ. Η επιτυχία της έκδοσης αποτελεί την ισχυρή βάση εκκίνησης του μεγάλου πράσινου ομολογιακού προγράμματος NextGenerationEU μέσω του οποίου η Ε.Ε. σκοπεύει να αντλήσει συνολικά κεφάλαια 250 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2026. Τα κεφάλαια αυτά προορίζονται κυρίως για τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων που θα ενταχθούν στα εθνικά Ταμεία Ανάκαμψης των χωρών-μελών. Εξ ου και η ελληνική κυβέρνηση σπεύδει όχι μόνον μέσω του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης αλλά και των άλλων παρεμβάσεών της, όπως ο Κλιματικός Νόμος, το νομοσχέδιο για την απλούστευση της αδειοδοτικής διαδικασίας για τις ΑΠΕ, τα θαλάσσια αιολικά και την αποθήκευση ενέργειας που προωθεί ο υπουργός Περιβάλλοντος - Ενέργειας Κώστας Σκρέκας αλλά και μέσω άλλων νομοθετικών πλαισίων, να δημιουργήσει το κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον για

34 αγορα

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Κίνητρα Το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει δέσμη μέτρων για να ωθήσει εταιρείες στην έκδοση πράσινων ομολόγων. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για μέτρα όπως: 1. Περαιτέρω μείωση του φορολογικού συντελεστή (π.χ. κατά 50%) πράσινων μικρομεσαίων επιχειρήσεων εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών. 2. Φορολογικά κίνητρα για την αγορά πράσινων ομολόγων και μετοχών (όπως μειωμένος φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου, τοκομεριδίων, μερισμάτων). 3. Επιδότηση πράσινων ομολόγων και μετοχών για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους εξωτερικής επαλήθευσης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Το μέτρο αυτό αφορά τη να τρέξουν οι πράσινες επενδύσεις. Τα κεφάλαια του NextGenerationEU θα χρησιμοποιηθούν για εννέα κατηγορίες επενδύσεων, μεταξύ των οποίων η ενεργειακή αποτελεσματικότητα, η καθαρή ενέργεια και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Κατ’ ελάχιστον το 37% του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

μείωση του κόστους μετάβασης στην πράσινη ανάπτυξη και το νέο παραγωγικό μοντέλο, την τεκμηρίωση και τη διατήρησή του. 4. Παροχή εγγυήσεων στις τράπεζες ή σε συλλογικά επενδυτικά σχήματα, όπως ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες, για τη στήριξη βιώσιμων επενδύσεων. 5. Δημιουργία καταλόγου στρατηγικών ιδιωτικών πράσινων επενδύσεων βάσει σαφών κριτηρίων και πληροφόρηση για το όφελος από τον χαρακτηρισμό τους ως τέτοιες. Για το μέτρο αυτό θα πρέπει πρώτα η Κομισιόν να έχει ολοκληρώσει το Green Taxonomy και να περάσει σχετικός νόμος στην Ελλάδα.

πρέπει να είναι αφιερωμένο στην πράσινη μετάβαση και η Κομισιόν θα πρέπει να ελέγχει, να ενημερώνεται και να ενημερώνει για το πώς ακριβώς δαπανήθηκαν τα κεφάλαιά αυτά (ενημέρωση κατανομής) αλλά και για το τι επετεύχθη με τους συγκεκριμένους πόρους (ενημέρωση αποτελέσματος).

Κλειστή συνάντηση Κατά την πρόσφατη κλειστή συνάντηση της Συμμαχίας Υπουργών Οικονομικών για Κλιματικές Δράσεις, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας αναφέρθηκε στο σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για την έκδοση του πρώτου πράσινου ελληνικού ομολόγου το δεύτε-

αγορα 35

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ρο εξάμηνο του 2022. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογείται λίστα έργων, που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του πράσινου ομολόγου. Χαρακτηριστικά ο κ. Σταϊκούρας ανέφερε ότι «πέρα από σχήματα που χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η κυβέρνηση σκοπεύει να διαμορφώσει έναν συνεκτικό φάκελο επιλέξιμων έργων προς χρηματοδότηση μέσω πράσινων ή βιώσιμων ομολόγων τα προσεχή χρόνια. Το επόμενο βήμα είναι να προετοιμαστεί το σχετικό πλαίσιο έκδοσης πριν από την πιθανή πρώτη έξοδο στις αγορές, το δεύτερο εξάμηνο του 2022». Το ελληνικό πράσινο ομόλογο θα είναι ανεξάρτητο από τις εκδόσεις των άλλων ομολόγων του προγράμματος κάλυψης των δανειακών αναγκών του Δημοσίου και τα κεφάλαια που θα αντλήσει η κυβέρνηση θα διατεθούν σε δημόσια έργα με πράσινο αποτύπωμα. Από τις αρχές του Ιουνίου ο ΟΔΔΗΧ και το υπουργείο Οικονομικών τρέχουν τις διαδικασίες για τη δημιουργία του πλαισίου έκδοσης ελληνικών

κρατικών πράσινων χρεογράφων. Το σχέδιο του ΥΠΟΙΚ προβλέπει να δημιουργηθεί πρώτα το πλαίσιο των πράσινων εκδόσεων και κατόπιν να εντοπιστούν τα κατάλληλα και τα καινούργια projects του Δημοσίου που πληρούν τις συνθήκες. Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο παρακολουθεί τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες, όπου αναλαμβάνεται πρωτοβουλία για να θεσπιστεί το κοινό πλαίσιο κανόνων σχετικά με τη χρήση της ονομασίας «ευρωπαϊκό πράσινο ομόλογο» ή «EuGB» για τα ομόλογα που επιδιώκουν περιβαλλοντικά βιώσιμους στόχους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει σχέδιο κανονισμού για τη θέσπιση εναρμονισμένου πλαισίου για το «ευρωπαϊκό πράσινο ομόλογο». Επ’ αυτού έχει ήδη γνωμοδοτήσει καταρχήν θετικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο κανονισμός που προτείνει το Ευρωκοινοβούλιο στοχεύει να διευκολύνει την ανάπτυξη της αγοράς πράσινων ομολόγων υψηλής ποιότητας, ελαχιστοποιώντας τη διατάραξη των υφιστάμενων αγορών πράσινων ομολόγων και

μειώνοντας τον κίνδυνο προβολής ψευδο-οικολογικής ταυτότητας. Παράλληλα θεσπίζει ένα σύστημα καταχώρισης και εποπτείας των εταιρειών που θα ενεργούν ως εξωτερικοί αξιολογητές για τα πράσινα ομόλογα που εναρμονίζονται με αυτό το πλαίσιο. Η καθιέρωση προτύπου για τα πράσινα ομόλογα υψηλής ποιότητας αποσκοπεί στην: 1) Βελτίωση της ικανότητας των επενδυτών να εντοπίζουν και να εμπιστεύονται πράσινα ομόλογα υψηλής ποιότητας. 2) Διευκόλυνση της έκδοσης πράσινων ομολόγων υψηλής ποιότητας, αποσαφηνίζοντας τους ορισμούς των πράσινων οικονομικών δραστηριοτήτων και μειώνοντας τους δυνητικούς κινδύνους δυσφήμησης για τους εκδότες σε μεταβατικούς τομείς. 3) Τυποποίηση της πρακτικής της εξωτερικής αξιολόγησης και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς τους εξωτερικούς αξιολογητές με τη θέσπιση ενός προαιρετικού καθεστώτος καταχώρισης και εποπτείας.

