Tuba Luba 1-2 oppgåvehefte B by Tell forlag

ebba sporstøl

TELL FORLAG

AR PL

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet i grunnskolen.

OPPGÅVEHEFTE B

Tuba Luba 1–2

Tuba Luba KS

Tuba Luba 1–2 Oppgåvehefte B er ein av åtte einingar, som er eit samanhengande opplegg for dei to første trinna. Desse einingane er ei ny og sterkt revidert utgåve av dei noverande bøkene for første og andre trinn. Dei nye utgåvene vil vere klare i løpet av 2010 og 2011.

R VU

Til 1. og 2. trinn (Tuba Luba 1–2) høyrer desse einingane (nynorsk): Oppgåvehefte A, B, C og D Lesehefte A, B, C og D Bokstavkort Tuba Luba (til elevane) Bokstaver- og talkort (til å hengje opp)

ebba sporstøl

Tuba Luba har sakte progresjon, ein klar systematikk og eit omfattande øvingstilbod. Det er teke vare på gjennom eit stort utval tekster og oppgåver. Det er gitt ut to sett med bokstavkort for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa – eit sett for bruk til kvar elev og eit sett som kan hengjast opp når dei enkelte bokstavane er gjennomgått. For Tuba Luba 1–2 vil det i 2011 bli gitt ut ein ressursperm med generelt innføringsstoff, lærarrettleiing og kopieringsoriginalar.

Les meir på www.tell.no

ISBN 978-82-7522-388-1

N TELL FORLAG

Nynorsk

2 1

ebba sporstøl

1-2

Tuba Luba Nynorsk

OPPGÅVEHEFTE B

TELL FORLAG

AR PL EM

Teikningar: Ragnhild Heggdal: 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 31, 33, 34, 36, 38, 39, 40, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 88, 89, 92, 93, 90, 91, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 105, 106, 107, 108, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131

Omsetjing til nynorsk: Nikolai Nelvik

Stine Langlo Ørdal: 34

Ingse Revold: 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 33, 34, 37, 39, 40, 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 52, 53, 56, 57, 58, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 75, 76, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 87, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 100, 106, 107, 109, 110, 113, 114, 116, 119, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 130

Harald Aadnevik: 21, 32, 35, 49, 104, 120

Omslagsdesign og grafisk formgiving: Camilla Jakobsen, Milla;Design Trykk: Inprint Spørsmål og kommentarar til boka kan sendast til Tell forlag a.s, Slemmestadveien 416, 1390 Vollen, e-post: post@tell.no tlf. 66 78 09 18 www.tell.no ISBN 978-82-7522-491-8 Digital utg. Nynorskutgåve Det må ikkje kopierast frå denne boka i strid med åndsverklova eller i strid med kopieringsavtalar med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Kopiering i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Forord

I Oppgåvehefte A arbeidde du med bokstavane o, l, a, s, e, i og b.

No skal du i gang med det andre oppgåveheftet. Der vil du bli godt kjend med ni bokstavar til. Det er bokstavane m, r, f, u, k, å, t, n og p. Når du ferdig med dette heftet, kan du skrive enda fleire ord og lage mange setningar med dei nye orda.

Du vil kjenne att oppgåvene frå det første heftet. For å bli god til å lese og skrive lønner det seg framleis å gjere nøyaktig og skikkeleg arbeid. Eg håper du vil ta deg tid, slik at alt du gjer, blir pent og ordentleg.

Oppgåveheftet skal du arbeide med på skolen. Etter kvart møter du tekstar i leseheftet der den nye bokstaven blir brukt. Da håper eg at du har arbeidd så mykje med denne bokstaven at du kjenner han att med ein gong.

Du vil sjå at nokre av rekkjene med ord har grøn farge. Det betyr at du har arbeidd med alle bokstavane i orda. Det er mange bilete i oppgåveheftet. Kanskje du kan dikte historier til nokre av bileta? Læraren kan gi deg ei skrivebok som du berre skriv forteljingar i. Den boka kan du kalle «Forfattarboka». Eg har dikta ei historie til kvar av dei nye bokstavane; kanskje du kan lage ein teikneserie av nokre av historiene? Lykke til! Ebba Sporstøl Ålesund, august 2010

3 6 22 36 50 60 72 86 102 119

side side side side side side side side side side

Forord Bokstaven m/M Bokstaven r/R Bokstaven f/F Bokstaven u/U Bokstaven k/K Bokstaven å/Å Bokstaven t/T Bokstaven n/N Bokstaven p/P

Rettleiing til Tuba Luba 1–2 Oppgåvehefte B side 133

Innhald

1 Fargelegg bokstaven m/M med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg mugga. Ho skal ha blå farge. 3 Set ring rundt bokstaven m/M i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 6

ALMOMBPH RYMTSVLM

amnobmunprhm noaetmvnmmhi klIomvmehmhu eamnvghmnsym

1 Set ring rundt bokstaven m/M i bokstavrekkjene og i orda. Finn ut kva orda i den nedste rekkja er like i.

mil sel mase som bom mose smi esel is mur mamma mai lim slim sal oase kam lam mus sol bie lem slem meise los

Moss Moa Oslo Lima Amman Asia 7

1 Dra strek frå bokstaven m til dei bileta som har språklyden m på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven m på plass først. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

mur kam sol mugge mus måne nål nisse

1 Dra strek frå bokstaven m til dei bileta som har språklyden m. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss under orda som har bokstaven m. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

mus fem lam is måne kam eple mål same

m 5

1 Dra strek frå bokstaven m til dei bileta som har språklyden m på plass sist. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven m på plass sist. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene..

fem bom måne mål lam rom mur

5 KS

kam

G IN ER D R VU 10

hammar

1 Les orda som passar til bileta. 2 Finn bileta som passar til orda du las. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

lam bom lim mose esel lese smile same bie

AR PL EM KS SE G IN ER

m m m mil mas lem M M

1 Skriv bokstaven m 5 gonger på kvar av dei 3 øvste linjene. 2 Skriv orda 3 gonger på dei 3 neste linjene. Pass på stor og lita høgd. 3 Skriv bokstaven M 5 gonger på kvar av dei 2 nedste linjene.

