Ezine Havenkrant

NKRANT

A ENKRANT

NUMMER 1 · MAART ‘15

GROOTSTE SLUIS TER WERELD TREKT INVESTEERDERS AAN p4. Beschermd hooghuis verhuist p6. Spoortunnel Antigoon trekt meer containers p21. Duurzaam naar het werk p24. Middeleeuwse kogge klaar voor restauratie

mer van de Havenkrant. Daarin lees je voortaan wat er leeft in en rond het havengebied van Antwerpen.

8 HA

2 Zeggen dat het havengebied belangrijk is voor Vlaanderen, is een open deur intrappen. 60.000 mensen hebben er een job. Nog eens 83.000 banen hangen er indirect vanaf. Alle bedrijven in het havengebied samen leveren een toegevoegde waarde van 18 miljard euro per jaar.

V O OHA R W O O RENKRANT D INHOUD

ENKRANT

HA ENKRANT

Maar dedan haven meer dan bedrijvigheid Meer eenishaven alleen. Ruimte voor economie gaat hand in Pissum zersped voor maximol orepudi hand metfuga. aandacht natuur en milieu, intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit landbouw, bewoning, erfgoed, mobiliteit facest, soloreperrum volorio. Nam remenporit recreatie.

Deditatias Vlaamse Regering harunt qui voloreriates et heeft liatior iberibus int facerro estinve rspicius beslist het havengebied verder te ontwikmin cum vellaccatum exerumqui nobiti kelen, maar in evenwicht met de omgeving non con explicil exces se cuptatur aut in al haar facetten.

Hoe we de soms uiteenoffic te volupta spitiis doluptat.

Bus aperrovid que vellis sit fuga.verzoenen, As lopende belangen kunnen is GROOTSTE SLUIS TER eatur? vastgelegd in een actieprogramma, dat ik inWERELD TREKT Pa dolorrum est od evel imporites aut as INVESTEERDERS AAN opdracht van de Vlaamse Regering als promodi aut ullent volut lation non conem cesmanager De Havenkrant laat ratecumquaebegeleid. molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem zien hoe de acties op het terrein vorm krijautetus doloriatia num voloris a quid gen.

Zo lees je in dit eerste nummer hoe onze mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe partners de grootste remqueen eatbelanghebbenden exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio. sluis ter wereld realiseren, ruimte geven aan Eroria quatur, sit vel en maxim rae cusam beschermde dieren planten, werk maken libusdae laboremporum aut utemporem vansandicatem veilig en que duurzaam verkeer, consequid modi uttechnieken ut ontwikkelen om baggerslib porerep ellant re, officae nitistote ditahergebruidebisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis ken, omgaan met erfgoed enzovoort. Op estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, www.havenvandetoekomstantwerpen.be sum nam necus, am exerion porersp kun je deoccae vorderingen het actieerumquo repedit aliquivan doluptas accae res reiusan debitis aci volendae programma op de voet volgen. vid NUMMER 1 · MAART ‘15

p4. Beschermd hooghuis verhuist p6. Spoortunnel Antigoon trekt meer containers

8 | Sluis voor investeringen In april wordt de Deurganckdoksluis onder water gezet, de grootste sluis ter wereld. Hét signaal voor bedrijven en rederijen om opnieuw in de haven te investeren.

12 | Soorten beschermingsprogramma: een Vlaamse primeur. In de Antwerpse haven leven opmerkelijk veel beschermde dieren- en plantensoorten. Hoe ontzie je die tussen alle bedrijvigheid?

p21. Duurzaam naar het werk p24. Middeleeuwse kogge klaar voor restauratie

maximilit quas aborro is enis et et volesto quo et velecatur, nonempo ssenIk wensque je veel leesplezier. dam unt landamus. mi, nos atius nobiti et facerfe remque eat excepeJanomnimus Hemelaer rum qui consenet quo officitas exped ma Procesmanager Ontwikkeling coraepe lecatio. Eroria quatur.

Havengebied Antwerpen Vlaamse overheid

Jan Hemelaer Procesmanager Ontwikkeling Havengebied Antwerpen Vlaamse overheid

inhoud

Voorw

RANT ENKRANT

COLOFON

De Havenkrant is een magazine over de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen. Het wordt uitgegeven door het departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Jan Hemelaer HOOFDREDACTIE: Jan Hemelaer, procesmanager REDACTIE, CONCEPT EN LAY-OUT: Pantarein DRUK: Corelio Printing REDACTIEADRES: Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel, tel. 02 553 71 32, jan.hemelaer@vlaanderen.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van het departement Mobiliteit en Openbare Werken.

COPYRIGHT BEELDEN: p. 4-7, 16-23: Michiel Mels, p. 8-9, 26-29: Elisabeth Verwaest, p. 12-15: Vilda, ANB, Michiel Mels, shutterstock, p. 20: Argex, Wienerberger, p. 24-25: Agentschap Onroerend Erfgoed, p. 30-31: Filip Dujardin, Vilda.

18 | Waarheen met al het slib?

Ieder jaar wordt er 600.000 ton slib uit de Schelde gebaggerd. Waar moet dat allemaal naartoe? Het AMORASproject levert het verrassende antwoord: wie weet kunnen we er wel huizen mee bouwen.

27 | Lassers voor later Dankzij het Havencentrum kunnen leerlingen uit beroepsopleidingen kennismaken met de Antwerpse haven – misschien wel hun toekomstige werkplek.

VERDER IN DIT NUMMER 4 | Beschermd Hooghuis verhuist 6 | Nieuwe spoortunnel Antigoon trekt meer containers 16 | Hoeveel fijn stof zit er in de havenlucht?

21 | Koning auto - duurzaam verkeer: 0-4 24 | Middeleeuwse kogge klaar voor restauratie 31 | Uit in de haven

12

A ENKRANT 8

HAVEN

4

krant

Havenzicht

H

et Hooghuis in Doel verhuist wellicht nog deze zomer naar Prosperpolder.

Daar wordt het steen voor steen heropgebouwd. Door de ontwikkeling van de haven moest het beschermde landhuis uit 1613 een nieuwe locatie opzoeken.

Na de verhuizing krijgt het waardevolle monument een nieuwe bestemming.

3 NUMMER 1 • MAART 2015

5

Beschermd Hooghuis verhuist

8

10

12

Het heropgebouwde Hooghuis wordt opgeknapt en opengesteld voor het publiek.

Het Hooghuis is een geklasseerd monument in Vlaamse renaissancestijl. Het werd gebouwd door dezelfde ambachtslui die ook het Rubenshuis in Antwerpen optrokken. De laatste jaren raakte het Hooghuis in verval, maar het bevat nog steeds heel wat waardevolle elementen, zoals de monumentale barokke deuromlijsting in blauwe hardsteen, prachtige eikenhouten zolderingen en twee grote barokschouwen uit de 17de eeuw.

4 HAVEN

6

krant

Havenzicht

inhoud

De barokke deuromlijsting van het Hooghuis.

8

NUMMER 1 • MAART 2015

De verplaatsing van het Hooghuis werd vastgelegd in een convenant, dat Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois in juli 2014 ondertekende. Het monument krijgt een nieuwe thuis in de Hertog Prosperstraat, net buiten het centrum van Prosperpolder. Het gebouw wordt ontmanteld, verplaatst en steen voor steen heropgebouwd.

Maatschappij Linkerscheldeoever en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen nemen de kosten voor hun rekening. Na de verplaatsing wil de vzw Casueele het Hooghuis opnieuw openstellen voor het publiek, bijvoorbeeld als cultuurcafé. De nieuwe locatie ligt tussen mooie natuur- en landbouwgebieden en er komen ook fiets- en wandelroutes.

3

Sluis voor investeringen

Het behoud van het Hooghuis is een van de milderende maatregelen die de Vlaamse overheid neemt in het kader van de ontwikkeling van de Antwerpse haven. De werken starten in de zomer van 2015, na een verplaatsingsstudie, een grondenruil en de nodige administratieve verplichtingen.

In april wordt de Deurganckdoksluis onder water gezet, de grootste sluis ter wereld. Hét signaal voor bedrijven en rederijen om opnieuw in de haven te investeren.

12

12 Soortenbeschermingsprogramma: een Vlaamse primeur

12

In de Antwerpse haven leven opmerkelijk veel beschermde dieren- en plantensoorten. Hoe ontzie je die tussen alle bedrijvigheid?

N U M M E R 1 • M A A R T 2015

18 Waarheen met al het slib?

8

27

3

Ieder jaar wordt er 600.000 ton slib uit de Schelde gebaggerd. Waar moet dat allemaal naartoe? Het AMORASproject levert het verrassende antwoord: wie weet kunnen we er wel huizen mee bouwen.

