ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษาม.รามฯ by โครงการวัคซีนป้องกันเด็กจมน้ำ จังหวัดสุรินทร์

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา มหาวิทยาลัยรามคําแหง Knowledge, Attitudes and Behaviors about Food Consumption of Ramkhamhaeng University Undergraduate Students อนุกูล พลศิริ 1

บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษา 1. ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา 2. เปรียบเทียบความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา โดยจําแนกตามเพศ ระดับชั้นปที่ศึกษา คณะที่ศึกษา บุคคลที่นักศึกษาอาศัยอยูดวยในปจจุบัน ระดับการศึกษาและอาชีพของบิดา มารดา และผูปกครอง และ รายไดตอเดือนของครอบครัว รายไดตอเดือนของนักศึกษา ภูมิลําเนาและภาวะโภชนาการของนักศึกษา 3. ความสัมพันธ ระหวางความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา โดยยึดหลักโภชนบัญญัติ 9 ประการของกรม อนามัย กระทรวงสาธารณสุข ประชากรที่ใชศึกษาเปนนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง ปการศึกษา 2550 ในสวนกลาง กลุมตัวอยางที่ใช จํานวน 1,351 คน ซึ่งไดมาจากการสุมแบบไมใชความนาจะเปน แบบโควตา เครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมูลคือ แบบทดสอบความรู มีคา ความเชื่อมั่นเทา กับ 0.910 แบบสอบถามทัศ นคติ มีคา ความเชื่อมั่ นเทา กับ 0.704 และ แบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคอาหารมีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.818 คาสถิติที่ใชในการวิเคราะห คือ คารอยละ คาเฉลี่ย คาเบี่ยงเบนมาตรฐาน คาสถิติที คาสถิติเอฟ และเชพเฟ และคาสหสัมพันธแบบเพียรสัน โดยทดสอบคาความ มีนัยสําคัญที่ระดับ 0.05 ผลการวิจัย พบวา 1. นักศึกษามีความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหารในระดับผานเกณฑขั้นต่ํา ( x = 52.0) มีทัศนคติการบริโภค อาหารในระดับดี ( x = 3.48) และมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารในระดับปานกลาง ( x = 1.66) 2. การเปรียบเทียบความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษาตามตัวแปรที่ศึกษา พบวา 1) เพศหญิงมีความรูในการบริโภคอาหารสูงกวาเพศชาย อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ที่ระดับ 0.05 สวนทัศนคติและ พฤติกรรมไมแตกตางกัน 2) ความรูและทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษาแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ 0.05 ตามปจจัยพื้นฐานที่ศึกษาทุกตัว ยกเวน ปจจัยรายไดของนักศึกษา 3) พฤติกรรมการบริโภค อาหารแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ตามการศึกษาสูงสุด และอาชีพของผูปกครอง ชั้นปและคณะ ของนักศึกษา 3. การศึกษาความสัมพันธระหวางความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา พบวา พฤติกรรมและทัศนคติตอการบริโภคอาหาร มีความสัมพันธกันทางบวกอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (r = 0.655)

รองศาสตราจารย ภาควิชาคหกรรมศาสตร คณะศึกษาศาสตร รองผูอํานวยการฝายนโยบายและแผน สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยรามคําแหง

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

ความรูกับทัศนคติ และกับพฤติกรรมมีความสัมพันธกันทางบวกอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (r = 0.278 และ 0.141 ตามลําดับ) คําสําคัญ: ความรู ทัศนคติ พฤติกรรม การบริโภคอาหาร นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง

ABSTRACT The objectives of this study were 1) to study undergraduate students’ food consumption knowledge, attitudes and behaviors 2) to compare these students’ food consumption knowledge, attitudes and behaviors as classified by gender, year of study, faculties, guardians with whom students were living at the time; parents’ or guardians’ educational levels, occupations and income; students’ monthly allowance and nutritional status; and 3) to find out the relationships between these students’ food consumption knowledge, attitudes and behaviors in relation to the Public Health Division’s nine points dietary guidelines. The target population of the study were undergraduate students of Ramkhamhaeng University in main Campus in 2007 academic year. Using non-probability sampling technique by quota sampling, the samples for this study were a total of 1,351 students. The instruments used to gather data were an achievement test (reliability = 0.910), an attitude scale (reliability = 0.704), and a practice scale (reliability = 0.818). The statistical analyses used were percentage, mean, t-test, F-test, and Scheffe’ test, and the Pearson’s correlation coefficient at the significant level of difference of 0.05. The findings revealed that: 1. Students had a poor knowledge of food consumption ( x = 52.0). The attitudes was good ( x = 3.48) and behaviors were fair ( x = 1.66). 2. Female students had more knowledge of food consumption than their male counterparts at the 0.05 level of significance whereas attitudes and behaviors were not significantly different. When year of study, faculties, guardian with whom students were living at the time, and parents’ or guardians’ educational levels, occupations, incomes, students’ monthly allowance and nutritional status were compared by Scheffe’. It was found that knowledge and attitudes were found to be significantly different in all variables, except students’ monthly allowance. However students whose guardians’ educational levels and occupations, year of study and faculties differed were different in food consumption behaviors at the 0.05 level of significance. 3. The relationship between these students’ food consumption knowledge, attitudes and behaviors were found that attitudes and behaviors had a positive relationship (r = 0.655) at the 0.05 significant level. On the other hand, the relationship between knowledge and attitudes and knowledge and behaviors were also positively related at the 0.05 significant level. (r = 0.278 and 0.141, respectively) Keywords: knowledge, attitude, behavior, food consumption, Ramkhamhaeng University undergraduate students.

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

บทนํา

โดยสื่ อ โฆษณา ทั้ ง ธุ ร กิ จ การค า ประเภทอาหารขยะ (junk food) และอาหารฟาสตฟูด (fast food) แตเมื่อ พิ จ ารณาคุ ณ ค า ทางโภชนาการของอาหารทั้ ง 2 ประเภทนี้ พบว า มี คุ ณค า ทางโภชนาการต่ํ า และไม ครบถวน คือ มีแปง น้ําตาล และไขมันสูง โดยเฉพาะ ประเภทกรดไขมันอิ่มตัว มีใยอาหารต่ําแตกลับไดรับ ความนิยมบริโภคมากในกลุมวัยรุน (อบเชย, 2541) ปญหาจากการบริโภคอาหารที่ไมถูกตองเปน เรื่ อ งที่ สํ า คั ญ และควรเอาใจใส อ ย า งยิ่ ง สํ า หรั บ การ พั ฒ นาบุ ค คลโดยเฉพาะกลุ ม วั ย รุ น ตอนปลายใน ระดับอุดมศึกษาซึ่งจะเปนกําลังและแรงงานสําคัญใน การพั ฒ นาประเทศภายภาคหน า ด ว ยเหตุ นี้ จึ ง ทํ า การศึ ก ษา ความรู ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรมการ บริโภคอาหารของนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหงซึ่ง เปนกลุมที่จะเปนกําลังสําคัญของประเทศในอนาคต วัตถุประสงค การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษา 1. ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภค อาหารของนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง 2. เปรียบเทียบความรู ทัศนคติ และพฤติกรรม การบริ โ ภคอาหารของนั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย รามคําแหง ที่มีลักษณะพื้นฐานตางกัน 3. ความสัมพันธระหวางความรู ทัศนคติ และ พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร บ ริ โ ภ ค อ า ห า ร ข อ ง นั ก ศึ ก ษ า มหาวิทยาลัยรามคําแหง ขอบเขตของการวิจัย 1. การวิ จั ย ครั้ ง นี้ ยึ ด หลั ก โภชนบั ญ ญั ติ 9 ประการ ของกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขเปน เกณฑ ประเมินความรู ทัศนคติและพฤติกรรมเกี่ยวกับ การบริ โ ภคอาหารของนั ก ศึ ก ษามหาวิ ท ยาลั ย รามคําแหงในสวนกลาง 2. เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ เป น แบบทดสอบเกี่ยวกับความรู แบบสอบถามทัศนคติและ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดยการนําแบบสอบถาม ของ ชนกนาถ (2545) และของ ธนากรและคณะ (2548) มาปรับปรุง

