Tuba Luba 1-2 oppgåvehefte C (NNO) by Tell forlag

ebba sporstøl

AR PL EM KS SE G

Tuba Luba har sakte progresjon, ein klar systematikk og eit omfattande øvingstilbod. Det er teke vare på gjennom eit stort utval tekster og oppgåver. Det er gitt ut to sett med bokstavkort for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa – eit sett for bruk til kvar elev og eit sett som kan hengjast opp når dei enkelte bokstavane er gjennomgått. For Tuba Luba 1–2 vil det hausten 2011 bli gitt ut ein ressursperm med generelt innføringsstoff, lærarrettleiing og kopieringsoriginalar.

TELL FORLAG

ebba sporstøl

Tuba Luba 1–2 Oppgåvehefte C er ein av åtte einingar, som er eit samanhengande opplegg for dei to første trinna. Desse einingane er ei ny og sterkt revidert utgåve av dei noverande bøkene for første og andre trinn.

Nynorsk

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet i grunnskolen.

OPPGÅVEHEFTE C

Tuba Luba 1–2 OPPGÅVEHEFTE C

Tuba Luba 1–2

Tuba Luba

Til 1. og 2. trinn (Tuba Luba 1–2) høyrer desse einingane (nynorsk): Oppgåvehefte A, B, C og D Lesehefte A, B, C og D Bokstavkort Tuba Luba (til elevane) Bokstaver- og talkort (til å hengje opp) Ressursperm 1–2 Les mer på www.tell.no

ISBN 978-82-7522-404-8

TELL FORLAG Nynorsk

2 1

ebba sporstøl

1-2

Tuba Luba Nynorsk

OPPGÅVEHEFTE C

TELL FORLAG

AR PL EM KS SE

Teikningar: Ragnhild Heggdal: 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 40, 41, 44, 45, 46, 47, 48, 50, 51, 54, 55, 56, 58, 59, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 69, 70, 71, 74, 75, 76, 77, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 94, 95, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 106, 107, 108, 109, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 119, 120, 121, 123, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 136, 137, 140, 141

Ingse Revold: 10, 11, 12, 13, 17, 18, 20, 21, 22, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 54, 56, 58, 59, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 74, 77, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 91, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 103, 106, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 125, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 136, 137, 140

Harald Aadnevik: 9, 27, 43, 57, 61, 73, 79, 93, 104, 111, 124, 127, 135 Omslagsdesign og grafisk formgiving: Camilla Jakobsen, Milla; Design Trykk: 07 Gruppen AS Omsetjing til nynorsk: Nikolai Nelvik Spørsmål og kommentarar til denne boka kan sendast til Tell forlag a.s, Slemmestadveien 416, 1390 Vollen, e-post: post@tell.no tlf. 66 78 09 18 www.tell.no ISBN 978-82-7522-492-5 Digital utgave Nynorskutgåve Det må ikkje kopierast frå denne boka i strid med åndsverklova eller i strid med kopieringsavtalar med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Kopiering i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging og kan straffast med bøter eller fengsel.

Forord

Dette er det tredje oppgåveheftet ditt. Her kjem dei siste åtte bokstavane som du skal bli godt kjend med. I Oppgåvehefte A lærte du bokstavane o, l, a, s, e, i og b og i Oppgåvehefte B m, r, f, u, k, å, t, n og p. I dette heftet møter du bokstavane ø, v, h, g, y, d, j og æ.

Dersom du held fram med å øve og trenar mykje på bokstavane i tida framover, kan du snart lese og skrive akkurat det du vil.

No kjenner du alle oppgåvetypane godt. Du kan klare nokre av oppgåvene utan at læraren din hjelper deg. Eg håper du jobbar nøyaktig og ordentleg. Alle sidene blir fine dersom du skriv pent og passar på stor og lita høgd på bokstavane. Du dreg rette og pene strekar der du blir beden om det.

Oppgåveheftet skal du arbeide med på skolen. Etter kvart møter du dei nye bokstavane i leseheftet. Da bør du ha arbeidd så mykje med dei at du kjenner dei att med ein gong. Kjenner du bokstavane godt, blir det gøy å lese! Når du ser på bileta, håper eg du får lyst til å lage historier som passar til. Du kan dikte skumle og spennande historier eller triste og sørgjelege historier, eller historier som er så morosame at vi ler når vi les dei. Til desse historiene må du ha ei forfattarbok. Dersom du ikkje har det frå før, må du spørje læraren din om du kan få ei. Lykke til! Ebba Sporstøl Ålesund, november 2010

3 6 24 40 58 76 90 108 124

side side side side side side side side side

Forord Bokstaven ø/Ø Bokstaven v/V Bokstaven h/H Bokstaven g/G Bokstaven y/Y Bokstaven d/D Bokstaven j/J Bokstaven æ/Æ

Rettleiing til Tuba Luba 1–2 Oppgåvehefte C side 142

INNHALD

1 Fargelegg bokstaven ø/Ø med raud farge. Raud farge er symbol for vokal. 2 Fargelegg løva. Ho skal ha oransje farge. 3 Fargelegg ørna. Ho skal brun farge, nebbet skal ha gul farge. 4 Set ring rundt bokstaven ø/Ø i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 6

1 Set ring rundt bokstaven ø/Ø i bokstavrekkjene og i orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 3 Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

Æ Å Ø E U B R Ø Å S U Y Å Ø M

å e ø æ s t u å ø p n m ø å ø s å r b å æ ø g j k ø å s e i o u v æ ø å s å ø s ø p å

mø øve bø føre ås bås bør ørn åre øyre møre mår sør aust nord vest blø blå pøse kløft brød bråk snø øks pølse løve ørken måke tønne stue strømpe øy

Ørnes Årnes Værnes Øksna Asker Ølen København Øyer Bøler Støren Sørpolen Ås 7

1 Set ring rundt orda som har bokstaven ø/Ø. 2 Les historia om du kan. 3 Finn antalet ord med bokstaven ø/Ø. Skriv antalet på linja nedst på side 9.

Ørnulf var ein røvar. Ørnulf røva alt han såg. Røvaren Ørnulf hadde ei ørn. Når Ørnulf var ute og røva, sat ørna på aksla hans.

ø-historie

Ørna har så skarpe auge. Ørna har skarpe klør. Ørna har eit skarpt nebb. Ørna er ikkje til å spøkje med. Likevel ønskte Ørnulf seg ei løve.

Ørnulf røva alle nøklane til eit sirkus. Ei mørk natt låste han opp eit løvebur. Løva brøla og var sur. Løva ville sove. Men Ørnulf klødde henne bak øyret. Løva likte å bli klødd. Løva ville vere med Ørnulf. Løva vart med Ørnulf og ørna. 8

AR PL EM KS SE G IN ER D R VU Antalet ord med bokstaven ø/Ø: ________ 9

1 Dra strek frå bokstaven ø til dei bileta som har språklyden ø på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven ø på plass først. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene ved det biletet som passar til.

løve øks øyre spøkjelse pølse røyr ørn øy

1 Dra strek frå bokstaven ø til dei bileta som har språklyden ø. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven ø. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene ved det biletet som passar til.

lås nøkkel røvar dør snømann

kråke bøker måne

Skriv bokstaven ø/Ø fem gonger på kvar linje.

