Nasze Szkraby 07/2012 by Nasze Szkraby

07/2012

Owocowe

Namiotowa kryjówka

szaleństwo

Kleszcze

ukryty wróg

Fotografowanie dzieci

SPIS TREŚCI 06 Maurycy marzyciel 08 Z serii pierwszy rok życia - 5 miesiąc 12 EKO - Bawełna 16 Przedszkole - Ramy i zasady 20 Wodne dzieci 24 Plaża 40 Owocowe szaleństwo 46 Smaki lata w słoiczku 52 Twist czekoladowo-cukiniowy 54 Kanapka - gąsienica 56 Namiotowa kryjówka 62 Kleszcze - ukryty wróg

Z se rii p ier

wsz

y ro k ży cia

szec

dzo pow eg Grat zie. Bar nomiczn ć ci lud wiele ulacje! wykona (jedynie z eko nie GM muszą Je rzystne” jest też stosowaużycie ciej. J pytań i steści ne i „ko ia) acza też widzen tygo esteśm wątpliw e już ro punktu wszystko. Ozn w owadobójcz dniu y ości dzic nie d dkó , mie tu by p Ale to nych śro imi są pestycy tęp Wam rzez p ami. Ni siąc dos o, że iu. Tak łatwo es ie po działan ki mówią jasn y to mie pomóc rwszy tety ysty o silnym siąc dzie ! Pow ro e bawełn 8 Na bne stat u. sze iem k życia ci nie Niechlu dów w uprawi zastosowa Szkra ich y W pr tycy by wszystk nawożone cie pes am ja swojeg zychod iału ze a k zm o dzie zą na 16% udz Mało tego, pol ciągu roku ck ienia u. św ie w związk dzo akrotn iat z się dza, gdyż mi kilk cje? Bar e in je stycyda sekwen ieck o w st to cz strukcją mamy tego kon gleby. Po pierwsz i pos w wyn ie do zcze as, w k obprz słeni drugie ugkan i. gleba, po iwane i trafia tó góln m samaWie ych ryjest w my,łuk ziec dy są wyp etap pes d h, a także do tycy ko wycże będz ach nto r gru oz swoj wodnyc iekc wh.ija eni do wód óweg prz te s ię n e życje zbiornik subo stan a cia,obróbc cie Po trze ełny, która po tyd . Do baw aniach z

na Baweł

żonych rza, ska raz więka powiet a Rydzews linami nej chemii co atego ego spa ec Dl yszczon h, wszechob i zdrowie. rowe, przyzaniecz dnyc dowiska ogiczne, zd śro edzią W dobie iorników wo ć ystoś zb ty ekol je się odpowi iczne. rzek i zy dla nas cz po produk og zne sta h y ekol my któryc cej znac ęściej sięga organic riach bomb ioty, z cz to . To co coraz a otoczenia ne w labora tają przedm ływają pozy ws wp dl zo po or ne nie ch jaz stw koniecz ratoria ucznie w labo , a które nie mu. na szt tylko co dzień go organiz Ale nie na y am nasze korzyst kondycję na tywnie

fot. Ann

kien h ubr po naszyc organizm nam w skó adzie jego fot.: . Nasza a w zas blem Marta em Gieednio wska z tym pro e się odpowi rszew p czej wieku staj ma się ina Nasze na cz delikat Szkr na. Rze ta skóra jest których z czym ma kon o szk wszystk re, a co co dob a oznac jąc tego eck t dla dzi krotnie uczulenie. Dla et n lub naw n. właśnie o m.i szej jako zadbać o a najwyż ubrank , nie ma pow nie W Spokoj rynku. ich na e a kuj ank bra iło na ubr postaw dukcja rząd bawełktórej pro niż to jest w ypadku i owy by w prz Prze prawam podstaw chociaż eśniej. się tak my, że jest to dnik naDzieje nym wcz a zanim ro czyli skła zdajemy zyscy wie nie ny. Ws włókienniczy, organicznć odpowie jednak a się ec si mie m surowi ań. To z czego jakich uprawi mu my tu na w dowo realia, szych ubr łoże. Ma ości prz standar awy to gleby, ejn tego, że spr kol od ie acie o sob jmy acza szej tannę. Przez omne poł ż zaczni z ją. Otó bawełny to ogr – zysk. To ozn i ran e ć żadne no ej plantacj h liczy się jed robocz dociera zeniu iej siły godońc ryc tan u zak któ nie iom na po orzysta iżej poz . I nie sto pewm.in. wykcydowanie pon rodzenia z uprawę nag pracy jaką płace zde człowieka. Wy ciężkiej nego dla odpowiadają nie nością

Ram w kt y i zasa d óryc h ob y, r się ś wiat aca . 12 Nasze

Szkrab

Mały cz zasady y duży cz ło dzą co , w któryc wiek powi h ni podcza jest dobre należy się en respek porusz to a jeszcze s pobytu w co złe. Ja ać. Do wać norm k my do tego nie wi teatrze, ja należy za rośli już y, wiechow rośli. zdy tr ed zą ywać im ta jników To na sas sp . Kto ma ic amwajem się itd. Dz h te oczywa życia. ieci obow go nauczy ć iązek przeka jak nie zania

Namiotowa kryjówka

OwOcOwe szaleństwo Kleszcze ukryty wróg

FotograFowaNie dzieci

02 Nasze Szkraby

fot.: sxc .hu

ec dzi

e dn o W

2012 07

ają bier iś ej za dz ętni ie od h z ch N ciac cora alni. zaję jęcia yw ieci e na pł za dz an h ne iecka na onyw ałyc jęcia spól et m i wyk owo. W jak i dz awy za naw na ob odą a zice uchy akt z w o ruch rodzic jednak i boi od ck y al R e. dla e m kont dzie wen s ma swoj omo, że zwijają czas są lu z na arte ak czy rzec e wiad zenia ro ędzony ią. Wie d otw ziorze spokojni h na je śc ćwic ólnie sp jemno uchów morzu, maluch iornikac zy h zb i wsp ną pr iem mal owlę w as, że W lnyc om bran y em ra gr m o yć ni kona natu d za prze . zanurz . Prze także w ie i się np trzebn kąpiel Niepo zażywać e moż ch. ny wod

e: u macj bie n for przy so 0. Najl e in j 10 Ważn sze mie 601 100 rki! ó : aw • Z WOPR do kom ych, zn zu ic wy d ra publ dzi war go o ażach lu kę. W użo a pl • N rzysta d pielusz tów ku po ko kło m dziec żyć ędzimy skóra że cz d y, sz o jm prze mięta iona po • Pa chron , więc być a krem e raz cz zmyw y jesz twa k zm wars piec ową go n

Znów mamy wowa waka by Szkra ć, cj w prac że kolejn e. O ile my 20 Nasze y deszcz y, o tyle dz rok, więks dorośli mo zo że ieci ci sce i cz . Przecież eszą się ść słonec my się tylk po zn łużach as na zaba dczas niep nawet gd ych dni sp o denerw y ogod ędzamy sem sp ? Jednak ty ę. Któż z ny ró za oknem nas wni ędzany pa m m na razem zajm nie skakał eż znajdz da plaży. ie się ę się sł w kalo miejoneczn sz ymi dn ach po kaiami i cza-

Plaz.

Na szc zęś nam się cie zazwy cza czas na wygospodar j udaje org ować anizm W up wakacyjny obmy wodą. aln url wając Zb wraże e dni odno op. nie tem yt szybkie go nie si robiło ob prowa , że wszystki się na być tra peratury cia niżedzą na wet mu sze dzieck ła giczne d wodę. e drogi nad rze o. Ba simy o w sku może kami, zanim tkach. tym po nai morze jezior Plaże wy am woda Bo prz jedziemy myśleć kający m zapełniają i z eci mi och je się st świetnie eż dziecko domu. i dziećm jedn łody do szuz najn iebezp ym a my chc bawić nad woma się wa na i. Nic tak nie rosłymi niejsz na em ie jak sch sze samop wpłyych ży cz- i odpoczynk y chwili spodą, oczuci łodzen koju łó u. wioe no mo w, na ie się w że Co wyglą wet jeśl pem wc poza samym wodzie, i Ws powinniśm da gdy jes hodzenia do etazystko y zabr kojnie tak spo- dłu teśmy zal I tutaj rozgrz wody, go będ eży od teg ać? ja właśni an o jak wody k tafla poza do ziemy spę e trzeba i. Do wo dza jezior dy uważa aktualnemem (lub mi ć czas powoli najlepiej ć. Za a wcho i delika nim jed Jak wia go zakwater ejscem tnie sch dzić leż domo owania) 24 Nasze akach, nak zalegn ładzać str lek Szkrab nikach kocykach iemy na przzegają przed arze prze- . y , pomy czy zbyt dłu ślmy co ręcz- tak ebywaniem na sło gim będzie dzieci zwłaszcz jak i doros ńcu łyc a w go dzinach h, od 11

fot.: Anna Jazukiewicz

07/2012

a. Za zeni wozpiec zabe dzieci w jako o a nie zeństw powiadają e ni iec e bezp wsze od pełnolet ). weni y ak za m soby dzieckiem ć dzie zu cz ie nowy (o or m z ice e by będz naszego el w rodz wające ik moż pólną Kąpi owym by on dla jące ze nt ąd na ws ej pr tki po śródl iadczeniemki panu takie łem ni Malu pomys c (im m i dośw . Warun wenach niejm śc ka ak fajny , matera powato dziec rtych e, fale, m dą wę i chro ba pu wa . wa za bę ńc ty ień deska na ot atr, sło aron wody które głęb sze Szk ), zaNa wi mak my , tura i. jak: lepiej rab czy pera od tych tym d, ruray 17asekuruj ieczaywaln sza tem ie inne na pł doboar zawsze zabezp łn ve ało i pe zn chow tylko zu ak ęty ko po ego e Jedn ko! Sprz ów dają Nadziec ólmy malu oczynn swoj dziec a maluch zeństwa. l ize Pozw czyć dobr i poczuć dziej e dl zpiec w kam ar jąc jb iad be dy św ry ne e st ce, jak na wu wo pozo posażo ko moż wpły w sposób ci chodzą zą tr wy iec t dz od we ekon łko ciało lny. Dzie niech br na ę, ni ra czy kó wnowag ąć się wo natu czkujące ólmy im y cić ró zachłysn nie mo czy ra dzie, pozw nie. Gd od ch nie wa alu wa lić m na od w wo ymento odda dzie dlatego lej niż . er się ki s da eksp ujemy ątek w wo rę na ej yd od gnięt kładan zdec na pocz ezpiecz- ręce jb gu wycią zam za wszy brze ze (i na prostu ak ad pier : p ps po Odr najle ) będę ały pływ om w ze ze luch rękawków y m otoc ch niejs . Gdy po ica wym życia czają ru rodz się z no sięgnąć ajni i y ogra oswo możem ęty. Używ , , rz niem owe sp do zabawy tk doda jednak my ich me

Rodzi ce kie sw swych pocie oje po winno ch tego nie rozwij ści roz ało napraw się prawid zrzucają na umieją lub łow dę dużo wię rodzice wię o obie str panią w prz nie chcą teg o edszko ony mu utrzym cej godzin cej; już tłu lu. Mo zrozumieć maczę szą ze sobą i wszys i drodzy z dzieck uje zas dla ści jedno tdane dziady i reguły iem to łatw czego. Ch śle współpr , aby dzieck , którym oć nau iej org nie zau o aco ważyć ecko. W do musi po anizuje cza czyciel spę wać, a tak mu takiej pew dporz dza czę rodzic s sw nyc możliw ości, bo h zachowań, e przymyka ądkować się oim podopie sto 16 Nasze które ją dzieci cał oko alb a grupa, cznym, są upom Szkrab a ną się nieodpowie o nawet y dwa i nie tylko i zapyta dnie. W starają ją czemu prz pani po edszkolu nie się zwolił a jemu ma

fot.: Kar

olina

Kobus

Nasze Szkrab y 25

w 100 (300 mg anicziny C org witam i kwasów ać stosow gactwo ików wają bo ktu), garbn owo można batę i her g produ eciwgorączk malin jak możi cznie Prz dku filakty nych. ar z liśc no nap owym. Pro okresach spa zarów malin lin w oraz gdy z sokiem ać sok z ma ia pogody . ku cer len sow ym spa na sto ści i przesi zimow odporno niemy po arz przem

Smaki la ta w

owe

stwo Szaleń

czas

ć zaczą 4ikk ©

fot.: tan

photos

Deposit

twist

słoiczku

ładnie domow nie dos ełn etwora ierają, , mi wła iając piwzdrow ych konfitu ypuje do nat a przecież Dlaczego snej rob rek ia warto uralny ry? oty. że mo konserwantó niebezpie ch jeść do da na cznych Warto w. C mowe ść przetw 46 Nas przygotow ałe szczęście dla nie od odżywcza ywani ze Szk o, przetw tego jak e dom raby oró metod owych ami poz je przyrządz w zależy głó więcej witam walającymi imy. Najlep wszymi iny C, zachow bez sto ać sowani jak naja środkó w

Inc.

o ladow Czeko iniowy cuk

dłem tym źró t boga B1 i mine ia jes PP, d, A, K, tas, só

IKI KŁADN

fot.: Irina Solo

konser wu

shenko

ositpho

tos Inc.

jących wanie jest . Jed powodu nak każdy mrożenie i pas będą mnje pewne stra sposób kon teryzoser od me iejsze lub więty tej witam wowania nie owoców tody, któ iny, oraz pop soli. Na ksze w C jest rą wy zależn które po złama tomiast zby rzez dodani temper prostu wra bierzemy. Wi ości t słodki ć e szczyp żliwa atu śnymi lekko mdłą na świ tamina (wyjąte rę i ginie dynią smak możem ty owoca atło, wy w k lub kilk mi pig y przygo stanowi sta zetknięciu sok wy. oma kw z metale ą Czas towyw l nierdz acała wit ania dże za ewna) m Wybie brać się do że poz amina C gin mów i kon . Podczas raj fitur nie ostaje ie. Pam i świeże owoce i wa pracy bło tościo rzywa we sub nnik, pek iętajmy jed mal z wła , najlepiej zdr tyn nak ow sta z ekolog magne sne e, y i inn ncje odż , z, najbog go ogródk icznyc dojrzałe e waryw magne żelazo, kw a. Te o h upraw atsze w as foli cze, m.in. pot z. pię poznaj składn lub knej owy, fos Przygo as, źró towują for, czy u spraw dło owocó iki odżywcze barwie są się zas c tego też tan rodzaj owocó dzonych pro w i warzyw, . Dobrze gdyż dzi owić, jakie u słodko w kupuj ducent dów che rosnących uzyska ęki odpow owoce ze sob ści warto w pob ów. Nie kup miczn ied my nie ą połącz liżu uj My ych np. sło powtar niemu ich yć, poś j owoce i wa , trakcji komfabryk, zak zes dkie jab zal łarzywa rednio unika pasują łka lub ny smak. I tawieniu cyjnyc do i nie kró przed zuż pod bieżąc h. lub aro cierpkich gruszki świ tak ą yci wodą nii. Kw owocó etnie waj tylk j, jeśli nie ma em. Nie bezzujem obi y przez aśny smak w czarnego kamion o naczyń por takiej potrze eraj ow bzu dłuższ e gotow oców, zneutr ki rów kowych lub celanowych, by. Użynie alianie i ze stali szklan wysm (nie dop ż powinn ych, nierdz ażay być ewnej zardze uszczalne jest ze stali . Tar wiałyc używa nierdzewnej h). Sło nie tar iki my j w gor ek ącej wo dzie Nas

Cukin

po in C, . ii witam takich jak r i żelazo wanil ktu z sfo ka a też ekstra rałów wapń, fo 2 jaj zawier eczka cukru ez, 1 łyż magn t młoda, kostrawny go* i lanka jes lek ej łkowe ki sol 1 szk kuPóki ny i łyżecz ki sosu jab nej razow cen kinii nie tali 1/4 en zo oce cu me szklan mąki psz bard j 1/4 ik.. Ow ów oraz wielu czone nn kao lanka ysz ka szk bło ocz tan ki 1 sody m z nie ą azo e szklan 1/4 1/2 2 łyżeczki onu muluj . Jest jedny da jadaln ( lub am sia ch onu ej wy1 i 1/ ka cyn re po ciężki rdam ecz w, któ ki ka szkatołow m im1 łyż warzy łyżecz 1/4 ki gałki muoszkowany jach) y. kwiat oporc inii łyżecz ej ze spr ch pr an cuk miesz w równy startej lady , no czeko ob em iej dr bir gorzk lanki 2 szk 2 szklanki rtych 1 i 1/ j na tarce łek sta iu z 2 jab ogn ee z starte małym : pur

st. do cia zeniu są mdłe zaskoc , bo szemu cukinii znajdziesz i ku wa śniętych u ero leczo miąższ bą skó szają- Nie kupuj prz acznego tki pod gru 25 cm odkwa e pes iast sm dł. 15mów. jąco i yszcza miar kilogra na- i zamh twarde, duż jest młoda ższem z nie ocz ie i mią i nasiendziała niejsza w nic gę i nadzna, idealn skórką am jsmacz mi na Cukinia aga na zga aloryc posiłka atek rą. Nakką delikatną cze gniazd dodawać do co. Pom jest niskok a między żna y dod lepiej mi jesz z mię ani i świetn ikatniejsze wykształcony warzywo mo te, starsze Cukinia do pogryz now nię sta de le del Takie Wyroś daje się Warzywo o wie nych. Mło nymi. ze skórką. o. ić, re są cza któ dus surow ziemnia cków, ówek, inia potrawć. my do pla niejsze od awać do sur miesza obiera aty. Cuk adę – emki. i smacz można dod ry i maryn raw typu czekol for pot wa fitu inię i adamy do hego pawarzy się na kon czania ekł iętą cuk suc zagęsz odciśn razem. Prz ut, aż do całkowitym nadają dobra do po ystko 40 min jest też sz- wsz c około 30- wyjąć dopiero ą Pie 0C. Bla topion formy adą roz anie: ć do 175 cm, wyło- tyczka. Z kol . ądz cze ać 20x20 posmaro- wystudzeniu Przyrz nagrza żna pol ną mleka. około nik , rach Piekar czenia mąką. rzch mo obi wymia do pie i obsypać ier, sól Wie delku z odr kę o ron ierem zczu ę, cuk sę w acznego żyć pap obiną tłus jajka, wanili itą ma odr jednol y 53 cy- Sm szać: wać ska Szkrab wymie y uzyskamy ao, sodę, eze szew ce Nas Gier ta i kak ącz W mis łkowy. Gd mąkę do poł ko Mar lek i sos jab przesianą mieszając my ajemy dodaje i kardamon, pnie dod stę namon dników. Na nia skła

na wy jabłko duszonych *sos ce i na tar ną wody odrobi y Szkrab Nasze

„ Mam o znów

raby 47

...

Nasze

Szkrab

o lkę trarolo odą, ć oże by łość dleg

anie m ku ym ro wsze er po pi ek, po y rącz

kotun er ra wpisz ej lepi órych kt z zało rto sposób . n W te e i innym na in bi w so cha pow da o malu cem, a w zsłoń i zabe jąc el pi aru o ką cha sm m. lu re z ma u z filt 21 krem kraby

96 102 104 106 110 116

e Sz

Ułasew

Szkrab

y 55

czasem aku”. Z ow w „a ku okoi zach em. bawy ep oł lubi za ech nas ni lub pod st e nie ni więc , któr słoną iecka specyfikę, wać za za am dz ry ostrym Nie zn ona swoją bią się uk prz y ed u, ia pociech że w dom óre lu :) zmien trochę się tak oczka me ieci, kt e ukryć t przyda ce cześni dziecię nie dz są takie sa Namio stwie pogody ńcem. je w dzieciń deł. sło w razie nie dzę się…” Emoc dy z nas, iera

uKryty

wróg aszego ziecKa i asz

raby

ze Szk

56 Nas

czyk

ar Szym fot.: Osk

Kleszc zagroż ze to jeden Rozn eń człowi z najgroźn os ek iejszyc mamy zą groźne a, występ h natu uj do ch skutec brze rozw oroby, at ących w na ralnych akują sz my je zną ochron iniętej pr z ukry ym klimac of bl obserw iżej, meto ę przed kl ilaktyki, cia. Wciąż ie. gw es dy ni nam to ować umiej ich usuw zczami. Gd arantując e an ętnie y ej chro ochronę naszą ia oraz na jednak po ni Na pr znauczy skór sze dz zed nimi 62 Nas , dzięk ę z pewnoś my się ieci i ze Szk Nas sa cią i raby mych czemu nauc ułatwi zymy się

w: kie eśc ość miotó wić: „nu , ł i prz większ gię na , którą będą mó nością mki” z krzese ał tworzenia ła ją ma zeń Z pew e opisu za przestr ie ciepła, em zap kończy ała „do któr iejs budow projekt, pot awa, która ia lub Słowa LNIE - mn daje poczucpoduszki rw zen zab ał, TU Najpie iec pyszna jsca do sied jeszcze PRZY miły materi jdą się a a na kon zabrakło mie y 57 okryw środku zna c chętnie Szkrab się, gdy do spania. re, wię zatem jeśli w dob Nasze a i to na pościel gościło sięNa kle zu war i jednopowietrszczab awę Lato roz czas nacho nić ze możem my rakćcyjczęsto y trafić spędza ć jak uat tliw zróżni w cał cowana ość ich ej Pol pomyśle wy kle . sce

Optym stępow szczy , larwy , nimfy z przyle to obrzeża alne warun ania jest Ukąsz i w pos ki do las eni życ mi, pol gającymi do ów miesz tac anach, nich uży anych wraia ślina kle a kleszczy są i doros planta nadrze szc bezbol z che cja cznych tkami zie miczn za zawiera e lonyi krzew ch lasów łąk wiele czulają ych w tym y, na prz zawiera ach i bagnac su ce. stym i śro iglasty ejściu pom jących chr h, całe cia Dlatego nal dki mie ło m. iędzy eży dok ust pon zwrac lasem ają ład ieważ Wbrew liścialarwa c uwagę na żen ie kle ma KZM szcza kleszc obiegowy (Kl mierz y zaledw eszczowe przenos m ze op nie ży Zap iniom, Jeżeli ie 0,6 wach mm do aleni dos ją na i nie usuń go trzeżesz 1 mm drze skac z cienki jak najszybci wczepionego . swoje zą z nich ofiary na tak bliskomi końcami. ej np.: za pom Najcz ęśc . ruchem skóry, jak Chwyć mo oc na wy iej kleszcze cno sok nie wc Jeśli poz oderwij do tylko możliw k w trawa ość około hodzą od e. Pe ost 1,5 dostają ch lub na krz m. Zwykle wyżej niż należy je aną części skóry (nie obr kle usunąć przeby się na ewach nadają wają we. cia tak szy szcza wbite a cych się ło ofiary, , z których ws bko, jak Paraliż prz pos Aktyw tylko ność kle na ukąszenie zukując mi e- słem owanie kle m lub kw szcza . ejsc szc lub zy jeg ole ietn rozpoc o wykrę wstrzy jem, kre 5-70 0C iu, kiedy zyna się knięci gle e przez canie może mem, m w marcu ilości powietr i kończy się, ba osiąga spowo mater kleszc temper gdy śre za obn aturę wtedy „wy iału zakaźn za jeszcze dow miejsc wię ego mi e w paź iży się do powdnia temper zel otu ksz do cia iny, je”) atu Niekie dziern dy kla iku lub yższych, co ra sów, płonących zap. Nie należy ła (kleszc szcze piln blemó list uży ma ałe ikó opadzi spr w w do paz k, końców wać wa miotó e. go, że przy identy awiają nam w. ek nokci fika ich roz nieco lub inn papierokrwią miar prz cji. Po pie proych prz Jeżeli rw (ki edmniejs lka milim ed „napom sze dlatemasz etrów zy niż ciem ), jest powaniem” rozmi wystę kles problem pują w kilk ar trzech „po”. Ponadt ukrotnie punk zcza, zgło z wyjępodsta o, kleszc tu me ś się do wowy ze Nie dy ch for cznego każde mach: ukąsze ne. Ko !! nie kle nsultac szcza jest ja spe cjalist niebez y jest wyma pieczgana, je

larw a

nimfa

1 mm

samiec

samica

Nasze

Kred

Szkrab

y 63

ice

owe ul

ów. chłopc sze dwóch bie” zaw ulic mamą Jestem órkowej tor . Kreślenie dw ko spo W „po się kilka aut ie nam lek znajdz wnicy już tanowiliśmy ych w piaskoiało, więc pos dniku. Chętn. cho edn na kowało wsz wać je nie bra namalo ej zabaw óln do wsp

mu na w do anizo- Mas enie zorg mpa-pr aż logope siedz awni dycz ko lepiej łoby em by iach – szcza, że więcej. nadw enie moto ny jest fo ryki na rm ra ni Grzech zajęc . zwła bie-ga żliwości rządówą stymulac znacze rbie” lądu u.. pełni! tywnych rz m nie na w ok et ta ji mając ar krea ym powi ej to e brak wyudmier olic jam Lato jest su rkow ą na ni y us tykulacy przy nemu zy wania jęz śwież zabaw jej „podwó gdy nam aleod prdy wet yka. Po ślinieniu tnej i śluz jnych, zm celu us- ze Szkraby 67 ni w, chan je na pólnych ni faria ej w mo rzystanie acu zaba owpo ws wać y, pl i jed maga on ró się i zmin ówki dziec ejszeniNas karm do e się cie jej wyko biania pl r wyścig imal zenia ów). ka, wn nów robi to da na o (ss oz lk ać ów anie, ież przy na izowanie na zapoJak ty a. Pomysł ynamy od wyczarow rów. uce pr żucie, wyku cz lo ed aw my za gr ko kr że id yzien je zaj nie źni mo ie i po łowego zwyc nawa je. Za ie wyobra w rozpoz łykani bin e odro pobawić się y mę, cz

spot.c

log etat.b acaly aman www.m

raby ze Szk

66 Nas

ze Szk raby

fot.: man dyg

odbehe

Foto

gra F

owa

nie

Dziec

...

ar © Dep

... d z WyWia Mian ą Po t a z or Małg

ositpho

tos Inc.

photos Deposit

Blizniaki „spacer ”

nej” ężar ej a „ci n Prac rze noc w po

Spacer z W sum bliźniakam i to ie to już jak ja w cią niezłe wyzw z kamy nimi wyjdę ży się zastan anie. na sama z dom awiałam: ale nie 6 piętrze. u? Mi Co ma pod eszwięc by jazdu prawda jest dla wyjść winda, z dziećm wózków i na spa do klatki , cer mu siałam

zdobyć c Piszą y ro ej. ziemiamklucz do gar powi nie z mu ab rze nocn ło mi się ażó głów prawo – i . szy jest i pokonując w i wycho ku te w po ie zdarzy nocą ją ej” dzić pod ży ma aśnie inacz rn-ych się we wózek. Trzeba8 drzwi… Na ża czas ją wł , że w cią konywać wszyst żniej-tatnim wykonu szerok kich drz sprawdzić jwaw cę wy ość, a czy zm os ci tego wiach acę jeśl za dru ieśoją omoś – aby „pra ci pr iad gim to i zdecyduje jakie mijamsw św ć y na e mają czy „zł my rzysta amie się” się na jed iż ni en awa ko w kró tkich z tego pr Nasze