1 Sei orda som passar til bileta. Lytt ut spr책klyden p책 plass sist. 2 Skriv bokstaven som har plass sist. Bruk ruta ved det biletet som passar til. 3 Orda under passar til bileta. Set kryss p책 dei orda som har bokstaven m p책 plass sist. 4 Skriv orda som passar til dei bileta som har eit kryss ved seg. Bruk linjene. 5 Skriv dei andre orda dersom du kan. Bruk linjene.

bil politi fem labb Ala saks lam lim

ER D R

x 13

1 Les orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene

ball same lim sel labb bil lese le lam

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulik farge p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

ball

lam

bamse

bie sal

esel same lem os 15

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

Biletdiktat

1 Sei orda som passar til bileta. 2 Skriv orda som passar til bileta. Skriv ein bokstav i kvar rute.

G IN ER

Ă¸v

ug t k

Kryssord

Skriv orda som passar til bileta. Pilane viser om du skal skrive vassrett eller loddrett.

lem os sel le los esel m책le

책

1 Les setningane. 2 Dra strek fr책 setningane til dei bileta som passar til. Det er ikkje alle setningane som har eit bilete som passar til. 3 Skriv nummeret p책 dei setningane som passar til kvart bilete. Bruk rutene.

1 Her er mamma og Ole.

4 Emil ser sel.

3 Vi ser 3 lam i lia.

2 Mia har lim.

5 Ole ser ein bil. 6 Mia er i Oslo. 7 Emil ser sel og lam. 8 Mamma ser ein bom. 19

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U Her er Emil. ________

Vi ser 5 lam. ________

Her er melis. ________

Sam har ball. ________

Her er 1 sei. ________

Mia les om ei bie.

________

Emil er i Oslo. ________ Vi ser 3 is. ________ Sola er her. ________ 20

Skriv ei historie om Mia og Emil som m책lar. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

Mia og Emil lam kam bamse maske m책ne m책le

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 21

Fargelegg bokstaven r/R med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg rosa. Ho skal ha rosa farge. Fargelegg reven. Pelsen skal ha raudbrun farge og haletippen kvit farge. Set ring rundt bokstaven r/R i alfabetet.

1 2 3 4

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 22

1 Set ring rundt bokstaven r/R i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven r/R.

R B R P FVAE Ă&#x2026;IM R SB R P R

a br d n m r k l sur m r Ă¸ b r h n l a e I o u r d b r p y r t f k r n m n e o I r rv

Roma smile rime rose berre roser lime Bambi Rema Rimi Ica Rambo meir limbo rom Ramses lire brus reir ror mur ris

1 Dra strek frå bokstaven r til dei bileta som har språklyden r på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven r på plass først. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

rive mur rose åre ring pære rev ris

1 Dra strek frå bokstaven r til dei bileta som har språklyden r. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven r. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

pære bål reke rose bær fyr årer bil

1 Dra strek frå bokstaven r til dei bileta som har språklyden r på plass sist. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven r på plass sist. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

bær mur fyr reke reir ler anker rose rive

Kryssord

1 Skriv orda som passar til bileta. 2 Bruk store bokstavar.

ROSE ALA SEL RAS OLE SAL

3 Skriv orda som passar til bileta. Du kan alle bokstavane.

bamse ball arm reir bil esel

AR PL EM KS SE G IN ER D

r r r rir ber rim ser R R

1 Skriv bokstaven r 6 gonger på kvar av dei 3 øvste linjene. 2 Skriv orda 3 gonger på dei 4 neste linjene. Pass på stor og lita høgd. 3 Skriv bokstaven R 5 gonger på kvar av dei 2 nedste linjene.

1 Les orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

rom lim rose esel bil lese bom smiler ler

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulik farge p책 strekane og den kortaste vegen fr책 ord til bilete. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

rose

sel

smile

bil

bamse

bie

lam

esel lese lim reir bom

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk rutene. 3 Skriv ordet som 3 gonger p책 kvar linje nedst p책 sida.

Her er Sara som les.

Her er Mia som ler.

Her er Are som ror.

Her er Ola som rir.

Her er Eli som murar. Ole har ein bil som er rosa.

som __________________________ som __________________________ 31

1 Set ring rundt orda som har bokstaven r/R. 2 Les historia dersom du kan.

Mikkel rev

Her er ein svolten rev. Reven er på veg til eit hønsehus. Reven vil ha ei høne til frukost.

Reven grev ein tunnel inn i hønsegarden, men der held tre hanar vakt. Hanane gjel og bråkar slik at reven må springe sin veg. Reven får ikkje frukost i dag.