ø ø Ø Ø D

1 Les orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

øyre pølse bøker ørn

1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar på strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

ørn

øyre øks

bøker

pølse søle røyr bø

nøkkel snø 13

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

1 Ørnulf er åtte år. Ørnulf får pølser og brus.

2 Ørna har reir. Ørna et ein fisk.

3 Vesle Pål er tre år. Pål et sølekaker.

4 Mor bakar kake til fødselsdagen. Mor bruker smør og fløyte. 5 Onkel har ein låve. På låven bur eit spøkjelse. 14

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U 1 Katten seier mø. ________

2 Kua seier bø. ________

3 Vi bruker øks når vi et. ________

4 Ørna kan ikkje lese.

________

5 Musa kan brøle. ________

6 Vi les bøker. ________ 7 Mormor liker smør og fløyte.________ 8 Far et sølekaker. ________ 9 Vi ropar med øyra.

________

10 Spøkjelse er nifse.

________ 15

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 Fargelegg bileta slik det står i teksten.

1 Apa er brun.

2 Båten er blå, stripene er lilla. 4 Bilen er blå. 5 Rosa er rosa. 5 Ballen er blå, prikkane er rosa. 6 Blusen er lilla og rosa. 16

ø eller å?

1 Her manglar vokalen ø eller vokalen å. Finn ut kva for ein av dei to bokstavane som manglar, og skriv han på rett plass. 2 Skriv seks av orda. Bruk linjene nedst på sida.

lse

kkel

mann

var

________________________________ ________________________________ ________________________________ (Skriv.)

1 Les orda. 2 Set ring rundt ordet som passar til biletet. 3 Skriv ordet på linja ved det biletet som passar til.

________

ørn øve åre

________

røvar øks løve

________

pose pølse brøle

spøkjer søkjer bøker ________

søle såpe løk

________

bøller krøller kråker ________ 18

1 Les setningane. 2 Sjå på biletet av snømannen. Teikn snømannen ferdig slik det står i teksten.

1 Snømannen 2 Snømannen 3 Snømannen 4 Snømannen 5 Snømannen 6 Snømannen 7 Snømannen 8 Snømannen

har har har har har har har har

ein sur munn. to steinar til å sjå med. to store øyre. to pinnar til armar. ei blå lue. fem knappar. eit rosa belte. ein feiekost. 19

1 Les dei uferdige setningane. Kvar setning manglar eit ord. 2 Under finn du alle orda som manglar. Skriv kvart ord på rett plass. Bruk linjene.

ull munn snabel armar føter tuer klør solar snø bøker

Elefanten har _________.

Vi får _______ frå sauen.

Menneska har éin _____ og to ________.

Maur bur i _________.

Ei fluge har seks _______.

Ørna har skarpe _______.

Alle sko har _______. Om sommaren har vi ikkje ________. Vi kan lese i ______. 20

Ă¸

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Rebus

1 Sei ordet som passar til kvart bilete. 2 Lytt ut språklyden og skriv den bokstaven som har plass i den kvite ruta. 3 Skriv det ordet du får når du set saman bokstavane i kvar rad. Bruk linja.

= ________

= ________ 22

1 Skriv ei historie om løva og sjørøvaren som skal grave etter skatten. Sjå på biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

sjørøvar løve kiste øy gullpengar hav

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 23

Fargelegg bokstaven v/V med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg vottane. Dei skal ha rosa farge. Fargelegg vimpelen. Han skal ha lilla farge. Set ring rundt bokstaven v/V i alfabetet.

1 2 3 4

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 24

1 Set ring rundt bokstaven v/V i bokstavrekkjene og i orda. 2 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 3 Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

v k a f m n v h p r v s f å f ø v k b a ev i h v å ø n u v n mhv e t o å s p b k

A V H K L R E V IV M P O V V H G L V H K Ø V Y R S K

vatn vott røvar fått kott vise vi hi kant vantar løve støv rev ulv kvist pøse brev kven kva vekt loff kvar avis klør øve støvel kval wc veske stue strøk

Vibeke Vidar Viggo Kari Frank Vera Viktor Venke Vigdis Liv Ulf Siv Unn 25

1 Set ring rundt orda som har bokstaven v/V. 2 Les historia om du kan.

Vera og Viktor bur i Vardø. Vera og Viktor er tvillingar. Dei går i 2. klasse.

v-historie

På åtteårsdagen fekk dei ein liten kvalp. Kvalpen var vilter og veldig leiken. Kvalpen såg ut som ein liten ulv. Kvalpen var vakker og snill.

Kvalpen hoppa og spratt. Han beit og reiv i sko, støvlar og tøflar. Kvalpen tissa på golvet. Kvalpen sov i ei korg. Kvalpen var morosam og rar, men han var heilt vill. Derfor fekk den vesle kvalpen namnet Will. 26

1 Dra strek frå bokstaven v til dei bileta som har språklyden v på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven v på plass først. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene.

vask veske avis vatn vase vekt vogn kniv

løve brev

1 Dra strek frå bokstaven v til dei bileta som har språklyden v. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven v. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene.

avis flaske vimpel rev ulv fluge vaskebjørn

kniv fisk

bjørn 29

1 Dra strek frå bokstaven v til dei bileta som har språklyden v på plass sist. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven v på plass sist. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene.

avis stav ulv loff brev rev vaffel kniv håv

vase vest veske stav avis neve

Les orda. Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Eitt av orda har ikkje eit bilete som passar til. Skriv ordet. Bruk linja nedst p책 sida.

1 2 3 4

l책ve rev ulv Ivar brev rive

Ordet utan bilete: _______________________ 31

veske frukt fisk vantar feiar fluge

Alle orda er like i at dei har konsonanten v eller konsonanten f på plass først. 1 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar på strekane. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

v eller f?

vase vimpel fele veps vask fil

v eller f?

Her manglar konsonanten v eller konsonanten f. Finn ut kva for ein av dei to bokstavane som manglar, og skriv han på rett plass.

_ele

_antar

s_amp

lø_e

tø_lar

so_a

_ask

a_is

_luge

_eps

ele_ant

_isk

_ekt

_impel

_rosk

bre_

lå_e

_rukt

s_art

ta_le

1 Les orda. 2 Set ring rundt ordet som passar til biletet. 3 Skriv ordet på linja ved det biletet som passar til.

________

vev brev rev

________

vekt frekt vett

________

vekst veps rips

plantar ventar vantar ________

vaflar blafrar karaffel

________

brøle støle løve ________ 34

1 Les setningane. 2 Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

1 Løva kan brøle. 2 Reven er slu og lur.

PL EM

4 Villsvinet er så sint.

3 Ulven spring fort.

5 Ola mista vantane.

6 Vi vaskar oss i vasken. 7 Mor set roser i ein vase. 8 Eva eig ein varebil. 9 Per liker å fiske. 10 Vi kan skrive på tavla. 35

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

Rebus

Skriv ordet som passar til kvart bilete. Bruk rutene. Les bokstavane loddrett i den rada som er merkt med raud farge. Skriv det ordet du da f책r. Bruk linja nedst p책 sida. Teikn eit bilete som passar til ordet. Bruk den tomme boksen.