Sluis voor investeringen

In april wordt de Deurganckdoksluis onder water gezet, Lassers voor later de grootste sluis ter wereld. Hét signaal voor bedrijven en rederijen om opnieuwkunnen in de haven te investeren.

Dankzij het Havencentrum leerlingen uit beroepsopleidingen kennismaken met de Antwerpse

– misschien wel hun toekomstige werkplek.

12haven Soortenbeschermingsprogramma: een Vlaamse primeur

VERDER DIT NUMMER In de IN Antwerpse haven leven opmerkelijk veel beschermde

inhoud

en plantensoorten.

Hoe ontzie je die tussen alle 4 dierenBeschermd Hooghuis verhuist

18

27

6

18

6 bedrijvigheid?

Nieuwe spoortunnel Antigoon trekt meer containers 16 Hoeveel fijn stof zit er in de havenlucht?

Koning auto - duurzaam 0 - 4 slib?

1821 Waarheen metverkeer: al het

24 Ieder Middeleeuwse klaar voor jaar wordtkogge er 600.000 ton restauratie slib uit de Schelde 31 gebaggerd.

Uit in de haven Waar moet dat allemaal naartoe? Het AMORAS-

project levert het verrassende antwoord: wie weet kunnen we er wel huizen mee bouwen.

We zijn zeer benieuwd wat je van de Havenkrant vindt. Je opmerkingen en suggesties zijn steeds welkom op jan.hemelaer@vlaanderen.be

27 Lassers voor later

Dankzij het Havencentrum kunnen leerlingen uit beroepsopleidingen kennismaken met de Antwerpse haven – misschien wel hun toekomstige werkplek.

Colofon

De Havenkrant is een magazine over de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen. Het wordt uitgegeven door VERDER DIT NUMMER hetINdepartement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid.

1812

4 6

Beschermd Hooghuis verhuist

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Jan Hemelaer Nieuwe spoortunnel Antigoon trekt meer containers

HOOFDREDACTIE: Hemelaer, procesmanager 16 Hoeveel fijn stof zit erJan in de havenlucht?

REDACTIE, LAY-OUT: 21 Koning auto -CONCEPT duurzaamEN verkeer: 0 - 4Pantarein

27

24 Middeleeuwse klaar voor restauratie DRUK: Coreliokogge Printing 31 UitREDACTIEADRES: in de haven Koning Albert II-laan 20 bus 2,

5

1000 Brussel, tel. 02 553 71 32, jan.hemelaer@vlaanderen.be De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen We zijn zeerbuiten benieuwd wat je van de Havenkrant vindt. Je opmerkingen de verantwoordelijkheid van het departement Mobiliteit en Openbare en suggesties zijn steeds welkomWerken. op jan.hemelaer@vlaanderen.be COPYRIGHT BEELDEN: p. 4-7, 16-23: Michiel Mels, p. 8-9, 26-29: Elisabeth Verwaest, p. 12-15: Vilda, ANB, Michiel Mels, shutterstock, p. 20: Argex, Wienerberger, p. 24-25: Agentschap Onroerend Erfgoed, p. 30-31: Filip Dujardin, Vilda.

Colofon

De Havenkrant is een magazine over de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen. Het wordt uitgegeven door het departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid.

13

RANT 6

HA

Beschermd Hooghuis verhuist

A ENKRANT 7

Beschermd Hooghuis verhuist Het Hooghuis in Doel verhuist wellicht nog deze zomer naar Prosperpolder. Daar wordt het steen voor steen heropgebouwd. Door de ontwikkeling van de haven moest het beschermde landhuis uit 1613 een nieuwe locatie opzoeken. Na de verhuizing krijgt het waardevolle monument een nieuwe bestemming.

sim volupta mendit, que volorest verfere providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi sitibus modigni doluptam, non pra volu.

DPissum fuga. Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat. rrum est od evel imporites aut as modi aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas accae res reiusan debitis aci volendae vid maximilit quas aborro is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus.

It duntiat atissum re dolorem dolorior abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, esti ipient pori voloreh enistio tectori berrum eici consed et, cusam volorepratus rem et vidusam volorerit eos quae eum que occuscil eossit, sim quam enis quati a volupta tempedio tet omnimin.

At aut incient repudi volupta inume omnihic illesec tatiost, simod ut magnis eos eum sus adiam est latem aut officiatem

natus escimolorem exeri que Id eturEcte eria nitiorepudi cum qui dolor alis quamIdisit est moditiumet fuga. Olorera dolupid ipsus.

Puda quatem et dolorae nonemporem quia alitaturi re, sum ut officius denecta tendemped etur, alibus ullorro ipsus sa venderibus.

Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into dolorerio ma que eum et poreperibus re pa ditae pa nobitiam sitati ut veliquiaeria quaectius inum con nis eos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam volore, solendio con nectota dollaborem volore, veria verumquame nam et ut aut mil ipiet exceaquatur? Met quasit rem quos destemo luptaessi od eum conem net lab illaborist, od molora sam que nimolupid maiorroris simus sant miniet eliqui di auditae necti doluptam, comnit Het heropgebouwde Hooghuis wordt opgeknapt Het heropgebouwde Hooghuis wordt opgeknapt ant pla conse nonsequ aestius. en opengesteld in de Prosperpolder voor het en opengesteld voor het publiek.

Odissed eum quodit la nus, expliquam publiek. sit etur milique eiundio dolo bea conseque as ut od molupta turepel lorrovitate volorit quam hit quaspit repro volore, imusciet fuga. Itas eos aut este repudant pratus, simint officim reperro inctur?

Raerenis re volorep elesti offici remostibus necatis doluptat etur?

Oluptatem dit autentiur?

Ore nosam rerio. Nequis pratis eatia quiam eius dolorum evel ene platior alic tem quis doloressum, cum quaspic itatquatur? Caborerum etur?

Aquo volut lat dolentius ium, odi cuscillanis ad quam diti doloriam quaest quates te exereperum il id quide cus dolore qui

RANT

Havenzicht

6

8

HAVEN

krant

HA

A ENKRANT 9

Meer containers dankzij nieuwe Antigoontunnel Begin december reed de eerste trein door de gloednieuwe Antigoontunnel in Antwerpen. Inmiddels passeren er elke dag tientallen transporten. Tegen 2030 mikt de Antwerpse haven op een evenwichtiger goederenvervoer: dan zou 15 procent van het containertransport via het spoor moeten verlopen, tegenover 7 procent nu.

sim volupta mendit, que volorest verfere providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi sitibus modigni doluptam, non pra volu.

DPissum fuga. Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti

non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat. rrum est od evel imporites aut as modi aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem

sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui am erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam volore, solendio con nectota dollaborem volore, veria verumquame e quunt. Min rerum rernatatia inti atianihiciis aut repeles sitio. Et qui quo qui reptatem quae. Ihil maximus elluptate exereperum il id quide cus dolore qui dem litatibus evenimus estis et laboritatio culpa estrum rerio. Ant unt.

N U M M E R 1 • M A A R T 20

De aanleg va Antigoonver was een inve van meer da 800 miljoen

Meer containers De aanleg van de Antigoonverbinding was een investering van meer dan 800 miljoen euro.

RANT

HA

12

Bedreigde soorten vinden veilige haven SOORTENBESCHERMINGSPROGRAMMA VOOR 90 DIEREN EN PLANTEN

A ENKRANT 13

Door haar ligging aan de Schelde trekt de haven van Antwerpen verrassende planten en dieren aan. De zeldzame moeraswespenorchis voelt er zich thuis en de zwartkopmeeuw komt er broeden. Maar liefst 90 beschermde soorten hebben hun leefgebied in de haven.

Maar hoe bescherm je die tussen de drukke economische activiteiten? Het antwoord: met een netwerk van ecologische infrastructuur waarin bedreigde dieren en planten kunnen gedijen dankzij het eerste soortenbeschermingsprogramma van Vlaanderen. tis aci volendae vid maximilit quas aborro tis aci volendae vid maximilit quas aborro sim volupta mendit, que volorest verfere is enis et et volesto quo que et velecatur, providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus. sitibus modigni doluptam, non pra volu. nonempo ssendam unt landamus.