1 Les orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

sel sal is esel lam lim bie los

bom ror mobil bil lese gris oase rose

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

1. Skriv ei historie om Remi og roboten Rama. 2 Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

Remi Rama robot roser rullebrett rotte spring

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 35

1 Fargelegg bokstaven f/F med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg fisken. Han skal ha grøn farge. 3 Set ring rundt bokstaven f/F i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 36

1 Set ring rundt bokstaven f/F i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven f/F. 3 Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

F B R F F V A E F I M R F B R P F

k f b j r m n f l b f g t f a e d r m t å e f b m f e r f b e a l f f v k o f t

fire fem fram lem krem fele kokos bamse frå sofa loff nøff bløff far mor fisk fyr vaffel

Fauske Fredrikstad Finnmark Elverum Eid Faro Flåm Bali Billund Follo 37

1 Set ring rundt orda som har bokstaven f/F. 2 Les historia dersom du kan.

f-historie

Familien Fransen ser på tv. Familien ser på fotballkamp mellom Noreg og Frankrike. Fru Fransen har steikt vaflar. Frode ligg på golvet. Han teiknar fotballar i alle fargar på arket sitt.

Mor og far kosar seg med kaffi og vaflar. Frode har fått ei flaske cola. Mor Fransen hyler og heiar på Noreg. «Vi vil ha fleire mål!» ropar ho. Ho viftar med eit norsk flagg.

1 Dra strek frå bokstaven f til dei bileta som har språklyden f på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven f på plass først. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

sofa flodhest elefant fyr gaffel fly fluge fem

loff fot

5 39

1 Dra strek frå bokstaven f til dei bileta som har språklyden f. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven f. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

ufo kamel fotball fele frosk fil fiskestong

flaggermus flagg

1 Dra strek frå bokstaven f til dei bileta som har språklyden f på plass sist. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven f på plass sist. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

fugl loff feiar sjiraff gaffel fire vaffel fem

skjerf

f 5 41

AR PL EM KS SE G IN ER

f f f fem fire fele F F

1 Skriv bokstaven f 6 gonger på kvar av dei 3 øvste linjene. 2 Skriv orda 3 gonger på dei 3 neste linjene. Pass på stor og lita høgd. 3 Skriv bokstaven F 5 gonger på kvar av dei 2 nedste linjene.

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk rutene. Du kan alle bokstavane i orda.

4 43

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U Vi ser fem selar. ________

Her er fire lam. ________ ________

Mamma har ein mobil.

Esel bur i reir. ________ ________

Vi ser ei firfisle som les.

Ollo ler og ler. ________ Ella har eit bra rom.

________

Ollo har lilla solbriller.

________

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. 3 Skriv alle orda dersom du kan. Bruk linjene. 4 Finn ut kva orda er like i.

fole

firfisle

loff

feier

sofa fil fire far

fele

fem

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta. Det er ikkje alle setningane som har eit bilete som passar til.

1 Her er fem folar.

2 Vi ser fire bier.

4 Eli ser fem roser.

3 Vi ser fire feler.

5 Ola har ein sofa. 6 Far har ei fil. 7 Leif feiar boss. 8 Fia ser fem firfisler. 46

Biletdiktat

IN ER D

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

5 47

1 Si orda som passer til bileta. 2 Lytt ut den språklyden som har plass først i kvart ord. 3 Skriv den bokstaven som har plass først. Bruk ruta som passar til kvart bilete.

Skriv ei historie om tjuven som rømmer. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

fange rømme flyndre fjør flagg fugl fisk fly

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 49

1 Fargelegg bokstaven u/U med raud farge. Raud farge er symbol for vokal. 2 Fargelegg auga til ugla med gul farge. 3 Fargelegg ufoen. Du bestemmer fargen. 4 Set ring rundt bokstaven u/U i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 50

1 Set ring rundt bokstaven u/U i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven u/U. 3 Finn ut kva orda i den nedste linja er like i.

A U N R H M L P U Y A B P G U

a e u r n u h i s b u n h b k u s a e n r m u h f s a u n nĂ¸ ĂŚ uyl s b f m t s u l o n u

mus sur bur ufo slo slu bli furu buss frue oase lus bie fluge ule sluse bilar rose ruse mur ur rase

Bill Fia Ulf Asle Remi Ulla Mari 51

1 Dra strek frå bokstaven u til dei bileta som har språklyden u på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven u på plass først. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

ur ubåt struts ku ufo ugle lue truse ulv due

1 Dra strek frå bokstaven u til dei bileta som har språklyden u. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven u. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

druer mus ugle ku fyr bål lam mur feiar

1 Skriv orda som passar til bileta. 2 Bruk store bokstavar.

Vassrett

Loddrett

Vassrett

Kryssord

Loddrett

Vassrett

Loddrett

1 Sei orda som passar til bileta. 2 Lytt ut spr책klyden p책 plass sist i kvart ord. 3 Skriv den bokstaven som har plass sist. Bruk ruta som passar til kvart bilete.

Set ring rundt orda med bokstaven u/U.

Ei lita mus kom ruslande. Det var natt og heilt stille. Oppe i eit furutre sat ugla. Ho ville ha ei lita musesteik til nattmat. Ugla var lur og slu. Ho sat musestille og berre venta. Da den vesle musa var rett under furua, stupte ugla rett ned og slukte musa. Snipp snapp snute, s책 var ugla mett, og musa var borte. 55

1 Les orda. 2 Skriv kvart ord som passar til bileta, 3 gonger. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

ur sur mus lus fem lue

5 56

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulik farge p책 strekane og den kortaste vegen fr책 ord til bilete. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

rir

lam

lese fire

smiler

ror

fele

fem furu mus roser lus 57

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

Biletdiktat

Skriv ei historie om det som skjedde julekvelden hos Ulla og Ola. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

juletre kost musehol musefelle hyle redd

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 59

1 Fargelegg bokstaven k/K med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg kaktusen. Han skal ha grøn farge. 3 Fargelegg melisen på kaka. Melisen skal ha rosa farge. 4 Set ring rundt bokstaven k/K i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 60

1 Set ring rundt bokstaven k/K i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven k/K. 3 Finn ut kva orda i den nedste linja er like i.