อาหารและโภชนาการเป น ป จ จั ย พื้ น ฐาน สํ า หรั บ การเจริ ญ เติ บ โตและพั ฒ นาการทั้ ง ทางด า น ร า งกาย จิ ต ใจ อารมณ สั ง คม สติ ป ญ ญา ตลอดจน สงเสริมสุขภาพอนามัยของมนุษยใหแข็งแรงสมบูรณ การบริโภคอาหารถูกหลักโภชนาการจะทําใหรางกาย เจริญเติบโตอยางเหมาะสม เปนไปตามศักยภาพที่ควร จะเปน ปจจุบันความเจริญกาวหนาทางวิทยาศาสตร และเทคโนโลยี เ ปลี่ ย นแปลงไปมาก สง ผลให ขอมู ล ขาวสารทางวัฒนธรรม วิถีทางดํารงชีวิตของแตละเชื้อ ชาติ สามารถถา ยทอดถึง กัน ไดง า ย รวดเร็ว และไร พรมแดน โดยในช ว งไม กี่ ป ที่ ผ า นมาพฤติ ก รรมการ บริโภคอาหารของคนไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปอยาง เดนชัด (กุลวดี, 2539) อันเนื่องจากอิทธิพลของอาหาร แบบตะวั น ตกที่ แ พร ห ลายเข า มาอย า งรวดเร็ ว ใน สั ง คมไทย โดยกระบวนการสื่ อ สาร การโฆษณา ประชาสัมพันธที่เขาถึงทุกกลุมเปาหมาย ดังที่ กนกพร (2539) กลาววา สาเหตุของปญหาดานการบริโภคใน สังคมเมืองสวนใหญเกิดจากการรับเอาวัฒนธรรมของ สังคมตะวันตกมาใชโดยขาดความรู ขาดการคัดสรร กลั่นกรอง หรือยอมรับวัฒนธรรมเหลานั้นโดยไมมีการ เลือกสรร เนื่องจากสภาพสังคมที่เรงรีบและแกงแยง แข ง ขั น กั น เป น ตั ว บั ง คั บ ร ว มไปกั บ อิ ท ธิ พ ลของการ โฆษณาที่มีการลงทุนและใชเทคนิคการสรางแรงจูงใจ สูง จึงมีอิทธิพลตอพฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนไป โดยเฉพาะในกลุ ม วั ย รุ น อย า งนั ก เรี ย น นิ สิ ต หรื อ นักศึกษา ซึ่งจัดไดวาเปนกลุมเสี่ยงตอการเกิดปญหา ภาวะโภชนาการ เนื่องจากวัยรุนมีการเปลี่ยนแปลงทั้ง ทางรางกายและจิตใจ (ธนาคารกสิกรไทย 2536, อาง ถึงใน กุลวดี, 2539) ป ญ หาโภชนาการของวั ย รุ น ส ว นหนึ่ ง มี สาเหตุจากพฤติกรรมการบริโภคที่ไมเหมาะสม ทําใหมี ปญหาทั้งโภชนาการเกินและโภชนาการขาด (สมใจ, 2541) พฤติ ก รรมการบริ โ ภคของวั ย รุ น ส ว นใหญ ชอบบริโภคอาหารในรูปแบบใหมซึ่งแพรหลายเขามา

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

ภูมิลําเนา แหลงความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร และ ภาวะโภชนาการของนั ก ศึ ก ษา เป น แบบสอบถาม เลือกตอบและปลายเปด ตอนที่ 2 ความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร เปนแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก มีคาความ เชื่อมั่น ความยากและอํานาจจําแนกตั้งแต 0.20 ขึ้นไป ค า ความเชื่ อ มั่ น โดยใช สู ต ร Kuder Richardson Formula 20 เทากับ 0.910 จํานวน 30 ขอ ตอนที่ 3 ทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร เปนแบบมาตราไลเคริ์ท (Likert Scale) 5 ระดับ คือ เห็นดวยอยางยิ่ง เห็นดวย ไมแนใจ ไมเห็นดวย และไม เห็ น ด ว ยอย า งยิ่ ง ค า ค วามเชื่ อ มั่ น โดยใช สู ต ร สัมประสิทธิ์แอลฟา เทากับ 0.704 จํานวน 30 ขอ ตอนที่ 4 พฤติกรรมการบริโภคอาหาร เปน แบบมาตราสวนประเมินคา (Rating Scale) 4 ระดับ คือ ทําเปนประจํา ทําบอยครั้ง ทํานาน ๆ ครั้ง และไม เคยทํ า เลย ค า ความเชื่ อ มั่ น โดยใช สู ต รสั ม ประสิ ท ธิ์ แอลฟา เทากับ 0.818 จํานวน 30 ขอ การเก็บรวบรวมขอมูล ผูวิจัยทําการเก็บรวบรวมขอมูลตามขั้นตอน ดังนี้ 1. แจกแบบสอบถามกับนักศึกษาในหองเรียน และตามซุมที่พักนักศึกษาทั้งที่หัวหมาก และวิทยาเขต บางนา ระหว า งเดื อ นกรกฎาคมถึ ง เดื อ นกั น ยายน พ.ศ. 2550 จํานวน 1,410 ชุด 2. นําแบบสอบถามที่ไดคืนมาตรวจสอบ และ ใชไดมีจํานวน 1,351 ชุด คิดเปนรอยละ 95.82 ของ แบบสอบถามที่สํารวจ การวิเคราะหขอมูล วิ เ คราะห ข อ มู ล ด ว ยคอมพิ ว เตอร โดยใช โปรแกรมสําเร็จรูป มีรายละเอียดดังนี้ 1. ลั ก ษณะพื้ น ฐานของนั ก ศึ ก ษา นํ า มา วิเคราะหหาคาความถี่ และคารอยละ 2. ความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร นํามา วิเคราะหหาคาความถี่ คารอยละ คาเฉลี่ย (mean) และ สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) การให ค ะแนนความรู เ กี่ ย วกั บ การบริ โ ภค อาหารของนักศึกษา มีดังนี้ คํ า ตอบถู ก ให 1 คะแนน คํ า ตอบผิ ด ให 0 คะแนน

สมมติฐานการวิจัย 1. นั ก ศึ ก ษาที่ มี ลั ก ษณะพื้ น ฐานต า งกั น มี ความรู ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหาร แตกตางกัน 2. ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับ การบริ โ ภคอาหารของนั ก ศึ ก ษามี ค วามสั ม พั น ธ กั น ทางบวก