Szkrab

y 105

ze 100Nas

y Szkrab

Masaż ten i wykon jest części logope uje się go głó ą terapii log ope dyczny wn szkodz ch. Nic ie podcza dycznej ie s lakiere Najlep aby wykon nie stoi jed zajęć m) nak na sze efe ywał go rąk lub oraz uży kty rodzic prz cie del podejm będą jednaktakże rodzic e- sowani nieperfum ikatne nim ins go ow . ie jego u wówc czysty jamy ustnej anej oliwki. kremu do Masaż truktarzu prz wykonanie zas, gdy gazik można po namocz potrzebow Przy maez Wykor Należ ać będ wykon specjalistę. uprzedzystać ony w y prz zie które ciu, naw y tym pam ywać już nie dzieck możemy rów ciepłej wodzi my o lubi mowlę Posłuż tu z dzi iązaniu wc iętać o duż np. sm nież przedm e. ześnie ym wy tom. szczot y nam rów oczek, eckiem ioty, j nie czusamopo dobreg łyż ecz , wygod ż o i pierw ka na palec miękka, sili eczkę. jących czuciu dzieck nej pozycj kontakszy kon i, efe o różnej ch zębów (do mycia dzi owa pliwość któw należy a. Dla satysf dobrym niemo akcjon wierzc temperatu wląt). ąseł Opróc , być wytrw uzbroić się urze hn Prz ały z w analiza i znakomicie i różnej gła edmioty wyjątk terapii logope m i system ciertor czu bowiem dkości poow aty wybór cio z dzieck e spędzanie dycznej jest cznym. odd przedm wy masow to rów leżnio anych ziałują na iotów Masaż iem, zabaw czasu ny nież a w blis wykon należy od wieku musi być jed narządów ; kiem koś ujemy dzi pam nak (na zawsze ć i dotyk. z bodźca iętać aby ecka. Podcza uzadzienn około 30 przed mi ie. niowe mi słuchowyćwiczenia łąc s masażu pamięta Przygotow n), najlepiej posił, gaworz zyć mi (pr ują kilk ć wa eni o odukcj c ć, mó dokład a się owe, przyci nym um do niego razy ętych Ingere wić wierszyki wyrazy). Mo e głużenależy paznok yci ncj u , żna syl a rąk ciach( wewn abizow zać się śpieniepom i krótko ątrz ać. nie alowa się z odm przyjemn jamy ustnej nych a dla dzi może ową wymi okaecka otnym współprac y lub odr i spotkamy . Może to świ adczyć uchem o nad wraż Nasze Nas Szkrab ze Szk rabyy 73 73

Fotogr liwe. afowanie e Gd dz w dzial tanajdro y zaopat ieci wcal rz e zczamy kobie lom mo ższy aparat ymy się w nie musi by zamies wywiad z cznie odpowimiesiącć trud a )– rza ra asnorę e przeda Mamnieean edniwn dości dostarcz Co e po ór włi yt y o eaty i saty niem eczn je dekt jście i uż oż naamiami), sfakc onKr - iż sta uk(i wa we ji. mi (mm wc nacie By ka i. sz iecale ni,ea prod madz nują ym ch łym jęc m wyko moiem a swoi m za de alę. Ty ny oty dl ża -sk ów mi na du też gł awiać się to oczyna się porozm się zp cja ro udało nam an. mi razem rzatą Po go z Mał

Inc.

ze noc w por oała się możliw odbyw takiej ca nie nicę od nie ma nią pra awca przez ą pracow jy pracod dykolciężarn W tym mie nej. Gd ąca kie zwolnic cy. ślenia inien czucie ia pra ieta będ kre opo pow zen kob pod ści da tym świadc jest sam niem zaże każ scu war (myślę że jakie wiązku gający Myślę, - obo ży wie wyma fakt więkzrobie w cią jakim tny dla c- jest wiek będzie ych i ieważ ciąży rę no y zwykle isto ciężarn w pon po iet iety za iet, kob dla kob ktywpracy godzin szości kob z przysłowiostru daniem o kodeks a czas od no. c to goś kon aż wiadom ujmują ra kiedy nie cze rem ną uw godziny 7 , jak nie dze) wieczo em oka dzi o pienią marzy do nego rużeni m się wo ca 21 o czy przym czaj cho howuje pra wym też pra jedno zazwy dzi to ciąży nica zac Praco. Często jest pozenia. , co w pracow o co cho to sen odcznym czasie nagrod nocnej ś już dać wy fizy ze gdy tym n w ego w por ne. Nie siłkiem że powinie czasow ych iż wskaza a z wy nie mo sób nie dotych więcon łączon nie jest en spo ie poś na to że nikiem im do dziej sopiśm ca w żad y, iż z uwagi k w mo pracow tym bar w tym cza kolwie niba daw cownic nej jest , trze słów wi, acz pracow czuć pra w porze noc kilka starczy blemo pracy zau pro ać nie wy ystkim Zakaz rakter m. cow wsz cha wy pra było tem kilka słów ede cio ma że ąiu wartoś nie mo rzej. Prz obowiązuj nocnej mniej odczuc porze acza iż sać sze ieją w ry poopi ozn um ży „po ę” roz m awcę o, co w cią „spraw eży, co pojęcie pracod lędneg a cy zystać przez ślić nal cy pod bezwzg pozwal kor kre u y pra ile sób o kaz pod inn nie prawa en spo ży pow z czyo rodzaepisy znacze w żad ce prz ty w cią można swojeg ż być to bie to o tyle ży, dy Ko Otó cią kie ma . ciąży w ”, ać użyć. minięty ch im nocnej trakcie atyzow gujący o być o pojęcia iem w czas od inn usystem ieg ysłu ow tak aża prz pow alb nam iej iem ja z ną uw ecka ilejów ynajmn etyzac sumien ę noc ro dzi przyw stym za por h – a prz owie i dob o. Konkr uzna- ju, pracy dla nic rąc pod y 7 ran cy , to zdr co jest ie bio kodeks godzin zie pra niejsze tąpić zakład gie Pan nie ryzykujy 21 do nas waż ym o zin Dro naj j – dan inn god tego k, gdy ziny w powyże ne pow je. Dla się rea isałam jakie god godziny noc w przypadku mi- i swo wiając co nap oboź nej oba są za episy cy bąd o regula o uwagę to ze noc wane ie pra takieg gdyż prz by rzec, now cy w por ulamin awcy nie ma zanej my pra w reg pracod jmują, można stajmy pracy przeka kcenstrony ładzie rzy obe rmacji i. Zaa cji ze w zak ży. Ko prawa nej info sanikow zaju ącego stan cią pisem o rod jąc tym pracow wiązuj roną nu w pewneg ” spełnia do szczęą och nemu zakaów ach óln nio nej e ram szczeg zywilej zat 82rud ze noc adzeni Nastrze ba, w ze Szk tych „pr ale też doprow ca w por rab więc z tować w ciąży żeypra rzędny ietom ostki”, cownicel nad o kob „ciekaw zania. oraz pra ncie mym nie tylk rozwią ie ianym w mome śliwego a Gumna zana jest om młodoc ii ęło mn awcę iej:Liw . Zatem letnfot. tchn ksandr cię cownik Anna wnym pracod 2,5 na t Ale pra o pra Rydzew ma bie naszeg pełnos y101 kobieska nocy ik, ma acy ko bowiem Szkrab Prawn s pracy kom nie nformujemy Nasze osłoną ięcić pr al alić cza ywana poi wykon n on ust kiedy ł pod ów pośw zypadkowy mi które powinie i sposób aby artyku ka sł t pr bieta o ciąży ędu, w tak kolejny ęcej niż kil mat nie jes awiać z ko go wzgl arnej ty cięż te Te nny zm wi

ć wistoś Rzeczy , ale niem. zna ebudze wa i przyja moje by m, a prz oro ydzy sne uję jest kol . Staram się iły poz kre ię o słodka terem rob którą su lub ierkow rak nie cuk swoim cha czasu do cza dzieci że i od m, zabawk żenie, ale Uważa niu księwra zaka. cze tywne moI a-stras w oto ślę że stwork się jedynie le tracą. Stara Scena ata, m, my uszyć m grupy. y wie i? Hm entami świ wujące trzy pon czerń się unika siak w cho ści. na Mi wy ykó mić i moje Są elem świadomo zazieliłam k i kuc przypo małeg biel idealn zdjęć czarn Kim są yjaciółmi. pod żnicze Leluko pod nerskie – ma o model ie podk o-biał uję w stwa nai rej ma okreych imi prz iętnie hod reś a. Nie Misiak sie Kolekcjo z lat dzieciń zaki – ka któ i szc bójmy la emocje, , gdy fot Mi siaków, ewczyn ry nam k, ów. Pła zabawk Są to na dzi e stado Mi uko. Myślę, się eks wyra któ og jed fuj formą oraz dziadk typie zabawe dyśra perym z Kieźki ę dz ie cał Fotogr iec ale netę Lel ta prawdy. nające w io entow bu a u mn afowa wiłczy ostatn rodzicó jakoi,Pla prz ać!mó czazyp jako atepi nie dzi trudn (na zdj świ szych w modnym sam ękn niu szcieci aka i ch’ ie eci , eokreślee oczy śliła ten ęcitym się w odpani niemożliw wcale nie szcząc płaskie ich ‚dz na,sze w u Kuobumo mie ś) mu jest go ięata e. Gd że si być najdro owiednie gi pom myśleć ego świ podejśc y zaopatrzy ższ 1. Zad Lubię ańcach inn połowie dro my i naszym y aparat) ie w baj szk (i my o rela cej małym – dostarczy wcale nie pewno o mie iej wię i sat ksu mn go się

Akt I luko eta Le - Plan

ysfakc model ji. om mo ono nam Często rza rad spotyk ości zdjęci am się a, okupio które robię ze stwierdzen dzi ne – wysta ciężką pra eciom mu iem, że siały być cą. Nic zasad, rczy zapam iętać kilk bardziej my abyśm y mogli i pełne lnego a pod emocj sta i zdjęci zrobić napraw wowych a naszyc dę pię kne h poc iech.

y jącąrab wszysc Szk atmosf słowa y Roze erę dzice – 76akiNas potwie – na szósty dzieci są obd rdzą mo m arz chwyty zmysłem, pozwa one jakimś je wać nas mi ma troje dor lającym ją zdener do czynienia osłych, z wyktó wowa ni – dzi . Gdy Rodzi rygarną się eci ce są pomyśl do współp aki też wc ale nie racy. Dla eć o tym porę, tego wa , aby w rto luźnie której jesteśmna czas zdj ęć ni, kach śpi nic nas nie y zrelaksow wybrać ani gon ących w ciągu i. Przy ma , rozlus dnia – najlep zszą Nas

ze Szk

raby 83

pedyc z

72 Nas

Szkrab y

czyk

Nasze

Nasz

104Nas ze

▪

icz-Szym

zewska

włóy

óra w pew ori odp o gruba eci, dku dzi a ypa prz szcza a i przepu różniaroz rab,ynie akt 9 . Niejednokodliwe rażnienia cza to pod musimy my tego to zdrowe , naturalne nie ości. obaw, bo odu do ducentów pro ełny, Wielu cznej bawymi z organi ie inn zupełn ytoczodzi się dku prz ełna ypa w prz baw ystkim ede wsz swój wzrost nie ane pod ozpocz ygotow wednio prz ę, która w pier myśli gleb tnią kwaj zi 3-le gą do nie o zechod nie mo pier okres ten miczne. Do się a i che związk cesu rozpoczyn tego pro niej w osuje się y 13

Kredowy zawrót głowy towa o i m a n Wiedza przez doświadczenie wka kryjó Masaż logopedyczny Kleszcz Wywiad z Małgorzatą Pomian N D N Fotografowanie dzieci Babcia - Świat dziecka widziany oczami babci Już czas... krótka relacja z porodu Prawnik - praca w nocy Nowości i ciekawostki Bliźniaki - Spacer Szkraby u Ssanie kciuka LogopeLdoIAgopedy Ma Sztuka przewijania logo saż

fot.: ded

kają do

cie m arzieysz li k, e tow aj sz człowie słyyb - ie zioro eń p sob oradzi o nym

66 70 72 76 82 90

Produ kty: • chl eb gra ham • po mid • twa or rożek menty • ser oraz wit żół aminy • ogó ty z grupy rek Pomido B i PP. • kop erek dzięki r – Pomido ry warte dużej zaw wzmacniają zapob Chleb art w ieg graham PP i K) pomidora ości witam odporność, miażdż a otyłości, nietol – Małym iny C. reg ycy i erując ulują ch witam i krwion Zatórzy ym chl nowotwcukrzycy, nad dzieci się chl ośnego pracę ukł iny (z grupy pro om eb gra eba napow ducenci do orom. Nie ciśnieniu oraz prz adu ner B, pszenn razow i osobom lizm. W zal ham ietrza wowe stety eżn dają do i bułki ego w skó ej z peł ją dlateg go poleca się od siebie ości odmia yspieszają niekrce likatni graham nego twa o pam go albo metab ejsze dla nie . Surowe prz ny a sm ki tak pomp rogu wo po em iętajmy (z mą akiem ow wskaz midory że wie ogórki któryc iału), ki , od ane po smaku. o czytan ują serwa dę, łatwie h Ser żół Natom które są de- larnym rod lkością i ksz cieniem cze różnią jsze do osób. Po uki są ciężkostra zawier dawane tkę, iu ety tałt iast nie ty – czy wadę a kiet. rw zajem strawie wn szeniu (mięs em zrobić antypl polepszacze dzieciom jest po . Bardzo ieni, są o wie e wie chleba jest tajl isty, słodki eśniow utleni zawierają ask nia. Mają popu, kon midor le twarog sam? Wysta sz, że ser owe (ba sm jes a witam , który trwało e żółty malino u, 1,5 rcz rdzo ma ak), a także ści, np. oraz pieczy serwanty, inę C. orbinazę, enzzcze jedną żółtka środki zielone po to peł l śwież y: 1 kg pó moższe wa o prz łe owoce pomidory wy chleb ym, któ , 2 mid Ko bia now ego tos łtłu edłużo perek ory. kok łka, ry ) czy na tow 2 łyżecz stego art mleka z mąki – przykł ki soli, 1 łyżeczka razow ościowy chl y. Chleb gra nej Twaro ad oczysz (3,2%), 3 moczopędne, Koperek ma odrob ej, bo ham żek eb czo gaty w ina mie 54 Nas potraw wy właściw co czy Ogóre ni błonni twarzany najważniejs – Zawarty ze Szk lonego nej sody, k – Og raby tyce i przy oczysz go dobrym ości silnie k, mik zym skł w pie A, nim prz D3 wit órki zaw cza roeleleczen składn adnikie u He amin i iu cho niu nerek ikiem dzo wa E, które są m koś wapń jest rbatka ich po i składnikó ierają nie czy rób ukł ci. żne dla w wielkie leg w lemach z kopru adu mo profilakwzrok białym ser Witaminy trawie a głównie mineralny jest niestra u, zęb czowe ze, ch a wa ilości ape nia. Pom na sm wnośc zalecana ów i koś są bartyt, aku wody rto agają przy progo. ci. Tw z w usu i usprawnia ść wzdęc przyspiesza i żołądkow aróg bwanie organizmu iom. ej, po waniu niu trawie i dla w W okr budza składn dietach od tego znajdu nadmiaru z kopru zap esie kar nie, zap ików obieg znajdu chudzających ją zastoso- również ws obiega kolkom mienia a her je się po . Więks bat maga , nie zość laktac u niemowlą ka w mią tekst i ję. t, ale szu lec fot.: Kam z ila

a Ryd

chgo MO. e zych dy. e użyo aż ań tego są peie ku. Jak jne inwazy na niszczo dów iku opa ają dalej ych większ

kanap ka…? ”

Gąsie nica

ze Szk

fot.: Ann

Owoc

ją liny ma dań ółka tym, że ma g po y i sp o ą. Wedłu j białe. Malin z nas wie nie ogiczn Niewielu torię mitol lin były daw e dziezcz his oce ma isz był jes swoją opcem Jow kich ow nym chł rzyms o razu, gdy grzecz bogini uro jeżyn nie neg yny? dzo krzaki ów ąc go Pew po jeż lczaste nych do Tar ie kapłan Ida, pragn , był bar ami. Do lasu tologii, ko fa ąco -ckiem krzyczał na eln ów str podzi ka, nim usta malin g mi mu i głośno o opiekun Wedłu z krwi Tytan ry chciał nie i, jednak tkać” a się jednak Jeg ły „za ju. iała dza łuł wyros ez Zeusa, któ Mity mitam rszych oce uk oić chc a kropla kolor najsta mią. u prz do Zie uspok po ow m krzewu, any tar ą na się jąc należ ać nad c go e odmi Schyla ostrym kolce zabarwiają li chodzi panow , że jeżyny w. Najstarsz istotną ną jeś mo rś oc ocó jed co do ow ow w pie żą i, a ały wia dła na anizm się du tologi h nam ach mi krwi spa y. Tyle z mi wpływ na org znanyc dziko w las nie cieszyły ku wyo e on czerw malinki i ich rosnąc kolce, dlateg ro w XX wie lców, ko e – o sam a? wadę nością. Dopiepozbawioną wać we ieci iek do jeść dz ięcy człow popular no odmianę można ho czyć m rto włą Sezo y mogą mies hodowa wodzenie aczego wa nieważ są n na pr Malin ończą 7 Dl zetw Za z po Po . ? i- zy rą zie u. eci ampr któ od ani e sk jaźnion ory uważ m ogr naszych dzi alnych i wit tosow rzyw ze któr nałe am za im zas własny e ba diety i miner łodzony sok szerok deser, dosko ą otwa yny do m soli się em owoców, kt zarki pełn oce o y rty! wieraj - jeż nym źródłe , B6, B12. Sch ną miodichi.sm y to ow jako śwież e już Za óre lin i. dzo akiem icy Ma sok B2 e dn cen sło ite zim alnow y i sal ty czy , gdy łatwo mo są pysznych C, B1, z wodą do cy na up śmien e dni. Są wy my, kompo wy, cytrynow z grupy żna pr nadejd ny PP, yn iają , so jeż Tr Ni 9 eźw ze jako dże kwas jabłko PP, witaminy e cenne świeżychny napój orz zajpypo ba mieć pr e trzeba by ą chłodniejzygotować,czystych wa ad ik, C, Sam iet . sz nn ć ow A, a ze lin św for by cies Ni sze no bło to pis i do iny ma ck śc ge wpr edź i fos iem z witam zy bre sł llą Laws jesienne i żyny życia dzie ga przi.y elowy, , żelazo, mi batka z sok Je ębi on, mroź ć oi ezi czki, cu y poma krztuPo B, wapń . Ciepła her jest przy prz t też ze w któr aby je przy ne miesią wyrobić jes j herbatws co ito iki na ie ana płe adn yc aja cie otn zna sow skł zystko h zamk rządzić skoro na sto inach, Działa uspok i. ała nap lany do . w skl jest? Poniew niemy od daw pach i ang krw epach Sok do eniach i dzi ego. aż nie otn nic gry nie ębi daje tyle tak dob niach, rozę, nia nap i obniża ciś przezi przetw działa (sacha zamkni satysfakcji rze nie smaku orów tyny śnie. swego eciwbólowo e w cukry jak sam wróciła że nie szklan ęcie smaku gat zny, pek yodzieln je i nie mo . i ym sło jąco, przmalin są bo jek eteryc skr konser żna całkow Zdajemy sob iczku. aromatu lata e cze jed malin ole wu Po ną liście w małym Owoce fruktozę), niu ogr jących, ale icie uniknąć ie sprawę, z czego ogromną za tym ma wnież aniczy środkó można zę, ją zal nice i gluko witamin. Ró w żadna są zrobione etę. Wiem one jeszspiżar ć ich spożyc w dużym y dok mama i co zaw stopnie prz ie zap i szereg

czem dla Nie wie icem. aźni wzo wyobr pryszn któ m pod Powstałe w to szkice, m . wpada ier. Są niu for rat tam na pap tworze chę zna go aku enoszę agają mi w echoć tro ry prz em pom Misiaki. Kto więcej przebi s re pot ję Wa iej szy ać mn h udz z któryc ciu wie jak będę zan ie jest szy c nie Dla mn twawię cy. się na , wy py pra proces ga ten ąc kolejne eta nieustannego ham to koc tłumacz iście proces prostu pracować yw n. Po ię to ocz ba lub ów. Mam endorfi chy się iej rzania jbardz kami Misiak y oczek, II ię. Na i i buź co rob Scena cji ane haft y 77 wkam konyw ea Szkrab nad głó ręcznie wy Nasze ą akt kr śli powstaj na my w siaków h Mi ość pomysłó ystkic ty wsz . Na większ Projek głowie jej w mo

‚ zwieki pół rozewczyn m pół dzi imowy Worki enno-z inki – oraz Lal sezonie jesi rtę o Misio dużym ’. W ją ofe bardzo ofory rzynki jeszcze swo zące się m szerza forki – cies rowce na term – Termo aniem pok sow zaintere ie Misiaków. tałc w ksz

Nasze Szkraby 03

Ostatni dzwonek mamy już za sobą, a co za tym idzie wakacje już dawno się rozpoczęły Pogoda w naszym kraju dopisuje, więc pewnie wielu z was rozważa wakacje lub chociaż weekend nad wodą lub w cieniu pobliskiego lasu. Ci z was których poniesie do wody, przed wyjazdem powinni zapoznać się z naszym zestawieniem plażowych akcesoriów dziecięcych. Jeśli jednak woda was nie ciągnie i wolicie głuchą ciszę lasu z pewnością zainteresuje was temat co roku mocno nagłaśniany, czyli kleszcze. Pamiętajcie, że dzieciństwo tak szybko przemija, więc prócz konewki i grabek na wakacje warto zabrać aparat. Dwóch fotografów podpowie wam na co zwrócić uwagę robiąc maluchom zdjęcia i kiedy warto skorzystać z usług fotografa. Iście wakacyjnym tematem są też owoce sezonowe od których uginają się półki wszystkich straganów. Jak zatrzymać smaki lata? Jakie owoce sezonowe może jeść twoje dziecko i jakie korzyści z tego płyną dowiecie się w artykułach Katarzyny Rapich-Stecko. Wakacyjny numer nie może obyć się bez wakacyjnych życzeń bezpiecznego i słonecznego odpoczynku. Marta Gierszewska i Wojciech Stecko

KONTAKT: Marta Gierszewska tel. kom.: 509 088 093 Wojciech Stecko tel. kom.: 501 167 802 e-mail: redakcja@nasze-szkraby.pl 04 Nasze Szkraby

Do czerwcowego numeru Szkrabów wtargnął Chochlik. Zapałał wielką miłością do Rom. By znów ujrzeć swoje ukochane Romy w kolejnym numerze postanowił nieźle nabroić i zamienić literki w nazwisku Romowej “mamy”. Romy tworzy i udzieliła nam wywiadu Pani Roma Czerniecka. W imieniu Chochlika przepraszamy za przekręcenie nazwiska. Nasze Szkraby 05

6 Nasze Szkraby

Zapraszamy

na nasza,

nowa, strone,

www.nasze-szkraby.pl

Z serii pierwsz

Gratulacje! Jesteście już rodzicami. Niestety dzieci nie przyc wiele pytań i wątpliwości przez pierwszy rok życia swojego dzi ciej. Jesteśmy tu by Wam pomóc! Powiemy Wam jak zmienia się tygodniu, miesiąc po miesiącu.

8 Nasze Szkraby

zy rok życia ...

chodzą na świat z instrukcją obsługi. Wiemy, że będziecie mieli iecka, gdyż jest to czas, w którym dziecko rozwija się najszybę dziecko w poszczególnych etapach swojego życia, tydzień po

fot.: Marta Gierszewska

Nasze Szkraby 9

Piąty miesiąc. Twoje dziecko jest pełen energii. Budzi się w godzinach porannych i jest gotowe do nurkowania w całodniowych igraszkach? Samo patrzenie na otaczającego go przedmioty już mu nie wystarcza, nadszedł czas na bliższe poznanie świata. Maluch chce wszystko zdobyć i dotknąć. Wkłada wszystko do buzi by sprawdzić strukturę i smak. Całymi dniami boksuje nogami, sięga po zabawki i nieustannie do ciebie „mówi”? Tak. Twoje dziecko jest teraz w pełni szczęścia. Ma większą kontrolę nad swoim ciałem, jest w stanie dotrzeć do rzeczy które jeszcze do wczoraj były nieosiągalne. Ponadto maluch potrafi już czytać twoje uczucia i emocje interpretując intonację twojego głosu. Sen Gdy mówimy o śnie niemowlaka, zazwyczaj w naszej wyobraźni rysuje się obraz słodko śpiącego malucha. W większości przypadków tak właśnie wygląda śpiące dziecko, ale jak wiadomo każdy maluch jest inny. Dzieci mogą krzyczeć przez sen, mogą wydawać z siebie różne odgłosy, popłakiwać lub śmiać się. Maluszek w nocy budzi się kilka razy by po chwili ponownie zasnąć bez pomocy rodzica. Dlatego gdy usłyszysz odgłosy lub popłakiwanie z łóżeczka nie wstawaj od razu. Najlepiej by dziecko od małego uczyło się samo zasypiania. Jeśli płacz trwa kilka minut, wtedy możesz zareagować. Może się okazać, że maluch ma mokro, jest mu zimno, albo jest chory.

10 Nasze Szkraby

Jednak pamiętaj by w nocy nie rozmawiać z dzieckiem i go nie rozbudzać. Sprawdź czemu maluch płacze, ale zrób to najciszej i najszybciej jak to możliwe. Nie włączaj światła, by nauczyć maluszka, że w nocy jest ciemno i jest to pora spania. Pomóż dziecku odkrywać świat i samego siebie: • Trzymaj dziecko przed lustrem. Pokazuj w lustrze na przemian swoje odbicie i odbicie malca. Pokazuj zdjęcie zawieszone na ścianie wskazując na nim siebie i partnera, rytmicznie powtarzając „mama i tata” • Daj dziecku zabawkę, najpierw do jednej ręki, a potem do drugiej. Niedługo samo zacznie

fot.: Marta Gierszewska

• • • •

przekładać zabawkę z jednej ręki do drugiej. Podrzucaj dużą piłkę w górę i w dół. Lada dzień twój smyk zacznie śledzić piłkę oczami. Śpiewaj malcowi podczas ubierania lub kąpieli. Możesz też pokazywać jego oczy, nos i ust. Tańcz z malcem w rytm muzyki trzymając go w ramionach. Pamiętaj, że najlepszymi towarzyszami twojego dziecka jesteście właśnie wy – rodzice.