R K L K M F E A K L I K V U K P

f k h v a k e i l u m k o b k u m f k n k f u k p b l k s m f k y r e k h t d b k k p f

kul sluk kokk bok bom fr책 krus lokk k책l kakao bru film kam ku sokk kilo sukker bil buss kano ake

K책re Kari Fia Ulf Kim Frikk Frank 61

1 Set ring rundt orda som har bokstaven k/K. 2 Les historia dersom du kan.

Kåre har kokkelue og forkle. Kåre leikar kokk. Kåre kan ikkje lage mat. No vil han lage lapskaus.

k-historie

Han har alt han finn, opp i ei stor gryte: kål, ketsjup, kjøt, kylling, kaker, paprika og mykje pepar og karri.

Kåre smakar på lapskausen. Æsj og fysj, så sterk! Tunga til Kåre brenn nesten opp. Kåre må berre kaste alt saman. Neste gong skal han bruke kokebok. 62

1 Dra strek frå bokstaven k til dei bileta som har språklyden k på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven k på plass først. 5 Skriv orda. Bruk linjene.

kake maske krus fisk ku saks kamel kam kasse

1 Dra strek frå bokstaven k til dei bileta som har språklyden k. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven k. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

maske fisk fele gris bom kaktus saks katt sko kam

1 Dra strek frå bokstaven k til dei bileta som har språklyden k på plass sist. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven k på plass sist. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

stokk fabrikk kake kakerlakk kam krakk kajakk kokk frosk sko

k 65

Skriv orda som passar til bileta. Bruk store bokstavar.

Vassrett

Loddrett

Vassrett

Kryssord

Loddrett

Vassrett

Loddrett

Ă&#x2026;

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 4 Finn ut kva orda er like i.

bok

kake

krus

kam

reke

saks krakk kai klo

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 4 Finn ut kva orda er like i.

eske

krabbe

kamel

maske

skule

kakerlakk bok sirkus kokk ake

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta. Det er ikkje alle setningane som har eit bilete som passar til.

1 Vi fiskar krabbar.

4 Vi les i ei bok.

3 Vi ser kamelar i Afrika.

2 Kari ser ei ku.

5 Klokka er fire.

6 Far liker kaker. 7 Vi ser sirkus. 8 Alle har maske. 69

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

Skriv ei historie om Kari, Kim og Veslebror som bakar. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

Kari Kim Veslebror deig kopp koke over

rĂ¸re klissete tĂ¸mme

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 71

1 Fargelegg bokstaven å/Å med raud farge. Raud farge er symbol for vokal. 2 Fargelegg båten og årene. Dei skal ha brun farge. 3 Fargelegg ålen. Han skal ha grå farge. 4 Set ring rundt bokstaven å/Å i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 72

1 Set ring rundt bokstaven å/Å i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven å/Å. 3 Finn ut kva orda i den nedste linja er like i.

ø f g h i b å å e k a æ y e m a å e å l å r t u å m k s å a s l m r f k å a n m

ake ål mål mas bamse år far får ås larm lår kål få sol bål bol måle små bås bok slo slå bråke brake

lås åre sal les

A B Å L S K Å E I O Å Å K M

a å å å

å r o i

Ås Åbo Åmli Asker Aukra Åros Auli 73

1 Set ring rundt orda som har bokstaven å/Å. 2 Les historia dersom du kan.

å-historie

Åse og Åge bur i Ålesund. Åse er åtte år. Åge er ni år. Dei er ofte ute og ror saman med morfar.

Morfar har ein gammal robåt. Åse og Åge tek kvar si åre og ror saman. Morfar strålar som ei sol. «Så flinke de er!» seier han.

Av og til fiskar dei. Morfar vil helst fiske ål. Men ålen er ikkje lett å fange. Når dei har fått masse småfisk, går dei i land. Morfar tenner bål. Så grillar dei fisken. Han smakar veldig godt. Måkane skrik. Dei vil ha fisken rå. 74

1 Dra strek frå bokstaven å til dei bileta som har språklyden å på plass først. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set strek under orda som har bokstaven å på plass først. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

ål lås åre måke båt åtte lår bål åme

8 tt

1 Dra strek frå bokstaven å til dei bileta som har språklyden å. 2 Tel språklydane i orda som passar til bileta. 3 Skriv antalet på linja ved kvart bilete. 4 Orda under passar til bileta. Set kryss på orda som har bokstaven å. 5 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

lås bål mus bok mål krus nål åtte kråke gås

8 tt

a e i o u å

1 Sjå på bileta. Lytt ut språklyden på plass først. 2 Dra strek frå kvart bilete til bokstaven på plass først. Bruk ulike fargar. 3 Skriv bokstaven i ruta ved det biletet som passar til. 4 Skriv ordet som passar til. Bruk linja. 5 Finn ut kva alle bokstavane er like i.

1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Det er ikkje alle orda som har eit bilete som passar til. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 5 Finn ut kva orda er like i.

ål

år

åre

sår

åme bål lår mål lås

måke

책

Skriv ferdig orda som passar til bileta. Alle bokstavane som manglar i dei tomme rutene, er vokalar.

l SE

r r

å å å å Å

Skriv bokstaven å/Å 5 gonger på kvar av linjene.

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd.

lås 80

책

1 Skriv orda som passar til bileta. 2 Set kryss ved orda som har bokstaven 책.

책

1 Skriv orda som passar til bileta. 2 Set kryss ved orda som har bokstaven 책.

t 82

n n

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta. Det er ikkje alle setningane som har eit bilete som passar til.