วิธีดําเนินการวิจัย ประชากรและกลุมตัวอยาง ประชากรในการวิ จัย ครั้ งนี้ คื อ นัก ศึก ษาที่ กํ า ลั ง ศึ ก ษาอยู ใ นระดั บ ปริ ญ ญาตรี คณะนิ ติ ศ าสตร บริหารธุรกิจ มนุษยศาสตร ศึกษาศาสตร วิทยาศาสตร รั ฐ ศาสตร เศรษฐศาสตร และคณะเทคโนโลยี สื่อสารมวลชน ชั้นปที่ 1 – 4 และสูงกวาปการศึกษา 2550 จํานวน 372,553 คน (สํานักบริการทางวิชาการ และทดสอบประเมิ น ผล, ศู น ย บ ริ ก ารวิ ช าการและ สารสนเทศ, 2549) การวิจัยในครั้งนี้ใชกลุมตัวอยางไดจากการใช ตารางประมาณขนาดกลุ ม ตั ว อย า งของยามาเน (Yamane อ า งถึ ง ใน พวงรั ต น , 2540) ที่ ค า ความ เชื่อมั่น 99% ความคลาดเคลื่อน 4% ไดกลุมตัวอยาง ไมต่ํากวา 1,406 คน ซึ่งถือวาเพียงพอที่จะเปนตัวแทน ของประชากรได กลุ ม ตั ว อย า งซึ่ ง ได ม าจากการสุ ม ประชากรแบบไม ใ ช ค วามน า จะเป น แบบโควตา จํานวน 1,410 คน ดังนี้ 1. กํา หนดขนาดตั ว อยา งตามชั้ น ป ที่ศึก ษา ของแตละคณะใกลเคียงกัน 2. แบงจํานวนเพศชายและหญิงใกลเคียงกัน 3. สุมตัวอยางแบบบังเอิญในหองเรียน และ ตามซุม เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่องมือที่ใชในการวิจัยครั้งนี้เปนแบบสอบถาม (questionnaire) จํานวน 1 ชุด แบงออก เปน 4 ตอน ตอนที่ 1 ลักษณะพื้นฐานของนักศึกษา คือ เพศ ชั้น ป แ ละคณะที่ ศึก ษา ลัก ษณะการอยูอาศัยใน ป จ จุ บั น การศึ ก ษาของบิ ด า มารดาและผู ป กครอง อาชีพของบิดา มารดาและผูปกครอง รายไดเฉลี่ยตอ เดื อ นของครอบครั ว รายได ต อ เดื อ นของนั ก ศึ ก ษา

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

ทดสอบคา ที (t-test) กรณี 2 กลุ ม ใชก ารวิเ คราะห ความแปรปรวนทางเดี ย ว (one-way Analysis of Variance) กรณี ท ดสอบความแตกต า งของกลุ ม ตัว อย า งมากกวา 2 กลุม หากพบความแตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ 0.05 จะทดสอบ ความแตกตางดวยวิธีของเชฟเฟ (Scheffe’) 7. วิ เ คราะห ค วามสั ม พั น ธ ร ะหว า งความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดยใชการ ท ด ส อ บ สั ม ป ร ะ สิ ท ธิ์ ส ห สั ม พั น ธ แ บ บ เ พี ย ร สั น (Pearson’s product moment correlation coefficient) โดยใช คํ า บรรยายค า สหสั ม พั น ธ (descriptor) จาก เกณฑของ Davis (ผองพรรณ และสุภาพ, 2540)

นํามาแบงระดับคะแนน โดยเทียบรอยละของ คะแนนเต็มตามเกณฑการประเมินผลของกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ (2535) ดังนี้ คะแนนรอยละ 80-100 ถือวา ดีมาก คะแนนรอยละ 70-79 ถือวา ดี คะแนนรอยละ 60-69 ถือวา ปานกลาง คะแนนรอยละ 50-59 ถือวา ผานเกณฑ ขั้นต่ํา คะแนนรอยละ 0-49 ถือวา ต่ํากวาเกณฑ ขั้นต่ํา 3. ทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร นํามา วิเคราะหหาคาความถี่ คารอยละ คาเฉลี่ย (Mean) และ สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) โดยกําหนดเกณฑการ แปลผลตามเกณฑของ Best (1959) ดังนี้ คาเฉลี่ย 4.20-5.00 หมายถึง ดีมาก คาเฉลี่ย 3.40-4.19 หมายถึง ดี คาเฉลี่ย 2.60-3.39 หมายถึง ปานกลาง คาเฉลี่ย 1.80-2.59 หมายถึง พอใช คาเฉลี่ย 1.00-1.79 หมายถึง ควรแกไข 4. พฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหาร นํ า มา วิเคราะหหาคาความถี่ คารอยละ คาเฉลี่ย (Mean) และ สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) โดยกําหนดเกณฑการ แปลผล ตามเกณฑของ Best (1959) ดังนี้ คาเฉลี่ย 2.00-3.00 หมายถึง มีพฤติกรรมใน ระดับคอนขางสูงหรือดี คาเฉลี่ย 1.00-1.99 หมายถึง มีพฤติกรรมใน ระดับปานกลาง ค า เฉลี่ ย 0-0.99 หมายถึ ง มี พ ฤติ ก รรมใน ระดับตองปรับปรุงแกไข 5. การประเมิ น ภาวะโภชนาการโดยใช ค า ดัชนีมวลกาย (BMI) ดังนี้ ต่ํากวา 18.5 กิโลกรัม/ม2 หมายถึง ผอมไป ต่ํ า กว า 18.5-24.9 กิ โ ลกรั ม /ม 2 หมายถึ ง น้ําหนักตัวเหมาะสม ต่ํ า กว า 25.0-29.9 กิ โ ลกรั ม /ม 2 หมายถึ ง น้ําหนักเกิน ตั้งแต 30.0 กิโลกรัม/ม2 หมายถึง เปนโรคอวน 6. วิเคราะหเปรียบเทียบความแตกตางของ คะแนนความรู ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรมการบริ โ ภค อาหารของนั ก ศึ ก ษา ตามตั ว แปรที่ ศึ ก ษาโดยการ