Zadbaj o swoje plecy Będąc z dzieckiem w domu często się schylasz, nosisz malucha. To może wywoływać ból pleców. Jest to dobry moment na rozpoczęcie ćwiczeń wzmacniających mięśnie

brzucha i mięsnie pleców. Aqua aerobik, joga, lub parę ćwiczeń w domu z pewnością przyniosą ulgę twoim zmęczonym plecom. Co zrobić by uniknąć bólu pleców: Jeśli to możliwe, nie zginaj ciała w pasie podczas sięgania po dziecko. Lepiej kucnąć zginając kolana, następnie za pomocą mięśni nóg i pośladków unieść się z powrotem do góry. Podnoś swoje dziecko powoli i płynnie. Jeśli używasz nerwowych ruchów, możesz nadwyrężyć plecy. Nigdy nie skręcaj tali i nie zginaj się w tym samym czasie. Dziecko noś jak najbliżej swojego ciała by nie obciążać dodatkowo swojego kręgosłupa. Nasze Szkraby 11

Bawe

fot. Anna Rydzewska

W dobie zanieczyszczonego spalinami powietrza, skażonych rzek i zbiorników wodnych, wszechobecnej chemii coraz więcej znaczy dla nas czystość środowiska i zdrowie. Dlatego coraz częściej sięgamy po produkty ekologiczne, zdrowe, przyjazne dla otoczenia. To co organiczne staje się odpowiedzią na sztucznie stworzone w laboratoriach bomby ekologiczne. Ale nie tylko w laboratoriach powstają przedmioty, z których korzystamy na co dzień, a które niekoniecznie wpływają pozytywnie na kondycję naszego organizmu. 12 Nasze Szkraby

ełna

Dzieje się tak chociażby w przypadku bawełny. Wszyscy wiemy, że jest to podstawowy surowiec włókienniczy, czyli składnik naszych ubrań. To z czego jednak nie zdajemy sobie sprawy to realia, w jakich uprawia się ją. Otóż zacznijmy od tego, że standardowo plantacje bawełny to ogromne połacie gleby, na których liczy się jedno – zysk. To oznacza m.in. wykorzystanie taniej siły roboczej i płace zdecydowanie poniżej poziomu godnego dla człowieka. Wynagrodzenia z pewnością nie odpowiadają ciężkiej pracy jaką

muszą wykonać ci ludzie. Bardzo powszechne i „korzystne” (jedynie z ekonomicznego punktu widzenia) jest też stosowanie GMO. Ale to nie wszystko. Oznacza też użycie łatwo dostępnych środków owadobójczych o silnym działaniu. Takimi są pestycydy. Niechlubne statystyki mówią jasno, że użycie pestycydów w uprawie bawełny to aż 16% udziału ze wszystkich zastosowań tego związku. Mało tego, pola nawożone są pestycydami kilkakrotnie w ciągu roku. Jakie mamy tego konsekwencje? Bardzo inwazyjne przenikanie do gleby. Po pierwsze niszczona jest sama gleba, po drugie w wyniku opadów pestycydy są wypłukiwane i trafiają dalej do wód gruntowych, a także do większych zbiorników wodnych. Po trzecie substancje te przenikają do włókien bawełny, która po obróbce towarzyszy nam w naszych ubraniach. Dorosły człowiek, a w zasadzie jego organizm poradzi sobie z tym problemem. Nasza skóra w pewnym wieku staje się odpowiednio gruba i odporna. Rzecz ma się inaczej w przypadku dzieci, których skóra jest delikatna i przepuszcza wszystko z czym ma kontakt, nie rozróżniając tego co dobre, a co szkodliwe. Niejednokrotnie dla dziecka oznacza to podrażnienia lub nawet uczulenie. Dlatego to my musimy zadbać m.in. właśnie o naturalne, zdrowe ubranka najwyższej jakości. Spokojnie, nie ma powodu do obaw, bo nie brakuje ich na rynku. Wielu producentów postawiło na ubranka z organicznej bawełny, której produkcja rządzi się zupełnie innymi prawami niż to jest w przypadku przytoczonym wcześniej. Przede wszystkim bawełna organiczna zanim rozpocznie swój wzrost musi mieć odpowiednio przygotowane podłoże. Mamy tu na myśli glebę, która w pierwszej kolejności przechodzi 3-letnią kwarantannę. Przez okres ten nie mogą do niej docierać żadne związki chemiczne. Dopiero po zakończeniu tego procesu rozpoczyna się uprawę. I nie stosuje się w niej Nasze Szkraby 13

fot. Anna Rydzewska

sztucznych nawozów ani środków owadobójczych. Papryka chilli, kwas cytrynowy, czosnek, te znane z naszych kuchni składniki w naturalny sposób odstraszają owady niszczące bawełnę. Plantatorzy organicznej bawełny często zasiedlają też tereny pod uprawę owadami, które są naturalnym wrogiem szkodników. Do nawożenia natomiast używany jest dobrze znany nam obornik. To pierwsza faza. Druga następuje kiedy owoce są dojrzałe – zbiory. W przypadku tradycyjnej plantacji za to zadanie odpowiedzialne są maszyny, które zbierają nie tylko sam owoc, ale całą roślinę wraz z zanieczyszczeniami. Na plantacjach ekologicznych bawełna zbierana jest ręcznie. Potem bawełnę czeka już tylko mycie i barwienie. Zaraz zaraz.... o ile

14 Nasze Szkraby

w przypadku organicznej jej odmiany można zbagatelizować tą fazę, bo dzieje się to w obecności gliny i podobnych naturalnych składników. Jednak w przypadku tradycyjnej uprawy stosowany jest chlor i syntetyczne barwniki. To sprawia, że włókna stają się bardziej wątłe, a wytworzona z niej tkanina nie tak przyjemna w dotyku jak jej organiczna odmiana. Ta ostatnia jest też o wiele trwalsza, ale przede wszystkim przyjazna dla skóry, nie powoduje reakcji alergicznych ani podrażnień. Morze zalet organicznej bawełny jest ogromne i zdecydowanie przykrywa skromną zatokę tradycyjnej. Jedyną wadą o jakiej należy wiedzieć, to cena. Dość oczywiste jest to, że ekologiczna

odmiana i odzież z niej wykonana są droższe, ale z pewnością można powiedzieć, że różnica w cenie jest zrekompensowana. I to nie tylko nam i naszym dzieciom, które będą zdrowo rosły, ale również tym o których pamiętamy najmniej. Mowa o pracownikach plantacji, którzy w przypadku organicznej bawełny zatrudniani są wg zasad Sprawiedliwego Handlu (tzw. Fair Trade). Dzięki temu pracują za godne wynagrodzenie w warunkach, które nie zagrażają ich zdrowiu (vide pestycydy). To tylko kolejny mały odważnik, który powinien przechylić szalę na stronę naturalnej, bezpiecznej i zdrowej bawełny organicznej. Dlatego dbając o nasze środowisko zachęcamy wszystkich do szukania ubrań z bawełny organicznej. Może to być pierwszy krok w drodze do lepszego życia na naszej zmęczonej planecie. Jakub Kocięba Nasze Szkraby 15

Ramy i zasady, w których obraca się świat. Mały czy duży człowiek powinien respektować normy, zasady, w których należy się poruszać. Dorośli już wiedzą co jest dobre a co złe. Jak należy zachowywać się podczas pobytu w teatrze, jazdy tramwajem itd. Dzieci jeszcze tego nie wiedzą. Kto ma ich tego nauczyć jak nie my dorośli. To na sas spoczywa obowiązek przekazania im tajników życia.

Rodzice swych pociech tego nie rozumieją lub nie chcą tego zrozumieć i wszystkie swoje powinności zrzucają na panią w przedszkolu. Moi drodzy, aby dziecko rozwijało się prawidłowo obie strony muszą ze sobą ściśle współpracować, a tak naprawdę rodzice więcej; już tłumaczę dlaczego. Choć nauczyciel spędza często dużo więcej godzin z dzieckiem to łatwiej organizuje czas swoim podopiecznym, utrzymuje zasady i reguły, którym musi podporządkować się cała grupa, a nie tylko jedno dane dziecko. W domu rodzice przymykają oko albo nawet dwa i starają się nie zauważyć pewnych zachowań, które są nieodpowiednie. W przedszkolu nie ma takiej możliwości, bo dzieci upomną się i zapytają czemu pani pozwoliła jemu

16 Nasze Szkraby

fot.: sxc.hu

Nasze Szkraby 17

fot.: Gabriela Nowińska

a mi nie? Albo: przecież u nas tego robić nie wolno. Nauczyciel mając pod opieką tyle dzieci musi być bardzo konsekwentny. Trudne słowo – konsekwencja... W tym słowie kryje się wszystko; umiejętność mówienia „NIE”, kara i nagroda, rozmowa itd. Jak bardzo jest ono skomplikowane wiedzą wszyscy; np. studenci czy uczniowie.... tylko oni są w lepszej sytuacji gdyż egzamin, sprawdzian można powtórzyć natomiast błędy wychowawcze są bardzo trudne do odwrócenia. Sytuacja z życia przedszkolaka. Pięciolatek a właściwie sześciolatek, dziecko które w gruncie rzeczy mogłoby iść już do szkoły. Jest pełne energii, wesołe pogodne jednak występuje tu poważne ale... nie wie co jest dobre a co złe, nie radzi sobie z emocjami ponieważ jedynie siłą umie sobie poradzić w sytuacjach trudnych (konflikt z kolegą), wyobraźnia spłycona do minimum – dlaczego spytacie? za dużo gier, telewizji. Jedyne za-

18 Nasze Szkraby

bawy, w które potrafi się bawić to strzelanie, bicie itd. Jeśli pani prosi o przerwanie zabawy i znalezienia sobie innego zajęcia ono nie robi nic. Pytanie teraz jest takie: czyja to wina?? Kochani wina leży niestety po stronie nas – dorosłych. To my wytyczamy drogę, którą kroczą dzieci. I to, że jest on niegrzeczny i sprawia problemy to wina rodzica. Powiecie teraz tak – najlepiej zrzucić cała winę na rodzica, a co w takim razie robi pani w przedszkolu?? Pani prowadzi obserwacje, notuje i pierwszy krok to rozmowa z rodzicem. Przedstawienie mu swoich spostrzeżeń, niepokojów. Następnym krokiem jest przedstawienie wizji rodzica i tego co dzieje się w domu. W tym przypadku rodzice potwierdzili, iż w domu jest zupełnie tak samo. Nauczycielka pyta dalej jakie kroki podjęli państwo by zmienić tą sytuację. Rodzice się uroczo uśmiechnęli i powiedzieli on z tego wyrośnie. Jest wiele możliwości, które można wypróbować, by

fot.: Gabriela Nowińska

było lepiej. Ale zdanie „on z tego wyrośnie” wskazuje na to iż rodzice są bezradni. Więc jako pedagog proponuję rodzicom ograniczenie telewizora i gier oraz wprowadzenie harmonogramu dnia, którego będą przestrzegali wszyscy. Na to tata odpowiada, że to jest niemożliwe ponieważ oni dużo pracują, a Grzesiu lubi oglądać bajki a w przedszkolu nie ogląda cały dzień. Jaki wniosek?? Rodzice zrzucają wszystko na przedszkole. Niech pani się stara, a w domu... to dziecko nadal robi co chce. Sytuację tą pogłębiają jeszcze rodzice swoim zachowaniem. Nieobecność dziecka w przedszkolu należy usprawiedliwić. Więc po 1,5 tygodniowej przerwie dziecka proszę o usprawiedliwienie i pytam o przyczynę; na to tato odpowiada nie chciało mi się go wozić. Pytam pana czy do szkoły też nie będzie go woził? A on na to, że szkoła to zupełnie coś innego.... Myślę... Jak to coś innego? Przecież to w placówce dziecko nabywa umiejętności nie tylko

praktycznych ale też społecznych. Ale taka wola dorosłych. W tym przypadku oczywiście, nauczyciel dalej będzie pracował aby dziecko uspołeczniło się i panowało nad swoimi emocjami. Jednak brak odzewu z drugiej strony nie pomaga, a wręcz przeszkadza i nie wpływa dobrze na małego człowieka. Sytuacja przedstawiona, to sytuacja z życia wzięta. Proszę nie odrzucać pomocy i uwag nauczycieli. To oni są pierwszymi, którzy chcą pomóc, a nie zaszkodzić dziecku. Nie odbierajmy ich uwag jako zarzutów, że jesteśmy złymi rodzicami. To jest nieprawda. My nauczyciele chcemy pokazać, że dziecko często w domu jest inne i w przedszkolu jest inne. A te dwa światy należy połączyć, by w każdym z nich było takie samo. Karolina Aptowicz - pedagog szkolny i wczesnoszkolny

przed-

Nasze Szkraby 19

Rodzice nawet małych dzieci coraz chętniej zabierają swoje maluchy na zajęcia na pływalni. Nie od dziś wiadomo, że kontakt z wodą i wykonywane na zajęciach ćwiczenia rozwijają dziecko ruchowo. Wspólne zajęcia i wspólnie spędzony czas są dla rodzica jak i dziecka ogromną przyjemnością. Wielu z nas ma jednak obawy przed zabraniem maluchów nad otwarte akweny i boi się np. zanurzyć niemowlę w morzu, jeziorze czy rzece. Niepotrzebnie. Przekonamy Was, że maluch spokojnie może zażywać kąpieli także w naturalnych zbiornikach wodnych. 20 Nasze Szkraby

Wodne dzieci

Kąpiel w morzu czy akwenie śródlądowym będzie nowym doświadczeniem dla naszego dziecka. Warunki panujące na otwartych akwenach takie jak: wiatr, słońce, fale, mniejsza temperatura wody będą zupełnie inne od tych, które dziecko poznało na pływalni. Pozwólmy maluchowi doświadczyć dobroczynnego wpływu wody i poczuć swoje ciało w sposób jak najbardziej naturalny. Dzieci chodzące, czy raczkujące niech brodzą w wodzie, pozwólmy im na eksperymentowanie. Gdy zdecydujemy się oddalić od brzegu na początek w wodzie najlepsze (i najbezpieczniejsze) będę po prostu ręce rodzica. Gdy mały pływak oswoi się z nowym otoczeniem, możemy sięgnąć po dodatkowe sprzęty. Używajmy ich jednak do zabawy,

a nie jako zabezpieczenia. Za bezpieczeństwo dzieci w wodzie zawsze odpowiadają rodzice (osoby pełnoletnie przebywające z dzieckiem). Malutki pontonik może być fajnym pomysłem na wspólną zabawę, materac (im mniej zagłębień i chropowatości tym lepiej), deska typu waveboard, rura czy makaron. Jednak zawsze asekurujmy dziecko! Sprzęty zabezpieczające dla maluchów dają tylko pozory bezpieczeństwa. Nawet wyposażone w kamizelkę czy kółko dziecko może stracić równowagę, niekontrolowanie zachłysnąć się wodą, dlatego maluch nie może być od nas dalej niż na odległość wyciągniętej ręki. Odradzam zakładanie maluchom w pierwszym roku życia rękawków: po pierwsze ograniczają ruchy rączek, po

Ważne informacje: • Zawsze miej przy sobie numer ratunkowy WOPR: 601 100 100. Najlepiej wpisz go od razu do komórki! • Na plażach publicznych, z których korzysta dużo ludzi warto założyć dziecku pieluszkę. W ten sposób oszczędzimy kłopotów sobie i innym. • Pamiętajmy, że skóra malucha powinna być chroniona przed słońcem, a woda zmywa krem, więc po kąpieli zabezpieczmy jeszcze raz malucha smarując go nową warstwa kremu z filtrem. Nasze Szkraby 21

fot: Karolina Dropik

drugie ich ostre krawędzie mogą zarysować delikatną skórką na ramionkach i twarzy. Koła nadają się dopiero dla niemowląt siedzących, czyli powyżej ósmego miesiąca. Jak zacząć….. WEJŚCIE DO WODY Przytulamy dziecko przodem do siebie. Wchodzimy do wody i zatrzymujemy się, gdy woda sięga naszych bioder. Delikatnie kołysząc malucha wykonujemy przysiady i w ten sposób zanurzamy dziecko razem z pupą. Możemy też usiąść z dzieckiem na brzegu – woda powinna sięgać naszych bioder. Malucha kładziemy/sadzamy (w zależności od jego możliwości) sobie na naszym brzuchu - tak by jego stopy były między naszymi nogami. Pozwólmy mu poczuć wodę na stopach. ĆWICZENIA Siedzimy w wodzie Siedząc z dzieckiem na brzuchu bawimy się dmuchaną piłkę. Niech kopie ją nogami

22 Nasze Szkraby

przed sobą. Zachęcajmy do tego ruchu własnymi nogami. Polewamy wiaderkiem lub konewką jego stopy, potem brzuch i ramiona. Na koniec możemy delikatnie polać główkę dziecka. Lejemy wodę z konewki lub wiaderka, a malec próbuje chwytać wodę rączką. Stoimy w wodzie Wchodzimy z maluchem do wody trzymając go tyłem do siebie (opiera się plecami o naszą klatkę piersiową, nasza jedna ręka przełożona na skos przez klatkę dziecka, a druga podtrzymuje jego pupę). Zatrzymujemy się na takiej głębokości, że malec ma zamoczone same stopy. Fale delikatnie ochlapują jego stopy, a on widząc otoczenie nie powinien bać się wody. Po chwili wchodzimy głębiej tak, że maluch zanurza biodra. Wyciągamy rękę spod pupy (drugą wciąż jest przełożona na skos przez jego klatkę piersiową) i tą samą dłonią lekko podbijamy stópki spod wody do góry.

fot.: Karolina Dropik

Na brzuszku Trzymając malucha na brzuchu w wodzie (chwyt pod paszki), kładziemy przed nim piłkę i pozwalamy mu ją gonić. Kładziemy malucha na materacu lub desce na brzuszku, tak by jego bioderka były w wodzie. Stajemy za dzieckiem i trzymając je za nóżki wykonujemy naprzemienne ćwiczenia ruchu nóg (jak do kraula). Kładziemy malucha na materacu czy desce w taki sposób, by mógł wkładać rączki do

wody leżąc buzią w jej kierunku. Bezwzględnie asekurujemy wtedy dziecko, by nie wpadło do wody albo nie zanurzyło głowy. tekst: Magdalena Dąbrowska- fizjoterapeuta, instruktor pływania, autor książki “Mały pływak, kształtowanie prawidłowych postaw od pierwszych chwil życia” www.akademiaruchu.eu Nasze Szkraby 23

Znów mamy wakacje. O ile my dorośli możemy się tylko denerwować, że kolejny rok, większość słonecznych dni spędzamy w pracy, o tyle dzieci cieszą się nawet gdy za oknem pada deszcz. Przecież podczas niepogodny również znajdzie się miejsce i czas na zabawę. Któż z nas nie skakał w kaloszach po kałużach? Jednak tym razem zajmę się słonecznymi dniami i czasem spędzanym na plaży.

Plaza

Na szczęście zazwyczaj udaje nam się wygospodarować czas na wakacyjny urlop. W upalne dni odnosi się wrażenie, że wszystkie drogi prowadzą nad wodę. Plaże nad rzekami, jeziorami i morzem zapełniają się szukającymi ochłody dorosłymi i dziećmi. Nic tak nie wpływa na nasze samopoczucie jak schłodzenie się w wodzie, no może poza samym etapem wchodzenia do wody, gdy jesteśmy rozgrzani. I tutaj właśnie trzeba uważać. Do wody najlepiej wchodzić powoli i delikatnie schładzać

24 Nasze Szkraby

organizm obmywając go wodą. Zbyt szybkie obniżenie temperatury ciała może być tragiczne w skutkach.

woda jest jednym z najniebezpieczniejszych żywiołów, nawet jeśli wygląda tak spokojnie jak tafla wody jeziora Zanim jednak zalegniemy na leżakach, kocykach czy ręcznikach, pomyślmy co będzie

robiło nasze dziecko. Ba nawet musimy o tym pomyśleć zanim wyjedziemy z domu. Bo przecież dziecko ma się świetnie bawić nad wodą, a my chcemy chwili spokoju i odpoczynku. Co powinniśmy zabrać? Wszystko zależy od tego jak długo będziemy spędzać czas poza domem (lub miejscem aktualnego zakwaterowania). Jak wiadomo lekarze przestrzegają przed zbyt długim przebywaniem na słońcu tak dzieci jak i dorosłych, zwłaszcza w godzinach od 11

fot.: Karolina Kobus

Nasze Szkraby 25

fot.: Karolina Dropik

do 15, gdyż wtedy słońce jest najbardziej niebezpieczne. A jak wygląda przeciętny wyjazd nad wodę? Pakujemy się skoro świt do samochodu, jedziemy nierzadko kilkadziesiąt kilometrów, wcho-

dzimy na plażę, rozkładamy kocyk kładziemy się i tak do wieczora. Poparzenie słoneczne? Przecież przyjechaliśmy się opalać, a nie siedzieć w cieniu. Zmęczenie? Ach jak woda wyciąga z nas siły.

Dziecko jest głodne? Przecież mamy kanapki, nierzadko zabieramy ze sobą grilla, no a nad morzem co chwila ktoś krzykiem oznajmia, że ma jagodzianki, gorącą kukurydzę, popcorn, lody, naaaleśniki

Udar słoneczny Innym określeniem tej przypadłości jest porażenie słoneczne. Bo to właśnie poprzez działanie promieni słonecznych dochodzi do przegrzania organizmu, najczęściej w okolicach głowy i karku. Jednak stan taki może być również wywołany nadmiernym wysiłkiem fizycznym lub przebywaniem w dusznym, wilgotnym pomieszczeniu. Szczególnie narażone na udar słoneczny są osoby starsze oraz dzieci, gdyż mają one niezbyt wydajną termoregulację.

26 Nasze Szkraby

z jaaaaagodami! Żyć nie umierać nie dość, że leżymy na słoneczku to jeszcze jedzenie donoszą. Tylko czemu następnego dnia tak pieką plecy? To chyba uczulenie na krem :) Wracając do tego co trzeba zabrać dziecku na plażę. Z pewnością dużo picia i trochę lekko strawnego jedzenia. A poza tym trochę zabawek i akcesoriów. Namiot plażowy Często nazywany również pół namiotem. Głównym jego zadaniem jest ochrona przed wiatrem i słońcem. Zwróćmy szczególną uwagę czy materiał z jakiego jest wykonany zapewnia nam ochronę przeciwsłoneczną. Te najtańsze, wykonane są zazwyczaj z najzwyklejszego materiału i absolutnie nie chronią przed słońcem. Można powiedzieć, że są po prostu wiatrołapami. Wiaderko z grabkami Kultowa już zabawka każdego dziecka. To wprost niesamowite jak długo można przesypywać piasek na plaży do wiaderka i z powrotem. Ile razy można grabić piach i jak wiele babek piaskowych postawić. Babko, babko udaj się, jak się nie udasz to cię zjem! To wprost nie pojęte ile te dzieciaki mają siły i ile piachu są w stanie przerzucić. I tak jak nam ucieka czas między palcami tak im przesypuje się piasek między palcami. Piaskowe buldożery Pamiętajmy, że dla naszych szkrabów plaża to nic innego Nasze Szkraby 27

fot.: Wojciech Stecko

jak duża piaskownica. A co dzieci robią w piaskownicy? Wykopują, przekopują, zakopują i jeszcze raz wykopują … Dlatego idealnym oprócz wiaderek są zabawki wszelkich maszyn budowlanych jak koparka, spychacz, wywrotka, a także inne do których uda się wsypać piach i przewieźć go chodziarz o pół metra. Kółko Kiedyś nadmuchana stara opona samochodowa, lub jeszcze lepiej duża od traktora. Dzisiaj postacie z najnowszych kreskówek, kolorowe wzorki i co tylko sobie

28 Nasze Szkraby

można wyobrazić. Jednak cel zawsze ten sam, pozwolić dziecku aby stosunkowo bezpiecznie mogło popływać, a raczej może „powisieć” nogami w wodzie.

maksymalnie ramion dziecka. Tak jak przy kółkach spotkamy tu przeróżne wzornictwo.

Rękawki Nadmuchiwane rękawki już Kamizelka do pływania od wielu lat zadomowiły się Bardziej rozwiniętą forna polskich plażach. Może mą zabezpieczenia dziecka i trochę utrudniają ruch rąk. podczas pływania, a raczej Może i mało dają podczas nauki pływania są dmuchane nauki pływania, ale najważkamizelki. Mają one ułatwić niejsze, że wyglądają według dziecku utrzymanie się na dzieci „cul” lub „fajosko” powierzchni wody. Należy i dają im odwagę do zabawy jednak pamiętać iż nie są to w wodzie i próby pływaani kamizelki ratunkowe ani nia, a rodzicom nadzieję, wypornościowe i można je że dziecko utrzyma się na stosować jedynie w wodzie powierzchni. Jak dla mnie to do głębokości sięgającej bardziej efekt placebo,

fot.: Anna fot.: Anna

Jazukiew

icz

Kujawa

jawa

fot.: Karo lin

a Dropik

fot.: Anna Ku

fot.: Ka r

olina Ko

bus

Nasze Szkraby 29

fot.: Agnieszka Majewska

ale sam stosuję je u mojego syna. Choć on już za bardzo wierzy w swoje siły i coraz częściej o nich zapomina.

kucyku w parku.

Wodne gry i zabawy W sklepach wiele jest różnego rodzaju akcesoriów przeZabawki pływające znaczonych na lato do wody. Przybierają przeróżne kształ- I nie chodzi mi tutaj ty od kultowego rekina przez o pływające stoliki z miejkrokodyle po żółwie i żyrafy. scem na puszkę … napoju. Gdy w gronie dzieci znajdzie Do dyspozycji mamy pływasię taka zabawka to cel jak jące słupki z siatkami do gry na rodeo jest tylko jeden. w siatkówkę wodną. Jak najszybciej wspiąć się na Pływające bramki do gry bestię i utrzymać się jak naj- w piłkę wodną. Różnego rodłużej. No chyba, że dziecko dzaju tarcze i rzutki na rzepy, jest z rodzicem to można je kosze do koszykówki i wiele powozić po wodzie jak na innych. Co roku w okresie

30 Nasze Szkraby

wakacyjnym coś jest w stanie nas zaskoczyć. Pewnie tak samo jak ja zastanawiacie się gdzie to wszystko ma się zmieścić w waszym bagażniku? Nie mam pojęcia i już się boję kolejnego wyjazdu. Tymczasem nie pozostaje mi nic innego jak życzyć wam udanego odpoczynku i jak najwięcej słonecznych dni tego lata.

Wojciech Stecko

fot.: Karolina Dropik

Shark

Intex Intex

Żyrafa

Aligator

Intex

Ponton

Aqua-Speed Kamizelka do pływania Kamizelka winx

32 Nasze Szkraby

Mondo

Aqua-speed

Kamizelka do pływania

Koło rybki

Hello kitty

Intex

Mondo

Kamizelka do pływania

Intex

Mondo

Koło cars

Namiot plażowy kubuś

Marko

Nasze Szkraby 33

Namiot plażowy kojec

Babymoov Namiot plażowy

Koparko ładowarka

Śmieciarka

34 Nasze Szkraby

Lena Koparka

Babymoov

Smiki

Wader

Spychacz

Wader

Rękawki winx

Aqua-speed Rękawki żółwik

Wiaderko filly Wiaderko cars

Pszczółka maja

Intex

Simba

Mondo

Simba

Wiaderko cars

Smoby Nasze Szkraby 35

Zestaw duży

Wader Wiaderko kwadratowe

Wózek zestaw plażowy

Tarcza wodna z piłeczkami

36 Nasze Szkraby

Wader Piłka winx

Wader

Aqua-speed

Intex

Siatka pływająca

Intex

Nasze Szkraby 37

Powidła z arbuza i nektarynek

Składniki: 1 kg miąższu z arbuza, 2 nektarynki, sok z 2 cytryn, 1 kg cukru, 25 g żelatyny (lub agar agar) Sposób przygotowania: Nektarynki zalać wrzątkiem, a potem obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Zalać je sokiem z cytryny, posypać cukrem i żelatyną. Całość wymieszać i smażyć na małym ogniu około 5 minut. W między czasie miąższ z arbuza zmiksować i dodać do nektarynek. Dokładnie połączyć i trzymać na ogniu jeszcze parę minut. Przełożyć powidła do słoików i szczelnie zakręcić.

Sezonowe szaleństwo

fot: Anna Jazukiewicz

Konfitura arbuzowo-malinowa

Składniki: pół arbuza, 300 g malin, cukier do smaku, żelatyna lub agar, agar cytryna Sposób przygotowanie: Arbuza pokroić w plastry, odciąć skórkę, wyjąć pestki, miąższ pokroić w kostkę. maliny przebrać. Odważyć 900 g arbuza i zmieszać razem z malinami i żelatyną w wysokim garnku. Cytrynę przekroić, z jednej połówki wycisnąć sok, drugą pokroić w cienkie plasterki, które następnie rozkroić na 4 części. Sok i kawałki cytryny dodać do przygotowanych wcześniej owoców. Doprowadzić do wrzenia i ciągle mieszając gotować kilka minut. Gotową konfiturę natychmiast nakładać do słoików. Zakręcić i postawić do góry dnem.

owocowe

Nasze Szkraby 39

Owocowe

Szaleństwo czas

zacząć

fot.: tan4ikk © Depositphotos Inc.

wają bogactwo witaminy C (300 mg w 100 g produktu), garbników i kwasów organicznych. Przeciwgorączkowo można stosować zarówno napar z liści malin jak i herbatę z sokiem malinowym. Profilaktycznie można stosować sok z malin w okresach spadku odporności i przesilenia pogody oraz gdy przemarzniemy po zimowym spacerku.

Maliny i spółka Niewielu z nas wie o tym, że maliny mają swoją historię mitologiczną. Według podań rzymskich owoce malin były dawniej białe. Pewnego razu, gdy Jowisz był jeszcze dzie-ckiem, był bardzo niegrzecznym chłopcem i głośno krzyczał na kapłanów bogini urodzaju. Jego opiekunka, nimfa Ida, pragnąc go uspokoić chciała „zatkać” mu usta malinami. Schylając się po owoce ukłuła się jednak w pierś ostrym kolcem krzewu, a kropla krwi spadła na owoc zabarwiając go na kolor czerwony. Tyle z mitologii, a co jeśli chodzi o same malinki i ich wpływ na organizm człowieka?

