1.5 Maatschappelijke trends en impact

De universiteit voegt met haar onderzoek en onderwijs direct en indirect meerwaarde toe aan een samenleving die sterk in beweging is. Het is essentieel dat de universiteit hierop blijft inspelen met haar onderzoek en onderwijs, en dat ze haar wetenschappers en studenten zoveel mogelijk de ruimte blijft geven om het beste uit zichzelf te halen en zich verder te ontwikkelen. Een aantal maatschappelijke trends is te onderscheiden: ■ Toenemende mondialisering en internationalisering stellen steeds hogere eisen aan internationale wetenschappelijke samenwerking. Dit stelt dus ook nieuwe eisen aan ondersteuning van en begeleiding bij de organisatie van het onderwijs. ■ De EU speelt een steeds prominentere rol in de financiering van wetenschappelijk onderzoek. Gezien de nadruk vanuit de EU daarop, wordt samenwerking steeds belangrijker. ■ De snelle technologische ontwikkelingen hebben een grote impact op de ontwikkeling van wetenschap en onderwijs (kansen en vraagstukken op het gebied van open science en open access, big data, MOOCs, kunstmatige intelligentie en cyberveiligheid) en vragen vaak om hogere uitgaven voor state-of-the-art apparatuur en faciliteiten. ■ Een landelijke toename van studenten met een multiculturele achtergrond. Deze diversiteit creëert kansen, en stelt tegelijkertijd nieuwe eisen aan ondersteuning en begeleiding van studenten, promovendi en medewerkers. ■ Sterkere concurrentie. De overheid stelt andere eisen dan vroeger: zo heeft zij een Nationale Wetenschapsagenda opgesteld en gaat zij ervan uit dat universiteiten meer onderzoeksgelden in competitie binnenhalen. Tegelijkertijd neemt de aanvraagdruk voor onderzoekssubsidies bij NWO en de EU steeds verder toe.

In een veranderende wereld met toenemende concurrentie is een krachtig profiel van groot belang. De Universiteit Leiden richt zich in de communicatie over de hiervoor beschreven ambities en de resultaten van onderzoek en onderwijs (waardecreatie) op de volgende doelgroepen: ■ Huidige en aankomende studenten; ■ Medewerkers en alumni; ■ Economische partners en de industrie; ■ Samenwerkingspartners in onderwijs en onderzoek (zoals LERU en LDE Universities); ■ EU, nationale en regionale overheden; ■ Breed publiek, onder meer via societal outreach, bijvoorbeeld door middel van (sociale) media. In haar onderzoek kenmerkt de universiteit zich door een stevige disciplinaire basis op een breed scala van wetenschapsgebieden, een model dat kenmerkend is voor vele onderzoeksuniversiteiten wereldwijd. Vanuit deze basis verrichten onderzoekers zowel disciplinair als interdisciplinair onderzoek. In hun onderzoek en onderwijs, die nauw met elkaar zijn verweven, staan zij in nauw contact met de samenleving en laten zij zich inspireren door de wetenschappelijke en maatschappelijke vragen van de toekomst, die zij vertalen naar fundamentele en meer toegepaste onderzoeksvragen. Zo is de Nationale Wetenschapsagenda van de rijksoverheid een krachtige agenda voor het wetenschappelijk onderzoek in Leiden en Den Haag. Ook de agenda van de Verenigde Naties, de Sustainable Development Goals, wordt steeds meer richtinggevend. Dat is goed te zien in de stad Den Haag die immers, na New York en Genève, de derde VN-stad van de wereld is.

Veel ingewikkelde vragen waarvoor de wereld staat, vereisen van de universiteit, intern en extern, nauwe samenwerking tussen de verschillende disciplines. De universiteit stimuleert die samenwerking op verschillende manieren. Denk aan de oprichting van interdisciplinaire centra, het starten van interdisciplinaire onderwijsprogramma’s, en extra geld voor interfacultaire samenwerking. Zo is verdere uitvoering gegeven aan acht onderzoeksstimuleringsprogramma’s, die tot stand zijn gekomen op basis van een gezamenlijk voorstel van de decanen van de zeven faculteiten. Deze programma’s worden voor een periode van vier jaar financieel gestimuleerd uit de zogeheten Vernieuwingsmiddelen. Ook in de interdisciplinaire samenwerking met de TUD en de EUR wordt flink geïnvesteerd. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking in het kader van Medical Delta.

Voor elke onderzoeksuniversiteit zijn de onderzoeksinfrastructuur, de onderzoeksfaciliteiten en de wetenschappelijke collecties cruciaal. Die van de Universiteit Leiden behoren tot de beste ter wereld. Zij bepalen in hoge mate haar succes en de wetenschappelijke en maatschappelijke impact. Waar de universiteit nationaal of internationaal een unieke positie inneemt, en dat geldt zeker voor de geesteswetenschappen, gaat zij met extra zorgvuldigheid om met soms kwetsbare wetenschapsgebieden en wetenschappelijke collecties.