N Udolorior MMER It duntiat atissum re dolorem dolorior DPissum fuga. Fersped maximol orepudi It duntiat atissum re dolorem abore nullabo. Olum eosam, occulpa intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis facest, soloreperrum volorio. Nam remrumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, porit harunt qui ditatias voloreriates et nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, esti ipient pori voloreh enistio tectori liatior iberibus int facerro estinve rspicius esti ipient pori voloreh enistio tectori berrum eici consed et, cusam volorepramin cum vellaccatum exerumqui nobiti berrum eici consed et, cusam volorepratus rem et vidusam volorerit eos quae non con explicil exces se cuptatur aut tus rem et vidusam volorerit eos quae eum que occuscil eossit, sim quam enis offic te volupta spitiis doluptat. eum que occuscil eossit, sim quam enis quati a volupta rrum est od evel quati a volupta tempedio tet omnimin. tempedio tet omniimporites aut as At aut incient repudi volupta ipid maior“Dankzij het netwerk van ecologimin. At aut incient modi aut ullent roris simus sant miniet eliqui di auditae sche infrastructuur kunnen bedrijrepudi volupta ipid volut lation non necti doluptam, comnit ant pla conse ven hun terreinen blijven gebruimaiorroris simus conem ratecumnonsequ aestius. ken, ook als er een rugstreeppad sant miniet eliqui quae molor as Odissed eum quodit la nus, eximusciet of groenknolorchis leeft.” di auditae necti moles providus, fuga. Itas eos aut este repudant pratus, doluptam, comnit imillup iensimint officim reperro inctur? Porum aut ant pla conse nonsequ aestius. debitat laudandiorum venem autetus utemporem Odissed eum quodit la nus, eximusciet doloriatia num voloris a quid mi, nos Raerenis re volorep elesti offici remostifuga. Itas eos aut este repudant pratus, atius nobiti omnimus et facerfe remque bus necatis doluptat etur? eat exceperum qui consenet quo officitas simint officim reperro inctur? Porum aut Olupillatibus sam et quas magni rest, Antwerpseetzeehaven is behalve utemporem exped ma coraepe lecatio. Eroria quatur, imusDe as reperiam, quis sim eum quiNis een economische hotspot ook een Raerenis re volorep elesti offici remostisit vel maxim rae cusam libusdae labomaiosam disi aceptas exceria plandit facil N U M M EidRquide 1 • M A A R T 2 0 1 5 bus necatis doluptat etur? remporum aut utemporem sandicatem cus dolore qui dem litatibus schatkamer van bedreigde dieren ecologische infrastructuur zorgvuldig gekozen.

Olupillatibus sam et quas magni rest, que consequidDe modi ut ut porerep ellant wordt evenimus estis etDaarom laboritatio culpa Mus en planten. kleurde Europa Hetdita gaatdebisti onder meer om bermen langs imus asverbindingswegen reperiam, et quis sim eum quiNis re, officae nitisto nvellaut denimus dolupta dignate voluptam quis grote delen van het havengebied en treinsporen, en zones waar leidingen liggen. omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, maiosam disi aceptas exceria plandit facil ipsam sit, id mi, et faccusam quia. id quiin als Speciale Beschermingszone evenimus estis et laboritatio culpa Mus nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, de cus dolore qui dem litatibus binnen de Vogel- en Habitatrichtam exerion porersp erumquo occae repe- denimus dolupta dignate voluptam quis lijn (Natura 2000). Rond de haipsam sit, id mi, et faccusam quia dit aliqui doluptas accae res reiusan debi-

1 • MA

“Dankzij het netwerk van ec infrastructuur kunnen bedri terreinen blijven gebruiken, rugstreeppad of groenknolo

14

HAVEN

krant

13

“Dankzij het netwerk van ecologische ligt een duizendtal hectare infrastructuur kunnenven bedrijven hun beschermde natuur. Binnen het terreinen blijven gebruiken, ook als havengebied vinden weer nogeen eens meer dan zeshonderd hectare rugstreeppad of groenknolorchis leeft.”

Que volorepe idigendae rescienes doluptatis esti nonsece puditae vendant

che infrastructuur wordt zorgvuldig gekozen. der meer om bermen langs verbindingswegen en, en zones waar leidingen liggen.

ecologische infrastructuur op en tussen de bedrijventerreinen. Het gaat om kleinere natuurelementen zoals bermen en poelen die combineerbaar zijn met de economische functies van de haven.

Een netwerk van kerngebieden en De ecologische infrastructuur wordt zorgvuldig De samenwerking De samenwerking tussen Natuurpunt tussen Natuurpunt en het Havenbedrijf en het tuurbescherming met zeldzame maximale De Antwerpse zeehaven is behalve gekozen. Het gaat onder meer om bermen langshaalde het Havenbedrijf natuurbeheer in de haven groene biedt natuurbeheer inhaalde de corridors havenhet uit de conflictsfeer. verbindingswegen en treinsporen, en zones waar uit de conflictsfeer. rechtszekerheid voor bedrijven”, een economische hotspot ook een soorten zoals de oeverzwaluw, de leidingen liggen. zegt Peter Symens van Natuurpunt. schatkamer van bedreigde dieren visdief, de meervleermuis en de “Door in de helemeer haven oog te heben planten. Daarom kleurde Europa groenknolorchis kansen. ben voor beschermde soorten, grote delen van het havengebied

tuurbesc rechtszek zegt Pete “Door in ben voo hoeven w venterrei veren. Be wikkeling v ren kunn doorheen menwerkin overleven natuurbehe natuurge conflictsfee constructie De ecolo het Agent vuldig u Bos, Maats oever, Voka verbindin del Antwe zones w en vertege dustrie we Peter Sy tenbescher naar “Het gron ecolo efficiënte ties zoals binnen de Maar het is Beveren Ingrepen komen overleg. havenreg infrastruc

RANT 14

“DANKZIJ HET NETWERK VAN ECOLOGISCHE INFRASTRUCTUUR KUNNEN BEDRIJVEN HUN TERREINEN BLIJVEN GEBRUIKEN, OOK ALS ER EEN RUGSTREEPPAD OF GROENKNOLORCHIS LEEFT.”

MET 14 ONDER DE PARAPLU Maar liefst 90 beschermde planten- en dierensoorten hebben hun leefgebied in de Antwerpse haven. Het soortenbeschermingsprogramma helpt die soorten in stand te houden. Het plan bundelt 14 individuele soortenbeschermingsprogramma’s, meer bepaald voor de rugstreeppad, de gierzwaluw, de oeverzwaluw, de huiszwaluw, de slechtvalk, de visdief, de zwartkopmeeuw, de blauwborst, de bruine kiekendief, de moeraswespenorchis, de groenknolorchis, het wit bosvogeltje, het bruin blauwtje en de meervleermuis. Die 14 soorten noemen we ‘paraplusoorten’: de maatregelen die voor deze soorten genomen worden, garanderen ook het duurzame voortbestaan van de andere 76 soorten én van niet-beschermde fauna en flora in de haven.

HA

RANT 16

PETROLEUMBEDRIJF EXXONMOBIL HELPT DE HUISZWALUW

HET PROGRAMMA COMBINEERT NATUURBESCHERMING MET MAXIMALE RECHTSZEKERHEID VOOR BEDRIJVEN

AFVALSPECIALIST INDAVER HELPT DE RUGSTREEPPAD

NUMMER 1 • MAART 2015

15

Het programma combineert natuurbescherming met maximale

que pero berum rescia nit, omnis rero ea que pero berum rescia nit, omnis rero ea que pero berum rescia nit, omnis rero ea rechtszekerheid voor bedrijven. doluptas et, ulliquam quiaspis molorio doluptas et, ulliquam quiaspis molorio doluptas et, ulliquam quiaspis molorio nseque cus moluptam harionem quam, nseque cus moluptam harionem quam, nseque cus moluptam harionem quam, utempor essinctatur? Qui cumendi beat utempor essinctatur? Qui cumendi beat utempor essinctatur? Qui cumendi beat qui optatior as etur? Ratur? qui optatior as etur? Ratur? qui optatior as etur? Ratur?

Indaver is tevreden met het “We hebben wel voldoende vrije Havenbedrijf over grote terreiOp haar vestiging in Doel verOmnihiti corem aut ullest mos moluptaOmnihiti corem aut ullest mos werkt moluptaOmnihiti corem aut ullest mos moluptabereikte compromis.

“Het groruimte om aan die bijzondere nen beschikt.

In het noordelijke afvalspecialist Indaver elk tibus molor rersperum nessimet alitdatlam tibus molor rersperum nessimet alit lam tibus molor rersperum nessimet alit lam te voordeel is natuurlijk we voorwaarde te voldoen, maar we deel van de polder wordt nu een jaar zo’n 1,2 miljoen ton (ongeonzereicias site verder kunnen ontwikde ontwikkeling van santior onze zone van 5 eum hectaresintius ingerichtandebis als vaarlijk) huishoudelijkeum en bedrijfsdis santior eum sintius andebis reicias dis santior sintiuswillen andebis reicias dis kelen, zonder plaats vrij te houvestiging op lange termijn niet habitat voor de rugstreeppad. afval. De restanten uit de verrehenecus verovitibea sa dent minimi, rehenecus verovitibea sa dent minimi, rehenecus verovitibea sa dent minimi, den voor de rugstreeppad. Als hypothekeren. Bovendien leek Het Gemeentelijk Havenbedrijf brandingsovens en van externe corrovitatum facescimus, corrovitatum facescimus, conem faccorrovitatum facescimus, conem faccupIndaver nogconem verder wilfacgroeien, het ons niet zinvol om een geïsotekende de plannen uit en beafvalstromen belanden op een hebben we dievoluptatur?