Maliny mogą jeść dzieci które skończą 7 miesięcy

Do lasu po jeżyny? Według mitologii, kolczaste krzaki jeżyn wyrosły z krwi Tytanów strąconych do Tartaru przez Zeusa, który chciał niepodzielnie panować nad Ziemią. Mity mitami, jednak wiadomo, że jeżyny należą do najstarszych znanych nam owoców. Najstarsze odmiany rosnące dziko w lasach miały jedną istotną wadę – kolce, dlatego nie cieszyły się dużą popularnością. Dopiero w XX wieku wyhodowano odmianę pozbawioną kolców, którą z powodzeniem można hodować we własnym ogrodzie. Dlaczego warto włączyć jeżyny do diety naszych dzieci? Ponieważ są cennym źródłem soli mineralnych i witaminy PP, C, B1, B2, B6, B12. Schłodzony sok ze świeżych jeżyn z wodą dosłodzoną miodem to świetny napój orzeźwiający na upalne dni.

Maliny to owoce o szerokim zastosowaniu. Są wyśmienite jako świeży deser, doskonałe jako dżemy, kompoty czy soki. Zawierają błonnik, kwas jabłkowy, cytrynowy i salicylowy, witaminy A, C, PP, witaminy z grupy B, wapń, żelazo, miedź i fosfor. Same cenne składniki. Ciepła herbatka z sokiem z malin od dawna stosowana jest przy przeziębieJeżyny wprowadzaj po 9 niach, grypach i anginach, znana jest też ze swego działania napotnego. Działa uspokajamiesiącu życia dziecka jąco, przeciwbólowo i obniża ciśnienie krwi. Owoce malin są bogate w cukry (sacharozę, Sok dolany do ciepłej herbaty pomaga przy glukozę, fruktozę), olejek eteryczny, pektyny przeziębieniach i działa napotnie i wykrztui szereg witamin. Również liście malin skry- śnie.

stołach, a szkoda, bo oprócz tego, że są zdrowe to można z nich zrobić pyszne soki, galaretki czy dżemy. Zaprośmy je więc do naszej kuchni. Najlepiej połącz je z innymi owocami, gdyż dzieciom często przeszkadza ich cierpki smak.

Porzeczki Spacerując po lesie możecie spotkać jeszcze ich dzikie odmiany, choć jest ich już coraz mniej. Warto docenić te małe kuleczki gdyż zawierają 3-4 razy więcej witaminy C niż cytryna z importu, a w połączeniu z obecną w porzeczkach witaminą P (rutyną) jest ona doskonale przyswajalna. Porzeczki są również cennym źródłem wapnia, żelaza, fosforu, magnezu czy jodu. Działają regenerująco na naczynia włosowate, a konsekwentnie stosowane zapobiegają przeziębieniom. Czarna porzeczka jest pomocna w leczeniu anginy, chronicznego kaszlu, jest też dobrym

Maluch może posmakować porzeczek, gdy skończy 9 miesięcy. środkiem napotnym i pobudzającym system immunologiczny. Napar z suszonych liści przyspiesza wydalanie toksyn, oraz reguluje pracę nerek. Kobiety spodziewające się dziecka mogą liczyć na ich pomoc w redukcji niektórych dolegliwości związanych z ciążą, a karmiące mamy docenią ich wpływ na laktację. Małym niejadkom warto podawać sok z czerwonej porzeczki, który wpływa pobudzająco na apetyt i trawienie. Niestety porzeczki goszczą coraz rzadziej na naszych

42 Nasze Szkraby

Jagody, czarne jagody mieszkają w lasach zielonych… Większość z rodziców zna słowa tej piosenki z własnego dzieciństwa, warto by i nasze dzieci je poznały. Przydadzą się bowiem podczas wielkiej wyprawy na jagody. Zbieranie jagód to świetna zabawa! Niech każde dziecko ma swoje wiaderko, kto nazbiera najwięcej owoców zdobędzie nagrodę. Pamiętajcie by przed jedzeniem umyć dokładnie owoce pod bieżąca wodą. Na taką wyprawę warto ubrać dzieci w ciemne ubrania, gdyż jagódki pozostawiają dosyć trudne do usunięcia plamy. Nim zaczniecie wielkie zbieranie pokażcie dzieciom, że czerwone jagody są jeszcze niedojrzałe, dlatego trzeba zbierać tylko te niebieskie, które zdążyły już dojrzeć, czyli jak sama nazwa wskazuje

Jagody są dozwolone już od 6 miesiąca życia.

– są czarne :) Te malutkie owoce wpływają pozytywnie na wzrok dzięki zawartości witaminy A. W swoim składzie zawierają również witaminy z grupy B oraz mikroele-

menty - wapń, żelazo, magnez, fosfor, mangan, miedź, selen, cynk i potas. Dzięki dużej zawartości kwasu foliowego jagody szczególnie poleca się kobietom spodziewającym się dziecka i tym, które planują potomstwo. Jeśli nasze dziecko cierpi na zaparcia pomoże mu marmolada z jagód lub świeże jagody gdy ma rozwolnienie świetnie się sprawdzi sok z jagód lub napar z suszonych owoców (pełna łyżka suszu zalana szklanką zimnej wody, gotowana przez 3 minuty, ostudzona). Ponieważ jagody poprawiają krążenie i biorą udział w produkcji czerwonych krwinek zalecane są dla anemików. Jagody są nieocenione przy zatruciach pokarmowych (usuwają z organizmu toksyny), a do tego działają bakterio- i wirusobójczo. Jagody to jedne z pierwszych owoców, które możemy wprowadzić do diety niemowląt. Są dozwolone już od 6 miesiąca - na początku w postaci przecierów i soków. Jagody doskonale nadają się do nadziewania, np. bułeczek drożdżowych.

Wiśnie W Krainie Kwitnącej Wiśni najważniejszy jest kwiat. Japończycy nie przyglądają się owocom wiśni ani ich nie jedzą. W polskiej medycynie ludowej wykorzystywano ogonki i liście wiśni, z których sporządzano napary, którymi leczono katar i kaszel. Z suszonych kwiatów wiśni robiono zaś napar, który stosowany jako okład pomagał w leczeniu zapalenia spojówek. Sok z wiśni pomaga rozrze-

dzić śluz przy zapaleniu dróg oddechowych, obniża temperaturę przy przeziębieniu i działa lekko przeczyszczająco przy zaparciach. Ważną informacją jest to, że częste

Wiśnie można zaproponować dzieciom, które skończyły 9 miesięcy. spożywanie wiśni działa przeciwpróchniczo i przeciwbakteryjnie na zęby. Wiśnie zalecane są niejadkom, gdyż pobudzają apetyt, oczyszczają też organizm z toksyn. Są źródłem witaminy C i K, kwasów owocowych, pektyn oraz soli mineralnych takich jak: mangan, żelazo, wapń, potas, jod, beta karoten i łatwo przyswajalne cukry proste. Wiśnie można zaproponować dzieciom, które skończyły 9 miesięcy. Początkowo podawaj je bez skórki i oczywiście zawsze bez pestek. Smaczne, choć mniej zdrowe niż surowe owoce, są konfitury, soki i kompoty wiśniowe.

Poziomki O urodzie poziomki pisali już Owidiusz i Wergiliusz, a rzymski przyrodnik Pliniusz opisywał jej właściwości odżywcze. W tamtych czasach była to roślina bardzo często spotykana w lasach, dziś już niestety coraz rzadziej. Te skromne owoce wpływają na Nasze Szkraby 43

poprawę przemiany materii zapobiegają chorobom nerek, serca i układu krwionośnego. To dobre źródło witaminy PP oraz C, soli mineralnych, wapnia, żelaza, a także kwasów

Poziomki wprowadzaj nie wcześniej niż po 10 miesiącu życia. organicznych, m.in. salicylowego. Ale uwaga mogą uczulać! Dlatego bardzo ostrożnie wprowadzaj je do diety swojego dziecka nie wcześniej niż po 10 miesiącu życia.

Truskawki Czy wiecie, ze truskawka pochodzi od poziomki? W XVIII wieku ówczesnym hodowcom udało się otrzymać z amerykańskich odmian poziomki naszą obecną truskawkę. Lecz oficjalna nazwa truskawki w encyklopedii to poziomka ananasowa. Jako ciekawostkę powiem Wam, że w dawnych czasach wierzono, że truskawki mogą jeść tyko mężczyźni, kobiety się ich wystrzegały, gdyż

Truskawki można podać dziecku po 10 miesiącu życia. podobno przynosiły im nieszczęście. Dziś wszyscy czekają z niecierpliwością, kiedy nadejdzie chwila, gdy na targach pojawią się truskawki kuszące nas swoim cudownym

44 Nasze Szkraby

zapachem. Chętnie je kupujemy i podajemy je swoim dzidziom, a i sami nie możemy się powstrzymać przed zjedzeniem tych pysznych owoców. I słusznie, gdyż truskawki są skarbnicą dobroczynnych substancji. Posiadają pektyny, obniżające poziom cholesterolu i neutralizujące substancje toksyczne, a także bakteriobójcze substancje – fitocyny. Ale przede wszystkim to bogate źródło witamin z grupy B, witaminy PP oraz C, której zawartość jest większa niż w owocach cytrusowych. Truskawki dostarczają nam także mikro i makroelementów: wapnia, potasu, fosforu czy magnezu, co zapewnia odpowiedni rozwój i kondycję organizmu. Zawarty w truskawkach błonnik usprawnia perystaltykę jelit, oraz zapobiega zaparciom. Działając moczopędnie wspomagają pracę nerek i pomagają w usuwaniu kwasu moczowego. Dlatego włącz do diety dziecka truskawki, ale dopiero po 10 miesiącu życia. Możesz je podawać z jogurtem naturalnym, albo same. Ich smak zachwyci niemal każdego malucha. tekst: mgr inż. Katarzyna Repich-Stecko Technolog żywności i żywienia człowieka fot.: sxc.hu

u k z c i o ł s w a t a l i k a m S Sezon na przetwory uważam za otwarty! Zaprzyjaźnione bazarki pełne już są pysznych, soczystych warzyw i owoców, które łatwo można przygotować, by cieszyć się ich smakiem, gdy nadejdą chłodniejsze jesienne i mroźne zimowe dni. Nie trzeba być Nigellą Lawson, aby je przyrządzić. Trzeba mieć przepis i dobre słoiczki, w których zamkniemy pyszności. Po co to robić skoro w sklepach wszystko jest? Ponieważ nic tak dobrze nie smakuje i nie daje tyle satysfakcji jak samodzielne zamknięcie smaku i aromatu lata w małym szklanym słoiczku. Poza tym mają one jeszcze jedną ogromną zaletę. Wiemy dokładnie, z czego są zrobione i co zawierają, a przecież żadna mama nie dosypuje do naturalnych domowych konfiturek niebezpiecznych dla zdrowia konserwantów. Całe szczęście, że moda na przygotowywanie domowych

46 Nasze Szkraby

przetworów wróciła. Zdajemy sobie sprawę, że nie można całkowicie uniknąć środków konserwujących, ale można w dużym stopniu ograniczyć ich spożycie zapełniając piwnice i spiżarnie przetworami własnej roboty. Dlaczego warto jeść domowe przetwory? Wartość odżywcza przetworów zależy głównie od tego jak je przyrządzimy. Najlepszymi metodami pozwalającymi zachować jak najwięcej witaminy C, bez stosowania środków

fot.: Irina Soloshenko © Depositphotos Inc.

konserwujących jest mrożenie i pasteryzowanie. Jednak każdy sposób konserwowania powoduje pewne straty tej witaminy, które będą mniejsze lub większe w zależności od metody, którą wybierzemy. Witamina C jest po prostu wrażliwa na światło, wysoką temperaturę i ginie w zetknięciu z metalem (wyjątek stanowi stal nierdzewna). Podczas przygotowywania dżemów i konfitur niemal cała witamina C ginie. Pamiętajmy jednak, że pozostaje błonnik, pektyny i inne wartościowe substancje odżywcze, m.in. potas, magnez, żelazo, kwas foliowy, fosfor, czy też magnez. Przygotowując tego rodzaju słodkości warto się zastanowić, jakie owoce ze sobą połączyć, gdyż dzięki odpowiedniemu ich zestawieniu uzyskamy niepowtarzalny smak. I tak np. słodkie jabłka lub gruszki świetnie pasują do cierpkich owoców czarnego bzu lub aronii. Kwaśny smak owoców, zneutralizujemy przez dłuższe gotowanie i wysmaża-

nie owoców oraz poprzez dodanie szczypty soli. Natomiast zbyt słodki smak możemy złamać lekko mdłą dynią lub kilkoma kwaśnymi owocami pigwy. Czas zabrać się do pracy Wybieraj owoce i warzywa zdrowe, dojrzałe i świeże, najlepiej z ekologicznych upraw lub z własnego ogródka. Te o pięknej barwie są najbogatsze w składniki odżywcze. Dobrze poznaj źródło owoców i warzyw, kupuj u sprawdzonych producentów. Nie kupuj owoców rosnących w pobliżu fabryk, zakładów chemicznych, trakcji komunikacyjnych. Myj owoce i warzywa pod bieżącą wodą bezpośrednio przed zużyciem. Nie obieraj i nie krój, jeśli nie ma takiej potrzeby. Używaj tylko naczyń porcelanowych, szklanych, kamionkowych lub ze stali nierdzewnej. Tarki również powinny być ze stali nierdzewnej (nie dopuszczalne jest używanie tarek zardzewiałych). Słoiki myj w gorącej wodzie Nasze Szkraby 47

z detergentem, wypłucz je i wytrzyj. Słoiki na niepasteryzowane przetwory wygotuj (zalej je zimna wodą, podgrzewaj do zagotowania i gotuj 5-10 min. Na dno garnka włóż ściereczkę, aby słoiki nie popękały). Sprawdź,

Domowe sposoby konserwowania żywności

• Pasteryzacja – poddawanie owoców i warzyw działaniu wysokiej temperatury: na mokro – gotujemy słoiki z zawartością – lub na sucho – wrzącą masę wlewamy pod sam wierzch słoika, natychmiast zakręcamy, stawiamy do góry dnem i okrywamy kocem do czasu wystygnięcia. Zwykle pasteryzuje się kompoty, konfitury, dżemy i galaretki. • Kiszenie – w procesie naturalnej fermentacji bakterie produkują konserwujący kwas mlekowy. Najczęściej kisi się ogórki, kapustę. • Marynowanie – konserwowanie za pomocą octu, który jednak nie powinien znaleźć się w diecie dzieci. Można marynować warzywa, np. cebulki, korniszony, paprykę, małą kukurydzę (tzw. pikle), grzyby, owoce np. śliwki. • Suszenie – odparowanie wody na słońcu lub w domowym piekarniku. Suszyć można niektóre warzywa i owoce oraz grzyby (pamiętaj że grzyby są ciężkostrawne i nie należy podawać ich dzieciom poniżej 3 roku życia) • Mrożenie – poddawanie produktu działaniu niskiej temperatury w zamrażalniku. Można mrozić zarówno warzywa jak i owoce.

48 Nasze Szkraby

czy pokrywki nie są zardzewiałe, a ich wewnętrzna strona się nie kruszy – najmniejsza nieszczelność sprawi, że przetwór się zepsuje. Słoiki zakręcaj lekko, a po pasteryzacji dokręcaj. Przetwory poddawaj działaniu wysokiej temperatury jak najkrócej – tylko tyle, ile jest konieczne do uzyskania odpowiedniej trwałości. Nim wyniesiesz je do piwnicy lub spiżarni sprawdź czy są szczelnie zamknięte. Jeśli z któregoś słoiczka będzie ciekło przeznacz go do szybkiego spożycia. Od czasu do czasu rób przegląd w spiżarni. Jeśli w którymś słoiczku rozwinęła się pleśń musisz go wyrzucić. Nigdy nie przeznaczaj go do zjedzenia! Co Ci będzie potrzebne do przyrządzenia pyszności na zimę? • miski stalowe lub plastikowe do mycia i układania owoców i warzyw, o których już wspominałam, • garnek stalowy o pojemności 3–4 litrów najlepiej płaski i szeroki, przyda się do gotowania dżemów, • rondel z grubym dnem do smażenia konfitur i powideł, • plastikowe sito o drobnych oczkach, drewniana pałka i przecierak do przecierania owoców na mus, • słoiki typu twist – mniejsze do dżemów, litrowe i większe do ogórków i kompotów, • torebki plastikowe do mrożenia, • drylownica do usuwania pestek z owoców, • duży garnek do pasteryzowania przetworów. Najlepsze ze spiżarni Dla naszych maluchów najlepsze będą dżemy zrobione przez nas w domu, z oczywistego powodu – nie zawierają środków konserwujących i sami decydujemy o tym ile mają mieć w sobie cukru. A im mniej – tym lepiej. Czy wiecie, jaka jest różnica między dże-

mem, konfiturą, powidłami i marmoladą? Jeśli nie postaram się w skrócie to wyjaśnić. Pod względem zawartości cukru najlepsze są powidła, gdyż robione są ze śliwek bez dodatku cukru lub z jego niewielką ilością. Nie są one jednak pozbawione wad. Poprzez długą obróbkę cieplną tracą sporo wartościowych substancji. Rekompensatą za to jest ich dobroczynny wpływ na przemianę materii. Warto je włączyć do diety dzieci ze skłonnościami do tycia oraz z tendencją do zaparć. Pułapką dla mam może być stosowanie substancji żelujących do przyrządzania domowych dżemów. Owszem nie trzeba ich długo gotować, dzięki czemu nie tracą dużo witamin, nie słodzi się ich zbyt mocno, ale zawierają za to chemiczne substancje zagęszczające konsystencję, które mogą wywołać u dzieci biegunkę i bóle brzucha. Nie podawaj tych przetworów dzieciom! Nie wprowadzaj też do diety dziecka wysokosłodzonych dżemów, gdyż cukier stanowi nawet połowę jego objętości! Najszlachetniejszym przetworem domowej roboty są konfitury przyrządzane zazwyczaj z truskawek, wiśni, albo owoców leśnych takich jak maliny, jeżyny i jagody. Przygotowuje się je w ten sposób, że najpierw robi się syrop z wody i cukru, a następnie gotuje się krótko, lecz intensywnie całe owoce (wiśnie bez pestek) unikając ich rozgotowania na maź. Konfitury, choć pyszne są wysoko kaloryczne niech, więc stanowią wspaniały dodatek np. do kaszki manny. Troszkę zapomnianymi przetworami są kompoty, które możemy zrobić w zasadzie ze wszystkich owoców. Komponujmy je tak, aby nie wymagały dodawania zbyt dużych ilości cukru. Wówczas będą smacznym i wartościowym elementem codziennej diety dziecka. Pamiętajmy też o prażonych jabłkach, z dodatkiem moreli lub brzoskwiń są pyszne. Wśród słodkości słoiczkowych znajdziemy również marmoladę robioną z przetartych owoców, ale tej nie polecam dla dzieci, po-

nieważ podobnie jak dżemy wysokosłodzone zawierają ponad 50% cukru w stosunku do masy owoców. UWAGA NA PRZETWORY Z OWOCÓW PESTKOWYCH Pestki wiśni, moreli, brzoskwiń, czereśni czy śliwek, zawierają kwas pruski (cyjanowodór) będący silną trucizną. Zawartość tego kwasu w przetworach owocowych nie zależy tylko od tego, czy użyto owoców z pestkami, ale także od tego jak długo te pestki w przetworach pozostawały. W przypadku kompotów, do których użyta została woda, stężenie tego kwasu ulega znacznemu rozcieńczeniu i nie stwarza niebezpieczeństwa dla zdrowia. Jednak dla małych dzieci polecam przyrządzanie pysznych kompotów z owoców drylowanych (bez pestek). Nie spowoduje to podrażnienie małych wrażliwych brzuszków. Nie pozwalaj dziecku zjadać jąder z pestek moreli, jabłek, gruszek itp. W nich jest najwięcej kwasu pruskiego. Większą zawartość tego kwasu obserwujemy w sokach przyrządzonych z owoców pozostawionych długo z pestkami. Przygotowując soki słodzone z zasypywanych cukrem owoców pilnuj by nie stały dłużej niż 24 godziny. W tym czasie sok nie zdąży przeniknąć przez grubą ściankę pestki i kwas nie przejdzie do soku. Dlatego też soki słodzone z owoców pestkowych zawsze przygotowuje się na gorąco, po uprzednim przesypaniu ich cukrem Nasze Szkraby 49

na 24 godziny (na 1 kg owoców dodajemy 1 kg cukru i po 24 godzinach podgrzewamy, aż cukier się rozpuści; sok gotujemy 3—4 minut, napełniamy nim do pełna wyparzone słoiczki i zamykamy mocno nakrętką).

Zagęszczane owoce sezonowe – te pyszności uzyskasz podgrzewając owoce na małym ogniu przez kilkanaście minut pod przykryciem z dodatkiem szczypty soli, a następnie krótko odparowując.

Naturalnie = bez cukru Kilka propozycji przetworów, które możesz zrobić sama dla swojego maluszka: Jabłuszka i czarny bez – wybierz słodką odmianę jabłek umyj je i usuń gniazda nasienne, następnie drobno pokrój. Połącz jabłka z umytymi owocami czarnego bzu w proporcji 1:2. Przed gotowaniem dodaj odrobinę soli spowoduje to wydobycie słodkości z owoców. Cynamonowe truskaweczki – umyj i usuń szypułki, większe owoce przekrój na pół. Owoce gotuj w 2-3 litrach wody dodaj 10-13 ziaren roztartego w moździerzu kardamonu i łyżeczkę cynamonu. Truskawki gotuj pod przykryciem 3-3,5 godziny, na drugi i trzeci dzień bez przykrycia. Dynia z jabłkiem lub śliwkami – dynia jako warzywo świetnie nadaje się do przygotowania dżemów, jednak zbyt długo gotowana robi się mdła. Warto, więc łączyć ją z jabłkami lub śliwkami. Dokładnie umyj dynię i usuń gniazdo nasienne (dynia pochodząca z uprawy naturalnej lub własnej nie wymaga obierania) drobno pokrój i połącz z pociętymi jabłkami lub śliwkami (proporcje 3:1), dodaj 10-13 roztartych w moździerzu ziaren kardamonu (na około 3 l dżemu).

Z odrobiną cukru Dżem truskawkowy Dla dziecka od 12 miesiąca) – umyj, oczyści pokrój drobno 1 kg truskawek. Wrzuć je do garnka o grubym dnie z 8 łyżkami cukru. Dodaj laskę wanilii. Gotuj na małym ogniu przez około 40 - 60 minut, aż dżem będzie gęsty. Wyjmij laskę wanilii z dżemu przełóż go do wyparzonych wcześniej słoiczków. Porządnie zakręć i wstaw ponownie do garnka. Zalej do połowy wodą. Gotuj około 30 minut. Wyjmij z wody, sprawdź czy słoiki są dobrze zakręcone. Odwróć do góry i przykryj szmatką. Sok z malin – dla dziecka od 12 miesiąca – kilogram dojrzałych malin opłucz i wrzuć do emaliowanego garnka. Dodaj niepełną szklankę wody i całość gotuj na dużym palniku, aż maliny się rozgotują i wypłynie z nich sok. Potem je przestudź i odsączać tak, aby spłynął tylko sam sok bez miąższu. Uzyskany sok z malin wlej ponownie do garnka, dodaj 20 dag cukru i szczyptę kwasku cytrynowego, ponownie zagotuj. Gorący sok przelej do czystych i wyparzonych butelek lub zakręcanych słoików, dokładnie zamknij i gotuj je przez 15 minut. Jagody w słoiczku – dla dziecka od 12

miesiąca. Jagody delikatnie opłucz pod bieżącą wodą. Do wyparzonych słoiczków nałóż owoce i dodaj 1-2 łyżki cukru. Słoiczki mocno zakręcić. Wstaw do dużego garnka ze ściereczką na dnie i zalej je do ¾ wysokości. Doprowadź wodę do wrzenia i gotuj na małym ogniu 15-20 min. Słoiki postaw do góry dnem i zostaw aż ostygną. (Jagody wprowadzaj ostrożnie do diety dziecka gdyż mają właściwości zapierające) Dżem gruszkowo-bananowy 700g dojrzałych gruszek, 300g bananów (po obraniu), 17 tabletek słodzika ze stewii rozpuszczonych w 1/4 szklanki gorącej wody, 2-3 łyżki soku z cytryny. Gruszki pokrój na kawałki wyjmując wcześniej gniazda nasienne. Wrzuć do szerokiego rondla, zalej rozpuszczoną stewią i zagotuj. Po kilku minutach dodaj pokrojone na kawałki banany, przesmaż wszystko na małym ogniu, by odparować wodę. Gotuj 3 minuty, po czym zestaw z ognia i dodaj sok z cytryny. Włóż dżem do wyparzonych słoiczków i zakręć. Pasteryzuj przez 10 minut.

wszystkie przyprawy, zalej gorącą wodą z solą i dokładnie zakręć. Połóż do góry dniem i poczekaj, aż ostygną. Potem schowaj w ciemne miejsce. Najmłodszym dzieciom podawaj bez skórki. Przecier pomidorowy – od 18 miesiąca. Jedną cebulę obrać i bardzo drobno posiekać, zrumienić na oliwie z oliwek. 1 kg pomidorów umyć, sparzyć, zdjąć z nich skórkę i usunąć gniazda nasienne, a następnie zmiksować i dodać do cebulki. Całość gotować na średnim ogniu odparowując wodę od czasu do czasu mieszając. Na koniec doprawiamy do smaku cukrem i solą. Gotowy przecier pomidorowy przełożyć do czystych i sparzonych słoiczków, zakręcić i pasteryzować około 15 minut.

Stewia zamiast CUKRU Stewia to roślina o wyjątkowo słodkich liściach. Używana jest jako naturalny słodzik. Badania pokazują korzystne działanie stewii przy nadciśnieniu i cukrzycy. Jest słodszy do 250-450 razy od cukru (sacharozy), a przy tym ma zero kalorii. Rozpuszcza się zarówno Ogórki kiszone w wodzie jak i alkoholach. Słodziki ze stewii Dla dziecka od 11 miesiąca – do przygotowanie ulegają fermentacji. Co istotne dla ronia 1 litrowego słoika pysznych ogóreczków dziców małych dzieci – Stewia nie powoduje potrzebne będą 3 ząbki czosnku, gałązka próchnicy zębów. kopru, kawałek korzenia chrzanu, liść laurowy, 3 ziarenka ziela angielskiego, 6 ogórków gruntowych bez uszkodzeń, 1 czubata łyżka soli na każdy litr wody. W wyparzonych tekst: mgr inż. Katarzyna Repich-Stecko słoikach ułóż ściśle ogórki, następnie dodaj Technolog żywności i żywienia człowieka

SKŁADNIKI 2 jajka 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii 1 szklanka cukru 1/4 łyżeczki soli 1/4 szklanki sosu jabłkowego* 1 szklanka mąki pszennej razowej 1/2 szklanki kakao 1 i 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej 1 łyżeczka cynamonu 1/4 łyżeczki kardamonu ( lub 1/4 łyżeczki gałki muszkatołowej wymieszanej ze sproszkowanym imbirem, w równych proporcjach) 2 szklanki drobno startej cukinii 1 i 1/2 szklanki gorzkiej czekolady startej na tarce *sos jabłkowy: puree z 2 jabłek startych na tarce i duszonych na małym ogniu z odrobiną wody

52 Nasze Szkraby

twist Cukinia jest bogatym źródłem witamin C, A, K, PP, B1 i minerałów takich jak potas, sód, magnez, wapń, fosfor i żelazo. Póki jest młoda, zawiera też bardzo cenny i lekkostrawny błonnik.. Owoce cukinii nie kumulują azotanów oraz metali ciężkich. Jest jednym z niewielu warzyw, które posiada jadalne kwiaty.