Taxonomy Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι η Ευρώπη δεν έχει ακόμα καταλήξει στον ορισμό του τι είναι πράσινο, στο πλαίσιο του περίφημου Taxonomy, της νέας κατηγοριοποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων με βάση το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Η νέα ταξινόμηση θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαβάθμιση και την επιλογή των επενδύσεων, στον προσδιορισμό των ομολόγων κ.λπ., αφού βάσει αυτής θα αποφασίζεται αν μία συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα, έργο ή επένδυση είναι πράσινη, οπότε π.χ. θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί με πράσινο ομόλογο. Η μεγάλη διαπάλη στους κόλπους των Βρυξελλών για το Taxonomy εστιάζεται κυρίως στο φυσικό αέριο, το οποίο μπορεί να ρυπαίνει λιγότερο, αλλά δεν παύει να είναι ορυκτό καύσιμο που εκλύει διοξείδιο του άνθρακα κατά την καύση του. Οι εταιρείες φυσικού αερίου πιέζουν να ενταχθεί

στην πράσινη κατηγορία, προκειμένου να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση υποδομών και έργων αερίου, ενώ πολλές οικολογικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιδρούν λόγω του CO2. To ρήγμα αυτό αποτυπώνεται και στη γραμμή των διαφόρων εθνικών κυβερνήσεων, με αποτέλεσμα ακόμα να μην έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις. Η τάση που επικρατεί τελευταία είναι να δημιουργηθεί μία ξεχωριστή κατηγορία για το φυσικό αέριο, που θα αναγνωρίζει την ιδιαίτερη σημασία του για την ενεργειακή μετάβαση, η οποία θα του εξασφαλίζει μεταχείριση περίπου ανάλογη με αυτήν της πράσινης ετικέτας, προστατεύοντάς το από τα προβλήματα που θα ανέκυπταν αν υποβιβαζόταν στην γκρι κατηγορία των ορυκτών καυσίμων. Οι ελληνικές Αρχές συζητούν με τους εκπροσώπους της Ε.Ε. τόσο για το Τaxonomy όσο και για το άλλο μεγάλο ζήτημα, το greenwashing, που αφορά τις εκδόσεις δήθεν πράσινων ομολόγων.

36 διεθνη

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Πληθωρισμός και Bitcoin

■ Ασπίδα ή παγίδα για το ράλι των crypto η εκτόξευση των τιμών; Της ΕΛΕΝΑΣ ΚΡΙΤΣΑΛΟΥ

ε τον πληθωρισμό να κάνει υψηλή πτήση σε όλο τον πλανήτη, από τις ΗΠΑ όπου εκτινάχθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 31 ετών προκαλώντας σοκ με το 6,2% που ανακοινώθηκε για τον Οκτώβριο, την Ευρώπη όπου στην Ισπανία εκτοξεύθηκε τον ίδιο μήνα στο 5,5%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και 29 χρόνια, από τον Σεπτέμβριο του 1992, την Ελλάδα, όπου ναι μεν κινήθηκε κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αλλά ανοδικά, αγγίζοντας τον Οκτώβριο το 3,4%, μέχρι την Κίνα όπου καταγράφηκε

μικρότερη μεν αλλά εξίσου ανησυχητική αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων, το Bitcoin πήρε την ανιούσα… Με την ανακοίνωση των τελευταίων στοιχείων για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, το μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα στον κόσμο σκαρφάλωσε σε νέα υψηλά όλων των εποχών στις 10 Νοεμβρίου, κάνοντας πολλούς να μιλούν για επενδύσεις αντιστάθμισης κινδύνου, με το Bitcoin να παίρνει τη θέση που κατέχει παραδοσιακά στον συγκεκριμένο τομέα ο χρυσός. Πώς μπορεί, όμως, να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την πορεία του Bitcoin, του Ether ή της blockchain του Ethereum ο υψηλός πληθωρισμός; Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, η άνοδος των τιμών που

διεθνη 37

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

καταγράφεται στην αγορά λόγω της αυξημένης ζήτησης αλλά και των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν στις εφοδιαστικές αλυσίδες μετά τη λήξη των αυστηρών περιοριστικών μέτρων που είχαν ληφθεί για τον περιορισμό της πανδημίας του Covid-19, έχει λειτουργήσει μέχρι στιγμής υποστηρικτικά για τις τιμές των κρυπτονομισμάτων, με το Bitcoin να έχει φτάσει να θεωρείται από κάποιους «ψηφιακός χρυσός». Κι ενώ αρκετοί αξιωματούχοι σε επίπεδο κεντρικών τραπεζών επιμένουν να χαρακτηρίζουν «προσωρινές» ή «παροδικές» τις πληθωριστικές πιέσεις που καταγράφονται, υποστηρίζοντας ότι τροφοδοτούνται κατά κύριο λόγο από την πανδημία, πολλοί επενδυτές αλλά και αναλυτές αμφισβητούν πλέον ανοικτά την άποψη αυτή. Σε κάθε περίπτωση, Bitcoin και χρυσός (ένα παραδοσιακό καταφύγιο από τις πληθωριστικές πιέσεις) ακολουθούν αυτή τη στιγμή βίους παράλληλους, αποδεικνύοντας ότι αν δεν αλλάξουν άρδην τα πράγματα, μπορεί να αποδειχθούν οι μεγάλοι κερδισμένοι της περιόδου. Μαζί τους και όσοι επενδύουν σε αυτά. «Η συσχέτιση χρυσού και Bitcoin ήταν αρνητική από το καλοκαίρι, αλλά άρχισε να αυξάνεται στις αρχές του μήνα καθώς οι μακροεπενδυτές επιτάχυναν τη διαδικασία αναπροσαρμογής των χαρτοφυλακίων τους σε ένα πιο πληθωριστικό περιβάλλον» ανέφερε η Noelle Acheson, αναλύτρια της Genesis Global Trading, σε σημείωμά της. «Η μακροοικονομική κατάσταση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για το Bitcoin, καθώς μια αγορά στην οποία έχεις ομόλογα και μετοχές να κάνουν ράλι είναι μια αγορά στην οποία δεν λειτουργούν πλέον οι παραδοσιακές επενδυτικές θεωρίες. Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους παραδοσιακούς επενδυτές να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και να εξετάσουν νέες κατηγορίες επενδύσεων», ανέφερε η ίδια. «Το Bitcoin συνεχίζει να δείχνει στη Wall Street ότι αποτελεί μια καλόπιστη επένδυση αντιστάθμισης του πληθωρισμού» έγραψε από την πλευρά του ο Edward Moya, senior αναλυτής στην Oanda Corp. Η αλήθεια είναι πως το Bitcoin υπάρχει μόλις από το 2009 περίπου και μετά, επομένως κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι αποτελεί καλό μέσο προστασίας από τον πληθωρισμό, έστω κι αν η Wall Street το αντιμετωπίζει, όλο και περισσότερο, σαν να είναι. Μία έκθεση από αναλυτές της JPMorgan Chase τον περασμένο μήνα ανέφερε ότι οι επενδυτές έχουν αυξήσει τις επενδύσεις σε Bitcoin και όχι σε χρυσό. «Η επανεμφάνιση των ανησυχιών για τον πληθωρισμό μεταξύ των επενδυτών αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τη χρήση του Bitcoin ως αντιστάθμιση για τον πληθωρισμό» ανέφερε η έκθεση της επενδυτικής τράπεζας.