1 2 3 4

Teikn ordet her:

Ordet blir: ______________________ 37

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U ________

2 Ein kvalp kan tisse.

________

1 Ei løve kan brøle.

________ ________

5 Vi kan ete pølser.

________ ________

4 Ei ku seier vov vov.

3 Ein elefant kan lese.

6 Vi kan stupe i vasken. 7 Vi har roser i nasen.

________

8 Om vinteren bruker vi vantar. ________ 9 Fem pluss fem er ti.

________

10 Oslo er i Afrika.

________

1 Skriv ei historie om familien Vaskebjørn på handletur. Sjå på biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

vaskebjørn unge vaskemaskin vogn vottar vondt bandasje

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 39

Fargelegg bokstaven h/H med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg hatten til heksa. Han skal ha svart farge. Mønsteret skal ha gul farge. Set ring rundt bokstaven h/H i alfabetet.

1 2 3

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 40

Set ring rundt bokstaven h/H i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven h/H. Set raud ring rundt orda som er namn på dyr. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

n u h h

m u h m a v m p ø h k l f

b ø a h n b h nuf t h p fu h m b h e t h d b h p

h n u n

a h n v

H U N K A R E F H N S T H V H U T K H G R A Å B H L

har hane namn høne ulv hare hest kven kva kvar null hol heks hale nase hake hals øyre nakke tann hinke hauk kniv hai hamster natt stue straum

1 2 3 4

Haiti Hammerfest Harstad Molde Halden Roma Nore Hvaler Hønefoss 41

1 Set ring rundt orda som har bokstaven h/H. 2 Les historia om du kan. 3 Set raud ring rundt orda som er namn på dyr.

h-historie

Her er Heia. På Heia bur Halvor, Helle og vesle Hans. Dei har mange dyr på garden.

Her er to hestar, tusen høner, tre hanar, hundre sauer, åtte marsvin og ein hund. Hunden heiter Stella. Stella er ein vakthund.

Vesle Hans rir på hestane. Helle hentar egg hos hønene kvar dag. Ho feiar og steller i hønsehuset. Halvor passar på at sauene har det bra. Om vinteren får sauene høy. I skogen er det hjort, hare og rev. Om hausten går Halvor på jakt. Han har med seg Stella som hjelpar. 42

1 Dra strek frå bokstaven h til dei bileta som har språklyden h på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven h på plass først. 3 Skriv orda om du kan. Bruk linjene.

hatt trapp hus hai løve hale hake nase

heks ugle hare

notar havfrue nyste hakke null heisekran

helikopter hår hummar hamster

1 Skriv bokstaven h seks gonger på kvar av dei to øvste linjene. 2 Skriv bokstaven H fem gonger på kvar av dei to nedste linjene.

h h H H ER

1 Les orda som passar til bileta 2 Skriv orda. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

hus hane høne hest hare heks

1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar på strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. 4 Finn ut kva alle orda er like i.

hane hare

hanskar

høne

hest

hår

hammar heks hakke hus hai hatt 47

h eller n?

1 Les orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart av orda. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

nase hest nyste hai nisse hus nål hår

null hol nakke hakke nebb hekk hatt

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

VOV VOV!

S/U ________

2 Kan ei ku seie mø?

________

3 Kan ein hest lese?

________

1 Kan ei høne kakle?

4 Kan ein hare seie nøff nøff? ________

5 Kan ein hane seie vov vov? ________

6 Kan vi ri på ein hest?

________

7 Kan ein rev bu på hotell? ________

8 Kan vi stupe i ein vask?

________

9 Kan vi kutte med ein kniv? ________ 10 Kan vi snakke norsk?

________

11 Kan vi telje til ti?

________

12 Kan vi sjå med nasen?

________

13 Kan vi reise til sola?

________

14 Kan vi sjå månen om natta? ________

1 Finn ut kva dyra heiter. 2 Ved biletet av kvart dyr ser du eit tal. Skriv namnet p책 dyret ved det same talet p책 lista nedst p책 sida.

Dyr i Noreg

I Noreg bur: 1_______________

4_______________

2_______________

5_______________

3_______________ 50

Dyr i Afrika 1 Finn ut kva dyra heiter. 2 Ved biletet av kvart dyr ser du eit tal. Skriv namnet p책 dyret ved det same talet p책 lista nedst p책 sida.

I Afrika bur: 1_______________

4 flod_________

2_______________

5_______________

3_______________

6_______________ 51

1 Les setningane. 2 Sjå på biletet av tante Hanna på neste side. Teikn tante Hanna ferdig slik det står i teksten.

Ho har ein stor hatt.

4 5

Ho har ei rosa kåpe med lilla striper. Kåpa har seks store, svarte knappar.

6 7

Ho har rutete strømper i blått og rosa. Ho har lilla sko med svarte lisser.

8 9

Ho har svarte hanskar. Ho har ei stor, brun veske med hank.

10 Ho har ein bitte liten hund i eit blått tau. 52

1 Tante Hanna har brunt hår. 2 Ho har store øyre, ein liten munn, ein stor nase og to små auge.

Tante Hanna

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

Spørsmål

Svar på kvart spørsmål med eitt ord. Bruk linja.

1 Kva heiter klassen vår?

________

2 Kva heiter mor? ________

3 Kva heiter far? ________

4 Kva heiter du? ________ ________

6 Kva kan vi ete?

________

5 Kva kan vi lese i?

9-5=?

________

8 Kva er fem pluss fem?

________

9 Kva er ni minus fem?

________

10 Kva heiter skolen vår?

________

7 Kva kan vi reise med?

11 Kvar bur vi? ________ 55

1 Sei orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstavane som manglar. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd og plass over og under linja.

att

ål

e 56

fis

1 Skriv ei historie om heksa, dyra og helikopteret. Sj책 p책 biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

helikopter kosteskaft flosshatt skyer ryggen

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 57

Fargelegg bokstaven g/G med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg grisen. Han skal ha rosa farge. Fargelegg gulrota. Ho skal ha oransje farge. Set ring rundt bokstaven g/G i alfabetet.

1 2 3 4

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 58

Set ring med rundt bokstaven g/G i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven g/G. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

p g hj k g b vø g h o å g p g h u m n g q y g k l p f q g a å g q v k ø a g h i k g m

A B G H K M N G F P R Ø E

gull gamp gape hake gås gitar gris høne vott godt flagg øgler gå gav hei grei sei glei veg meg seg peis gaupe hauk hekk knegg vogge gi hage sage klage gul grøn grå rev

1 2 3 4

Gambia Gol Gvarv Kairo Grong Voss Gran Kristiansand Grue Glomma 59

1 Set ring rundt orda som har bokstaven g/G. 2 Les historia om du kan.

g-historie

Gobian bur på eit sirkus. Gobian er ein gorilla. Av og til går Gobian på tur. Han går saman med vennene sine. Bestevennene er grisen Grynte og gåsa Gakke.