Czekoladowo cukiniowy Cukinia działa oczyszczająco i odkwaszająco. Pomaga na zgagę i nadmiar kilogramów. Cukinia jest niskokaloryczna, idealnie nadaje się do pogryzania między posiłkami na surowo. Warzywo stanowi świetny dodatek do placków, które są o wiele delikatniejsze i smaczniejsze od ziemniaczanych. Młode warzywa można dodawać do surówek, dusić, nadają się na konfitury i marynaty. Cukinia jest też dobra do zagęszczania potraw typu

leczo i ku waszemu zaskoczeniu do ciast. Nie kupuj przerośniętych cukinii, bo są mdłe i zamiast smacznego miąższu znajdziesz w nich twarde, duże pestki pod grubą skórą. Najsmaczniejsza jest młoda dł. 15-25 cm z miękką delikatną skórką i miąższem z niewykształconymi jeszcze gniazdami nasiennymi. Takie warzywo można dodawać do potraw ze skórką. Wyrośnięte, starsze lepiej obierać.

Przyrządzanie: Piekarnik nagrzać do 175 0C. Blaszkę o wymiarach około 20x20 cm, wyłożyć papierem do pieczenia, posmarować odrobiną tłuszczu i obsypać mąką. W misce wymieszać: jajka, wanilię, cukier, sól i sos jabłkowy. Gdy uzyskamy jednolitą masę dodajemy przesianą mąkę i kakao, sodę, cynamon i kardamon, mieszając do połączenia składników. Następnie dodajemy lekko

odciśniętą cukinię i czekoladę – mieszamy wszystko razem. Przekładamy do foremki. Piec około 30-40 minut, aż do suchego patyczka. Z formy wyjąć dopiero po całkowitym wystudzeniu. Wierzch można polać czekoladą roztopioną w rondelku z odrobiną mleka. Smacznego Marta Gierszewska

Nasze Szkraby 53

Produkty: • chleb graham • pomidor • twarożek • ser żółty • ogórek • koperek Chleb graham – Małym dzieciom i osobom nietolerującym chleba razowego poleca się chleb graham i bułki grahamki (z mąki pszennej z pełnego przemiału), które są delikatniejsze w smaku. Natomiast nie jest wskazane podawane dzieciom chleba, który zawiera polepszacze, konserwanty, środki antypleśniowe oraz pieczywa o przedłużonej trwałości, np. chleb tostowy. Chleb graham to pełnowartościowy chleb wytwarzany z mąki razowej, bogaty w błonnik, mikroele-

54 Nasze Szkraby

menty oraz witaminy z grupy B i PP. Pomidor – Pomidory wzmacniają odporność, dzięki dużej zawartości witaminy C. Zawarte w pomidorach witaminy (z grupy B, PP i K) regulują pracę układu nerwowego i krwionośnego oraz przyspieszają metabolizm. W zależności odmiany pomidory różnią się od siebie smakiem, odcieniem czerwieni, a także wielkością i kształtem. Bardzo popularnym rodzajem jest pomidor malinowy (mięsisty, słodki smak), a także pomidory koktajlowe (bardzo małe owoce) czy na przykład zielone pomidory. Twarożek – Zawarty w nim wapń jest najważniejszym składnikiem kości. Witaminy A, D3 i E, które są w białym serze, są bardzo ważne dla wzroku, zębów i kości. Twaróg

„Mamo znów kanapka…?”

Gąsienica zapobiega otyłości, cukrzycy, nadciśnieniu miażdżycy i nowotworom. Niestety niektórzy producenci dodają do twarogu wodę, napowietrzają go albo pompują serwatkę, dlatego pamiętajmy o czytaniu etykiet.

w skórce. Surowe ogórki są ciężkostrawne dla niektórych osób. Po ukiszeniu są o wiele łatwiejsze do strawienia. Mają jeszcze jedną wadę - zawierają askorbinazę, enzym, który utlenia witaminę C.

Ser żółty – czy wiesz, że ser żółty moższe zrobić sam? Wystarczy: 1 kg półtłustego twarogu, 1,5 l świeżego mleka (3,2%), 3 żółtka, 2 białka, 1 łyżeczka oczyszczonej sody, 2 łyżeczki soli, odrobina mielonego pieprzu

Koperek – Koperek ma właściwości silnie moczopędne, co czyni go dobrym składnikiem potraw przy oczyszczaniu nerek czy profilaktyce i leczeniu chorób układu moczowego. Herbatka z kopru jest zalecana przy problemach niestrawności żołądkowej, pobudza apetyt, przyspiesza trawienie, zapobiega wzdęciom. W okresie karmienia herbatka z kopru zapobiega kolkom u niemowląt, ale również wspomaga laktację.

Ogórek – Ogórki zawierają niewielkie ilości witamin i składników mineralnych a wartość ich polega głównie na smaku i usprawnianiu trawienia. Pomagają w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu i dlatego znajdują zastosowanie w dietach odchudzających. Większość składników znajduje się, nie w miąszu lecz

▪

tekst i fot.: Kamila Ułasewicz-Szymczyk

Nasze Szkraby 55

56 Nasze Szkraby

fot.: Oskar Szymczyk

namiotowa kryjówka Nie znam dziecka, które nie lubi zabawy w „a kuku”. Z czasem zmienia ona swoją specyfikę, więc niech nas niepokoi zachowanie dzieci, które lubią się ukrywać za zasłoną lub pod stołem. Emocje są takie same :) Z pewnością większość z nas, w dzieciństwie budowała „domki” z krzeseł i prześcieradeł. Najpierw projekt, potem zapał tworzenia, a na koniec pyszna zabawa, która kończyła się, gdy zabrakło miejsca do siedzenia lub pościeli do spania. Lato rozgościło się na dobre, więc chętnie spędzamy czas na powietrzu warto zatem pomyśleć jak uatrakcyjnić zabawę i jedno-

cześnie ukryć trochę pociechy przed ostrym słońcem. Namiot przyda się także w domu, kiedy w razie niepogody dziecięce oczka będą mówić: „nudzę się…” Słowa które opisują magię namiotów: PRZYTULNIE - mniejsza przestrzeń, którą okrywa miły materiał, daje poczucie ciepła, a jeśli w środku znajdą się jeszcze poduszki Nasze Szkraby 57

apartmenttherapy.com

coś do przykrycia, można się zrelaksować i odpocząć. TAJEMNICZO - jak przy zabawie w chowanego, tylko dzieci wiedzą co dzieję się w „domku”. Ściśle tajne narady z misiami, tajemnicze projekty rysunkowe itp. muszą być gdzieś realizowane. BEZPIECZNIE – kiedy dzieci chcą pobyć same, lepiej by miały swoją stałą kryjówkę. Dzieci będą zadowolone, a rodzice spokojni. DOMOWO – dzieci uwielbiają wszystko co dostosowane jest do ich wymiarów, a jest zarazem „dorosłe”, np. dom, sklep, kawiarnia, słowem wszystko, w co namiot może się zmienić.

Prawdziwi początkujący mogą zacząć na minimum, czyli przestrzeni między meblami lub np. łóżeczkiem i ścianą, jak widać na zdjęciu poniżej. W domowych warunkach za stelaż służyć mogą dwa drążki rozporowe.

Jakie jeszcze plusy mają namioty? Prócz tego, że rozwijają wyobraźnię i są świetnym miejscem do przechowywania „tajemnic” mogą też przyczynić się do utrwalenia rodzinnych relacji, kiedy sami włączymy Do wykonania najprostszego namiotu plenerowego, choć gdyby połączyć klamkę drzwi i okna też w wersji domowej ;) potrzebne będą materiał/ stare prześcieradło lub zasłona i sznurek/ linka do wieszania prania. Więcej tłumaczeń nie potrzeba. josie-curran.com

cdn.babble.com

się do zabawy. Tatusiowie mogą stać się niewątpliwymi bohaterami, jeśli zbudują w garażu szkielet, a mamusie dobrymi wróżkami jeśli wyczarują materiał, który go zakryje.

58 Nasze Szkraby

apartmenttherapy.com

cdn.babble.com

Bardziej zaawansowani konstruktorzy poradzą sobie w trudniejszymi projektami, gdzie kilka drewnianych listewek, w zależności od sposobu montowania, stworzy różne szkielety. Wszystko zależne jest od wyobraźni i możliwości budowniczych.

dadum.pl

Tipi od Vilac to solidna, sosnowa konstrukcja, którą uzupełnia biały denim, przez co stanowi świetne pole do popisu dla małych artystów. Firma Win Green postawiła na charakterystyczne hafty i aplikacje. Całość opiera się na aluminiowym stelażu, a do namiotu można dokupić matę-podłogę.

zyrafyzszafy.pl

Choć sama skupiłam się na projektach bardziej ambitnych i wymagających, to nie należy nic ujmować rozwiązaniom gotowym, czekającym w sklepach. Wybór jak zawsze jest ogromny, ale na wyjątkowe uznanie zasługuje kilka tematycznych propozycji.

Nasze Szkraby 59

vidastyle-home.blogspot.com

kidlantis.com

apartmenttherapy.com

Firmy Haba nie trzeba nikomu przedstawiać. Od lat stawiają sobie za priorytet uszczęśliwianie dzieci, przy dbaniu o ich rozwój i bezpieczeństwo. Z namiotami nie jest inaczej, a to niewielki wycinek całej oferty.

Namiot CIRKUSTÄLT to propozycja od IKEA. Kolorowy, cyrkowy „domek” będzie świetną kryjówka zarówno dla chłopców, jak i dziewczynek. Jak większość produktów tej firmy, za niewielkie pieniądze nabyć można efektowną zabawkę, która nie razi zmysłów estetycznych.

Masz czasami ochotę schować się przed światem, w przytulnej kryjówce, gdzie znajdzie się miejsce na relaks i zabawę? Miejsce to ma być przyjazne i pełne Twoich ulubionych rzeczy? Cóż, nie jesteś sam, Twoje dziecko ma do tego prawo, więc umożliwiajmy dzieciom samodzielną zabawę. ikea.pl

Karolina Kobus, fanatyczka dobrego designu – głównie dziecięcego, wierna czytelniczka blogów wnętrzarskich. Ukończone studia na kierunku socjologia, nie mają nic wspólnego z jej zamiłowaniem do śledzenia wnętrzarskich nowości ;) Mama Antosi, którą męczy ekologicznymi zabawkami i dodatkowo pstrykaniem zdjęć. W Dziecio-design’isku będzie promować ekologiczne zabawki i zarażać dbaniem o zmysł estetyczny dzieci od najmłodszych lat.

Nasze Szkraby 61

Kleszcz

fot.: Anna Rydzewska

ukryty wróg Naszego Dziecka i Nasz

Kleszcze to jeden z najgroźniejszych naturalnych zagrożeń człowieka, występujących w naszym klimacie. Roznoszą groźne choroby, atakują z ukrycia. Wciąż nie mamy dobrze rozwiniętej profilaktyki, gwarantującej skuteczną ochronę przed kleszczami. Gdy jednak poznamy je bliżej, metody ich usuwania oraz nauczymy się obserwować umiejętnie naszą skórę z pewnością ułatwi nam to ochronę przed nimi, dzięki czemu nauczymy się chroni Nasze dzieci i Nas samych

62 Nasze Szkraby

Na kleszcze możemy trafić w całej Polsce, choć częstotliwość ich występowania jest zróżnicowana. Optymalne warunki do życia kleszczy to obrzeża lasów mieszanych wraz z przylegającymi do nich użytkami zielonymi, polanach, nadrzecznych łąkach i bagnach, plantacjach lasów zawierających chrust i krzewy, na przejściu pomiędzy lasem liściastym i iglastym.

Wbrew obiegowym opiniom, kleszcze nie żyją na drzewach i nie skaczą z nich na swoje ofiary.

larwy, nimfy i w postaci dorosłej. Ukąszenia kleszczy są bezbolesne, ponieważ ślina kleszcza zawiera wiele substancji biochemicznych w tym środki miejscowo znieczulające. Dlatego należy dokładnie obejrzeć całe ciało zwracając uwagę na małe punkciki ponieważ larwa kleszcza przenosząca zakażenie KZM (Kleszczowe Zapalenie Mózgu) mierzy zaledwie 0,6 mm do 1 mm. Jeżeli dostrzeżesz wczepionego kleszcza, usuń go jak najszybciej np.: za pomocą pęsety z cienkimi końcami. Chwyć mocno kleszcza, tak blisko skóry, jak tylko możliwe. Pewnym ruchem oderwij do od skóry (nie obracaj!!). Jeśli pozostaną części kleszcza wbite w skórę, należy je usunąć tak szybko, jak tylko możliwe. Paraliżowanie kleszcza olejem, kremem, masłem lub jego wykręcanie może spowodować wstrzyknięcie przez kleszcza jeszcze większej ilości materiału zakaźnego do ciała (kleszcz wtedy „wymiotuje”). Nie należy używać wazeliny, płonących zapałek, końcówek papierosów, pilników do paznokci lub innych przedmiotów.

Najczęściej kleszcze nie wchodzą wyżej niż na wysokość około 1,5 m. Zwykle przebywają w trawach lub na krzewach, z których przedostają się na ciało ofiary, poszukując miejsc nadających się na ukąszenie. Aktywność kleszczy rozpoczyna się w marcu lub kwietniu, kiedy gleba osiąga temperaturę 5-70 0C i kończy się, gdy średnia temperatura powietrza obniży się do powyższych, co ma miejsce w październiku lub listopadzie. Niekiedy klaszcze sprawiają nam nieco pro- Jeżeli masz problem z wyjęblemów przy identyfikacji. Po pierwsze dlateciem kleszcza, zgłoś się do go, że ich rozmiar przed „napompowaniem” punktu medycznego !! krwią (kilka milimetrów), jest kilkukrotnie mniejszy niż rozmiar „po”. Ponadto, kleszcze Nie każde ukąszenie kleszcza jest niebezpieczwystępują w trzech podstawowych formach: ne. Konsultacja specjalisty jest wymagana, je

larwa nimfa 1 mm

samiec

samica Nasze Szkraby 63

żeli pojawią się niepokojące objawy. Kleszcze trwający dłużej niż 8 dni) wywołują i są pościelami wielu chorób, np.: Po tym etapie następuje okres bez objawowy KZM Kleszczowe Zapalenie Mózgu około 8 dni. W tym okresie pacjenci nie mają zazwyczaj żadnych objawów. W okolicy ukłucia pojawił się rumień W około 2 do 4 tygodni po zakażeniu u jednej 7 do 14 dni po ukąszeniu kleszcza pojawiają trzeciej pacjentów rozwija się druga faza chasię objawy grypopodobne: gorączka powy- rakteryzująca się zajęciem Ośrodkowego żej 38 0C, zmęczenie, ból głowy, ból pleców Układu Nerwowego (OUN). i kończyn, kaszel, katar, objawy żołądkowo Głównymi objawami zapalenie opon mózgojelitowe, utrata łaknienia, nudności. Pierwszy wo-rdzeniowych są silne bóle głowy, nudnoetap trwa średnio od 2 do 4 dni (rzadko okras ści i odruchy wymiotne, sztywność karku.

64 Nasze Szkraby

Brak objawów oponowych w przebie- cym uniknąć Kleszczowego zapalenia mózgu, gu KZM nie wyklucza poważnych neu- boreliozy i innych chorób od kleszczowych rologicznych powikłań. jest profilaktyka. Ryzyko zachorowania na inne choroby od Zapalenie mózgu charakteryzuje się zaburze- kleszczowe, którym nie można zapobiec poniami świadomości, począwszy od senności. przez szczepienie można zmniejszyć poprzez Inne objawy obejmują niepokój, drżenie języ- stosowanie się do poniższych wskazówek: ka, drgawki, zawroty głowy oraz zaburzenia • idąc na spacer najlepiej zakładać koszulkę mowy. z długim rękawem, długie spodnie i kryte Bolerioza obuwie utrudniające kleszczowi dostęp do Podstawą rozpoznania boreliozy są objawy skóry. kliniczne: • sprawdź ubranie i usuń dostrzeżone klesz• rumień wędrujący ( w miejscu ukąszenia cze po powrocie ze spaceru. Zwracaj przy pojawia się czerwona obwódka, która odtym szczególną uwagę na miejsca, gdzie dala się od ukąszenia) jest to bardzo chaskóra jest delikatna: pachwiny, pępek, rakterystyczny objaw boleriozy. miejsca za uszami, zgięcia pod kolanami, • w miarę trwania choroby dochodzi stopowłosiona skóra głowy itp. niowo do zajęcia różnych poziomów • stosuj dostępne środki odstraszające kleośrodkowego i obwodowego układu nerszcze. wowego pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, porażenia nerwów Dzieci, jeśli spędzają czas na czaszkowych i zapalenia korzeni nerwopowietrzu, oglądaj dwa do wych. trzech razy dziennie. • mogą pojawić się te same objawy jak w przypadku KZM. Leczenie polega na podawaniu anty- W przypadku niepokojących objawów nawet w kilka tygodni po ukąszeniu skontaktuj się biotyku. z lekarzem. Profilaktyka Jednym ze skutecznych sposobów pozwalają- Kosmetolog Dorota Wiencis

Nasze Szkraby 65

Lato w pełni! Grzechem byłoby siedzenie w domu nawet przy kreatywnych zajęciach – lepiej zorganizować je na świeżym powietrzu... zwłaszcza, że kompanów do wspólnych zabaw jest tam znaczeni więcej. Jak tylko robi się cieplej w mojej „podwórkowej torbie” ląduje kreda. Pomysłów na jej wykorzystanie nigdy nam nie brakuje. Zazwyczaj zaczynamy od ozdabiania placu zabaw, ale przy odrobinie wyobraźni możemy wyczarować tor wyścigowy, farmę, czy pobawić się w rozpoznawanie kolorów.

www.mamanacalyetat.blogspot.com 66 Nasze Szkraby

Kredowe ulice

Jestem mamą dwóch chłopców. W „podwórkowej torbie” zawsze znajdzie się kilka aut. Kreślenie ulic w piaskownicy już nam lekko spowszedniało, więc postanowiliśmy namalować je na chodniku. Chętnych do wspólnej zabaw nie brakowało.

Nasze Szkraby 67

Farma

68 Nasze Szkraby

Wychodząc z domu zgarnęłam kilka zwierzątek, którymi chwile wcześniej siedząc na kanapie bawili się moi chłopcy. Postanowiłam zabawę kontynuować już na świeżym powietrzu rysując na chodniku „farmę”. Niebieskie jeziorko, zielona trawka i zagroda- tak niewiele potrzeba, aby poruszyć wyobraźnię.

Zabawa w kolory

Tę zabawę bardzo często powtarzamy – wystarczą kolorowa kreda, kawałek chodnika i roześmiane dzieci. Po pokolorowaniu płyt chodnikowych na różne kolory wydajemy polecenia „ gdzie jest kolor...?”, „kto znajdzie kolor...?”. Dzieci przy okazji świetnej zabawy uczą się lub powtarzają już znane im kolory.

Anna Jazukiewicz Mama Nikodema i Kajetana. Autorka blogu Mama na cały etat

www.mamanacalyetat.blogspot.com Nasze Szkraby 69

Wiedza przez doświadczenie Sprawdzian ze słówek czy dyskusja na temat zwyczajów kulturowych… po angielsku? W jaki sposób powinniśmy uczyć młode pokolenie, by ich edukacja przynosiła zadowalające efekty? Obecnie dzieci korzystają z dobrodziejstw technologii w znacznie szerszym stopniu niż jeszcze kilka lat temu. Fakt ten potwierdza raport przygotowany w 2010 roku na potrzeby nowego kanału Disneya skierowanego do najmłodszych widzów. Na podstawie jego wyników zidentyfikowano grupę świadomych cyfrowo dzieci w wieku od 8 do 14 lat, którą nazwano „pokoleniem XD”. W badaniu wzięło udział ponad 3 000 maluchów z różnych krajów europejskich. Około 90% z nich stwierdziło, że Internet oraz komputetaniec, sport, a nawet elektroniczne multiry odgrywają znaczącą rolę w ich życiu. media. Różnorodne formy przekazywania wiedzy Szkoła vs rzeczywistość coraz częściej wykorzystywane są w edukacji Negatywnych opinii na temat systemu edujęzykowej. – Urozmaicone zajęcia dostarkacji jest coraz więcej. Uczniowie otwarcie czają uczniom dużo zabawy oraz satysfakcji. krytykują lekcje prowadzone w mało dynaPrzyjemnie spędzony czas ma korzystny miczny sposób oraz program składający się wpływ na proces przyswajania nowych z zupełnie niepowiązanych ze sobą zagadinformacji – mówi Agnieszka Godlewska – nień, których muszą uczyć się „na pamięć”. Wawrzyniak, nauczyciel Helen Doron Early Inaczej wygląda natomiast otaczająca ich English. – Nauka oparta na przyjemnych dla rzeczywistość. Już od najmłodszych lat madzieci aktywnościach przynosi zadowalająluchy są przyzwyczajane do dużej liczby bodźców, które oddziałują na ich zmysły nie- ce rezultaty. Dzięki grom, niespodziankom, językowym wyzwaniom, a przede wszystkim mal jednocześnie. Tony Stockwell, brytyjski psycholog, uważa, że aby nauczyć się czegoś wykorzystaniu kreatywności i wyobraźni, maluch znacznie szybciej nabywa umieszybko i efektywnie, należy to zobaczyć, jętności lingwistyczne – dodaje ekspertka. usłyszeć i poczuć. Zajęcia dla kilkulatków Podobne tendencje panują np. w szkołach powinny więc łączyć wszystko to, na czym podstawowych w Nowej Zelandii, gdzie opiera się dzieciństwo – zabawę, muzykę,

70 Nasze Szkraby

uczniowie poznają podstawy matematyki za pomocą kolorowych układanek. Nauka każdym zmysłem W dzisiejszych czasach kluczem do sukcesu są umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy oraz zamiłowanie do nauki. Cechy te możemy kształtować w dziecku już od najmłodszych lat, dzięki metodom nauczania, które wykorzystują ich naturalną ciekawość świata. – Jednoczesne oddziaływanie na różne zmysły malucha pozwala mu szybciej przyswajać np. obcojęzyczne słownictwo. Dobrym pomysłem mogą więc być zajęcia językowe, na których dzieci poznając nazwy warzyw i owoców próbują również ich smaków – tłumaczy ekspertka. Warto wziąć również pod uwagę fakt, że każdy człowiek ma inny styl zdobywania wiedzy, który kształtuje się już we wczesnym dzieciństwie. Wśród nas są słuchowcy, wzrokowcy oraz kinestetycy. Wykorzystanie zróżnicowanych form nauczania pozwala na zaangażowanie się w zajęcia każdego malucha. Dlatego podczas pracy z dziećmi warto wykorzystywać zarówno kolorowe pomoce wizualne, muzykę, recytację wierszy lub ćwiczenia ruchowe. Sposób zdobywania wiedzy dostosowany do konkretnych predyspozycji dziecka sprawia, że zapamiętuje on obce wyrazy w łatwy sposób – czasami zupełnie nieświadomie. Miara sukcesu Dzieci z pokolenia XD, które wzięły udział w badaniu Disneya, mimo młodego wieku, są bardzo świadome własnej przyszłości – 64% z nich zadeklarowało, że w dorosłym życiu wolałoby pracować na własny rachunek niż na etacie w firmie. Wyznaczanie konkretnych celów odgrywa ważną rolę także podczas nauki. Jeśli uczeń dokładnie wie do czego dąży, to znacznie łatwiej jest mu pokonać drogę, która prowa-

dzi do sukcesu. Warto przy tym pamiętać, że prawdziwym sprawdzianem zdobytych umiejętności są sytuacje z życia codziennego, które zmuszają do zastosowania wiedzy w praktyce. Materiał realizowany z dziećmi podczas zajęć warto więc powtarzać podczas praktycznych ćwiczeń. – Słownictwo, które maluchy poznają na zajęciach językowych można utrwalać na różne sposoby. Jednym z nich są gry i zabawy zespołowe, które wymagają od uczniów użycia obcej mowy – mówi Agnieszka Godlewska – Wawrzyniak, nauczyciel w Centrum Helen Doron Early English. – Dobrą metodą może być również rzucanie uczniom kolorowej piłki przy jednoczesnym zadaniu pytania np. What’s your name? – dodaje ekspertka. Zróżnicowane formy nauki nie pozwalają uczniom nudzić się podczas lekcji. Dzięki nim łatwiej zatrzymać koncentrację dzieci oraz przekazać im niezbędną wiedzę. Helen Doron Early English fot.: sxc.hu Nasze Szkraby 71

Szkraby u Logopedy LogopedIA

fot.: mandygodbehear ÂŠ Depositphotos Inc.

72 Nasze Szkraby

Masaż logopedyczny jest formą stymulacji mającą na celu usprawnienie motoryki narządów artykulacyjnych, zmniejszenie nadwrażliwości okolic jamy ustnej i śluzówki dziecka, zapobieganie nadmiernemu ślinieniu się i zminimalizowanie nawyku wysuwania języka. Pomaga on również przy nauce prawidłowego oddychania i jedzenia (ssanie, żucie, gryzienie i połykanie pokarmów).

Masaż logopedyczny Masaż ten jest częścią terapii logopedycznej i wykonuje się go głównie podczas zajęć logopedycznych. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby wykonywał go także rodzic. Najlepsze efekty będą jednak wówczas, gdy rodzic podejmie jego wykonanie po uprzednim instruktarzu przez specjalistę. Masaż można wykonywać już niemowlętom. Należy przy tym pamiętać o dużym wyczuciu, nawiązaniu wcześniej dobrego kontaktu z dzieckiem, wygodnej pozycji, dobrym samopoczuciu dziecka. Dla satysfakcjonujących efektów należy uzbroić się w cierpliwość, być wytrwałym i systematycznym. Oprócz terapii logopedycznej jest to również wyjątkowe spędzanie czasu z dzieckiem, zabawa w bliskość i dotyk. Masaż wykonujemy zawsze przed posiłkiem (na około 30 min), najlepiej kilka razy dziennie. Przygotowując się do niego należy pamiętać o dokładnym umyciu rąk i krótko przyciętych paznokciach(niepomalowanych

lakierem) oraz użycie delikatnego kremu do rąk lub nieperfumowanej oliwki. Przy masowaniu jamy ustnej potrzebować będziemy czysty gazik namoczony w ciepłej wodzie. Wykorzystać możemy również przedmioty, które dziecko lubi np. smoczek, łyżeczkę. Posłuży nam również miękka, silikonowa szczoteczka na palec (do mycia dziąseł i pierwszych zębów niemowląt). Przedmioty o różnej temperaturze i różnej gładkości powierzchni znakomicie bowiem oddziałują na analizator czuciowy masowanych narządów; wybór przedmiotów musi być jednak uzależniony od wieku dziecka. Podczas masażu należy pamiętać aby ćwiczenia łączyć z bodźcami słuchowymi (produkcje głużeniowe, gaworzeniowe, wyrazy). Można śpiewać, mówić wierszyki, sylabizować. Ingerencja wewnątrz jamy ustnej może okazać się nieprzyjemna dla dziecka i spotkamy się z odmową współpracy lub odruchem wymiotnym. Może to świadczyć o nadwraż Nasze Nasze Szkraby Szkraby 73 73

liwości śluzówki jamy ustnej i wówczas tym 2. Masaż wewnętrzny jamy bardziej należy kontynuować masaże, żeby tę ustnej nadwrażliwość pokonać. W przyszłości może • masaż języka – masujemy ruchami być ona np.: powodem niechęci dziecka do kolistymi, najpierw po prawej, później spożywania stałych pokarmów, mycia zębów po lewej stronie, od czubka w kierunku itp. Masaż logopedyczny można podzielić na gardła. Masujemy również powierzchnię zewnętrzny twarzy oraz wewnętrzny jamy podjęzykową, prowokując czubek języka ustnej. do unoszenia w górę. Chwytamy czubek języka delikatnie w palce (przez gazę) Ważne! wypisane punkty masai masujemy ruchem rozgniatającym. Następnie przesuwamy język w płaszczyżu należy dostosować do wieku źnie pionowej i poziomej. Dotykamy go dziecka energicznie krótkim ruchem pulsującym, 1. Masaż zewnętrzny twarzy aby sprowokować odruch cofania. Naci• masaż czoła – wykonujemy ruchy skamy na czubek języka palcem i polecakoliste (jednocześnie po obu stronach) od my dziecku wypychać palec. Podbijamy środka czoła w kierunku ku skroniom, do palcem czubek języka od wędzidełka stawów żuchwowych (5razy); w górę. Masując czubek języka i dziąsła • masaż policzków – kciukami podtrzywypowiadamy spółgłoski związane z tą mujemy brodę dziecka tak, aby zęby górczęścią aparatu artykulacyjnego (w izone i dolne były złączone, a wargi zwierały lacji – s, t, d, n, w sylabie – sa, so, su, se, się; skórę masujemy ruchami okrężnymi sy, w nagłosie wyrazu – tata, dom, noga); od nosa, a następnie od warg w kierunku masując środkową część grzbietu języka skroni do stawów żuchwowych; wypowiadamy głoski: „ś, ź, ć, dź, ń”, np. • masaż brody – masujemy ruchem cia, cio, zima, niania; masując tylną część głaskającym, rozcierającym oraz obszczyjęzyka – głoski „k, g, ch”, np. kotek, góra, pywaniem w kierunku skroni do stawów choinka. żuchwowych; • masaż dziąseł – masujemy dziąsła • masaż przełyku – masujemy ruchem w kierunku przeciwnym do kierunku głaskającym, od dołu ku górze; rośnięcia zębów ( dziąsło dolne – od • masaż warg – układamy nasze kciuki góry do dołu, a dziąsło górne – od dołu pod brodą dziecka, tak aby usta były zamku górze). Obszary boczne masujemy ku knięte. Palcami (wskazującym tyłowi. Masaż dziąseł pobudza odruch i środkowym) masujemy złączone warżucia i wykonujemy go jako ostatni przed gi, rozciągając i zsuwając je na kształt posiłkiem. dzióbka. Wargi obszczypujemy („lepimy” • masaż podniebienia – podniebienie na kształt pierożka), masujemy miękką masujemy ruchami kolistymi w kierunku szczoteczką do zębów, dotykamy łyżeczod przodu ku tyłowi, najpierw po jednej, kami o różnej temperaturze, pocieramy później po drugiej stronie wzdłuż linii przedmiotami o różnej powierzchni środkowej. Przy masażu podniebienia gładkości. Podczas masażu warg możemy dziecko może wymawiać samogłoski wymawiać głoski dwuwargowe i wargo„a” lub „e”. Z podniebienia przechodzimy wo-zębowe: b, p, m, w, f w izolacji, np. do masażu wewnętrznej strony policzmmmmm, w sylabach, np. ba, bo, bu, be, ków, które masujemy ruchem okrężbi, by oraz w nagłosie wyrazów, nym, od kącików ust w kierunku stawu np. mama, baba, fotel, wózek.