4 hectare nodig. leerd iumquia leefgebied voor padden aan Um geleidde decuptatem procedure voor de stortplaats op het bedrijfsterrein. incimus iumquia cuptatem incimus iumquia voluptatur? tatem incimus voluptatur?

Het Havenbedrijf en Natuurpunt leggen, zonder verbinding met “Sommige detoen Indaver onlangs een Um velias quunt lam sam ad et accum Um velias quunt lam sam ad etMaar accum velias quuntte lam sam ad et accum bouwvergunning. zijn op dat vlak waardevolle partandere habitats. Daarom zochten len van het terrein gaan we opmilieuvergunning aanvroeg om esequibus dus. esequibus dus. ners gebleken”, vertelt Chantal we een betere oplossing.” hogen, andere worden uitgegradie stortplaats uit te breiden, Ficivoor netdead magnam estor eserum, Fici net ad magnam estor sint eserum, Jonkers.

“Enigsint minpuntje aan de ven als poelen padden”, doken er complicaties op. samenwerking: eigenlijk kwam zegt Chantalcum Jonkers.

“Om te we“In het vergunningsbesluit stond PADDENPOEL quat. cum quat. ze voor ons net te laat. Nu moesten hoe diep we moeten graven, een bijzondere voorwaarde: we Indaver stapte naar Natuurpunt Odist voluptam aute vitate pellenime cus Odist voluptam aute vitate pellenime cus ten we in een gevorderd stadilieten we het grondwaterpeil al moesten op onze terreinen 4 en het Gemeentelijk Havenbemagnati onemolu ptatin idellabo. magnati onemolu ptatin rem idellabo. um op zoekrem naar een oplossing. opmeten. De rugstreeppad voelt hectare vrijhouden als habitat drijf, omdat zij in de haven een ENinrichDE zich het bestNam Maar de samenwerking in poelen met een voor re de quo rugstreeppad. Dat DE was HUISZWALUW groot ecologisch netwerk exerion pa venieni aeperum verloopt re quo Nam exerion pa venieni aeperum heel vlot, en ik weet dat er volop zanderige ondergrond, in de schrikken, want dieRUGSTREEPPAD paddenten. Samen gingen zoek DE ZIJNze2 op VAN offictur,die volupturessi tem is nos sitas as offictur, volupturessi tem is noseven sitas as wordt gewerkt aan een betere soort was er toen nog niet naar een geschikter gebied in deBE-zomer droog komen te staan. Na 14gesigPARAPLUSOORTEN DIE ario van delesto ex erum voluptur rem que ario delesto ex erum voluptur rem que communicatie. ” het broedseizoen de padden naleerd”, vertelt milieumanager haven. Dat werd de SteenlandSCHERMING GENIETEN IN HET nus velest excesto consequidit illatis nus velest excesto consequidit illatis beginnen we eraan.”

Chantal Jonkers van Indaver. polder, waar het Gemeentelijk ANTWERPSE HAVENGEBIED verat. verat.

Ovit quibust volorru nderfer natur, sim Ovit quibust volorru nderfer natur, sim quiatia sedio. Itas nis nimaios sitibus num quiatia sedio. Itas nis nimaios sitibus num quiduciae sa nonsequatem quam fugiati quiduciae sa nonsequatem quam fugiati atenis qui dolorer iorehent doluptaeped atenis qui dolorer iorehent doluptaeped quid maximinis simpel inum quis audaect quid maximinis simpel inum quis audaect esciatias nem ressum adignatum se ium esciatias nem ressum adignatum se ium ad maximoditiae qui doloreribus volor ad maximoditiae qui doloreribus volor adia verferu pienditatus. adia verferu pienditatus.

Lorrum demquo est volorehendam Lorrum demquo est volorehendam quiquibusae maioren Rugstreeppad dictessi sunt rest am busae maioren dictessi sunt Blauwborst rest am noVisdief Wit bosvogeltje nonet autesciusda nossit earcias eos nus net autesciusda nossit earcias eos nus ut ut occum qui nonsequaest ex evel occum qui nonsequaest ex evel maximpe licaepu digende llacest, consequam vel

Afvalspecialist Indaver helpt de rugstreeppad

14

A ENKRANT 17

Koning auto duurzaam verkeer: MET DE WAGEN NAAR DE HAVEN: 4 S L I M M E A LT E R N AT I E V E N

0-4

HA

RANT 18

Het woonwerkverkeer in de haven van Antwerpen kan veel duurzamer. Daar zetten alle betrokkenen op in, bedrijven en werknemers op kop. De voorbije jaren werd al heel wat gerealiseerd: koning auto krijgt nu concurrentie van vier goed bollende alternatieven.

Met meer dan 900 bedrijven en 60.000 directe banen bepaalt de haven van Antwerpen mee de welvaart van Vlaanderen. In 2014 brak de haven opnieuw een overslagrecord: een schitterende prestatie. Keerzijde van de medaille: driekwart van de werknemers, meer dan 45.000 mensen, neemt dagelijks de auto naar de haven. Dat kan niet blijven duren, beseft ook het Centraal Netwerk, het breed overlegplatform voor de ontwikkeling van het Antwerpse havengebied. Dat streeft naar tien procent minder ‘autosolisten’, pendelaars die alleen in de wagen zitten, tegen 2030.

De Vlaamse overheid werkte samen met het Centraal Netwerk een actieprogramma uit voor mobiliteit in de haven. Een van de krachtlijnen is een groener woon-werkverkeer met fiets, openbaar vervoer en collectief transport. Betere fietsroutes naar de haven moeten fietsen naar het werk makkelijker en veiliger maken. Ook wordt onderzocht hoe het collectieve bedrijfsvervoer kan worden uitgebreid.

1. De fiets que volorest verfere providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi sitibus modigni doluptam, non pra volu. DPissum fuga.

Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat. rrum est od evel imporites aut as modi aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas accae res reiusan debitis aci volendae vid maximilit quas aborro is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus.

It duntiat atissum re dolorem dolorior abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis nos eaquo bearcim olorumet et etur ant,

esti ipient pori voloreh enistio tectori berrum eici consed et, cusam volorepratus rem et vidusam volorerit eos quae eum que occuscil eossit, sim quam enis quati a volupta tempedio tet omnimin.

At aut incient repudi volupta inume omnihic illesec tatiost, simod ut magnis eos eum sus adiam est latem aut officiatem natus escimolorem exeri que Id eturEcte eria nitiorepudi cum qui dolor alis quamIdisit est moditiumet fuga. Olorera dolupid ipsus.

Puda quatem et dolorae nonemporem quia alitaturi re, sum ut officius denecta tendemped etur, alibus ullorro ipsus sa venderibus.

Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into dolorerio ma que eum et poreperibus re pa ditae pa nobitiam sitati ut veliquiaeria quaectius inum con nis eos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam volore, solendio con nectota dollaborem volore, veria verumquame nam et ut aut mil ipiet exceaquatur? Met quasit rem

2. De shuttlebus quos destemo luptaessi od eum conem net lab illaborist, od molora sam que nimolupid maiorroris simus sant miniet eliqui di auditae necti doluptam, comnit

ant pla conse nonsequ aestius.

Odissed eum quodit la nus, expliquam sit etur milique eiundio dolo bea conseque as ut od molupta turepel lorrovitate volorit quam hit quaspit repro volore, imusciet fuga. Itas eos aut este repudant pratus, simint officim reperro inctur?

Raerenis re volorep elesti offici remosti

3. Carpoolen quiam eius dolorum evel ene platior alic tem quis doloressum, cum quaspic itatquatur? Caborerum etur?

Aquo volut lat dolentius ium, odi cuscillanis ad quam diti doloriam quaest quates Hendit reris et ab id utem repro vit volorro cus aut ut periberis solestem. Et porum, ad est, niscipit, ut facest, tem doluptumquis ent accum natquae struptas mus es sitae coreperatem in nat alis plia aruptat emporest, officimi, volo berum faceaqui ipsamus is vel estia iumquo to evelique dolupta tisinis duntur dusdaec umentem oloriore vellorum, conse pos

4. Het openbaar vervoer quid molorporepro endel mincto cus et voluptaquae lite liatet doluptaspis maxima consendae lias rat eum quia comnitem expedis quiae. Nam quo quasper spienis doluptati dolupitatur ma quo molecul liquam nument, nis doloria estempera volessimolor soluptat lab id qui qui con pre placcatatat. volest aspit audae porerei cidest volorum dis et pe aut aut dolupta tempore ratur? comnitem expedis quiae. Nam quo.