ผลการวิจัย นักศึกษา รอยละ 55.8 เปนหญิง และรอยละ 44.2 เปนชาย ศึกษาอยูในชั้นปที่ 3 มากที่สุด รอยละ 28.2 รองลงมา ศึกษาในชั้นปที่ 1 และ 4 รอยละ 27.1 และ 24.9 ตามลําดับ ศึกษาในคณะบริหารธุรกิจมาก ที่ สุ ด ร อ ย ล ะ 2 0 . 5 ร อ ง ล ง ม า ศึ ก ษ า ใ น ค ณ ะ ศึกษาศาสตร รอยละ 16.8 นั ก ศึ ก ษา ร อ ยละ 48.6 อาศั ย อยู ห อพั ก รองลงมา อาศัยกับบิดามารดา รอยละ 32.3 การศึกษา สูง สุ ด ของบิ ด า คื อ ประถมศึ ก ษา ร อ ยละ 41.8 และ ระดั บ มั ธ ยมศึ ก ษา ร อ ยละ 21.6 บิ ด ามี อ าชี พ ธุ ร กิ จ ส ว นตั ว มากที่ สุ ด ร อ ยละ 25.2 ส ว นมารดามี อ าชี พ รั บ จ า งทั่ ว ไปมากที่ สุ ด ร อ ยละ 40.5 นั ก ศึ ก ษาที่ พั ก อาศัยกับผูปกครอง พบวา ผูปกครองมีการศึกษาระดับ ปริญญาตรีและมัธยมศึกษาใกลเคียงกัน และมีอาชีพ เป น พนั ก งานรั ฐ วิ ส าหกิ จ ร อ ยละ 31.7 และ 31.4 คา ขายเล็ก ๆ น อย ๆ ร อ ยละ 13.0 และรับ ราชการ รอยละ 11.8 รายไดของครอบครัวมากที่สุด คือ 10,00030,000 บาท ตอเดือน รอยละ 48.0 รองลงมา ต่ํากวา 10,000 บาทต อ เดื อ น สํ า หรั บ นั ก ศึ ก ษาจะมี ร ายได เดือนละ 3,000-4,000 บาท สูงที่สุด คือ รอยละ 48.0 รองลงมา มีรายไดเดือนละต่ํากวา 3,000 บาท รอยละ 30.5

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

นั ก ศึ ก ษาได รั บ ความรู ด า นอาหารและ โภชนาการจากวิ ท ยุ โทรทั ศ น ภาพยนตร ม ากที่ สุ ด รอยละ 20.0 และจากบิดา มารดา ญาติพี่นอง รอยละ 19.2 รองลงมา ได รั บ จากวารสาร สิ่ ง พิ ม พ ร อ ยละ 16.6 และจากแหลงอื่น ๆ เชน เพื่อน ครู อาจารย และ จากเอกสารการเรียนนอยที่สุด

นักศึกษามีภูมิลําเนาในภาคตะวันออกเฉียง เหนือ ภาคกลางและภาคใตใกลเคียงกัน รอยละ 24.4 23.2 และ 22.0 ตามลําดับ นั ก ศึ ก ษาส ว นใหญ มี ภ าวะโภชนาการปกติ รอยละ 55.2 มีภาวะโภชนาการต่ํากวาเกณฑ รอยละ 25.8 และมีภาวะโภชนาการเกิน รอยละ 16.6

ตารางที่ 1 คาเฉลี่ยและสวนเบี่ยงเบนมาตรฐานของ ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษา โดยรวม ภาพรวม S.D. ระดับ x ความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร 52.0 0.15 ผานเกณฑขั้นต่ํา ทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร 3.48 0.71 ดี พฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร 1.66 0.29 ปานกลาง

จากตารางที่ 1 พบว า นั ก ศึ ก ษามี ทั ศ นคติ

ขั้นต่ํา ( x = 52.0) และมีพฤติกรรมการบริโภคอาหาร

เกี่ยวกับการบริโภคอาหารในระดับดี ( x = 3.48) มี ความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหารในระดับผานเกณฑ

ในระดับปานกลาง ( x = 1.66)

ตารางที่ 2 ผลการเปรียบเทียบคาเฉลี่ยของความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษา จําแนกตามเพศ ลักษณะพื้นฐาน การบริโภคอาหาร ความรู ทัศนคติ พฤติกรรม S.D. t Sig S.D. t Sig S.D. t Sig x x x เพศ ชาย 50.0 16.0 -4.554* .000 3.48 0.62 -.069 .945 1.65 0.27 -1.043 .297 หญิง 54.0 14.0 3.49 0.76 1.66 0.31 รวม 52.0 0.15 3.48 0.70 1.66 0.29

*P < 0.05 จากตารางที่ 2 พบวา นักศึกษาหญิงมีความรู เกี่ยวกับการบริโภคอาหารดีกวานักศึกษาชายอยางมี

นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ 0.05 แต มี ทั ศ นคติ แ ละ พฤติกรรมการบริโภคอาหารไมแตกตางกัน

ตารางที่ 3 ผลการเปรียบเทียบคาเฉลี่ยของความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษา จําแนกตามลักษณะ พื้นฐาน ลักษณะพื้นฐาน การบริโภคอาหาร ความรู ทัศนคติ พฤติกรรม S.D. S.D. S.D. x x x ชั้นป ชั้นปที่ 1 53.0 b 13.0 3.50 b 0.71 1.65 b 0.30 b c b ชั้นปที่ 2 53.0 14.0 3.66 0.61 1.68 0.28 a b b ชั้นปที่ 3 46.0 17.0 3.43 0.62 1.67 0.25 c c b ชั้นปที่ 4 56.0 14.0 3.60 0.67 1.69 0.29 ชั้นปที่ 5 55.0 b 12.0 2.88 a 0.92 1.45 a 0.36 a a a รวม 52.0 15.0 3.48 0.70 1.66 0.29

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551 คณะ ศึกษาศาสตร นิติศาสตร บริหารธุรกิจ เศรษฐศาสตร วิทยาศาสตร มนุษยศาสตร รัฐศาสตร เทคโนโลยีการศึกษา รวม