Når gorillaen, grisen og gåsa er ute på tur, stoppar trafikken opp. Alle stansar og glanar på dei tre som kjem.

Gorillaen går først, så kjem grisen og til slutt gåsa. Gobian slår seg på magen og brølar. Grynte gryntar og kvin. Gakke kveser og kvekkar. «No er det sirkus i byen!» seier folk. Alle vil på sirkus for å sjå ein stor gorilla frå Gambia, ein snål gris frå Snåsa og ei sint gås frå Årnes. «Bravo!» brølar gorillaen Gobian. «Supert!» gryntar grisen Grynte. «Velkomen!» kvekkar gåsa Gakke. 60

1 Dra strek frå bokstaven g til dei bileta som har språklyden g på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven g på plass først. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

gås flagg ugle glas gris sag

gravemaskin stige gulrot

1 Dra strek fr책 bokstaven g til dei bileta som har spr책klyden g. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven g. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

gorilla tog gut stige egg saks vaffel

elg agurk katt

1 Dra strek fr책 bokstaven g til dei bileta som har spr책klyden g p책 plass sist. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven g p책 plass sist. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

gaffel elg skog flagg genser korg bag brev

sag ulv tog

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda. Bruk linjene 4 Finn ut kva alle orda er like i.

gris gaffel ugle

gutar

globus

sag

flagg

genser egg gitar grev gorilla g책ve g책s 65

g eller v? 1 Les orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

gaffel vaffel

veske

gris

gulrot vase gåve gut grill 66

gås vantar gitar

g eller v?

_ås

_ask

_ris

_affel

_impel

_antar

_enser

_affel

1 Her manglar konsonanten v eller konsonanten g. 2 Finn ut kva for ein av dei to bokstavane som manglar på plass først. 3 Skriv den rette bokstaven på linja.

_ase

_ulrot

_itar

_rill

_åver

_eske

_ut

_lobus 67

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant).

S/U 1 Sola er gul. ________ ________

3 Vi kan ete ei gulrot.

________

2 Grisen har to føter.

________

5 Vi kan stupe i ein vase.

________

4 Alle kan spele gitar.

6 Vi kan gå på tur på månen. ________

7 I Noreg snakkar alle fransk. ________

8 Vi veit at fem pluss fem er ti. ________ 9 Vi får egg frå hønene.

________

10 Alle kyr seier gakk gakk. ________ 11 Når vi får ei gåve, seier vi takk. ________ 12 Vi høyrer med nasen. 68

________

1 Les orda. 2 Set ring rundt det ordet som passar til biletet. 3 Skriv ordet p책 linja ved sida av det biletet som passar til.

________

vaffel gaffel krabbe

________

g책ve sove l책ve

________

gras grenser genser

________

gulrot grufull k책lrot

________

gaupe

________

torg klovn tog

________

stutar gutar kuttar hauk

Skriv bokstaven g/G seks gonger på kvar linje.

g g g G ER

1 Les orda som passar til bileta. 2 Set strek under vokalane i orda. 3 Skriv orda. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

gås gris elg gaupe høne hage

Rebus

Skriv ordet som passar til kvart bilete. Bruk ruta med same nummer som biletet. Les bokstavane loddrett i rutene som er merkte med raud farge. Skriv dei orda du da f책r. Bruk linjene. Skriv setninga du f책r n책r du set dei to orda saman. Bruk linja nedst p책 sida.

2 1

2 4 3

1 Ordet er: ______________________ 1

kykeliky

2 2

1 2 3 4

4 4

5 5

2 Ordet er: ______________________ Setninga er: ____________________________ 71

1 Les setningane. 2 Skriv nummeret på dei setningane som passar til kvart bilete. Bruk ruta på teikningane på side 73.

1 Guri leikar med kattane.

3 Katten et fisk av eit fat.

2 Katten har skarpe klør.

4 Guri kosar med katten.

5 Katten søv i korga.

6 Guri søv i senga.

7 Far snorkar i stolen. 8 Mor ligg på sofaen.

9 Klokka slår åtte. 10 Alle ser på tv. 72

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

1 Skriv ei historie om gorillaene på grillfest. Sjå på biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

gyngestol grillmat grillvott strikketøy sekk

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 75

Fargelegg bokstaven y/Y med raud farge. Raud farge er symbol for vokal. Fargelegg lynet. Det skal ha gul farge. Fargelegg paraplyen. Han skal ha grøn farge. Set ring rundt bokstaven y/Y i alfabetet.

1 2 3 4

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 76

Set ring rundt bokstaven y/Y i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven y/Y. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

a ei y øu p g y j y k ø y j p y p f u ø y b s å p y r h y v h n y v u y e p v y m n p y

V T Y K P B Y U R Y V H Y

lyn kry fyr klo venn kysten kysse fryse bøye løve syl by flagg hane plystre paraply pakkar krype kylling pizza gaupe lage fly sykkel kryss lys

1 2 3 4

Ystad Vadsø Ytterås Ytterøy Vigra Tyrkia Syria Rygge Mysen Nittedal Kypros 77

1 Set ring rundt orda som har bokstaven y/Y. 2 Les historia om du kan.

y-historie

PL EM

Mor til Yngve syr klede. Ho har ein ny og fin symaskin.

Yngve bur på ei øy. Far til Yngve er fiskar. Han har ei fiskeskøyte. Han fiskar langs heile kysten.

Øya dei bur på, ligg ute i havet. For å kome inn til byen må dei reise med ferje. Det er stille og roleg på øya. Det er lite trafikk. Det er nesten ikkje vegar. Det synest Yngve er synd. Yngve har ein heilt ny sykkel. Men han har berre éin veg å sykle på. Det er vegen ut til fyret. Fyret ligg heilt yttarst på øya. 78

1 Dra strek frå bokstaven y til dei bileta som har språklyden y. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven y. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

fyr hakke fly syl bål lue skøyter lyn synål lys

1 Dra strek frå bokstaven y til dei bileta som har språklyden y. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven y. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

klype gris sykkel rygg hylle gryte øy ugle by

1 Les orda. 2 Dra strek fr책 orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar p책 strekane. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

fly by

lyn

syl

syr lys fyr

hylle krybbe sykkel paraply

mygg

Skriv bokstaven y/Y seks gonger pĂĽ kvar linje.

y y y Y ER

1 Les orda som passar til bileta. 2 Skriv orda. Bruk rutene. Hugs at ein del av bokstaven y har plass under linja.

by fly syl syr mygg kĂ¸ye

Vassrett

Loddrett

Vassrett

Skriv orda som passar til bileta.