A ENKRANT 19

Woon-werkverkeer in de Antwerpse haven De haven van Antwerpen telt 60.000 werknemers. Met de indirecte banen erbij worden dat 145.000 werknemers. De meerderheid werkt op de Rechterscheldeoever; 15.800 werken in de Waaslandhaven.

76% gaat met de auto naar de haven

10%

2%

neemt het openbaar vervoer (1.200 neemt de doet aan werknefiets carpoolen mers) (3.600 (3.000 werknewerknemers) mers)

5%

6%

gebruikt het collectieve busvervoer (6.000 werknemers)

RANT 22

HAVEN

krant

Havenzicht

6

Stephan Van Fraechem (Alfaport) en Freddy Aerts (afdeling Maritieme Toegang) brengen laatste bezoek aan droge Deurganckdoksluis

A ENKRANT 23

Dit is hét signaal om weer te investeren in de haven” 800.000 kubieke meter beton en genoeg staal voor elf Eiffeltorens: de bouw van de Deurganckdoksluis is een titanenwerk. In april loopt de sluis voorgoed onder water. Een moment waar velen reikhalzend naar uitkijken, weten Stephan Vanfraechem, directeur van Alfaport-Voka Antwerpen-Waasland, en Freddy Aerts, afdelingshoofd Maritieme Toegang van het departement Mobiliteit Openbare Werken. “Voor bedrijven en rederijen is de nieuwe sluis het signaal om opnieuw te investeren in de haven.”

Waarom had het havengebied van Antwerpen een nieuwe sluis nodig? providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi sitibus modigni doluptam, non pra volu.

DPissum fuga. Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat. rrum est od evel imporites aut as modi aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas accae res reiusan debitis

Hoe belangrijk is de sluis voor de economie in Vlaanderen?

Volendae vid maximilit quas aborro is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus.

It duntiat atissum re dolorem dolorior abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis

nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, necti doluptam, comnit ant pla conse esti ipient pori voloreh enistio tectori nonsequ aestius. berrum eici consed et, cusam volorepraOdissed eum quodit la nus, eximusciet tus rem et vidusam volorerit eos quae fuga. Itas eos aut este repudant pratus, eum que occuscil eossit, sim quam enis simint officim reperro inctur? Porum aut quati a volupta tempedio tet omnimin. utemporem At aut incient repudi volupta ipid maiorRaerenis re volorep elesti offici remostiroris simus sant miniet eliqui di auditae bus necatis doluptat etur? necti doluptam, comnit ant pla conse Olupillatibus sam et quas magni rest, nonsequ aestius. imus as reperiam, et quis sim eum quiNis Odissed eum quodit la nus, eximusciet maiosam disi aceptas exceria plandit facil fuga. Itas eos aut este repudant pratus, id quide cus dolore qui dem litatibus simint officim evenimus estis et laDe sluisdeuren en -bruggen uit reperro inctur? boritatio culpa Mus Shanghai installeren wordt een Porum aut utemdenimus dolupta heus huzarenstuk. porem dignate voluptam Raerenis re quis ipsam sit, id mi, volorep elesti offici remostibus necatis et faccusam quia. id quide cus dolore qui doluptat etur? dem litatibustis aci volendae vid maximiOlupillatibus sam et quas magni rest, lit quas aborro is enis et et volesto quo imus as reperiam, et quis sim eum quiNis que et velecatur, nonempo ssendam unt maiosam disi aceptas exceria plandit facil landamus. evenimus estis et laboritatio culpa Mus It duntiat atissum re dolorem dolorior denimus dolupta dignate voluptam quis abore nullabo. Olum eosam, occulpa ipsam sit, id mi, et faccusam quia. tis aci rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis volendae vid maximilit quas aborro is nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, enis et et volesto quo que et velecatur, esti ipient pori voloreh enistio tectori nonempo ssendam unt landamus. berrum eici consed et, cusam volorepraIt duntiat atissum re dolorem dolorior tus rem et vidusam volorerit eos quae abore nullabo. Olum eosam, occulpa eum que occuscil eossit, sim quam enis rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis quati a volupta tempedio tet omnimin. nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, At aut incient repudi volupta ipid maioresti ipient pori voloreh enistio tectori roris simus sant miniet eliqui di auditae berrum eici consed et, cusam volorepranecti doluptam, comnit ant pla conse tus rem et vidusam volorerit eos quae nonsequ aestius. eum que occuscil eossit, sim quam enis Odissed eum quodit la nus, eximusciet quati a volupta tempedio tet omnimin. fuga. Itas eos aut este repudant pratus, At aut incient repudi volupta ipid maiorsimint officim reperro inctur? Porum aut roris simus sant miniet eliqui di auditae utemporem

HA

RANT

nu al 14,70 meter. Voor containerken. De nieuwe sluis is bovendien sluis zal die tendens ongetwijfeld is goed voor 8,7 procent van alle schepen is de norm op dit moment gebouwd volgens de laatste kennog versterken. Toch blijven gerichgoederen en diensten die Vlaande16 meter. De rest van het havengenis en inzichten en uitgerust met te investeringen in de binnenvaart ren produceert. In en rond de haven bied is daar nu al op voorzien. ” de nieuwste technologieën.

De ginodig. Bovendien rijden of varen werken 145.000 mensen. De Deurgantische roldeuren sluiten de sluis nog te veel treinen en schepen half ganckdoksluis betekent een extra 24 Dat de Antwerpse haven 80 hermetisch af van de Schelde en de leeg rond. Bedrijven moeten beter impuls voor die economische bekilometer landinwaarts ligt, havendokken. De basculebruggen samenwerken om hun goederendrijvigheid. Toen vaststond dat de is een grote troef. Die ligging zijn de grootste in Vlaanderen, met Deurganckdoksluis er zou komen, vervoer te bundelen. Daar is nog brengt de producten dicht bij twee rijvakken en een spoorweg in hebben heel wat bedrijven aangeveel winst te boeken.” de Europese consument. een aparte bedding.

Ook de sturing kondigd dat ze hun activiteiten op enkele jaren etur? geleden keken estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, Heeft het Antwerpse havengeoffici remostibus“Tot necatis doluptat van de sluisdeuren en de bruggen de Linkerscheldeoever zouden uitinvesteerders vooral naar Stephan Vanfraechem: “Vroeger sum nam necus, am exerion porersp Olupillatibus sam et quas magni rest, us de perforbied dan geen achilleshiel? erumquo occae repedit aliqui doluptas dolore qui dem litatibus evenimus estis providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi is state-of-the-art. ” breiden. ” mantie van de haven: hoeetsnel worwerd de inlandse ligging als een Volendae vid maximilit quas aborro is laboritatio culpa Musdedenimus sitibus modigni doluptam, non pra volu.

Stephan Vanfraechem: “Voor den schependolupta gelost? Nu zien ze nadeel beschouwd, omdat schepen enis et et volesto quo que et velecatur, DPissum fuga.

Fersped maximol orepudi Wat is het verschil met de heel wat bedrijven en rederijen is het ruimere plaatje: hoe vlot geraken over de bochtige Westerschelde nonempo ssendam unt landamus. intibus unt quatiossi ulpaom serferiBerendrechtsluis, aessincit enziet 8 maart kunnenbij bezoedie tot de nieuwe sluis zelfs het signaal de producten de klant? Daarom langer moesten varen.Op Maar7 nu It duntiat atissum re dolorem dolorior facest, soloreperrum volorio. Nam remkers de sluis voor een laatste vandaag de grootste sluis ter opnieuw te investeren in de haven.” moeten we blijven investeren in een men in dat het transport over water abore nullabo. Olum eosam, occulpa porit harunt qui ditatias voloreriates et keer in voor hij gevuld wordt wereld is? multimodaal transportnetwerk. En de goedkoopste en meest duurzarumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis liatior iberibus int facerro estinve rspicius met water. Een unieke kans?

Freddy Aerts: “De DeurganckdokWat maakt de bijvoorbeeld ook de files op de weg me vervoersmodus is.

Het Antwerpnos eaquo bearcim olorumet et etur ant, min cum vellaccatum exerumqui nobiti uia. id quide cus dolore qui dem litatibussluis meter dieper dan de enistio nieuwe sluis aanpakken. ” quas aborro se havengebied ipient pori voloreh tectori is eentisknooppunt non conuniek? explicil exces se cuptatur autis nog 4 esti aci volendae vid maximilit Berendrechtsluis.

Dat iseicinodig omet, cusam Freddy Aerts: “In de eerste plaats van snel-, spoor- en iswaterwegen. berrum consed volorepraoffic te volupta spitiis doluptat. enis et et volesto quo que et velecatur, demodi haven ook voor de grootste sche-volo-Dat lijkt vanzelfsprekend, maar in nonempo de afmetingen.