53.9 b 50.3 b 44.6 a 50.3 b 59.2 c 53.0 b 55.8 b c 58.1 b c 52.0 a

14.5 16.2 17.4 15.2 12.9 11.0 11.3 8.7 15.0

3.67 b c 3.25 a 3.20 a 3.65 b c 3.80 c 3.59 b c 3.46 a b 3.11 a 3.48 a

0.57 0.79 0.71 0.50 0.43 0.68 0.84 0.86 0.70

1.72 b 1.62 a 1.61 a a 1.69 a 1.73 b 1.66 a 1.61 a 1.54 a 1.66 a

0.29 0.33 0.26 0.25 0.24 0.29 0.35 0.29 0.29

รวม

33.0 a 43.0 b 54.0 c 56.0 c 52.0 a

14.0 17.0 14.0 12.0 15.0

3.15 a 3.24 a 3.53 b 3.57 b 3.48 a

0.40 0.70 0.70 0.72 0.70

1.61 a 1.65 a 1.68 a 1.65 a 1.66 a

0.20 0.28 0.29 0.31 0.29

รวม

51.0 a 52.0 a 55.0 b 50.0 a 55.0 b 52.0 a

16.0 15.0 14.0 15.0 12.0 15.0

3.54 b 3.50 b 3.54 b 3.41 a 3.19 a 3.48 a

0.62 0.70 0.75 0.77 0.90 0.70

1.67 a 1.67 a 1.64 a 1.62 a 1.58 a 1.66 a

0.26 0.28 0.33 0.32 0.38 0.29

รวม

56.0 c 54.0 c 40.0 a 47.0 b 54.0 c 52.0 a

13.0 13.0 18.0 17.0 12.0 15.0

3.51 b 3.58 b c 3.20 a 3.29 a 3.74 c 3.48 a

0.73 0.71 0.60 0.72 0.53 0.70

1.66 a 1.68 a 1.63 a 1.61 a 1.70 a 1.66 a

0.29 0.32 0.24 0.30 0.27 0.29

รวม

43.0 a 56.0 c 47.0 a 51.0 b 52.0 a

18.0 12.0 18.0 16.0 15.0

3.19 a 3.56 b 3.33 a 3.53 b 3.43 a

0.66 0.72 0.75 0.67 0.70

1.57 a 1.70 b 1.65 a 1.67 b 1.66 a

0.27 0.30 0.29 0.29 0.29

รวม

54.0 b 47.0 a 48.0 a 46.0 a 56.0 b 56.0 b 56.0 b 52.0 a

16.0 17.0 16.0 17.0 13.0 13.0 11.0 15.0

3.47 a 3.43 a 3.45 a 3.34 a 3.41 a 3.62 b 3.52 a 3.48 a

0.77 0.71 0.64 0.65 0.85 0.64 0.79 0.70

1.65 a 1.69 a 1.67 a 1.62 a 1.62 a 1.69 a 1.63 a 1.66 a

0.30 0.25 0.30 0.26 0.32 0.27 0.32 0.29

51.0 b

15.0

3.45 a

0.80

1.61 a

0.33

บุคคลที่อาศัยอยูดวย บิดา มารดา บิดาและมารดา บุคคลอื่น เชน หอพัก ระดับการศึกษาสูงสุดของบิดา ประถมศึกษาหรือต่ํากวา มัธยมศึกษา อนุปริญญาหรือต่ํากวา ปริญญาตรี สูงกวาปริญญาตรี ระดับการศึกษาสูงสุดของมารดา ประถมศึกษาหรือต่ํากวา มัธยมศึกษา อนุปริญญาหรือต่ํากวา ปริญญาตรี สูงกวาปริญญาตรี ระดับการศึกษาสูงสุดของผูปกครอง ประถมศึกษาหรือต่ํากวา มัธยมศึกษา อนุปริญญาหรือต่ํากวา ปริญญาตรี อาชีพของบิดา รับราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ ธุรกิจสวนตัว คาขายเล็ก ๆ นอย ๆ พนักงานบริษัทเอกชน รับจางทั่วไป อื่น ๆ เชน เกษตรกรรม อาชีพของมารดา รับราชการ

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

รวม

40.0 a 49.0 b 49.0 b 60.0 c 56.0 c 52.0 a

17.0 16.0 17.0 12.0 12.0 15.0

3.29 a 3.45 a 3.43 a 3.60 a 3.55 a 3.48 a

0.48 0.66 0.68 0.71 0.74 0.70

1.67 a 1.67 a 1.64 a 1.67 a 1.66 a 1.66 a

0.21 0.30 0.26 0.23 0.31 0.29

รวม

43.0 a 56.0 b 47.0 a 51.0 b 52.0 b 52.0 a

18.0 12.0 18.0 16.0 17.0 15.0

3.19 a 3.56 b 3.33 a 3.50 b 3.70 b 3.48 a

0.66 0.72 0.75 0.67 0.69 0.71

1.57 a 1.70 b 1.65 a 1.66 a 1.70 b 1.66 a

0.27 0.30 0.29 0.28 0.37 0.29

รวม

55.0 b 50.0 a 53.0 b 53.0 a 52.0 a

12.0 17.0 15.0 14.0 15.0

3.58 b 3.39 a 3.60 b 3.48 b 3.48 a

0.69 0.71 0.63 0.7 0.70

1.67 a 1.64 a 1.69 a 1.64 a 1.66 a

0.29 0.28 0.27 0.38 0.29

รวม

50.0 a 51.0 a 51.0 a 53.0 a 52.0 a

17.0 16.0 15.0 14.0 15.0

3.29 a 3.39 b 3.48 b 3.51 b 3.48 a

0.77 0.73 0.72 0.72 0.70

1.60 a 1.62 a 1.65 a 1.66 a 1.66 a

0.30 0.29 0.32 0.29 0.29

รวม

47.0 a 54.0 b 52.0 a 50.0 a 56.0 b 56.0 b 54.0 b 52.0 a

18.0 13.0 17.0 15.0 12.0 15.0 12.0 15.0

3.37 a 3.68 b 3.36 a 3.55 a 3.51 a 3.36 a 3.45 a 3.48 a

0.68 0.67 0.73 0.61 0.73 0.82 0.82 0.70

1.63 a 1.70 a 1.62 a 1.67 a 1.66 a 1.65 a 1.65 a 1.66 a

0.25 0.29 0.29 0.28 0.31 0.33 0.34 0.29

54.0 b 55.0 b 40.0 a 52.0 a

13.0 13.0 18.0 15.0

3.51 b 3.54 b 3.31 a 3.48 a

0.74 0.71 0.57 0.70

1.66 a 1.66 a 1.65 a 1.66 a

0.31 0.30 0.24 0.29

พนักงานรัฐวิสาหกิจ ธุรกิจสวนตัว คาขายเล็ก ๆ นอย ๆ พนักงานบริษัทเอกชน รับจางทั่วไป อาชีพของผูปกครอง รับราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ ธุรกิจสวนตัว คาขายเล็ก ๆ นอย ๆ พนักงานบริษัทเอกชน รายไดเฉลี่ยตอเดือนของครอบครัว ต่ํากวา 10,000 บาท 10,000-30,000 บาท 30,001-50,000 บาท มากกวา50,001บาท รายไดเฉลี่ยตอเดือนของนักศึกษา ต่ํากวา 3,000 บาท 3,000 - 4,000 บาท 4,001- 5,000 บาท มากกวา 5,000 บาท ภูมิลําเนา ภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ภาคใต ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันตก กรุงเทพมหานคร ภาวะโภชนาการ ต่ํากวาเกณฑ ปกติ เกิน

รวม หมายเหตุ 1. วิเคราะหดวยสถิติ ANOVA และเชฟเฟ 2. คาเฉลี่ยที่มีอักษรยกกําลังตางกันในแนวตั้ง มีความแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

อาชีพและรายไดข องผูป กครอง พฤติกรรมเกี่ยวกั บ การบริโภคอาหารของนักศึกษาแตกตางกันตามชั้นป และคณะที่ศึ ก ษาของนั ก ศึ ก ษา และระดั บการศึ ก ษา และอาชีพของผูปกครอง

จากตารางที่ 3 พบวา ความรู และทัศนคติ เกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษาแตกตางกัน ตามตั ว แปร ดั ง นี้ ระดั บ ชั้ น ป ที่ ศึ ก ษา คณะที่ ศึ ก ษา ระดับการศึกษาสูงสุดของบิดา มารดา และผูปกครอง 56

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

ตารางที่ 4 ความสัมพันธระหวางความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง

ตัวแปร ความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร ทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร พฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร *P < 0.05

ความรู 1.000 0.278* 0.141*

ทัศนคติ

พฤติกรรม

1.000 0.655*

1.000

วิจารณผลการวิจัย 1. ความรูในการบริโภคอาหารของนักศึกษา นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหงมีค วามรู เกี่ยวกับการบริโภคอาหารตามโภชนบัญญัติ 9 ประการ

จากตารางที่ 4 พบว า ความรู กั บ ทั ศ นคติ และกั บ พฤติ ก รรมเกี่ ย วกั บ การบริ โ ภคอาหารของ นักศึกษามีความสัมพันธกันทางบวก อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติ ที่ร ะดับ 0.05 ในระดับ ต่ํา (r = 0.278 และ 0.141) สวนทัศนคติและพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภค อาหารมีความสัมพันธกันทางบวกอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ 0.05 ในระดับสูง (r = 0.655)