Kryssord

Vassrett

Loddrett

1 Les orda. 2 Skriv det talet framfor kvart ord som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

1 syr 2 lys

3 paraply 5 fly 6 rev

8 by

7 glas

4 gryte

9 sykkel 10 hage 11 gut 12 nagl 85

1 2 3 4

Les spørjesetningane. Finn biletet som gir svar på kvart spørsmål. Skriv det talet framfor kvar setning som passar til kvart bilete. Bruk ruta. Vel fem av bileta. Skriv orda som passar til. Bruk linjene nedst på sida.

1 Kva bruker vi når vi fiskar?

4 Kvar får vi ull frå?

3 Kvar søv vi om natta?

2 Kva kan vi ete til frukost?

5 Kva bruker vi når vi pussar tenner?

6 Kvar ser vi haust?

7 Kva tek vi på oss når vi frys? 8 Kvar er fuglen som kan snakke? Ord som passar til bileta: _________________ _______________________________________ _______________________________________ 86

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Hugs stor og lita hĂ¸gd pĂĽ bokstavane, og at bokstavane p og y har ein del som har plass under linja.

Spørsmål

Svar på kvart spørsmål med eitt ord. Alle orda skal ha bokstaven y. Bruk linjene.

1 Kva kan vi koke graut i?

________

2 Kva seier ein hane? ________

3 Kva kan vi sykle på? ________

4 Kva kan vi skrive og teikne med? ________ ________

5 Kva kan vi reise med som går superfort?

________

6 I senga har vi ei pute. Kva meir må vi ha?

7 Kva kan vi slå opp så vi ikkje blir våte?

________

8 Kva bruker vi når vi syr? ________ 9 Kvar ser vi mange butikkar, bilar, bussar og menneske? ________

1 Skriv ei historie om Mary Poppins på eventyr. Bruk skriveboka di dersom du vil skrive ei lang historie. Sjå på biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

Mary Poppins gatekryss trafikk sky himmel

høgt over tre

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 89

Fargelegg bokstaven d/D med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg krona til dronninga. Ho skal ha gul farge. Kappa skal ha raud farge med kvit kant. Dinosauren skal ha grøn farge. Set ring rundt bokstaven d/D i alfabetet.

1 2 3

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 90

Set ring rundt bokstaven d/D i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven d/D. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

a b d p u h y k n m d v d p h d p b d t a h d b d p v r f ød b h d p f t u s d n d b p å d p

på der det dei be papp datt bra dra penn bås dør pøs do bok drue bru dill dum

du bad da pil bil bak pram brem dytte bytte prim drake

A B D G K D R N M D P B D

1 2 3 4

Dale Dombås Dovre Bamble Bardu Berg Drammen England Peru Godøy 91

1 Set ring rundt orda som har bokstaven d/D. 2 Les historia om du kan.

d-historie

Dabb er ein bitte liten drake. Dabb er fødd i Drakeby. Drakeby er dyster og mørk. Det er berre ekte drakar som vil bu der.

I Drakeby er alle er sure og ekle. Dei syter og klagar dagen lang. Dei slepper ut damp og sprutar eld. Dei liker seg best når nokon er redde.

Vesle Dabb føler seg litt dum. Han vil danse og lese dikt. Han vil tøyse og tulle litt. Men det kan ingen ordentleg drake gjere. Derfor blir draken Dabb så sur og lei. Han blir så sinna! Han blåser ut damp og eld. Tenk, han er visst ein ekte drake! 92

1 Dra strek frå bokstaven d til dei bileta som har språklyden d på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven d på plass først. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

duk dør spade drake vindauge do druer

sverd dokke hundre dyne

100 94

1 Dra strek fr책 bokstaven d til dei bileta som har spr책klyden d. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven d. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

radio kalender soldat ball vindauge sandalar

padde pipe dokke bamse

Skriv bokstaven d/D seks gonger på kvar linje.

d d d D ER

1 Les orda som passar til bileta. 2 Skriv orda. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

due dyr druer dyne duk dør

1 Les orda. 2 Dra strek frĂĽ orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar pĂĽ strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

dame do

drake

due

dans

druer dĂ¸r

dykkar dokke dronning dinosaur dam 97

1 Lytt ut språklyden på plass først i orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

d eller b?

d b

eller

d eller t?

1 Lytt ut språklyden på plass først i orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

d t eller

3 99

1 Lytt ut språklyden på plass først i orda som passar til bileta. 2 Skriv bokstaven på plass først i kvart ord. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

d eller p?

d p

100

eller

b, d eller p?

_il

_araply

_rev

_ame

_ølse

1 Finn ut kva for ein av dei tre bokstavane som manglar på plass først. 2 Skriv den rette bokstaven på linjene. 3 Skriv talet ved dei orda som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

_åt

_ruer

_anan

_ukser

_ansar

_aby

_iano

G 6

101

1 Les spørjesetningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant). 3 Set ring rundt ordet du.

S/U

1 Kan du ete bananar? ________ 2 Kan du ete med nasen? ________ 3 Kan du fiske i do? ________ 4 Kan du sove på ein madrass? ________

5 Kan alle lese i ei bok? ________ 6 Kan vi reise til månen? ________ 7 Blir du lei deg når du får is? ________ 8 Blir du glad når du slår deg? ________ 9 Kan du danse vals? ________ 10 Kan du sykle på ein sykkel? ________ 11 Kan du sparke ball? ________ 12 Kan du stupe? ________ 102

Rebus

1 Skriv ordet som passar til kvart bilete. Bruk rutene med same nummer som biletet. 2 Les bokstavane loddrett i dei rutene som er merkte med raud farge. 3 Skriv dei orda du f책r. Bruk linjene. 4 Skriv setninga du f책r n책r du set dei tre orda saman. Bruk linja nedst p책 sida.

1 2

1 Ordet er: ______________________ 1

5 6

2 Ordet er: ______________________

3 2

3 6 4

3 Ordet er: ______________________

Setninga er: ___________________________ 103

1 Les setningane. 2 Finn teikninga som passar til kvar setning. 3 Skriv talet ved dei setningane som passar til kvart bilete. Bruk ruta.

1 Pål les eit eventyr.

2 Pål les om ein liten prins. Pål les om eit rampete troll.

3 Rampetrollet seier hokus pokus, og prinsen blir ei padde.

4 Pål les om ei vakker prinsesse.

5 Prinsessa kyssar padda.

6 Padda blir ein vaksen prins. 7 Pål les om prinsen som blir gift med prinsessa. Snipp, snapp, snute, så var eventyret ute. 104

SEN PRIN A PADD OG A SESS PRIN

105

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Biletdiktat

106

1 Skriv ei historie om dama som datt i ein dam. Sj책 p책 biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

dykkar kjole kjede v책t bergingsmann

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 107

Fargelegg bokstaven j/J med blå farge. Blå farge er symbol for konsonant. Fargelegg hjartet. Det skal ha raud farge. Fargelegg lua. Ho skal ha grøn farge. Set ring rundt bokstaven j/J i alfabetet.