1 Ulf har årer.

2 Åse les i ei bok.

4 Vi ser 5 ålar.

3 Ole skårar mål.

5 Kari får eit sår.

6 Kåre låser bua.

7 Åse leikar og ler. 8 Vi ser ei mus. 9 Vi såg ei rar bok. 83

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

Biletdiktat

Skriv ei historie om Åse og Åge som blir skremde av ein stor ål. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

Åge kjempeål skremme skremd støvlar hyler

skrik gard låve

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 85

1 Fargelegg bokstaven t/T med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg jakka og buksa til trollet. Du bestemmer fargen. 3 Fargelegg tulipanen med gul farge og treet med grøn farge. 4 Set ring rundt bokstaven t/T i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 86

1 Set ring rundt bokstaven t/T i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven t/T. 3 Finn ut kva orda i den nedste linja er like i. 4 Skriv orda som passar til bileta dersom du kan. Bruk linjene.

PL EM

T H F L R T B K T V F T S Y Å T

å s t e f hu å k t b d t æ t f t k mi l t r f t k b l p å t bf t l år h t p k l vr æ f

to tre ås bratt mål tusen takk sat brus torsk troll truse ta bad tak buss tal lat mat stor kål test time klo trål

Truls Tor Fia Tora Turi Tore Lars Tale Rut 87

1 Set ring rundt orda som har bokstaven t/T. 2 Les historia dersom du kan.

t-historie

Tor og Tora er åtte år. Tor og Tora er tvillingar. No har Tora og Tor ferie. Dei skal reise til mormor.

Dei skal reise tretti mil med tog. Dei skal reise heilt åleine. Tor og Tora har med seg ein stor koffert og to sekker.

I kofferten er det klede og sko. I sekkene har dei bøker, blad og spel. I eit nett har Tor og Tora ein stor bukett tulipanar. Tulipanane skal mormor få. Det er gøy å reise med tog. Turen går fort. Mormor ventar på Tor og Tora på stasjonen. 88

1 Dra strek frå bokstaven t til dei bileta som har språklyden t på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven t på plass først. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

tau tak telt tre fat to ost tre tå katt

ER D

3 89

1 Dra strek fr책 bokstaven t til dei bileta som har spr책klyden t. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven t. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

fot to b책t tromme rose rot stol l책s traktor ti

2 VU

1 Dra strek frå bokstaven t til dei bileta som har språklyden t på plass sist. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven t på plass sist. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

båt fat sot kost katt tre telt tak tå

t 91

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 4 Tre av orda har ikkje eit bilete som passar til. Skriv dei tre orda nedst p책 sida. Bruk linja.

fot t책

tur

katt

telt

tak tau rot sot

Tre ord utan bilete: 92

_______________________

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

fat

b책t

Tor

ost

fotball kost Tora mat trikk torsk

Skriv bokstaven t/T 6 gonger på kvar linje.

t t t T

Skriv orda som passar til bileta. Pass på stor og lita høgd.

båt mat fot tak fat tau

1 Sei orda som passar til bileta. 2 Skriv den bokstaven som har plass fĂ¸rst i kvart av orda. Bruk ruta. 3 Set bokstavane saman, og du fĂĽr eit nytt ord. Skriv ordet. Bruk linja.

+ =

+ +

5 5

+ +

+ = + + = 95

f eller t?

Alle orda er like i at dei har bokstaven f eller t på plass først. 1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. 3 Skriv bokstaven som har plass først i ordet. Bruk rutene. 4 Eit av orda har ikkje eit bilete som passar til. Skriv ordet. Bruk linja nedst på sida.

trikk

fisk

fat

fotball

fil

farfar og farmor tåteflaske traktor tak tre fabrikk Ordet utan bilete: 96

_______________________

f eller t?

Skriv bokstavane som manglar.

isk

o ball

책

laske

rikk

abrikk

b책

a ele

ka 97

Kryssord

Skriv orda som passar til bileta.

Siri

uker

1 Les setningane. 2 Finn bileta som passar til. 3 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

1 Tor ser traktor og bil.

2 Tor har ein robĂĽt.

3 Vi ser ĂĽl i ei ruse.

4 Ă&#x2026;se ser ein buss og ein trikk.

5 Ala klatrar i eit tre.

6 Her er fleire tal. 99

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

4 G

100

Skriv ei historie om Tor og Tora på telttur. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

tønner termos trampoline troll trøye maurtue

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 101

1 Fargelegg bokstaven n/N med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg nøkkelen. Han skal ha oransje farge. 3 Fargelegg buksa og lua til nissen. Dei skal ha raud farge. 4 Set ring rundt bokstaven n/N i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 102

1 Set ring rundt bokstaven n/N i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven n/N på plass først. 3 Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i. 4 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

N H N M H R T N U M B P N N M N

n m u b k å n h a n f i m n h u v n m u n h å e a s b u n u n k s u n m h n o d u m n u h

ni null ti fem nase tal nisse nek tann fin brann mann klem tau nål benk snill naken baken trut lime tuba brun ein inne Nes Nilen Mombasa Mo Namsos Nairobi Nesbru Ula Hauketo Nesbru

9 103

1 Set ring rundt orda som har bokstaven n/N. 2 Les historia dersom du kan.

n-historie om nissen Noa

Nissen Noa bur på Norefjell. Nitten nissar bur inne i ei hole. Nissane er små og grå. Nissane på Norefjell er ikkje julenissar.

Nissane liker ikkje menneske. Når menneska er ute på tur, bråkar dei og skremmer dyra. Somme kastar frå seg søppel.