โดยรวมอยู ใ นระดั บ ผ า นเกณฑ ขั้ น ต่ํา ( x = 52.0) การที่นักศึกษามีความรูเกี่ยวกับการบริโภคอาหารผาน เกณฑ ขั้ น ต่ํ า อาจเป น เพราะป จ จั ย หลายอย า ง เช น ระดับการศึกษาและรายไดของผูปกครอง ซึ่งสอดคลอง กับผลการวิจัยของสมฤดี (2537) พบวา ตัวแปรที่มีผล ทํา ให ค วามรูใ นการบริ โ ภคอาหารต า งกัน คื อ ระดั บ การศึ ก ษาของผู ป กครอง และจากการศึ ก ษาของ ศิ ริ ญ ญา (2543) พบว า ระดั บ การศึ ก ษา ฐานะทาง เศรษฐกิ จ และอาชี พ ของผู ป กครองส ง ผลต อ ความรู เกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักเรียน นอกจากนี้ยัง พบวาการบรรยายของอาจารยและการศึกษาคนควา ของนักศึกษา มีผลตอความรูในการบริโภคอาหาร ซึ่ง ธนากร (2548) ไดพบจากการศึกษาเรื่อง พฤติกรรมการ บริ โ ภคอาหารนิ สิ ต นั ก ศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี มหาวิท ยาลัยของรัฐ ศึก ษาเฉพาะกรุง เทพมหานคร พบวาผูที่สนใจวิชาที่เกี่ยวกับอาหารและโภชนาการจะ มี ค วามรู เ กี่ ย วกั บ อาหารและโภชนาการมากที่ สุ ด ผลการวิจัย พบวา ความรูที่นักศึกษามีในระดับดีมาก คือผลของการงดอาหารมื้อเชา ประโยชนของการดื่ม นมและอาหารว า งชนิ ด ใดที่ มี ป ระโยชน ห รื อ ไม มี ประโยชน และมีความรูระดับดี เชน ปริมาณการดื่มน้ํา วิ ธี ก ารควบคุ ม น้ํ า หนั ก และอาหารที่ ป นเป อ นจาก สารเคมี ความรูที่นักศึกษามีนอยมาก เชน สารอาหาร หลักการเลือกบริโภคอาหารเพื่อความปลอดภัย อาหาร ที่ วั ย รุ น ควรได รั บ ในสั ด ส า วนที่ ม ากที่ สุ ด ใน 1 วั น สารอาหารที่รางกายตองการนอยแตขาดไมได อาหาร ที่มีสารอาหารครบถวน หลักการพิ จารณาจากฉลาก

สรุปและวิจารณผล สรุปผล 1. นั ก ศึ ก ษามี ค วามรู เ กี่ ย วกั บ การบริ โ ภค อาหารในระดับผานเกณฑขั้นต่ํา ( x = 52.0) มีทัศนคติ ในระดั บ ดี ( x = 3.48)และมี พ ฤติ ก รรมการบริ โ ภค อาหารในระดับปานกลาง ( x = 1.66) 2. นั ก ศึ ก ษาหญิ ง มี ค วามรู เ กี่ ย วกั บ การ บริ โ ภคอาหารสู งกวา นัก ศึ ก ษาชายอย า งมี นัย สํา คั ญ ทางสถิติที่ระดับ 0.05 ความรูและทัศนคติเกี่ยวกับการ บริโภคของนักศึกษาแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิ ติ ที่ ร ะดั บ 0.05 ตามป จ จั ย พื้ น ฐานที่ ศึ ก ษาทุ ก ตั ว ยกเวน ปจจัยรายไดของนักศึกษา สวนพฤติกรรมการ บริโภคอาหารแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ 0.05 เฉพาะปจ จัยการศึ ก ษาสูงสุด และอาชีพ ของผูปกครอง ชั้นป และคณะของนักศึกษา 3. พฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษา มีความสัมพันธกับทัศนคติทางบวกและมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ 0.05 (r = 0.655) สวนความรูมีความสัมพันธ กับทัศนคติและพฤติกรรมในทางบวก (r = 0.278 และ 0.141 ตามลําดับ)

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

อาหารและลักษณะรานอาหารที่ควรเลือกในการบริโภค อาหาร 2. ทัศนคติเกี่ยวกับการบริโภคอาหาร นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง มีทัศนคติ เกี่ ย ว กั บ การบริ โ ภ ค อา ห า ร ต า ม โ ภ ช น บั ญญั ติ

ความสนใจในการดูแลสุขภาพมากกวานักศึกษาชาย และอาจไดรับการปลูกฝงจากมารดามากกวา ความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภค อาหารของนักศึกษาแตกตางกัน ตามตัวแปรตอไปนี้ คือ ระดับชั้นปที่ศึกษา คณะที่ศึกษา ระดับการศึกษา สูงสุดของบิดา ระดับการศึกษาสูงสุดของมารดา ระดับ การศึกษาสูงสุดของผูปกครองและอาชีพของผูปกครอง ซึ่งเปนไปตามสมมติฐาน นักศึกษาคณะวิทยาศาสตรมีความรู ทัศนคติ และพฤติกรรมการบริโภคอาหารสูงกวานักศึกษาคณะ อื่ น ๆ อาจเปน เพราะเนื้อ หาวิ ช าที่เ รีย นมาตั้ งแตชั้ น มัธยมศึกษาตอนปลาย จนกระทั่งระดับปริญญาตรี มี ความสอดคล อ งเกี่ ย วโยงกั บ เนื้ อ หาด า นอาหารและ โภชนาการมากกวาเนื้อหาวิชาที่นักศึกษาคณะอื่น ๆ ศึกษาเลาเรียน อี ก ประการหนึ่ ง อาจเป น เพราะนั ก ศึ ก ษาที่ เรี ย นสาขาวิ ท ยาศาสตร (คณะวิ ท ยาศาสตร ) มี ความชอบและเข า ใจวิ ช าวิ ท ยาศาสตร ม ากกว า นักศึกษาที่เรียนสาขาสังคมศาสตร (คณะบริหารธุรกิจ นิติศาสตร และรัฐศาสตร) นั ก ศึ ก ษาที่ อ าศั ย อยู กั บ บิ ด ามารดา และ หอพักมีความรูและทัศนคติดีกวาผูที่อาศัยอยูกับบิดา อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ อาจเป น เพราะบิ ด าและ มารดาที่อยูรวมกันชวยกันดูแลเอาใจใสและปลูกฝงให ความรู แ ละทั ศ นคติ เ กี่ ย วกั บ อาหารและโภชนาการ มากกวาบิดาฝายเดียว อยางไรก็ตามพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ของนักศึกษาไมมีความแตกตางอยางมีนัยสําคัญทาง สถิ ติ ที่ ร ะดั บ 0.05 ตามตั ว แปรต อ ไปนี้ บุ ค คลที่ นั ก ศึ ก ษาอาศั ย รายได ข องครอบครั ว รายได ข อง นั ก ศึ ก ษา ภู มิ ลํ า เนา และภาวะโภชนาการของ นั ก ศึ ก ษ า อ า จ เ ป น เ พ ร า ะ นั ก ศึ ก ษ า ที่ เ รี ย น ใ น มหาวิทยาลัยรามคําแหง สวนใหญอยูหอพักไมมีผูดูแล และการเลือ กซื้อ อาหารมัก นิยมเลื อ กจากที่ จํา หนา ย ตามโรงอาหาร และบริเวณหอพัก ซึ่งสวนใหญจะเปน อาหารที่มีราคาไมแพง ใชวิธีการปรุงที่รวดเร็ว สงผล ใหนักศึกษามีพฤติกรรมการบริโภคอาหารไมแตกตางกัน