74 Nasze Szkraby

żuchwowego. Następnie masujemy wewnętrzną część warg – ruchami okrężnymi od środka w kierunku kącików ust, najpierw górną wargę, a później dolną.

• •

słomki, przenoszenie skrawków papieru za pomocą słomki, obserwowanie ruchów przepony podczas oddychania w pozycji leżącej, nadymanie buzi i przepychanie powietrza w jamie ustnej, - dmuchanie do rurki zanurzonej w wodzie (bulgotanie).

Odnośnie opisanego w poprzednim numerze • tematu o oddychaniu dziś prezentuję państwu zestaw ćwiczeń oddechowych. • Ich celem jest: • wydłużenie fazy wydechowej, • uzyskanie równomierności siły wydechu, Rodzice! • nabycie umiejętności ekonomicznego Jeżeli cokolwiek zaniepokoi Was zużywania powietrza, • rozruszanie przepony, w mowie dziecka proponuję • zapobieganie mówieniu na wdechu, skontaktować się ze specjalistą • wyrabianie poprawnego nawyku oddylogopedą, który zdiagnozuje chania przez nos. i dobierze odpowiednie ćwicze-

Przykłady ćwiczeń:

• puszczanie baniek mydlanych, • chuchanie na ręce (zabawa: odtajanie zamarzniętej szyby), • długa artykulacja głoski „s” (zabawa: wypuszczanie powietrza z balonika), • wypowiadanie na jednym wydechu samogłosek: aaaaaaaaaaaaa aoaoaoaoaoao aou aou aou • dmuchanie na wiatraczek, • nadmuchiwanie papierowych torebek, baloników, • zabawa w pociąg (pociąg rusza „cz cz cz”; jedzie „puf, puf ”; hamuje „iiiiii”), • wdychanie powietrza przez nos i wydychanie ustami, • unoszenie rąk w górę podczas wdechu (np. kwiatki rosną do słońca) i wolne, spokojne ich opuszczanie przy wydechu (kwiatki układają się do snu), • dmuchanie na płomień świecy, kłębek waty, skrawki papieru, piór,piłeczki pingpongowe, • gra na flecie, trąbce • dmuchanie na płatki bibułki za pomocą

nia. Nigdy nie jest za wcześnie ani za późno na wspomaganie rozwoju Waszego dziecka!

Opracowanie przy pomocy źródeł/proponowana literatura: - J. Kielin (red.) „Rozwój daje radość” - www.pedagogika.com - B. Rocławski (red.) „Opieka logopedyczna od poczęcia” - I. Styczek ”Logopedia” - E. Minczakiewicz „Mowa. Rozwój. Zaburzenia. Terapia” 3

tekst.: mgr Kamila Ułasewicz-Szymczyk dyplomowany logopeda oraz pedagog wczesnoszkolny i przedszkolny. Młoda mama, zafascynowana macierzyństwem i po uszy zakochana w swoim synku – Nikosiu. Artystyczna dusza obecnie spełniająca się w domowym zaciszu. fot.: Oskar Szymczyk

Nasze Szkraby 75

Wywiad z ... ... Małgorzatą Pomian

Co miesiąc zamieszczamy w dziale Kreatywna Mama wywiad z kobietami (mamami), które własnoręcznie wykonują ciekawe i użyteczne przedmioty dla swoich dzieci. Bywa iż staje się to też głównym zajęciem, a produkcja rozpoczyna się na duża skalę. Tym razem udało nam się porozmawiać z Małgorzatą Pomian.

Akt I Scena I - Planeta Leluko Kim są moje Misiaki? Hmm, myślę że moimi przyjaciółmi. Są elementami świata, który namiętnie hoduję w podświadomości. Kiedyś jedna dziewczynka której mama zamówiła u mnie całe stado Misiaków, określiła ten świat jako Planetę Leluko. Myślę, że jest w tym określeniu szczypta prawdy. Lubię myśleć o moich ‚dzieciakach’ jako o mieszkańcach innego świata, mieszczącego się mniej więcej w połowie drogi pomię-

76 Nasze Szkraby

dzy snem, a przebudzeniem. Rzeczywistość którą kreuję jest kolorowa i przyjazna, ale nie cukierkowo słodka. Staram się by moje zabawki swoim charakterem robiły pozytywne wrażenie, ale od czasu do czasu lubię uszyć stworka-straszaka. Uważam, że dzieci wychowujące się jedynie w otoczeniu księżniczek i kucyków pony wiele tracą. Misiaki Leluko podzieliłam na trzy grupy. Są to Misie Kolekcjonerskie – przypominające formą zabawki z lat dzieciństwa naszych rodziców oraz dziadków. Płaszczaki – płaskie, w modnym ostatnio typie zabawek,

oraz Lalinki – pół dziewczynki pół‚ zwierzynki’. W sezonie jesienno-zimowym rozszerzam jeszcze swoją ofertę o Misio Worki – Termoforki – cieszące się bardzo dużym zainteresowaniem pokrowce na termofory w kształcie Misiaków.

Scena II akt kreacji

Projekty wszystkich Misiaków powstają w mojej głowie. Na większość pomysłów

wpadam pod prysznicem. Nie wiem dlaczego akurat tam. Powstałe w wyobraźni wzory przenoszę na papier. Są to szkice, które potem pomagają mi w tworzeniu form z których szyję Misiaki. Kto choć trochę zna się na szyciu wie jak mniej więcej przebiega ten proces, więc nie będę zanudzać Was tłumacząc kolejne etapy pracy. Dla mnie jest to oczywiście proces nieustannego wytwarzania się endorfin. Po prostu kocham to co robię. Najbardziej chyba lubię pracować nad główkami i buźkami Misiaków. Mam na myśli ręcznie wykonywane hafty oczek, Nasze Szkraby 77

nosków i ust. Jest to bardzo relaksujące zajęcie. Największą dla mnie inspiracją do tworzenia kolejnych zabawek jest widok z okna mojej pracowni. Kiedy wychodzę na balkon mam przed sobą mniej więcej 30 km niezamieszkałych przez ludzi łąk i lasów. Kto wie co kryje się w tych zaroślach, latami nie koszonych trawach, lasach, laskach czy niewielkich wysepkach na rzece Wieprz. Wyobraźnia podpowiada mi gotowe scenariusze. Chciałabym kiedyś napisać o tych łąkach książkę dla dzieci. To takie marzenie na przyszłość. Sam pomysł na ‚szycio - życie’ pojawił się u mnie bardzo wcześnie. Pamiętam jak kiedyś w dzieciństwie przeglądając gazetę, natknęłam się na artykuł w którym jakaś mama opowiadała o tym jak po urodzeniu swojej córeczki postanowiła stworzyć dla niej kilka zabawek. Jak już stworzyła te ‚kilka’, to zrobiła ich jeszcze trochę by móc obdarować znajomych. Po jakimś czasie wszystko tak się rozwinęło że zaowocowało dobrze prosperującą firmą. Po przeczytaniu tego artykułu pomyślałam „Boże, ale tej kobiecie fajnie. Też tak chce.” I proszę, dziecięce życzenie wypowiedziane ot tak sobie, zupełnie bezwiednie zakodowało mi się na twardym dysku. Po latach, kiedy przypomniałam sobie o tym artykule – siedziałam już w swojej pracowni szyjąc kolejnego Misiaka. To nie pierwszy raz kiedy marzenie, które wypowiedziałam w dzieciństwie spełniło się.

Scena III na papierze

Głównym projektantem Misiaków jestem ja. Czasami też pomysły podsuwa mi córeczka która jest niesamowitym rysownikiem. Niecały tydzień temu skończyła dopiero cztery latka a potrafi z miesiąca na miesiąc narysować po 400 pięknie zakomponowanych obrazków! Tak, wiem że wszystkie mamy zachwycają się swoimi dziećmi, ale uwierzcie - moja Maja jest w rysowaniu mistrzem świata. Myślę że kiedyś będzie godnym następcą mamusinej schedy. Pierwowzór Misiaka Leluko powstał niemalże dokładnie rok temu. Koleżka nazywał się Gienio i był to miś koala w kolorze khaki. Szyłam go chyba ze dwa tygodnie. Potem rysowałam i wypróbowywa-

78 Nasze Szkraby

łam kolejne formy aż wypracowałam w końcu swój pierwszy ‚klasyczny’ model Misiaka. Gienio oczywiście nie należał jeszcze do tych dopieszczonych pod każdym względem okazów ale i tak był słodki i kochany. Obecnie uzyskawszy oficjalnie prawa seniora, rezyduje na stałe w łóżku Majusi.

AKT II Scena I - oczy zwierciadłem duszy

O czym myślą moje Misiaki to i ja chciałabym wiedzieć! Są bardzo tajemnicze. Czasem szepczą coś między sobą ale tak cichutko, że niewiele dochodzi do moich uszu. Kiedy pytam ‚co to za konspiracja?’, rozbiegają się po pokoju chichocząc. Jedno jest pewne – to bardzo mądre istoty. Obserwując je, wydaje mi się, że w ich oczach maluje się tęsknota za dziecięcymi rączkami i nadzieja na odrobinę miłości.

Scena II tajemnicze uszy

Uszy u moich Misiaków to - obok oczu – element najważniejszy. Jak wiecie u zająca nazywa się je słuchami, a moje Misiaki słuchanie obrały sobie na główny cel życia. Nie było więc innej możliwości, jak uczynić ich uszka jak najpiękniejszymi i zwracającymi uwagę. Misiaki potrafią godzinami przytulać się do swojego opiekuna, wysłuchując jego zwierzeń. Nigdy jednak nie doradzają gotowych rozwiązań. W swojej mądrości wiedzą, że najważniejsze to wysłuchać kogoś i pozwolić by sam znalazł wyjście z labiryntu problemów.

Scana III aksamitna skóra

Tkanina z jakiej szyję zmienia się w zależności od tego nad czym akurat pracuję. I tak Misiaki z cyklu Kolekcjonerskich szyję najczęściej z różnokolorowych aksamitów oraz tkaniny wełnianej w odcieniach brązu oraz czerni. Nowoczesne Płaszczaki Nasze Szkraby 79

a 38 cm. Staram się by ich wymiary były idealne dla dziecięcych rączek. Pluszaki są bardzo solidnie wypełnione antyalergicznym, wysokiej jakości włóknem poliestrowym które kupuję od sprawdzonego producenta.

Akt III Scena I - marzenia twórcy

Marzenia hmm, powiem szczerze, że ostatnio mam ich coraz więcej. Przede wszystkim chciałabym móc szyć moje Misiaki aż do późnej starości. Jestem ciekawa jak zmieniały by się ich kolory i kroje w ciągu mojego życia. Chciałabym również aby moja mała pracownia radziła sobie tak dobrze, żebym mogła zatrudnić jeszcze jednego projektanta. Była by to moja mama, która jest ogromnie kreatywna i oczywiście świetnie szyje! Jakie jeszcze Misiowe marzenia mogłabym mieć? wykonuję z mięciutkich polarów oraz wzorzystej bawełny. Dziewczynki Lalinki przez wzgląd na mnogość elementów z jakich powstają, wykonane są zarówno z tkaniny wełnianej, polaru, bawełny jak i płótna oraz jedwabiu. Kolory tkanin zestawiam ze sobą tak, by charakter każdego Misia był wyrazisty, ale w żadnym wypadku nie krzykliwy w odbiorze. Projektując Misia, najczęściej od razu wszystko ze szczegółami układa mi się w głowie. Czasem jednak muszę długo przyglądać się różnym zestawieniom kolorystycznym by wybrać to najlepsze. Zawsze kieruję się zasadą, że każdego Misiaka wykonuję z taką starannością, jakbym go szyła dla Królowej Anglii.

Scena IV wymiary idealne Misiaki Leluko mają średnio między 20

80 Nasze Szkraby

Myślę że list od dorosłej osoby która napisała by że mój Misiak był wiernym towarzyszem jej życia także byłby ok :)) To chyba tak z potrzeby zaznaczenia swojego śladu na tym świecie i może świadomości, że dałam komuś radość. Tak na prawdę trudno jest mi odpowiedzieć na to pytanie. Już sama możliwość pracy przy tworzeniu takich małych istotek, nadawaniu im wyrazu poprzez pracę nad ich małymi twarzyczkami, doszywanie rączek i nóżek które potem posłużą im w dalszym istnieniu oraz nawet sama możliwość pracy w domu ... to jest dla mnie spełnieniem marzeń.

Scena II tylko dla Ciebie

Oczywiście! Często przyjmuję indywidualne zamówienia. Serdecznie zapraszam Was do kontaktu ze mną bo jest to możliwość spełnienia marzeń Waszych dzieci. Na blogu często

umieszczam zdjęcia z realizacji indywidualnych zamówień. Najczęściej ludzie zwracają się z prośbą o personalizację zabawki bądź termoforka. Wykonuję wtedy ręczny haft według życzenia klienta. Często też ludzie proszą o wykonanie zabawek według moich projektów ale ze zmienioną kolorystyką. Wiadomo, każdy ma jakieś swoje ulubione barwy. Miałam też wiele zamówień z ‚całkiem innej beczki’ czyli realizacje zabawek z przesłanych przez ludzi zdjęć. Jak dotąd najdziwniejszą rzeczą jaką uszyłam był konik pony w tęczowej kolorystyce. Było to dla mnie na prawdę duże wyzwanie zarówno pod względem technicznym jak i pracy z tak dużym nasyceniem barw. Zazwyczaj pracuję w nieco bardziej stonowanych odcieniach. Konika szyłam chyba dwa tygodnie. I tak się polubiliśmy, że trudno było mi go potem wysłać do klientki. Praca nad tym wzorem zainspirowała mnie do stworzenia własnego wzoru konika, w moim ulubionym zestawieniu barw. Myślę że już wkrótce będzie gotowy także serdecznie zapraszam do śledzenia mojego bloga.

Akt IV epilog

Ceny Misiaków są różne i zależą zarówno od ich rodzaju jak i wielkości oraz tkanin z jakich je wykonuję. Tak orientacyjnie mogę powiedzieć, że kiedy pracuję według moich autorskich projektów - Misiaki Płaszczaki kosztują średnio między 50 – 80 zł, Lalinki między 80 – 200 zł i podobnie cena wygląda w przypadku Kolekcjonerskich Misiów 80 – 200 zł. Kupując bezpośrednio ode mnie możecie mieć Państwo pewność, że nie narzucam na zabawki żadnej ‚sklepowej’ marży. Zamówienia indywidualne rozpatruję jedynie według skomplikowania formy, a co za tym idzie czasu jaki muszę przeznaczyć na jego realizację oraz kosztów tkanin. Co więcej mogę powiedzieć? Serdecznie polecam swoje Misiaki :) Nasze Szkraby 81

Fotografowanie Dzieci

82 Nasze Szkraby

fot.: Anna Rydzewska

Fotografowanie dzieci wcale nie musi być trudnie ani niemożliwe. Gdy zaopatrzymy się w odpowiednie podejście (i wcale nie najdroższy aparat) – dostarczy ono nam i naszym małym modelom morza radości i satysfakcji.

Staram się unikać zdjęć czarno-białych, gdy fotografuję dzieci, ale czasami czerń i biel idealnie podkreśla emocje, wyraz buźki czy przepiękne oczy naszego małego modela. Nie bójmy się eksperymentować! (na zdjęciu Kubuś) Fotografowanie dzieci wcale nie musi być 1. Zadbajmy o relaksującą atmosferę – na trudnie ani niemożliwe. Gdy zaopatrzymy pewno wszyscy Rodzice potwierdzą moje się w odpowiednie podejście (i wcale nie słowa – dzieciaki są obdarzone jakimś najdroższy aparat) – dostarczy ono nam szóstym zmysłem, pozwalającym wyi naszym małym modelom morza radości chwytywać nastroje dorosłych, z któryi satysfakcji. mi mają do czynienia. Gdy Rodzice są Często spotykam się ze stwierdzeniem, że zdenerwowani – dzieciaki też wcale nie zdjęcia, które robię dzieciom musiały być garną się do współpracy. Dlatego warto okupione ciężką pracą. Nic bardziej mylnego pomyśleć o tym, aby na czas zdjęć wybrać – wystarczy zapamiętać kilka podstawowych porę, w której jesteśmy zrelaksowani, rozzasad, abyśmy mogli zrobić naprawdę piękne luźnieni, nic nas nie goni. Przy maluszi pełne emocji zdjęcia naszych pociech. kach śpiących w ciągu dnia – najlepszą Nasze Szkraby 83

Czasem inspiracją do zrobienia ciekawego zdjęcia może okazać się pięknie kwitnący kwiat w naszym ogrodzie (na zdjęciu Ella). 1. porą będzie czas między drzemkami, po w jasnych pokojach, z dzieckiem siedząposiłku – wtedy mają one najwięcej siły cym twarzą w stronę okien, bo wtedy nai chęci do zabawy. turalne światło zastane pięknie doświetla 2. Zaproponujmy dziecku jakieś ciekawe buzię i gdy dysponujemy jasnym obiekzajęcie – może to być malowanie palcami, tywem – nie ma potrzeby posiłkowania układanie puzzli albo klocków, budowasię lampą błyskową (której w fotografii nie torów, ubieranie lalki – jedną z najdziecięcej właściwie powinno się używać ważniejszych zasad podczas fotografowajak najmniej, bo małe oczka nie lubią nia dzieci jest to, aby dziecko przez chwilę błysku). chociaż nie było w ruchu, a przynajmniej 4. Zastanówmy się nad ubraniem do zdjęć nie biegało z miejsca na miejsce, bo wte– wspaniale sprawdzają się żywe, jasne dy ciężko o dobre, nieporuszone zdjęcie. kolory, które podkreślają kolor oczu albo Poza tym kiedy maluch skupiony jest na włosków malucha. Często rodzice przepewnej czynności – zdarza mu się robić bierają dziecko w garniturki i czapki, niesamowite, warte uwiecznienia aparaktóre przytłaczają małego modela, tem miny. a jednocześnie nie pasują do sielanko3. Wybierzmy odpowiednie miejsce na wej atmosfery np. lepienia z plasteliny. robienie zdjęć. Tutaj ważna jest ocena Ważny jest umiar i wydobycie z dziecka otoczenia, w którym się znajdujemy. Rojego naturalności. Malutkie dzieci (mniej bienie zdjęć w pomieszczeniu rządzi się więcej do 1 roku życia) pięknie wyglądają zupełnie innymi prawami, niż fotografia na golaska lub w samej pieluszce – mają plenerowa. Dlatego robiąc zdjęcia słodkie fałdki, które są warte uwieczniew naszym mieszkaniu – oceńmy jego nia na zdjęciach. nasłonecznienie, bałagan w tle, innych 5. … a na końcu – schylmy się nieco i podomowników etc. Polecam robienie zdjęć patrzmy na świat z perspektywy naszego

84 Nasze Szkraby

małego modela. Zdjęcia robione z góry mają swój urok, ale moim zdaniem – najpiękniej dzieci wyglądają fotografowane z poziomu ich oczu. Czasem polowanie na dobre ujęcie wymaga przyjmowania ciekawych pozycji – leżenia, kucania, klęczenia, zwisania z poręczy kanapy, ale gwarantuję, że owocem takiego poświęcenia będą o wiele lepsze i ciekawsze zdjęcia, niż te klasyczne, sztampowe, nie wymagające wysiłku. Życzę wszystkim pięknych kadrów i udanej zabawy podczas „polowania” z aparatem! tekst i fot.: Beata Klepaczewska www.beata.klepaczewska.com Gdy fotografujemy maluszka na golaska – pamiętajmy o tym, aby zdjęcia nie pokazywały za dużo. Nie wymaga to wielkich zabiegów, a daje nam pewność, że zdjęcie opublikowane w sieci czy pokazane znajomym – nie wywoła negatywnych komentarzy (na zdjęciu Hania).

Podczas fotografowania malutkich dzieci warto poświęcić chwilę na uwiecznienie aparatem detalu – maleńkiej stopy, rączki, uszka (na zdjęciu malutka Inga).

Nasze Szkraby 85

Kiedy

Dzieci -

fotografowac

Od pierwszego dnia życia dzieci są cudownymi, perfekcyjnie skonstruowanymi małymi ludźmi którzy pięknie wychodzą na zdjęciach. Jednak są pewne momenty, tzw. idealne momenty, by zrobić maluszkowi pamiątkową sesję zdjęciową. 2-3 tydzień życia Maleńki człowieczek już zdążył oswoić się z nowym dla niego światem, jednak środowisko w jakim żył do tej pory jest mu nadal bardzo bliskie, dlatego nadal przyjmuje taką pozycję jaką miało w brzuszku mamy. Pierwsza sesja malucha powinna odbyć się w domu, czyli w otoczeniu które szkrab zdążył już poznać. Fotograf po-

86 Nasze Szkraby

winien przyjechać do Waszego domu na parę godzin, by na spokojnie zrobić dziecku różne zdjęcia. Mogą być to zdjęcia w trakcie karmienia, przytulania, czy też snu. 3-4 miesiąc życia Kolejny ważny etap rozwojowy maluszka również zasługuje na uwiecznienie. 3-4 miesiąc to moment w którym noworodek zaczyna dźwigać do góry główkę. Tym razem dziecko najlepiej zabrać do studia fotograficznego. Umiem już siedzieć Najlepszy etap do zrobienia dziecku zdjęć przypada na ten, często dość krótki etap rozwojowy jakim jest samodzielne siedzenie. Czemu nazwałam ten etap krótkim? Bo istotne jest by maluch potrafił już siedzieć, ale nie umiał jeszcze raczkować, ani chodzić!!! Na tej sesji można wymyślić najwięcej ujęć, na przykład: na walizce, na nocniku, na krzesełku czy w fotelu. Tę sesję najlepiej wykonać w studiu fotograficznym.

fot.: Agnieszka Majewska

Nasze Szkraby 87

Urodziny Pewnie większość rodziców wpadła na pomysł by po urodzeniu się maluszka robić mu zdjęcie raz w miesiącu, dokładnie w każdą kolejną miesięcznicę narodzin, aż do skończenia roczku. Jak wzruszający jest moment gdy zestawimy ze sobą wszystkie zdjęcia z pierwszego roku życia naszego szkraba i zobaczymy jak zmieniał się z miesiąca na miesiąc. Pierwsze urodzinki mijają i zaprzestajemy robienia zdjęć porównawczych. Nic bardziej błędnego. Dzieci rozwijają się tak szybko, że warto dalej robić takie zdjęcia z tą różnicą, że teraz wyznaczamy sobie odstępy roczne. Zatem poczynając od pierwszych urodzin, warto uwieczniać maluchy również na każdych kolejnych urodzinach. Takie sesje jeśli tylko jest ciepło polecam już wykonać w plenerze na placu zabwa lub na trawie w parku lub ogrodzie aby dziecko mogło czuć się swobodnie. Zdjęcia w plenerze, nie

dość że wychodzą przepięknie to jeszcze potrafią oddać charakter małego modela. Pamiętajmy, że na sesję zdjęciową dobrze jest zabrać ze sobą dużo ciuszków na przebranie. Nie tylko dla dziecka, ale również dla rodziców by wszyscy byli podobnie do siebie ubrani np.: wszyscy na biało, albo wszyscy w dżinsach i podobnych koszulach. Na zdjęciach wygląda to kapitalnie. Trzeba też pamiętać, żeby zabrać ulubione zabawki dziecka, które pozwolą dziecku szybciej oswoić się z niecodzienną sytuacją i zapozować w ciekawych ujęciach/ aranżacjach. I to co najważniejsze. Na sesję zdjęciową zabieramy ze sobą zawsze dużo pozytywnej energii i cierpliwości!! fot.: Agnieszka Porada

Marcelina Szwarc fot.: Szwarc Fotografia

Nasze Szkraby 89

Świat dziecka widziany oczami Babci

Moja Wnuczka poszła do przedszkola I kto to słyszał – ledwie skończyła dwadzieścia miesięcy i już rozpoczęła nowy etap w swoim życiu. No cóż – samo życie. Niemniej, jako Babcia przeżyłam to na swój sposób. Mimo, że minęło blisko 26 lat od mojego pierwszego rozstania z Córką, którą odprowadziłam do żłobka, pamiętam, jakby to było dzisiaj. Ona, niby zadowolona, że widzi dzieci, a jednak świadoma zagrożenia w postaci rozstania. Ja z uśmiechem na twarzy, próbująca zbudować właściwą atmosferę spokoju. W końcu „pękła” – zaczęła płakać. Aby nie przedłużać rozstania, szybko wycofałam się z zasięgu jej wzroku –

90 Nasze Szkraby

stanęłam za rogiem i płakałyśmy obie – Ona w ramionach opiekunki, a ja cichutko, samotnie za drzwiami pokoju zabaw. Tak było przez blisko dwa tygodnie. Mimo, że zdawałam sobie sprawę, że nie mogę tego zmienić (musiałam pracować), codziennie po takim rozstaniu pozostawała mi jakby dziura w miejscu obok serca. Teraz czasy są jeszcze trudniejsze niż przed dwudziestu paru laty i częściej oraz szybciej powstaje konieczność powrotu Mam do życia zawodowego. Gdy Córka dowiedziała się, że dostała pracę, miała zaledwie tydzień, by przygotować Wnuczkę do pobytu w przedszkolu. Przez ten tydzień, ja miałam przed oczami swoje rozstanie z nią. Okazało się jednak, że Córka wykorzystała pomysł, na który ja nie wpadłam,

a który jak się później okazało ułatwił rozstania. Przez kilka dni opowiadała Wnuczce, jak to już za kilka dni spotka się w przedszkolu z dziećmi, będzie tam również dużo różnych zabawek. I czekać będzie na nią miła Ciocia Ola, która będzie się nią opiekowała i z nią bawiła. Moja Wnuczka, na chwilę obecną jedynaczka – bardzo lubi dzieci, więc bardzo cieszyła się, gdy Córka snuła te opowieści. W przeddzień pierwszego dnia pobytu w przedszkolu, zorganizowane zostało spotkanie zapoznawcze z właścicielką przedszkola – Ciocią Olą. Tego dnia moje obawy o „hard korowe” rozstanie, lekko się rozwiały. Moja Wnuczka po wejściu do przedszkola i przedstawieniu jej Cioci Oli, po kilku minutach pierwszej fascynacji zabawkami, za-

właszczyła ją dla siebie. Niespodzianką okazały się też dwa pierwsze dni, kiedy to Wnuczka niemal nie zauważyła rozstania ze swoją Mamą. Kolejne dni nie były już takie łatwe, ale mam wrażenie, że dzięki temu przygotowaniu nie było tak ciężko jak u mnie. Pewnie, gdybym była niepracującą Babcią, to zamiast z Ciociami w przedszkolu, Wnusia spędzałby czas ze mną. No cóż nam nadal pozostają weekendy i czasami pojedyncze popołudnia w tygodniu. Każde dziecko rozwija się inaczej, każde w swoim tempie, myślę, że też w zależności od nakładu pracy włożonej w rozwój dziecka przez jego Rodziców, czy Opiekunów. Choć moja Wnuczka jest dla mnie wyjątkowa, rozwija się zgodnie z „harmonogramem”. Ale od

Nasze Szkraby 91

kąd poszła do przedszkola, zaobserwowałam przyspieszenie. Kilka razy słyszałam opinie, że Córka powinna się jeszcze wstrzymać z oddawaniem dziecka do przedszkola, że Wnuczka jest jeszcze za mała. Że to niedobrze, aby takie maleństwo pozbawiać Matki niemal na cały dzień. Moje dzieci chodziły do przedszkola, Córka nawet do żłobka i z doświadczenia wiem (poza chorowaniem, czego się nie uniknie), że była to dobra decyzja. I nie tylko chodzi tu o rozwój różnego rodzaju umiejętności dziecka. W środowisku różnych dzieci, a dodać muszę, że chodzą tam szkraby poczynając od maluszków pieluchowych, tak jak moja Wnuczka, do pojedynczego czterolatka, dzieci uczą się „życia”. Przebywając z Mamą w domu, wychodząc na spacery, nawet bawiąc się z przypadkowymi dziećmi na placu zabaw, czy w piaskownicy, czy też dziećmi koleżanek, Wnuczka nie musiała do tej pory walczyć o swoje. W większej grupie, w dłuższym czasie, pojawiają się problemy, które trzeba rozwiązać i nie zawsze obie strony akceptują jedno rozwiązanie. Tak też stało się, któregoś dnia w pierwszym tygodniu pobytu w przedszkolu, kiedy to moja Wnuczka wykorzystała rozwiązanie siłowe w stosunku do swojego Kolegi. Na próbę wystawiona zostaje też siła charakteru, moja Wnuczka należy do gatunku tych, co mają swoje zdanie i nie łatwo z niego rezygnują. No cóż, doświadczone Ciocie i to potrafiły przełamać, co prawda nie bez oporu, ale krok po kroku. Tutaj każdy musi czekać w kolejce, chociażby na umycie i założenie czystego „pampersa”, poczekać też musi na posiłki, które serwowane są w określonych godzinach. Przyznam,

92 Nasze Szkraby

że jak obserwuję swoją Wnuczkę, to na razie widzę mnóstwo pozytywów wyniesionych z jej pobytu w przedszkolu. Mimo, że Córka starała się wprowadzić w domu zasady i być konsekwentną, wiadomo, Mamie nie zawsze się to udaje. Czasem serce mięknie i po konsekwencji, a dzieci są mistrzami wychwytywania takich sytuacji i ich wykorzystywania. W przedszkolu, Ciocie mając pod opieką kilkoro „małych terrorystów” nie mogą sobie pozwolić na chwile słabości. To też jest ten pozytyw, który Wnuczka wynosi z przedszkola – łatwiej przyjmuje argumenty i nie oponuje, tak jak kiedyś. Hitem dla mnie była informacja, że któregoś dnia Wnuczka widząc swoją pieluchową koleżankę, zawołała „sie ma” złapała ją za rączkę i pognała do sali zabaw. Jak obserwuję, ile nowych słów w ekspresowym tempie uczy się moja Wnuczka, jak nauczyła się prawidłowo trzymać kredki (ja próbowałam ją nauczyć – bez skutku), jak coraz częściej woła na toaletę i, że chętnie chodzi do dzieci i swoich Cioć – to cieszę się, że trafiła do takiego przedszkola. Moja Córka, której zapewne też niełatwo było rozstawać się z dzieckiem, jak każdej Matce, mówi, że pracują tam Panie z powołania. Mają tyle cierpliwości i miłości do tych maluchów, ze serce rośnie. Mimo moich początkowych obaw, jak to będzie, jak obydwie zniosą to rozstanie, cieszę się, że Wnusia trafiła w odpowiedzialne ręce, a moja Córka może realizować się zawodowo, zarabiać, i przez te osiem godzin pracy nie musi się martwić o dziecko. A po powrocie z przedszkola mogą się nacieszyć sobą, a i mi skapnie trochę tej miłości w weekendy. Babcia

Podczas gdy gwiazdy polskiej muzyki sprzedaż 15 tys. płyt uważają za sukces, oni w samych tylko Niemczech sprzedali prawie milion kopii, a w ciągu trzech miesięcy od premiery ich album pokrył się platyną. Co ciekawe, mowa tu nie o The Rolling Stones czy Red Hot Chili Peppers, ale o dziesięciolatkach. Nazywają się „Łobuziaki” i chcą podbić serca polskich fanów.

Kto z nas nie nucił „Puszka Okruszka” Natalii Kukulskiej, czy piosenek Majki Jeżowskiej? Która z dzisiejszych trzydziestoparolatek nie podkochiwała się w Krzysztofie Antkowiaku, śpiewającym o zakazanym owocu? Kto z ówczesnych kilkulatków nie śpiewał o ogórku ubranym w zielony garniturek, czy mydle co wszystko umyje? W latach 80. i 90. piosenka dziecięca święciła triumfy, goszcząc w milionach polskich domów i przedszkoli. Jednak kolejne pokolenia zamiast zastanawiać się nad tym „co powie tata?” i deklarować, że wolą „swoją mamę, co ma oczy jak atrament”, postanowiły swoją miłością obdarzyć nastoletnie gwiazdy Walta Disney'a i amerykańskiej popkultury pod batutą Hannah Montany, Justina Biebera czy

Lady Gagi. Nostalgia dzisiejszych trzydziestolatków za czasami dzieciństwa, czyli latami 80. i 90 może okazać się szansą na to, że mając w pamięci wspomnienia o „Puszku Okruszku”, zaproponują swoim dzieciom płyty z tradycyjną piosenką dla najmłodszych. Zresztą nie tylko w Polsce, również w Europie widać potrzebę stworzenia alternatywy dla amerykańskiej dziecięcej rozrywki, czego najlepszym przykładem jest dotychczasowa kariera holenderskiego projektu dziecięcego, realizowanego w różnych krajach Europy. Projekt ten puka właśnie do polskich drzwi pod nazwą „Łobuziaki”. Łobuziaki - Dzieci dzieciom „Łobuziaki” to nowa, polska artystyczna

Nasze Szkraby 93

grupa dziecięca, w której dzieci śpiewają dla dzieci. Rodzicami przedsięwzięcia są: znany holenderski producent muzyczny Jan Kisjes i jego żona Debby. Jan komponuje muzykę i pisze teksty, a Debby jest reżyserką teledysków. Zdaniem Jana, uczestnicy realizowanego przez niego projektu to ”pewne siebie, radosne, nowoczesne i mające własne zdanie dzieciaki, które trzymają się razem”. Śpiewają o swojej pierwszej miłości, przemocy na świecie, kłótniach z rodzicami, przyjaźni i o tym, że boją się ciemności – czyli o najważniejszych sprawach dla każdego dziecka. „Łobuziaki” czerpią z tradycji piosenki dziecięcej, zaadaptowanej do nowoczesnych standardów, zabierają najmłodszych w podróż do świata ładnych melodii i mądrych tekstów – to co odróżnia je od innych produkcji to fakt, że bohaterowie ich piosenek nie próbują udawać dorosłych, lecz opisują świat oczami dziecka.

Jan Kisjes. - Praca z dziećmi to wielka radość. Mają w sobie tyle energii i ekspresji, które udzielają się innym – mówi Debby. - Siłą projektu są videoklipy, które pomagają dzieciom w interpretacji tekstów piosenek. Dzieci dobrze zdają sobie także sprawę z tego, że realizacja takiego projektu wymaga wielkich inwestycji. Czują się wyróżnione, a przy okazji uczą się odpowiedzialności i rzetelnego podejścia do obowiązków - dodaje.

Milion sprzedanych egzemplarzy Projekt zanim trafił do Polski zdążył odnieść sukces w rodzimej Holandii, gdzie grupa pod nazwą Snotneuzen sprzedała ponad 300 tys. kopii albumu, który w trzy miesiące od wejścia na rynek uzyskał status złotej płyty. Jednak dopiero zainteresowanie niemieckiej publiczności przeszło najśmielsze oczekiwania twórców projektu. Kompozycje Jana Kisjesa, wykonywane za Odrą przez zespół Hit dla dzieci, hit dla dorosłych? Rotznasen osiągnęły status platynowej płyty, W „Łobuziakach” śpiewają dzieci w wieku a łączna sprzedaż albumu sięgnęła blisko od 8 do 12 lat. Po osiągnięciu maksymalnego miliona egzemplarzy. Jan i Debby zaskoczeni wieku muszą opuścić grupę, by mogły i zachęceni tak entuzjastycznym przyjęciem do niej dołączyć nowe dzieci. Nie są one zdecydowali się rozszerzyć projekt na inne traktowane jak gwiazdy, lecz jak dzieciaki kraje. Dziś zaangażowanych w niego jest poz jednego podwórka, z którymi identyfikują nad 1200 dzieci i dorosłych z całego świata. się ich rówieśnicy – na tym polega ich siła. Realizowany jest w 7 językach. Większość piosenek została nagrana - Nie chcieliśmy po prostu zaimportować w Nashville, Tennessee w USA oraz w studiu na polski rynek gotowego holenderskienagraniowym Jana, w Holandii. go pomysłu. Zależało nam, żeby realizację - Miałem możliwość współpracy z bardzo „Łobuziaków” powierzyć młodym polskim znanymi muzykami z Nashville i wykorzystałem szansę powierzenia im muzycznej produkcji także i tego projektu. Projekt zrobił wielkie wrażenie i było o nim głośno. Rezultat był niesamowity: każdy dorosły artysta potrafi bez problemu zaśpiewać nasze utwory. Stały się one popowymi hitami dla dorosłych - opowiada z dumą

A teraz czas na Polskę Dzieci do projektu trafiły poprzez casting, który odbył się w Warszawie początkiem listopada 2011 roku. Przesłuchania wyłoniły wspaniałą dwunastkę dzieciaków uzdolnionych muzycznie, które początkiem stycznia 2012 roku nagrały pierwszą z płyt planowanych w ramach projektu. Premiera płyty o wymownym tytule „Wszystkie Łobuziaki mają coś do powiedzenia” planowana jest na początek maja, nieco wcześniej bo już w połowie marca będzie można nabyć płytę w międzynarodowej sieci sprzedaży cyfrowej. Po szersze informację oraz w celu zapoznaPryszcze nie przeszkadzają nia się z próbkami piosenek zapraszamy na: Autorzy „Łobuziaków” podkreślają, że nie MySpace ma dla nich znaczenia, czy dziecko jest gru- www.myspace.com/lobuziaki be czy chude, bogate czy biedne, czy różni się Facebook wyglądem od innych dzieci, nosi aparat na www.facebook.com/lobuziakicom zębach albo ma pryszcze. Grunt, żeby było Oficjalna strona zespołu wesołe, miało entuzjastyczne nastawienie www.lobuziaki.com i odrobinę charyzmy. No i żeby ładnie śpiewało. ale twórcom nie chodzi jedynie o naZapraszam również na stronę internetową granie ładnych piosenek. Jednym z fundakompozytora i producenta projektu mentów realizowanego przez nich projektu www.hofvanheden.com jest element wychowawczy. - Zdarzają się Poza realizacją projektu Łobuziaki w 7 kraprzypadki rodziców, którzy za wszelką cenę jach Europy, zajmuje się tworzeniem muzyki dążą do tego, by ich dziecko stało się sławne. na wielu różnych płaszczyznach. Nie jest to celem tego projektu i nie pochwalamy takiej postawy. Dzieci rodziców o takim nastawieniu nie są uwzględniane przy wyborze uczestników projektu. Taka postawa przysparza mnóstwo stresu innym dzieciom ze względu na wiążący się z nią egocentryzm i egoizm. „Łobuziaki” to zespół stanowiący jedność. Każde z dzieci ma w nim mnóstwo miejsca dla siebie, lecz jednocześnie dzieli się tym miejscem z innymi członkami grupy - mówi Jan Kisjes. artystom, którzy lepiej niż my znają polską kulturę - mówi Jan Kisjes. Dlatego w Polsce adaptacją „Łobuziaków” zajmują się polscy młodzi muzycy, tłumacze i tekściarze. Za przygotowanie małych wokalistów i realizację nagrań odpowiedzialny jest muzyk i producent – Sławek Ramian. Teksty Jana Kisjesa z języka niderlandzkiego na polski przetłumaczyła Anna Stelmach van Huet, a następnie polskie wersje piosenek napisał współpracujący z młodymi zespołami autor tekstów i dziennikarz – Jonasz Jasnorzewski. Promocją płyty i kontaktami z mediami zajmuje się Ola Guła oraz czuwająca nad realizacją całego projektu Natalia Walaszek.

Już czas…

krótka relacja z porodu

96 Nasze Szkraby

20.12.2010 Jest późne popołudnie, zgonie z ustaleniami

z lekarzem jedziemy do szpitala na KTG, już nie pamiętam które z kolei.. 7 dni po terminie OM, 14 dni po terminie USG.. Nic się nie dzieje, skurczy brak, wiem, że mam rozwarcie na 2 cm, stwierdzone 5 dni wcześniej na wizycie u ginekologa – co to jest przy takim opóźnieniu? Tym razem badanie KTG również nie wykazuje żadnych objawów zbliżającego się porodu. Położna prosi mnie na badanie ginekologiczne. Okazało się, że mój lekarz niestety w tym dniu nie ma dyżuru. Zastępujący go lekarz poprosił mnie na fotel i stwierdził oczywiście brak rozwarcia! Kilka pytań.. Data ostatniej miesiączki, przebyte choroby, dane moje, dane męża... - Przyjmuję Panią na oddział patologii ciąży. - Jakiej patologii?! Ja miałam mieć już wywołanie! Ileż mogę tak czekać? Czy dostanę kroplówkę, jakiś masaż szyjki, cokolwiek... Już niemal płaczę z bezsilności. - Nie, po prostu Panią przyjmiemy i poczekamy jeszcze kilka dni. W końcu nic się takiego nie dzieje. Z resztą na moje oko to chyba nie pamięta Pani nawet kiedy tak na prawdę miała ostatnia miesiączkę, skoro jeszcze jest Pani w ciąży... Szok... Proszę o chwilkę rozmowy z mężem, decydujemy wspólnie, że na własną odpowiedzialność wracam do domu na noc i przyjadę rano prosto na dyżur mojego lekarza. W domu musiałam chwilkę ochłonąć, zanim zadzwoniłam do mojego lekarza. I to była najlepsza decyzja. Uspokoił mnie i powiedział żebym jutro przyjechała o 8:00 do szpitala. Na żadną patologię tylko prosto na oddział porodowy. Nasze Szkraby 97

21.12.2010

04:00

Pobudka jak zwykle, bo o tej godzinie Łukasz staje do pracy. Wstaję razem z nim, robimy śniadanko, ustalamy plan dnia: ponieważ w tym dniu musiał jechać do pracy na kilka godzin aby pozamykać wszystkie sprawy przed urlopem, przekazać obowiązki itp. umawiamy się, że o 7:30 przyjedzie po mnie i pojedziemy do szpitala...

05:00

Myślałam, że jeszcze uda mi się zasnąć, ale nic z tego. W głowie mix emocji – radość, że to najprawdopodobniej już dziś powitamy naszego syneczka, strach, niepewność – czy dam radę? Czy wytrzymam? Czy będzie bardzo bolało? Nie daję rady leżeć spokojnie w łóżku, muszę czymś się zająć bo zwariuję. Kąpiel, sprawdzenie torby - czy na pewno o niczym nie zapomniałam? Nie. Powinno być OK.

08:00

Izba przyjęć. Przyjmująca mnie pielęgniarka ponownie prosi mnie na KTG. ehhh… dla nas już standard, słuchamy serduszka naszego malucha, bije pięknie, idealnie... Skurczów nadal zero... Dzwoni telefon.. – Panie Łukaszu awaria, proszę szybko przyjechać! Uspokajam męża, że poradzę sobie sama, z resztą byłam pewna, że formalności przy przyjęciu na oddział jeszcze troszkę potrwają i na pewno zdąży przyjechać. Obiecuje mi, że wróci jak najszybciej się da.. Dam radę, dam radę – powtarzam sobie w kółko, ale łzy w oczach wszystko zdradzają. Kiedy zapis KTG dobiegł końca poproszono mnie do gabinetu na badanie – tam badał mnie już zupełnie inny lekarz, nawet pożartowaliśmy z sytuacji z dnia poprzedniego, razem z nim była młoda lekarka. Oboje stwierdzili, że pomysł położenia mnie na patologie ciąży byłby zupełnie nietrafiony. A badanie w ich wykonaniu wykazało rozwarcie na 4 cm. Myślę sobie: szybko to idzie, w takim tempie może do Sylwestra by doszło do 9 cm. Krótki wywiad i idziemy na pierwsze piętro na USG. Ten sam wesoły duet sprytnie robi mi badanie: synuś w dalszym ciągu wisi sobie główką w dół, przewidywalna waga urodzeniowa: 3600g. Reszta również w porządku. – To co? Jest Pani gotowa? Pozostaje tylko przebrać się i zapraszamy na porodówkę. – Takkk... chyba tak… Szybciutko przebieram się w koszulkę, szlafrok, kapcie i maszeruję do windy, która wiezie mnie na drugie piętro. Za drzwiami wita mnie kolorowy oddział poporodowy, nawet tu ładnie – myślę sobie, mijają mnie inne „zaszlafrokowane”, niektóre uśmiechają się porozumiewawczo – jest OK. Widzę drugie drzwi za którymi znajduje się już porodówka i w tym samym momencie dobiega mnie krzyk... coraz głośniejszy… podniesione głosy lekarzy... obok mnie przebiega pielęgniarka... i już nie mam wątpliwości – trafiłam na poród. No to extra.. Choćbym chciała nie mam gdzie iść aby nie słyszeć co się tam dzieje. Powtarzam sobie w myślach, że przecież u mnie nie musi to tak wyglądać, każdy poród jest inny.. Dreptam w tą i z powrotem po oddziale, mam wrażenie, że to nigdy się nie skończy. Nagle wszystko ucicha i słychać tylko głośny płacz dziecka... nie wiem dlaczego ale czuję, że łzy płyną mi po twarzy. Emocje biorą górę nad rozumem, przecież to nie moje dziecko, nie znam jego matki ale uświadamiam sobie, że niedługo poczuję to co Ona. Nie wiem ile czasu minęło, ale w końcu wychodzi do mnie położna,

98 Nasze Szkraby

przeprasza, że musiałam tyle czekać i już wchodzimy na salę.. szybkie rozeznanie.. 3 łóżka, dwa z nich osłonięte parawanami, na pierwszym dochodzi do siebie kobieta, która przed chwilką urodziła, na drugim leży dziewczyna jeszcze w ciąży.. Ja rozlokowuję się na trzecim łóżku.. i nie wiem co robić dalej. W tym momencie czuję się zupełnie bezradna, przestraszona, nie wiem jak się zachować, co teraz nastąpi? Na szczęście nie muszę się długo zastanawiać bo już wraca do mnie położna i zaczyna badanie, niezbyt to przyjemne.. Potem standardowe zabiegi, wenflon, lewatywka (faktycznie przereklamowany strach ), przebicie pęcherza płodowego (brrr) i wreszcie kroplówka.. patrzę na zegarek, jest godzina 10:05. Pozwalają mi pochodzić po korytarzu, więc dreptam od jednego końca do drugiego, wyglądam przez okno w oczekiwaniu na męża.. Tak mijają kolejne minuty.. Nic się nie dzieje.. Chociaż nie.. zabolało.. hmmm ale to na pewno nie to, przecież bóle porodowe to bóle podbrzusza a nie kręgosłupa. Kręgosłup dokuczał mi w ostatnim trymestrze więc w jakis sposób już przyzwyczaiłam się do tego uczucia.. Ajjj.. znów zabolało i znów ból skoncentrowany na kręgosłupie.. Patrzę na telefon.. Szybko ustalam, że ból pojawia się co 5 minut i trwa ok. 30 sekund.. Postanawiam wrócić do sali, położna już widzi, że coś się dzieje. Zaprasza mnie na łóżko, podłącza KTG.. wszystko gra, uśmiecha się, uspokaja, tak musi być.. Ból znów się pojawia, pytam czy mogę zejść z łóżka, bo przy pozycji na wznak na łóżku jest bardziej odczuwalny.. i tak opierając się o łóżko staram się skupić na oddychaniu, na delikatnym kołysaniu biodrami.. Cały czas patrzę na zegarek ale czas tak wolno płynie.. Dzwonię do Łukasza.. - Kochanie, gdzie jesteś? Odbiera już w samochodzie, wiem, że za chwilkę będzie.. i w końcu się pojawia.. Chwilkę rozmawia z moim lekarzem i położną, już wie, że mam bóle krzyżowe.. położna pokazuje mu jak może mi ulżyć w tym bólu.. - Jak dobrze, że jesteś Kochanie, jak dobrze.. To tak boli.. Podaje mi wodę, rozmawiamy, żartujemy.. Ale tylko chwilkę bo ból znów nadchodzi.. Łukasz z całej siły masuje mi kręgosłup, mam wrażenie, że ktoś mi chce złamać krzyż.. nawet nie czuję tak bólu brzucha.. Znów KTG, czyli znów muszę leżeć na łóżku. Lekko na boku ale to i tak wydaje się nie do zniesienia. Odmierzam 20 minut kiedy odłączą urządzenie i pozwolą mi wstać. Przychodzi mój lekarz i przynosi mi wielgaśną piłkę. OK, mogę spróbować. Szybka instrukcja – podczas skurczu poruszam się góra-dół, a w przerwie na boki.. Czuję delikatna ulgę, jednak sprytny ten sprzęt..

14:00

Pora na badanie – mamy 8 cm - Pani Ulu, w takim tempie to my szybciutko powitamy maluszka.. Łukasz przytula mnie i mówi: - Skarbie, wytrzymaj, już niedługo, oddychaj… - Wiem, wiem.. ale to tak boli.. Nie wiem ile jeszcze dam radę.. Dostaję kolejny zastrzyk, to już drugi.. ma mi pomóc. Szybciej urodzić? Czy mniej odczuwać ból? Nie wiem co bym wolała w tamtym momencie.. Znów lądujemy na piłce i to daje mi chwilkę wytchnienia.. Skurcze trwają już ponad minutę i pojawiają się co 30-40 sekund. Czuję, że w między czasie najchętniej bym zasnęła, zmęczenie jest tak ogromne. Nie daję rady już praktycznie rozmawiać z mężem, jedynie mój wzrok pokazuje mu kiedy Nasze Szkraby 99

zbliża się kolejny skurcz a wtedy jego duże i silne ręce lądują na moim kręgosłupie i mocno masują... mam wrażenie, że pod koniec już praktycznie nie odrywał rąk od moich pleców bo i skurcze następowały jeden po drugim. Były momenty, że nie zdążyłam napić się wody. Dwie godziny później położna stwierdza rozwarcie na... 8 cm! – Jak to? Nic się nie zwiększyło?! – Musimy Pani zabrać piłkę, niestety. Teraz już nie będzie pomagała, a jedynie zatrzyma ten stopień rozwarcia, musi Pani wytrzymać na łóżku, na boku aby szyjka do końca się zgładziła i dała pełne rozwarcie. – Rozumiem. Wytrzymam, musze wytrzymać. Leżąc na łóżku czuję, że niemal tracę przytomność. Położna mierzy mi ciśnienie – niskie, ale nie ma zagrożenia, to jedynie z powodu bólu tak się dzieje.

17:00

100NaszeSzkraby

Niewiele już kojarzę od tej godziny, skurcze następowały jeden za drugim. Czuję się jak pijana, prawie zasypiam na kilka sekund w przerwach. Na moment „trzeźwieje” – mąż jest cały czas obok! A przecież miało go nie być! Miał wyjść kiedy zacznie się ostatni etap porodu. Tak sobie wymyśliłam jeszcze w domu, nie wiedziałam czy chcę aby widział to wszystko... – Nie zostawię Cię, głuptasie.. nie ma mowy! Pamiętam te momenty jak pojedyncze kadry z filmu.. Pojawia się lekarz... Drugi, młodszy.. Żartują między sobą, próbują mnie również zagadać... Nie wiem czy odpowiadam logicznie, nic nie wiem, co się dzieje dookoła mnie. Czuję rękę męża, głaszcze mnie po głowie... Widzę, że poinstruowany przez położną co chwilkę przykłada do mojego podbrzusza aparat do KTG, włącza i wyłącza urządzenie.. Pojawiają się lampy, rażą w oczy... widzę położną, która zakłada czepek, maskę i fartuch. Zamieszanie jest coraz większe. Ktoś unosi mnie na łóżku wyżej… układa mi stopy na podpórkach i odsuwa dolną część łóżka. Słyszę, że mogę przeć. Nie wiem czy robię to dobrze. Na szczęście położna chwali mnie, że właśnie o takie parcie chodzi... O rany, czuję, że mam tak mało siły. Łukasz powtarza: – Wdech, wydech, Kochanie... Oddychaj... Nadchodzi skurcz... Zbieram powietrze i z całej siły staram się przeć.. Raz mocno, drugi raz lżej. Trzeci raz choć bardzo chce to jednak się nie udaje… – To nic – uspokaja mnie lekarz – poczekamy na kolejny skurcz. Długo nie czekaliśmy… może 10 sekund... nadchodzi następny... znów staram się ile tylko mogę... Nie krzyczę, wiem, że nic mi to nie pomoże, a tylko stracę energię. Z resztą nawet nie mam siły aby wydać z siebie jakiś krzyk czy płacz. Kolejny skurcz… Następny… I następny... Ile to może trwać? Słysze położną: – Ula, jest już główka! Teraz daj z siebie wszystko! ... i lekarza: – Tak, teraz postaraj się najmocniej jak potrafisz.. Jest skurcz.. Mocno, z całych sił prę. Zatrzymujemy się na barkach maluszka... – Na tym skurczu się uda, przyj! Staram się tak bardzo, ale nic z tego, zaklinował się. – Poczuje Pani ukłucie...

