10. Ocenianie w klasie zróżnicowanej

28 Jak skutecznie realizować proces kształcenia w klasie zróżnicowanej

Ocenianie jest jednym z najważniejszych mechanizmów umożliwiających nauczycielom dostosowywanie metod pracy do rzeczywistych potrzeb i możliwości uczniów. Nawet gdy nauczyciele zaprojektują lekcję wysokiej jakości i wezmą pod uwagę posiadaną już wiedzę i umiejętności uczniów, to wiedza faktycznie przyswojona przez nich może się istotnie różnić od wcześniej założonych celów. Nawet jeśli w zakresie konkretnej wiedzy i umiejętności uczniowie zaczynają naukę mniej więcej w tym samym miejscu, bardzo szybko przestają w nim pozostawać ze względu na to, czego się w efekcie przyswajania wiedzy nauczyli. Mimo stosowania najlepszych strategii wyniki uczenia się nie są do końca przewidywalne.

Wniosek

Ocenianie odgrywa kluczową rolę w uczeniu. Łączy planowane działania nauczyciela z będącym ich następstwem efektem uczenia się uczniów, a zatem ocena stanowi łącznik między nauczaniem a uczeniem się.

Potencjalnie każda ocena może mieć funkcję kształtującą, gdyż dostarcza informacji, które mogą pozytywnie wpłynąć na podejmowanie decyzji dotyczących uczenia i uczenia się przez nauczycieli i uczniów. W zróżnicowanej klasie można stosować różne rodzaje ewaluacji oraz monitorowanie efektów pracy. Tradycyjne ocenianie sumujące (stopnie na koniec procesu uczenia się) trzeba połączyć z oceną kształtującą.

Skuteczne ocenianie, z wykorzystaniem oceniania kształtującego, pozwala nauczycielom na kierowanie uczeniem się na wszystkich etapach tego procesu i dostosowywanie sposobu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia. Jednocześnie ocenianie kształtujące, kładące nacisk na proces uczenia się, zachęca uczniów do rozwijania umiejętności metakognitywnych, dotyczących różnych elementów procesu uczenia się: ustalania celów, oceny postępów i odpowiedniego dostosowania strategii uczenia się. Rozwijanie umiejętności metakognitywnych daje uczniom możliwość samodzielnego kierowania procesem przyswajania wiedzy i czynionymi postępami.

Na cechy informacji zwrotnej, istotnej w ocenianiu kształtującym, składają się jej poniższe elementy: • powinna dotyczyć konkretnych cech zadania i zawierać sugestie, jak lepiej można to zadanie wykonać; • skupia się na odpowiedziach dotyczących pytań: co, jak i dlaczego?; • informacja dotycząca sposobu, w jaki uczeń rozwiązywał zadanie i poradził sobie z nim, jest przedstawiona w niewielkich, łatwych do przyswojenia porcjach i w prosty sposób; • nie powinna być nadmiernie szczegółowa i konkretna w stopniu uniemożliwiającym samodzielną analizę.