9 ประการ โดยรวมในระดับดี ( x = 3.48) นักศึกษามี ทัศนคติในระดับดี ถึงดีมาก ประมาณรอยละ 61 ทั้งนี้ อาจเป น เพราะ นั ก ศึ ก ษามี ค วามเชื่ อ ความรู สึ ก ว า อาหารเปน สิ่ งจํา เปน ตอร างกาย ตอการทํางาน การ เรียนและกิจกรรมตาง ๆ จึงสะทอนความคิดใหเห็นใน ระดับดี ซึ่งสอดคลองกับทฤษฎีของ ดวงเดือน (2519) ซึ่งกลาววาเจตคติเปนความเชื่อ ความเขาใจ เปนการ ปลูกฝงความรูสึกนึกคิด 3. พฤติกรรมการบริโภคอาหาร นั ก ศึ ก ษ า ม ห า วิ ทยาลั ย ร า ม คํ า แ ห ง มี พฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหารตามโภชนบั ญ ญั ติ 9 ประการ โดยรวมในระดับปานกลาง ( x = 1.66) อาจ เป น เพราะนั ก ศึ ก ษามี ค วามรู เ กี่ ย วกั บ อาหารและ โภชนาการระดับผานเกณฑขั้นต่ํา เปนนักศึกษาจาก ภูมิภาคจะอาศัยตามหอพักซึ่งไมมีโอกาสปรุงอาหาร เอง ต อ งรั บ ประทานอาหารจากร า นอาหารจึ ง เลื อ ก รับประทานอาหารตามสะดวกอาจเปนขอจํากัดหนึ่งใน การเลือกรับประทานอาหาร และสอดคลองกับผลการ สํารวจสถานการณดานอาหารและโภชนาการในแผน อาหารและโภชนาการตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ สังคมแหงชาติฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540-2544) ที่ระบุวา ปจ จุ บั น ประชาชนมี พ ฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหารไม ถูกตอง สมาชิกในครอบครัว (ในเขตเมือง) กินอาหาร นอกบานเพิ่มขึ้น นิยมซื้ออาหารหาบเรและอาหารแผง ลอยมากขึ้น (คณะอนุกรรมการจัดทําแผนโภชนาการ, 2540) 4. การเปรียบเทียบความรูทัศนคติและพฤติกรรม การบริโภคอาหารของนักศึกษา ผลการเปรียบเทียบจําแนกตามตัวแปรตาง ๆ นั้น พบวา นักศึกษาหญิงมีความรูเกี่ยวกับการบริโภค อาหารดีกวานักศึกษาชายอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดั บ 0.05 แต มี ทั ศ นคติ แ ละพฤติ ก รรมการบริ โ ภค อาหารไมแตกตางกัน อาจเปนเพราะนักศึกษาหญิงมี

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

5. ความสั ม พั น ธ ร ะหว า งความรู ทั ศ นคติ แ ละ พฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภคอาหารของนักศึกษา ความรู แ ละทั ศ นคติ เ กี่ ย วกั บ การบริ โ ภค อาหารของนัก ศึ ก ษามีค วามสัม พัน ธทางบวกอยางมี นั ย สํา คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ 0.05 (r = 0.278) ซึ่ ง สอดคลองกับคํากลาวของซิมบาโด(Zimbardo, 1977) ที่ ส รุ ป ว า เจตคติ ต อ สิ่ ง ใดสิ่ ง หนึ่ ง ของคนเราจะเป น อยางไรขึ้นอยูกับความรูที่มีอยู คือ ถามีความรูดี เจต คติ ต อ สิ่ ง นั้ น ก็ จ ะดี ด ว ย ความรู กั บ พฤติ ก รรมการ บริโภคอาหารของนักศึก ษามีค วามสัมพันธทางบวก อยางมี นั ยสํา คัญ ทางสถิติที่ ร ะดับ 0.05 (r = 0.141) อาจเป น เพราะการเสริ ม สร า งความรู ช ว ยเสริ ม สร า ง พฤติ ก รรมการปฏิ บั ติ ด ว ยเสมอไม ว า ทางตรงหรื อ ทางออม (Fabiyi, 1985) ทัศนคติกับพฤติกรรมการ บริโภคอาหารของนั กศึก ษามีค วามสัมพันธทางบวก อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (r = 0.655) นั่น คือ นักศึกษาที่ไดรับการปลูกฝงใหเห็นประโยชนและ ความสําคัญของอาหารและโภชนาการ จะมีทัศนคติที่ดี ตอการบริโภคอาหารที่มีผลตอสุข ภาพ และส งผลให เกิ ด ความสั ม พั น ธ กั บ พฤติ ก รรมการบริ โ ภค ซึ่ ง สอดคลองกับรูปแบบความสัมพันธของเจตคติกับการ ปฏิบัติ (นิภา, 2528) ขอเสนอแนะ 1. นั ก ศึ ก ษามี ค วามรู เ กี่ ย วกั บ การบริ โ ภค อาหารผา นเกณฑขั้น ต่ํ า นั บวา นาเป น หว งเพราะถ า หากวัยรุนมีความรูดานอาหารและโภชนาการนอยจะ สงผลตอสุ ขภาพรางกายในอนาคตและสงผลตอ การ ถายทอดสูครอบครัวของนักศึกษาในอนาคตดวย ผลที่ พบวา ความรูไดจากบิดามารดา ผูปกครองและจากสื่อ ตาง ๆ ดังนั้น ควรเผยแพรความรูเกี่ยวกับอาหารและ โภชนาการผานสื่อตาง ๆ ของมหาวิทยาลัยรามคําแหง ให ม ากขึ้ น เช น ผ า นข า วรามคํา แหงและโทรทั ศ น ภายในมหาวิทยาลัย 2. นักศึกษามีพฤติกรรมเกี่ยวกับการบริโภค อาหารระดับปานกลาง ซึ่งสงผลตอภาวะโภชนาการ ของนัก ศึ ก ษา อาจารยจึงควรชี้แ นะใหนั ก ศึก ษาเห็ น ความสําคัญของพฤติกรรมการบริโภคอาหารวาสงผล ตอรางกายในระยะยาว ในกรณีขาดสารอาหารจะสงผล ตอศักยภาพการทํางาน และภาวะจิตใจ ความมั่นคง ทางอารมณและสุขภาพ สวนการที่มีภาวะโภชนาการ

