Over natuurbeheer en bomen

Het kappen van bomen ligt bijna altijd gevoelig. En terecht. Onze bossen moeten met grote zorg in stand gehouden en liefst nog uitgebreid worden. Maar soms is het kappen van bomen net nodig om een bos gezond en veilig te houden. Dat was ook het geval bij de bomen die begin dit jaar gekapt – en inmiddels weer opnieuw aangeplant – werden langs de grote weg N746 in Kattenbos. Maar waarom dan? Dat vroegen we aan boswachter Wout Deferm van het Agentschap voor Natuur en Bos.

Er zijn verschillende redenen waarom bomen gekapt worden. In eerste instantie willen we de natuur en de bossen toegankelijk maken en veilig houden. “Daarom kappen we bijvoorbeeld zieke bomen die kunnen omwaaien tijdens of als gevolg van een storm,” legt Wout Deferm uit.

“Concreet voor Kattenbos begonnen heel wat bomen gevaarlijk over te hellen naar het fietspad tegen de bosrand. Door het toenemend aantal voorjaarsstormen ontstond daar een onveilige situatie. Daarom werd een hele strook gekapt.”

Bomen hebben licht en ruimte nodig om te groeien. Door sommige bomen gericht weg te nemen, krijgen andere bomen meer kans en plaats om te groeien. “Bos blijft dus in de meeste gevallen gewoon bos,” legt de boswachter uit. “Dat noemen we dunning.”

“We behouden altijd de sterkste bomen of die het meest kunnen bijdragen aan een gezond bos. We halen de exemplaren weg die dat verhinderen.” Na verschillende kappingen in het kader van dunning groeien de uitverkorenen uit tot waardevolle bomen. Het bos wordt als geheel robuuster, met meer variatie, een betere structuur en een grotere weerbaarheid tegen ziektes en plagen.

“Samen met Natuur en Bos ijvert ook de stad voor bossen die gezonder, veelzijdiger en multifunctioneler zijn,” legt Ivan Bynens van de milieudienst uit. “Om dat te realiseren moeten we hun samenstelling veranderen en is het soms nodig om bomen te kappen. Dan kappen we bomen om plaats te geven aan een andere vegetatie. Dat is in het verleden bijvoorbeeld in Blekerheide gebeurd. Dat gebied bestond eeuwen geleden uit heide, maar werd in de loop der jaren helemaal heraangeplant. Door op die plek bomen te kappen, hebben we de oorspronkelijke vegetatie hersteld en hebben we opnieuw leefgebieden gecreëerd waar meerdere en bedreigde dier- en plantensoorten kunnen overleven, denk aan de gladde slang van de nachtzwaluw. Dat natuurherstel is niet alleen een opsteker voor de biodiversiteit. Het brengt ook waardevolle cultuurhistorische landschappen terug.”

De conclusie is dat er enkel bomen gekapt worden om een beter bos te ontwikkelen. En in de meeste gevallen gaat een kapping ook altijd gepaard met een heraanplant. Dat heet bosverjonging. Ook in Kattenbos werden inmiddels 5000 nieuwe bomen geplant.

Lommel engageert zich om jaarlijks klimaatbomen aan te planten. Daarbij wordt gekozen voor plaatsen in het woongebied waar de bomen gezond kunnen uitgroeien en een meerwaarde betekenen voor de algemene levenskwaliteit. De stad krijgt hiervoor ondersteuning van Centrum Duurzaam Groen. Vorig jaar werden de Kleine Wildernissen in de Lismortel en Quinten Metsysdreef ingericht met klimaatbomen. Dit jaar verdelen we de beschikbare bomen over het Burgemeesterspark, het Prinses Astridpark en in de wijk Barrier.

Bij het afscheid van ere-gouverneur Herman Reynders kreeg de stad, als blijk van waardering voor de goede samenwerking tijdens zijn ambtsperiode, een eik cadeau. Dit geschenk paste in zijn ambitie om in Limburg meer bomen te planten. Er werd besloten om de boom te planten op een mooie zichtlocatie, namelijk bij het bekende teutenbeeldje in het Dorp.