1 2 3 4

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 108

Set ring rundt bokstaven j/J i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven j/J. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

g j p y i j l g v n h øy j i p g j y ig k b d i r j pe u v j y i i m p y jå r g j g a v y

I J K L V Y G N R L P T J B

jul jogge ja jo syr kjole gris gir jur jakke jaguar jente gryte yste jus sy jojo jakt hjelm kjelke hjarte gras gi juvel jukse gjekk by jetfly jeksel jekk

1 2 3 4

Jessheim Japan Kjeller Italia Jordan Jura Island Sjoa Jåberg Tjøme Syria 109

1 Set ring rundt orda som har bokstaven j/J. 2 Les historia

j-historie

Julie skal på joggetur. Ho skal jogge saman med Janne. Dei skal møtast på skolen.

Det regnar og blåser ute. Julie tek på seg joggesko og joggedress. Mor seier at ho må ta på seg regnjakke.

Julie vil sykle ned til skolen. Ho tek på seg hjelmen. Julie kastar seg på sykkelen. Ho susar av stad.

Ho lèt som om ho sit i ein jeep. Ho er på veg til jungelen. Ho skal på jakt. Ho skal jakte på ein farleg jaguar. Julie gløymer nesten å stoppe på skolen. Ho er jo på jaguarjakt i jungelen. Men Janne ventar. Dei skal ikkje på jakt. Dei skal jo berre jogge rundt skolen. 110

111

jungel jeger jeksel bjørn iglo joggesko

indianar jaguar gås juletre jakke

1 Dra strek frå bokstaven j til dei bileta som har språklyden j på plass først. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven j på plass først. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

112

1 Dra strek frĂĽ bokstaven j til dei bileta som har sprĂĽklyden j. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven j. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

globus jeep kajakk iskrem balje jakke

jente piraja bjĂ¸rn joggar jus

113

1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar på strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

jente jakke

jetfly

jus

jåledame

julenisse

jekk jerv jur jordbær 114

jeksel

jeger

Fuglar: 5 ørn 6 svane 7 kråke 8 due 9 ugle

Pattedyr: 1 jaguar 2 hjort 3 rev 4 bjørn

1 Les orda. 2 Skriv talet ved dei orda som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

Insekt: 10 fluge 11 veps 12 maur 13 mygg 14 marihøne 115

Skriv bokstaven j/J seks gonger på kvar linje.

j j J J ER

1 Les orda som passar til bileta. 2 Skriv orda. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

116

ja!

ja jente jakke jogge jekk jojo

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene

117

1 Les setningane. 2 Skriv S/U (sant eller usant). 3 Set ring rundt orda som har bokstaven j.

S/U ________

2 Eg går i 2. klasse.

________ ________

3 Eg har ein sykkel.

1 Eg er fjorten år.

________

6 Eg har fødselsdag i juli.

________

7 Eg var sjuk i går.

________

8 Eg liker å jogge.

________

5 Eg har sju brør.

4 Eg les bøker. ________

9 Eg er mørkredd. ________ 10 Eg får sjokolade til jul.

________

11 Eg er ein gut. ________ 12 Eg er ei jente. ________ 118

1 Les setningane. Sjå på bileta. 2 Skriv det særnamnet som passar til kvart bilete. Bruk linja. Hugs at alle særnamn skal skrivast med stor bokstav på plass først.

1 Eg sit i ein bil. Kan du sjå kven eg er? Ja, du er _________.

AR Jan

2 Eg padlar i ein kajakk. Kan du sjå kven eg er? Ja, du er __________.

Janne

3 Eg rir på ein hest. Kan du sjå kven eg er? Ja, du er _________.

Jon

4 Eg solar meg. Kan du sjå kven eg er? Ja, du er _________. 5 Eg bruker feiekost. Kan du sjå kven eg er? Ja, du er _________.

Julia

Jorunn 119

1 Les setningane. 2 Skriv talet ved dei setningane som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 To setningar har ikkje eit bilete som passar til. Skriv tala på linjene nedst på sida.

1 Jan må ut og jogge. 2 Janne har tøff jakke. 3 Julie har nye joggesko.

4 Vi plukkar jordbær om sommaren. 5 I juni og juli har vi sommarferie. 6 I januar er det mykje snø.

7 I jungelen lever jaguaren. 8 Ein jeger går på jakt. 9 Jon har aldri sett ein bjørn. 10 Jetflyet flyg til Japan. 11 Eg drikk jus og mjølk. 12 Jenta padla i ein ny kajakk. Setning nr. _________ og setning nr. _________ har ikkje bilete som passar til. 120

Biletdiktat

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

121

1 Les orda og dei uferdige setningane. 2 Kvar setning manglar eit av orda. Skriv ordet som manglar. Bruk linja. 3 Skriv orda som passar til bileta nedst på sida. Bruk linjene.

• Alle jegerar går på ____________.

jetfly

• Eit ___________ går superfort.

jakke

• Julia frys. Ho tek på seg ei ________.

• ___________ søv i hi om vinteren.

bjørnar

jakt

• Jan spring fort. Han har nye __________.

jus

• Eg kan drikke mjølk og _______ til frukost.

• Reinsdyra er redde for ______________.

jerv og ulv

• Når vi vinn, ________ eg!

jublar

joggesko

jenter

122

• I klassen vår er det ti gutar og ni _______.

1 Skriv ei historie om familien som er p책 jakt. Sj책 p책 biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

jaguar jeep jeger jente jus

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 123

1 Fargelegg bokstaven æ/Æ med raud farge. Raud farge er symbol for vokal. 2 Set ring rundt bokstaven æ/Æ i alfabetet.

AB C D E F G H I J K L M N OP Q RST U V W X Y Z Æ Ø Å a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å 124

Set ring rundt bokstaven æ/Æ i bokstavrekkjene og i orda. Set strek under orda som har bokstaven æ/Æ. Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Finn ut kva orda i dei to nedste linjene er like i.

æ a e k æ bå y øæ y æ a e i o u y æ ø å æ a æ b d p g æ r ø æ å t c m æ

Æ R F A E M Æ K UB Æ Y P N E H Æ Ø O V Æ D E L Æ

bær lære fæl lam sær pære på øve solbær prærie hjerne vase hær her tær til svær ærfugl hæl gevær nær bere bar berr mase gjær

1 2 3 4

Ærø Ænes Åbo Stærnes Tærnes Værøy Værnes Vinje Vadsø Jæren 125

1 Set ring rundt orda som har bokstaven æ/Æ. 2 Les historia.

æ-historie

Eva og Espen går i 2. klasse. Læraren har teke med seg klassen på tur. Dei er på veg ned til sjøen.

Eva og Espen bur på Jæren. No er det vår og snart 17. mai. Alle trekkfuglane er komne tilbake.

Elevane skal sjå på fuglar og vårblomstrar. Læraren har ein svær sekk med seg. Der har ho bøker om fuglar og blomstrar. Ho har òg med plaster og bandasjar.

