Cerkiew prawosławna w Hrubieszowie

CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ZAŚNIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY

Cerkiew pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Hrubieszowie powstała w II poł. XIX w. i jest co najmniej dziewiątą świątynią prawosławną w ponad 600-letniej historii miasta. Centrum życia religijnego w XIII-XVI w. stanowiła świątynia św. Mikołaja Cudotwórcy istniejąca do dzisiaj jako kościół rzymskokatolicki, oraz inne: Podwyższenia Krzyża Świętego, Piatnicka, św. Daniela Stołpnika, Zaśnięcia Matki Bożej (tzw. Uspieńska), Nowo-uspieńska, św. Aleksandra Newskiego i św. Jerzego (cerkiew garnizonowa w Brodzicy vel. Bohorodycy). Pierwszą udokumentowaną wzmianką o istnieniu prawosławnej cerkwi w Hrubieszowie jest przywilej z 1510 r. Zygmunta I Starego, potwierdzający prawo mieszczan do użytkowania miejskiej sadzawki (Nowej Grobli), położonej od strony „ruskiej cerkwi” nieopodal przedmieścia Chrust. Można się jednak domyślać, że już dużo wcześniej, bo w XIII w. w Hrubieszowie mogło istnieć miejsce kultu związane z prawosławiem (kaplica lub krzyż?), jako że staroruska Kronika Hipacowska odnotowuje, że w 1255 r. książę halicki Daniel przybył z Chełma do osady leśnej z dworem myśliwskim (zwanej Rubieszowem) i, po udanym polowaniu, „wzniósł modlitwę do św. Mikołaja”. Obecnie istniejąca cerkiew została wyświęcona 13 V 1876 r. przez arcybiskupa Chełmskiego i Warszawskiego Leoncjusza. Od 1876 r. w Hrubieszowie funkcjonowały dwie parafie prawosławne: św. Mikołaja i Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, przy której działało samodzielne ogniwo bractwa cerkiewnego.