Noa blir så sint. Han har lyst til å hoppe opp og bite bråkebyttene i nasen.

104

1 Dra strek frå bokstaven n til dei bileta som har språklyden n på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven n på plass først. 3 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

note nisse munn banan nebb narresmokk

nål nøkkel elefant ni

9 105

1 Dra strek fr책 bokstaven n til dei bileta som har spr책klyden n. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven n. 3 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

m책ne kamel blyant ni m책ke nebb mus

tann mann krone

9 VU

106

1 Dra strek fr책 bokstaven n til dei bileta som har spr책klyden n p책 plass sist. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven n p책 plass sist. 3 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

bom kran

mann ein tann ni kam lam munn banan

n 107

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 4 Finn ut kva alle orda er like i.

m책ne kone

PL EM

n책l

nebb

elefant

note

Nils nisse ni mann tann munn

108

Skriv bokstaven n/N fem gonger p책 kvar linje.

n n n N ER

Skriv orda som passer til bileta.

ein ni note

9 109

D 110

note maske mus mann ni mål

1 Les kvart ord og finn biletet som passar til. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta.

m eller n?

måne nål maur nisse munn nebb

m, n eller u?

Skriv orda som passar til bileta.

111

Tull og tĂ¸ys

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

1 Folen er i furua.

3 Vi ser ein sel i lim.

2 Losen er i rosa.

4 Siri vil ro i solo.

5 Eli vil lese i fela.

6 Nina vil ri i ein sil. 112

Rebus

1 Skriv orda som passar til bileta. Bruk rutene. 2 Finn bokstavane som har plass fĂ¸rst i alle orda. 3 Skriv det ordet du da fĂĽr. Bruk linja nedst pĂĽ sida. 4 Teikn eit bilete som passar til ordet. Bruk den tomme boksen.

Teikn

Ordet blir:

__________________________ 113

1 Les orda. 2 Set ring rundt det av dei tre orda på kva linje som passar til biletet. 3 Skriv ordet på linja ved det biletet som passar til.

mase nase måle

måle måne måke

mote narre note

masker naskar målar

mus null mule mal mann nam mål nål mil 114

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U ________ ________ ________ ________ ________ ________ ________ ________ ________

Vi kan sj책 m책nen. Vi har femti tenner. Esel et notar. Elefanten har snabel. Fire og fem er ti. Null og to er seks. Vi seglar i ei flaske. Vi har tre nasar. Vi kan lese i ei bok.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 Finn teikninga som passar til kvar setning ovanfor. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

0+2=? 4+5=? 115

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Pass på stor og lita høgd på bokstavane.

Biletdiktat

116

Skriv ei historie om nissen og nashornet. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

nashorn nĂ¸kkel spring stikk livsfarleg

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 117

1 Fargelegg bokstaven p/P med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. 2 Fargelegg pæra. Ho skal ha grøn farge. 3 Fargelegg pilen med raud farge og genseren til Pia med rosa farge. 4 Set ring rundt bokstaven p/P i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 118

1 Set ring rundt bokstaven p/P i bokstavrekkjene og i orda. 2 Set strek under orda som har bokstaven p/P. 3 Finn ut kva orda i den nedste linja er like i.

P B N R S P A P U T B R N P B P

a b p n m p b u b r a ĂĽ p p b n u g j n m o p p b b d b d p h n p t p g b f k p b d

pute lapp banan pipe pil bil pels potte pĂ¸lse piller biller filler pus stopp politi pappa pust bust pese bakke pakke bite potet loppe

Polen Peru Brasil Po Panama Bismo Pakistan Roma Porto

119

1 Set ring rundt orda som har bokstaven p/P. 2 Les historia dersom du kan.

p-historie

Per og Pia har ferie på Palmeøya. Per og Pia badar og kosar seg.

Dei ser både haiar og delfinar. Ein dag såg Pia ei stor skjelpadde.

Per vil ha ei pølse med brød, men det får han ikkje på Palmeøya.

Per og Pia får masse fisk og frukt. Dei kjøper brus og is. Pia og Pål sit under ein parasoll.

120

1 Dra strek frå bokstaven p til dei bileta som har språklyden p på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven p på plass først. 3 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

ape pil pære paraply pute spade palme

pram kopp trapp

y d

121

1 Dra strek frå bokstaven p til dei bileta som har språklyden p. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven p. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

såpe kopp labb eple lampe bål trapp måke

piano bok

122

1 Dra strek fr책 bokstaven p til dei bileta som har spr책klyden p p책 plass sist. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven p p책 plass sist. 3 Skriv orda dersom du kan. Bruk linjene.

lapp trapp kopp visp eple sopp topp

pakke pipe pose

p v

123

p b

1 Dra strek frå bokstaven p eller b til dei bileta som har bokstaven p eller b på plass først. Bruk to ulike fargar på strekane. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta.

p eller b på plass først?

124

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

palme

bil

buss

ape

b책l

prins

trapp bolle kopp politi

lampe b책t 125

AR PL EM KS SE

p p p p P

Skriv bokstaven p/P fem gonger p책 kvar linje. Hugs at ein del av bokstaven p har plass under linja.

1 Les orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

ape prins pute pipe pose eple

126

Kryssord

Sj책 p책 bileta og skriv rett ord. Du m책 skrive b책de vassrett og loddrett.

p eller b?

Orda som passar til teikningane, manglar bokstaven p eller b. Skriv den bokstaven som manglar. Bruk rutene.

amse

ute

alme

ris 127

__eis

__il ne____ __책l __anan __alme e__le

1 Her manglar bokstavene p eller b. Finn ut kva bokstav som manglar, og skriv bokstaven p책 den bl책 linja. 2 Finn bileta som passar til orda. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

p eller b?