Τι κρύβεται, πραγματικά, πίσω από το ράλι; Οι τιμές των κρυπτονομισμάτων οδηγούνται τόσο από

τη ζήτηση που εκδηλώνεται από πλευράς θεσμικών επενδυτών όσο και από τις τοποθετήσεις μικροεπενδυτών, όπως φαίνεται από την άνοδο της αξίας της αγοράς των crypto, η οποία έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί από τα τέλη του 2020. Ο τομέας των κρυπτονομισμάτων πήρε νέα ώθηση μετά το λανσάρισμα του πρώτου συνδεδεμένου με Bitcoin Διαπραγματεύσιμου Αμοιβαίου Κεφαλαίου (ETF) στις ΗΠΑ, το οποίο και άνοιξε τον δρόμο για την είσοδο στην αγορά πολύ περισσότερων επενδυτών. Χρήμα όμως εισρέει σε όλα τα είδη νομισμάτων, από τα καθιερωμένα, όπως είναι το Bitcoin και το Ether, μέχρι τα λεγόμενα «νομίσματα meme», όπως είναι το Shiba. Έτσι, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο Fawad Razaqzada της ThinkMarkets, δεν είναι μόνο η αύξηση των προσδοκιών για ευρεία υιοθέτηση και χρήση των κρυπτονομισμάτων που οδηγεί τις τιμές, αλλά και κερδοσκοπικές αγορές, αφού οι traders εκμεταλλεύονται το ανοδικό κύμα με την ελπίδα να αποκομίσουν κέρδη από μία ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών. Ωστόσο, για μερικά από τα νομίσματα που έχουν πραγματικό σκοπό και λύνουν πραγματικά προβλήματα το μέλλον φαίνεται συναρπαστικό και γι’ αυτό υπάρχουν άνθρωποι που ρίχνουν χρήμα σε αυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο επικεφαλής της Apple, Tim Cook, που παραδέχθηκε πρόσφατα ότι έχει κι αυτός κρυπτονομίσματα. Το αφεντικό της Apple είπε, μάλιστα, ότι «ενδιαφερόταν γι’ αυτά εδώ και καιρό», αλλά και ότι «νομίζει ότι είναι λογικό να έχει κανείς κρυπτονομίσματα στο πλαίσιο ενός διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου».

Μακροοικονομικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη Αν και το ράλι των κρυπτονομισμάτων είναι εντυπωσιακό, αυτό δεν σημαίνει ότι θα συνεχιστεί. Κι αυτό, γιατί θα υπάρξουν σίγουρα εκείνοι που θα σπεύσουν να κατοχυρώσουν κέρδη όταν το ράλι δείξει να ξεθυμαίνει, έστω και λίγο, από καύσιμα. Υπάρχουν, όμως, και μακροοικονομικοί κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

 Ρυθμιστικό πλαίσιο και αυξήσεις φόρων Σύμφωνα με τον Fawad Razaqzada, οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι δύο από τις αρνητικότερες μακροοικονομικές εξελίξεις για τα κρυπτονομίσματα είναι: (1) η απειλή περαιτέρω ρυθμιστικής καταστολής και (2) η πιθανότητα μείωσης των επενδύσεων, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών είναι πιθανό να μειωθεί όταν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αρχίσουν να αυξάνουν τους φόρους για να καλυφθεί το κόστος διάσωσης των οικονομιών τους από την πανδημία.

38 διεθνη

 Ο ρόλος του πληθωρισμού και η πολιτική των κεντρικών τραπεζών Μία παρενέργεια των παραπάνω θα μπορούσε να είναι και η υποχώρηση του πληθωρισμού, κάτι που είναι πιθανό να συμβεί ούτως ή άλλως, καθώς ο αντίκτυπος των προσωρινών παραγόντων και τα ζητήματα προσφοράς αρχίζουν σιγά σιγά να υποχωρούν. Ο αναλυτής της ThinkMarkets δεν θεωρεί, όπως σημειώνει, ότι η οικονομική ανάκαμψη είναι τόσο ισχυρή για να συνεχιστεί η άνοδος των τιμών και το 2022. Ο ίδιος εκτιμά πως η τιμή του πετρελαίου θα υποχωρήσει, καθώς αυξάνεται η προσφορά τόσο από τον οργανισμό ΟΠΕΚ+ όσο και από άλλους πετρελαιοπαραγωγούς, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Επιπλέον, ενδεχόμενη επιστροφή του ιρανικού πετρελαίου στην αγορά θα μπορούσε να πιέσει ακόμη περισσότερο την τιμή του αργού πετρελαίου. Και η μείωση της τιμής του «μαύρου χρυσού» θα περιορίσει λογικά τις πληθωριστικές πιέσεις. Εάν υποτεθεί, λοιπόν, ότι ένας από τους λόγους πίσω από το ράλι των crypto ήταν η προσπάθεια αντιστάθμισης του πληθωριστικού κινδύνου, ώστε να μη χαθούν περιουσίες, τότε αυτή η πηγή επιρροής δεν θα υπάρχει πλέον για να υποστηρίξει τις τιμές των κρυπτονομισμάτων. Όμως, εάν ο πληθωρισμός αποδειχθεί «θερμότερος» και πιο επίμονος

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

από το αναμενόμενο, τότε σίγουρα οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες θα κληθούν να σφίξουν πιο επιθετικά το ζωνάρι το 2022. Και τα αυξανόμενα επιτόκια δεν είναι καλά γενικά για τα λεγόμενα risk assets, όπως είναι και τα κρυπτονομίσματα. Έτσι, ο βαθμός στον οποίο τα κρυπτονομίσματα θα επηρεαστούν αρνητικά από την αύξηση του πληθωρισμού εξαρτάται άμεσα από το τι θα πράξουν οι κεντρικές τράπεζες.

 Οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση Εκτός από τον πληθωρισμό, μία άλλη παράμετρος που είναι πιθανό να παίξει καθοριστικό ρόλο για το αν θα συνεχιστεί ή όχι το ράλι στα κρυπτονομίσματα το ερχόμενο έτος είναι το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης. Όταν η οικονομία πηγαίνει καλά και τα επίπεδα απασχόλησης υψηλά, τόσο οι μικροεπενδυτές όσο και οι θεσμικοί έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να επενδύσουν στις αγορές, συμπεριλαμβανομένων των κρυπτονομισμάτων, απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής ύφεσης. Οπότε, αν λειτουργεί κανείς μακροπρόθεσμα, αγοράζοντας και διακρατώντας, αξίζει να παρακολουθήσει τις τάσεις αυτές τους επόμενους μήνες, αλλά και τα επόμενα χρόνια. Κάτι που ισχύει όχι μόνο για το Bitcoin, αλλά και για τις μετοχές.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ 39

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΙΑΜΙΣΙΗΣ

Πάνω από 128 εκατ. ευρώ τα μερίσματα για το 2022

ην πρόθεση να διανείμει στους μετόχους των ΕΛΠΕ ποσοστό 50% των εσόδων που θα προκύψουν στις αρχές του 2022 από την πώληση της ΔΕΠΑ Υποδομών στην Italagas αποκάλυψε στην τηλεδιάσκεψη με τους επενδυτές ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ κ. Ανδρέας Σιάμισιης. Σημειώνεται ότι στα ΕΛΠΕ ανήκει το 35% της ΔΕΠΑ Υποδομών. Υπενθυμίζεται ότι τα έσοδα για τα ΕΛΠΕ και το ΤΑΙΠΕΔ από την πώληση της ΔΕΠΑ Υποδομών ανέρχονται σε 733 εκατ. ευρώ, η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους και η συναλλαγή να πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2022. Το έσοδο για τα ΕΛΠΕ από την πώληση της ΔΕΠΑ Υποδομών είναι 256 εκατ. ευρώ και από αυτά τα 128 εκατ. ευρώ θα διανεμηθούν στους μετόχους της εταιρείας το 2022 ως έκτακτο μέρισμα.«Δεν ανακοινώσαμε ένα ενδιάμεσο μέρισμα φέτος» είπε ο κ. Σιάμισιης, «και ο λόγος είναι γιατί ακόμη είναι μια δύσκολη χρονιά και είμαστε στη μέση ενός μετασχηματισμού». Ωστόσο, σημείωσε ότι για τη χρήση 2021 θα διανεμηθεί ένα πιο ουσιαστικό μέρισμα από τα 0,10 λεπτά που ήδη έχει ανακοινώσει η εταιρεία. Σχετικά με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, σημείωσε ότι στην περίπτωση που δεν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση θα πρέπει η εταιρεία να αποφασίσει τι θα κάνει, γιατί δημιουργεί σύγκρουση συμφερόντων με τη δραστηριότητα στο φυσικό αέριο που ήδη έχει ο όμιλος. Δεν μπορούμε να έχουμε τοποθετηθεί σε δύο εταιρείες στην ίδια δραστηριότητα, σημείωσε. Στο εννεάμηνο η ΔΕΠΑ Εμπορίας σημείωσε αύξηση EBITDA 40% και διαμορφώθηκαν στα 96 εκατ. ευρώ από 69 εκ. ευρώ του περσινού εννεαμήνου. Τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 52 εκατ. ευρώ, από τα οποία 18 εκατ.

ευρώ ενίσχυσαν τον ισολογισμό 9μηνου των ΕΛΠΕ. Την επιστροφή της κερδοφορίας του ομίλου των Ελληνικών Πετρελαίων στα προ κρίσης επίπεδα σηματοδοτεί η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων γ’ τριμήνου και εννεαμήνου. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ενοποιημένα οικονομικά αποτελέσματα γ’ τριμήνου τα συγκρίσιμα EBITDA ανήλθαν στα 125 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 90% σε σχέση με πέρυσι και κατά 58% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Τα αντίστοιχα καθαρά κέρδη τριμήνου ανήλθαν σε 39 εκατ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά τα δημοσιευμένα καθαρά κέρδη εννεαμήνου ανήλθαν σε 258 εκατ. ευρώ σημειώνοντας βελτίωση σε σχέση με πέρυσι άνω των 600 εκατ. ευρώ. Καθοριστική για την ανάκαμψη των αποτελεσμάτων των Ελληνικών Πετρελαίων στάθηκε η βελτίωση του διεθνούς περιβάλλοντος, της παγκόσμιας ζήτησης αλλά και της εγχώριας αγοράς, παρά την ενεργειακή κρίση η οποία είχε σημαντική αρνητική επίπτωση στο κόστος λειτουργίας της βιομηχανίας διεθνώς.

Ταυτόχρονα ο όμιλος πέτυχε νέα βελτίωση του ισολογισμού με μείωση του κόστους χρηματοδότησης και είναι χαρακτηριστικό ότι αποπληρώθηκε το ευρωομόλογο ύψους 201 εκατ. ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα. Την ίδια στιγμή, προχωρά με ταχείς ρυθμούς ο στρατηγικός μετασχηματισμός του ομίλου, ενώ ως προς τις επενδύσεις βαίνει προς ολοκλήρωση η κατασκευή του φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 204MW στην Κοζάνη, το οποίο έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 75%. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικά Πετρέλαια Ανδρέας Σιάμισιης ανέφερε ότι «είναι βελτιωμένα σε όλα σχεδόν τα επίπεδα σε σχέση με την περσινή χρονιά σαν αποτέλεσμα του καλύτερου περιβάλλοντος, αλλά ακόμα πιο ελπιδοφόρα παράμετρος είναι οι συνεχείς και σταθερές βελτιώσεις σε τομείς που μπορούμε να ελέγξουμε σαν εταιρεία, όπως η διαθεσιμότητα των διυλιστηρίων, οι εμπορικές μας επιδόσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και η διαχείριση κόστους».

AUTO

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Mercedes-Benz EQB - EQS

Υπέρλαμπρα άστρα

■ Στα επόμενα 8 χρόνια ο γερμανικός κολοσσός θα επενδύσει 40 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη επιβατικών αυτοκινήτων και ελαφρών επαγγελματικών αυτοκινήτων. Κέιμενο: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:MERCEDES

ο ηλεκτρικό μέλλον είναι εδώ και η Mercedes-Benz έχει ήδη «καταθέσει» τις προτάσεις της, όχι επί χάρτου, αλλά επί… εδάφους! Τα βήματά της είναι κάθε άλλο παρά μετέωρα, πρόκειται επί της ουσίας για εξόχως μελετημένα τεχνολογικά άλματα, που δείχνουν το δρόμο στον ανταγωνισμό, και μάλιστα της υπερπολυτελούς κατηγορίας.

Αποκαλύψεις Αυτό, τουλάχιστον, αντιληφθήκαμε από την πρώτη επαφή μας με την EQS, τη ναυαρχίδα της εταιρείας στις εγκαταστάσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας, στο πλαίσιο δημοσιογραφικής εκδήλωσης. Μας την παρουσίασε o πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mercedes-Benz Ελλάς, Γιάννης Καλλίγερος, μαζί με τον διευθυντή Μάρκετινγκ, Παναγιώτη Ριτσώνη, παράλληλα με την αποκάλυψη της επίσης ηλεκτρικής, αλλά πιο… γήινης, EQB, του 7θέσιου SUV. Και μόνο το γεγονός ότι η οθόνη στο φουτουριστικό εσωτερικό της EQS φτάνει συνολικά

(3 σε 1) τις 42 ίντσες αρκεί για να μείνεις με το στόμα ανοιχτό… Αφού, βεβαίως, έχεις εντυπωσιαστεί, προηγουμένως, από την εξωτερική υπέροχη σχεδίαση ενός πολύ μεγάλου αμαξώματος που ξεπερνά αρκετά τα 5 μέτρα. Όταν εξοικειωθεί ο χρήστης με την MBUX Hyperscreen μπορεί να ταξιδέψει μαγικά με τη γερμανική limo -διαθέτει εκτός των άλλων ενεργητική 4διεύθυνση-, με ήχο «μεγάρου μουσικής» από το Burmester surround sound system με 15 ηχεία και 710 watts, καλύπτοντας απροβλημάτιστα 784 χλμ. με μία μόνο πλήρη φόρτιση!