เกิน จะสงผลตอการเกิดโรคตาง ๆ เชน ความดันโลหิต สูง โรคหัวใจ เบาหวาน และมะเร็ง 3. ควรมี โ ครงการรณรงค ใ ห นั ก ศึ ก ษามี ความรู ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรมการบริโ ภคอาหารที่ ถู ก ต อ ง โดยองค ก ารนั ก ศึ ก ษาและชมรมต า ง ๆ ใน มหาวิ ท ยาลั ย โดยเฉพาะนั ก ศึ ก ษาที่ เ รี ย นสาขาที่ เกี่ ย วข อ งกั บ อาหารและโภชนาการควรช ว ยกั น รับผิดชอบโครงการนี้ 4. หนวยงานที่รับผิดชอบตอสุขภาพอนามัย ของประชาชนควรหาแนวทาง วิ ธี ก ารสร า งความ ตระหนั ก กั บ กลุ ม นั ก ศึ ก ษา ให ม ากขึ้ น เพื่ อ เป น การ ปองกันมากกวาที่จะรักษาในภายหลัง เชนเดียวกับการ รณรงค ล ดความอ ว นในกลุ ม เด็ ก เล็ ก และผู ใ หญ ใ น ปจจุบัน ซึ่งมีหลายหนวยงานรวมกันดําเนินการ ขอเสนอแนะเพื่อการวิจัย 1. ควรศึ ก ษาป จ จั ย ที่ ส ง ผลต อ ความรู ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหารของ นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคําแหง 2. ควรศึ ก ษารู ป แบบในการให ค วามรู ด า น อาหารเพื่อ ใหนั ก ศึก ษาคิ ด วิ เคราะห ดว ยเหตุ แ ละผล และคิดกอนบริโภคอาหารที่ถูกตองตามหลักโภชนาการ 3 . ค ว ร ศึ ก ษ า วิ ถี ชี วิ ต ข อ ง นั ก ศึ ก ษ า มหาวิ ท ยาลั ย รามคํ า แหงโดยเฉพาะที่ เ กี่ ย วกั บ การ บริโภคอาหาร

กิตติกรรมประกาศ ผูวิจัยขอขอบคุณมหาวิทยาลัยรามคําแหงที่ ใหทุนสนับสนุน การวิ จัยนี้ ขอขอบคุณนัก ศึก ษาที่ใ ห ขอมูล และผูมีสวนเกี่ยวของและสนับสนุนในการวิจัย ทุกทาน

เอกสารอางอิง กนกพร วิสุทธิกุล. 2539. พฤติกรรมสุขภาพที่เสี่ยงตอ การเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจของวัยรุนตอน ปลายในกรุ ง เทพมหานคร. วิ ท ยานิ พ นธ พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัย มหิดล.

วารสารวิจัยรามคําแหง ปที่ 11 ฉบับพิเศษ 1 เดือน กรกฎาคม – ธันวาคม 2551

พวงรัตน ทวีรัตน. 2540. วิธีการวิจัยทางพฤติ กรรม ศาสตร แ ละสั ง คมศาสตร . พิ ม พ ค รั้ ง ที่ 7. กรุงเทพมหานคร. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (ประสานมิตร). ศิริญญา บุญ ประชม. 2543. ความรู เจตคติ แ ละการ ปฏิ บั ติ เ กี่ ย วกั บ การบริ โ ภคอาหารของ นักเรียนมัธยมศึกษาตอนตนโรงเรียนสังกัด กรมสามัญ ศึก ษา ในเขตกรุงเทพมหานคร. วิ ท ยานิ พ นธ ศิ ล ปศาสตรมหาบั ณ ฑิ ต (คหก รรมศาสตรเพื่อพัฒนาชุมชน) มหาวิทยาลัย รามคําแหง. สมใจ วิ ชั ย ดิ ษ ฐ. 2541. ป ญ หาโภชนาการในวั ย รุ น อันตรายจากการลดน้ําหนักของวัยรุน. กิน เพื่อสุข ภาพ. 115-118. กรุง เทพมหานคร. บริษัทประยูรวงศพรินทติ้ง จํากัด. สมฤดี วีระพงษ. 2537. พฤติกรรมการบริโภคอาหาร ดวนทันใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 โ ร ง เ รี ย น สั ง กั ด ก ร ม ส า มั ญ ศึ ก ษ า กรุ ง เทพมหานคร. วิ ท ยานิ พ นธ ก ารศึ ก ษา มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สํ า นั ก บริ ก ารทางวิ ช าการและทดสอบประเมิ น ผล. ศูนยบริการวิชาการและสารสนเทศ. 2549. ส ถิ ติ จํ า น ว น นั ก ศึ ก ษ า ม ห า วิ ท ย า ลั ย รามคํ า แหง ป ก ารศึ ก ษา 2549. กรุ ง เทพ มหานคร. อบเชย วงศ ท อง. 2541. โภชนศาสตร ค รอบครั ว . กรุงเทพมหานคร. สํานักพิมพมหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร. Best, S.W. 1959. Research in education. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Fabiyi, A. K. 1985. The health knowledge of ninth grade students in Oyo state, Nigeria. Journal of School Health 55(4)(April): 154-156. Zimbardo, P.G. 1997. Influrencing attitude and behavior, 2 nd ed. California: Addison Wesley Publishing Co.

กรมวิชาการ. กระทรวงศึกษาธิการ. 2535. คูมือการ ป ร ะ เ มิ น ผ ล ก า ร เ รี ย น ต า ม ห ลั ก สู ต ร มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ต อ น ต น แ ล ะ ต อ น ป ล า ย พุทธศักราช 2524 ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2531. กรุงเทพมหานคร. โรงพิมพคุรุสภา ลาดพราว. กุลวดี รัศมีวิจารณ. 2539. ปจจัยที่มีความสัมพันธกับ พฤติกรรมการบริโภคอาหารฟาสตฟูดของ นั ก เ รี ย น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ป ที่ 6 ใ น เ ข ต กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธศิลปศาสตรม หาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. ค ณ ะ อ นุ ก ร ร ม ก า ร จั ด ทํ า แ ผ น โ ภ ช น า ก า ร ใ น คณะกรรมการโภชนาการแหงชาติ. 2540. แผนอาหารและโภชนาการแห ง ชาติ ต าม แผนพั ฒ นาเศรษฐกิ จ และสั ง คมแห ง ชาติ ฉบั บ ที่ 8 (พ.ศ. 2540-2544). กระทรวง สาธารณสุข. นนทบุรี. ชนกนาถ ชู พ ยั ค ฆ . 2545. ความรู ทั ศ นคติ แ ละ พฤติ ก รรมการบริ โ ภคอาหารของนั ก เรี ย น ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนสาธิต สั ง กั ด ท บ ว ง ม ห า วิ ท ย า ลั ย ใ น เ ข ต กรุงเทพมหานคร. วารสารวิจัยรามคํา แหง 5(1): 14 – 30. ดวงเดื อ น พั น ธุ ม นาวิ น . 2519. จิ ต วิ ท ยาขั้ น สู ง . กรุ ง เทพมหานคร. มหาวิ ท ยาลั ย เกษตร ศาสตร. ธนากร ทองประยูร และคณะ. 2548. พฤติกรรมการ บริ โ ภคอาหารของนิ สิ ต นั ก ศึ ก ษาระดั บ ปริญญาตรีมหาวิทยาลัยของรัฐ. วารสารคห เศรษฐศาสตร 48(3): 13 – 21. นิภา มนูญปจุ. 2528. การวิจัยทางสุขศึกษา พิมพครั้ง ที่ 2 กรุ ง เทพมหานคร. สํ า นั ก พิ ม พ อั ก ษร บัณฑิต. ผองพรรณ ตรัยมงคลกูล และสุภาพ ฉัตราภรณ. 2540. การออกแบบการวิ จั ย (ฉบั บ ปรั บ ปรุ ง ). กรุ ง เทพมหานคร. คณะศึ ก ษาศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร.