Nasze Szkraby 04/2012

04/2012

10 sposob贸w na... ...bezpieczny dom Rodzicielstwo Czas na

kontra prawo

rower

Oczami maluszka

SPIS TREŚCI

Hydr ozaga dka dwin ©

Deposit photos

Nieste „Już nie ty zastali ła nie zło ma w jezior wisz tu i nikt nie wie karpia jaka jes No ter az to trzeba nikomu już ni Nad rze wyjaśnić nap ką ryb nie ma rę niedłu , go bez rybne i w stać m Ponad to czy kto i poziom wó ś się d ws Wtem żuraw podejmie i z spra powie na pew dział: no sku „gdy teczni e pomo Bo me że wa jes raz lata t mądra i chyba wi Osied nad morze więc cał la i parki też , raz na wy kiem pokaź czasem od na jej musi by A zatem udały do mewy, I mówią się w spraw w komplecie , ie kry , że zysu zasg lecz on brak ryb, po że wy dcwod a wiedzibiety schła o ał już kasad się ko iec czyja „W wiają to spr n ia dz aw i odżydla szystk zdu row niem są win ć tak sko któ staryc , w jak ób na byne poblis nią il h są n os Sp ływ A bruwi ważne edkie fabr w pro widu po dne,nie ny wp rnewle j wa śmiierodpo kcj ogrom po dzą ża ją ukow ce odpad . Jużi wyn radkie pis cię organizm y m ralnych Jadłos i mine prościutko doi ściek starczył Dlazy tegoch rzek ryb nie e aby do ów odżyawc wszys tałtuj ma i bru tko to ksz iektka dna jes win ły, bo składnik go Uc ma go a i spr t rzeka, oje awka swchc wśród e nie we ą już czł iowśmiec płodo i co leż mieszkać owieka. żywien ki w tym ą prz wy Bra y brzegu na bag k wody . i na dn n bo wc - tu człowiek ie. dziecka iąż ją jest win Ubyw marnuje, ien też osz a gdy tak jej w Odrze czędzać nie w sumie , uby bez um umie. iaru ją wa i w Wi śle, leje bez Cóż zat myśln ie.

Ten pro em poradzić blem napraw dziś mo ej Dopó noszącgę me pta ki nie dę nie iety szki? zwjga” ykl, znie kto dwo nie madietyzackob adą cie dlaś dbać e jest ważki liczzyć żan „za : „jed ową zas o jestco na rybo o przyrodę, .

Podstaw eck uwa ki aem dzi dawna i wo wzr dę.” do nie pod serc tyczne jeszcze ie energe 300 kcal na a nie jak otrzebowan o ze Zap trymestr je zapotrzebo Nas dwoje”.

II i III two koiero w jest je e ć dop jaki iczy sta wiesz, żesz obl na pod dobę. Nie rgetyczne? Mo nedicta ene risa-Be . wanie ru Har i (PPM) ze wzo ę materi rzystając przemian stawową

Za gór brodzi ą, za lasem , Kroczy ły jak zwykl przy łące po e dwa ły poma smuk stawie bo chę łu tnie dzi przy brzegu łe żurawie. eń mi ły ucz gdzie płytko ciłyby Chod rybką. , a w wo ziły z god zin dzi I nawet e bez ruch, ę, no może a w brz najmniejs bez szumu i ze dwie, , nic nie zych nie uszkac h doskw drg wid iera im ać dziś pło nie.

No tru spo dno ry już tek, głodek Lecz co ryb nie ma . , niech Rzekł to? Żab nie będzie jeden ma! więc że leci z żurawi po Kolejna zag żabka. adk połow ważni e zdziwi a. ić nad rze ony kę do Pofru , żony. nie mi nął do czapli ałe i mówi: m zup Nic zło ełnie „kocha wić nie, no mó nie mogłe dziś nic na m, bo śni wię ci ryby gdz adanie. szczer ze, no ieś wc „Oj gdy rmaln ięło, e nic, bym zero!” bo ma coś miała, Jest wo my nad rze lecz zmartwić cię mu lecz ryb dy tak ma ką okropną szę, ło, dzi tu nie znajdz że widać dn ś suszę. iesz ni o w nocy świetnie, A że to ni we dnie.” więc w małżeństwo gór rodzin Tam do ę, i lecą na ę ma i ryb po mek swój wschód nad sporą, mają kuz d dosta jez tkiem yni łab ioro. na pew ędzie no też będzie .

ka

rzusz dla b Menu

08 Nasze

Inc.

Sebast ian W iktors ki

hen Goo

Galeria waszych szkrabów Hydrozagadka Trudne pytania... trudne odpowiedzi 10 sposobów... na bezpieczny dom Kanapka - Kwiatek Kącik kulinarny - Ciasto brukselkowe Menu dla brzuszka - Dieta w ciąży Rodzicielstwo kontra prawo Kiedy powiedzieć pracodawcy o ciąży 30 Z serii pierwszy rok życia ...

Drugi miesiąc 34 Bajki terapeutyczne

fot.: Step

06 08 10 12 18 20 22 26

Szkrab

y

a

wojg dla d

(9,56 655,1+ Wzór al/dobę) = ) + (1,85 x PPM (kc ciała w kg ach) - (4,68 x Masa w centymetr Wzrost w latach) x wiek

Tera przez nożyć 300 eży pom ej: ik nal ny wyn ywności fizyczn a (siedzący Uzyska Pr ynnik akt ywność fizyczn współcz akt -k ła a ma – fizyczn • 1,4 sz ywność ia) tryb życ iarkowana akt w- – um y) a (sporto • 1,7 rekreacyjn ość fizyczn (sport aktywn – duża 2,0 • cy)

Rod zic iel

stw

KIE

DY

Kon

POW

o

tra

Pra wo

IED

ZIE

Ć PR Wiele ACO DAW zara kobiet CY z OC zane po tym pozostaj IĄŻ Y? co te z wiado jak opad ących w m dy po raz będz ością o ną emoc stosunku je ci ie w ąży, i z ich pogo iedzie zacz eufori pracy, pr ć czy rszyć sw pracod acą zaw yna dr a zwiąnie zw aw że oj od olni ej sytu cy o ciąż ową? Ja ć o to, acji ? k Te i zaw y, tak że i kiewiele odow innyc by przy szłym h ej? Zw nie mamo pytań sp Istnie olni ędzaj je bo m sen ą wi nie

z po nik, em wi stoję funkc ele po wiek. na sta w któ jonują ciej wszec nowi tym re ko sku „im lepiej biety cych mi h- sytua wiad ”. Tr om wi szybcji oc tów, zekiw udno w żanek ości zaczer erzą. Int ernet, cy wybu takiej ać od czy zn pnięt chu je w prac e od waż ajomy odaw błę dla nie entuzjaz ch, utw kolemu, powo dnym pr dobro go na ier ponie dzają zekon duje jważn jego stres, an wska iejsze zakła zany tak pr iu, które obecność du jest w cią pr zecież kim prac z cią ży. Pr należ ownic acy. Ni żą po nieezede y po y wo wiązu go zw wi du wszy rodz ed jącyc aju dy je dla nie iązana h przep zieć, że w st- każd znajd skomf go sw ziemy a ko oboisach ort. ebieta nie, kie praw od dziec Jedna ma pr a nie ko i dy mo powiedzi kże awo każd nyśm trudn urod y pr y pr żemy, czy na pytaiaj ac też po o cią z tym ąc kobie acodawca zić ży. Jak odawcy wintę po liczy powi o ma bieta ć. Od winie zasób edzie ma n się ciężar ć mu pracownic tego, w na, ale , a niegd jaki aw je pr yś ko 26 Na spotakże ciąży ac - nie sze Szk prac poinf , zależ odawcę owraby oro sw ą być relac oim mo je or az ew że ich pr stazyszł entua e lny powr ót

42 Bezpieczne i higieniczne warunki pobytu dziecka w żłobku 48 Pielęgnacja skóry w czasie ciąży

Czas na

kontra prawo

rower

oCzami maluszka

02 Nasze Szkraby

ierw rii p Z se

a ...

życi

Nasze

Szkrab

Pielę g by

Szkra

ko/123 RF Ciąża je tygodn st wyjątkow bardzie i w jej orga ym okrese nizmie m ciąga j widoczn zach w życiu ko a się styczn , dlatego ciąża spra odzi bardzo biety. Po wia dcza ość. Po zm w zawie za tym iesiąca na , że skóra pr iele zmian. s 40 ra zysz Co m organi nów gr więcej w zm ko iesiąc zmni łej mamy raz ody i omad biet ejsz rozkr zi się w tkan wi niż norm y w odm a się jej el ie Elasty akach czn i moż alnie. Nadm nnym stan poddan ość skóry e ie powod ia kobiety a jest dzenia po ować r tych pływ narażon ważnej pró okresie cią opuc ra brz ży roz bie. Na a jest hliznę. ucha. przed sąd usz ne W e ws konia i wy Jen

w cz asie ciąż y /123RF

Primoz

nacj a skór y

ncheva

sze

30 Na fot.: ©

y 27

b y, że iem ozw i. W ko r ży sług o ją ob dziec rukc tórym h swojeg inst k iat z czas, w h etapac św

o yc st t zą na góln chod gdyż je oszcze p a, przy nie dzieck cko w ie ieci o y dz swojeg a się dz stet ni a i. Nie k życi k zmie m a ro ja zic szy Wam rod już ez pierw iemy cie teś ości prz óc! Pow Jes cje! wątpliw Wam pom u. tula Gra pytań i y tu by iesiąc m le o ie śm ąc p w si este ciej. J dniu, mie tygo

zbilan zystki często niku jej kluczo sowan m docho we zn i uszko e żyw dzi do ciągłego roz skó- skóry aczen ienie, dzenia ie cią w utraty które mogą tkank spręży ga- dosto ciąży. Istotn dla właściwe ma być i łączn sow sto a jes go sta ej, mi. Op podskórn dziennie nu e blizny czego efe ści tylko zap ana aktywno t także od róc po ktem , zwan powstać z rejonu nawilże , daje nam la rów obiega przyro ść fizyczna wiednio e roz brz gw , która nież na nia i biuści na biodra ucha, rozstę stępa- fak stowi sób, cha skóry. Za arancję pra nie do wagi, ch, po e, py mo tle tem jes widło pobie narażon a także na śla gą czy t to, że nienie organ ale pozwawe gamy przesu rakterystycz ramion dkach, ud e na po tań izm po w ten go one szk sze nemu ca, dczas ach rze są ach jawien spo odliw nie, czy niu skóry spacer u. Miłym w ło w ruc czyli wtedy Pa ie się tyc . Szczególn ych sub u, ćwicz oraz po okresie cią - niknąć , li h, gd ślonym nie, któryc ie h na y stancji, do łoż wprow sza skó dotlenia ułatwiam na, a h przyro zmian na etapie yska, y wyda budzamy krą ży, i nie po adzam eń, prz ra skómy ko skóra ciąży jak rów które mogą y ciadrażn lan nic, raz że- tyk prostu ez to lepiej staje się lep mórki jest zby st wagi na ma del przenież nie iej ukrw ok . Naprz ie toksyn ikatną ciepły piękn t ów zac iają skóry. da się oraz alergi iejsza. naprężona, masow raz zim struktur duży lub jeś re- datko emien iounikn Przy howa zują wo gła Ak an ny ąć li ny ę. Czy , prz twierdzą dsz ich ma ie cia tyw rozstę prysz- powinno się jmy pewn aplikacji ko strum elasty wobec pów? ień wo smega w po yspiesza prz ność fizycz a, po ą ostroż nych i czność ła szczotką, wykony Odpo teg stosuj ca, ale pod dy na o zby em int ność. ora po wied tkanek wa Należ dodzi ensyw wa ian em wa maga Nie y rów nych ruc ć zbyt zde zacho z nych po Przed y odpowied runkiem, że ź będzie wa ęki czemu chr niu się toksyn ę materii, po nież pa i poprawi wa pie brz e wszys hó nią pro w porę ć li uch nie a on w dłoni cydowaz org mięta dokła nadm ukrwien imy skó u, tkim za- cze m cellul przesu to ważn dnie wycie ć, aby po należy filaktykę. rę prz anizmu, ie. sku ierne nacią gdyż może itu (ni nie tka 48 Nasze wa ed każ to rać e, zwróc epr gan rcz spo pows dej kąnki tłu awidłow skó ie e wodowa ić uw wilgotne ponieważ Szkrab szczow najlep i wczesną akc skóry, a tak agę na Regularny, e rozmi taw mo rę do sucha y j skóry, ej). że wywo ć iej jes menc delika . Jest eszganie smety tward t ogran ję porod tny głaska łać i wysus ków a woda ie wysycha ową. iczyć nia brz nawilża masaż i sto zan Stosuj nia Mi Dlatego sowan jących my kre ie naskórka powoduje mo teg ucha z uży się do del ie , nawe ściąbiet w ikatne . my prz ciem kre o, że i w du t dwa kogo ciąży, cią ezn mu ża żej mi aczon . razy w apt e dla każda erze ko to stan roz ece lub czyli głown jest nie ie ntr ko my w ko powtarz olowany, poznany ten spo smetyki z marki dostę - ganizm to ate pn no alna, sób pe tak sam jednak wność stem. Zysku e warto sko szącej płód , że nie o ma je- cym nsulto wać się tki. Dlatego jak orzawier ają cji jak i z eks zawsze pertem z lekarzem skóry. prowa w dzied zinie pie dząlęgnaa Ekateri

10 sposobów na... ...bezpieczny dom Rodzidzielstwo

2012 04

rok szy

fot.: © Olg

fot.: Anna Jazukiewicz

04/2012

do pr ac wszec y po ur hnie lopie słyszy kać z macie taką się, że rzyńs infor Nic kim. najle macją bard piej ziej jest po Po- one do ko zdarz mylne obaw a się czego. W ńca I try sporo iać jest zm w cią mestr I try syt żę. Oc zwolnien uszo u. ko na sko uacji, kie mestrze skieg ia z hron deksu ciąży o dla prac dy na a ta rzysta wynik prac gle popr swoje ć ze zw Związ kobie y „U awy a wp go ane olnien praw ta de stanu r niezrę jak i po nie ia ksu pr z Rodzici zd lek tom czna, row arelstw nia Pra wypa w tym acy, jak albow stwa. Sytua ia zarów em” i na dku , tj. iem no mi cja ejs do taka prac przes cu pr stępnych. z ar odaw bywa nie parag łaneg wie się zytoc Myślę rafu ca w o po o zw u nie zyć do sto tre 1 ten oln tak teg go cja sło ść jeg ienia oż pr im ne em budzić w o opier zepisu wne b lekars lnej cią ży z ają się nie jest zn kiego ocje. stosu , albow pewn nku , nie na ło w ana, Biorąc do na co może a kobie iem polsk oś tym, im s nega co ur ciąży, ć” związan więc po kogo ty w d ro egulo ś usłys prawie, tywlepiej ą ale na wane zując zą, zat nie zw z pierwszy zwagę wypo zo tym, „niee wi em: lekać m try co „Prac objęł przepisy w ok edzieć an zbyt mestr y kobie odaw gdzieś resie praw i roz długo em ca nie ciąży, wiąz a . ty w cierzy ać um a tak ciąży, szczególn Obowiąmo ńsk owy że w ą oc tak ab przycz iego pra o pra hron y nie cownic okresie yn c ą y musia urlop uzasa bez wy u ma ły się dniaj y, chyba po że za ące roz pracow wiedzen chod wiąz ia nicę zą anie zakła z jej winy umow dowa i y organ reprezen tująca izacja związ

Nasze

Szkrab

y 49

68 Świat dziecka Widziany oczami Babci 72 Farby do twarzy dla dzieci Czy wybierasz te bezpieczne

abędzi ew rze kar rozpaczy, asi, san a, nie daczy, zło st tego wisz i lina, przycz yna”. ie jest do śm iechu, ędce, w po stawie śpiechu. , w jez ior może się mo ze, rze. zystki ch awę tę opada, zbada? nagła po e nam trzeba, mewa . ie wszys ysypis tko, ko. dwied za, yć wie dza.”

ma

ży sgęscią iego dnegoz matki. ora . dzawk owany, a, ns wktru a. ergii,

lość en resu ok rykcza i, s od

niki. ki ki.

nie,

nova/123 Inga Tiho

RF

e,

sze Szk

fot.: ©

raby 09

o wyniku skaneg

należy

az do uzy kcal.

ć doliczy

tości: iej war u o tak słem, d posiłk szanego z ma rzykła mie , ta chleba i pomidorem ścią pła kromk ka go z gar kurcza zynką z naturalne jogurtu ek. ek zyn y 23 - kub i rod Szkrab ianych Nasze ków ows

42 Nasze

Już cz y

Szkrab

as… krótk

a rela

.2010

l

enie.p owidz .: fot

kraby

e Sz

Nasz

KTG wy malut szło idealn ie, ki.

Co dw Według US USG już nie G, zam a dni . Okaza miała iast w kontro m prz 40 tyg ło się, że lne. ychodz ić na KT odniu ciąży, Adaś jest za byłam G, a za Wizyt w tydzie a kon ń na bad 34. tro Wszys anie tko inn lna – Adaś e było dzie się nie prz ok, działo ybrał ). Decyz zero rozwa ży. nawet rcia jed ja lekarz 10.06 a – zos (a już liczyła nego grama .2010 taję na . m, że Na por oddzia coś bęann le patolo Pani zab ym obchod gii cią ierz zie Or e swo na rad dyn je rze ość czy, idz ator podejm otrzym , uśmiech iemy nie sch uję kro na por uję decyzję: odz czekał plówk odówk „Niec am się ę Oksyt i mi z twa h ę”.

Przeog rzy Łączni pie ocyny rome dostaję rwszych i czekam . Około god sku ziny efektu na roz . O god 3 kroplówk rczy. Boli wój akc 11:00 stra i, ale zinie 20dzieje . tej pon żadna nie sznie, ale daj ji. Doprz 11.06.20 ownie bada mn ynosi oczeki ę radę.

10 Ponow waneg ie lekarz ne o – nic cać. Lek ranne bad się nie anie i arze zas stwierd zję, że tanaw zenie sko iają się, – szyjka dopoch ro oksyto cyna nie co ze mną ści, zac wowo trudno zyn zro aym W tra spowo sięi skr . Pod kci ogłwania bić duje roz pomony acje z inn i pok a, to się nie e wieczorne ująoli, wa ujeżerela ejmntr tałtmo decygoemocji rcie oko dzieje – ksz samzaa ez całyy się żel go. Prz . Jestem badłec anizne plik 12.06 iea ow lek rów dzi ucz any .2010 arz pon zał eń do spoana o dzie • am otnenic nie czu Jesw ownie ,i. Dzieck acje zwrstw u temwo już zmu się coi obrazu ję. ludźm przecieżrm ierd jowza, rano szy roz ruchsię i ym wo ęczona uczeni że właychleż uzyskuje info ają ow pojech ruchow zenie zucia nic sprzyj jka skr aca wienienności ała i poc Znac ega na stopni do pro- eniem na odd ła się. , które mage) czy . Śni reakcji dom u. j pol śników ziaby W koń jowada i nia nie u Czeka Nalf-i Rozwó żonych . m naj oso le.(se jchstee cu... ętnm) ani dziej zło ęki rozwo iej ubr owyw dostałam,własne jakieg oś lf-e raz bar dzi ała bo nie tości (se lekarz z dostos tacyjli ciała a jak na bym snej warwiedzieli agi ora ygrawi i kontro now ant . zba co rów ich ze mn ycjach ia i śni w ą będzie stowan ych poz a mię . wyższ przez napięci

58 Nas

ze Szk

raby

nki anie Od w

az ch zmian w cor ywany lepałaniu wykon coraz nym dzi płynące z ają mu nic nia ożliwi jego gra Dozna hów um ciała, wao ruc snego o przeby dzieck e wła nawani czenia. Dzieck poruszania sze poz ość oto czynszego możliw tuaru i najbliż ie matki ma re-per ciało ego łon cał o jego jące w tarcza datkow ałająda dos ych. Do lnej od dzi się, wo ając pobudz zeni wo ecko dostrze ników przestr na u dzi je się w ęki tem nsywniej niż znajdu ia, dzi ciążen ruch inte j cej siły swó i je ciało ga swo

31

111 Kreatywne maluchy Kartonowe kwiaty 114 Wywiad z...

Anną Kanią i Joanną Dziewicką

Nasze

Należy

Szkrab

y 59

niu znacze ć o ecka omnie cji dzi ż wsp adapta równie unków ej w nych war fizyczn

siłku) w i róż ności wa wpły e aktyw nych bodźcó (np.: klimatu, wy unki war ni do zmien yczna cznego ć fiz maga źce a ona iska fizy wnoś ję i wspo Stwarz na bod środow Akty e. wania) ac nego. nie i społecz chiczn (harto ymul i psy nia się wzrasta na st u parnia czne a stwania muluje fizy uod czn oj rze sty do pat rozw ego – ność fizy komkcji zao

lądzie.

, Ak również warunk i wyh jest rza żliwośc ji – mo ych „Ruc m atywn pensac ia neg zesnego bowie ie równanów współc waechn wpływ imalizo powsz any – min nia działa życia uznaw alny, nie skutkówrównież barMa nie ur znacze stresu. za nat ystny eń istotne zaburz dzo wielu korz ec terapii w ekcie. bodzi ”. i ich kor iczy leczn

woju atyczn śni i fun nię roz • som wój mię harmo

eanu

i oc

orza do m

dkoośro oniem ni jrzewa z w stop m jest do ój wyra aściwy wany sw h i wł oczenia. unko znajduje owyc ot uwar ego i i ruch ynące z nowe iecka śc ow ło dz ój cia ętno nerw ce pł naRozw ładu eniu umiej ne bodź okresie ży ciąży), a juk wego onal różnorod w już w egającej es do dosk proc wym waniu na yw bodźcó wo przebi ztałtują ło opł ks reag ni do w prawid dziców ed wi Odpo ma miejsce opieka ro o wa go (c e właści . stępni ia dziecka an rzew

BOCIA NK dla p OWE rzysz łe

Tatusio zostać wie mają „p mamu w tyle. W ępkowe”, a sie ma związk my ma Bocia ją musie nkow organizo u z tym, od ?N e. wane przyjęc kilku l ia zw an

W

iele kob ganizo iet ma obawy wa gdy ma niem takieg przed orświeci leń e o Co pr ję, że wk– boją się „za stwa nie ma przyjęcia, zy zencie nieść mł miłe chw rótce to się peszyć”. Ma jeszcze na m zmien Mile wid z okazji przyja ile spędzo i, bo są nadziebo ne ció będą pra ziane są upo siostra łek. To wła wśród naj to bardzo bliż śnie prz (op Jeśli chc ktyczne, ale m z przysz rócz prz yjació szych ró em ysz łka łą łeg prz mamą lub yjęciu y by przysz znoszą przez o tatusia), są ła c tów, któ można ją dziew razem Podobn jej humory ięć popr re miesię i jej się na się cy Babysh ie jak walen kaprysy. przyda złożyć tynki d ower prz W ost w kilk czy ju i ma atn a ywędr Hallow tort pie im czasie osób een, ników tyle samo zw owało do modny luszko nas . Niewie olenn ików co zego kra- ki jakie nos wy, są to dla ma le osó najz m był i niemo nia wie y organib wie o tym przeciwwieku wla m, , że prz czek w że yjęcia ki w większ najlepiej Dziś tak krajach ang zowane już spraw w XV los ym roz ułożon d III czaj prz ie spotkania askich. mi e z dod są w formi arze np. przysz ez siostrę lub organizowane atkam e piętro łej we ją najlep mamy, pon najbliższą prz są zazwy- to być bod i dziecięcy ch akc ziaki, ieważ chotki Taka oso iej zna. jest to yjaciółkę , kremi skarpetki es osoba zapros ba najlepiej która jest ogrom ki, a nawet , czap ić na prz ny. ori ma ne ent W sko wózki wać, tak uje się, yjęcie pielus podobny spo t kowe. zkowe goście by zarówno oraz gdzie kogo albo buksó je zor czuli się ma Oczyw iec komfor ma jak i zap ganizoiści ubrank e każdą ma towo. roszen i a, czątko które zap mę ucieszą ewne wym okr m prz rajmy więc rze esie życia ydadzą malus czy nie zka. tylko te któ re „

Logopedy SzkraboyguopedIA L fot.: Rad

osław

Kobus

Nasze

Szkra

OJU OZW NIE R LOWA ZIECKA U M STY YD MOW

ar Szym fot.: Osk

czyk

raby

i

tyw

roz ciała, ewnia ego, zap yrost tlenow ny prz rcjonal (propo ciała), – umożmasy alnego bliżelektu anie naj cz• int poznaw fizy liwia iska środow o, a także szego neg społecz isk, nego i i zjaw a iotów stwarz edm – prz ego ecchiczn rych dzi • psy , w któ sobie zenia sytuacje sem, y się rad ko ucz em, stre ów ęczeni sukces ze zm iem a wan lowani przeży kontro ażek, i por

ny óźnio wy, op „ma wymo od nich: wady prossłyszę o po i mają dziec wią, często zy”. Częst wnież w órych mó nauc dy , to ró mi, kt zcze nie ) to się turalna kie wa dzica a(y jes zel ją na ro ie ws rsz a ajn istnie ąc z ie sta nność owo, zwycz iście awiaj y„będz wa to czy ć prawidł Rozm wy lub Oczyw ” czy a z ind ro mo ój mo przejdzie ebiega tak jest. óre wynik du rozw ukła że sko yjść i prz „samo ażając, ania zawsze mowy, kt jrzew powszechuw czas”, nna prz nak nie oju powi rę do kają, t rozw nak ą. Jed tu cze lny sposób się zby i w mia tnie. Jed znikn opóźnienie ka ają ie ra ois iec wę asz oistn natu i zgł proste zwoju dz ępuje sam ych mo sem sam nia np. ro ust h dziec zwijając ji mu z cza nie nyc lac i ro opóź pa i ryt em stymu pedycz nnośc pewne ego tem logo li czy wpływ binetów aln jmowa Supl i pod widu ga emen pode wego że do y 87 ty niej nie nerwo zjawisko, Szkrab ją ześ ze w odpo wc Nas di t ne jes a rodzice , witam rność, za ecie dzie chy. późno in i pobieg ci j pocie uś mi swoje

wzmac ają ne ni ięte dzrałów. Ef niedobor aek om ieci.

Czy na t – zdro we pe

miechn

S

123RF

wno? uplem enty die które ty to mają uzupeł środki spo dło żywcze i składn wo zróżnicow nić norma lną, pra , datkow centro ikami miner aną dietę witam wi- szanka ej witaminy wanej alnym , ina ści pro nie pos i D3 mi raby duktu iadają w formie sko mi w nich mlecznym , ale te kar ze Szk leczni Ustaw jednak mione i już tyle n- wa 86 Nas cze yz mienie dzi witaminy nie, gdyż wrześn dnia 25 sier go (art. 3 ust właściwootr D3 ecku indyw ia pnia 200 .3 określo , ile trzeba zymują Prepar 2006 r.).

6 r. o az pkt. 39 stw idualnie aty wit zaleci nej witam . Podaierdzi dnia 27 na nas am ć iny mo taką niedok zym ryn inowe dla potrze lekarz ped że rw kapsuł taminy istości pod bę, np. w iatra, jeśli ek, liza ku często wy dzieci dos tępne aw z cie, sło ków, żel prz stępuj gru ane ypadku py B, kierun są dod dkich ąw ek w śm syr lorow iesznym postaci Zan kiem lekarz ale jest to już atkowo wie, wesoł opów itp. im a. lec ksz Opako zaczni Są sm e, z boh zenie tał- ku eci wa acz pod sup dzą. Rek ne, bo sło aterami zna nia są ko- krw lementy e podawać Niebez dki Wa die nyc szemu zachęc lamy w cza e i dzieci chę h bajek. poz i, a wybór ty, zróbci dzi e mu że ic pieczny na ają do sop ostaw tni morfo eccie lek preparatów minow h podaw ismach, czy e je je- sze dmiar logię arzow ych dzi dzieck witam ania min, jes dzieci ma i zdrow o. prepar telewizji prz ino eciom ją za witamin. o eprow Lekarz dok prowadzącem wych ató , Więk adz być tr t sprawą mało pewno rosły i nie będ gdyż dzięki w wita- byt ładnie u Wa ych prz i z Wami jest pra niez nim będ witami szość ro aktowa wywia zbada dzieck ez nie szym wda? ą chorowały że na ą infekc dziców d na n, jed dzi cho o, Czy są ny pr wykle in . dm Pogląd eciom? one pot Czy to na cka. ji, zapyta też rób, alergi temat prz ebór. Za iar wita zez rodz dywidual nak niedob boi się, i czy zw y na ten rzebne Dopie o spo jest jed ro na mi ną i ta ic ykł na- czy jest sób ór wi nak to, temat są pod tej pod żywienia ych wzbo chowajcie, n jest równów i leka niezbę k też tane są że cka dzi sta dn zie gaco rz teg eczy wie a lon oso powini więc o y. Mus ie nieb suplem nie. ną o prze ży, któ bom dorosł typu prepar e. Pewne os entacj stwierdzi, re czę a diety dawk witaminami trożność ezpieczny icie wied en sto pot ym np. kob aty zalecalaza i dzieowan zie jak ic podając ietom kw rzebuj 90 Nas ie wita (np.: soki w cią- Co jeśl ą dod odchud asu foliow h nied ć, ze Szk dz , atk ego ka mi i zaj iec ow nie su raby , osobom szki, ml on. ego że- Jeśli lek ku kobieto ącym się arz plemen int eko) ła żywnoś i mw okresie osobom sta ensywnie potrzebuje stwierdzi, na ost two wt ć ty? że Wa eoporo rszym dodatk prepar sze zę (za menopauzy , nę D3 edy ow pot ). narażo np. dbać atami witam ej suplem dziecko nie pediatr Suplement rzebowani o zró ent inowy ów die e na wit nym w ii, pon mi wy acji diety produk żnicowaną ty dla dzi amiieważ starcz die ty eci nie są nie stosuje się w rzywa, owoce pochodzen tę dziecka, y zamione . Wyjątek one prz sta bog mleki zbóż). t , pieczy ia roślin . acz lą em ma nowią niemoąezn nego atą la one owie, jesDzieciom wo tki, któ szyt wla ocami , które z pełnoziar (waki kar e pot re po- lsk ni la lub co cz nis po , nie rze świ rę tych warzy kobuj do- inne prz wnsok eżo wy cisk jestem ego wszyst sy,ąró k. ane sok wami możnaepadają za ujab nka i zasłe la at tępuje i. ię Lala lsce i dl rze, góry, jesiennych iem , że jedna porJedna szklan podawać na im Po W a takieg cję ow bzu i am mo Mam się w ycje. o oców t w ciągu ziłam iskie. Koch k, zapach lskie trad , świat jes Nasze me Urod e bl po Porto Sabbia/

. s Inc tphoto Deposi zay © dedMa fot.:

li mie iecie będz najszyb o p się wija , tydzień ycia

Standa Liczy rdowa ru my rołam, że lek tynowa ko inneg dzić”. Niesarz powie ntrola u ginek stawi o, zanik tę tety okazmi, „Pani Ad olo ć się tna dz ało się o, bę ga. ogrom w ny str szpitalu naiecka. M coś zupedzieok. es, m odliła KTG. Tousiałam pi łnie m się był dla lnie , aby ws zystko mnie było

.2010

ze Szk

90 Suplementy w diecie dziecka 94 Czas na rower Zestawienie 104 Oczami maluszka

rodu 02.06

82 Nas

cę

cja z po

y 43

Szkrab

09.06

82 Bociankowe przyjęcie Dla przyszłej mamy 86 Szkraby u logopedy Stymulowanie rozwoju mowy dziecka

cy zac hodz ąc rost z dz acow iału ników rt. 17 7 ko że wa rto brzm iem czę ciąży ostaś od oże

fot

76 Nowości i ciekawostki 78 Od wanienki Do morza i oceanu

Nasze

Suple m

enty w die cie dziec ka

anią nną K d z A wicką a i w ie wy ną Dz i Joan

Studio

58 Już czas ... krótka relacja z porodu 62 Bliźniaki

z dn tawy t 11r. us la nia 20 wieku do kwiet w atusu ły iem 4 d dziećmi e z dn obki st odzi w życi o opiece na zbawiło żł pisy złag e ci po wymo Wejś prze 11r. go 20 , poz. 235) ej. Nowe placówek te lu 45 tn 4 dując rowo U. Nr a tych 3 (Dz. u opieki zd zujące dl tarne powoe takich ią k, ni zakład czas obow lowe i sa prowadzeni a to jedna ka i nie nacz dotych niczne, lo kładanie Nie oz ka opieka ów za iejsze. gi tech eśnie, że na ta h warunk łatw cz wowa jedno ek stało się jest spra gienicznyc dzenie zą a hi placów l, w którymiecznych i uje rozpor ia 25 marc h yz ka że lo ełniać bezp e to prec ecznej z dn nitarnyc sp i, któr lityki Społ lowych i sa (Dz. U. Nr musi dziec ka Po ięcych pobytu ra Pracy i gań lo dziec ma ów wy ist wie klub Min w spra żłobków i r.

11 20 ących dotycz 367). z.

69, po

fot.: ©

53 Dziecio-design’isko Papierowy duet

ZNE IENIC CKA HIG DZIE NE I IECZ BYTU P O Z P E I B UNK R A W U OBK cym W ŻŁ b iecię lu ie dz klub ia

dą ór rdzo smak pozio ry roku i przygo barw, kt mi ba Lubię zystkie po apomnianą krywać i ez i łąki. ws jest od być ni biam może e cudownie Uwiel dzień ór każdy iwów, kt dz pełen dostrzec. warto

Szkrab

która j lalki, polskie co dla takiej m to, ało nam dziecio halBrakow aby naszym e od nac wał we, inn tościo pokazy ranicy. atest kne i war tałtów z zag pię nas zymały i ksz go, ek otr orów styczne ega - Pol nych kol arty i kol zną ego a i jej cha ludow e szytą artystyc Lalank istym ręczni odzieła eci komisję Jesteśmy wyraz ręk jest ą i dzi u a e jow ”. wyrob Lalank urodzi tku dla ez kra Cepelia do uży politej go prz ie dacji “ nadane zmyśln fun ona jest o niepos sy zcz e wło aficzną Dopus ki sam ne :) adowe i etnogr terze. ewczyn czekol dzo dum edzi ma bar i e tym o aby el z teg od O+ 47 cen e tak, pozyjaci ze. Ma ktowan e ciało, jej pr zaproje pleść warkoc ełnian stwonka i się Uszyta kkie, baw Lala i Polek która została m anka. uczyły ostu, mię lowe ubr ców, które Freśkalalka-chłopczyk, , na prośbę ma hatrów wzr rzyczkę i sty h surow certyfiach koc to twa polskic Polek sty i godną o chłopc z Lalanką roz lnych, ają ate z myślą em natura o guurocza i posiad rzona jest z nie tylk isów. Raz o. Freśka to iczne ka erg urw lan h yal eck przytu małyc są ant de dzi czna! ie każ anka to ieri bezpie sob Lal pow w y. i zna ją kat przyja zabaw a, ale yszka stown towarz ic. ała mn kon To dos cych taje dziecię niczka

? k mały ś Pola jeste ą ianą lalk Kto ty bawełn rak

tocreo

fot.: Pho

tos Inc.

ositpho

© Dep

Nasze Szkraby 03

y 91

Wiosna, wiosna, wiosna, ach to ty…chciało by się krzyczeć niemal codziennie. Słońce, lekki wiaterek i budząca się do życia przyroda, chyba każdego nastraja optymistycznie. Taka pogoda sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu, zatem czas zejść do piwnicy i wyciągnąć rodzinny zestaw rowerów. Jeśli wasz maluch nie ma jeszcze roweru, czas zacząć się za takim rozglądać. Jak wybrać rower odpowiedni dla twojego dziecka podpowiemy w artykule „Czas na rower”. Dni są już coraz dłuższe, więc dzieci mają jeszcze więcej energii do zabawy. W tym numerze podpowiemy Wam, jak kreatywnie spędzić czas z dzieckiem, by nie miało czasu na nudę. Za oknami coraz cieplej, więc coraz chętniej otwieramy okna. Jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka, by nie wypadło przez otwarte okno? Poznajcie 10 sposobów na bezpieczeństwo Waszego dziecka w domu. Przesilenie wiosenne, to czas częstych przeziębień. Sporo Mam podaje dzieciom w tym czasie witaminy. Ile witamin można podać dziecku i czy w ogóle są one potrzebne, dowiecie się z artykułu Katarzyny Rapich-Stecko „Suplementy diety”.

Marta Gierszewska i Wojciech Stecko

KONTAKT: Marta Gierszewska tel. kom.: 509 088 093 Wojciech Stecko tel. kom.: 501 167 802 e-mail: redakcja@nasze-szkraby.pl 04 Nasze Szkraby

Niech zajączek w koszyk wskoczy, Mokry dyngus Cię zaskoczy, jajko będzie smakowało, i brzuch będzie radowało Wesołych Świąt Wielkanocnych Życzy redakcja Naszych Szkrabów

Nasze Szkraby 05

Alan fot.: Adam Godoj

Marysia fot. Roksana

Amelka fot.: Jagoda

Zuza fot.: Katarzyna Szymańska

Zapraszamy do nadsyłania zdjęć i listów do redakcji. Jeśli chcecie podzielić się z innymi czytelnikami waszymi przemyśleniami piszcie na: redakcja@nasze-szkraby.pl 06 Nasze Szkraby

Galeria Waszych Szkrabów i Listy do redakcji Czytam Waszą gazetę od pierwszego numeru - jestem zachwycona! Fantastyczny pomysł, profesjonalne podejście do tematu. Uważam, że jesteście Państwo cudowni.

Beata – Szczecin Bardzo podobają mi się zamieszczone w Waszej gazecie zdjęcia. Poruszane tematy też są bardzo ciekawe, fajnie, że nie piszecie o tym o czym wszyscy inni, katar, niejadek, mleko takie czy takie itd. Zawsze jest jeden czy dwa artykuły zupełnie nowe :) Obecnie mam problemy z wymową synka i musimy chodzić z nim do logopedy, a jego tatuś robi mu „ośmiorniczki” z parówek, by lepiej smakowały :)) Agata – Skierniewice Dopiero dotarłam do Waszej gazety. Bardzo podobał mi się wywiad o tortach. Niesamowite dzieła sztuki. Pokochałam dział relacji z porodu i nie mogę doczekać się kolejnych.

Dział o modzie też jest bardzo fajny, szkoda tylko że przykłady ubiorów pochodzą tylko z wyższych półek.

Hanna – Zakopane Nasze Szkraby 07

Sebastian Wiktorski

Za górą, za lasem, przy łące po stawie brodziły jak zwykle dwa smukłe żurawie.

Kroczyły pomału przy brzegu gdzie płytko, bo chętnie dzień miły uczciłyby rybką.

Chodziły z godzinę, no może i ze dwie, a w wodzie bez ruch, bez szumu, nic nie drgnie.

I nawet najmniejszych nie widać dziś płotek, a w brzuszkach doskwiera im spory już głodek.

No trudno ryb nie ma, niech będzie więc żabka.

Lecz co to? Żab nie ma! Kolejna zagadka.

Rzekł jeden z żurawi poważnie zdziwiony, że leci połowić nad rzekę do żony.

Pofrunął do czapli i mówi: „kochanie, nie miałem zupełnie dziś nic na śniadanie.

Nic złowić nie mogłem, bo ryby gdzieś wcięło, no mówię ci szczerze, normalne nic, zero!” „Oj gdybym coś miała, lecz zmartwić cię muszę, bo mamy nad rzeką okropną dziś suszę.

Jest wody tak mało, że widać dno świetnie, lecz ryb tu nie znajdziesz ni w nocy ni we dnie.”

08 Nasze Szkraby

A że to małżeństwo rodzinę ma sporą, więc w górę, i lecą na wschód nad jezioro.

Tam domek swój mają kuzyni łabędzie i ryb pod dostatkiem na pewno też będzie.

fot.: Stephen Goodwin © Depositphotos Inc.

Hydrozagadka

Niestety zastali łabędzie w rozpaczy, „Już nie ma w jeziorze karasi, sandaczy, nie złowisz tu karpia, nie złowisz i lina, i nikt nie wie jaka jest tego przyczyna”.

No teraz nikomu już nie jest do śmiechu, to trzeba wyjaśnić naprędce, w pośpiechu.

Nad rzeką ryb nie ma, i w stawie, w jeziorze, niedługo bezrybne stać może się morze.

Ponadto i poziom wód wszystkich opada, czy ktoś się podejmie i sprawę tę zbada?

Wtem żuraw powiedział: „gdy nagła potrzeba, na pewno skutecznie pomoże nam mewa.

Bo mewa jest mądra i chyba wie wszystko, raz lata nad morze, raz na wysypisko.

Osiedla i parki też czasem odwiedza, więc całkiem pokaźna jej musi być wiedza.”

A zatem do mewy, w komplecie, gęsiego udały się w sprawie kryzysu wodnego.

I mówią, że brak ryb, że wyschła sadzawka, lecz ona wiedział już czyja to sprawka. „Wszystkiemu są winne pobliskie fabryki, dla których są ważne w produkcji wyniki.

A brudne, śmierdzące odpady i ścieki wlewają ukradkiem prościutko do rzeki.

Dlatego ryb nie ma i brudna jest rzeka, a wszystko to wina i sprawka człowieka.

Uciekły, bo nie chcą już mieszkać w tym bagnie, wśród śmieci co leżą przy brzegu i na dnie.

Brak wody - tu człowiek jest winien też w sumie, bo wciąż ją marnuje, oszczędzać nie umie.

Ubywa jej w Odrze, ubywa i w Wiśle, gdy tak bez umiaru ją leje bezmyślnie.

Cóż zatem poradzić dziś mogę me ptaszki?

Ten problem naprawdę niezwykle jest ważki.

Dopóki nie zacznie ktoś dbać o przyrodę, nie macie co liczyć na rybki i wodę.”

Nasze Szkraby 09

fot.: Š abrakadabra/123RF

Trudne pytania...

...Trudne odpowiedzi 10 Nasze Szkraby

Trudne pytania, trudne tematy. Tylko, dla kogo? Czy są one skomplikowane dla dzieci, czy bardziej krępują dorosłych? Świat dla dziecka to pole, które trzeba kawałek po kawałku odkrywać i zaspokajać swoją ciekawość. Dzieci wiele pytań zadają w przedszkolu, gdzie spędzają najwięcej czasu. Pięciolatki to bardzo dociekliwe małe istoty, które nie tylko pytają, ale potrafią już drążyć i drążyć…

Któregoś pięknego słonecznego dnia mówię: „Zbiórka dzieciaki, idziemy na dwór”. Słychać okrzyki radości. Szybko się ubieramy i wybiegamy do przedszkolnego ogrodu. „Maluchy”, to znaczy „Starszaki” (już bym oberwała za te maluchy) bawią się w najlepsze. Ja, jako „stróż” spaceruję i przyglądam się, czy dzieci bawią się bezpiecznie. Nagle podchodzi do mnie „kółko plotkarskie” i proponuje – „Może usiądzie Pani sobie na kocyk i poopala się?” – zagaduje Julia. Odpowiadam dzieciom, że to one mogą sobie usiąść na kocu, a ja muszę wszystko widzieć, więc nie mogę.

Ale dziewczyny nie dają za wygraną – „Powinna się jednak Pani zrelaksować” – radzi Julka. Zastanawiam się przez chwilkę, co by tu odpowiedzieć: „Ja wczoraj relaksowałam się, więc dziś już nie muszę”. Julce oczy otworzyły się szerzej i mówi – „To, co Pani wczoraj robiła?” Odpowiedź jest prosta, więc odpowiadam bez zająknięcia – ”Wczoraj byłam na kręglach”. Julka niewiele myśląc zadaje drugie pytanie – „A z kim Pani była, z mężem, czy z koleżankami?” Poczułam, że wchodzimy na śliski grunt – odpowiadam jednym słowem – „TAK”. Na to Julka „No to z mężem, czy z koleżankami?”

Chwila zastanowienia z mojej strony, a może właściwie nie tylko chwila...... Odpowiadam – „Z koleżankami i z kolegami”. Widzę niepewność Julki, wy-

gląda jakby nie zrozumiała. Jakież było moje zdziwienie jak się okazało, że jednak zrozumiała i to zbyt dobrze. – „To gdzie był Pani mąż?” – pyta Julka. Po tym pytaniu już wiedziałam, że nie wykręcę się zdawkowym, tak albo nie. „Julcia ja nie mam męża”. Julka przygląda mi się z niedowierzaniem, myśli chwilkę – „To Pani mąż nie żyje, czy się jeszcze Pani nie zdecydowała?” Uśmiecham się sama do siebie i wiem, że muszę odpowiadać szczerze, bo rendgen Julki i tak mnie prześwietli.

– „Jeszcze się nie zdecydowałam”– odpowiadam. Cięta riposta Julki brzmiała: „Strasznie długo się Pani decyduje!!!!” Po tym Julcia, wzięła swoje zabawki i poszła się w najlepsze bawić. A mnie zostawiła samą z myślami: „Czy to znaczy, że jestem wybredna?, czy taka stara?”

I tak skończyło się moje słoneczne przedpołudnie. Zostałam prześwietlona na wskroś przez zupełnie niewinną pięciolatkę.

Drodzy dorośli bądźcie na to przygotowani.

Choć szczerze mówiąc nie znacie ani dnia, ani godziny, kiedy dzieci zaskoczą Was pytaniem, a potem będą drążyć i drążyć i drążyć.....

POWODZENIA. tekst: Karolina Aptowicz – pedagog przedszkolny i wczesnoszkolny Nasze Szkraby 11

10 sposobów na...

Wszystkie zdjęcia pochodzą z archiwum firmy BabyDan

Od czasu jak dziecko nauczy się raczkować, będzie ciągle w ruchu.

Badanie i poznawanie świata jest dla niego bardzo ekscytujące, ale czasem bywa też niebezpieczne. Jako rodzic, chcesz, aby twoje dziecko było bezpieczne. Ale nawet najbardziej czujny rodzic, nie może ochronić ciekawskiego malucha od każdego zagrożenia czyhającego w domu. Choć upadki i stłuczenia będą się sporadycznie pojawiać, to dzięki odpowiedniej organizacji przestrzeni domowej, można zapobiec bardziej niebezpiecznym urazom. Zmiany te zapewnią rodzicom spokój, a maluchowi umożliwią bezpieczne poznawanie otoczenia.

Czujki przeciwpożarowe

Gwarantują bezpieczeństwo całej rodzinie.

Czujniki powinny być rozmieszczone w całym domu, nie tylko w kuchni. Pamiętaj o regularnym wymienianiu baterii i kontrolowaniu sprawności urządzeń. Ogień jest bardzo łatwo zaprószyć. Czasem pożar może powstać przypadkiem – poprzez „zwarcie w elektryce”, w wyniku naszego „gapiostwa”

12 Nasze Szkraby

– ścierka pozostawiona w kuchni koło palnika. By uniknąć niebezpieczeństwa, zapałki i zapalniczki trzymaj w miejscu, do którego dziecko nie ma dostępu. Pamiętajmy, że dzieci są pomysłowe i nie jest dla nich problemem podstawienie krzesła, by sięgnąć do górnej szafki. Warto posiadać w domu również gaśnicę. Przezorny zawsze ubezpieczony.

...bezpieczny dom Upadki

Większość siniaków dzieci nabywają na oczach rodziców. Dlatego nigdy nie zostawiaj dziecka bez opieki w miejscu, z którego może spaść. Nigdy nie zostawiaj dziecka na przewijaku, nawet na chwilę by po coś sięgnąć. Gdy dziecko zacznie siadać, obniż poziom materaca, teraz dzielą Was już tylko chwile od prób wstawania. Zawsze zapinaj pasy w krzesełku do karmienia, fotelikach samochodowych, huśtawkach czy leżaczkach. Nie tłumacz się, że to tylko na chwilę, lub dziecko należy do bardzo spokojnych.

Dzieci są nieobliczalne, nawet Twoje

Zachłyśnięcia i zatrucia

Dzieci wszystko pakują do buzi. Niemowlaki zjedzą każdy paproch, czy guzik. Starsze dzieci potrafią połknąć baterię i z ciekawości sięgnąć po różne substancje i tabletki. Dlatego, nigdy nie zostawiaj leków w zasięgu dziecięcych rączek. Leki przechowuj w oryginalnych opakowaniach, by w razie czego

wiedzieć, co Twoje dziecko połknęło. Gdy dziecko jest chore i musi zażywać leki, nie okłamuj go, że je cukierki. Tylko patrzeć jak samo sięgnie po „cukierka”, co może skończyć się tragicznie. Niestety, bardzo często zdarzają się zatrucia środkami chemicznymi.

Gdy Twoje dziecko zacznie raczkować, nie czekaj ani chwili. Wszystkie detergenty i środki czystości schowaj do wysokich szafek, najlepiej zamkniętych na klucz, lub zabezpieczonych przed otwarciem przez dziecko. Sporo zatruć powodują również rośliny. Jeśli masz w domu kwiaty, dowiedz się, czy nie są trujące. Jeśli są oddaj je sąsiadce lub koleżance, albo ustaw wysoko, z dala od dziecka.

fot.: © Karam Miri/123RF

Nasze Szkraby 13

Bezpieczna kuchnia

Kuchnia stanowi szereg zagrożeń dla malucha, będąc jednocześnie miejscem ekstremalnie ciekawym. Tyle szafek w jednym miejscu.

W szafkach garnki, talerze i noże, ale również pozornie mniejsze zagrożenia jak plastikowe torby. Naucz dziecko, że gdy w piekarniku świeci się światełko nie wolno się do niego zbliżać, bo jest gorący. Dobrym rozwiązaniem jest system zimnych drzwi, który zapobiega

Okna

Pierwsze, co przychodzi na myśl, gdy łączymy słowo bezpieczeństwo, ze słowem okna, to wypadnięcie dziecka. Skojarzenie bardzo trafne. By zapobiec takim wypadkom należy odsunąć od okien wszelkie kanapy, stoliki czy krzesła by uniemożliwić dzieciom wspinanie się na parapety. Dodatkowo dobrze jest zastosować różne, dostępne na rynku zabezpieczenia uniemożliwiające otwiera nie okien. Można również zmienić klamki

14 Nasze Szkraby

oparzeniom, nawet w przypadku, gdy dziecko dotknie piekarnika. Idealnym rozwiązaniem w kuchni jest nowoczesna płyta indukcyjna, której przyciski ustawione będą tak, aby maluszek nie mógł ich dosięgnąć. Jeśli masz kuchenkę gazową zabezpiecz ją specjalną osłonką, którą uniemożliwia ściągnięcie garnka. Na pokrętła kuchenki załóż specjalne nakładki uniemożliwiające dziecku swobodne manipulowanie pokrętłami.

w oknach, zastępując te tradycyjne, na te z kluczykiem, dzięki czemu dziecko samo nie otworzy, ani zamkniętego ani uchylonego okna. W większości domów i mieszkań okna przyozdabiają rolety, czy też żaluzje. Zabezpieczmy sznurki, tak by dziecko nie miało możliwości zerwania rolet lub co gorsza, zaplątania się w sznurek, co może grozić uduszeniem.

Meble

Gdy dziecko zaczyna podciągać się na meblach, lub już nieco starsze dziecko zaczyna się po nich wspinać by sięgnąć wyżej, to nadszedł czas zakotwiczenia mebli. Służą do tego specjalne taśmy i uchwyty. Mebel, czy też telewizor montuje się przy pomocy uchwytów do ściany. Zapobiega to ściągnięciu lekkiego mebla na siebie, lub przewróceniu się ciężkiej komody. Jeśli wasze meble mają ostro zakończone narożniki, dobrze jest zabezpieczyć je odpowiednimi osłonkami. W szczególności szklana ława powinna być osłonięta gumową osłonką.

Łazienka

Pewnie nie uda Ci się uniknąć wszystkiego, jak chociażby rozwinięcia rolki papieru toaletowego, ale na pewno możesz zminimalizować zagrożenia, jakie czyhają na dziecko w łazience. Jeśli twój maluch używa jeszcze pieluch, na muszlę załóż specjalny klips uniemożliwiający podniesienie deski, dzięki czemu Twoje dziecko nie wpadnie na pomysł umycia twarzy w wodzie z muszli, czy w najgorszym przypadku nie wpadnie do

niej. Wanna, to miejsce relaksu i zabaw, zadbaj o to by takim miejscem pozostała, kładąc na jej dnie matę antypoślizgową. Dodatkowo można zamontować specjalne uchwyty pomagające w wychodzeniu z wanny. Pamiętaj też, by nie zostawiać na podłodze podłączonej do prądu lokówki, czy też prostownicy do włosów. Dzieci lubią pojawiać się „znikąd” i ciągną wszędzie tam, gdzie grozi im jakieś niebezpieczeństwo, jak chociażby sparzenie.

Nasze Szkraby 15

Drzwi i szafki

Beztroska zabawa drzwiami może skończyć się przytrzaśnięciem palca i wizytą na pogotowiu z powodu złamania. Dlatego warto zabezpieczyć drzwi przed możliwością zatrzaśnięcia. Podobnie sprawa ma się z szafkami i szufladami. Dziecko by zamknąć szufladę, zapiera się całym ciałem, co znaczy, że w razie przytrzaśnięcia palców, szuflada uderza z ogromną siłą. Ponadto wszystkie meble kryją wiele, ciekawych, często niebezpiecznych przedmiotów. Bezpieczne zatrzaski powinny być trwałe, łatwe w użyciu dla osób dorosłych, trudne do sforsowania dla maluchów.

Dodatkowo nie powinny uszkadzać szuflad, gdy przyjdzie czas na ich zdemontowanie.

Schody i kominek

Jeśli jesteście właścicielami kilku poziomowego lokum, pamiętajcie o barierkach chroniących schody, zarówno na górze jak i na dole, ograniczając dziecku możliwość wejścia i zejścia ze schodów. Można wybrać barierki rozporowe lub montowane na stałe, za pomocą śrub. Pamiętajcie też o zabezpieczeniu kominka. Szyba kominkowa chroni przed wsadzeniem ręki w ogień, ale nagrzewa się do ogromnych temperatur.

16 Nasze Szkraby

Elektryka

Dzieci zdają się ciągnąć do kabli i gniazdek elektrycznych jak ćmy do ognia. Dlatego, by uniknąć porażenia prądem, warto zabezpieczyć kable chowając je pod listwami panelowymi lub dywanami, oraz gniazdka elektryczne, zatykając je specjalnymi korkami.

Należy ufać swoim dzieciom, ale pamiętajmy by nasze zaufanie było ograniczone jeśli chodzi o bezpieczeństwo naszych dzieci.

Nasze Szkraby 17

Obudziła się wiosna tu i tam, rozrzuciła kwiatki wszędzie nam. Łąki kaczeńcami ozdobiła…

18 Nasze Szkraby

„Wiosna” (Grażyna Koba)

„Mamo znów kanapka…?”

Produkty: • chleb żytni • chleb przenny • masło z awokado • pieczona pierś kurczaka • rzodkiewka • szczypior • rukola • żółtko jaja Witaminy i składniki mineralne: Chleb żytni i pszenny – Pieczywo żytnie (robione na zakwasie) wpływa korzystnie na funkcjonowanie przewodu pokarmowego.

Sprzyja namnażaniu się w jelitach korzystnych bakterii, a hamuje rozwój bakterii chorobotwórczych. Zawarty w takim pieczywie kwas mlekowy ułatwia trawienie oraz zapobiega zaparciom. Pszenica z kolei zawiera więcej witamin , szczególnie witaminy PP. Pamiętajmy by urozmaicać dietę w różne rodzaje pieczywa.

Masło z awokado – To nic innego jak ugniecione widelcem, lub zblendowane dojrzałe awokado. Stanowi ono bogate źródło witamin A, B1, B2, PP, C, K, H oraz substancji mineralnych, wapnia, potasu i fosforu a także jednonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Zawiera jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które chronią przed wystąpieniem miażdżycy i nadciśnienia. Owoc polecany jest dla prawidłowego funkcjonowania oczu ze względu na dużą zawartość luteiny i zeaksantyny. Warto zapamiętać, że jeśli pomidory zjemy razem z awokado, nasz organizm uzyska z nich ponad 4 razy więcej likopenu – antynowotworowego składnika.

Pieczona pierś kurczaka – Drób jest dobrze przyswajany przez dziecięcy organizm, nasyca go białkiem i witaminami. Zawiera wita-

minę B2 niezbędną do przetwarzania energii chemicznej pożywienia na energię przydatną organizmowi. Umożliwia działanie witaminy B6 oraz niacyny Rzodkiewka – Rzodkiewki są polecane osobom cierpiącym na niedokrwistość. Z młodych rzodkiewek nie należy obrywać listków i łodyżek, są one bowiem źródłem wielu witamin i składników mineralnych. Najczęściej jemy rzodkiewki na surowo na kanapkach lub jako dodatek do sałatek. Mało kto wie, że można je również gotować.

Szczypior – Pobudza apetyt i ułatwia trawienie. Zawiera karoten, kwas foliowy, witaminy C, B1, B2, a także potas, sód, wapń, magnez, fosfor, kwas krzemowy i chlor.

Rukola – Zawiera dużo witaminy C i K, spore ilości cynku, żelaza, a także blisko 20% białka roślinnego. Ma mnóstwo błonnika i ułatwia trawienie potraw ciężkostrawnych, dlatego warto dodawać ją do mięs i tłustych posiłków. Warto spożywać ją dla zwiększenia odporności i zapobiegania anemii. Dzięki zawartości aminokwasów siarkowych, rukola ma właściwości bakteriobójcze. Świeżą rukolę można przechowywać kilka dni od momentu zerwania. Najlepiej w hermetycznie zamkniętym opakowaniu lub w lodówce zawiniętą w wilgotny papier. Żółtko jaja – Wartość odżywcza jaj i ich smak zależą od sposobu odżywiania kur, dlatego zwykle najsmaczniejsze są jaja z gospodarstw, w których drób może swobodnie dziobać trawę i zioła. Żółtko jest bogate w lecytynę, która pomaga panować nad stresem i ma dobroczynny wpływ na wątrobę, m.in. rozpuszcza cholesterol w żółci i chroni przed tworzeniem się kamieni żółciowych.

▪

tekst i fot.: Kamila Ułasewicz-Szymczyk

Nasze Szkraby 19

A na deser...

SKŁADNIKI 2 jajka 1 szklanka cukru pudru 1/3 szklanki oleju roślinnego 1 pełna szklanka mąki 0,5 łyżeczki sody 1,5 łyżeczki mielonego cynamonu 1 łyżeczka mielonego imbiru 1 szklanka startej marchwi 0,5 szklanki startej brukselki duża garść posiekanych orzechów włoskich duża garść rodzynek 1,5 szklanki wiórków kokosowych LUKIER 125 g serka Philadelphia 250g cukru pudru

Brukselka zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, karoten, witaminę E, K, H, B1, B2, B3, B5, B6, C. Ma sporo kwasu foliowego, dlatego polecana jest zwłaszcza kobietom w ciąży i planującym dziecko. Zawarta w brukselce witamina B1 korzystnie wpływa na zdrowie układu nerwowego. Dzieci mogą spożywać brukselkę od 7 miesiąca życia.

20 Nasze Szkraby

Jednak pamiętajmy, że jest to warzywo wzdymające i u dzieci z zaburzeniami jelitowymi może nasilać kolki. Oprócz tego, co zdrowe i dobre, brukselka zawiera sporo goitrogenów – substancji utrudniających przyswajanie jodu z posiłków.

Dlatego brukselkę jemy przetworzoną, gdyż w wysokiej temperaturze goitrogeny ulatniają się.

...brukselka Brukselka. Zmora dzieciństwa wielu dorosłych. Ceniona za swoje bogactwo witamin, kładziona była na talerzu nie jednego dziecka. Jednak źle przyrządzona bywa gorzka i niemiło pachnie, dlatego maluchy nie chcą jej jeść. By zabić gorzki smak i przykry zapach wystarczy brukselkę ugotować na parze, lub lekko posłodzić wodę, w której będzie gotowana. Można też przed gotowaniem zamrozić warzywo, lub dosypać do gotowania nieco cynamonu. A gdy dziecko mimo wszystko nie chce jeść tej zielonej witaminowej bomby? Wtedy robimy ciasto z dodatkiem brukselki.

Ciasto: Piekarnik nagrzewany do 180 st. C. W międzyczasie, jajka, cukier i olej ubijamy na puszystą masę. Następnie dodajemy mąkę, cynamon, imbir, sodę oczyszczoną i ubijamy jeszcze 2 minuty. Teraz dodajemy startą marchew, startą na drobnych oczkach brukselkę, rodzynki, wiórki kokosowe i orzechy. Mieszamy do połączenia składników. Pieczemy w małej keksówce około 50 minut.

Lukier: Serek ubijamy by był puszysty, dodajemy cukier puder i taką masą smarujemy ciasto.

Wierzch można udekorować orzechami lub wiórkami czekoladowymi.

Ciasto najlepsze jest zaraz po upieczeniu.

Drugiego dnia czuć już brukselkę w składzie.

Smacznego

▪

Marta Gierszewska

Nasze Szkraby 21

Menu dla brzuszka

Sposób, w jaki odżywiają się kobiety podczas ciąży ma ogromny wpływ na stan zdrowia dziecka oraz matki.

Jadłospis ciężarnej powinien być tak skonstruowany, aby dostarczył organizmowi odpowiednią ilość energii, składników odżywczych i mineralnych. Już podczas okresu płodowego matka kształtuje nawyki żywieniowe swojego dziecka.

dla dwojga

fot.: © Inga Tihonova/123RF

Podstawową zasadą diety kobiety noszącej pod sercem dziecko jest: „jedz dla dwojga”, a nie jak jeszcze do niedawna uważano „za dwoje”. Zapotrzebowanie energetyczne wzrasta dopiero w II i III trymestrze o 300 kcal na dobę. Nie wiesz, jakie jest twoje zapotrzebowanie energetyczne? Możesz obliczyć je korzystając ze wzoru Harrisa-Benedicta na podstawową przemianę materii (PPM).

Wzór PPM (kcal/dobę) = 655,1+ (9,56 x Masa ciała w kg) + (1,85 x Wzrost w centymetrach) - (4,68 x wiek w latach) Uzyskany wynik należy pomnożyć przez współczynnik aktywności fizycznej: • 1,4 – mała aktywność fizyczna (siedzący tryb życia) • 1,7 – umiarkowana aktywność fizyczna (sport rekreacyjny) • 2,0 – duża aktywność fizyczna (sportowcy)

Teraz do uzyskanego wyniku należy doliczyć 300 kcal.

Przykład posiłku o takiej wartości: - kromka chleba mieszanego z masłem, szynką z kurczaka i pomidorem, - kubek jogurtu naturalnego z garścią płatków owsianych i rodzynek.

Nasze Szkraby 23

Nie liczy się ilość, a jakość Warto, aby menu ciężarnej było urozmaicone, na dobę. Podczas ciąży wzrasta zapotrzebobogate w produkty wartościowe. Zrezygnuj- wanie na wapń o 50 %. Mleko i jego przetwomy z trzech dużych posiłków na rzecz pięciu ry będą jego znakomitym źródłem. W kefimniejszych. rach, jogurtach, serach znajdziemy również Znakomitym wzorcem dla takiej diety jest białko, które tak jak wapń jest niezbędne do piramida zdrowego odżywiana. Aktywność tworzenia się komórek i tkanek organizmu fizyczna stanowiąca fundament piramidy jest dziecka. Mówiąc o białku należy wspomnieć kwestią indywiduo chudym mięsie. alną i w tej sprawie To również świetne należy skonsultoźródło pełnowarwać się z lekarzem tościowego białka prowadzącym. oraz żelaza bardzo Podstawą diety poważnego w diewinny być produkty cie przyszłej matzawierające węgloki. Niedobór tego wodany złożone tapierwiastka może kie, jak: kasze, ryż skutkować anemią, i pieczywo z grumałą masą urodzebego przemiału, niową dziecka, bądź płatki owsiane lub przedwczesnym otręby, które należy porodem. Żelaspożywać 4-5 razy zo, znajdziemy nie dziennie. Produkty tylko w mięsie ale zbożowe, poza porównież w rybach, siłkami głównymi suchych nasionach (spożywane główroślin strączkowych nie, jako pieczywo (fasola, groch, soja, lub dodatek do mięsa) powinny znaleźć się soczewica, bób), jajach i produktach zbożorównież w posiłkach dodatkowych (II śnia- wych. Nie przypadkowo nie wymieniłam tutaj danie, podwieczorek). Może to być np. jogurt wątróbki, ponieważ zawiera ona również sponaturalny z płatkami, bądź ciastka zbożowe. rą ilość witaminy A, której przedawkowanie Zapewnią one energię na cały dzień. Dzięki może prowadzić do wad płodu, dlatego nie błonnikowi pomonależy jej spożywać gą w częstej dolegli- Jedz mniej, ale częściej. Pomoże to w dużych ilościach. wości ciężarnych, pokonać nudności w pierwszym Z ap ot r z e b ow a n i e czyli zaparciach. Tej trymestrze, a potem zgagę w trzecim. kobiety ciężarnej na dolegliwości pomowitaminę A wynosi gą zapobiec również warzywa, które oprócz 1 mg, natomiast 100 g wątróbki wieprzowej błonnika są najlepszym źródłem witamin zawiera 3,8 mg witaminy A. i składników mineralnych i obowiązkowo po- Nie wolno zapominać o rybach morskich winny znaleźć się w każdym posiłku. Owoce, i olejach roślinnych. Dzięki zawartości wieloze względu na zawartość fruktozy, czyli cukru nienasyconych kwasów tłuszczowych rozwija prostego należy spożywać rzadziej, 2-3 razy się mózg i układ nerwowy dziecka.

24 Nasze Szkraby

płyny

fot.: © Irina Belousa/123RF

Każdego dnia stanowią bardzo ważny element diety. Kobieta ciężarna powinna wypijać 2 – 3 litrów wody dziennie. Najlepszy wybór to woda mineralna niegazowana, niskozmineralizowana. Dzięki wodzie usuwane są z organizmu toksyczne substancje, a co za tym idzie zmniejsza Pij dużo wody. się ryzyko zakażeń układu Oczyścisz moczowego, nie organizm tworzą się obr z ęk i. z toksyn Równie wartoi zmniejszysz ściowe są świeżo obrzęki. wyciśnięte soki owocowe, oczywiście niesłodzone. Nie trzeba rezygnować z kawy i herbaty, jednak ich spożycie należy ograniczyć do jednej filiżanki dziennie ze względu na zawartość niekorzystnej kofeiny.

- surowego i niedogotowanego mięsa oraz ryb – tatar, sushi, tatar z łososia, krwisty befCzego powinna unikać sztyk – ich spożycie może doprowadzić do kobieta ciężarna? zakażenia toksoplazmozą - surowych jaj (kogel mogel, kremy zawiera- pustych kalorii pochodzących ze słodyczy, jące surowe jaja) oraz gotowanych na miękko przekąsek typu chipsy, dań typu instant, ze względu na możliwość zakażenia salmo- napojów gazowanych, napojów energetyzunellą jących, kawy i herbaty w dużych ilościach, - soli – może prowadzić do powstawania - serów pleśniowych, oscypków, serów typu obrzęków bunc z mleka niepasteryzowanego – mogą prowadzić do listeriozy, która jest niebez- Absolutnie zakazane pieczna dla płodu. Większość serów ple- - każdy alkohol śniowych dostępnych w naszych sklepach - papierosy jest produkowana z mleka pasteryzowanego, te sery są bezpieczniejsze. Mimo to unikajmy tekst: mgr Justyna Mgłosiek, dietetyk, techich ze względu na pleśń, gdyż w ciąży jeste- nik farmacji. Mama 6 miesięcznego Karola. śmy bardziej podatne na grzybicę, - sztucznych substancji słodzących (np.: Idąc na zakupy zwracaj uwagę na etykieAspartam) ty produktów. Znajdziesz tam informa- niepasteryzowanego mleka. Podobnie jak cje o składzie, kaloriach i wartościach w przypadku serów pleśniowych większość odżywczych. Dowiesz się czy dany promlek dostępnych w Polsce jest pasteryzowa- dukt zawiera dużo soli, konserwanty, na. Można spożywać mleko UHT i ESL tłuszcze czy sztuczne barwniki.

Nasze Szkraby 25

Rodzicielstwo Kontra

Prawo KIEDY POWIEDZIEĆ PRACODAWCY O CIĄŻY?

Wiele kobiet pozostających w stosunku pracy, zaraz po tym jak opadną emocje i euforia związane z wiadomością o ciąży, zaczyna drżeć o to, co teraz będzie z ich pracą zawodową? Jak i kiedy powiedzieć pracodawcy o ciąży, tak żeby nie pogorszyć swojej sytuacji zawodowej? Zwolni czy nie zwolni?

Te i wiele innych pytań spędzają przyszłym mamom sen z powiek.

Istnieje bowiem wiele powszechnie funkcjonujących mitów, w które kobiety wierzą. Internet, wiadomości zaczerpnięte od koleżanek czy znajomych, utwierdzają je w błędnym przekonaniu, które powoduje stres, tak przecież niewskazany w ciąży. Przede wszystkim należy powiedzieć, że w obowiązujących przepisach prawa nie znajdziemy odpowiedzi na pytanie, kiedy możemy, czy też powinnyśmy pracodawcy powiedzieć o ciąży. Jako mama, a niegdyś kobieta ciężarna, ale także pracow-

26 Nasze Szkraby

nik, stoję na stanowisku „im szybciej tym lepiej”. Trudno w takiej sytuacji oczekiwać od pracodawcy wybuchu entuzjazmu, ponieważ dla niego najważniejsze jest dobro jego zakładu pracy. Nieobecność pracownicy związana z ciążą powoduje dla niego swego rodzaju dyskomfort. Jednakże każda kobieta ma prawo urodzić dziecko i każdy pracodawca zatrudniając kobietę powinien się z tym liczyć. Od tego, w jaki sposób pracownica w ciąży poinformuje pracodawcę o swoim stanie, zależą być może ich przyszłe relacje oraz ewentualny powrót

fot.: dedMazay © Depositphotos Inc.

do pracy po urlopie macierzyńskim. Powszechnie słyszy się, że najlepiej jest poczekać z taką informacją do końca I trymestru.

Nic bardziej mylnego. W I trymestrze ciąży zdarza się sporo sytuacji, kiedy nagle kobieta jest zmuszona skorzystać ze zwolnienia lekarskiego dla poprawy stanu zdrowia zarówno swojego jak i potomstwa. Sytuacja taka bywa niezręczna, albowiem pracodawca w takim wypadku dowie się o potencjalnej ciąży z przesłanego zwolnienia lekarskiego, co może u niego budzić w stosunku do nas negatywne emocje. Biorąc więc pod rozwagę „niepewność” związaną z pierwszym trymestrem ciąży, lepiej nie zwlekać zbyt długo. Obowiązujące przepisy prawa szczególną ochroną objęły kobiety w ciąży, tak aby nie musiały się

one obawiać zwolnienia z pracy zachodząc w ciążę. Ochrona ta wynika wprost z działu kodeksu pracy „Uprawnienia Pracowników Związane z Rodzicielstwem” , tj. z art. 177 kodeksu pracy, jak i następnych. Myślę że warto w tym miejscu przytoczyć dosłowne brzmienie paragrafu 1 tegoż przepisu, albowiem często treść jego nie jest znana, a kobiety w ciąży opierają się nie na tym, co uregulowane zostało w polskim prawie, ale na tym, co gdzieś od kogoś usłyszą, zatem: „Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związ Nasze Szkraby 27

kowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy”. Odnosząc się pokrótce do przyczyn uzasadniających zwolnienie pracownicy w czasie ciąży, tudzież urlopu macierzyńskiego wskazanych w powyższym przepisie, to są to przyczyny określone w art. 52 kodeksu pracy tj. ciężkie naruszenie przez pracownika obowiązków pracowniczych, popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem, zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Z powyższego wynika, że pracodawca nie może rozwiązać, ani wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy w okresie ciąży, za wyjątkiem przyczyn wskazanych powyżej.

Odnosząc się do mitów, które krążą wokół stosunku pracy i ciąży, warto wspomnieć o tym, z czym ja spotykam się najczęściej, mianowicie, że pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę do 3 miesiąca ciąży. Jest to błędna interpretacja, a być może nawet nieznajomość przepisów kodeksu pracy. Całemu zamieszaniu winien jest paragraf 3 art 177 kodeksu pracy, który rodzi wiele wątpliwości i brzmi następująco „Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc,

28 Nasze Szkraby

która ulegałaby rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży ulega przedłużeniu do dnia porodu”. Zgodnie z tym przepisem ustanowiony został przez ustawodawcę termin upływu 3 miesiąca ciąży, kiedy to umowa o pracę na czas określony bądź na czas wykonania określonej pracy, ulega przedłużeniu z mocy prawa do dnia porodu. Istotny jest więc tutaj czas, na który została zawarta umowa, a nie jak się powszechnie przyjmuje moment ciąży, w którym pracodawca dowiaduje się o niej. Przykładowo: Zofia G. zawarła w dniu 8 marca 2009 roku umowę o pracę na czas określony do dnia 1 października 2009 roku, w dniu 20 marca 2009 dowiedziała się, że jest w 5 tygodniu ciąży, w związku z tym umowa, którą zawarła Zofia G. ulega przedłużeniu do dnia porodu, albowiem jej rozwiązanie miałoby nastąpić już po upływie 3 miesiąca ciąży. Konkludując w relacji z pracodawcą warto postawić na szczerość i nie sugerować się zasłyszanymi informacji, ponieważ często mijają się one z prawdą i wprowadzają w naszych głowach niepotrzebny zamęt. Jak napisałam wcześniej jednoznacznej odpowiedzi na pytanie KIEDY? niestety nie ma, jednakże warto uczciwie podejść do tematu i nie demonizować problemu.

Aleksandra Gumna Prawnik, mama 2,5 letniej Liwii

Z serii pierwsz

Gratulacje! Jesteście już rodzicami. Niestety dzieci nie przyc wiele pytań i wątpliwości przez pierwszy rok życia swojego dzi ciej. Jesteśmy tu by Wam pomóc! Powiemy Wam jak zmienia się tygodniu, miesiąc po miesiącu.

30 Nasze Szkraby

zy rok życia ...

chodzą na świat z instrukcją obsługi. Wiemy, że będziecie mieli iecka, gdyż jest to czas, w którym dziecko rozwija się najszybę dziecko w poszczególnych etapach swojego życia, tydzień po

fot.: fotowidzenie.pl

Nasze Szkraby 31

fot.: fotowidzenie.pl

To już dwa miesiące jak poznajecie swoje dziecko. Każdy dzień przynosi wiele radości, ale i wiele pytań, a czasem i nerwów. Pamiętaj, by nie denerwować się przy dziecku. Twoje emocje naprawdę przechodzą na maleństwo.

Ucząc się bycia razem, obserwuj uważnie swoje maleństwo. Ruchy maluszka są już dość płynne. Niektóre dzieci są już w stanie, przez krótką chwilę utrzymać w maleńkiej rączce grzechotkę. Zagrzechocz i obserwuj reakcję swojego dziecka. Dzieci są różne i mają różne upodobania, jedno zacznie się uśmiechać, inne może się rozpłakać.

Wreszcie nadszedł moment, gdy Twoje dziecko w pełni świadomie uśmiecha się. Nie zdziw się, gdy rozśmieszy je własna ręka. To takie miłe, gdy pochylasz się nad łóżeczkiem i widzisz jak maluch

32 Nasze Szkraby

się do Ciebie uśmiecha. Pamiętaj, że warto stymulować rozwój dziecka, rozmawiaj z nim, rób do niego różne miny, ale nie wykonuj zbyt gwałtownych ruchów, by nie przestraszyć malca.

Do snu, układamy dziecko na pleckach, a gdy nie śpi i jest zainteresowane zabawą, zachęcaj je do spędzania czasu na brzuszku. Jest to bardzo ważne dla rozwoju dziecka, wzmacnia mięśnie pleców i szyi, dzięki czemu już wkrótce, maleństwo będzie w stanie utrzymać swoją głowę samo. Jeśli Twoje dziecko jest zbyt silne, przy najbliższej wi-

zycie u pediatry zwróć na to uwagę. Może warto pójść na badania do neurologa, by wykluczyć wzmożone napięcie mięśniowe. Jednak nic się nie martw. To nic strasznego i mija wraz z odpowiednimi ćwiczeniami rehabilitacyjnymi.

Niektóre dzieci nie lubią leżeć na brzuchu, czasem by je przekonać do tych trudnych dla nich ćwiczeń mięśni, wystarczy je czymś zainteresować lub spokojnie do nich mówić. Jeśli jednak dziecko nadal nie jest przekonane i złości się, nie rób nic na siłę. Kolejną próbę podejmij jutro, gdy maluch będzie w lepszym nastroju.

Dobre rady, to to, czego większość z nas, młodych Mam się obawia.

Owszem, twoja Mama, Babcia i Ciocia, zapewne wychowały jedno, dwoje albo i troje dzieci w czasach, kiedy nic nie było tak łatwe jak teraz (jak mawia moja Babcia).

Jednak nie znaczy to, że znają się na wszystkim. Słuchaj uważnie wszystkich rad. Uśmiechnij się życzliwie, by po chwili przemyśleć, czy miały rację i czy coś z tego pasuje do Twojego dziecka. Pamiętaj, że to Ty jesteś ekspertem w sprawie własnego dziecka, przecież znasz je najlepiej.

Twoje życie Dziecko zmienia w życiu niemal wszystko. Teraz, tak trudno sobie wyobrazić jak wyglądałoby życie bez tej małej istotki. W całej swojej miłości i zafascynowaniu rodzicielstwem, nie zapomnij o swoim partnerze. W pierwszych tygodniach życia dziecka, Tatusiowie często

czują się odrzuceni. Problem ten tyczy się w szczególności rodziców dzieci karmionych piersią. Pamiętaj, że więź Ojca z dzieckiem jest tak samo ważna, jak Matki z dzieckiem. Nie wykluczaj partnera z opieki nad dzieckiem, wręcz przeciwnie, stwarzaj okazje by spędzał z Wami jak najwięcej czasu i wyręczał Cię w niektórych obowiązkach. Pamiętaj też, że prócz bycia Mamą, nadal jesteś kobietą. Twój partner na pewno o tym pamięta i nawet jeśli się nie dopomina, tęskni za Waszą bliskością. Więc jeśli już czujesz się gotowa, a Twoja rana po porodzie całkowicie się zagoiła, możecie znów uprawiać seks. Wiele kobiet na tym etapie jeszcze nie jest emocjonalnie i fizycznie na to gotowa. Zmęczenie spowodowane ciągłą opieką nad dzieckiem, może całkowicie odebrać ochotę do łóżkowych igraszek. Nie obwiniaj się. Seks to nie wszystko i da się bez niego żyć.

Poświęć swojemu partnerowi więcej uwagi. Spędźcie trochę czasu razem. Gdy dziecko śpi, usiądźcie i porozmawiajcie jak za starych czasów, obejrzyjcie razem film. Nawet, gdybyś miała zasnąć partnerowi na kolanach, on doceni Twoje starania. Pokaż mu, że jest dla Ciebie tak samo ważny jak przed narodzinami dziecka. Przecież nadal go kochasz, tylko jesteś odrobinę zmęczona. Jeśli macie z kim zostawić dziecko, wyjdźcie z domu na spacer, krótka randka na pewno orzeźwi wasz związek. Pamiętaj, że Wasza miłość i wzajemne kontakty mają wpływ na wasze dziecko, które potrzebuje rozluźnionych i kochających się rodziców.

Nasze Szkraby 33

Bajki terapeutyczne Marzeniem każdego szkraba jest bycie dorosłym. A bo dorosłemu wszystko wolno, a bo dorosły może więcej, a bo dorosły się niczego nie boi. Ale czy na pewno? Czy nikt z nas nie obawiał się pierwszego dnia w nowej pracy? Czy nie odczuwa lęku przed szpitalem, przed kompromitacją, przed brakiem akceptacji? Czy nie dokucza nam stres z powodu konsekwencji, presji, kompleksów, zetknięcia z nowym? Z całą pewnością tak. Różnica polega na tym, że dorośli w większości tych przypadków jakoś sobie radzą. Świadomość własnej wartości i własnych umiejętności, znajomość zasad panujących w relacjach międzyludzkich oraz doświadczenie życiowe, pozwala wzbić się ponadto i z otwartymi oczami zmagać się z codziennością oraz czerpać z niej radość.

34 Nasze Szkraby

Ale co ma zrobić dziecko, które tego wszystkiego musi się dopiero nauczyć?

Co ma zrobić rodzic, który za wszelką cenę chcę oszczędzić traumy, która może towarzyszyć malcowi w późniejszych latach?

Otóż z pomocą przychodzą bajki, których konwencja pozwala stworzyć najbliższą rozumieniu dziecka rzeczywistość, budować pozytywny stosunek do świata i ludzi, optymizm i wiarę w siebie.

Bajki to nieodłączny element dzieciństwa. Ich rola w rozwoju dziecka jest nieoceniona i jak doskonale wiemy, nie sprowadza się jedynie do roli usypianki, choć jak za pewne przyzna niejeden rodzic, ta zaleta jest szczególnie przydatna. Dobra i mądra bajka to taka, która niesie ważne i ciekawe dla dziecka treści, uczy racjonalnego myślenia oraz zasad prawidłowej komunikacji między ludźmi, rozwija umiejętność odróżniania dobra od zła, niesie przesłanie szacunku oraz uczy rozwiązywania problemów i konfliktów.

Jednym ze szczególnych rodzajów literatury dla najmłodszych są bajki terapeutyczne. W tego typu bajkach autorzy zestawiają ze sobą sytuacje stresujące, budzące niepokój z ich rozwiązywaniem, oswajając dziecko z problemem, dając mu w ten sposób wsparcie i poczucie bezpieczeństwa. Co na przykład? A chociażby lęk przed ciemnością,

wizytą u lekarza, przed porzuceniem, rozwodem rodziców, adopcją, pojawieniem się rodzeństwa. Ale także pierwsze zetknięcie się ze śmiercią, przemocą fizyczną i psychiczną, brakiem wiary w siebie czy wstydem.

Na rynku księgarskim oraz w Internecie pojawia się coraz więcej podobnych publikacji. Wystarczy wspomnieć takich autorów jak Maria Molicka czy Paweł Księżyk.

W ubiegłym roku ukazała się także specjalna książeczka, wydana przez Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Wadami Rąk „W Naszych Rękach”, pomagająca dzieciom w przezwyciężeniu ich niepełnosprawności. Jeżeli dostrzegacie, iż Wasz Szkrab obawia się czegoś lub nie jest w stanie sprostać jakimś sytuacjom, warto poszukać bajki na taki temat i razem z dzieckiem stawić czoła problemowi. Ważną sprawą jest także odpowiedni dobór bajki do wieku, płci czy nawet zainteresowań dziecka.

Nie zawsze uda nam się taką znaleźć, dlatego podczas czytania możemy pewne rzeczy zmieniać i dostosowywać tak, aby maluch lepiej identyfikował się z bohaterem. Pamiętajmy, że doping w stylu: „nic się nie bój”, „jesteś już duży”, czy „dasz sobie radę”, może być niewystarczający lub nawet odnieść odwrotny skutek.

Tak jak i w życiu dorosłych, tak i u dzieci najłatwiej pokonać lęki, próbując je oswoić poprzez ich zrozumienie.

Nasze Szkraby 35

Jako próbkę bajki terapeutycznej chcielibyśmy przedstawić krótkie opowiadanie pt. “Pogromca nocnych gości”, traktującej o jednym z najpowszechniejszych problemów – wspomnianym już lękiem przez ciemnością. Na pewno w wielu domach, nocą przy łóżkach stoją włączone lampki. Dlaczego?

A to różnie. Dzieci boją się potworów wycho-

dzących z szafy, ożywających przedmiotów, strachów mieszkających pod łóżkiem. Jeżeli zapewnimy dziecku komfort, że czuwamy nad jego bezpieczeństwem w realnym świecie, to z pomocą takich bajek możemy pokonać ich strach, zapewnić spokojny sen i świadomie razem z dzieckiem wkrótce wyłączyć nocną lampkę.

POGROMCA NOCNYCH GOŚCI

Wieczorem, po dobranocce mały Staś bawił się jeszcze klockami w swoim pokoju.

Budował z nich wielkie, kolorowe budynki, bramy i mosty. Wszędzie dookoła stawiał budowle, nie bacząc na robiący się w pokoju bałagan.

- Kochanie czas do łóżka. Ząbki umyte, masz na sobie piżamkę, gaś, więc światło i migiem pod kołderkę. Za chwilę przyjdę dać Ci buziaka na dobranoc, tylko proszę byś już grzecznie czekał w łóżeczku – zawołała do swojego synka krzątająca się jeszcze w kuchni mama.

Kiedy skończyła zmywanie po kolacji poszła prosto do pokoju Stasia.

- A czemu światło jeszcze niezgaszone?

– zapytała.

- Mamo, a czy musimy dziś gasić światło? – odpowiedział nieśmiało chłopiec.

- A dlaczego? Jest już przecież późno i powinieneś spać.

- No, bo... yyy, bo wiesz nooo... – nie mógł się przemóc.

- Co takiego Kochanie?

- Ja się boję spać po ciemku – przełamał się w końcu.

- Dlaczego Stasiu – zapytała troskliwie mama.

36 Nasze Szkraby

- Bo jak zgaśnie światło, to do mojego pokoju przychodzą potwory z innego świata.

- Potwory z innego świata?! – powtórzyła z niedowierzaniem – Jakie potwory, o czym ty mówisz?

- Kiedy jest już ciemno, wtedy otwiera się wielka, czarna brama do innego wymiaru, która strasznie skrzypi. I wtedy z tej bramy wychodzą okropne, warczące potwory, które chcą mnie zjeść. Jest wielki generał z rogami na głowie i jego pomocnik, zły skrzat z wielką czupryną. Zewsząd nadlatują oddziały kolczastych nietoperzy. A na koniec spod łóżka wypełzają jadowite węże, które chcą mnie ukąsić, abym mnie mógł uciekać. Nakrywam się wtedy kołdrą po same uszy i staram się nie ruszać, aby mnie nie zobaczyły. Ale już nie chcę, aby do mnie przychodziły, więc zostaw-

my zapalone światło, bo one się go boją.

Mamusia uśmiechnęła się do synka i powiedziała.

- Jak chcesz, to mogę dziś z tobą poleżeć, aby na własne oczy zobaczyć to, o czym opowiadasz.

- Dobrze, ale uważaj, bo mogą i ciebie zaatakować.

- Bez obaw, obronię nas oboje – powiedziała, po czym zgasiła światło i położyła się obok Stasia.

Po kilku minutach Staś drgnął z niepokojem i zaczął łamliwym głosem szeptać:

- Zaaaczyna się! Zooobacz tam ta brama i teee nietoperze, iii rogacz i węże, mamo!

– wtulając się z całej siły pokazywał palcem.

Mama wzięła chłopca na ręce, wstała z łóżka i podeszła do pstryczka. Zapaliła światło i powiedziała do niego z uśmiechem:

- Zobacz Stasiu, nic tu nie ma.

Maluch spojrzał jednym okiem ze zdziwieniem.

- Ale były przed chwilą. Sama widziałaś...

- Kochanie najdroższe. Ta czarna brama do innego wymiaru to nic innego jak twoje klocki, których nie sprzątnąłeś przed spaniem i które leżą porozrzucane po pokoju już od kilku dni. Ten groźny rogacz – generał to tylko wieszak na ubrania, który stoi tam Nasze Szkraby 37

w rogu, a jego pomocnik skrzat to paprotka, która rośnie w doniczce na parapecie.

Te kolczaste latające nietoperze, to zapewne twoje misie siedzące na półce. A te dziwne odgłosy, pojękiwanie i warczenie to skrzypiące drzwiczki od szafki, które tatuś za chwilę naprawi i naoliwi.

- No, a te węże?

- Te wypełzające węże Stasiu, to nic innego jak brudne skarpetki, które ktoś zamiast wrzucić do kosza na brudną bieliznę, z lenistwa wrzucił pod łóżko.

Chłopczyk zrobił duże oczy, bo przypomniał sobie, że w zeszłym tygodniu wrzucił tam kolanówki, bo nie chciało mu się ich zanieść do łazienki.

- Widzisz Stasiu, nasza wyobraźnia płata nam w nocy figle. To, co po ciemku wydaje ci się straszne, to, co przybiera kształt dziwnej zjawy, czy potwora, w rzeczywistości jest niczym innym jak tylko otaczającymi nas przedmiotami: klockami, kwiatkiem, wieszakiem, misiem czy książką, które w nocy mogą wyglądać groźnie i obco. Kolorowe rzeczy stają się czarne, a miękkie i puszyste

38 Nasze Szkraby

zmieniają się w ostre jak kolce. Nie musisz się zatem niczego bać, to wszystko, to tylko twoja wyobraźnia.

Chłopczyk uśmiechnął się i nieco zawstydzony wtulił w mamusię. Ucałował ją i powędrował do łóżka. Zrozumiał, że wszystko to, czego się bał, było tylko na niby. Pomachał mamie na dobranoc i od tego momentu spał już spokojnie.

tekst: Sebastian Witkowski fot.: Anna Rydzewska

KONKURS Do wygrania jedna z trzech książek terapeutycznych wydawnictwa GWP. Wystarczy przesłać na adres redakcja@nasze-szkraby.pl (w temacie wiadomości wpisując słowo „konkurs”) krótkie opowiadanie o tym czego wasze dziecko się bało i jak z tym sobie poradziliście.

Trzy najciekawsze historie zostaną opublikowane w kolejnym numerze i nagrodzone jedną z trzech książek.

Na wasze opowiadania czekamy do 25 kwietnia.

Zatem do dzieła…

Nasze Szkraby 39

Recencje Książek terapeutycznych Alkohol i jego tajemnice

Niniejsza książka jest adresowana do dzieci i młodzieży w wieku od 7 do 14 lat. Dostarcza rzetelnej wiedzy na temat działania alkoholu i mechanizmu choroby alkoholowej. Wyjaśnia niezrozumiałe zachowania osób dotkniętych tym problemem i przygotowuje do zmian zachodzących po podjęciu leczenia. Dzięki tej książce dzieci nauczą się rozpoznawać i akceptować uczucia – swoje i innych osób. Dadzą sobie prawo do zaspokajania dziecięcych potrzeb, do radości, zabawy i do rozwoju. Młodsi czytelnicy powinni omawiać poszczególne zagadnienia z terapeutą, pedagogiem szkolnym lub z kimś z rodziny. Starsi mogą czytać książkę samodzielnie, choć rozmowa z dorosłym pomogłaby im lepiej zrozumieć ten trudny temat.

W rozdziale „Do Rodziców, Wychowawców i Terapeutów” autorka wyjaśnia, jak pracować z książką. Nauczyciele mogą skorzystać z gotowych ćwiczeń ilustrujących poszczególne zagadnienia. Dzięki temu lekcje będą zarazem interesujące i pouczające. Wydawnictwo: GWP

Krzyś jest wyjątkowy

Na ile dzieci z autyzmem są podobne do swoich rówieśników, a na ile się od nich różnią? Ta tajemnicza choroba, której niekiedy towarzyszą zdumiewające uzdolnienia, intryguje i zastanawia.

Książka Krzyś jest wyjątkowy przybliża świat dziecka autystycznego, pozwala zrozumieć jego zachowania, a także relacje z rodzicami i rodzeństwem. Autor, Charles A. Amenta III, jest lekarzem, mieszka z rodziną i praktykuje w Stanach Zjednoczonych. Jest ojcem trzech synów, a bohaterem tej książki jest jeden z nich; autystyczny Krzyś. Autor tak mówi o swojej książce: Tę książkę napisałem dla dzieci, aby pomóc im zrozumieć, czym jest autyzm. Zawarłem w niej rzetelną wiedzę i swoje osobiste doświadczenia.

Mam nadzieję, że dzieciom spodoba się ta książka. Chciałbym, aby okazała się też przydatna dla rodziców, nauczycieli i specjalistów”.

Jak rozpoznać dziecko autystyczne? Z jakimi sytuacjami możemy się spotkać w kontaktach z dziećmi autystycznymi? Na te i wiele innych pytań znajdziecie odpowiedź w książce. Wydawnictwo: GWP

Po co się złościć?

Książka składa się z dwóch części: z ciekawego opowiadania skierowanego do dzieci i króciutkiego wykładu o zasadach prawidłowej komunikacji.

Opowiadanie w obrazkowy sposób pokazuje dzieciom, skąd się bierze złość i do czego jest potrzebna. Wyjaśnia, że czasem jest ona uzasadniona, a czasem nie. Jak to odróżnić? Temu służy druga część książki, która omawia zjawisko złości, uczy, jak nad nią zapanować i wyrażać w taki sposób, który nie krzywdzi nikogo. Książka jest idealną lekturą dla dzieci, ale również dla rodziców którzy na swojej drodze wychowawczej napotykają na złość i nerwy swojego dziecka. Nawet jeśli dziecko nie umie jeszcze czytać, po uważnej lekturze każdy rodzic będzie w stanie wyjaśnić dziecku jak radzić sobie ze złością i zrozumie, że złość to nic niedobrego, to po prostu sposób na wyrażanie emocji.

Wydawnictwo: GWP

40 Nasze Szkraby

BEZPIECZNE I HIGIENICZNE WARUNKI POBYTU DZIECKA W ŻŁOBKU lub klubie dziecięcym Wejście w życie z dniem 4 kwietnia 2011r. ustawy z dnia 4 lutego 2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235) pozbawiło żłobki statusu zakładu opieki zdrowotnej. Nowe przepisy złagodziły dotychczas obowiązujące dla tych placówek wymogi techniczne, lokalowe i sanitarne powodując jednocześnie, że zakładanie i prowadzenie takich placówek stało się łatwiejsze. Nie oznacza to jednak, że lokal, w którym jest sprawowana taka opieka nie musi spełniać bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu dzieci, które to precyzuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2011r. w sprawie wymagań lokalowych i sanitarnych dotyczących żłobków i klubów dziecięcych (Dz. U. Nr 69, poz. 367).

42 Nasze Szkraby

Nasze Szkraby 43

Zgodnie z ustawą, opieka nad dziećmi do lat 3 może być sprawowana w żłobku, klubie dziecięcym, przez dziennego opiekuna i przez nianię.

ZASADY FUNKCJONOWANIA Żłobek i klub dziecięcy działają w oparciu o statut. Jest on ustalany przez podmiot, który utworzył żłobek lub klub, a określa w szczególności: nazwę i miejsce prowadzeŻłobkiem lub klubem dziecięcym w rozunia żłobka/klubu dziecięcego, warunki przyjmieniu ustawy jest każda jednostka organimowania dzieci, cele i zadania oraz sposób zacyjna, która wykonuje następujące zadaich realizacji, zasady ustalania opłat za pobyt nia: i wyżywienie w przypadku nieobecności • zapewnia dziecku opiekę w warunkach dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym. bytowych zbliżonych do warunków doWewnętrzną organizację żłobka lub klubu mowych; dziecięcego określa regulamin organizacyjny • gwarantuje dziecku właściwą opiekę nadawany przez dyrektora żłobka lub osobę pielęgnacyjną oraz edukacyjną, przez kierującą pracą klubu dziecięcego. Określa prowadzenie zajęć zabawowych z elemen- się w nim m.in. godziny pracy żłobka lub tami edukacji, z uwzględnieniem indywi- klubu, biorąc pod uwagę opinie i sugestie dualnych potrzeb dziecka; rodziców i opiekunów dzieci uczęszczają• prowadzi zajęcia opiekuńczo-wychocych do żłobka lub klubu dziecięcego. wawcze i edukacyjne właściwe do wieku dziecka, uwzględniające rozwój psychoREJESTRACJA motoryczny dziecka.

Prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego wymaga wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce prowadzenia żłobka lub klubu dziecięcego. Rejestr jest jawny i podlega publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej gminy prowadzącej rejestr. Jeżeli podmiot zamierzający prowadzić żłobek lub klub dzieWIEK DZIECKA cięcy dopełnił wszystkich przeI CZAS OPIEKI widzianych przepisami NAD DZIECKIEM formalności, Opieka w żłobku jest sprawowana nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia, natomiast w klubie dziecięcym od ukończenia 1 roku.

W żłobku zapewnia się opiekę w wymiarze do 10 godzin dziennie względem każdego dziecka (w szczególnie uzasadnionych dokonany zostanie przypadkach wymiar opieki może być, wpis, potwierdzony na wniosek rodzica dziecka, wydłużony, właściwym zaświadczeniem. za dodatkową opłatą), a w klubie dziecięcym do 5 godzin dziennie.

44 Nasze Szkraby

BEZPIECZNE I HIGIENICZNE WARUNKI W lokalu, w którym prowadzony jest żłobek lub klub dziecięcy, bezwzględnie muszą być zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki pobytu dzieci, potwierdzone pozytywną opinią komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej oraz właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Mając na uwadze fakt, iż ww. rozporządzenie oraz ustawa nie regulują wszystkich wymagań, jakie lokal, w którym prowadzony ma być żłobek lub klub dziecięcy musi spełnić, warunki w żłobkach i klubach dziecięcych należy dostosować także do: przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008, Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.), przepisów prawa budowlanego oraz przepisów prawa żywieniowego.

OTOCZENIE Mimo, iż przepisy dotyczące żłobków/klubów dziecięcych nie określają warunków, jakie powinny być zapewnione w otoczeniu lokalu to celem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warun-

ków, ogrodzenie lokalu powinno być utrzymane w dobrym stanie technicznym, nawierzchnia dróg i przejść winna być równa i utwardzona. Otwory kanalizacyjne, studzienki oraz inne zagłębienia, a także szlaki komunikacyjne właściwie zabezpieczone. Urządzenia i sprzęt do zabaw powinny posiadać atesty/certyfikaty, a poprzez stałe przymocowanie do podłoża zapewniać

dzieciom bezpieczne użytkowanie. Piasek w piaskownicach powinien być regularnie wymieniany, a piaskownice zabezpieczone przed zanieczyszczeniem odchodami zwierzęcymi. Teren wokół budynku winien być czysty. Odpady, a szczególnie odchody zwierzęce usunięte, miejsce gromadzenia odpadów stałych powinno być utrzymane w dobrym stanie higieniczno-sanitarnym i technicznym.

POWIERZCHNIA I WYSOKOŚĆ POMIESZCZEŃ Lokal, w którym prowadzony jest żłobek powinien posiadać, co najmniej dwa pomieszczenia, w tym jedno przystosowane do odpoczynku dzieci, natomiast klub dziecięcy, co najmniej jedno pomieszczenie i miejsce na odpoczynek dla dzieci. Powierzchnia pomieszczeń uzależniona jest od liczby przebywających w nich dzieci.

W przypadku, gdy będzie to 3-5 maluchów powinna ona wynosić, co najmniej 16 m2 (dot. każdego pomieszczenia). W przypadku, gdy liczba dzieci będzie większa niż 5, powierzchnia ulega proporcjonalnemu zwiększeniu, o co najmniej 2 m2 na każde kolejne dziecko, jeżeli czas pobytu dziecka nie przekracza 5 godzin dziennie lub o 2,5 m2 na każde kolejne dziecko, jeżeli czas pobytu dziecka przekracza 5 godzin dzien-

nie. Ponadto wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt dzieci musi wynosić, co najmniej 2,5 metra.

Nasze Szkraby 45

MIKROKLIMAT POMIESZCZEŃ W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt dzieci należy zapewnić właściwą tem-

peraturę, (co najmniej 20⁰C) oraz oświetlenie o parametrach zgodnych z Polską Normą PN-EN 12464-1: 2004. Na grzejnikach centralnego ogrzewania należy umieścić osłony ochraniające przed bezpośrednim kontaktem z elementem grzejnym. Co najmniej 50% powierzchni okien powinno mieć zapewnioną możliwość otwierania.

WYPOSAŻENIE Pościel i leżaki należy wyraźnie oznakować, przypisać do konkretnego dziecka i odpowiednio przechowywać, tak, aby zapobiec przenoszeniu się zakażeń.

W placówce powinno być zapewnione stanowisko do przewijania dzieci oraz miejsce do przechowywania wierzchniej od zieży dzieci. Wyposażenie pomieszczeń powinno posiadać atesty lub certyfikaty. Meble winny być dostosowane do wymagań ergonomii, a zabawki spełniać wymagania bez-

fot.: © Igor Verzhikovskij/123RF

POMIESZCZENIA HIGIENICZNO - SANITARNE ŻŁOBKA/KLUBU DZIECIĘCEGO Podłogi i ściany pomieszczeń sanitarnych należy wykonać tak, aby było możliwe łatwe utrzymanie czystości, ściany do wysokości, co najmniej 2 m powinny być pokryte materiałami zmywalnymi, nienasiąkliwymi i odpornymi na działanie wilgoci oraz materiałami nietoksycznymi i odpornymi na działanie środków dezynfekcyjnych. Należy zapewnić dostęp do miski ustępowej oraz urządzeń sanitarnych z ciepłą bieżącą wodą, takich jak: umywalka, brodzik z natryskiem lub inne urządzenia do utrzymania higieny osobistej dzieci. W urządzeniach sanitarnych wymagana jest centralna regulacja mieszania ciepłej wody.

pieczeństwa i higieny oraz posiadać oznakowanie CE. LEŻAKOWANIE NA ŚWIEŻYM POWIETRZU W miarę możliwości należy zapewnić bezpośrednie wyjście na otwarty teren wyposażony w urządzenia do zabaw dla dzieci i niedostępny dla osób postronnych, a niemowlętom możliwość leżakowania na tarasie lub werandzie.

SYSTEM I-EJ POMOCY Apteczki znajdujące się w lokalu należy wyposażyć w podstawowe środki opatrunkowe. ŻYWIENIE Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. Nr 45, poz. 235) w żłobku zapewnia się wyżywienie przebywającym w nim dzieciom.

W klubie dziecięcym (z uwagi na mniejszą liczbę godzin pobytu) nie ma takiego obowiązku. Nowe przepisy dotyczące żłobków i klubów dziecięcych nie regulują szczegółowo wymagań odnoszących się do żywienia.

Jedyne wymagania, które są określone w cytowanych przepisach dotyczą zapewnienia w placówce, do której uczęszcza dziecko karmione mlekiem matki warunków do jego przechowywania i podawania. Każdorazowo należy zapewnić dzieciom możliwość higienicznego spożywania posiłków. Należy podkreślić, iż niemowlęta i dzieci w żłobkach lub klubach dziecięcych są grupą konsumentów, która zasługuje na szczególną ochronę.

Naruszenie wymagań sanitarnych wynikających z prawa żywnościowego może powodować duże zagrożenie dla ich zdrowia.

maksymalnie ośmiorgiem dzieci. Wyjątek stanowi grupa, w której znajduje się dziecko niepełnosprawne lub dziecko wymagające szczególnej opieki, lub w przypadku żłobka, gdy dziecko nie ukończyło pierwszego roku życia, wtedy jeden opiekun może sprawować opiekę nad maksymalnie pięciorgiem dzieci.

W przypadku żłobka, do którego uczęszcza więcej niż dwadzieścioro dzieci, obowiązek stanowi zatrudnienie pielęgniarki lub położnej. Osoby sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do lat 3 podlegają obowiązkowym badaniom do celów sanitarno - epidemiologicznych zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.).

ROLA RODZICÓW W żłobkach i klubach dziecięcych, podobnie jak w innych placówkach pełniących funkcje opiekuńcze, wychowawcze i edukacyjne, ogromną rolę przypisuje się współpracy z rodzicami, której jakość zależy od inwencji zarówno opiekunów, dyrektorów, osób kierujących placówką jak i samych rodziców.

Opiekun powinien korzystać z najcenniejszego źródła informacji o dziecku, jakim są rodzice. Powinien także dzielić się z rodzicami swoimi spostrzeżeniami na temat dziecka, postępów przez niego czynionych lub pojawiających się niepokojących sygnałów, co do rozwoju dziecka. Dobra współpraca z rodzicami zapewnia poczucie bezpieczeństwa i wsparcie dla dziecka, prawidłowy rozwój i lepsze osiągnięcia edukacyjne, a także szybsze rozpoznanie i rozwiązanie trudności pojawiających się w życiu dziecka.

W zajęciach prowadzonych w klubie dziecięcym mogą brać udział rodzice dzieci uczęszczających do klubu, należy jednak pamiętać, że powinni oni posiadać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy z dziećmi.

PERSONEL Skład personelu zatrudnionego w żłobku lub klubie dziecięcym powinien być dostosowany do liczby dzieci uczęszczających do tego typu placówki. Jeden opiekun w żłobku i klubie dziecięcym może sprawować opiekę nad tekst: Marta Paul-Lis oraz Natalia Lange

Nasze Szkraby 47

Pielęgnacja skóry

fot.: © Primoz Jenko/123RF

Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu kobiety. Podczas 40 tygodni w jej organizmie zachodzi bardzo wiele zmian. Coraz bardziej widoczna ciąża sprawia, że skóra przyszłej mamy rozciąga się, dlatego z miesiąca na miesiąc zmniejsza się jej elastyczność. Poza tym organizm kobiety w odmiennym stanie zawiera więcej wody i krwi niż normalnie. Nadmiar tych płynów gromadzi się w tkankach i może powodować opuchliznę.

Elastyczność skóry kobiety w okresie ciąży poddana jest poważnej próbie. Na uszkodzenia narażona jest przede wszystkim skóra brzucha. W wyniku jej ciągłego rozciągania często dochodzi do utraty sprężystości i uszkodzenia tkanki łącznej, czego efektem mogą być podskórne blizny, zwane rozstępami. Oprócz rejonu brzucha, rozstępy mogą powstać na biodrach, pośladkach, udach i biuście, a także na ramionach. Szczególnie narażone na pojawienie się tych zmian na skórze są Panie, których przyrost wagi na określonym etapie ciąży jest zbyt duży lub jeśli ich skóra ma delikatną strukturę. Czy wobec tego da się uniknąć rozstępów? Odpowiedź będzie twierdząca, ale pod warunkiem, że w porę zastosujemy odpowiednią profilaktykę.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na

48 Nasze Szkraby

rozsądne i zbilansowane żywienie, które ma kluczowe znaczenie dla właściwego stanu skóry w ciąży. Istotna jest także odpowiednio dostosowana aktywność fizyczna, która nie tylko zapobiega przyrostowi wagi, ale pozwala również na dotlenienie organizmu. Miłym faktem jest to, że podczas spaceru, ćwiczeń, czy tańca, czyli wtedy, gdy wprowadzamy ciało w ruch, nasza skóra staje się lepiej ukrwiona, a przez to lepiej naprężona, gładsza, po prostu piękniejsza. Aktywność fizyczna dodatkowo, przyspiesza przemianę materii, pomaga w pozbywaniu się toksyn z organizmu, dzięki czemu chronimy skórę przed powstawaniem cellulitu (nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tłuszczowej).

Regularny, delikatny masaż i stosowanie kosmetyków nawilżających, nawet dwa razy

fot.: © Olga Ekaterincheva/123RF

w czasie ciąży

dziennie, daje nam gwarancję prawidłowego nawilżenia skóry. Zapobiegamy w ten sposób, charakterystycznemu w okresie ciąży, przesuszeniu skóry oraz pobudzamy krążenie, czyli ułatwiamy wydalanie toksyn oraz dotleniamy komórki. Naprzemienny prysznic, raz ciepły raz zimny strumień wody oraz masowanie ciała szczotką, pomaga zachować elastyczność tkanek i poprawia ukrwienie.

Należy również pamiętać, aby po każdej kąpieli dokładnie wycierać skórę do sucha. Jest to ważne, ponieważ w momencie wysychania wilgotnej skóry, twarda woda powoduje ściąganie i wysuszanie naskórka.

Stosujmy kremy przeznaczone dla kobiet w ciąży, czyli głownie marki dostępne w aptece lub kosmetyki z atestem. Zyskujemy w ten sposób pewność, że nie zawierają

one szkodliwych substancji, które mogą przeniknąć do łożyska, jak również nie alergizują i nie podrażniają skóry. Przy aplikacji kosmetyków zachowajmy pewną ostrożność. Nie powinno się wykonywać zbyt zdecydowanych i intensywnych ruchów dłoni przesuwanych po brzuchu, gdyż może to spowodować nadmierne naciąganie skóry, a także wywołać skurcze i wczesną akcję porodową. Dlatego najlepiej jest ograniczyć się do delikatnego głaskania brzucha z użyciem kremu.

Mimo tego, że ciąża to stan rozpoznany i w dużej mierze kontrolowany, to jednak każda jest niepowtarzalna, tak samo jak organizm noszącej płód matki. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym jak i z ekspertem w dziedzinie pielęgnacji skóry.

Nasze Szkraby 49

fot.: © Alexander Lopation/123RF

Pielęgnacja dłoni i stóp Już wiosna, robi się coraz cieplej, a przyszłym mamom powiększają się brzuszki. I chcemy być piękne każdego dnia. Dbajmy, więc o urodę w ciąży. Oprócz pielęgnacji skóry, zwróćmy też szczególną uwagę na nasze dłonie i stopy.

Również i dla tych części naszego ciała, nasz odmienny stan nie jest bez znaczenia. Pod wpływem estrogenów, macierz wytwarzająca płytkę paznokciową pracuje intensywniej.

Jednak, mimo, że paznokcie rosną szybciej, nie oznacza to, aby były twardsze i nie łamały się. Każda ciąża jest inna i nigdy do końca nie wiadomo, dlaczego u niektórych przyszłych mam płytka paznokciowa robi się silna

i twarda, a u innych słaba i łamliwa. Właśnie, dlatego należałoby wykonywać manicure zdecydowanie częściej, uprzedzając jednak osobę, która będzie wykonywać zabieg, że spodziewasz się dziecka.

Należy pamiętać, aby korzystać wyłącznie z usług sprawdzonego salonu i wykwalifikowanego kosmetologa. Ważne jest, by przez cały czas ciąży, jak również później, w czasie karmienia dzidziusia, nie stosować lakierów z formaldehydem albo toluenem, które mogą silnie podrażniać. Zapytaj manikiurzystkę, czy używane przez nią lakiery są wolne od tych substancji.

Nadając odpowiedni kształt paznokciom i malując je odżywką lub kolorowym lakierem zabezpieczamy je przed pękaniem i rozdwajaniem. Ładnie utrzymane paznokcie są ozdobą kobiety, dlatego nie powinno się zapominać o ich pielęgnacji.

Stopy nie mają lekko w czasie ciąży, a dodatkowo kilogramy przyszłej mamy nie są ich sprzymierzeńcem. Sposób pielęgnacji stóp w ciąży, w zasadzie niczym się nie różni od stosowanego w innych okresach życia. Jednak w drugim trymestrze ciąży, gdy zaczyna wzrastać waga, a kobieta traci możliwość safot.: © Mitar Gavric/123RF

fot.: © Viorel Sima/123RF

modzielnego skracania paznokci, nasilić się mogą dolegliwości związane z wrastaniem paznokci. Dlatego warto być stale pod opieką pedicurzystki, która regularnie, raz w miesiącu, będzie wykonywać właściwy zabieg.

Ze względu na zmiany hormonalne oraz wzrastający ciężar ciała, nasila się wysychanie skóry na stopach. Brak ich właściwej pielęgnacji może doprowadzić do powstania bolesnych pęknięć. Regularne stosowanie kremów chłodzących i odżywczych do stóp oraz moczenie nóg w letniej wodzie zmniejszy obrzęki, ochłodzi i odświeży w ciepłe dni.

Właściwie dobrane obuwie, to klucz do utrzymania stóp w dobrym stanie i nóg w ogólnym zdrowiu. Teraz liczy się komfort, bezpieczeństwo i Wasze zdrowie.

Nic tak dobrze nie działa na stopy jak odpoczynek. Ważne jest, aby relaksować się w odpowiedniej pozycji – najlepiej z nogami

uniesionymi do góry. Idealna dla przyszłych mam jest też pozycja na boku. Ogranicza się wówczas ryzyko nacisku macicy na żyłę główną dolną i tym samym istotnie zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia opuchlizny stóp. Dopełnieniem takiego relaksu mogą być przyjazne dłonie, które wykonają delikatny masaż naszych zbolałych nóżek z użyciem chłodzącego kremu.

Ciąża to okres, w którym każda kobieta powinna zadbać o siebie szczególnie. Świadoma kontrola swojego stanu zdrowia, a także stanu zdrowia dziecka dodaje pewności i zapewnia poczucie bezpieczeństwa. To jeden z najfot.: © tan4ikk/123RF piękniejszych okresów w życiu kobiety, więc, drogie przyszłe mamy, bądźcie piękne.

Kosmetolog Dorota Wiencis

Nasze Szkraby 51

P A P i e r o

d u e t

w y

fot.: Oleg Fedotov © Depositphotos Inc.

Tektura i karton to najgrubsze materiały papiernicze.

To również materiały wielu możliwości, co postaram się udowodnić w kolejnej odsłonie „Dziecio-design’iska”.

52 Nasze Szkraby

fot.: canadianliving.com

Chińczyk Cai Lun, którego uważa się za wynalazcę papieru, z pewnością nie zdawał sobie sprawy, jaką rewolucję rozpoczyna.

Dziś, w dobie rozkwitu działań eko, nikogo już nie zaskakują historie o tym, że papier rozkłada się o wiele krócej od tworzywa, że jest w pełni biodegradowalny itd.

My jednak skupimy się na procesie SKŁADANIA, bo nomen omen, tak się składa, że karton to wyśmienity materiał do budowania, a raczej tworzenia świetnych zabawek.

Nie dość, że możliwe do zbudowania małym nakładem finansowym, to zachęcające do kreatywnych wysiłków i pobudzające wyobraźnię dzieci i rodziców. Zachęcam, więc wszystkich do zabawy z tekturą i kartonem. cji. Pokrywka będzie sceną. Na jej dłuższym boku zamontujemy pudełko bez dna. Szkielet można oczywiście rozbudować wykorzyPOMYSŁ I – teatrzyk Przymiarki teatralne praktycznie każda stując dwa duże kartony, tak by aktor mógł mama i tata mają za sobą, bo jaki jest naj- swobodnie w nim stać. Wystarczy wyciąć lepszy sposób, by dziecko zjadło ostatnią ły- ekran i gotowe. Wszystko oczywiście musi żeczkę zupy? Oczywiście udawać, że jest się być odpowiednio wykończone, włącznie łakomym misiem, który zaraz sam opróżni z kurtyną. Potem pozostaje nam tylko orłychę z pysznego miodku (w tej roli rzeczona ganizacja castingu dla kukiełek i wybór rezupa). Jednak, kiedy takie zabawy to dla Wa- pertuaru – proponuję szaloną dowolność, szego dziecka i Waszej teatralnej ambicji za a najlepiej spontaniczne historie „z życia mało, proponuję przejście na wyższy poziom wzięte”. Nie zapomnijcie, że to zabawka dla zaawansowania z pomocą gmachu teatru. Po- dzieci, więc niech i one zrobią przedstawienie trzebne nam będą: pudełko po butach – naj- dla Was! lepiej męskich, by mogło pomieścić większą liczbę aktorów, klej, nożyczki, skrawki matePOMYSŁ II – budowle wielkoriału, kolorowy papier i inne cuda do dekora-

fot.: colouredbuttons.com

powierzchniowe

Jeśli jako szczęściarz występujesz w roli właściciela ziemskiej posiadłości zwanej potocznie ogrodem, możesz już zbierać większe kartony. Jeśli ogrodu przed Twoim domostwem brak, a masz sporo miejsca w mieszkaniu, to także możesz zaliczyć się do tej grupy. Pozostałe osoby na czas zabawy w budowanie kartonowych budynków, proszone są o organizację miejsca, choć chwilowego. Duże kartony rozkładamy na płasko i w zależności od tego, co jest najbardziej potrzebne naszym pociechom – zamek, warzywniak, czy samochód Nasze Szkraby 53

fot.: Cascades inc.

policyjny, robimy wszystko, co w naszej mocy stragany, etc. by marzenie stało się rzeczywistością. Ze Któż z nas dorosłych w dzieciństwie nie bawzględu na mnogość pomysłów, (choć i tak wił się w sklep? Nie ważne, czy sprzedawszystkich nie da się przewidzieć) podzielmy je na kategorie:

mobilne -

choć tylko z nazwy (chyba, że tata lub dziadek mają jakieś tajemnicze patenty), czyli: samochody, skutery, pociągi, łódki, rakiety, itp.

Każdy fan i fanka motoryzacji, wędkowania, czy kosmonautyki będą zachwyceni wizją posiadania własnego pojazdu. Dla tego projektu ważne jest głównie siedzisko – prawdopodobnie trzeba będzie wykorzystać krzesełko lub podest, którego dzieci używają w łazience. Bardziej wybrednych kierowców zadowoli miękka poduszka pod pupę, lub zwinięty koc.

punkty usługowe – myjnie samo-

chodowe, stacje benzynowe (istotne szczególnie dla pierwszej kategorii), lodziarnie, fot.: tipjunkie.com

waliście „pączki” z błota w piaskownicy, czy byliście właścicielami sieci handlowej z kapslami – bawiliście się świetnie godzinami.

Warto zaproponować dziecku budowę mini infrastruktury miejskiej, a przy tym mimowolnie je edukować. Jak? Ucząc, że wchodząc do sklepu mówimy: „Dzień dobry”, ucząc nazw owoców (mogą być po prostu narysowane na kartkach), kolorów, licząc gałki lodów. fot.: littleplayspaces.com

Nasze Szkraby 55

fot.: kidsonroof.com

do zabawy w dom –

z nich zaprosi koleżanki do swojego zamku, a wyimaginowane ciasteczka smakować będą bardziej, kiedy zostaną, dopiero co wyjęte z kartonowego piekarnika. Ostrożnie jedynie z myciem naczyń – wodą, może okazać się zdradliwa. Oczywiście prócz konstrukcji bazowej,

56 Nasze Szkraby

fot.: Cascades inc.

fot.: Cascades inc.

fot.: kidsonroof.com

zamki, dom- równie istotne są elementy nadające sznytu. ki, kuchenki i cała masa innych sprzętów Nie jest tu ważna tyle estetyka wykonania, co projekt, który możliwy jest do odwzorocodziennego użytku.

Pisk zachwytu słychać już po damskiej stro- wania przez dzieci. Przyda się wszystko: konie gawiedzi, ale z pewnością znajdą się też lorowy papier, farby, mazaki i inne akcesoria, chłopcy, którzy nie pogardzą taką zabawą jak płyty kompaktowe – koła aut, palniki na – przecież faceci to najlepsi kucharze. Zale- kuchence, czy papierowe talerzyki i kubki. tą tych propozycji jest fakt, że wykorzystu- Przestrzeżmy dzieci przed używaniem matejąc pozostałe, dziecięce zabawki nadamy im riałów, które tylko potencjalnie są już bezużynowy wymiar. Udawane przyjęcie z księżteczne – jak dyskografia ulubionego zespołu niczkami nabierze rumieńców, kiedy jedna

taty, czy apaszka mamy na firanki do domku.

Oczywiście, jeśli dzieci nie chcą tracić czasu na zamazywanie dużego napisu dającego dowód, że telewizor wyprodukowała firma X, a odkurzacz ma siłę 1000 wat, możemy śmiło ten etap pominąć.

Firma Kid-Eco jest producentem zabawek z kartonu i tektury, których poszczególne elementy również nie wymagają klejenia przy budowaniu.

Do wyboru mamy wigwam, igloo, teatrzyk, rakietę, domek, a także kilHOCKI to klocki konstrukcyjne wykona- ka rodzajów zamków w wersji unisex ne z tektury, do tworzenia budowli w dużej skali. Poszczególne elementy łączy się ze sobą za pomocą specjalnych uszek, a cztery moduły pozwalają na budowanie dowolnych konstrukcji.

Dostępne są trzy zestawy: kosmos, zamki i domki.

fot.: ecofun.com.pl

fot.: sklep.odrzeczy.com.pl

Jeśli jednak moją barwną opowieścią nie zachęciłam Was do samodzielnego wykonania ekologicznej zabawki, nic nie stoi na przeszkodzie, by skorzystać z bogatej oferty sklepów internetowych.

i dla dziewczynek. Prócz zabawek w dużych rozmiarach, w których bez problemu mieści się nawet kilkoro dzieci, firma oferuje też domek dla lalek, który pełni rownież funkcję kolorowanki. Zabawki dostępne są w czterech kolorach, ale wszystkie można dowolnie pomalować lub ozdobić. Życzę powodzenia w inżynierskich i konstrukcyjnych działaniach, bo o moc wyśmienitej zabawy jestem spokojna.

Karolina Kobus, fanatyczka dobrego designu – głównie dziecięcego, wierna czytelniczka blogów wnętrzarskich. Ukończone studia na kierunku socjologia, nie mają nic wspólnego z jej zamiłowaniem do śledzenia wnętrzarskich nowości ;) Mama Antosi, którą męczy ekologicznymi zabawkami i dodatkowo pstrykaniem zdjęć. W Dziecio-design’isku będzie promować ekologiczne zabawki i zarażać dbaniem o zmysł estetyczny dzieci od najmłodszych lat.

Już czas…

krótka relacja z porodu

58 Nasze Szkraby

Standardowa rutynowa kontrola u ginekologa.

Liczyłam, że lekarz powie mi, „Pani Ado, będziemy rodzić”. Niestety okazało się coś zupełnie innego, zanik tętna dziecka. Musiałam pilnie stawić się w szpitalu na KTG. To był dla mnie ogromny stres, modliłam się, aby wszystko było ok.

02.06.2010 KTG wyszło idealnie, USG już nie. Okazało się, że Adaś jest za

malutki. Według USG, zamiast w 40 tygodniu ciąży, byłam w 34.

Co dwa dni miałam przychodzić na KTG, a za tydzień na badanie kontrolne.

09.06.2010 Wizyta kontrolna – Adaś nie przybrał nawet jednego grama.

Wszystko inne było ok, zero rozwarcia (a już liczyłam, że coś będzie się działo). Decyzja lekarza – zostaję na oddziale patologii ciąży.

10.06.2010 Na porannym obchodzie Ordynator podejmuję decyzję: „Niech

Pani zabierze swoje rzeczy, idziemy na porodówkę”. Przeogromna radość, uśmiech nie schodzi mi z twarzy. Około godziny 11:00 otrzymuję kroplówkę Oksytocyny i czekam na rozwój akcji. Doczekałam się pierwszych skurczy. Boli strasznie, ale daję radę. Łącznie dostaję 3 kroplówki, ale żadna nie przynosi oczekiwanego efektu. O godzinie 20-tej ponownie bada mnie lekarz – nic się nie dzieje.

11.06.2010 Ponowne ranne badanie i stwierdzenie – szyjka zaczyna się skra-

cać. Lekarze zastanawiają się, co ze mną zrobić. Podejmują decyzję, że skoro oksytocyna nie pomogła, to może żel zaaplikowany dopochwowo spowoduje rozwarcie. Przez cały dzień nic nie czuję.

W trakcie wieczornego badania lekarz ponownie stwierdza, że nic się nie dzieje. Jestem załamana, przecież rano szyjka skracała się.

12.06.2010 Jestem już zmęczona leżeniem na oddziale. Najchętniej ubrałabym się i pojechała do domu. Czekam na jakiegoś lekarza jak na zbawienie. Śniadania nie dostałam, bo nie wiedzieli co ze mną będzie.

W końcu...

Nasze Szkraby 59

10:30

Przychodzi lekarka, standardowe badanie, potwierdza: „Nic się nie dzieje, wszystko pozamykane na 4 spusty”. W końcu podejmuje decyzję: zakładamy cewnik Foleya, który na 100% spowoduje rozwarcie i na 100% wywoła poród. Nie muszę pisać, że i tak w to nie wierzyłam.

11:00

Cewnik założony. Mogę krwawić, tak mi powiedziała położna.

Powiedziała mi również, że jeżeli poczuję „dyndanie” to mam powiedzieć, bo to znaczy, że cewnik wypadł. Według niej miało to nastąpić w ciągu 3 godzin.

12:30

Niemożliwe, aż nie wierzę. Czuję „dyndanie”, czyżby zaczęło się coś dziać? Mówię położnej co się stało. Każe mi się położyć, faktycznie – cewnik wypadł. Dzwoni po lekarza.

13:00

Skurcze są już naprawdę bolesne. Mimo wszystko cały czas sobie powtarzam, że przecież dam radę, nie ja pierwsza i nie ostatnia.

Jest lekarz. W końcu słyszę te fantastyczne słowa: „Rozwarcie na 4”. Przebijają mi pęcherz, odchodzą wody płodowe. I czekamy jeszcze 6 godzin na rozwój akcji.

15:00

Dlaczego to tak musi boleć?, łzy mi ciekną, ale daje radę. Jestem strasznie głodna, aż mi słabo. KTG wykazuje minimalne skurcze, a ja mam wrażenie, że jeden skurcz odchodzi i zaraz przychodzi następny. Położna proponuje leki przeciwbólowe, zgadzam się.

Podłączają mi przeciwbólową kroplówkę, która zamiast pomagać, tylko mnie drażni.

17:00

Nie mam siły wstać z łóżka, tak bardzo boli. Chce mi się spać, ale przez ten straszny ból nie mogę zasnąć. Położna proponuje mi znieczulenie zewnątrzoponowe – oczywiście odmawiam. Uparłam się, że urodzę bez tego. Znów podłączają mnie do KTG, tym razem już na stałe.

19:30

Przychodzi lekarz. Czuję ogromną radość widząc tego człowieka. Bada mnie, ale takiej informacji raczej nie spodziewałam się: „Rozwarcie na 5”. Myślę, szlag mnie trafi, przez tyle godzin tylko jeden centymetr? Zapłakana, błagam o cesarkę. „Chcieć to Pani sobie może, nie ma powodów do cięcia”. Nie mam siły, żeby coś odpowiedzieć. Przemiła Pani doktor namawia mnie na znieczulenie. Waham się, pytam czy dziecku nie zaszkodzi.

Lekarka nie daje mi gwarancji. Zastanawiam się, ale w końcu

60 Nasze Szkraby

ból wygrywa i proszę o znieczulenie.

20:15

Położna dzwoni po anestezjologa. Wszyscy są zajęci, właśnie operują. Położna ma już ze mnie niezły ubaw. Humor jej dopisuje, w przeciwieństwie do mnie. Ja raczej nie mam być z czego zadowolona. Ból nie pozwala mi nawet mówić, przez cały czas mam bóle krzyżowe.

23:30

W końcu przyszedł wyczekiwany przeze mnie anestezjolog. Podał mi znieczulenie. Zaczynam odczuwać ulgę. Kładę się, zasypiam. Przez sen słyszę, że z Adasiem nie jest dobrze. Tętno zanika, ale za chwilę się normuje. Fantastycznie nie czuć bólu.

02:00 02:25

Budzi mnie ból. Kręgosłup zaczyna dawać „czadu”. Mimo wszystko, czuję się dużo lepiej. Mam nową energię do walki z bólem.

02:41

Jest! Udało się, dokonałam prawdziwego cudu! Urodziłam tego maluteńkiego człowieczka! Położyli mi go na piersi, to maluteńkie ciałko, które tak pięknie ssało pierś. Wspaniałe uczucie, na które czekałam 9 miesięcy.

Położna pobiera wymaz na badanie. Potem bada mnie i słyszę słowa, które chciałam usłyszeć od tylu godzin „Pani Ado, czuję główkę, rodzimy”. Co czuję?, strach?, radość? Przecież ja za chwilę urodzę. Po 5 minutach wszyscy już są, lekarze, położne. Przekazują instrukcje, mam mocno przeć. Dam radę.

świat przyszedł Adam, był to najpiękniejszy, najmniejszy czło13.06.2010 Na wieczek. Poczułam się w pełni spełnioną Kobietą. Tego uczucia nie da się opisać, to trzeba przeżyć.

Adas‘ - 49 cm, 2240g. tekst: Ada – mama Adama

Podziel się z nami swoimi przeżyciami z porodówki. Spisz swoje odczucia, opisz jak przebiegał twój poród. Będzie to świetna pamiątka dla Ciebie i Twojej pociechy za dobrych parę lat. Jeśli chcesz do opisu możesz dołączyć wasze wspólne zdjęcie, lub zdjęcie waszej małej pociechy.

Swoje relacje przesyłajcie na adres redakcja@nasze-szkraby.pl Nasze Szkraby 61

62 Nasze Szkraby

Wreszcie w domu ! Po 3 dniach spędzonych w szpitalu dostaliśmy wypis. Mąż przygotował samochód, przyniósł ubranka… kombinezony w rozmiarze 56 okazały się wręcz ogromne !! Chłopcy topili się w nich… a przecież rodzą się jeszcze mniejsze dzieci… nieprawdopodobne !

Jechaliśmy samochodem przez Warszawę 50 km/h… bardzo przepisowo. Chyba nigdy wcześniej mąż nie prowadził tak ostrożnie. Chłopcy spali całą drogę.

W domu czekały kwiaty i ogromny napis witajcie w domu. Polały się łzy szczęścia. Pokazaliśmy chłopcom mieszkanie. Nosiliśmy ich, mówiliśmy do nich, a oni wydawali się dokładnie oglądać to co ich otacza. Mieli tak szeroko otwarte oczka i słuchali w skupieniu naszych opowieści :) Nie mogłam uwierzyć, że od tego dnia nasz dom zawsze już będzie pełen dziecięcych uśmiechów i radości. Ale na te uśmiechy trzeba było trochę poczekać… Wbrew temu co czytałam w gazetach i poradnikach, nasze dzieci niewiele płakały. Ciągle spały i jadły. Takie aniołeczki – nie rozumiem dlaczego to zamiłowanie do snu im nie pozostało.

Przez pierwsze 2 tygodnie był ze mną mąż.

To była dobra decyzja. Te pierwsze dni są najtrudniejsze, szczególnie psychicznie.

Ciężko znieść płacz drugiego dziecka kiedy się właśnie jedno karmi lub przewija.

Mąż bardzo mi pomagał. Szczególnie w nocy był niezbędny. Pierwsze dni wyglądały dość monotonnie... wyciągnęłam moje zapiski z tamtych dni. W tabelce znajdziecie to co wyczytałam (do dziś nie wierzę, że to przeżyłam) Nie wiem czy byłabym w stanie teraz tak mało spać… oczywiście w nocy przewijanie co 3 h, w ciągu dnia to samo… w tym jednym wielkim chaosie marzyłam o jakimś porządku dnia… To co mogę doradzić mamom bliźniąt (zresztą nie tylko bliźniąt….) to właśnie zapisywanie przez pierwsze tygodnie wszystkiego i znalezienie w tych zapiskach jakichś punktów zaczepienia. Mi się udało stworzyć w miarę harmonijny plan dnia, który oczywiście z pewnymi modyfikacjami Nasze Szkraby 63

13.10.2010 - chłopcy mają 4 dni Maciuś

04:50 pierś lewa 15 min 06:40 pierś prawa 10 min 06:50 pierś lewa 15 min 07:45 pierś prawa 15 min drzemka 09:00 pierś lewa 10 min 11:40 pierś prawa 10 min 11:50 pierś lewa 10 min drzemka 13:50 pierś prawa 15 min 15:30 pierś lewa 10 min drzemka

16:20 pierś prawa 10 min drzemka 17:50 pierś lewa 10 min kąpiel Maciusia 18:20 pierś prawa 8 min

22:00 pierś lewa 10 min 23:30 pierś prawa 20 min 01:00 pierś prawa 5 min 01:15 pierś lewa 5 min

04:00 pierś prawa 20 min

Szymuś 05:10 pierś prawa 10 min

07:30 pierś lewa 10 min 08:30 pierś prawa (ulał) drzemka 11:10 pierś lewa 10 min

12:00 pierś prawa 10 min drzemka 15:30 pierś prawa 5 min 15:50 pierś lewa 10 min 16:05 pierś prawa 10 min (ulał) drzemka 16:50 pierś prawa 10 min

18:50 pierś lewa 10 min kąpiel Szymcia 20:00 pierś prawa 7 min 22:05 pierś lewa 5 min 00:55 pierś lewa 13 min

01:25 pierś prawa 5 min 02:50 pierś prawa 10 min 03:30 pierś lewa 7 min

funkcjonuje do dziś. Zawsze gdy coś odbie- rozwojowego. Początkowo było nam napragało od naszego planu, można było się spo- wdę ciężko. Chodziłam spać z dziećmi ok. dziewać choroby, ząbkowania albo tzw. skoku 18. I to było jedyne mądre rozwiązanie

64 Nasze Szkraby

w takiej sytuacji. Zawsze powtarzam młodym mamom żeby funkcjonowały w takim trybie jak dzieci. Wtedy jest o wiele łatwiej. Przez pierwsze miesiące miałam jeszcze jeden pro blem. Codziennie ważyłam chłopców…tak, tak codziennie… Wykańczało mnie to psychicznie, ale to robiłam.. Odradzam kupowanie wagi (chyba, że jest to oczywiście niezbędne z powodu niskiej wagi urodzeniowej).

Przyrosty wagi chłopców były małe i przez to ciągle martwiłam się, że nie dojadają, że są głodni… Jak się okazało chłopcy do teraz są po prostu szczupli pomimo dużych apetytów.

Ale wróćmy do planu dnia. Tak jak pisałam przy bliźniętach jest on nie tyle przydatny

co niezbędny…. Starałam się doprowadzić do sytuacji, w której chłopcy razem jedzą, razem śpią, razem się kąpią. Dzięki temu oszczędzałam dużo czasu. W naszym przypadku punktami spójnymi dla obu chłopców była kąpiel, spacer i poranna drzemka. Na początku więc trzymałam się tych trzech punktów. Kąpiel zawsze o 17.30 (teraz oczywiście później), spacer o 10.30-11.00 i drzemka podczas spaceru ok. 3 h.

I tak po wprowadzeniu planu dnia po 2 tygodniach życia chłopców z chaosu wyszliśmy na prostą i nasz plan wyglądał mniej więcej tak…

24.10.2010 - chłopcy mają 15 dni Wstajemy ok. 6:00 (niestety pobudki zdarzały się nawet o 4…)

Maciuś 07:15 pierś prawa 12 min 08:30 pierś lewa 8 min drzemka 10:15 pierś prawa 12 min spacer i drzemka 14:00 pierś prawa 10 min drzemka 16:00 pierś lewa 10 min 17:45 pierś prawa kąpiel 20:30 pierś prawa 23:45 pierś lewa 10 min 01:00 pierś prawa 6 min 03:45 pierś prawa 5 min

Szymuś

06:45 pierś lewa 8 min (ulał)

08:45 pierś prawa 13 min (ulał) drzemka 09:45 pierś lewa 10 min 10:30 pierś prawa 10 min spacer i drzemka 14:30 pierś prawa 8 min (ulał) drzemka 15:30 pierś prawa 6min 17:30 pierś lewa 10 min kąpiel 20:30 pierś lewa 00:30 pierś prawa 10 min 03:45 pierś lewa 5 min

Nasze Szkraby 65

I tak mniej więcej to wyglądało do 3 miesiąca. Potem było lepiej. A po 5 miesiącu kiedy dzieci zaczynają jeść stałe posiłki, inne niż mleko, dużo łatwiej ustawić stałe pory jedzenia, spania i zabawy.

Szczerze mówiąc teraz pisząc o tych pierwszych dniach, czy tygodniach życia dzieci nie wiem jak dałam radę… wtedy wydawało mi się, że jest łatwo, że mam idealne dzieci i faktycznie nie wspominam tego czasu źle.

Mam wrażenie, że hormony robią swoje ;) Teraz zupełnie inaczej do tego podchodzę i nie wyobrażam sobie takiego niezorganizowania i stresu… Bo stres był ogromny szczególnie z powodu Szymka, który ciągle ulewał, a jak ulał to trzeba było go znów nakarmić – i tak w kółko. Karmienie, odbijanie, ulewanie…

66 Nasze Szkraby

To był chyba jedyny powód do płaczu…

Zdarzały mi się chwile załamania kiedy wydawało mi się, że on więcej zwraca niż je…

Maciek za to prężył się podczas karmienia, miał kolki i ciągle płakał.

Nie było lekko ;) Aż się zmęczyłam podczas pisania. Jest tylko jedna rzecz, której żałuję... nie miałam czasu aby nacieszyć się okresem noworodkowym chłopców. Drogie mamy dom nie zarośnie brudem, a tatuś jak czasem zrobi obiad to mu korona z głowy nie spadnie! Nie zapomnijcie, że ten wyjątkowy okres mija bardzo szybko… potem dzieci są już tylko większe i mają coraz więcej do powiedzenia ;) tekst i fot.: Gabriela Nowińska

fot.: Artisticco © Depositphotos Inc.

Idąc ulicą, będąc na spacerze w parku, robiąc zakupy w sklepie, nawet przechodząc obok placu dziecięcych zabaw, jakże często słyszę stwierdzenie rodziców, że dziecko jest niegrzeczne. Ze smutkiem patrzę jak rodzic, już nawet półtorarocznego dziecka strofuje je i powtarza jak mantrę „jaki ty jesteś niegrzeczny”, „ile razy można Ci powtarzać!!...” Zastanawiam się wtedy, dlaczego rodzice tak mało wiedzą o swoich dzieciach?

68 Nasze Szkraby

Świat dziecka widziany oczami Babci

B

yć może zachowanie Twojego dziecka, również u Ciebie budzi podejrzenie, że trafiło Ci się niegrzeczne, wyjątkowo złośliwe dziecko.

Zanim zaczniesz zastanawiać się, czy popełniłaś jakiś błąd, lub pomyślisz, że jesteś złą Matką, spróbujmy sprawdzić, co tak naprawdę oznacza złe zachowanie Twojego dziecka.

Zastanówmy się wspólnie, czy małe dziecko jest niegrzeczne, czy przyczyna jego zachowania leży gdzieś indziej.

Może należy się zastanowić, co chce Ci przez nie powiedzieć i jak powinnaś na nie reagować.

Moja Wnuczka jest wspaniałym, żywym dzieckiem, które nie raz próbowało poznać granice wytrzymałości i cierpliwości swoich rodziców. Kończąc swoje pierwsze urodziny zaczęła chodzić, a co za tym idzie poznawać nieznany dotąd świat. W zasięgu jej ręki znalazły się takie przedmioty i sprzęty jak DVD, radio, dekoder, płyty, albumy, kwiaty, świeczniki, szuflady, serweta i inne. To wszystko znajduje się u mnie w domu na wysokości jej

rączek. Oczywiście można było przemeblować mieszkanie, aby dostosować je do dziecka. Jednak wychodzę z założenia, że dziecko należy uczyć właściwych zachowań już od samego początku jego funkcjonowania w społeczeństwie. Dlatego też, prawdopodobnie ku niecałkowitemu zadowoleniu rodziców, większość przedmiotów i sprzętu pozostała na miejscu. Moja Wnuczka z uporem maniaka próbowała samodzielnie dotykać sprzętu RTV, sięgać po albumy, czy chwycić którąś z płyt. A ja po kilka, a nawet kilkanaście razy powtarzałam, że tego sama nie może dotykać, natomiast ze mną, może obejrzeć i dotknąć wszystko to, co mi pokaże, a więc również te rzeczy, które znajdowały się poza zasięgiem jej rączki. I tak Wnuczka wskazywała paluszkiem przedmiot, który chciała zobaczyć, a ja jej go pokazywałam, dawałam dotknąć i uzyskując potwierdzenie, że już obejrzała, odkładałam na miejsce. Po pewnym czasie wszystkie „niedozwolone” rzeczy przestały być dla mojej Wnuczki przedmiotem pożą

Nasze Szkraby 69

dania, ponieważ w każdej chwili mogła je obejrzeć i dotknąć. Do tej pory na jej prośbę oglądamy wszystko co wskaże.

To jeden z moich sposobów na radzenie sobie, tutaj akurat z ciekawością dziecka.

bo Mama będzie musiała posprzątać.

Zapewne nieraz droga Mamo, byłaś bliska wyrwania sobie włosów z głowy słuchając jak Twoje dziecko po raz kolejny mówi „nie!”.

W pewnym okresie rozwojowym każMałe dzieci nie wiedzą, że życiem każ- dego dziecka, stwierdzenie „nie” staje dego człowieka, nawet takiego małego się jego ulubionym słowem. Nawet jak człowieczka, rządzą regujeszcze dobrze nie potrafi Gdy dajesz ły, których należy przemówić, słowo „nie”, niestrzegać. dziecku możli- poradnie wypowiedziane, Nie wiedzą, że nie wolno poparte zostaje kręceniem wość wyboru, rysować po ścianach, ciągłówki. gnąć za serwetę, gdy na ograniczasz Co robić, aby na każde ławie stoją talerze, rzucać zadane przez Ciebie pypotrzebę na ziemię pilota od teletanie nie usłyszeć odpowizora, czy wylewać wodę sprzeciwu wiedzi „nie”? Ogranicz z kubka na blat stołu. sytuacje, w których moMałe dziecko jest ciekawe otaczające- żesz usłyszeć taką odpowiedź. Zamiast go go świata, dlatego z natury ekspe- pytać: „Czy chcesz zjeść jabłko?”, zapyrymentuje, sprawdza wytrzymałość taj: „Chcesz jabłko, czy gruszkę?”. Gdy i przydatność różnych przedmiotów, dajesz dziecku możliwość wyboru, a co za tym idzie, także cierpliwość ograniczasz potrzebę sprzeciwu. Gdy własnych rodziców. Dlatego to właśnie chcesz wracać już do domu, a dziecko Wy, Rodzice musicie nauczyć swoje w najlepsze bawi się w piaskownicy, nie dzieci, że istnieją normy oraz grani- pytaj: „Czy chcesz iść do domu?”, bo ce, i co najważniejsze - konsekwentnie tym pytaniem automatycznie sprowoto egzekwować. kujesz bunt. Powiedz po prostu: „IdziePółtoraroczne dziecko nie ma świado- my do domu, już pora.” mości, że można robić coś źle, albo dobrze. To rodzicom wydaje się, że ono Nawet, gdy Mama nie pracuje i „siejest niegrzeczne, czy złośliwe. A ono dzi” w domu z dzieckiem, całodzienpo prostu poznaje świat albo się nu- ne obowiązki sprawiają, że nie zawsze dzi. Kiedy widzimy, że dziecko robi coś zauważy, że dziecko nudzi się. Nagle złego, nieakceptowanego trzeba zare- słysząc, że coś spada z ogromnym haagować stosownie do sytuacji. Należy łasem, wpada do kuchni, a tu okazuje spokojnie powiedzieć, że nie wolno się, że nasze maleństwo wyrzuciło plarysować po ścianie, Zauważ mnie Mamo, stikowe miski z szafbo Mama będzie muki. Jest to wyraźny siała ją umyć, a do ja też tutaj jestem sygnał: Zauważ mnie malowania służy blok rysunkowy, nie Mamo, ja też tutaj jestem. Nie złość należy ciągnąć za serwetę, bo mogą się wtedy, pamiętaj, Twoje dziecko się stłuc talerze i można się skaleczyć, albo się nudzi, albo jest żądne wrażeń nie należy wylewać wody na blat stołu, i nie wie, jak uporać się z rozpierającą

70 Nasze Szkraby

je energią. Jeżeli nie możesz pobawić się z dzieckiem, zorganizuj mu zajęcie. W zależności od wieku, przygotuj kredki i kartkę, klocki, układankę.

U mnie sprawdzały się najprostsze pomysły. Moja Wnuczka też je uwielbia.

Kilka plastikowych misek, drewniane łyżki, wałek do ciasta, chrupki dla dzieci. Uwierzcie, dziecko może się tym bawić i podjadać naprawdę długo, trzeba je tylko zainspirować.

Czasami dobrym sposobem na żywe dziecko jest po prostu je zmęczyć.

Włączmy ulubioną muzykę dziecka i potańczmy z nim, poganiajmy się w berka, zorganizujmy wyścigi na „tip-topki”, pograjmy w piłkę.

cały czas są i potrzebują mojego zainteresowania. Nie oznacza to, ze cały swój czas poświęcałam tylko im. Po prostu organizowałam im czas tak, by się nie nudziły.

Z całą Babciną odpowiedzialnością stwierdzam, że nie ma niegrzecznych, czy złośliwych dzieci. Żadne dziecko nie rodzi się złe z natury. To my dorośli odpowiedzialni jesteśmy za ich zachowanie.

Droga Mamo, zastanów się: czy często brakuje Ci czasu na wspólną zabawę i wkomponowaną w to naukę? Czy często reagujesz w najprostszy sposób na ciekawość, czy niewłaściwe zachowanie Twojego dziecka? i po prostu krzyczysz Bywa, że gdy dziecko np. kolejny raz „nie rusz”, „zostaw”, „mówiłam, że nie zrzuca łyżeczkę na podłowolno”, zamiast podejść Z całą Babcigę, Ty droga Mamo tracisz do dziecka, wytłumaczyć, cierpliwość. Weź wtedy ną odpowie- odłożyć rzecz, której nie głęboki oddech i zastamoże ruszać i zainteresodzialnością nów się, od ilu lat znasz wać czymś innym? obowiązujące zasady? stwierdzam, Czy często, pewnie nieA Twoje dziecko musi się świadomie, pozwalasz ich dopiero nauczyć i za- że nie ma nie- dziecku rządzić? Traktupamiętać je. Dlatego też grzecznych, jąc je jak dorosłe, pytasz powinnaś wykazać się o każdy drobiazg, a potem czy złoślicierpliwością i czasami gubisz się w tym i w końwielokrotnie o nich przywych dzieci cu, gdy ciągle mówi „nie”, pominać. W wychowaniu stwierdzasz, że jest nieniezwykle ważna jest konsekwencja, grzeczne, wszystkiemu się sprzeciwia jeśli jednego dnia zabraniasz dziecku i wciąż buntuje. stukać łyżką w garnek, a następnego Czy często kierowana nastrojem, podnia pozwalasz na to, bo jesteś zmę- ziomem zmęczenia, ilością wolnego czona i niech już wali tą łyżką, byleby czasu, raz na coś pozwalasz, a innym się czymś zajęło, to dziecko nie wie razem zabraniasz? w końcu, co mu wolno, a czego nie.

Jeżeli tak, to jesteś na najlepszej drodze, by uznać swoje dziecko za niegrzeczne.

Będąc Mamą, też bywałam zmęczona, TYLKO, CZY TO NA PEWNO ONO zniecierpliwiona i zdenerwowana ale POWINNO ZOSTAĆ PRZYWOŁAbardzo szybko nauczyłam się, że aby NE DO PORZĄDKU? moje dzieci nie były „niegrzeczne”, ja muszę je widzieć i pamiętać, że one Babcia Nasze Szkraby 71

Farby do twarzy dla dzieci – czy wybierasz te bezpieczne?

Farby do twarzy dla dzieci błyskawicznie zmienią twoje dziecko w tygrysa, biedronkę, motyla lub psa. Na co zwrócić uwagę kupując farby do twarzy, jak wybrać te naprawdę bezpieczne dla delikatnej skóry dziecka?

72 Nasze Szkraby

Od dobrych kilku lat farby stały się gadżetem ści i Leków FDA. Logo FDA na opakowaniu to większa pewność, że farby nie niezwykle popularnym wśród maluchów, uczulą wrażliwej skóry maluchów, a takszczególnie podczas rozmaitych wydarzeń że, że nie pomalujemy naszym dzieciom plenerowych, które zaczną się już za chwile: buzi niesprawdzonymi podróbkami. festynów, koncertów i pikników. To czasami również główna atrakcja przyjęć urodzidokładnie czytać etykienowych dzieci, zajęć w klubikach, centrach 2. Należy ty – na opakowaniach farbek znajzabaw czy w świetlicach szkolnych. Jak nie duje się oznaczenie, dla dzieci w japogubić się w gąszczu oferowanych na rynku kim wieku przeznaczony jest produkt. zestawów? Farby do twarzy dla dzieci możemy dziś kupić niemal w każdym sklepie, ale należy pamiętać o tym, że niestety nie wszystkie 3. Warto sięgać po sprawdzone farby do twarzy dla dzieci, takie które łatwo się zmyprodukty, dostępne na sklepowych półkach, wają przy pomocy ciepłej wody z mydłem. są bezpieczne dla skóry naszego dziecka.

Na co zwrócić uwagę kupując farby do twarzy dla dzieci?

4. Farby do twarzy dla dzieci muszą być hipoalergiczne – nie mogą uczulać wrażliwej skóry dzieci.

1. Przede wszystkim należy sprawdzić, czy farby do twarzy, które zamierzamy kupić, spełniają normy przewidziane dla kosmetyków. Najbardziej prestiżową instytucją na świecie, prowadzącą badania i potwierdzającą zgodność z normami jest Amerykańska Agencja ds. Żywno-

Produkty przeznaczone do malowania twarzy i ciała, brytyjskiej marki Snazaroo mają opinię jednych z najlepszych jakościowo na świecie, dlatego są też bardzo popularne, zarówno wśród dzieci, jak i profesjonalistów. Technologia ich wytwarzania opiera się na wodzie i barwnikach najlepszej jakości, co pozwa

Nasze Szkraby 73

la na łatwą aplikację i zmywanie przy użyciu wody. Produkowane są wyłącznie w Anglii i spełniają rygorystyczne przepisy antyalergiczne Unii Europejskiej i USA (posiadają certyfikat FDA).

Obecnie najczęściej do malowania buziek wykorzystuje się farby do twarzy dla dzieci w kremie, ale w ofercie Snazaroo znajdziecie również kredki do malowania ciała. Dodatkowego wymiaru malowanym wzorom mogą dodać dodatki dekoracyjne. Pudry opalizujące i brokatowe żele dodadzą blasku, a błyszczące cekiny podkreślą charakter malowanego motywu. Koszt farbek w zależności od ilości kolorów waha się w przedziale od kilkunastu do kilkuset zł. W ofercie tej marki znajdziecie farby w kolorach klasycznych, metalicznych, z połyskiem, ale również gotowe tematyczne zestawy, zestawy farb świecących w świetle UV, wraz z instrukcją, jak wykonać rysunek. Warto wypróbować ten pomysł, bo radość maluchów z takiej chwilowej, kolorowej metamorfozy, jest wielka. Idąc tym tropem, po pomalowaniu buzi można rozpocząć z dzieckiem tematyczną zabawę, w zależności, na jaką postać lub zwierzę zdecydowaliście się, przystępując do tej kreatywnej zabawy. Nie zniechęcajcie się, kiedy pierwsze efekty waszej pracy nie będą wyglądały jak dzieła Moneta. To nie konkurs, tylko zabawa, przy której w dodatku jest mnóstwo śmiechu. Później to wy możecie poprosić dziecko o malunek na Waszych buziach i wtedy dopiero robi się wesoło!

Z okazji zbliżających się Mistrzostw EURO 2012 w sklepie maluje.pl dostępne są zestawy w kolorach odpowiadających barwom narodowym poszczególnych drużyn. Zestawy są łatwe w użyciu i zróżnicowane pod kątem zawartości i ceny. Niektóre zawierają tylko podstawowe kolory, do innych dołączono gąbkę i pędzelek. W tej ofercie każdy znajdzie swoje farby kibica.

W ofercie internetowego sklepu maluje.pl,

74 Nasze Szkraby

wyłącznego dystrybutora farb Snazaroo, znajdziecie sprawdzone farby do twarzy dla dzieci wraz z cenami, i to co najważniejsze – inspiracje do stworzenia kolorowych buziek.

Gotowi na wiosenną metamorfozę? www.maluje.pl Nasze Szkraby 75

Mi mariposita

Stworzona przez pasjonatów z myślą o wszystkich tych, którzy wierzą, że tego co piękne i oryginalne warto uczyć od najmłodszych lat. Dla rodziców, którzy szukają ubrań niebanalnych, unikatowych i przede wszystkim wysokiej jakości. Marka specjalizuje się w sukienkach projektowanych z myślą o wyjątkowych okazjach, ale nie zapomina również o bardziej praktycznych walorach łącząc niepowtarzalny wygląd z komfortem noszenia i łatwością użytkowania. Ambicją marki jest tworzyć rzeczy z charakterem, z duszą, dopieszczone w każdym detalu. Mi mariposita ma już swoje zagraniczne sukcesy. Jest to pierwsza polska marka w historii targów Bubble London, która pomimo ogromnej konkurencji, dostała się na prestiżową listę wystawców i zachwyciła kolekcją jesień-zima 2012/2013. W ofercie firmy znajdziecie już kolekcję wiosna/lato.

Muszelka Bilibo Bilibo jest to typowa zabawka kreatywna, która rozbudza wyobraźnię dziecka. Jej prosta konstrukcja wbrew pozorom daje mnóstwo możliwości, sami się zdziwicie w jaki sposób dzieci potrafią się nią bawić. Bawiąc się dzieci rozwijają zmysł przestrzeni jak i koordynację ruchową.

Bujając się i kręcąc w muszelce rozwijają zmysł ruchu i równowagi. Siedząc w muszelce ręce i nogi dziecka pozostają w kontakcie z ziemią co pozwala kontrolować ruchy i utrzymywać równowagę. Muszelka Bilibo jest w stanie wytrzymać ciężar osoby dorosłej, jest praktycznie niezniszczalna.

ASOBLOCK ®

ASOBLOCK® jest połączeniem słów „Asobi” i „Block”. „Asobi” w języku japońskim oznacza „Miło spędzać czas”, a także „Uczyć się”. Życzeniem naszym jest aby nazwa ASOBLOCK® kojarzyła się z miło spędzanym czasem. Budując modele ASOBLOCK® bawisz się i uczysz jednocześnie pobudzając swoja wyobraźnię. W 2011 roku klocki ASOBLOCK® otrzymały nagrodę GOOD TOY AWARDS przyznawaną przez NPO Japan Good Toy Committee Prestiżowa nagroda GOOD TOY AWARDS, jest przyznawana od 1985 roku za zabawki, które pobudzają wyobraźnię i kreatywność.

76 Nasze Szkraby

Wesoły talerz Wesoły talerz holenderskiej firmy Xplorys to propozycja nie tylko dla niejadków, ale również dla dzieci, których rodzice chcą rozwijać ich kreatywność. Włosy z makaronu, broda z marchewki, oczy z groszku, korona z owoców to tylko niektóre propozycje, jak można ułożyć jedzenie na talerzu, żeby wyglądało apetycznie i kolorowo.

Taki talerz to sprawdzony sposób na niejednego niejadka. Jest to również idealne rozwiązanie dla tych dzieci, które z jedzeniem nie mają problemów, a rodzice chcą rozwijać ich wyobraźnię. Wystarczy zainspirować dzieci, a każdy kolejny posiłek będzie ich inwencją. Czas posiłku już nigdy nie będzie nudny. Warzywa i owoce będą znikać z talerza z przyjemnością. Talerz wykonany jest z melaminy, dzięki czemu nie pobije się. Można go myć w zmywarce i jest bardzo lekki. Posiada atest EN 14372.

Innowacyjny kubek z rurką

Czy twoje dziecko nigdy nie może dopić swojego napoju do końca gdyż nie rurka nie sięga do picia? Kubek firmy TumTum został tak zaprojektowany aby umożliwić cieszenie się napojem do ostatniej kropli. Wklęsłe wnętrze pozwalaja dotrzeć słomce aż na samo dno. Uchwyt dostosowany jest do małych paluszków, a miękka rurka nie psuje zgryzu. Aby odciążyć zabiegane mamy produkt można myć w zmywarce. Produkt wolny od BPA, PVC i ftalanów. Rekomendowany dla dzieci powyżej pierwszego roku życia. Nawet dzieci, które miały problemy z piciem, uwielbiają pić z tego kubeczka!

Bolek i Lolek, Reksio - od Tisso Toys

Z westchnieniem wspominasz bajki ze swojego dzieciństwa? A co powiesz na to by znów przenieść się w te piękne czasy gdy bajki były piękne i kształtowały człowieka od najmłodszych lat. Teraz możesz zaprzyjaźnić swoje dziecko z postaciami z najpiękniejszych bajek. Firma TISSOTOYS, chcąc pobudzić świadomość historyczną, zatrzymać wspomnienia dorosłych oraz poruszyć wyobraźnię dzieci przygotowała kolekcje postaci z ponadczasowych, znanych i lubianych bajek, komiksów, powieści literackich oraz postaci związanych z historią Polski i Europy. Już dziś można nabyć takie figurki jak: Bolek i Lolek, Reksio, Koziołek Matołek, bohaterów Przygód Baltazara Gąbki. Ponadto w przygotowaniu, są kolejne postacie: z filmu „Miś Uszatek”, z bajek zagranicznych – „Rozbójnik Rumcajs”, „Opowieści z Mchu i Paproci” (Żwirek i Muchomorek), „Wilk i Zając. Kupić można również bohaterów komiksów np.: Tytusa, Romka i A’Tomka.

Nasze Szkraby 77

Od wanienki

do morza i oceanu Rozwój dziecka uwarunkowany jest dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego i znajduje swój wyraz w stopniowym doskonaleniu umiejętności ruchowych i właściwym reago-waniu na różnorodne bodźce płynące z otoczenia.

Odpowiedni dopływ bodźców już w okresie życia łonowego (co ma miejsce w prawidłowo przebiegającej ciąży), a następnie właściwa opieka rodziców kształtują proces dojrzewania dziecka.

Znaczenie ruchu w wodzie

emocji i pokonywania trudności, Rozwój polega na stopniowym uczeniu się co- • społecznego – kształtuje relacje z innymi ludźmi. Dziecko uczy się samokontroli, raz bardziej złożonych czynności ruchowych uzyskuje informacje zwrotne do rówiei kontroli ciała dzięki rozwojowi reakcji prośników, które sprzyjają rozwojowi obrazu stowania i równowagi oraz dostosowywaniu własnej osoby (self-image) i poczucia włazmian napięcia mięśni w ich antygrawitacyjsnej wartości (self-esteem). nym działaniu w coraz wyższych pozycjach.

Doznania płynące z wykonywanych przez dziecko ruchów umożliwiają mu coraz lepsze poznawanie własnego ciała, jego granic i najbliższego otoczenia. Dziecko przebywające w łonie matki ma możliwość poruszania się, woda dostarcza całego re-pertuaru czynników pobudzających. Dodatkowo jego ciało znajduje się w przestrzeni wolnej od działającej siły ciążenia, dzięki temu dziecko dostrzega swoje ciało i swój ruch intensywniej niż na lądzie.

Należy również wspomnieć o znaczeniu aktywności fizycznej w adaptacji dziecka do zmiennych bodźców i różnych warunków • somatycznego – stymuluje wzrastanie środowiska fizycznego (np.: klimatu, wysiłku) ciała, rozwój mięśni i funkcji zaopatrzenia i społecznego. Stwarza ona warunki tlenowego, zapewnia harmonię rozwoju do uodparniania się (hartowania) na bodźce fizyczne i psychiczne. (proporcjonalny przyrost Aktywność fizyczna stwamasy ciała), rza również warunki kom• intelektualnego – umożpensacji – możliwości wyliwia poznawanie najbliżrównania negatywnych szego środowiska fizyczwpływów współczesnego nego i społecznego, a także życia – minimalizowaprzedmiotów i zjawisk, nie skutków działania • psychicznego – stwarza stresu. Ma również barsytuacje, w których dziecdzo istotne znaczenie ko uczy się radzenia sobie w terapii wielu zaburzeń ze zmęczeniem, stresem, i ich korekcie. przeżywaniem sukcesów i porażek, kontrolowania

Aktywność fizyczna wpływa na stymulację i wspomaganie rozwoju

„Ruch jest, bowiem powszechnie uznawany za naturalny, korzystny bodziec leczniczy”.

nie stawów – wspomagają zachowanie Przykładowe choroby i zaruchomości w stawach, zwiększanie zaburzenia, w których ćwiczekresów ruchu, nia fizyczne są jedną z metod • upośledzenie umysłowe – mają wpływ terapii • mózgowe porażenie dziecięce – zapobiegają przykurczom, wspomagają utrzymanie odpowie-dniej masy ciała oraz stanowią profilaktykę przeciwodleżynową,

• dystrofia mięśniowa wzmacniają siłę mięśni, wspomagają możliwość zachowania lokomocji i prawidłowej masy ciała,

• reumatoidalne zapale-

80 Nasze Szkraby

na zwiększenie bodźców ze strony środo-

Umiejętności jakie zdobywają dzieci uzależnione są od ich wieku oraz możliwości motorycznych.

wiska, socjalizacja, zapobieganie nadwadze.

Maluchy

należy

oswajać

z wodą stopniowo. Każda wizyta na pływalni powinna nauczyć malucha czegoś nowego ale i być utrwaleniem dla

zdobytych

wcześniej

umiejętności. Zdarza się, że maluchy, które miały kontakt ze środowiskiem wod-

nym w pierwszych miesiącach swojego życia

chowe. Samo unoszenie dziecka i poruszanie się z nim w rytmie powoduje wyi przerwały naukę, wracając na pływalnię po równanie oddechu, jakimś czasie muszą znów aklimatyzować się.

Dlatego tak ważna jest systematyczność • uczymy dziecko samodzielnego utrzymywania się na wodzie w pozycji pionowej i kontynuacja zajęć. lub poziomej, Etap I (dzieci od 3-go miesią- • wprowadzamy elementy zanurzania, • uczymy skoków do wody z pozycji siadu ca życia do 1 roku) na brzegu basenu.

• nauczamy rodziców podstawowych zasad bezpieczeństwa poruszania się na terenie pływalni i nie tylko,

• oswajamy niemowlę ze środowiskiem tekst: Magdalena Dąbrowska- fizjoterapeuta, wodnym przez powolne wejście do wody, instruktor pływania, autor książki “Mały pływak, kształtowanie prawidłowych delikatne chlapanie, stopniowe zanurzapostaw od pierwszych chwil życia” nie, www.akademiaruchu.eu • wprowadzamy pierwsze ćwiczenia odde- fot.: Wojciech Surdziel www.wosu.pl Nasze Szkraby 81

82 Nasze Szkraby

fot.: Radosław Kobus

BOCIANKOWE przyjęcie dla przyszłej mamy Tatusiowie mają „pępkowe”, a my mamusie? Nie możemy przecież zostać w tyle. W związku z tym, od kilku lat w Polsce przyszłe mamusie mają organizowane przyjęcia zwane Babyshower lub Bociankowe.

W

iele kobiet ma obawy przed organizowaniem takiego przyjęcia, gdy maleństwa nie ma jeszcze na świecie – boją się „zapeszyć”. Mam nadzieję, że wkrótce to się zmieni, bo są to bardzo miłe chwile spędzone wśród najbliższych przyjaciółek. To właśnie przyjaciółka lub siostra (oprócz przyszłego tatusia), są razem z przyszłą mamą przez dziewięć miesięcy znosząc jej humory i kaprysy.

Podobnie jak walentynki czy Halloween, Babyshower przywędrowało do naszego kraju i ma tyle samo zwolenników co przeciwników. Niewiele osób wie o tym, że przyjęcia dla mam były organizowane już w XVIII wieku w krajach anglosaskich.

Dziś takie spotkania organizowane są zazwyczaj przez siostrę lub najbliższą przyjaciółkę przyszłej mamy, ponieważ jest to osoba która ją najlepiej zna.

Taka osoba najlepiej orientuje się, kogo zaprosić na przyjęcie oraz gdzie je zorganizować, tak by zarówno mama jak i zaproszeni goście czuli się komfortowo.

Co przynieść młodej mamie w prezencie z okazji bociankowego?

Mile widziane są upominki, które nie tylko będą praktyczne, ale również szalone.

Jeśli chcemy by przyszła mama wiedziała o przyjęciu można ją poprosić o listę prezentów, które jej się przydadzą, a na które można się złożyć w kilka osób.

W ostatnim czasie modnym prezentem jest tort pieluszkowy, są to najzwyklejsze pieluszki jakie nosi niemowlaczek – z doświadczenia wiem, że najlepiej sprawdzają się pieluszki w większym rozmiarze np. „4”. Pieluszki ułożone są w formie piętrowego tortu z dodatkami dziecięcych akcesoriów. Mogą to być bodziaki, skarpetki, czapeczki, grzechotki, kremiki, a nawet maskotki – wybór jest ogromny. W podobny sposób są tworzone wózki pieluszkowe albo bukieciki pieluszkowe.

Oczywiście każdą mamę ucieszą maleńkie ubranka, które zapewne przydadzą się w początkowym okresie życia maluszka. Wybierajmy więc rzeczy nie tylko te które „cieszą Nasze Szkraby 83

www.prezentdlabobasa.pl

oko” ale takie które uważamy za praktyczne i łatwe w użytkowaniu.

Są to na przykład pajacyki zapinane na całej długości, komplety śliniaczków, małe skarpetki, uchwyty do smoczków. Można podarować ozdobne kartonowe pudełko, wyściełamy je eleganckim pergaminem, a następnie wkładamy kosmetyki i akcesoria dla malusz-

ka, może to być szampon, płyn do kąpieli, oliwka, krem, puder, szczotka do włosów, nożyczki do paznokci.

Kolejnym praktycznym prezentem, może okazać się oryginalny śliniaczek, ręcznik do kąpieli razem z oliwką, zestaw naczyń czyli talerzyk i kubeczek, które z pewnością przydadzą się dziecku w przyszłości.

Śliniaczki SKIP HOP - www.coocoo.pl; Tacka SKIP HOP - www.coocoo.pl; Skarpetki Trumpette - www.bokado.pl; Smoczek Elodie Details - www.bokado.pl

84 Nasze Szkraby

Dla mamy praktycznym prezentem będzie poradnik dla młodych rodziców lub książka kucharska z pomysłami dań dla maluszków.

Podobno dzieci już w łonie matki lubią słuchać muzyki, więc można pomyśleć o ciekawej składance kołysanek np. „Kołysanki utulanki” w wykonaniu Magdy Umer i Grzegorza Turnała. Płyta dostępna jest na stronie www.empik.com

Pajacyk Bonie Baby www.coocoo.pl Buciki Inch Blue www.coocoo.pl Czapka Bonie Baby www.coocoo.pl Butelki dla niemowlaka Elodie Details www.bokado.pl Żyrafa Sophie www.bokado.pl

By pomóc świeżo upieczonym rodzicom, można zdecydować się na droższy prezent, składkowy – na początku na pewno przyda się elektryczna niania, ale są również inne przydatne prezenty jak pościel czy kocyk, których nigdy za wiele w domu w którym zamieszkał mały człowiek.

Często liczy się pomysł na prezent, jednym z nich jest kupienie wanienki dla maluszka i włożenie do niej na przykład płynów do kąpieli, ręcznika, gąbki.

Miska plus proszek do prania w połączeniu z zawieszonymi na sznurku ubrankami ucieszą przyszłą mamusię.

Natomiast jeśli lubicie obdarowywać prezentami, które mają przetrwać wieki można kupić żywe drzewko, które przyszli rodzice będą mogli zasadzić w ogrodzie – będzie rosło razem z dzieckiem. Nie zapominajcie o jego udekorowaniu np. smoczkami i małymi balonikami.

Podczas Bocianowego nie można zapomnieć przede wszystkim o dobrej zabawie.

Koniecznie należy zmierzyć brzuch przyszłej mamie lub zrobić gipsowy odlew jej brzuszka.

Pamiętajcie również o zrobieniu wspólnego pamiątkowego zdjęcia do którego można dołączyć ramkę do zdjęć. Życzymy dużo radości i udanej Bocianowej zabawy. tekst: Małgorzata Przyłęcka – stylista dzieci i niemowląt www.mini-Styl.pl

Nasze Szkraby 85

fot.: Oskar Szymczyk

86 Nasze Szkraby

Szkraby u Logopedy LogopedIA STYMULOWANIE ROZWOJU MOWY DZIECKA Rozmawiając z rodzicami, których dzieci mają wady wymowy, opóźniony rozwój mowy lub zwyczajnie jeszcze nie mówią, często słyszę od nich: „ma czas”, „samo przejdzie” czy „będzie starsza(y) to się nauczy”. Często po prostu czekają, uważając, że skoro mowa to czynność naturalna, to również w naturalny sposób powinna przyjść i przebiegać prawidłowo, a wszelkie wady z czasem samoistnie znikną. Jednak nie zawsze tak jest. Oczywiście istnieją pewne opóźnienia np. proste opóźnienie rozwoju mowy, które wynika z indywidualnego tempa i rytmu rozwoju dziecka i w miarę dojrzewania układu nerwowego i pod wpływem stymulacji ustępuje samoistnie. Jednak powszechne jest zjawisko, że do gabinetów logopedycznych dzieci zgłaszają się zbyt późno, a rodzice wcześniej nie podejmowali czynności rozwijających mowę swojej pociechy.

Nasze Szkraby 87

Mowę dziecka zawsze warto stymulować! Istnieje szereg różnych zabaw, które zarówno bawią jak i wpływają na rozwój mowy. Oczywistym jest fakt, że to od rodziców i najbliższego otoczenia zależy, w jaki sposób prawidłowo rozwijające się dziecko będzie nabywało i utrwalało kompetencje językowe. To my-rodzice mamy największy wpływ na umiejętności komunikacyjne dziecka, dlatego ważne jest spędzanie z nim czasu, kontakt fizyczny, czytanie książek oraz wszelakie zabawy słowno– ruchowe.

szerza wiedzę -rozbudza zainteresowania, rozwija wyobraźnię -daje lepszy start w życiu. Dzieci, którym czytano, są bardziej elastyczne w myśleniu i otwarte na nowe idee -uczy wartości moralnych, wpływa na zmianę postaw -sprzyja szybszemu mówieniu, a później pisaniu i czytaniu

„Idzie rak” …czyli o zabawach paluszkowych

Zabawy paluszkowe łączą ruchy rąk ze słowami, a więc pozwalają łatwiej O czytaniu słów kilka nauczyć się komunikacji za pomocą Warto zacząć czytać, kiedy dziecko gestów i mowy. Jest to kolejny pomysł jest jeszcze w brzuchu mamy – mana naukę poprzez zabawę, a przy okaluszek przyzwyczaja się wówczas do zji możliwość bliskiego kontaktu głosu rodzica, a ten – do głośnego z dzieckiem, poświęcenia mu uwagi czytania. Gdy dziecko jest na świecie, i spędzenia z nim czasu. Poza tym, zanajlepiej czytać trzymając je bawy paluszkowe usprawniają manuw ramionach. Ciepły głos i czułe tulealnie, umożliwiają dziecku poznanie nie będzie dla niego wielką radością. własnego ciała, stymulują percepcję Z czasem warto zrobić z tego codzienwzrokową przez obserwacje, nie pony rytuał (np. przed snem). Do tego wodują sytuacji niepowodzenia celu najlepiej wybierać rymowanki, i pozwalają rozładować napięcia wiersze i kołysanki. Czytanie może być emocjonalne. Poniżej przedstawiam wyjściową do dalszych działań: pokapropozycje wierszyków: zywania narysowanych rzeczy w rzeczywistości (np. owoców, sprzęRodzinka tu codziennego użytku), inspiracją do zabaw (teatrzyków, przedstawień), (dotykamy kolejno paluszków dziecka, zaczynając od kciuka) bywa pomocą w rozmowach o ważnych zdarzeniach i przeżyciach w życiu Ten duży- to dziadziuś malucha. Czytanie książek stymulu- A obok – babunia Ten w środku -to tatuś. je rozwój mowy i usprawnia pamięć, kształtuje również wrażliwość moral- A przy nim- mamunia.

A to jest- dziecinka mała ną dziecka.

Korzyści ze wspólnego czytania są jed- A to- moja rączka cała! nak dużo większe: -buduje mocną więź między dorosłym Błyskawica - grzmot a dzieckiem Pada deszczyk, pada, pada, -pobudza rozwój mózgu (uderzamy palcem o podłogę) -wzbogaca słownictwo malucha, pocoraz prędzej z nieba spada.

88 Nasze Szkraby

(przebieramy wszystkimi palcami) Jak z konewki woda leci, (uderzamy całymi dłońmi o podłogę) A tu błyskawica świeci... (prostujemy się i klaszczemy w dłonie nad głową) Grzmot !!! (tupiemy stopami o podłogę)

Gdy średni już nie spał To duży też przestał.

Trzy pieski się bawiły Czwartego obudziły. Cztery pieski szczekały Piątemu spać nie dały.

Kotek

(kolejno dotykamy wyczytane części ciała) Rączki robią klap, klap, klap Nóżki robią tup, tup, tup.

Tutaj swoją główkę mam I po brzuszku bam, bam, bam.

Buzia robi am, am, am Oczka patrzą tu i tam.

Tutaj swoją główkę mam, I na nosku sobie gram.

Popatrzcie jak kotek się myje: Jedną łapkę, Drugą łapkę, Mordkę, Nosek, szyję.

Potem myje brzuszek, Nie opuści uszek, Już nie wspomnę o ogonku, Bo ten umył na początku.

Nie chcę robić brzydkich plotek, Ale mógłby uczyć kotek, Jak się trzeba myć, Żeby czystym być!

Rak

Proponowana literatura:

Rączki

Idzie rak nieborak.

Czasem - naprzód, czasem - wspak.

Gdy ugryzie, będzie znak.

Rzeczka

Płynie, wije się rzeczka (rysujemy na plecach dziecka falistą linię) Jak błyszcząca wstążeczka (delikatnie drapiemy je po plecach) Tu się srebrzy, tam ginie (wsuwamy palce za kołnierzyk) A tam znowu wypłynie (przenosimy dłoń pod pachę i szybko wyjmujemy)

Pieski

(dłoń zamknięta. Po kolei wysuwamy wyczytane palce zaczynając od małego) Wszystkie pieski spały.

Pierwszy obudził się mały, Mały obudził średniego, Który spał obok niego.

W. Szuman „Zabawy z najmłodszymi dziećmi” K. Sąsiadek ”Zabawy paluszkowe” M. Bogdanowicz „Przytulanki. Czyli wierszyki na dziecięce masażyki” J. Silberg „Gry i zabawy z maluchami” tekst.: mgr Kamila Ułasewicz-Szymczyk dyplomowany logopeda oraz pedagog wczesno-szkolny i przedszkolny. Młoda mama, zafascyno-wana macierzyństwem i po uszy zakochana w swoim synku – Nikosiu Artystyczna dusza obecnie spełniająca się w domowym zaciszu. fot.: Oskar Szymczyk

Nasze Szkraby 89

fot.: © Studio Porto Sabbia/123RF

Suplementy w diecie dziecka Niebezpieczny nadmiar witamin. Większość rodziców boi się, że ich dzieci mają za mało witamin, jednak niedobór witamin, jest sprawą niezwykle indywidualną i tak też powinien być traktowany przez rodziców i lekarzy. Musicie wiedzieć, że nadmiar witamin jest równie niebezpieczny jak ich niedobór. Zachowajcie, więc ostrożność podając dziecku żywność wzbogaconą witaminami (np.: soki, kaszki, mleko) łatwo wtedy o przedawkowanie witamin.

90 Nasze Szkraby

Suplementy w diecie dzieci wzmacniają odporność, zapobiegają niedoborom witamin i minerałów. Efekt – zdrowe uśmiechnięte dzieci. Czy na pewno?

S

uplementy diety to środki spożywcze, które mają uzupełnić normalną, prawidłowo zróżnicowaną dietę witaminami i składnikami mineralnymi w formie skoncentrowanej, nie posiadają jednak właściwości produktu leczniczego (art. 3 ust. 3 pkt. 39 Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o az dnia 27 września 2006 r.).

Preparaty witaminowe dla dzieci dostępne na naszym rynku często występują w postaci kapsułek, lizaków, żelek w śmiesznym kształcie, słodkich syropów itp. Opakowania są kolorowe, wesołe, z bohaterami znanych bajek.

Są smaczne, bo słodkie i dzieci chętnie je jedzą. Reklamy w czasopismach, czy telewizji zachęcają do podawania preparatów witaminowych dzieciom, gdyż dzięki nim będą zdrowo rosły i nie będą chorowały. Czy to na pewno jest prawda? Czy są one potrzebne naszym dzieciom?

Poglądy na ten temat są podzielone. Pewne jest jednak to, że tego typu preparaty zalecane są osobom dorosłym np. kobietom w ciąży, które często potrzebują dodatkowego żelaza i kwasu foliowego, osobom intensywnie odchudzającym się i osobom starszym, np. kobietom w okresie menopauzy narażonym na osteoporozę (zapotrzebowanie na witaminę D3). Suplementów diety nie stosuje się w pediatrii, ponieważ nie są one przeznaczone dla dzieci. Wyjątek stanowią niemowlaki karmione mlekiem matki, które potrzebują do-

datkowej witaminy D3, ale te karmione mieszankami mlecznymi już nie, gdyż otrzymują w nich tyle witaminy D3, ile trzeba. Podawanie dziecku określonej witaminy może indywidualnie zalecić lekarz pediatra, jeśli stwierdzi taką potrzebę, np. w przypadku niedokrwistości podawane są dodatkowo witaminy z grupy B, ale jest to już leczenie pod kierunkiem lekarza.

Zanim zaczniecie podawać Waszemu dziecku suplementy diety, zróbcie mu morfologię krwi, a wybór preparatów witaminowych pozostawcie lekarzowi prowadzącemu Wasze dziecko. Lekarz dokładnie zbada dziecko, przeprowadzi z Wami wywiad na temat przebytych przez nie chorób, alergii czy zwykłych infekcji, zapyta też o sposób żywienia dziecka. Dopiero na tej podstawie stwierdzi, czy jest niezbędna suplementacja diety dziecka czy nie.

Co jeśli nie suplementy?

Jeśli lekarz stwierdzi, że Wasze dziecko nie potrzebuje dodatkowej suplementacji diety preparatami witaminowymi wystarczy zadbać o zróżnicowaną dietę dziecka, bogatą w produkty pochodzenia roślinnego (warzywa, owoce, pieczywo z pełnoziarnistych zbóż). Dzieciom, które nie przepadają za owocami lub warzywami można podawać świeżo wyciskane soki. Jedna szklana takiego soku zastępuje jedna porcję owoców w ciągu Nasze Szkraby 91

dnia. Warto pamiętać, że jedna porcja warzyw lub owoców dziennie to za mało, takich porcji powinno być pięć. Oprócz produktów roślinnych, w diecie dziecka nie może zabraknąć chudego mięsa, które dostarczy dzieciom niezbędnego żelaza, ryb morskich szczególnie o wysokiej zawartości tłuszczu przynajmniej raz w tygodniu. Uwielbiane przez szkraby filety lub paluszki rybne są źródłem jodu i kwasów tłuszczowych omega.

Na śniadanko czy kolację warto podać dziecku nabiał, który jest skarbnicą wapnia potrzebnego do rozwoju zdrowych kości i zębów.

Do picia najlepiej podawać dziecku czystą wodę, nie zawiera cukru, zbędnych kalorii, nie zaburza apetytu, skutecznie uzupełnia bilans płynów w organizmie i gasi pragnienie.

Witaminy pod lupą. na co uważać?

Witamina A

Objawami przedawkowania witaminy A, jest ogólne osłabienie organizmu, nudności, wymioty oraz bóle głowy. Podawana przez dłuższy czas może okazać się silną toksyną uszkadzającą oczy, układ kostny (powoduje odwapnienie kości), skórę, wątrobę (zwłaszcza u dzieci) oraz układ rozrodczy.

Przedawkowanie witaminy A zwiększa ryzyko wystąpienia raka żołądka. Kobiety w ciąży szczególnie powinny dbać o to, by nie przekroczyć zalecanej dziennej normy spożycia witaminy A (1000 [µg] *), gdyż duże dawki tej witaminy podawane podczas ciąży zwiększają ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dzie ci, mogą

fot.: © Larysa Kryvoshapka/123RF

również wywołać przedwczesną akcję porodową, a także spowodować trudności w czasie porodu. *Dzienne zapotrzebowanie, jako równoważnik retinolu [µg] wg Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.

Witamina B1

Nadmierne spożywanie tej witaminy przejawia się ogólnym osłabieniem organizmu i wzmożoną potliwością oraz zmęczeniem i dusznościami.

Witamina D

Przedawkowanie tej witaminy objawia się nudnościami i wymiotami, utratą łaknienia, a także podniesionym poziomem wapnia we krwi, co w efekcie może doprowadzić do poważnych uszkodzeń kości, tkanek miękkich oraz wątroby.

Witamina K

Najczęstszym objawem hiperwitaminozy witaminy K jest anemia, czyli niedokrwistość, spowodowana rozpadem erytrocytów. Nadmiar tej witaminy jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci, gdyż przejawia się on żółtaczką i urazami tkanki mózgu.

Minerały pod lupą. na co uważać?

Sole mineralne są równie ważnym składnikiem diety człowieka, spełniają, bowiem rolę budulcową oraz regulatorową. Stanowią około 4% organizmu człowieka. Ich ilości potrzebne organizmowi do prawidłowego funkcjonowania są ściśle określone przez normy żywienia człowieka (o tym w kolejnym numerze Naszych Szkrabów). Stosując zrównoważoną dietę dziecka nie narażamy go na

Wapń wysokie ciśnienie nadwrażliwość skóry i oczów na światło bóle kości i mięśni

metaliczny smak w ustach suchość w ustach Żelazo choroby serca, nowotwory miażdżyca

plamki na zębach

osłabienie

osteoperoza

mrowienie w rękach i nogach

ostrogi kostne

biegunka

osteoperoza

Jod zaburzenia hormonów

Fosfor

wole

przyśpieszenie procesu starzenia zaparcia

Fluor

fluor powoduje trudności z oddyprzedwczesne chaniem starzenie się tkanek, skóry i tętnic

świąd skóry Objawy przedawkowania soli mineralnych

Magnez niewydolność nerek

uszkodzenie tarczycy

biegunka zwapnienie organów i tkanek miękkich uniemożliwia przyswajanie żelaza, cynku i magnezu

niedobór tych składników. Przedawkowanie soli mineralnych na skutek przyjmowania suplementów diety bez kontroli lekarskiej może być bardzo przykre w skutkach. Oto niektóre z zaburzeń powodowanych nadmiarem soli mineralnych w diecie.

Jeśli jednak zdecydujesz się na suplementację diety dziecka mimo braku zaleceń lekarza (tak na wszelki wypadek) pamiętaj, by zawsze sprawdzać czy dany preparat jest odpowiedni dla wieku i potrzeb Twojego szkraba. Więc, gdy na opakowaniu jest zamieszczona informacja, że jest on przeznaczony dla dzieci, które ukończyły 3 lata, nie decyduj się na jego zakup dla swojej dwuletniej córeczki mimo, że na słoiczku jest jej ukochany miś z bajki i ona bardzo tego chce. Zachowaj zdrowy rozsądek.

Gdy już wybrałaś odpowiedni produkt, stosuj

fot.: © Waranuch Chimsang/123RF

go zgodnie z zaleceniami producenta podanymi na opakowaniu lub dołączonej do niego ulotce, w przeciwnym razie możesz zaszkodzić własnemu dziecku. tekst: mgr inż. Katarzyna Repich-Stecko Technolog żywności i żywienia człowieka

Nasze Szkraby 93

Czas na rower Za oknem coraz cieplej, z pewnością coraz więcej czasu spędzać będziecie z dziećmi na dworze. Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że ruch na świeżym powietrzu jest nie tylko przyjemną formą spędzania czasu, ale również zdrową. Wraz z cieplejszymi dniami nadchodzi sezon rowerowy, no chyba, że dla niektórych trwa on cały rok.

94 Nasze Szkraby

R

ower to zdrowe i ekologiczne rozwiązanie na przemieszczanie się z punktu A do punktu B, ale przede wszystkim jest to wspaniała forma relaksu na świeżym powietrzu. Rodzice już od najmłodszych lat uczyli mnie jazdy na rowerze. Jak wiadomo, czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci, więc już jako nastolatek, wiele czasu spędziłem na dwóch kółkach, często kręcąc się z kolegami bez celu po osiedlu lub po parku. Wiele z tych przejażdżek zapadło mi w pamięć i do dziś wywołuje uśmiech na twarzy. Jeśli kogoś nie przekonuje frajda z jazdy to może, trzeba pomyśleć ekonomicznie.

Przecież jeżdżąc rowerem, a nie samochodem można wiele zaoszczędzić na paliwie. Rower jest tanim środkiem lokomocji i coraz więcej dorosłych zaczyna to doceniać jeżdżąc nim chociażby do pracy. Druga sprawa to moda na rower, zaczerpnięta z innych krajów, w których praktycznie każdy ma rower i jeśli

od najmłodszych lat. No dobrze, ale co wybrać? Rowerek na trzech kołach, rower na dwóch kołach z doczepionymi kółkami bocznymi, czy może rowerek biegowy, który zdobywa coraz większa rzeszę zwolenników?

Odpowiedź? … przy każdym dziecku jest inna. Wszystko zależy od predyspozycji dziecka i wytrwałości rodziców. Jeden maluch bardzo szybko oswoi się z rowerem, nazwijmy to, tradycyjnym, a innemu łatwiej przyjdzie opanowanie rowerka biegowego by za chwil kilka przesiąść się na rower z przekładnią.

W tym miejscu nasuwa się kolejne pytanie.

Jaka jest właściwie różnica między dostępnymi na rynku rowerkami?

Trójkołowce

Jeśli chodzi o rowerki trójkołowe to zwykle przeznaczone są dla najmłodszych szkrabów.

Nawet jeśli maluch nie potrafi jeszcze pedałować, rodzice mogą pchać pojazd (niektóre

Nie wiesz czy rowerek będzie odpowiedni? Najlepszy sposób by to sprawdzić – zmierzyć dziecku wewnętrzną część nóżki (w bucikach) i porównać z możliwością regulacji wysokości siodełka. nie jedzie się zbyt daleko to jedzie się rowerem. Podróż do pracy, lub rodzinny wypad na piknik nabierze nowego wyrazu i nie lada przygody gdy z auta przesiądziemy się na rower. Na dłuższe trasy można zabrać dziecko w foteliku rowerowym. Nie mniej jednak kiedyś nasz maluch będzie musiał zacząć jeździć na rowerze. Najlepiej by rozpoczął naukę już

modele pozwalają nawet na sterowanie) za pomocą rączki. Czasami posiadają one specjalne zabezpieczenia, aby dziecko nie spadło.

Są one bardzo stabilne, ale nie służą do pokonywania dużych dystansów. Jeśli dziecko sięga już nogami do pedałów (są one zwykle zamocowane do przedniego koła) to mogą już próbować same pedałować, a przynajmniej Przyczepka rowerowa

Alternatywne rozwiązanie do podróżowania dzieci podczas jazdy na rowerze. Najczęściej spotykane są modele dwuosobowe, a podróżować nią mogą dzieci od 1,5 do nawet kilku lat. Ponadto może również służyć jako wózek turystyczny. Zapewnia wygodny, szybki i bezpieczny transport.

Co ciekawe do niedawna jazda w takiej przyczepce była niezgodna z prawe, ale na szczęście, po nowelizacji Kodeksu Drogowego jest to w pełni prawny środek lokomocji.

Nasze Szkraby 95

fot.: Anna Jazukiewicz

fot.: Anna Jazukiewicz

Zawsze w kasku

Pamiętaj! Twoje dziecko zawsze powinno jeździć w kasku. Wybór odpowiedniego kasku dla Twojego dziacka jest tak samo ważny jak wybór rowerka.

Kask to obowiązkowy element wyposażenia dziecka jeżdżącego na rowerku!

przyzwyczajać się do ruchu jaki trzeba wykonywać nogami. Są one zwykle bez wolnobiegu, więc jak tylko koło się kręci, to pedały zmieniają swoją pozycję. Często aby zachęcić malucha do dłuższego przebywania w trójkołowcu, producenci wyposażają je w kolorowe mrugające światełka, muzyczkę, kolorowe maskotki i wiele innych ciekawych dla malucha gadżetów.

96 Nasze Szkraby

Rowerek biegowy

To nic innego jak specjalnie zaprojektowany rower bez pedałów. Dziecko siedzi na siodełku, trzyma kierownicę, w niektórych modelach do dyspozycji ma hamulec ręczny, a do poruszania się musi użyć siły swoich nóg.

Doskonale przygotowuje to dziecko do tego jak będzie się zachowywał normalny rower.

Mimo iż są one niejako nowością na naszym

rynku to tak naprawdę nawiązują do pierwszych rowerów, jakie powstały pod koniec XVIII wieku. Czyżby powrót do tradycji?

Kolejną zaletą tego rozwiązanie jest nauka utrzymywania równowagi, bo kiedy maluch lekko się rozpędzi i podniesie nogi to rower jedzie siłą pędu. Jednak ten rower zazwyczaj przeznaczony jest dla co najmniej 2-3 letnich dzieci. Chociaż pojawiły się już modele pozwalające jazdę nawet 1,5 rocznym szkrabom. Niektóre rowerki biegowe mają możliwość regulacji wysokości siodełka, dzięki czemu można dopasować odpowiednią dla dziecka pozycję jazdy. Dla bezpieczeństwa, kierownica ma ograniczone możliwości obrotu.

Rower tradycyjny

Niejako łączy w sobie zaletę powyższych typów, jednak jest przeznaczony dla ciut starszych maluchów. Na takim rowerze (oczywiście na początku z bocznymi kółkami) można już pojechać w dalszą trasę.

Z czasem na pewno będzie można odkręcić dodatkowe kółka, a wtedy … wtedy świat stanie otworem przed waszymi smykami. Nie tylko będzie to doskonały trening i tani środek lokomocji, ale być może również pasja. Dla niektórych, rower staje się nie tylko doskonałym sposobem transportu, ale również świetnym sposobem na życie.

Dziecko na rowerku to sama frajda dla oczu rodziców i to westchnienie „ehh jak nasz synek/córka sobie radzi”, „jak on/ ona rośnie”. Dumny tata już widzi oczami wyobraźni jak jego dziecko pobija najlepsze rekordy Lenca Armstronga.

Nie zapominajmy jednak, że dla dziecka ma to być po prostu przyjemność. tekst: Wojciech Stecko

MX RACER TRIKE - kawasaki

FUNTRIKE - Kettler

Happy Plus - kettler

CDT CADDY - puky

SUPERTRIKE - kettler

CEETY - puky

WOODIES - baghera

LITTLE TIKES - cozy cycle Nasze Szkraby 99

BIKLOON RACING - janod

SPEEDY 12,5 - kettler

3+ WOODIES - baghera

ROWEREK - hudora

LIKEaBIKE - jumper

Scooter Woodies - Baghera

100 Nasze Szkraby

LIMO - tuptup

CITY - tuptup

LITE 1,5+ - early rider

ROCKaBIKE

LR BR - puky

One2Run - hudora Nasze Szkraby 101

MTB PRIMO 16 - arti bmx

RHINO - merida

DAISY - merida

DAKAR 612 - merida

16 - LIKEtoBIKE Hol rowerowy

Służy do przymocowania dziecięcego rowerka do roweru dorosłej osoby.

Przednie koło jest lekko uniesione, dzięki temu to przedni rower kieruje takim tandemem. Stosując go możemy zabrać dziecko na dalszą przejażdżkę, której dziecko samo by nie podołało kondycyjnie. Poza tym mamy pewność, że dziecko nie wyjedzie np. na ulicę.

102 Nasze Szkraby

oczami maluszka Czy wiesz jak stymulować rozwój swojego nowo narodzonego dziecka? Czy słyszałeś już opinie, że dziecko po urodzeniu nic nie widzi, albo że widzi tylko kolor czarny i biały.

Kiedy tak naprawdę dziecko zaczyna „coś” widzieć? Kiedy można „łapać” pierwszy kontakt z maluchem? Czy naprawdę noworodek może tylko spać i jeść?

Na te i wiele innych pytań odpowie specjalista dr nauk medycznych Bożena Kociszewska-Najman

Co jest ważne w opiece nad noworodkiem?

Rozwój dziecka przebiega najintensywniej w pierwszym roku życia, a szczególnie w pierwszych sześciu miesiącach. Już w pierwszych dniach życia i w całym okresie noworodkowym, który dotyczy pierwszego miesiąca, odpowiedni kontakt z rodzicami zapewnia spektakularne sukcesy w rozwoju dziecka. Rodzice odgrywają najistotniejszą rolę w rozwoju malucha pokazując mu świat i dostarczając nowych wrażeń, bodźców, przez bezpośredni kontakt i zabawę. Wiele lat temu twierdzono, że noworodki i niemowlęta niewiele widzą, słyszą i czują. Były to nieprawdziwe stwierdzenia. Świat zmysłów noworodków, niemowląt i małych dzieci jest bardzo dobrze rozwinięty, a odpowiednia jego stymulacja zdecydowanie wspiera rozwój dziecka. Noworodek potrafi rozpoznać mamę po zapachu jej skóry, mleka kobiecego, podczas karmienia piersią. Jego węch kształtuje się już w brzuchu mamy. Zapach ten daje mu poczucie bezpieczeństwa. Dlatego tak ważny jest bezpośredni kontakt po porodzie „skóra do skóry” i jego kontynuacja przez pierwsze dwie godziny. Pierwsza zabawa to przytulanie – jak najczęściej trzymaj malca w ramionach.

104 Nasze Szkraby

Dziecko słyszy już w brzuszku: bicie serca mamy, odgłosy z zewnątrz. Rozpoznaje rodziców matkę po ich głosach. Dalego ważne jest śpiewanie, mówienie do dziecka, a także włączanie mu muzyki.

To znakomicie wpływa na naukę mowy i rozwój mózgu. Noworodek, pomimo niedostatecznie jeszcze rozwiniętego narządu wzroku, widzi, jest to obraz rozmyty, ale już kilka minut po przyjściu na świat potrafi rozpoznać twarz mamy. Dlatego ważne by jak najczęściej pochylać się nad maluszkiem, dotykać go, mówić do niego, śpiewać, karmić pielęgnować.

Te wszystkie czynności są nieocenione i doskonale stymulują rozwój dziecka.

Co widzi dziecko po urodzeniu?

Noworodek dostrzega to, co znajduje się w odległości 20–30 centymetrów od jego twarzy. Widzi trzydzieści razy słabiej od dorosłych. Jego świat przypomina obraz oglądany przez zamarzniętą szybę. Widzi kontrastowe zestawienia: czerń i biel, pod warunkiem, że wzory są duże. Maleństwo nie potrafi jeszcze na dłużej skupić wzroku, w rzadkich chwilach czuwania wodzi nim przypadkowo po otoczeniu. Gdy natrafia na twarz mamy, widzi jasną plamę, która staje się wyraź-

niejsza z odległości około 20–30 cm. Noworodek szczególnie intensywnie wpatruje się w pochylające się nad nim twarze, a zwłaszcza w oczy.

W drugim miesiącu życia potrafi już zatrzymać wzrok na jasnej plamie światła, ale żeby ją zobaczyć, odwraca całą główkę. Widzenie pod kątem opanuje dopiero między 3. a 4. miesiącem. Wówczas niemowlę zaczyna dostrzegać rysy twarzy matki, ojca i zapamiętuje je. Jego uwagę przyciągają także skomplikowane kształty i silnie skontrastowane powierzchnie – badania wskazują, że najpierw patrzy na miejsca styku np. białego i czarnego, a dopiero później przesuwa po tych krawędziach wzrokiem. Noworodek już od urodzenia dysponuje odruchami, które wpływają na percepcję wzrokową: pod wpływem światła mięsień tęczówki zwęża lub rozszerza źrenicę tak aby wpuścić więcej lub mniej energii świetlnej. Dzięki temu może reagować na światło lub ciemność.

Czuwające dzieci już w kilka dni po urodzeniu potrafią dostrzec różnice w intensywności światła; w ciemnościach otwierają szeroko oczy, a mrużą je pod wpływem światła ostrego. Oczy nowo narodzonego dziecka potrzebują długiego treningu, aby widzieć prawidłowo. Nie wystarczy bowiem, by zarejestrowały obraz. Mózg musi go

jeszcze zinterpretować, a tego uczy się przez wiele miesięcy. Stopniowo też poprawia się ostrość widzenia. Jeśli pokażesz noworodkowi dwa przedmioty, odróżni je, pod warunkiem jednak, że nie będą zbyt blisko siebie. W przeciwnym razie po prostu mu się zleją. W pierwszym miesiącu życia dla dziecka najatrakcyjniejsze są zabawki w kontrastujących barwach, np. czarno-białe. Mogą to być np. duże białe kostki z czarnymi kropkami albo koła i pasy namalowane na zwykłej kartce przyczepionej do łóżeczka. Noworodek nie rozróżnia kolorów, ale lubi kontrasty i jasne, żywe kolory. Dziecko najpierw interesuje się miejscem styku "zderzonych" ze sobą bieli i czerni, a dopiero później całym przedmiotem. Wzrok niemowlaka rozwija się w bardzo szybkim tempie.

W jaki sposób (od strony medycznej) przebiega rozwój wzroku u niemowlęcia?

Od momentu urodzenia, kolejne miesiące to niezwykle intensywny rozwój wzroku. Układ wzrokowy jest najbardziej złożonym systemem sensorycznym w organizmie człowieka. Jednakże w chwili narodzin dziecka jest jednym z najmniej rozwiniętych układów. Dopiero złożony rozwój Nasze Szkraby 105

Noworodek struktur ocznych oraz neuronalnych prowadzi do zmian anatomicznych i fizjologicznych, które są niezbędnie do powstania prawidłowego widzenia. Dojrzewanie narządu wzroku u dzieci jest procesem dynamicznym. Uwarunkowany jest przede wszystkim przez dopływ odpowiednich bodźców wzrokowych, jak również przez indywidualne uwarunkowania psychofizyczne i genetyczne.

W pierwszym miesiąc życia dziecko odwraca głowę w kierunku światła. Na krótko potrafi zatrzymać wzrok na twarzy mamy, przez chwilę śle-

4 tygodnie

106 Nasze Szkraby

dzi poruszające się zabawki. Gdy ma 1,5 miesiąca na chwilę zatrzymuje wzrok na jasnych obiektach lub źródłach jasnego światła. Mruga, gdy błyśnie flesz aparatu fotograficznego, nie lubi ostrego światła. Porusza głównie głową, a nie oczami.

Pomiędzy 2-7 miesiącem dynamika rozwoju jest bardzo duża. Oczy 2-,3-miesięcznego dziecka podążają za poruszającymi się rzeczami lub osobami. W 3. miesiącu niemowlę patrzy na Twoją twarz, gdy do niego mówisz. Gdy ma 3-4 miesiące, zaczyna oglądać własne dłonie, a w wieku 4,5-6 miesięcy, siedząc, patrzy na swoje rączki, jedzenie czy butelkę. 5-, 7-miesięczne obserwuje bardziej odległe przedmioty. Gdy dziecko ma 7-12 miesięcy może zezować w kierunku nosa, oglądając zabawkę. Przygląda się temu, co się dzieje w pobliżu, przez dłuższy czas (7,5-9 miesięcy), a także szuka wzrokiem zabawki, którą upuściło. Ogląda trzymaną w ręku rzecz (9,5-10 miesięcy). Podpełza do zabawki, gdy ją zobaczy (10-11 miesięcy).

Oko noworodka jest około 35% mniejsze niż dorosłego człowieka. Długość osiowa gałki ocznej w chwili narodzin wynosi około 15 - 16 mm i zwiększa się gwałtownie do 20 mm przez pierwsze dwa lata życia. W 8. roku życia jej długość osiąga około 22 mm. Szerokość szpary powiekowej u noworodka jest niemal taka sama jak u kilkuletniego dziecka, natomiast wysokość jest prawie o połowę mniejsza. W chwili narodzin mięsień, rozwieracz źrenicy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, co jest przyczyną występowania wąskiej źrenicy. Twardówka u niemowląt jest przeciętnie dwukrotnie cieńsza i bardziej elastyczna niż u osób dorosłych, a jej lekko niebieskie zabarwienie spowodowane jest prześwitywaniem przez nią barwnika błony naczyniowej.

Zdecydowana większość dzieci po urodzeniu ma niebieski kolor oczu. Jednak na skutek stopniowego odkładania się barwnika w zrębie tęczówki, kolor w przeciągu pierwszego roku życia może zmienić się na zielony lub brązowy. W przypadku osób o bardzo ciemnych tęczówkach pogłębianie się koloru oczu może trwać nawet do 8 roku życia.

Siatkówka w pierwszych miesiącach życia ulega dynamicznym zmianom. Zróżnicowanie morfologiczne czopków i pręcików następuje już w drugim trymestrze ciąży, jednak rozwój plamki

rozpoczyna się dopiero po urodzeniu. W przeciągu pierwszego roku życia obserwuje się „migrację” pręcików z tylnego bieguna na obwód gałki ocznej, a czopków ze środkowej części siatkówki w kierunku jej centrum. Zaczątki nerwu wzrokowego widoczne sąjuż w pierwszym trymestrze ciąży. U noworodków notuje się większą ilość włókien nerwowych niżu osób dorosłych. Nadmierna liczba włókien stanowi prawdopodobnie „zabezpieczenie” przed ich uszkodzeniem w okresie rozwoju.

Zmiany rozwojowe zachodzące w korze wzrokowej są szczególnie intensywne do 2 roku życia i mają podstawowe znaczenie dla wykształcenia się prawidłowego widzenia. Prawidłowy rozwój drogi wzrokowej oraz ośrodków wzrokowych w centralnym układzie nerwowym uzależniony jest w głównej mierze od stałego dopływu prawidłowych bodźców. Dlatego też każda anomalia, która utrudnia lub uniemożliwia rozwój widzenia (np. zaćma wrodzona), wymaga natychmiastowej interwencji, gdyż w przeciwnym wypadku może prowadzić do niedowidzenia.

Ostrość wzroku noworodka gwałtownie rośnie przez pierwsze 6 miesięcy życia. Badanie ostrości wzroku u niemowląt wykonuje się przy użyciu różnych technik, które mogą dawać znacząco różne wyniki. Najprostszym testem jest ocena zachowania się niemowlęcia U małych dzieci obserwuje się przeważnie małą i średnią nadwzroczność. Brak fizjologicznej nadwzroczności we wczesnym dzieciństwie może być zapowiedzią krótkowzroczności, która będzie pogłębiać się wraz we wzrostem gałki ocznej. Również astygmatyzm niezwykle często występuje u małych dzieci. Według niektórych badań aż 80% noworodków posiada astygmatyzm od 1,5 do 2,5 D. Dla porównania, częstotliwość występowania astygmatyzmu u osób dorosłych wynosi od 10-15 %. Redukcja astygmatyzmu do poziomu fizjologicznego następuje w przeciągu dwóch pierwszych lat życia. Te fizjologicznie występujące u dzieci wady wzroku zwykle nie wymagają korekcji.

Widzenie obuoczne jest skoordynowaną czynnością obu oczu zapewniającą człowiekowi pojedyncze i przestrzenne (trójwymiarowe) postrzeganie otaczającego świata. Jest ono uwarunkowane nie tylko równoczesnym patrzeniem każdym z oboj-

8 tygodni ga oczu, ale także złożonym procesem percepcyjnym odbywającym się w ośrodkowym układzie nerwowym. Ze względu na niedojrzałość wszystkich struktur układu wzrokowego u noworodków nie występuje widzenie obuoczne. Złożone mechanizmy widzenia obuocznego wykształcają się w ciągu pierwszego roku życia. Pierwsze skojarzone ruchy gałek ocznych pojawiają się pomiędzy 2 a 3 miesiącem życia. W drugim półroczu życia niezwykle dynamiczne rozwija się również koordynacja wzrokowo – ruchowa. Dziecko zbliżając rękę do interesującego przedmiotu zaczyna

3 miesiące Nasze Szkraby 107

dziecka. Zdolność widzenia szczegółów wzrasta na tyle, że pod koniec trzeciego miesiąca maluch umie dostrzec już różne przedmioty. W tym czasie niemowlę potrafi już wyciągać ręce ku przedmiotom i mocno chwytać to, co trafi do rączki.

W czwartym miesiącu dziecko staje się wrażliwe na kolory i różne odcienie szarości. Zaczyna rozróżniać także barwy pastelowe czy złamane. Dzieci lubią patrzeć na czarnobiałe proste kształty bo je dobrze widzą. Bardzo dobrze jest pokazywać im je bo to zdecydowanie rozwija ich koncentrację, wyobraźnię i tym samym rozwój psychiczny.

6 miesięcy precyzyjnie zwalniać ruch, co ułatwia dotknięcie i uchwycenie zabawki.

Na co najchętniej zwracają uwagę małe dzieci?

Powszechnie uważa się, że noworodki widzą obraz czarno-biały, nieostry, rozmyty. Ich widzenie jest peryferyjne, lepiej widzą to, co jest na skraju obrazu, niż w jego centrum, a najlepiej postrzegają przedmioty, jeśli są nie dalej niż 30 cm od ich twarzyczek. Tygodniowe niemowlę rozpoznaje wyraziste kolory, szczególnie wtedy, gdy są w kontrastowych zestawieniach. Podobno czerwień i zieleń widzą lepiej, niż np. niebieski. Niemowlęta chętnie patrzą na przedmioty o ostrych, wyraźnych krawędziach, ich uwagę przykuwa ruch powolny. Szybkie ruchy źle wpływają na postrzeganie przedmiotów. Miesięczny noworodek potrafi godzinami wpatrywać się np.: w szachownicę czarno-białą. Potrafi też odróżnić dwa przedmioty, jeśli nie znajdują się zbyt blisko siebie, inaczej zlewają mu się w jedno.

Dobrze zauważa duże wzory, wyraźne kontury, nie spostrzega wszystkich kolorów, nie lubi silnego światła. W drugim miesiącu rodzice mają wrażenie, że dziecko nie tylko na nich patrzy, ale nareszcie widzi. Teraz warto zadbać o to, by maluch miał na czym zawiesić wzrok. Do szczebelków łóżeczka warto przymocować sznurek, a do niego przyczepić różne przedmioty. Powinny one wisieć w odległości około 20-25 cm od twarzy

108 Nasze Szkraby

Jak stymulować rozwuj wzroku u maluszka?

Rozwój wzroku można stymulować, ale trzeba to robić z umiarem. W 2–3. miesiącu dziecko chętnie patrzy na jedno i dwukolorowe zabawki.

Dlatego można je zbliżać i oddalać od dziecka.

Trzymiesięcznemu maluchowi można zawiesić nad łóżeczkiem ruchomą zabawkę np. karuzelę, a gdy skończy pół roku dać zabawkę do ręki, która wymaga prostej manipulacji, coś trzeba przycisnąć, przesunąć, pociągnąć. To ćwiczy koordynację oko–ręka. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu uważano, że noworodek ma niedojrzałe zmysły i nie odbiera zbyt wielu bodźców ze świata zewnętrznego. Tymczasem jest inaczej – dziecko już od pierwszych chwil po urodzeniu odbiera wiele wrażeń, zarówno przyjemnych, jak i stresujących. Wszystkie bodźce stymulują jego rozwój psychofizyczny, sprawiają, że dziecko zaczyna uczyć się świata, a pewna niedojrzałość zmysłowa chroni je przed zbyt silnymi wrażeniami.

Czy produkty dostępne na rynku są dobre? jakie zabawki powinno sie wybrać dla niemowlaka?

Pierwsze pól roku życia jest bardzo ważne w rozwoju widzenia dlatego trzeba zadbać o dostarczenie dziecku odpowiednich bodźców wzrokowych i pomagać mu w prawidłowym wykształceniu tego jakże ważnego zmysłu. Oczy noworodka są bardzo wrażliwe, gdyż do momentu urodzenia dziecko przebywało w mroku.

Ale w miarę rozwoju mózgu i świadomości polepsza się wzrok. Poza odróżnianiem różnych

odcieni bieli i czerni nie odróżnia kolorów i widzi obrazy o zatartych konturach. Należy dostarczać dziecku bodźców, odpowiednich do jego możliwości widzenia i umiejętności poznawczych.

Najlepszym na to sposobem jest dostarczanie dziecku zabawek zaprojektowanych z uwzględnieniem takich kombinacji kolorystycznych, które pomogą w rozwoju dojrzałości wzrokowej dziecka. Niemowlę lubi proste wzory, wyraźnie zaznaczone kontury, większe rozmiary i kolorystykę czarno-białą. Dlatego kupując zabawki, nie przesadź z ich intensywnym, kolorowym zabarwieniem. Mając taką wiedzę, możesz aktywnie wspierać wzrok maluszka w rozwoju. Kupuj zabawki, które mają prosty kształt i formę oraz są w kontrastowych kolorach. Duża jednokolorowa (lub np. biało-czarna) zabawka w kształcie koła bardziej zaciekawi maluszka niż wielobarwny miś. Zabawki wieszaj raczej z boku łóżeczka niż na wprost małych oczek. Nad łóżeczkiem możesz przypiąć obracający się wolno przedmiot, może być z pozytywką. Oczy dziecka są już wprawdzie rozwinięte, ale – podobnie jak w układzie nerwowym – poszczególne części gałki ocznej nie są jeszcze przystosowane do precyzyjnego odbierania obrazów i ich rozpoznawania. Dlatego noworodek widzi nieostro i wykazuje słabą wrażliwość na kontrasty. Poza odróżnianiem różnych odcieni bieli i czerni nie odróżnia kolorów i widzi obrazy o zatartych konturach. Rodzice często kupują kolorowe i jaskrawe zabawki które nie są dobre dla dzieci na początku ich życia, ponieważ dzieci nie widzą ich wyraźnie. Niedojrzała jeszcze kora mózgowa nie jest w stanie poradzić sobie z nadmierną ilością bodźców wzrokowych. Nowe książeczki "Oczami maluszka", które właśnie ukazały się na rynku, są kamieniem milowym w porównaniu z innymi dostępnymi książeczki, a także zabawkami dla niemowląt. Doskonale pomagają rodzicom w kontakcie z maluchem, a pokazywanie ich niemowlętom wraz z opowiadaniem o zawartych w nich obrazkach rewelacyjnie wpływają na stymulowanie rozwoju małych dzieci.

Starszak

około 23 godzin na dobę zajmuje mu sen, półsen lub płacz. Tylko godzinę w ciągu dnia aktywnie czuwa. Jednak podczas gdy maleństwo śpi, przez cały czas pracuje kora mózgowa, dzięki czemu dziecko uczy się i zdobywa nowe doświadczenia. Po kilku tygodniach może np. rozpoznawać krótkie wierszyki, piosenki czy melodie, których słuchało tylko podczas snu. Dzięki temu, podczas karmienia, przytulania czy dotyku niemowlę uczy się rozpoznawać rodziców. Kilkudniowe noworodki są w stanie rozpoznać matkę po zapachu np. mleka. Obraz mamy, jaki powoli wyłania się w jego świadomości, jest właśnie mieszaniną zapachu, smaku mleka, dotyku ręki, przytulenia do piersi. Te zmysły są już u noworodka bardzo dobrze rozwinięte. Noworodek nie potrafi rozpoznać dobiegających doń dźwięków ani zlokalizować, skąd pochodzą. Zatrzaskujące się drzwi wywołują u niego tzw. odruch Moro, gwałtownie rozkłada kończyny górne i dolne. Dziecko już po urodzeniu rozpoznaje głos mamy. Ale kiedy przestajesz do niego mówić, ono jeszcze długo Cię słyszy. Dlatego świat jest dla niego mieszaniną dźwięków. Do noworodka należy mówić w specyficzny sposób, wyraźnie modulując głos.

Okazuje się, że maluszki właśnie to lubią. Nawet kiedy maluch jeszcze nie rozumie słów, jego uwaJak można budować więź z maluszkiem? gę przyciągają powtarzające się dźwięki i rymy. Świat niemowlęcia rządzi się własnymi prawami, Później bardzo to pomaga w nauce mowy. Takdlatego, że jego zmysły nie są jeszcze w pełni roz- że spokojna muzyka działa bardzo korzystnie na winięte. Każdy noworodek jest inny, przeciętnie malucha. Jej słuchanie wycisza dziecko. PowinNasze Szkraby 109

niśmy jak najczęściej śpiewać i nucić np. kołysanki. Bardzo ważne są zabawki. Pozwalają one dziecku na bezpieczne trenowanie okazywania emocji, także tych trudnych. Najczęściej pluszaki są przytulane, noszone na rękach i całowane. Ale czasem maluchowi zdarza się być zdenerwowanym. To dla ciebie idealna okazja, by dowiedzieć się, co dzieje się z uczuciami dziecka. Najważniejsza w budowaniu więzi z dzieckiem jest bliskość, spędzanie z maluchem jak najwięcej czasu.

W co bawić się z tak małym dzieckiem?

Twarz mamy jest najlepszą "zabawką" dla noworodka. Kiedy pochylasz się nad swoim dzieckiem możesz zauważyć, jak chętnie noworodek przygląda się twarzy matki, szczególnie oczom.

Proste gry i zabawy najlepiej wspierają rozwój intelektualny, ruchowy i społeczny maluchów.

Niemowlęciu nic nie sprawia takiej frajdy, jak zabawa z rodzicami. Pochylając się nad niemowlęciem można rozmawiać z nim wymawiając sylaby, pojedyncze dźwięki, strojąc przy tym zabawne miny. Gdy malec skończy pół roku, tempo rozwoju wzroku nieco osłabnie. Wówczas ogromne znaczenie ma dostarczanie odpowiednich bodźców wzrokowych. Wszelkie zakłócenia, np. częste leżenie w nudnym, monotonnym otoczeniu, mogą ten rozwój zaburzać. Niestety ciągle zabiegani i pracujący rodzice nie mają odpowiednio dużo czasu dla swojego malucha.

110 Nasze Szkraby

Poza tym nawet najbardziej zainteresowanym zabawami ze swoimi maluchami rodzicom wyczerpują się pomysły co robić z takim maluszkiem.

Wówczas dobrze mieć gotowe ilustracje, książki, przedmioty, jako zbiór tematów i opowiadać o nich swoim maleństwom. Są one bezcenne i niezwykle pomocne dla rodziców, w kontaktach z małymi dziećmi.

Wywiad przeprowadziła: Beata Sawoń

O ekspercie: dr n. med. Bożena Kociszewska-Najman jest Ordynatorem Oddziału Neonatologii I Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Absolwentka Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, posiada specjalizację II stopnia w dziedzinie pediatrii oraz neonatologii. Jest doświadczonym specjalistą w obu tych dziedzinach.

Od 1999 roku związana z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym (dawniej: Akademia Medyczna w Warszawie).

Kartonowe w i a t

z bloga www.mamanacalyetat.blogspot.com

y

Wiosna za oknami aż krzyczy, aby zaprosić ją do domu. My to uczyniliśmy ozdabiając nasz parapet kolorowymi kwiatkami.

Może nie pachną tak pięknie jak te na łące, ale patrząc na nie od razu robi się cieplej na sercu!

Nasze Szkraby 111

co musimy przygotować • • • •

kartonowe opakowanie po jajkach tzw. wytłoczka farby zielony, sztywny papier z którego wycinamy łodyżki • druciki i gąbkę florystyczną (do nabycia w każdej kwiaciarni) • bibułę • doniczkę

tak, aby móc je nałożyć później na wycięte z kolorowego papieru łodyżki.

Kolejny etap to ozdobienie kwiatków. Wybraliśmy do tego farby. Przygotowałam co prawda pędzelek, ale mój 3-letni synek, Najpierw z kartonowego Nikodem, niemal natychpudełka wycinamy kielichy miast go porzucił na rzecz kwiatów. U ich nasady na- palców. cinamy delikatnie kartonik,

112 Nasze Szkraby

Gdy zakończymy malowanie, odkładamy kwiatki do wyschnięcia.

Do doniczki wkładamy kawałek florystycznej gąbki, a na wierzch układamy pociętą w paski bibułę.

Gdy kwiatki przeschną, nakładamy je na łodyżki usztywniając je drucikiem, a następnie wbijamy do przygotowanej doniczki.

Tak ułożoną kompozycję kwiatową nasz maluch może dumnie ustawić na parapecie.

Miłej zabawy.

Anna Jazurkiewicz Mama Nikodema (3 l.) i Kajetana (1,5 l.).

Autorka blogu Mama na cały etat: w w w. m am an a c a lye t at . blogspot.com Nasze Szkraby 113

wywiad z Anną Kanią i Joanną Dziewicką

Mam na imię Lalanka i jestem ręcznie szytą lalą.

Urodziłam się w Polsce i dlatego wszystko, co polskie, jest mi bardzo bliskie. Kocham morze, góry, lasy, równinne pola i łąki. Lubię smak poziomek, zapach bzu i jesiennych jabłek.

Uwielbiam wszystkie pory roku i polskie tradycje. Wiem, że każdy dzień może być niezapomnianą przygodą, świat jest pełen dziwów, które cudownie jest odkrywać i barw, które warto dostrzec.

Kto ty jesteś Polak mały?

Lalanka jest ręcznie szytą bawełnianą lalką o niepospolitej urodzie i wyrazistym charakterze. Dopuszczona jest do użytku dla dzieci od O+ i ma czekoladowe włosy zmyślnie zaprojektowane tak, aby dziewczynki same uczyły się pleść warkocze. Ma 47 centymetrów wzrostu, miękkie, bawełniane ciało, pogodną twarzyczkę i stylowe ubranka. Uszyta jest z naturalnych, polskich surowców, które są antyalergiczne i posiadają atesty i certyfikaty. Lalanka to przytulanka nie tylko gustowna, ale przyjazna i bezpieczna!

To doskonała towarzyszka zabaw i powierniczka dziecięcych tajemnic.

fot.: Photocreo © Depositphotos Inc.

Brakowało nam takiej polskiej lalki, która pokazywałaby naszym dzieciom to, co dla nas piękne i wartościowe, inne od nachalnych kolorów i kształtów z zagranicy.

Lalanka i jej kolega - Polek otrzymały atest wyrobu rękodzieła ludowego i artystycznego, nadanego przez krajową komisję artystyczną i etnograficzną fundacji “ Cepelia”. Jesteśmy z tego bardzo dumne :)

Lalanka i jej przyjaciele Freśka i Polek

Polek to lalka-chłopczyk, która została stworzona z myślą o chłopcach, na prośbę mam małych urwisów. Razem z Lalanką rozkochają w sobie każde dziecko. Freśka to urocza

rudowłosa złośnica, która dołączy do kolekcji Lalanki wiosną. Kończymy pracę nad jej przygotowaniem.

Z modą na ty

Lalanka i Polek noszą wyjątkowe ubranka, które łączą wygodę, nowoczesny styl i polskie wzory ludowe, takie jak góralskie parzenice czy kurpiowskie motywy ludowe. A na Euro 2012 przygotowujemy coś wyjątkowego: specjalne ubranka dla lalek i wszystkich piłkarskich kibiców..

Ubranka są ręcznie szyte, z polskich antyalergicznych, certyfikowanych materiałów, w większości ze stuprocentowej bawełny.

A wkrótce lalankowa kolekcja z bawełny organicznej :)

Lalankowe ozdoby i akcesoria

Staramy się, aby wszystkie dodatki utrzymane zostały w polskim klimacie, ludowym, przyjaznym. Już dziś dostępne są cudne czerwone korale do samodzielnego nawlekania, materiałowe poziomki, kołyski i piękne

pościele z koronką, książeczki z naklejkami i kolorowanki. Od niedawna oferujemy wyjątkowe fartuchy w zestawach dla mam, dzieci i lalek. A już wkrótce nowości: cudne zawieszki na spineczki dla dziewczynek i poduszki niespodzianki!

Lalankowe fatałaszki dla dzieci.

Nasz pomysł polega na tym, że wszystkie ubranka dla lalek dostępne są w wersji dla dzieci, w pięciu rozmiarach, od roku do 7 lat.

Na EURO 2012 przygotowujemy wyjątkowe koszulki, oraz białe oryginalne sukieneczki ze srebrnym, pięknym, haftowanym orłem na kieszonce. Zachwycają, a to dla nas największa nagroda! Mamy wielkie szczęście tworzyć projekt, który zbiera same piękne, ciepłe komentarze, dziękujemy za to wszyst-

kim, tak życzliwym. Oby Lalanka rozkochała w sobie każde dziecko!

Baśnie tysiąca i jednej nocy

Staramy się, aby nasze książeczki były zbiorem opowiadań, które bawią, wzruszają i inspirują – kładą bowiem nacisk na wartości rodzinne, przybliżają polskie tradycje.

Pierwsze opowiadania Lalanki opisują jej narodziny, andrzejowe wróżby i niezwykłą przygodę podczas jesiennego spaceru.

Zimowe Opowieści mówią o sankach, śniegu, pomocy starszym i Świątecznym, pachnącym stole.

Opowiadania wiosenne, które chcemy opublikować na naszej stronie do pobrania bez opłat, opowiadają o przebudzeniu wiosennym, rodzinnej pracy w ogrodzie i ciepłych, rodzinnych rozmowach i zabawnych przygodach. Chcemy, aby każde dziecko mogło wysłuchać zabawnej i ciepłej historii o Lalance :)

Nasze Szkraby 117