Det er særs flott vêr. Sola skin frå skyfri himmel. Fuglane har det svært travelt med å byggje reir. Nede ved sjøen får alle som vil, ta av seg sko og sokkar og vifte med tærne. Erna, som har nye joggesko, treng plaster på hælen. Plutseleg set Erna i eit vræl. Ho har fått auge på noko fælt nede i sjøen. 126

FISKAR

127

1 Dra strek frå bokstaven æ til dei bileta som har språklyden æ. 2 Orda under passar til bileta. Set ring rundt orda som har bokstaven æ. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

ørn hæl kamel pære lærar gevær fjør bær

måne kne tær

128

Skriv bokstaven æ/Æ fire gonger på kvar linje.

æ æ æ Æ ER

1 Les orda som passar til biletet. 2 Skriv orda. Bruk rutene. Pass på stor og lita høgd.

tær hæl pære bær gevær lære

129

1 Les orda. 2 Dra strek frå orda til dei bileta som passar til. Bruk ulike fargar på strekane. 3 Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

bær lækjar

PL EM

pære

tær

lærar

sjæfer

militær

prærievogn vræl lærebøker hæl

130

1 Les orda. 2 Set ring rundt det ordet som passar til biletet. 3 Skriv ordet på linja ved det biletet som passar til.

________

bær der pære

________

blære lærar trælar

________

nær bær pære

________

hæl bær sær

________

gjær gevær svære

________

bær tær vræl

________

tær klør slør

131

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene. Vokalen i orda er anten e eller æ.

e eller æ?

132

Rebus

1 Oppgåve 1 og 2: Skriv bokstaven på plass først i ordet som passar til kvart bilete. Bruk ruta under biletet. 2 Oppgåve 3: Skriv ordet som passar til kvart bilete. Bruk rutene med same nummer som biletet. 3 Les bokstavane i dei tre radene som er merkte med raud farge. 4 Skriv setninga du får når du set dei tre orda saman. Bruk linja nedst på sida.

Oppgåve 1

Oppgåve 2

Oppgåve 3

3 4

Setninga er: Ein________________________ 133

1 Les setningane. 2 Skriv talet ved setninga som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 Set ring rundt orda som har bokstaven æ/Æ.

1 Anne og Pål plukkar blåbær. 2 Anne har ein hund som heiter Æsop.

4 Pål har nye sandalar.

3 Æsop er med i blåbærskogen.

5 Pål liker å vifte med tærne.

6 Plutseleg set Pål i eit vræl.

7 Æsop bjeffar og knurrar fælt.

8 Midt oppe i ei blåbærtue ligg ein svær orm og kveser.

9 «Æsj! Han beit meg i hælen!» vrælar Pål. 10 Æsop blir vill og galen.

Han drep ormen.

11 Da ser Anne at det er ein stålorm. Stålormar er ikkje giftige. 134

135

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

ĂŚ

Biletdiktat

136

Dyrenamn 1 Les orda. 2 Skriv talet ved dei orda som passar til kvart bilete. Bruk ruta. 3 Skriv orda. Bruk linjene.

1 esel 2 kamel 3 okse 4 isbjørn 5 ape 6 flodhest

7 ulv 8 mus 9 hest 10 jaguar 11 gris 12 bjørn

137

1 Les setningane. 2 Sjå på biletet av indianaren. 3 Gjer indianaren ferdig slik det står i teksten.

Indianar 1 Indianaren skal ha svart hår.

2 Han har eit raudt band rundt hovudet.

3 Han har tre fjører på hovudet.

4 Han har brune auge.

5 Han har seks blå strekar på kinna og eit raudt merke i panna.

6 Han har lysebrune klede.

7 Det er frynser på buksene og på ermane. 8 I den eine handa har han to pilar og ein boge og i den andre eit gevær. 9 Teikn munn og nase.

138

139

Skriv orda som passar til bileta. Bruk linjene.

ĂŚ

Biletdiktat

140

1 Skriv ei historie om indianarane på prærien. Sjå på biletet og orda som passar til. 2 Skriv ei fin overskrift.

prærievogn prærieulv tranebær gevær pil og boge

indianarar skyte

________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 141

RETTLEIING TIL TUBA LUBA 1–2 OPPGÅVEHEFTE C

den aktuelle sida. • Bli einige om kva teikningane viser. • Øv på utsegner og formuleringar som de har arbeidd med munnleg, for eksempel punktum, spørjeteikn, setningar osv. • Bruk dei grunnleggjande omgrepa form og stilling (rund form, bogeform, rettlinja, loddrett, vassrett), like i, ulike i osv. Sjekk språklydar og skrivemåten for bokstavane. • Øv mykje på å telje språklydane i eit ord, skriv ord på tavla og tel bokstavane i ordet. Elevane må få klart for seg kva som er skilnaden mellom talet på språklydar dei høyrer i eit ord, og talet på bokstavar som ordet blir skrive med. • Klapp stavingar. • Repeter kvifor ein bokstav er vokal eller konsonant.

Tuba Luba er ein læremiddelserie for norsk på barnetrinnet, komplett frå første til sjuande trinn. Oppgåvehefte C er – saman med Lesehefte C – den tredje eininga i ei ny utgåve av Tuba Luba for den grunnleggjande lese- og skriveopplæringa. Det nye opplegget for begynnarundervisninga har fått samletittelen Tuba Luba 1–2 og vil til saman omfatte åtte einingar. Eit viktig skilje frå tidlegare utgåver på dette nivået er at Tuba Luba 1–2 er eit samanhangande opplegg for første og andre trinn under eitt. Oppgåvehefte C og Lesehefte C er for bruk i første halvår på andre trinn. Tuba Luba 1–2 omfattar fire lesehefte og fire oppgåvehefte (arbeidshefte) som til saman dekkjer innlæringa av dei 24 mest brukte bokstavane. (Vi ventar med c, q, w, x, z til tredje trinn.) Desse åtte einingane er for bruk på første og andre trinn.

Til Oppgåvehefte C høyrer heile Lesehefte C og første del av Lesehefte D. Bokstavane de arbeider med i oppgåvehefta, blir tekne opp att i same rekkjefølgja og repeterte i lesehefta.

For meg har det vore eit viktig prinsipp at ein bokstav ikkje skal takast i bruk i tekst før han er skikkeleg innlært; bokstaven bør vere automatisert. Avvik frå dette er markerte i instruksjonsteksten med uttrykket «... om du kan». I slike tilfelle kan dei elevane som kan litt meir, få noko ekstra å bite i.

Tidsbruk og framgangsmåte • De bør jobbe med oppgåveheftet kvar skoledag. Bruk god tid på kvar bokstav. • Når ein ny bokstav er skikkeleg presentert (sjå nedanfor), kan elevane ta til å arbeide i heftet. • Kvar side bør presenterast på tavla ved hjelp overhead, PowerPoint eller liknande. • Forklar kva elevane skal lære eller øve seg på på

142

Nokre nyttige retningslinjer • Krev at elevane arbeider skikkeleg i bøkene frå første dag. Slå ned på eventuell konkurranse mellom dei raske om å bli først ferdige med ei side. • Ha alltid ekstra oppgåver klare til dei som arbeider godt og raskt. • Krev god orden på sidene frå første dag. Ikkje tillat rot og tøys. • Ikkje slepp nokon laus i boka på eiga hand. Fastset på førehand kor mange sider det er lov å arbeide på. • Dersom nokon har lyst til å fargeleggje i boka, er det berre lov når dei er ferdige med oppgåvene for dagen. Gjer avtale med dei som jobbar seint. • Ha alltid fargeblyantar liggjande klare på pulten. Når ein skal dra mange strekar på ei side, gir det betre oversyn når strekane har ulike fargar.