128

__ute __amse __uss __rus

1 Sei orda som passar til bileta. 2 Fargelegg bileta som har spr책klyden p. 3 Skriv bokstaven p i rutene til dei bileta du har fargelagt.

129

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

130

Skriv ei historie om prinsessa og prinsen. Bruk gjerne biletet og orda som passar til. Skriv ei fin overskrift.

prinsesse parasoll pakke pengar padde piggsvin papegĂ¸ye pung

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 131

RETTLEIING TIL TUBA LUBA 1–2 OPPGÅVEHEFTE B

• Når eit nytt omgrep og ein ny bokstav er skikkeleg presenterte (sjå nedanfor), kan elevane ta til å arbeide i heftet. • Kvar side bør presenterast på tavla ved hjelp av overhead, PowerPoint eller liknande. • Forklar kva elevane skal lære eller øve seg på på den aktuelle sida. • Bli einige om kva teikningane viser. • Øv på utsegner og formuleringar som de har arbeidd med munnleg, for eksempel punktum, spørjeteikn, setningar osv. • Bruk dei grunnleggjande omgrepa: form og stilling (rund, bogen, rettlinja, loddrett, vassrett), like i, ulike i osv. Sjekk språklydar og skrivemåten for bokstavane. • Øv mykje på å telje språklydane i eit ord, skriv ord på tavla og tel bokstavane i ordet. Elevane må få klart for seg kva som er skilnaden mellom talet på språklydar dei høyrer i eit ord, og talet på bokstavar som ordet blir skrive med. • Klapp stavingar. • Finn ut kvifor ein bokstav er vokal eller konsonant.

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet, komplett frå første til sjuande trinn. Oppgåvehefte B er – saman med Lesehefte B – den andre eininga i ei ny utgåve av Tuba Luba for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa. Det nye opplegget for begynnarundervisninga har fått samletittelen Tuba Luba 1–2 og vil til saman omfatte åtte einingar. Eit viktig skilje frå tidlegare utgåver på dette nivået er at Tuba Luba 1–2 er eit samanhangande opplegg for første og andre trinn under eitt. Oppgåvehefte B og Lesehefte B er for bruk etter nyttår på 1. trinn. Tuba Luba 1–2 omfattar fire lesehefte og fire oppgåvehefte (arbeidshefte), som til saman dekkjer innlæringa av dei 24 mest brukte bokstavane. (Vi ventar med c, q, w, x, z til 3. trinn.) Desse åtte einingane er for bruk på første og andre trinn.

Til Oppgavehefte B høyrer heile Lesehefte B og første del av Lesehefte C. Bokstavane de arbeider med i oppgåvehefta, blir tekne opp att i same rekkjefølgje og repeterte i lesehefta.

For meg har det vore eit viktig prinsipp at ein bokstav ikkje skal takast i bruk i ein lesetekst før han er skikkeleg innlært; bokstaven bør vere automatisert. Bortsett frå heilorda – ord som elevane berre skal kjenne att – skal det meste av teksten i hefta berre bestå av ord med dei bokstavane som til kvar tid er innlærte. Avvik frå dette er markert i instruksjonsteksten med uttrykket «... dersom du kan». I slike tilfelle kan dei elevane som kan litt meir, få noko ekstra å bite i. Oppgitte ordrekkjer som berre inneheld bokstavar som er gjennomgått, er markerte med grøn farge.

Tidsbruk og framgangsmåte • De bør jobbe med oppgåveheftet kvar skoledag. Bruk god tid på kvart omgrep og kvar bokstav. På 1. trinn bør de bruke minst to veker på kvar bokstav.

132

Nokre nyttige retningslinjer • Krev av elevane at dei skal arbeide skikkeleg i bøkene frå første dag. Slå ned på eventuell konkurranse mellom dei raske om å bli først ferdige med ei side. • Ha alltid ekstra oppgåver klare til dei som arbeider godt og raskt. • Krev god orden på sidene frå første dag. Ikkje tillét rot og tøys. For eksempel: Er oppgåva å dra ein rett strek frå eit ord til biletet som passar til, er det alltid nokon som gjerne vil finne den lengste vegen frå ord til bilete. Det vil da bli håplaust å sjå om eleven har svara rett eller ikkje. • Ikkje slepp nokon laus i boka på eiga hand. Fastset på førehand kor mange sider det er lov å arbeide på.

• Dei kan arbeide med bøker, lesespel, arbeidshefte (det finst mange uavhengig av kva leseverk ein bruker), dataspel osv. • I ressurspermen, som vil liggje føre når alle elevhefta er gitt ut i 2011, vil det vere kopieringsoriginalar tilpassa dei som treng ekstraoppgåver. Slike oppgåver finst òg i noverande Tuba Luba 2 Ressursperm.

Retting av elevarbeidet i hefta Elevane bør så raskt som råd få respons på det dei har gjort. Du bør unngå å bruke «raudblyanten». Visk ut eventuelle feil, og hjelp eleven med å finne fram til det som er rett. Skriv små «smilefjes», eller set inn små klistremerke når eleven har gjort fint arbeid (samanlikning berre med seg sjølv). Når du jobbar med omgrepa, rår eg deg til å bruke Tuba Luba 1 Ressursperm av Herdis Øyehaug Karlstad.