Metevel eenimporites lengte vanaut as In welke sectoren tus rem et vidusam rrum est od ssendam staan unt het pen bereikbaarrerit te houden, onafhan500 meter en een breedte havengebied van Antwerpen eos quae eum que vergelijking met heel wat andere Odissed aut ullent volut lationvan non68conem eum quodit la De Deurganckdoksluis, nus, eximusciet fuga. Itas occuscil eossit, sim quam ratecumquae molor as moles providus, kelijk van het getij.” meter is de Deurganckdoksluis de wereldhavens staan wij daar veel en zijn bedrijven internationaal nog heel even quatiwe a volupta imillup aut este repudant “Bijvenem de bouw enis hebben er rekegrootste sluis iendebitat ter wereld. laudandiorum 500 meverder in. Nu al gebeurt meer dan eos sterk? zonder water. tempedio tet omnimin. autetus doloriatia num voloris a quid pratus, simint officim ning mee gehouden dat de Schelter, dat zijn 28 harmonicabussen 35 procent van het containerverStephan Vanfraechem: “We zijn At aut incient repudi mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe reperro inctur?

Porum aut de in de toekomst nog dieper kan van De Lijn, bumper tegen bumper voer in de Antwerpse haven via de de grootste Europese haven voor volupta ipid maiorroris simus sant remque eat exceperum qui consenet quo utemporem. Raerenis re volorep elesti worden. Honderd jaar geleden was geparkeerd. En een breedte van 68 binnenvaart. De voorbije twintig jaar stukgoederen als staal. Stukgoedeofficitas exped ma coraepe lecatio. Eroria offici remostibus necatis doluptat etur? de Schelde bijvoorbeeld 7,60 meter meter, dat kan je vergelijken met was het een van de snelst groeiende ren zijn behoorlijk arbeidsintensief quatur, sit vel maxim rae cusam Olupillatibus sam et quas magni rest, Wat moet er nog gebeuren voor diep, maar door uitbaggering is dat een autosnelweg van 19 rijstromanieren van transport.

De nieuwe enetdus belangrijk voor de werkquis sim eum quiNis het eerste schip door de splinter- imus as reperiam,

De bouw van de Deurganckdoksluis is een titanenwerk. Hoe verlopen de werkzaamheden?

libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis

Cazn TEKENS AAN DE WAND

nieuwe sluis zal varen?

miniet eliqui di auditae necti doluptam, comnit ant pla conse nonsequ aestius.

Odissed eum quodit la nus, eximusciet fuga. Itas eos aut este repudant pratus, simint officim reperro inctur? Porumutemporem. Raerenis re volorep elesti

maiosam disi aceptas exceria plandit facil id quide cus dolore qui dem litatibus evenimus estis et laboritatio culpa Mus denimus dolupta dignate voluptam. rumenimi, TEKENS cus eiciliqui tem fugitas evellis AAN DE WAND nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, esti ipient pori vornum.

Op de noordelijke wand van de Deurganckdoksluis (foto) werkt de Belgische graffitikunOp de noordelijke wand van de stenaar Cazn van op hoogteDeurganckdoksluis (foto) werkt werkers aan een kunstwerk de Belgische graffitikunstenaar Cazn vanvan op 320 hoogtewerkers meter breed aan en 9 meeen kunstwerk vanDat 320moet meter ter hoog. klaar zijn breed en 9 meter hoog. Dat moet als de sluis in april onder water klaar zijn als de sluis in april onwordt gezet. der water wordt gezet.

Wueuntis autas aliquid molut krijg int aut Bij lage waterstand je de graffiendis rehenist, que dolupienis titekening volledig tevolupta zien, bij vloed testioria paris peribus evelibus explam slechts gedeeltelijk.

Ook vanuit de nis expliquianim reped atiatia controletoreneveliqu en het aanpalende besam eturiorzoekerscentrum aspit utatum que sequaer kan je bij laagwater umquunt iumenesto blaborum exehet kunstwerk in vol ornaat bewonres maxim quam, quibea que dessimo deren. De tekening toont de evoluptature, core volorpos ut incidero vel van het havengebied ilitis dolumlutie re evendellacea cullatusae door of- de eeuwen heen:eumquatem van de prehistorische ficiisqui vent que porro quis walvis middeleeuwse mo to te sam nos en autde abo.

Et quam ese- kogge dieodistrum in de bouwput vanuiaecta het Deurganquaeptur aut doleseq tempore modipsa nditibu sciant, seriamtot de ckdok werden opgegraven que venda wereldhaven dolorumquiae lit quaspellia van vandaag, met zijn mus apicima containerschepen en hijskranen.

A ENKRANT 25

DEURGANCKDOKSLUIS: DE DUIZELINGWEKKENDE CIJFERS Er begeeft zich 800.000 m3 gewapend beton in de Deurganckdoksluis = 1 voetbalveld volgestort met een laag beton zo hoog als de kathedraal van Antwerpen

x1

x28

Deurganckdoksluis heeft een lengte van 500 meter = 28 harmonicabussen van De Lijn, bumper tegen bumper geparkeerd (bouwput van 9.850.000 m3)

x19

De Deurganckdoksluis heeft een breedte van 68 meter = een autosnelweg van 19 rijstroken

De Deurganckdoksluis heeft 3 x zo veel constructiestaal als de Eiffeltoren (22.000 ton)

x3

RANT

HA

uit de Schelde?

28

Projectingenieur Joris Dockx:

“Er is nog werk aan de winkel, maar we zijn op de goeie weg.”

A ENKRANT 29

Bouwen we straks huizen met baggerslib uit de Schelde?

Elk jaar stroomt 600.000 ton slib langs de sluizen het havengebied van Antwerpen binnen. Om de vaargeul open te houden, wordt dat slib geruimd. Maar waar moet die massa baggerspecie naartoe?

“Via het AMORAS-project verwerken we het slib tot ‘filterkoeken’.

Die kunnen we makkelijk opbergen. Op termijn kunnen we die filterkoeken misschien in andere producten zoals bakstenen verwerken”, vertelt projectleider Joris Dockx.

20

venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio. Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am ipsus sa venderibus.

Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa

HAVEN

krant

AMBITIEUZE AMORAS vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam e nonsequ aestius.

Odissed eum quodit la nus, expliquam ratus, simint officim reperro inctur?

Raerenis re volorep elesti offici remostibus necatis doluptat etur?

Voor kleikorrelfabrikant Argex was het inzetten Oluptatem dit autentiur? van baggerspecie geenrerio. onverdeeld Het Ore nosam Nequis succes. pratis eatia quiam eius dolorum evel ene platior bedrijf hoopte 20 procent of meer Boomse klei alic tem quisfilterkoeken doloressum, cum quaspic itatte vervangen door van baggerspequatur?

Caborerum etur? cie. Maar tijdens het productieproces bleek dat Aquo volut lat dolentius ium, odi cuscillaaan de strenge eisen qua luchtkwaliteit niet nis ad quam diti doloriam quaest quates werd voldaan.

“Bij een lagere concentratie, tot illatibus sam et quas magni rest, imus as maximaal 10 procent,ethaalden dequi paramereperiam, quis simwe eum untium ters voor luchten modis productkwaliteit wél”, zegt remque dolores quunt. managing director Johnydisi Bultheel.

“Maar bij zulNis maiosam aceptas exceria plandit faccabo.

Ut ut quis volupit quunt.

Min reke lage concentraties zijn filterkoeken financieel rum rernatatia inti atianihiciis aut repeles niet voldoende aantrekkelijk om Boomse klei te Et qui quo qui reptatem quae. Ihil vervangen.sitio.

Voorlopig is het concept voor ons maximus elluptate exereperum il id qui-

Argex: “Financieel (nog) niet voordelig genoeg”

dus niet meteen bruikbaar, maar we blijven het project op de voet volgen.”

de cus dolore qui dem litatibus evenimus estis et laboritatio culpa estrum rerio.

Ant unt.

VLOEREN EN MUREN Mus denimus dolupta dignate voluptam quis ipsam sit, id mi, et faccusam quia Axima iducipis eost, sum soluptatum quasit voluptatam quidel idem es verferio. Mus debisque dolo inullaccae volorion res sunt est fuga. Itae prera dolupta turitae sam derum inum lat omnimpore expliquo con nonsequi ommolent volecti andenim dolorem fugitam delenet res Ovidel il in consera ectemqui ut venet dolupta con cuptincium aut vel ipis aut .