Μόνο ηλεκτρικά Από το 2030 το «αστέρι» περνάει πια στην αμιγώς ηλεκτροκίνητη εποχή, καθώς τους θερμικούς κινητήρες θα τους εξελίσσει έως το 2025. Η συνέχεια με τα μοντέλα που θα έχουν αναπτυχθεί με όλα τα αμιγώς ηλεκτρικά μοντέλα της, EQA, EQB, EQC, EQE, EQE SUV, EQS, EQS SUV, EQV, EQT, από το 2024 το EQG, ενώ στο παιχνίδι της ηλεκτροκίνησης θα μπει και η Smart.

motori.gr όλος ο κόσμος του

AUTO 41

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Cupra Born

Είσοδος στην ηλεκτροκίνηση ■ Το Born είναι το πρώτο αμιγώς ηλεκτροκίνητο μοντέλο της Cupra και αναμένεται στη χώρα μας στις αρχές του νέου χρόνου.

ο αυτοκίνητο βασίζεται στο δάπεδο, του ομίλου VW ΜΕΒ, που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ηλεκτρικά οχήματα και έρχεται με ένα πολύ εντυπωσιακό σχήμα. Για μπροστά ξεχωρίζει το μεγάλο κυρτό καπό με τα δύο νεύρα, που είναι σήμα κατατεθέν των μοντέλων Cupra, οι τριγωνικοί προβολείς και τα έντονα αεροδυναμικά βοηθήματα στον προφυλακτήρα με τον μεγάλο αεραγωγό. Εξίσου εντυπωσιακό και το πίσω μέρος με τις ακμές, τα ενωμένα πίσω φώτα, τον μεγάλο διαχύτη, όμως μην ψάξετε για εξάτμιση, καθώς, ως ηλεκτρικό, δεν υπάρχει. Οι εξωτερικές διαστάσεις σε μήκος/πλά-

τος/ύψος είναι 4.322 χλστ./1809 χλστ./1.540 χλστ. αντίστοιχα, με 385 λίτρα αποσκευών. Ειδική σχεδίαση φέρουν οι ζάντες (18-20 ιντσών) με τα πολύ χαμηλού προφίλ ελαστικά της Bridgestone για λιγότερη αεροδυναμική αντίσταση. Στο εσωτερικό κυριαρχούν οι δύο οθόνες, ενώ η μη ύπαρξη μοχλών για το κιβώτιο ταχυτήτων και το χειρόφρενο έχουν «δώσει τη θέση» τους σε μια μεγάλη θήκη μικροαντικειμένων.

Αυτονομία To Born (ηλεκτροκινητήρες πίσω, κίνηση πίσω) θα προσφέρεται με μπαταρία 45

kWh απόδοσης 110 kW (150 ίππων), με αυτονομία γύρω στα 340 χλμ. Η δεύτερη επιλογή είναι με μπαταρία 58 kWh ισχύος 150 kW (204 ίπποι), με αυτονομία γύρω στα 410 χλμ. Η τρίτη επιλογή είναι με μπαταρία 58 kW απόδοσης 170 kW (231 ίππων) με αυτονομία 420 χλμ., ενώ η πιο ισχυρή έκδοση φέρει μπαταρία 77 kWh ισχύος 170 kW (231 ίπποι), με αυτονομία 540 χλμ. Το Born σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε στη Βαρκελώνη, στις εγκαταστάσεις της Seat στο Μαρτορέλ. Τιμές για τη χώρα μας δεν έχουν ανακοινωθεί, ενώ θα υπάγεται στο πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά».

αυτοκινήτου στην οθόνη σας

σελιδεσ ιστοριασ

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 BUSINESS ENERGY I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Ο ηλεκτρισμός στην Ελλάδα Τoυ K.A. φραγκουλη

o 1950 υπήρχαν στη Ελλάδα 385 εταιρείες, από τις οποίες οι 263 ιδιωτικές με απλή άδεια, οι 54 ιδιωτικές με προνομιακή άδεια και οι 58 δημοτικές ή κοινοτικές. Υπήρχαν και 10 ιδιωτικές χωρίς άδεια. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούσαν ήταν το πετρέλαιο και ο γαιάνθρακας, που φυσικά εισάγονταν από το εξωτερικό. Η κατάτμηση αυτή της παραγωγής, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, εξωθούσε την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη (τριπλάσιες ή και πενταπλάσιες τιμές απ’ αυτές που ίσχυαν στις ευρωπαϊκές χώρες). Το ηλεκτρικό, λοιπόν, ήταν ένα αγαθό πολυτελείας, αν και τις περισσότερες φορές παρεχόταν με ωράριο και οι ξαφνικές διακοπές ήταν σύνηθες φαινόμενο. Για να εξαπλωθεί η ηλεκτρική ενέργεια ομοιόμορφα σε όλη τη χώρα και για να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά τόσο στη βιομηχανία όσο και στην ύπαιθρο έπρεπε να υπάρξουν οι εξής προϋποθέσεις: - Αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πόρων, που απαιτούσε όμως

τεράστιες επενδύσεις, οι οποίες δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τους μεμονωμένους βιομηχάνους παραγωγής ενέργειας. - Ενοποίηση της παραγωγής σε ενιαίο διασυνδεδεμένο δίκτυο, ώστε τα φορτία να επιμερίζονται σε εθνική κλίμακα. - Ύπαρξη ενιαίου φορέα που θα επέτρεπε τον επιμερισμό του κόστους ανάμεσα στις κερδοφόρες και ζημιογόνες περιοχές. Τις προϋποθέσεις αυτές κάλυψε η ΔΕΗ με τον πλέον επιτυχή τρόπο. Έτσι τον Αύγουστο του 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, για να λειτουργήσει «χάριν του δημοσίου συμφέροντος» με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, η οποία μέσα από την εντατική εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων να κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα κτήμα και δικαίωμα του κάθε Έλληνα πολίτη, στη φθηνότερη δυνατή τιμή. Το αρχικό κεφάλαιο της ΔΕΗ σχηματίσθηκε από τα κεφάλαια σε συνάλλαγμα, δραχμές, μηχανήματα, υλικά και υπηρεσίες

που παρέχονταν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανόρθωσης της αμερικανικής βοήθειας, από τις ιταλικές επανορθώσεις και από κεφάλαια του κρατικού προϋπολογισμού. Όταν ιδρύθηκε η ΔΕΗ το 1950, η κατανάλωση ανά κάτοικο ήταν 88 Kwh τον χρόνο, ενώ πέντε χρόνια αργότερα έφτασε τις 150 Kwh. Αντίστοιχα, το 1950 ο ηλεκτροδοτούμενος πληθυσμός της χώρας ήταν 55% του συνόλου, ενώ το 1955 έφτασε το 59,1%. Αμέσως με την ίδρυσή της, η ΔΕΗ στρέφεται προς την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας, ενώ αρχίζει και η ενοποίηση των δικτύων σε ένα εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα. Τα πλούσια λιγνιτικά κοιτάσματα του ελληνικού υπεδάφους που είχαν νωρίτερα εντοπισθεί, άρχισαν να εξορύσσονται και να χρησιμοποιούνται ως καύσιμη ύλη στις λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργούσε. Παράλληλα, η Επιχείρηση ξεκίνησε την αξιοποίηση της δύναμης των υδάτων με την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών

σελιδεσ ιστοριασ

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ιστορική ανασκόπηση της αξιοποίησης λιγνιτικών κοιτασμάτων

στα μεγάλα ποτάμια της χώρας. Αρκετά νωρίς, το 1956, αποφασίστηκε η εξαγορά όλων των ιδιωτικών και δημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να υπάρχει ένας ενιαίος φορέας διαχείρισης. Σιγά σιγά η ΔΕΗ εξαγόρασε όλες αυτές τις επιχειρήσεις και ενέταξε το προσωπικό τους στις τάξεις της. Σε όλα αυτά τα χρόνια της παρουσίας της αγωνίστηκε και πέτυχε την ενεργειακή αυτονομία της χώρας, και έφερε σε πέρας το σπουδαίο έργο του εξηλεκτρισμού της δημιουργώντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς ελληνικής βιομηχανίας. Tο ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης. Από τα μικρά ακριτικά νησιά μας ως τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής Ελλάδας. Επί του παρόντος, το 50% της συνολικής παραγωγής προέρχεται από καύση λιγνίτη, το 10% από πετρέλαιο, το 17% από φυσικό αέριο, το 10% από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, το 6% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και το 7% από διασυνδέσεις.

Τη δεκαετία του 1890 δημιουργούνται τα πρώτα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή, που βασίζονται στην εκμετάλλευση των λιγνιτικών πεδίων της Μπάλιας - Καραϊδίν. Η συγκεκριμένη περιοχή και η μεταλλευτική και ηλεκτροπαραγωγός δραστηριότητα έχει και μια θλιβερή πλευρά, εφόσον οι 700 μεταλλωρύχοι και εργαζόμενοι στα εργοστάσια της περιοχής θα δολοφονηθούν ομαδικά μαζί με τις οικογένειές τους από τον τακτικό κεμαλικό στρατό τον Σεπτέμβριο του 1922 και θα ταφούν σε ομαδικούς τάφους έξω από την Μπάλια. Είναι ενδιαφέρον ότι η αναγνώριση και η αξιοποίηση του λιγνίτη στην Ελλάδα θα γίνει από Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην Πτολεμαΐδα και είχαν μεταφέρει τη σχετική τεχνογνωσία για το υλικό αυτό. Ο πρώτος που ζήτησε και πήρε το δικαίωμα δημιουργίας ορυχείων και εκμετάλλευσης του λιγνίτη στην περιοχή αυτή ήταν ο Γεώργιος Παυλίδης, πρόσφυγας από τη Φώκαια της Σμύρνης. Η σημασία αυτής της δράσης αναγνωρίστηκε από τους ιστορικούς της ενέργειας: «Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 ανήσυχοι και δραστήριοι, όπως ο Γ. Παυλίδης (…) αντιλήφθηκαν τη σημασία του λιγνίτη και κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για τη συστηματική του εκμετάλλευση…» («Μνήμες και εικόνες από λιγνίτη. 60 χρόνια ενέργεια για την Ελλάδα», δεύτερη έκδοση, ΔΕΗ, 2010). Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα μας άρχισε στο Αλιβέρι (Εύβοια) το 1873. Δυστυχώς, μια φοβερή πλημμύρα το 1897 κατέστρεψε όλες τις επιφανειακές και υπόγειες εγκαταστάσεις εξόρυξης. Η εκμετάλλευση ξανάρχισε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1922 η ετήσια παραγωγή έφθασε τους 23.000 τόνους και διατηρήθηκε μέχρι το 1927. Το επόμενο έτος η εκμετάλλευση σταμάτησε για οικονομικούς λόγους. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδήγησε στην απόφαση κα-

τασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι, που θα λειτουργούσε αποκλειστικά με λιγνίτη. Το 1951 ανέλαβε η ΔΕΗ την υπόγεια εκμετάλλευση των ορυχείων στο Αλιβέρι, κατορθώνοντας να αυξήσει την παραγωγή σε 750 χιλιάδες τόνους τον χρόνο και να τροφοδοτήσει μονάδες συνολικής ισχύος 230 MW. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σταμάτησε η λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου. Οι πρώτες συστηματικές έρευνες για την εντόπιση και αξιολόγηση των λιγνιτών της ευρύτερης περιοχής Πτολεμαΐδας άρχισαν μετά το 1938. Το 1955 συστάθηκε η εταιρεία ΛΙΠΤΟΛ, που είχε ως αντικείμενο την εκμετάλλευση του λιγνίτη και τη χρησιμοποίησή του για την παραγωγή μπρικετών, αζωτούχων λιπασμάτων, ημικώκ και ηλεκτρικής ενέργειας. Το 1959 το 90% των μετοχών της ΛΙΠΤΟΛ περιήλθε στη ΔΕΗ. Το 1975 συγχωνεύθηκε η ΛΙΠΤΟΛ στη ΔΕΗ. Η παραγωγή λιγνίτη που ήταν το 1959 1,3 εκατ. τόνους, αυξήθηκε το 1975 σε 11,7 εκατ. τόνους, το 1985 σε 27,3 εκατ. τόνους και το 2006 σε 49 εκατ. τόνους (συμπεριλαμβανομένου και του ορυχείου στη Φλώρινα). Το λιγνιτικό κοίτασμα Μεγαλόπολης μελετήθηκε επιστημονικά για πρώτη φορά το 1957 και τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Το 1969 άρχισε από τη ΔΕΗ η εκμετάλλευση του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή για πρώτη φορά τόσο φτωχός λιγνίτης εξορύσσεται και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης ξεκίνησε με μία ετήσια παραγωγή 1 εκατ. τόνου και έφθασε το 2006 τους 13,5 εκατ. τόνους. Σήμερα η ΔΕΗ παράγει συνολικά περίπου 63 εκατ. τόνους λιγνίτη σε ετήσια βάση. Η εντυπωσιακή ανάπτυξη των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ επιτρέπει στη χώρα μας να κατέχει τη δεύτερη θέση στην παραγωγή λιγνίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πέμπτη θέση στην Ευρώπη και την έκτη στον κόσμο.

press button

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 BUSINESS ENERGY I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Στα 23,10 βλέπει τον Μυτιληναίο η Axia