På somme sider er det under oppgåvene lista opp ord som passar til bileta, ord som ofte inneheld alle bokstavane i alfabetet. Dette bryt med prinsippet om at elevane berre skal arbeide med ord der alle bokstavane er innlærte, og dei fleste vil korkje kunne skrive eller lese dei – og det skal dei heller ikkje. Dette er eit tilbod til dei elevane som allereie kan lese. Eg opplever at dei gjerne vil skrive ord, og dette gir dei sjansen til det. Men det er viktig at du ser til at orda blir skrivne rett. Elevane er ikkje tente med å skrive ord feil i lengre tid.

Ord «som passar til bileta»

• Dersom nokon har lyst til å fargeleggje i boka, er det berre lov når dei er ferdige med oppgåver for dagen. Gjer avtale med dei som jobbar seint. • Ha alltid fargeblyantar liggjande klare på pulten. Når ein skal dra mange strekar på ei side, gir det betre oversyn når strekane har ulike fargar.

Innlæring av ny bokstav

• Bruk presentasjonsbileta til kvar bokstav. • Elevane kan dra strek frå ulike ting på teikninga og skrive orda som passar til. • Dei kan skrive små historier om det dei ser på bileta, i ei eiga «forfattarbok». • Dei kan bruke presentasjonssida til den nye bokstaven i det tilhøyrande leseheftet. • Dei kan skrive så mange ord dei greier, som passar til det dei ser på biletet. • Dei kan skrive orda dei fann, på pc, skrive orda loddrett under kvarandre i listeform. Her kan dei få konkurrere med andre om kven som finn flest ord. • Dei kan lage teikneseriar, dikte små bøker, skrive faktasetningar osv.

• Når elevane skal lære ein ny bokstav, bør det skje etter eit fast mønster. Utgangspunktet bør vere at barna får sjå konkrete ting som har namn med den aktuelle bokstaven på plass først. (Ved innlæringa av bokstaven m/M kan det for eksempel vere ein mobiltelefon, ein mjølkekartong, ei mugge, makaroni, mandlar.) De kan òg studere innleiingsbileta i lesehefta og oppgåvehefta eller andre illustrasjonar som passar til. Kjende songar, eventyr og segner bør òg brukast. • La elevane få ei lita smaksprøve av noko som har den aktuelle bokstaven på plass først, for eksempel mandel eller marsipan når dei lærer bokstaven m/M. • Øv på korleis ein seier språklyden, finn ut kva form- og stillingsdelar bokstaven er samansett av,

Ekstraoppgåver til dei som les og kan alle bokstavane

133

Hugs at kvart omgrep som blir brukt, skal vere skikkeleg gjennomgått og forklart.

Bokstaven m har plass på linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rettlinja form som har loddrett stilling, og to bogeformer. Den rettlinja forma har plass på venstre side av dei to bogeformene. Bokstaven m er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «EM», men språklyden er «m». Bokstaven r har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei rettlinja form som har loddrett stilling, og ei bogeform som vender nedover, og som har plass oppe på den rettlinja forma. Bokstaven r er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «ER», men språklyden er «r». Bokstaven f har plass på linja. Han har stor høgd. Han har tre delar: ei bogeform som vender nedover, ei rettlinja form som har loddrett stilling, og ei rettlinja form som har vassrett stilling. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «EF», men språklyden er «f». Bokstaven u har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei bogeform der opninga vender oppover, og ei rettlinja form som har lodd-

134

Forklaring til dei ni bokstavane i Oppgåvehefte B ved hjelp av omgrepsinnlæringsmodellen:

rett stilling. Bogeforma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. Bokstaven k har plass på linja. Han har stor høgd. Han har tre delar, den eine delen er ei rettlinja form som har loddrett stilling, dei to andre delane har to rettlinja former som har skrå stilling. Den rettlinja forma som har loddrett stilling, har plass på venstre side av dei to som har rettlinja form i skrå stilling. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «KÅ», men språklyden er «k». Bokstaven å har plass på linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rund form og ei rettlinja form som har loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven har ei lita, rund form øvst. Bokstaven er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. Bokstaven t har plass på linja. Han har stor høgd. Han har tre delar: ei rettlinja form i loddrett stilling, ei lita bogeform som vender oppover, og ei rettlinja form som har vassrett stilling. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «TE», men språklyden er «t». Bokstaven n har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei rettlinja form som har loddrett stilling, og ei bogeform der opninga vender nedover. Den rettlinja forma har plass på venstre side av bogeforma. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «EN», men språklyden er «n». Bokstaven p er samansett av to delar: ein del som har plass på linja, og ein del som har plass under linja. Han har lita høgd. Han har ei rettlinja form som har loddrett stilling, og ei rund form. Den rettlinja forma har plass på venstre side av den runde forma. Bokstaven er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «PE», men språklyden er «p».

og øv på å skrive han. Her er bokstavkorta til god hjelp, og eg tilrår at kvar elev har eit sett til disposisjon. Bokstavkorta kan kjøpast i ein konvolutt som inneheld ni sett. • Eleven bør òg lære om bokstaven er konsonant eller vokal, og kvifor han er vokal eller konsonant. Raud farge er brukt som symbol for vokal og blå farge som symbol for konsonant. Elevane kan fargeleggje bokstavkorta sine med dei same symbolfargane. • Bruk også korta til å repetere bokstavane (elevane legg dei saman til ord), eller når elevane skal øve på omgrep, lytte ut lydar, kalle fram og kjenne att lydar osv. • Bruk arbeidsoppgåvene i oppgåveheftet til skriftleg trening.

Ein bør bruke to skoleår på innlæringa av dei 24 mest vanlege bokstavane. Elevane har derfor god tid til å arbeide mykje og grundig med kvar bokstav. Dei skal ha mykje språktrening og språkstimulering og gode innspel for å bli språkmedvitne.