Innlæring av ny bokstav • Når elevane skal lære ein ny bokstav, bør det skje etter eit fast mønster. • Utgangspunktet bør vere at barna får sjå konkrete ting som har namn med den aktuelle bokstaven på plass først. I dette heftet skal elevane mellom anna lære bokstaven v. Da kan konkreta vere ei veske, vottar, vantar, ein vimpel, ein boks med vitamin, ei vekt, ein leikebil som er varebil, ei vekkjarklokke. Altså ting vi har heime eller på skolen. • La elevane få ei lita smaksprøve av noko som har den aktuelle bokstaven på plass først, for eksempel ein vaffelbit når dei lærer bokstaven v/V. • De bør også velje ein song og eit eventyr med bokstaven v på plass først. • Øv på korleis ein seier språklyden, finn ut kva form- og stillingsdelar bokstaven er samansett av, og korleis han skal skrivast. • Her er bokstavkorta til god hjelp, og eg tilrår at kvar elev har eit sett til disposisjon. Bokstavkorta kan kjøpast i bokhandelen eller direkte frå Tell forlag. Ein konvolutt inneheld ni sett med bokstavar. • Elevane bør òg lære om og kvifor bokstaven er konsonant eller vokal. Raud farge er brukt som symbol for vokal (alle vokalar er like i at dei har same bokstavnamn og språklyd), og blå farge er symbol for konsonant (alle konsonantar er like i at dei har forskjellig bokstavnamn og språklyd).

Ekstraoppgåver til dei som les og kan alle bokstavane

På somme sider er det under oppgåvene lista opp ord som passar til bileta, ord som ofte inneheld alle bokstavane i alfabetet. Dette bryt med prinsippet om at elevane berre skal arbeide med ord der alle bokstavane er innlærte, og dei fleste vil korkje kunne skrive eller lese dei – og det skal dei heller ikkje. Dette er eit tilbod til dei elevane som allereie kan lese. Eg opplever at dei gjerne vil skrive ord, og dette gir dei sjansen til det. Men det er viktig at du ser til at orda blir skrivne rett. Elevane er ikkje tente med å skrive ord feil i lengre tid.

Du bør unngå å bruke «raudblyanten». Visk ut eventuelle feil, og hjelp eleven med å finne fram til det som er rett. Skriv små «smilefjes» eller set inn små klistremerke når eleven har gjort fint arbeid. Når du jobbar med omgrepa, rår eg deg til å bruke Tuba Luba 1 Ressursperm av Herdis Øyehaug Karlstad.

Ord «som passar til bileta»

• Bruk presentasjonsbileta til kvar bokstav. • Elevane kan dra strek frå ulike ting på teikninga og skrive orda som passar til. • Dei kan skrive små historier om det dei ser på bileta, i ei eiga «forfattarbok». • Dei kan bruke presentasjonssida til den nye bokstaven i det tilhøyrande leseheftet. • Dei kan skrive så mange ord dei greier, som passar til det dei ser på biletet. • Dei kan skrive orda dei fann, på pc, skrive orda loddrett under kvarandre i listeform. Her kan dei få konkurrere med andre om kven som finn flest ord. • Dei kan lage teikneseriar, dikte små bøker, skrive faktasetningar osv. • Dei kan arbeide med bøker, lesespel, arbeidshefte (det finst mange uavhengig av kva leseverk ein bruker), dataspel osv.

Retting av elevarbeidet i hefta Elevane bør så raskt som råd få respons på det dei har gjort.

143

Bokstaven g har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rund form, ei rettlinja form i loddrett stilling og ei lita bogeform som vender oppover. Den runde forma og bogeforma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven g er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «ge», men språklyden er «g».

Bokstaven y har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har to delar: to rettlinja former i skrå stilling. Bokstaven y er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn.

Bokstaven d har plass på linja. Han har stor høgd. Han har to delar: ei rund form og ei rettlinja form i loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven d er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «de», men språklyden er «d».

• Elevane får utdelt bokstavkorta etter kvart som bokstavane blir innlærte. Elevane fargelegg bokstavkorta med «symbolfargane» raud og blå. • La elevane øve mykje på å skrive den nye bokstaven, først åleine, så saman med den sist lærte bokstaven, for eksempel orda øv, øve, løve osv. • Dei skriftlege øvingane med ein ny bokstav bør gå føre seg både på tavla, på store ark (lærarstyrt), på teikneark i A4-format, bokstaven kan lagast i plastilin, og han kan «leggjast» med tjukt ullgarn. • Bokstavkorta kan brukast til å øve på sjølve bokstavane ved hjelp av omgrep, til å øve på ord, til å lytte ut språklydane på plass først, sist og i midten osv. • Bruk oppgåvene i oppgåveheftet til skriftleg trening. • Ikkje gi elevane lesetekstar med ein ny bokstav før bokstaven er skikkeleg gjennomarbeidd. Det vil seie at ein alltid ventar med å gi leselekser i leseheftet der den nye bokstaven er med, til elevane er ferdige med alle oppgåvene med den aktuelle bokstaven i oppgåveheftet.

Forklaring til dei åtte bokstavane i Oppgåvehefte C ved hjelp av omgrepsinnlæringsmodellen:

Hugs at kvart omgrep som blir brukt, skal vere skikkeleg gjennomgått og forklart. Bokstaven ø har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: ei rund form og ei rettlinja form som har skrå stilling. Den rettlinja forma har plass i den runde forma. Bokstaven ø er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn. Bokstaven v har plass på linja. Han har lita høgd. Han har to delar: to rettlinja former som har skrå stilling. Bokstaven v er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «ve», men språklyden er «v».

144

Bokstaven j har plass på linja, og ein del har plass under linja. Han har lita høgd. Han har tre delar: ei rettlinja form i loddrett stilling, ei lita bogeform som vender oppover, og ei lita, rund form øvst. Bogeforma har plass på venstre side av den rettlinja forma. Bokstaven j er konsonant fordi han har forskjellig språklyd og bokstavnamn. Bokstaven heiter «je», men språklyden er «j». Bokstaven æ har plass på linja. Han har lita høgd. Han er samansett av bokstavane a og e. (Bokstaven a har to delar: ei rund form og ei rettlinja form i loddrett stilling. Den runde forma har plass på venstre sida av den rettlinja forma. Bokstaven e har to delar: ei rettlinja form i vassrett stilling og ei bogeform.) Bokstaven æ er vokal fordi han har same språklyd og bokstavnamn.