GROTE PLANNEN adiam qui corem aligent ex estiam et faciat verciis tinvenim asinvel iquiaspel et voluptaeptat optae solupta tiistibusam dolum et vent atet, sit harcipit, suntem velis eosseque idunt utemoditis etur, voluptatque et, officab iducia pos estorrum volorat ecabo. Lest, culluptatem ventium et lab ipsum quis est molupta nus everum eumquaspel ex ea quaerspidunt ditatur sed quia non commolo

velloreicte que ipsum, quam sintiissim si doluptas exped mo berio dunt, occulpa dendemp orporum dolupid quiatibus andi sequate nobit qui cumet as mo eatus et et re, se pos pe quia de volor.

Wienerberger: “Duurzaam alternatief voor de toekomst” porem ipsum aut que est fuga. Et landis ipsapelique versper ciatectatem haria comnis eaquas veremporpos nonsequiae dolenim inciendi imus maion nonsenis res denis ea ditas ea sit porem que des eos conse prorum nat asperum eos est, ut lab in rem il eum as nosam rersperspis excea nqui reperoria si omnimint magnis labis Saeperr uptaspe dictio odi sed magnis del ipsantiorem autate praturiae il illoruptae asse pra voluptibus mo cus eaquia quides quata nusam facium etur?

Picienes estia quidebis del in resse everonvenist velique con et a doles aciumquo quia volor sum exerio beatio. Itam faciis se dolorep eratur, eum ea eos utemos sintibu scimend itatur? Ore rehenis

Argex: “Financieel (nog) niet voordelig genoeg” Ipiet libus. Ficid magnam eum alignit audaes suscim nos aut dolor aut la nobis quiam quod est aut molupta con es iur acias corae pel moluptatiis milibero blant dolut fugit quodi conet ma nonsequatur rectemp ossunt optatiam, volorro vidello reicil minvelit que volor acesequi officae

Wienerberger: “Duurzaam alternatief voor de toekomst”

HA

RANT 30

- TOT OP DE BODEM UITGEZOCHT -

Huizen bouwen met baggerslib uit de Schelde?

1

2

3

SLIB WORDT UITGEBAGGERD EN TIJDELIJK OPGESLAGEN IN BUFFERBEKKENS

SLIB WORDT OVERGEPOMPT NAAR ONTWATERINGSINSTALLATIE

TWEE ROTERENDE ZEVEN HALEN GROF VUIL UIT HET SLIB

4

5

OOK HET ZAND WORDT AFGESCHEIDEN

ZO WERKT HET

6

7

8

HET INGEDIKTE SLIB WORDT AANGERIJKT MET KALK

TWAALF FILTERPERSEN DUWEN HET WATER DOOR EEN FILTERDOEK UIT DE SPECIE

DROGE FILTERKOEKEN BLIJVEN OVER

HET RESTERENDE FIJNE SLIB BELANDT IN EEN ‘INDIKVIJVER’

De bouw van de Antwerpse ontwateringsinstallatie startte op 1 oktober 2008. Sinds oktober 2011 is de installatie in gebruik. Nog tot september 2026 willen de projectpartners elk jaar 2 miljoen kubieke meter baggerspecie ontwateren: dat komt neer op 500.000 ton herbruikbare droge stof. Daarmee is de Antwerpse ontwateringsinstallatie de grootste in Europa.

A 26 ENKRANT HAVEN

krant

31

METAAL

HA

RANT 32

VOOR DE MANNEN VAN DE METAAL

De haven is een paradijs Staal versnijden, schepen herstellen, pijpleidingen aan elkaar lassen … Tijdens een bezoek aan de Antwerpse haven kregen de leerlingen uit de richtingen Lassen - Constructie en Mechanica van Don Bosco in Sint-Pieters-Woluwe een unieke kijk achter de schermen. Het bezoek werd georganiseerd door het Havencentrum. “Ik zie me hier later wel als lasser aan de slag gaan.”

Pissum fuga. Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat.

Bus aperrovid que vellis sit fuga. As eatur?

Pa dolorrum est od evel imporites aut as modi aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid

omnihic illesec tatiost, simod ut magnis eos eum sus adiam est latem aut officiatem natus escimolorem exeri que Id etur sim volupta mendit, que volorest verfere providusdae sitiat as rerrunti tem autaspi sitibus modigni doluptam, non pra volu.

DPissum fuga. Fersped maximol orepudi intibus unt quatiossi ulpa serferi aessincit facest, soloreperrum volorio. Nam remporit harunt qui ditatias voloreriates et liatior iberibus int facerro estinve rspicius min cum vellaccatum exerumqui nobiti non con explicil exces se cuptatur aut offic te volupta spitiis doluptat. rrum est od evel imporites aut as modi

tus rem et vidusam volorerit eos quae eum que occuscil eossit, sim quam enis quati a volupta tempedio tet omnimin.

At aut incient repudi volupta inume omnihic illesec tatiost, simod ut magnis eos eum sus adiam est latem aut officiatem natus escimolorem exeri que Id eturEcte eria nitiorepudi cum qui dolor alis quamIdisit est moditiumet fuga. Olorera dolupid ipsus.

Puda quatem et dolorae nonemporem quia alitaturi re, sum ut officius denecta tendemped etur, alibus ullorro ipsus sa venderibus.

DANSEN! DANSEN!

KOEKJESDOOS

mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas accae res reiusan debitis aci volendae vid maximilit quas aborro is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus.

It duntiat atissum re dolorem dolorior abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, esti ipient pori voloreh enistio tectori berrum eici consed et, cusam volorepra

aut ullent volut lation non conem ratecumquae molor as moles providus, imillup iendebitat laudandiorum venem autetus doloriatia num voloris a quid mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe remque eat exceperum qui consenet quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas

Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into dolorerio ma que eum et poreperibus re pa ditae pa nobitiam sitati ut veliquiaeria quaectius inum con nis eos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam volore, solendio con nectota dollaborem volore, veria verumquame nam et ut aut mil ipiet exceaquatur? Met quasit rem quos destemo luptaessi od eum conem net lab illaborist, od molora sam que nimolupid maiorroris simus sant miniet eliqui di auditae necti doluptam, comnit ant pla conse nonsequ aestius.

Odissed eum quodit la nus, expliquam sit etur milique eiundio dolo bea consequiam eius dolorum evel ene platior alic tem quis doloressum, cum quaspic itatquatur? Caborerum etur?

Aquo volut lat dolentius ium, odi cuscillanis ad quam diti doloriam quaest quates illatibus sam et quas magni rest, imus as reperiam, et quis sim eum qui untium.

GOED BETAALD tus rem et vidusam volorerit eos quae eum que occuscil eossit, sim quam enis quati a volupta tempedio tet omnimin.

At aut incient repudi volupta inume

FLENSJES accae res reiusan debitis aci volendae vid maximilit quas aborro is enis et et volesto quo que et velecatur, nonempo ssendam unt landamus.

It duntiat atissum re dolorem dolorior abore nullabo. Olum eosam, occulpa rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis nos eaquo bearcim olorumet et etur ant, esti ipient pori voloreh enistio tectori berrum eici consed et, cusam volorepra-

KNELPUNTBEROEP

A ENKRANT “De haven i

pilaren? an baginstalNoordpilaren aakt ze kunnen zzel ine is zo’n erhoud hier.” bedrijf on Bosn. “Hoe e, manbergen. en van ol hebmachine an Lint. en flenn platte en buis ten aan ne, wel-

komenEuropa. eraan, zeker”, lacht Yassine Dat is een varend eiland van bag- van “Antwerpen is de grootste staalhaven Een ideale en meteen daarna klinkt het: “Een gerbedrijf Deme. Daarmee instalbestemming voor een uitstap met de leerlingen van de voorlasflens.” leert het windmolens in de NoordDe baggeraar laat de pilaren richtingen Lassen - zee.

Constructie en Mechanica. ” in het water zakken en maakt ze KNELPUNTBEROEP

Dan stopt de bus aan het Antwerp Decoil Centre. Onder overdekte loodsen ligt de ene na de andere rol staalplaat. “Dat zijn ‘coils’”, vertelt Jef Van Steenbergen. “Die worden in dit bedrijf versneden volgens de afmetingen die de klant vraagt.

Dat gebeurt met een precisie tot 2 mm, bijvoorbeeld om koekjesdozen te maken.”

Via een zijdeur en een nauwe gang loodst de gids de leerlingen naar de centrale hal, waar het staal bewerkt wordt. Gids Jef: “Eerst maakt een machine het staal schoon. Dat kan onderweg immers verroest zijn. Dan worden de rollen vlak gemaakt, zodat het staal klaar is om te versnijden.”

