Op zoek naar Schütz’ evangelist

SIMON-PIERRE BESTION VINDT ZIJN SOLIST IN DE BYZANTIJNSE TRADITIE

Simon-Pierre Bestion

Met zijn ensemble La Tempête voert Simon-Pierre Bestion tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht de Historia der Auferstehung Jesu Christi van Heinrich Schütz uit met een onwaarschijnlijke evangelist: de Libanese zanger Georges Abdallah. Een modieuze, politiek correcte keuze of is er meer aan de hand?

Bestion neemt over het algemeen uitgebreid de tijd om zijn projecten te ontwikkelen. Zo ook bij het programma schillende taferelen van het verhaal te schilderen, wilde ik er geestelijke madrigalen van Schein aan toevoegen.’

De kunst van het reciteren

Bestion wil in de eerste plaats een verhaal vertellen. De historische uitvoeringspraktijk is daaraan ondergeschikt. ‘Ik ben niet Duitstalig en vroeg me af hoe ik de essentie van de evangelistenpartij kon overbrengen op een Franstalig publiek. Het reconstrueren van Schütz’ praktijk volstaat dan niet, je moet een list verzinnen. De verteller bij Schütz kan niet alleen maar een interpreet zijn: hij is een getuige van Jezus’ verrijzenis. Je hebt zangers die de partij prachtig zingen, maar dan als een acteur die een rol speelt: mooi, maar niet aangrijpend. Ik wilde iemand die werkelijk gelooft wat hij zingt, zodat hij echt een getuigenis kan afleggen. Ik had ook een Franse benedictijn kunnen vragen, maar die zingen allemaal gregoriaans volgens de

Tranen van de wederopstanding, waarin hij de Historia der Auferstehung van Schütz lardeert met delen uit Johann Hermann Scheins Israelis Brünnlein ‘Het is zoals wijn, die moet rijpen voordat hij gedronken wordt. Ik laat ideeën evolueren. Het begint meestal met de liefde voor een partituur, die ik vervolgens langzaam naar mijn eigen hand zet. Ik houd erg van de Historia, maar Schütz’ componeerwijze is erg streng. Om die strengheid te doorbreken en de emoties van de ver-

‘IK ZOCHT IEMAND DIE WERKELIJK GELOOFT WAT HIJ ZINGT’

GEORGES ABDALLAH LA TEMPÊTE Foto: Hubert Caldagues

negentiende-eeuwse school van Solesmes. Dat werkt voor mij niet. Dan mis ik de bezieling.’ De vacature moest dus worden ingevuld door iemand die de kunst van het reciteren verstaat en tegelijkertijd de religieuze cultuur in zich draagt. Deze samensmelting vond Bestion bij de christenen van het Oosten. Specifieker: in de persoon van Georges Abdallah, een Libanese zanger uit de Byzantijnse traditie die hij op YouTube ontdekte. ‘Abdallah was aanvankelijk erg terughoudend. Hij vroeg zich af of hij wel de juiste persoon was om deze partij te zingen. In Libanon had hij alleen traditionele muziek gestudeerd en hij was naar Frankrijk gekomen om zich in Westerse muziek te verdiepen. Vanaf de eerste repetitie klonk het echter heel natuurlijk. De melodieën van Schütz resoneerden met iets dat hij kende en hij voegde al snel versieringen toe uit zijn eigen orale traditie. We werkten natuurlijk ook met een taalcoach, die overigens af en toe wanhopig werd. Maar beetje bij beetje werd Georges losser en vrijer, vooral toen hij echt begon te begrijpen wat hij zong.’

Boodschap van schoonheid

Bestion is zelf niet per se gelovig, maar religieuze muziek trekt hem erg aan. ‘Ik benader het religieuze repertoire als een boodschap van schoonheid, een aspiratie naar het ontastbare. Ik ben katholiek opgegroeid, maar de teksten zeiden me weinig in mijn jeugd. Nu keer ik er vaak naar terug. Ik ontdek steeds meer betekenissen en symboliek. Religieuze muziek is meestal gelinkt aan de liturgie, aan rituelen die de gemeenschap kunnen verbinden. Er is vaak sprake van een trance of een bezwering die het onzichtbare naar boven brengt. We beste-

TEKST /

Jan Van den Bossche

BEELD /

Albane De Labarthe

den veel zorg aan de enscenering van onze concerten. De zangers maken simpele gebaren, in het verlengde van de tekst die ze zingen.’ Kunnen we de naam van het gezelschap ook in dit licht interpreteren? Hoewel zijn ensemble ‘La Tempête’ (de storm) heet, ziet Bestion zichzelf niet als een beeldenstormer. ‘Toen we een naam zochten, waren we net met The Tempest van Shakespeare bezig. De naam ‘La Tempête’ past ook wel bij wat we doen: de boel een beetje opschudden in een vastgeroeste muzikale wereld, met name in Frankrijk. Maar onze naam staat ook voor wat er na een storm komt: opleving en nieuwe bloei.’ ■●

FESTIVAL OUDE MUZIEK UTRECHT 2021

wo 1 sep, 20.00 uur Jacobikerk La Tempête / Simon-Pierre Bestion Schütz en Schein: tranen van de wederopstanding MET NAGESPREK

oudemuziek.nl/latempete