18:10

Jak przez mgłę uświadamiam sobie, że pewnie będzie to nacięcie, ale nie, ból jest naprawdę delikatnym ukłuciem, bo to nie nacięcie a znieczulenie przed nacięciem. Nacięcie nastąpiło za moment, ale tego już zupełnie nie pamiętam. Kolejny skurcz. Teraz już końcówka. Teraz już się to wszystko skończy. Ale nie, znów problem, nadal nie chcą przejść barki dziecka. Lekarz decyduje – kolejne nacięcie! Nabieram powietrza i już niemal nieprzytomna wydaję z siebie ostatnie parcie... I jest! Pamiętam to uczucie kiedy przeszły ramionka i jakby wyślizgnęła się ze mnie reszta ciałka. Nie mogę w to uwierzyć... Położna kładzie mi moje maleństwo na brzuchu. – Kochanie, moje kochanie, mój syneczku kochany... Nie przestaję mówić, płaczę.. Przez łzy widzę Łukasza, który nachyla się nade mną, całuje mnie i .. sam ma łzy w oczach.. Ale dlaczego nasz synuś nie płacze?!?! Szybko go zabierają.. Coś z nim robią, podnoszą, oklepują i w końcu słyszymy najpiękniejszy krzyk! Krzyk naszego dziecka! Jak w amoku – płacze i śmieję się na przemian.. Położna prosi Łukasza aby przeczytał napis na bransoletce którą założą synkowi.. – Nie dam rady – mówi. – Ale proszę przeczytać czy się wszystko zgadza.. – Nie dam rady, naprawdę – mój mąż z łzami w oczach przeprasza położną.. Za chwilę jednak głośno czyta: SYN.. MOJE IMIĘ.. NASZE NAZWISKO.. URODZONY 21.12.2010.. GODZINA 18:10. Urszula Łęcka mama Cezarego

Dziekujemy , za relacje z waszych niesamowitych chwil.

Podziel się z nami swoimi przeżyciami z porodówki. Spisz swoje odczucia, opisz jak przebiegał twój poród. Będzie to świetna pamiątka dla Ciebie i Twojej pociechy za dobrych parę lat. Jeśli chcesz do opisu możesz dołączyć wasze wspólne zdjęcie, lub zdjęcie waszej małej pociechy. Swoje relacje przesyłajcie na adres redakcja@nasze-szkraby.pl Nasze Szkraby 101

Praca „ciężarnej” w porze nocnej Pisząc kolejny artykuł pod osłoną nocy natchnęło mnie ku temu aby więcej niż kilka słów poświęcić pracy kobiet ciężarnych w porze nocnej. Temat nie jest przypadkowy albowiem w ostatnim czasie zdarzyło mi się rozmawiać z kobietami które swoją pracę wykonują właśnie nocą głównie z tego względu, iż nie mają świadomości tego, że w ciąży mają prawo – i powinny z tego prawa korzystać – aby „pracę wykonywać inaczej”. 102NaszeSzkraby

Myślę, że każda kobieta będąca kiedykol- przez nią praca nie odbywała się w porze nocwiek w ciąży wie jakie jest samopoczucie nej. Gdy pracodawca nie ma takiej możliwokobiet ciężarnych i jakim wymagającym za- ści powinien zwolnic ciężarną pracownicę od daniem dla kobiety w ciąży będzie zrobie- obowiązku świadczenia pracy. W tym miejnie czegoś konstruktywscu wartym podkreślenia nego wieczorem kiedy kodeks pracy za porę noc- jest fakt (myślę że niejedno o czym się marzy ną uważa czas od godziny zwykle istotny dla więkto sen. Często też praca 21 do godziny 7 rano. szości kobiet, ponieważ w porze nocnej jest poujmując to z przysłowiołączona z wysiłkiem fizycznym, co w ciąży wym przymrużeniem oka, jak nie wiadomo tym bardziej nie jest wskazane. Niegdyś już o co chodzi to zazwyczaj chodzi o pieniądze) kilka słów w tym czasopiśmie poświęconych iż w tym czasie pracownica zachowuje prawo było temu problemowi, aczkolwiek w moim do dotychczasowego wynagrodzenia. Pracoodczuciu kilka słów nie wystarczy, trzeba dawca w żaden sposób nie powinien dać od„sprawę” opisać szerzej. Przede wszystkim czuć pracownicy, iż z uwagi na to że nie może podkreślić należy, co rozumieją obowiązują- pracować w porze nocnej jest pracownikiem ce przepisy prawa pracy pod pojęciem „pory mniej wartościowym. Zakaz pracy pracowninocnej”, ma to o tyle znaczenie o ile pozwala cy w ciąży w porze nocnej ma charakter zanam usystematyzować kiedy można z czy- kazu bezwzględnego, co oznacza iż nie może stym sumieniem takiego pojęcia użyć. Otóż być w żaden sposób przez pracodawcę pokodeks pracy za porę nocną uważa czas od minięty. Kobiety w ciąży powinny korzystać godziny 21 do godziny 7 rano. Konkretyzacja z przysługujących im w ciąży, swojego rodzajakie godziny w danym zakładzie pracy uzna- ju, przywilejów albowiem w trakcie ciąży to wane są za godziny nocne powinno nastąpić co jest dla nich – a przynajmniej powinno być w regulaminie pracy bądź w przypadku, gdy – najważniejsze, to zdrowie i dobro dziecka w zakładzie pracy nie ma takiego regulami- i swoje. Dlatego Drogie Panie biorąc pod nu w pisemnej informacji przekazanej nowo uwagę to co napisałam powyżej nie ryzykujzatrudnionemu pracownikowi. Zaakcen- my pracy w porze nocnej obawiając się reaktować trzeba, w ramach pewnego rodzaju cji ze strony pracodawcy gdyż przepisy obo„ciekawostki”, że praca w porze nocnej zaka- wiązującego prawa obejmują, można by rzec, zana jest nie tylko kobietom w ciąży ale też szczególną ochroną stan ciąży. Korzystajmy pracownikom młodocianym oraz pracowni- więc z tych „przywilejów” spełniając tym sakom niepełnosprawnym. Zatem w momencie mym cel nadrzędny doprowadzenie do szczękiedy poinformujemy naszego pracodawcę śliwego rozwiązania. o ciąży powinien on ustalić czas pracy kobie- Aleksandra Gumna ty ciężarnej w taki sposób aby wykonywana Prawnik, mama 2,5 letniej Liwii NaszeSzkraby103

Biedronka – Boon

Wasze dziecko uwielbia kąpać się z zabawkami? Po kąpieli malucha musicie walczyć z mokrymi przedmiotami pozostawionymi w wannie? Nic prostszego. Z pomocą przychodzi firma Boon Inc. i jej organizer do kąpieli. Jest to doskonały sposób na zachowanie porządku w łazience. Całość mocowana jest na ścianie, w górnej części znajduje się miejsce na szampon i płyn do kąpieli, natomiast dolna część przeznaczona jest na zabawki i w łatwy sposób może być wyczepiona i włożona do wody. Otwory ułatwiają odpływ wody i osuszanie zabawek.

Lusterko wsteczne dla szkraba

Jazda samochodem z małym dzieckiem bywa często nie lada wyzwaniem. Przed wyjazdem musimy przygotować dziecko do podróży, zapewnić mu bezpieczny transport w nosidełku lub foteliku. Przetransportować dziecko do samochodu i odpowiednio umiejscowić we wnętrzu pojazdu, by za chwilę wsiąść za kierownicę i ruszyć. Podczas podróży (zwłaszcza gdy jedziemy z dzieckiem w pojedynkę) musimy sprawdzać czy z dzieckiem wszystko OK. Tutaj przydają się dodatkowe lusterka, są modele mocowane nad lusterkiem wstecznym, ale co w momencie gdy dziecko jedzie na tylnej kanapie i to tyłem do kierunku jazdy? Specjalne lusterko mocowane do zagłówkatylnego siedzenia, pozwoli Ci na bezproblemowe zerkanie na dziecko bez wykonywania zbędnych skrętów głowy czy też podnoszenia się z fotela. Po zamocowaniu można ustawić lusterko pod odpowiednim kątem.

Organizer Cars Utrzymanie porządku w pokoju dziecka graniczy czasem z cudem. Już 5 minut po sprzątnięciu, pokój znów wygląda jak by wybuchła w nim bomba? Tutaj jak w każdej innej dziedzinie trening czyni mistrza. Wiem, że nie łatwo jest namówić naszego szkraba na posprzątanie zabawek, ale z czasem na pewno się nauczy (mam nadzieję). Warto się zastanowić, czy wasze dziecko ma odpowiednie pojemniki do sprzątnięcia swoich zabawek. Sprzątanie pójdzie sprawniej, gdy maluch będzie posiadał w swoim pokoju organizer drewniany z motywami filmu Cars Disney Pixar. Odpowiednie przegródki pozwolą na schowanie osobno klocków, samochodów, maskotek czy piłek. Z czasem sami się zdziwicie jak maluch będzie odkładał rzeczy na miejsce.

104 Nasze Szkraby

Stojak na buty

Jakoś w tym miesiącu wszytko kojarzy mi się ze sprzątaniem i organizowaniem. Moja żona na pewno się cieszy bo to krok w dobrym kierunku, synek już chyba trochę mniej :) Jeśli chodzi o utrzymanie porządku w butach to ciekawym rozwiązaniem jest stojak na buty. Pozwala on na przechowywanie trzech par niskich i jednych wysokich butów. Różne kolory i kształty na górze stojaka pozwolą waszym pociechom (jeśli jest ich więcej) na oddzielenie i segregowanie butów. Bardzo prosta, a jakże użyteczna rzecz. Buty, kapcie, pantofle i np. kalosze, ładnie i schludnie ustawione, jednocześnie zajmują dużo mniej miejsca niż postawione nawet w porządnym rządku.

Namiot plażowy

Już wam znana firma Little Life posiada w ofercie coś co przyda się na wakacjach nad wodą na świeżym powietrzu. Często jadąc nad wodę, o ile pogoda pozwoli, staramy się spędzić cały dzień na świeżym powietrzu. Zabieramy coś do jedzenia i picia, stroje kąpielowe, zabawki, krem z filtrem. Warto jednak zaopatrzyć się również w namiot plażowy. Jest to zazwyczaj otwarta konstrukcja pół namiotu lub namiotu z dużym wejściem. Ma on za zadanie głównie chronić naszego szkraba przed nadmiarem słońca i wiatru. Namiot sprawdza się zarówno na odpoczynek po kąpieli jak i poobiednią drzemkę.

Sucha kąpiel

Ile razy zdarzyło wam się zadać pytanie „jaka jest woda?” i uzyskać odpowiedź — „mokra”? A czy kąpiel może być sucha? Otóż okazuje się, że tak. Ludwick Marishane (22-letni student z RPA) opatentował DryBath. Jest to bakteriobójczy żel/lotion zastępujący kąpiel. Substancja zabija mikroby i zawiera składniki nawilżające. Co najważniejsze do jego użycia nie jest potrzebna woda, a mimo to usuwa nie tylko bakterie (99,9%) ale również nieprzyjemny zapach skóry. Środek powstał z myślą o najuboższych krajach gdzie dostęp do wody to często przywilej dla nielicznych. Chorują oni i umierają na choroby, które łatwo było by wyeliminować zapewniając dostęp do wody i umożliwiając codzienną higienę. Jednak środek jest dostępny również dla bardziej zamożnych i może być używany chociażby w samolocie podczas długiego lotu. Ile razy wasze dziecko wymagało wymycia lub wręcz wykąpania, a w pobliżu nie było bieżącej wody? Nasze Szkraby 105

Blizniaki 106NaszeSzkraby

„spacer”

Spacer z bliźniakami to niezłe wyzwanie. W sumie to już w ciąży się zastanawiałam: jak ja z nimi wyjdę sama z domu? Mieszkamy na 6 piętrze. Co prawda jest winda, ale nie ma podjazdu dla wózków do klatki, więc by wyjść z dziećmi na spacer musiałam

zdobyć klucz do garażów i wychodzić podziemiami pokonując 8 drzwi… Najważniejszy jest wózek. Trzeba sprawdzić czy zmieści się we wszystkich drzwiach jakie mijamy na szerokość, a jeśli zdecydujemy się na jeden za drugim to czy „złamie się” w krótkich Nasze Szkraby 107

korytarzykach. U nas wybór padł na wózek „obok siebie”. Na początku na spacery chodziliśmy z mężem. Chłopcy urodzili się w październiku więc ze względu na chłodną pogodę ubierania było dość dużo. Spacer okazał się najlepszą metoda, aby czasem uśpić maluchy, a z biegiem czasu umożliwił zrobienia zakupów i zamienienie kilku zdań z inną osobą dorosłą – często z Panią ze sklepu czy osobą, która zachwyca się bliźniakami. Wyjście z domu z bliźniakami na początku zawsze jest nerwowe. Bo dzieci marudzą i płaczą, ja zastanawiam się czy oby wszystko wzięłam czy dzieci się nie spocą. Potem jeszcze tylko trzeba wydostać się z domu i mieć siłę na spacerowanie, a z tym bywało różnie… Przyglądałam się z zazdrością na mamy, które siedziały na ławeczkach i czytały, a ich dzieci spały w wózkach. U nas nie było tak wesoło. Wystarczyło zatrzymać wózek by chłopcy w ułamku sekun-

108 Nasze Szkraby

dy budzili się. Na szczęście było tak tylko na zewnątrz… często więc po 1h spacerowania wracałam do domu, wózek z dziećmi wystawiałam na balkon i dzieci spały jeszcze 1h czasem nawet 2. Gdy dzieci były maleńkie, ubierałam je po kolei: kombinezon – kombinezon, czapeczka – czapeczka… kocyki ładowałam do kosza, żeby potem ich przykryć. Potem wkładałam ich do wózka otwierałam szeroko balkon, miałam więc pewność, że chłopcy się nie zgrzeją. Sama zaś, spocona jak mysz, mogłam się ogarnąć… miałam na to kilka minut – inaczej chłopcy podnosili alarm… Później gdy dzieci stały się mobilne sprawa nie wyglądała już tak wesoło… Nadal pozostałam przy zasadzie ubierania po kolei: pampers – pampers, sweterek – sweterek, kurtka – kurtka…. Próbowałam najpierw ubrać jednego, a potem drugiego, ale kończyło się to niemiłosiernym płaczem tego ubranego, bieganiem, czy raczkowaniem

po całym domu… W końcu dziecko był tak spocone i zgrzane, że nadawało się jedynie pod prysznic, a nie na spacer. Pierwsza metoda sprawdziła się dużo lepiej. Ja oczywiście musiałam być gotowa zanim ubierałam dzieci… Najczęściej kurtkę wrzucałam do wózka i ubierałam ją w windzie. W poradnikach o dzieciach, czy też w internecie można znaleźć masę informacji na temat organizacji spaceru z bliźniakami. Jest też mnóstwo porad na temat tego co ze sobą zabrać. Ja nie brałam nic… w sumie do tej pory biorę niewiele. W zimie i tak nie da się przebrać dziecka na spacerze, a w lecie zabieram ( tylko na dłuższe spacery ) pampersy, chusteczki i coś do jedzenia i picia. Jak idę na spacer w pobliżu domu nie zabieram nic. U nas ze spacerem pojawił się jeszcze jeden problem… Otóż od 7 miesiąca życia moje dzieci przestały lubić jeździć w wózku. Po 30 minutach zaczynał się koncert…. Wyciągałam ich z wózka na zmianę, nosiłam, ale zaraz po włożeniu do wózka zaczynał się płacz. Spacery trwały naprawdę krótko. Poprawiło się dopiero jak dzieci zaczęły stabilnie chodzić. W butach zimowych jest to dość trudne

więc pomimo że chłopcy zaczęli chodzić ok. roku to spacer o własnych nóżkach był możliwy dopiero jak się skończyła zima czyli chłopcy mieli 16-17 miesięcy. O dziwo jak zaczęliśmy wychodzić na spacery bez wózków to chłopcy polubili jazdę wózkiem… Teraz więc czasem jeździmy wózkiem czasem bez. Ale nadal spacer w wózku nie może trwać dłużej niż 1,5h. Spacery ze starszymi dziećmi są dużo trudniejsze. Uciekają, nie chcą mnie trzymać za rączki…. Często idę z dwójką dzieci za rączki a brzuchem pcham wózek ważący prawie 30 kg (przyp. red. – A zapewniamy że Gabriela jest drobną szczuplutką kobietką, więc widok jest powalający)…. Jeden się wyrywa, drugi chce iść szybciej i wpada w histerię. Początkowo było trudno. Teraz ustalam jasne zasady. Jak dziecko się wyrywa i nie chce iść za rączkę to wsiada do wózka. Płacz jest ogromny, ale niestety zasady dla dziecka musza być jasne… szczególnie w przypadku bliźniaków ;) tekst i fot.: Gabriela Nowińska Nasze Szkraby 109

fot.: Agnieszka Majewska

Ssanie kciuka Często widzisz jak maluch ciągnie za sobą jedną rączką, swojego ulubionego misia, pieluchę albo jeszcze inną przytulankę – miziankę, a kciuk drugiej rączki trzyma w buzi. Czy powinno Cię to niepokoić?

110 Nasze Szkraby

Skąd się wzięło ssanie kciuka? zarówno z odkrywaniem swojego ciała jak Ssanie kciuka przez niemowlę oznacza coś i z tym, że w połowie pierwszego roku żyinnego niż ssanie kciuka przez starsze dziec- cia ssanie kciuka zaczyna pełnić dodatkowe ko. Wiele dzieci ssie kciuk, piąstkę lub czasem funkcje: jest to nawyk uspokajający, który inny palec jeszcze przed narodzeniem. pojawia się w szczególnych chwilach. MaluOkoło 4 miesiąca życia płodoszek ssie kciuk kiedy jest zmęwego dziecko wykonuje pierwczony, śpiący czy znudzony. JeSiateczka do sze próby nabierania i połykania podawania po- żeli nie jest w stanie poradzić wód płodowych. Odruch ssania sobie z czymś w bardziej dojrzakarmów służy kciuka pojawia się na dobre ły sposób, powraca do wczesnedo bezpieczw 32 tygodniu ciąży. Od tego go niemowlęctwa, kiedy ssanie momentu maluszek przygotonego podawa- było największą przyjemnością wuje się do ssania piersi mamy w jego życiu. Warto wiedzie, że nia nie tylko wkrótce po urodzeniu. w tym okresie nawet, jeśli barświeżych owo- dzo martwi nas ten nawyk nie W końcu to właśnie ssąc, odżyców, ale także odniesiemy większych sukcewia się, a także rozładowuje nasów w walce o kciuk. Czasem warzyw, sera pięcia fizyczne i emocjonalne. lepiej poczeka, aż przyzwyczajeczy ciastek. By Przeważnie niemowlęta, któnie samo wygaśnie – co zdarza re często ssą pierś, rzadziej ssą wydobyć z niej się dość często, gdy rodzice nie kciuk, ponieważ ich potrzeba zawartość , np. robią z ssania kciuka stresująssania jest zaspokojona przy cego dziecko problemu. Czamiąższ owocu, piersi. Nie wszystkie niemowlęsem zainteresowanie dziecka dziecko musi ta rodzą się z tak silną potrzekciukiem po prostu pojawia się bą ssania. Niektóre nigdy nie i znika. przygryzać ssą piersi dłużej niż piętnaście siatkę dziąsłaminut, a mimo to nie wkładaPrawdopodobnie nie ma pomi i ssać. Może ją kciuka do buzi. Jeśli chodzi trzeby, aby rodzice reagowali to zaspokoić o pierwsze oznaki nawykowena ssanie kciuka jeśli dziecko go ssania kciuka, to występu- potrzebę ssania na ogół jest zadowolone, weją one najczęściej między 2 i 4 sołe, towarzyskie i ma dużo u twojego malmiesiącem życia i są poniekąd zajęć, a ssanie kciuka pojawia się ca na tyle, że w porze spania i czasem w dzień. przedłużeniem przyjemności płynącej z ssania związanego Ssanie kciuka samo w sobie nie zrezygnuje z karmieniem. Ssanie kciuka z ssania palca. świadczy o tym, że dziecko jest jest czymś innym niż żucie palnieszczęśliwe, nieprzystosowaców, piąstek, kciuków, co robią ne czy niekochane. Jeśli dziecprawie wszystkie niemowlęcia w okresie ząb- ko przez większość czasu ssie kciuk, zamiast kowania. W tym czasie dzieci na przemian się bawić, rodzice powinni zastanowić się co ssą kciuk i coś żują. zrobić, czym zająć maluszka, aby dziecko nie musiało szukać ukojenia w ssaniu paluszka. Ssanie kciuka u starszego niemowlę- Czasem dzieci nudzą się, bo mają za mało cia i małego dziecka kontaktu z innymi dziećmi albo mało innych Zazwyczaj intensywność ssania zwiększa przedmiotów, którymi mogłyby się zająć, się w okolicach 6-7 miesiąca. Ma to związek bądź całe dnie spędzają w kojcu czy łóżeczku. Nasze Szkraby 111

112 Nasze Szkraby

fot. Anna SzumiĹ&#x201A;o

Zapobieganie ssaniu kciuka – dlaczego zdecydowana większość metod jest nieskuteczna? Jeśli maluszek ssie paluszek przed jedzeniem to najprawdopodobniej robi to po prostu bo jest głodny. Jeśli robi to zaraz po karmieniu oraz często pomiędzy karmieniami możesz zastanowić się nad sposobem zaspokojenia jego potrzeby ssania. Jeśli dziecko zaczyna ssać najlepiej nie przerywaj mu w trakcie. Zamiast tego daj mu większą możliwość ssania piersi, butelki czy gryzaka. Możesz np. podać butelkę ze smoczkiem, który ma mniejszą dziurkę, aby ssanie trwało dłużej, a przy

fot.: Anna Jazukiewicz

Wpływ ssania kciuka na zdrowie Fizyczne dolegliwości wywoływane ssaniem kciuka są łagodne. Najczęściej skóra na kciukach jest wyschnięta i stwardniała. Wokół paznokci mogą występować infekcje, które zazwyczaj łatwo wyleczyć. Jeśli chodzi o szkodliwość, to zdania są podzielone. Logopedzi biją na alarm, że zbyt długie ssanie kciuka powoduje wady wymowy. Część stomatologów i ortodontów uważa, że ssanie kciuka nie wpływa źle na stan uzębienia i zgryz u dzieci, które od początku miały mocny i zdrowy zgryz. Inna grupa specjalistów uważa, że ssanie kciuka może by przyczyną wad zgryzu i problemów z uzębieniem. Stopień skrzywienia zależy od tego, jak często dziecko ssie kciuk, a jeszcze bardziej od tego w jakiej pozycji go trzyma. Dentyści utrzymują, że takie przechylenie zębów mlecznych nie ma wpływu na zęby stałe, które zaczynają wychodzić w okolicach szóstego roku życia. Jeśli przed ukończeniem szóstego roku życia dziecko, przestanie ssać kciuk (a tak najczęściej się dzieje), niewielkie jest ryzyko trwałego skrzywienia zgryzu. Szybciej takie ryzyko będzie powodowało to, że np. dziecku, które ma już ząbki będziemy podawać ciągle bardzo rozdrobnione pokarmy, w postaci papek, czy też usuwając twardsze elementy (np. skóra od chleba).

tym potrzeba ssania była zaspokojona. Takie metody jak krępowanie rączek maluszka aby powstrzymać go od ssania palca, zakładanie szyny na łokieć czy smarowanie palca czymś co ma okropny smak, najczęściej przynosi odwrotny skutek. Są to dla dziecka dodatkowe bodźce stresujące, co znowu nasila potrzebę ssania. Zaraz po zdjęciu szyny, czy zaprzestaniu smarowania palec ląduje z powrotem w buzi. Oczywiście są rodzice, którzy stosując powyższe metody odnieśli sukces. Prawdopodobnie ich dziecko nie ssało kciuka zbyt intensywnie. U zagorzałych fanów ssania kciuka szyny i tym podobne rozwiązują problem na chwilę. U starszych dzieci może nawet dojść do tego, że nawyk zostanie utrwalony, ponieważ dzieci potraktują to jako walkę z rodzicami. To samo można powiedzieć o ciągłym upominaniu, czy wyciąganiu dziecku palca z buzi na siłę. Wyciąganie palca ma sens jedynie w trakcie snu. Jeśli twoje dziecko jest jednym z tych pięciolatków, które nadal ssie kciuk to masz spore szanse na sukces, jeśli odpowiednio dobierzesz „łapówkę“ ;) Nasze Szkraby 113

fot.: Krzysztof Maria Slowinski

np. dziewczynce pięcioletniej możesz pomalować paznokcie jak dorosłej kobiecie. Większość trzyletnich dzieci będzie miało jeszcze niezbyt wystarczającą silną wolę, aby dla nagrody pokona instynkt. Panuje przekonanie, że ssanie kciuka do około trzeciego roku życia nie musi by problemem. Wiadomo też, że do tego czasu dzieci wykazują największe przywiązanie do tej czynności. Zazwyczaj, gdy maluch kończy dwa lata rodzice są w stanie zaobserwowa w jakich konkretnych sytuacjach paluszek wędruje do buzi – by może zdarza się to w przypadku zmęczenia, głodu lub gdy się nudzi. Wnikliwa obserwacja może wspomóc rodziców w eliminowaniu przyczyn ssania, a co za tym idzie, pomoże wyciszy sam nawyk. Warto jednakże robi to ze spokojem i cierpliwością, bo pośpiech i napięcie mogą tylko stresowa dziecko.

114 Nasze Szkraby

Jeśli twoje dziecko ssie kciuk zadbaj o to, aby było szczęśliwe. Na dłuższą metę pomoże przypominanie, że któregoś dnia będzie na tyle duże, aby samo mogło przestać. Przyjazna zachęta sprawi, że postara się zerwać z nawykiem gdy tylko będzie gotowe. Ewelina Zajkowska NiezawodnaNiania.pl fot.: Ada

fot.: Agnieszka Majewska Nasze Szkraby 115

Samodzielne zmierzenie się z zawartością pieluchy niepokoi niejednego tatę i świeżo upieczoną mamę. Spokojnie, nim minie tydzień, będziesz mistrzem w tych sprawach. Krótki kurs przewijania Pinio, pomoże Ci w debiucie!

116 Nasze Szkraby

Sztuka przewijania Przede wszystkim przewijak powinien być wysoki, żeby nie trzeba było się schylać przy przewijaniu. Do standardowej komody najlepiej dokup dopasowaną nakładkę do przewijania. Dzięki niej blat komody może zostać efektywnie zagospodarowany na okres, kiedy maluchy wymagają przewijania. Nakładki proponowane przez Pinio są szybkie i łatwe w montażu i demontażu, kiedy przestaną już pełnić swoją funkcję. Połóż dziecko na stabilnym, bezpiecznym podłożu. Dobrze sprawdzają się stojące przewijaki - nie musisz wtedy mocno nachylać się i nie obciążasz swojego kręgosłupa. Jeśli wolisz coś lżejszego -wygodny jest także przenośny usztywniony materacyk pokryty ceratą. Na liście rzeczy absolutnie niezbędnych powinny znaleźć się pieluchy i natłuszczający krem, który chroni skórę przed podrażnieniami. Na odparzenia lub podrażnienia warto mieć pod ręką krem albo maść zawierającą tlenek cynku. Nie zapomnij o zapasie nawilżanych chusteczek, które nie podrażniają skóry, a te nasączone balsamem lub olejkiem zapewniają

dodatkową ochronę. W domu wygodnie trzymać je w zamykanym dozowniku. Na spacerze sprawdzą się chusteczki w kompaktowym opakowaniu. Spodenki rozpinane na całej długości nogawek, body i śpiochy rozpinane w kroku – umożliwią zmianę pieluchy bez konieczności zdejmowania ubrania. Teraz macie doskonałą okazję do zabawy, pod warunkiem że w pomieszczeniu jest ciepło, a maluch nie jest głodny ani rozdrażniony. Tak, tak – to wcale nie pomyłka – już z noworodkiem można się bawić! Połaskocz małe stópki całusami, powiedz dziecku, gdzie ma kolana, gdzie stopy. Zaśpiewaj coś, zrób śmieszną minę. Zabawiając dziecko rozmową, pomagasz mu ćwiczyć umiejętność skupiania wzroku, stymulujesz rozwój mowy, a przede wszystkim wchodzisz w coraz głębszą relację z maluchem – więzy między wami zacieśniają się. Pinio już wie, że zmiana pieluchy nie musi być aż tak poważną sprawą. Z dobrym wyposażeniem potraktujcie to jako przygodę! www.pinio.com.pl

Nasze Szkraby 117