ύσταση αγοράς (buy) και τιμή στόχο 23,10 ευρώ για τέλος του 2022, από 15,70 ευρώ προηγουμένως, δίνει για τη μετοχή της Mytilineos η AXIA Ventures, αποδίδοντας στο «χαρτί» περιθώριο ανόδου 53% από τα τρέχοντα επίπεδα. Όπως εξηγεί στο τελευταίο report της η AXIA, η επενδυτική πρόταση της Mytilineos βασίζεται στο γεγονός ότι ο όμιλος είναι στρατηγικά τοποθετημένος έτσι ώστε να βγει κερδισμένος από τις τάσεις που καταγράφονται παγκοσμίως σε ό,τι αφορά την ενεργειακή μετάβαση, παρουσιάζοντας σημαντική ανάπτυξη με πολύ ελκυστικό προφίλ κινδύνου/ανταμοιβής.Το τμήμα αλουμινίου του ομίλου αξιοποιεί ήδη το υποστηρικτικό περιβάλλον, έχοντας ταυτόχρονα ανταγωνιστική βάση κόστους (το νέο τριετές συμβόλαιο προμήθειας ενέργειας σε σταθερή τιμή που υπογράφηκε

Mυτιληναίος 2 Αυτό που κυκλοφορεί ευρέως στην αγορά και βεβαίως μεταξύ των ανταγωνιστών είναι ότι η Mytilineos επιδιώκει διακαώς να αυξήσει το χαρτοφυλάκιό της με τα αιολικά στην Ελλάδα. Οι παρασκηνιακές επαφές συνεχίζονται και ο στόχος έχει βρεθεί, όσο κι αν προβληματίζει ή απασχολεί τον ανταγωνισμό. Η εμπλοκή με τη ΔΕΗ, μετά τα γραφόμενα στη ΡΑΕ, εντάσσεται στον γενικότερο επιχειρηματικό ανταγωνισμό, αν το θέμα μπορεί να τεθεί

κομψά. Σχετικά με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε υποτιθέμενη διαμάχη της Mytilineos με τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού για θέματα ανταγωνισμού, η εταιρεία επισημαίνει ότι η Mytilineos στηρίζει πάγια την ενδυνάμωση της ΔΕΗ και τον ρόλο που έχει παίξει επί δεκαετίες στον εξηλεκτρισμό της χώρας, στη στήριξη της ελληνικής βιομηχανίας και των ελληνικών νοικοκυριών. Εξάλλου, ο ίδιος ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Ευάγγελος Μυτιληναίος, επανειλημμένως

πρόσφατα προστατεύει τον όμιλο από τις τελευταίες αυξήσεις στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας). Ταυτόχρονα, η μετάβαση της Ελλάδας προς ένα καθαρότερο ενεργειακό μείγμα φαίνεται να δημιουργεί σφικτές συνθήκες στις αγορές ενέργειας και συνθήκες επιταχυνόμενης ανάπτυξης ισχύος στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), σε μια περίοδο που η Mytilineos θέτει σε λειτουργία νέους σταθμούς συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο (CCGT) και επεκτείνεται επιθετικά στις ΑΠΕ. Τέλος, έπειτα από μία μεταβατική περίοδο, οι κλάδοι του ομίλου που σχετίζονται με έργα Μελέτης, Προμήθειας και Κατασκευής (EPC), Ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών & Αποθήκευσης Ενέργειας (RSD) και Sustainable Engineering Solutions (SES) βρίσκονται σε σημείο καμπής, με έναν αριθμό έργων και πρωτοβουλιών να εισέρχονται στο στάδιο της εκτέλεσης και να ενισχύουν την κερδοφορία. Σε αυτό το πλαίσιο, η Mytilineos αναμένεται να αυξήσει περαιτέρω την ικανότητα παραγωγής κερδών της και να ενισχύσει τη βιωσιμότητά της από το 2022-23 και μετά. και δημόσια έχει αναγνωρίσει τον ρόλο της ΔΕΗ ως ενεργειακού πυλώνα της χώρας. Γι’ αυτό και χαιρετίζει την πρόσφατη και εξαιρετικά επιτυχημένη Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου της ΔΕΗ και τον μετασχηματισμό της σε μια σύγχρονη ενεργειακή εταιρεία. Αυτή η πάγια τοποθέτηση δεν αλλοιώνεται, ούτε υπήρξε η παραμικρή πρόθεση να αλλοιωθεί, από απόψεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο διαβούλευσης που αφορούσε σε τιμολόγια λιανικής και άπτεται τεχνικών ζητημάτων της σχετικής αγοράς.

press button 45

BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Κι άλλη διάψευση από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Θέμα δημιουργήθηκε και με την Τέρνα Ενεργειακή και τις φήμες για αλλαγή στη μετοχική σύνθεση, ότι το CVC θέλει να αποκτήσει ισχυρή θέση και πολλά, πολλά άλλα, που κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν ευρέως. Χρηματιστηριακά μιλώντας, η εταιρεία με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο αιολικών στην Ελλάδα και όχι μόνο βρισκόταν επτά μήνες πίσω από την αγορά, στον Μάρτιο του 2021. Μέχρι πότε το ταμπλό θα έκλεινε τα μάτια; Ακολούθως βγήκε η διάψευση: «Δεν υφίσταται θέμα πώλησης της εταιρείας. Η εταιρεία έχει προσελκύσει και συνεχίζει να προσελκύει θεσμικά χαρτοφυλάκια που επιθυμούν να τοποθετηθούν μετοχικά σε αυτήν. Παράλληλα, στο πλαίσιο της επιχειρηματικής της δραστηριότητας προφανώς μελετάει διάφορα σχέδια και προτάσεις για νέες επενδυτικές πρωτοβουλίες κι επιχειρηματικές συμφωνίες. Εφόσον προκύψει οποιαδήποτε οριστική εξέλιξη, η εταιρεία θα ενημερώσει, όπως πάντα, εγκαίρως κι έγκυρα το επενδυτικό κοινό».

Παναθηναϊκός Μας το μετέφεραν. Τον αγώνα του Παναθηναϊκού με τον ΠΑΟΚ παρακολούθησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας μετά των τέκνων του, στο ιστορικό γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Η αγωνία του για το ματς, μεγάλη. Όμως, μετά το τέλος του παιχνιδιού, οι φίλαθλοι δεν εξεδήλωσαν και τα καλύτερα των συναισθημάτων τους, θεωρώντας τον υπεύθυνο για το γεγονός ότι η αγαπημένη τους ομάδα δεν έχει γήπεδο.

Στον δρόμο για τη Χάλκη Μαθαίνω ότι το ευαίσθητο φύλλο του ενεργειακού ρεπορτάζ είχε πιέσει κατά το ταξίδι του κυβερνητικού κλιμακίου υπό τον πρωθυπουργό στη Χάλκη, τον υπουργό Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα. Πάντως, προέβλεψε ότι η ΔΕΗ θα διαπρέψει.

Θεσσαλονίκη Την ερχόμενη εβδομάδα, εκτός απροόπτου, όπως αναφέρουν πληροφορίες, πρόκειται να δημοσιευτεί πρόσκληση για τη σύγκληση έκτακτης Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της εισηγμένης Ευρωσύμβουλοι προκειμένου να τρέξει αύξηση κεφαλαίου με την είσοδο ταυτόχρονα στρατηγικού επενδυτή σε ποσοστό 33%. Ή, μάλλον, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, το ποσοστό του στρατηγικού επενδυτή, το οποίο θα είναι fund, δεν θα ξεπεράσει το 33%. Πηγές στην εταιρεία αναφέρουν ότι ο στόχος είναι η δραστηριοποίηση με νέα κεφάλαια στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και η συμβολή στην αξιοποίηση των κονδυλίων από τον αναπτυξιακό νόμο που και πάλι αλλάζει (…), αλλά και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Η οικονομική πορεία των Ευρωσυμβούλων επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από την εξέλιξη των επενδύσεων στην οικονομία και ειδικότερα από τη ροή των έργων που υλοποιούνται με κοινοτική χρηματοδότηση.

Σορταρίσματα Επιστολή στις κατά τόπους Εποπτικές Αρχές με κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την ESMA, έχει αποστείλει η Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προκειμένου διερευνήσει το αν οι εντολές πώλησης που βγήκαν νωρίτερα από την πρόθεση αύξησης κεφαλαίου της ΔΕΗ ήταν αποτέλεσμα κατάχρησης πληροφοριών. Ενώ η αύξηση κεφαλαίου της ΔΕΗ ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ζητήσει ενημέρωση από τις χώρες προέλευσης (σ.σ. στις αγορές που υπάρχει έδρα) των funds που δραστηριοποιήθηκαν μέρες νωρίτερα στη μετοχή της ΔΕΗ. Ταυτόχρονα, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι η μετοχή της ΔΕΗ στις 13/9 έγραψε πολυετές υψηλό στα… 10,50 ευρώ και για το διάστημα των επόμενων εννέα συνεδριάσεων βγήκαν πωλήσεις πιέζοντας τη μετοχή μέχρι τα 7,98 ευρώ, στις 24/9, δηλαδή μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της αύξησης κεφαλαίου, έπειτα από τη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΔΕΗ. Επίσης, από τον περασμένο Μάρτιο υπήρχαν ανοιχτές θέσεις που είχαν κοινοποιηθεί, ως είθισται, από το βρετανικό fund Lansdowne Partners για το 1,36% του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ, σχεδόν 3 εκατ. τεμάχια. Η τελευταία θέση του fund με ανοικτές πωλήσεις στη ΔΕΗ αναφέρεται στις 24/9, μία μέρα μετά την απόφαση και αφορά στο 0,99%.

46 teλευταια λεξη

BUSINESS ENERGY I ΑΠΡΙΛΙΟΣ2021 BUSINESS ENERGY I ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021 BUSINESS ENERGY I ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ

Στη διάθεση του επενδυτικού κοινού τα αποτελέσματα εννεαμήνου των επιχειρήσεων

Του Στ. Κ. Χαρίτου

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ζητεί οικονομικά στοιχεία η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς

ρέπει να ριχτεί φως στα πεπραγμένα των εισηγμένων στο Χ.Α. εταιρειών. Μπορεί η ανάπτυξη να έχει πάρει μπροστά για την οικονομία της χώρας, αλλά δεν θα πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι βιώνουμε δύο μεγάλες και παράλληλες κρίσεις. Την υγειονομική, που μαίνεται, και του πληθωρισμού, που συνεπάγεται η αύξηση στις τιμές των πρώτων υλών και της ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, μόνο χρήσιμη είναι η επιστολή στις διοικήσεις των εισηγμένων εταιρειών να προβούν σε επίσημη ενημέρωση για τα οικονομικά αποτελέσματα του εννεαμήνου της τρέχουσας χρήσης που απέστειλε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στις 10/11. Πηγές στην οδό Κολοκοτρώνη επιβεβαιώνουν ότι ζητήθηκε από τις εισηγμένες να ενημερώσουν για την πορεία των οικονομικών μεγεθών τους στο εννεάμηνο και ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης, απαντώντας μάλιστα στο ερώτημα για το αν και κατά πόσο έχουν επηρεαστεί από την αύξηση του ενεργειακού και μεταφορικού κόστους και βεβαίως από την αύξηση που παρατηρείται στις τιμές των πρώτων υλών. Υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχη ενημέρωση είχε ζητήσει και πέρσι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από τις εισηγμένες, εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας στα οικονομικά αποτελέσματα. Η Επιτροπή Κεφα-

λαιαγοράς θέλει να καταστήσει περισσότερο διαφανή τα οικονομικά αποτελέσματα σε μία ευαίσθητη για τις αγορές οικονομική συγκυρία. Όπως σχολιάζουν πηγές στην Επιτροπή «είναι χρήσιμη η ενημέρωση του επενδυτικού κοινού σε κρίσιμες περιστάσεις, όπως πέρσι με τα διαδοχικά lockdowns και πώς αυτά επηρέασαν τα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών, ή φέτος που η άρση των περιοριστικών μέτρων σήμανε την αύξηση στις τιμές των πρώτων υλών, την άνοδο του ενεργειακού κόστους ή του κόστους μεταφοράς των προϊόντων». Τονίζεται, πάντως, ότι δεν είναι υποχρεωτική η δημοσίευση των οικονομικών αποτελεσμάτων ούτε για το πρώτο τρίμηνο αλλά ούτε και για το τρίτο, κάτι που συμβαίνει τόσο στις αγορές της Ευρώπης όσο και στη Νέα Υόρκη. Υποχρεωτική παραμένει η ενημέρωση των οικονομικών αποτελεσμάτων των τραπεζών. Επίσης, η ενημέρωση δεν συνιστά δημοσίευση ισολογισμών, αλλά εικόνα της στιγμής των οικονομικών αποτελεσμάτων. Στο εξωτερικό συνηθίζεται οι εισηγμένες να ενημερώνουν για την πορεία των οικονομικών τους μεγεθών σε κάθε εταιρική περίοδο. Ειδικά στο εννεάμηνο που σχηματίζεται εικόνα

όχι μόνο για το σύνολο της χρονιάς, αλλά και για το επόμενο έτος, έχοντας έτσι οι επενδυτές, και ειδικά τα funds, την ευκαιρία να χαράξουν την επενδυτική τους στρατηγική. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αμερικανικά funds κλείνουν τις θέσεις τους κάθε τέλος Σεπτεμβρίου και προβαίνουν σε κινήσεις εν όψει του επόμενου έτους μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του τρίτου τριμήνου, κάτι που συνήθως γίνεται μετά τις 10 Οκτωβρίου. Αναλυτικότερα, η Επιτροπή ζητεί από τις εισηγμένες εταιρείες να ενημερώσουν τους επενδυτές: α) Για τα έσοδα από πωλήσεις, τα κέρδη προ φόρων και τόκων (EBIT) και τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) το γ’ τρίμηνο καθώς και τα αντίστοιχα μεγέθη της περσινής περιόδου. β) Για τις σημαντικές μεταβολές στη δανειακή θέση ή/και κεφαλαιακή διάρθρωση, καθώς και λοιπά μεγέθη της χρηματοοικονομικής θέσης. Τέλος, πρέπει να ενημερώσουν για κάθε γνωστή έως σήμερα σημαντική πληροφορία, ιδίως σχετική με τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης και της εξάπλωσης του Covid-19, στα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, τις προοπτικές ή/και στη χρηματοοικονομική τους κατάσταση.

κράτα και...

Όπου ακούς

ΜΕΓΑΛΟ καλάθι!

300 τυχεροί

θα κερδίσουν το καλάθι του µήνα αξίας 300€ µε την Κάνε νέα σύνδεση σε Ρεύµα ή Αέριο

Μάθε περισσότερα: fysikoaerioellados.gr/abpromo