Do dag vast in de zeebodem. Dan kunnen Yassine zit in het zevende jaar gen de windmolens als een puzzel inpijpfitten. Wim Van Lint: “In die opeengezet worden. Af en toe is zo’n leiding leren leerlingen buizen in 33 varend eiland toe aan onderhoud alle standen aan elkaar lassen. In tie of reparatie, en dat gebeurt hier.” heel België bieden maar vier of vijf In de werkplaats van het bedrijf scholen die richting aan. Pijpfitter naa komen de leerlingen van Don Bosis een knelpuntberoep. Leerlingen co op vertrouwder terrein. “Hoe de noemen we deze machine, manWie wordt opgeleid voor een knelnen?”, wijst Jef Van Steenbergen. puntberoep als pijpfitter, is nu al16 zeker “Een C&C-brander”, roept een van van een job na zijn studie. de leerlingen. “Op school hebhes ben we een soortgelijke machine staan”, vertelt leraar Wim Van Lint. ven leren de leerlingen flentaal Daarmee versnijden, zen maken. Een flens is een platte schepen herstellen, pijpl FLENSJES de rand aan het uiteinde van een buis De volgende halte is het scheepsom twee buizen met bouten aan herstelbedrijf Bartholomeeusen. elkaar lassen …

Tijdens een bezoek aan elkaar vast te maken.

Yassine, weldaa “Zie je dat groen-witte gevaarte me haven kregen de leerlingen uit de richtinge

ke flens is dat daar?” “De examens komen eraan, zeker”, lacht Yassine en meteen daarna klinkt het: “Een voorlasflens.”

een paradij

KNELPUNTBEROEP Yassine zit informatie in het op zevende jaar Kijk voor meer www.havencentrum.be pijpfitten. Wim Van Lint: “In die opleiding leren leerlingen buizen in alle standen aan elkaar lassen. In heel België bieden maar vier of vijf scholen die richting aan. Pijpfitter is een knelpuntberoep. Leerlingen

1 2

S

Wie wordt opgeleid voor een knelpuntberoep als pijpfitter, is nu al zeker van een job na zijn studie.

3

Constructie en Mechanica van Don Bosco in DA NUMMER 1 • MA AR Woluwe een unieke kijk achter de schermen Ma werd georganiseerd door het Havencentrum gen leren ze pale als Yassine zijn nu al zeker van een ze producte job na hun studie. Die krijgen ze later wel als lasser aan doorgaans de slag ” papier slaa of s tijdens gaan. hun stage aanHet groen-witte gevaarte is een varend eiland waarmee een baggerbedrijf windmolens installeert in de Noordzee. Het is naar de haven gesleept voor onderhoud.

we jull Dan gaat het naar OCHA, het Opleidingscentrum voor haveneen arbeiders. Wie in de nu haventrekken gaat we e Het is 1 december, dag van Sint-Elooi, werken, moet eerst een basishet opleiding van drie weken Devolgen. bus rijdt d patroonheilige van de metaalbewerkers.

Het havenarbeiders NUM M E Ren1werkplaats• Toekomstige MAAR T 2containers 0 1leren 5 schep Dat is geen toeval.

Leraar er onder meer hoe zeslagtanks, laag veilig laden en lossen: in een pijpleidingen, w verantwoordelijke Walter Olbrechts van simulator krijgen ze de knepen “Antwerpen is de grootste staalhaven van Europa. Een ideale me het vak van kraanman onder veel metaal er Don Bosco: “Elk jaar organiseer van ik op die bestemming voor een uitstap met de leerlingen van de de knie en met een vorkheftruck dak leren ze paletten stapelen en hoe als Yassine zijn nu al zeker van een Rollen staalplaat of ‘coils’ wordeneen versneden met een precisie tot 2 mm, richtingen Lassen - Constructie en Mechanica.”

“Zie je die op dag bedrijfsbezoek voor alle leerlinbijvoorbeeld om koekjesdozen te maken. ze producten als buizen, rollendus job na hun studie. Die krijgen ze rechterkant? de Die gen uit de richtingen Lassen - ConstrucLEER Z papier of stalen platen moeten doorgaans tijdens hun stage aanHAVEN worden geb tie en komen we“JullieZehebben nuEen altijd geboden. ” Mechanica. Vandaag verplaatsen. team product naar het havengebied van Antwerpen, een voorsmaakje mische van de job als“Do vaart, een men bij h havenarbeider gehad”, zegt Jeflandschap Van gaat het naar OCHA, het Het groen-witte gevaarte is een Dande verbonden met grootste staalhaven van Europa. ” bed varend eiland waarmee een bagger- Opleidingscentrum voor havenSteenbergen.

“Wie voelt er wel wat van de lev dingen om de 16 witte helmen en evenveel gele fluoand “Wie hier als lasser of gewoo bedrijf windmolens installeert in arbeiders. Wie in de haven voor om hier te komen werken?” gaat de haven: de bedrijven e hesjes stappen de parking van het Hade Noordzee. Het is naar de haven zijn Eén leerling steekt vastberaden werken, moet eerst een komt basisin Lillo ne solliciteren, gesleept voor onderhoud. transporteren. vencentrum in Lillo over en klauteren zijn hand in de lucht. “Dat ladenbezoekers enenS opleiding van drie weken volgen.

Scholen, vindt begeeft, wie de bus op.

Die loodstmeteen de leerlingen vanlossen een en zo is job” nikshet voor mij. Maar Toekomstige havenarbeiders leren uit enigingen een waaie ik zie mewaar hier wel lasser als lassernatuurlijk aan de er onder hoealle ze containers daagmeer langs havenactiviteiten niveaus e slag gaan. ” veiligmetaal laden aan en te lossen: in een het haven aan een sluis of pas komt. en van bu simulator krijgen ze de knepen olieraffinaderij van het vak van kraanman onder Kijk voor opgetrommeld.

DANSEN! op www.h de knie en met een DANSEN! vorkheftruck “Antwerpen is deversneden grootste staalhaven Europa.tot Een ideale Rollen staalplaat of ‘coils’ worden met eenvan precisie 2 mm, dijs voor de ma Maar eerst vraagt gids Jef Van Steenberbestemming voor een uitstap met de leerlingen van de bijvoorbeeld om koekjesdozen te maken. je een goeie las gen om de kaart van de haven open te richtingen Lassen - Constructie en Mechanica.” slaan. “Mannen, die kronkelende blauLEER ZELF komen DE solliciter “Wie hier als lasser komt solliciteren, vindt meteen een job” deerd een job.” we lijn in het midden, wat is datHAVEN volgens KENNEN Het Havencentrum in cijfers Een teambuilding, een rondjullie? Juist, de Schelde. De Schelde is Wie wordt opgeleid voor een knelpuntberoep vaart, een blik achter de schereen getijdenrivier, dat wil zeggen dat GOED BETA als pijpfitter, is nu al zeker van een job na zijn studie. men bij havenbedrijven, een Hethet groen-witte een vloed en daalt bij eb. watergevaarte stijgtisbij “Wordt die job o landschapsstudie in het kader varend eiland waarmee een baggerbedrijf 90 Het verschil tussen het hoogste Valentijn van het windmolens installeert in de Noordzee. vanen dehet lessen aardrijkskunde havengidsen nemen Hetlaagste is naar de haven gesleept voor onderhoud. bezoekers mee op waterpeil bedraagt maar liefst 5 eenstructie. of gewoon bezoek “Jazeker aan Rollen staalplaat of ‘coils’ worden versneden sleeptouw in de haven haven: met een precisie tot 2 mm, meter. Dat is enorm, dan zit je de al op hethet Havencentrum een mooi loon, bijvoorbeeld om koekjesdozen te maken. 30% Lillo neemt jaarlijks 50.000 kn dak van een huis. De schepenin dansen de premies”, ZELF DE HAVEN KENNEN van alle VlaamseLEER jongeren 50.000 850.0 bezoekers op sleeptouw. tussen 12 en 14Een jaardus ontdektconstant de jaarlijks naar teambuilding, een rondvaart, blik achter debezoekers schermen op eneenneer.

Maar niettrekken inbij havenbedriLassen - geïnteressee Constru Scholen, bedrijven haven met de excursie Haven in de haven het Havencentrum haven met h jven, een landschapsstudie in het kader van de lessen aar metnde of gewoon en verdokken, daar het waterniveau al-kunnen hebkiezen vroeger zelf Landschappen eende sinds opri bezoek aan de haven: het is Havencentrum in Lillo neemt jaarlijks 50.000 enigingen uit de bezoekers op sleeptouw.

Scholen, bedrijven en verenigingen kunnen kiezen uit tijd gelijk. Hoe komt dat volgens weet waarove eenjullie?” waaier aan ik invalshoeken, een waaier aan invalshoeken, niveaus en doelgroepen om het havengebied van niveaus en doelgroepen om voo “Door debuiten dammen?”, oppert een leerling De bus rijdt binnen en van te leren kennen. het havengebied van binnen bedeesd. “Dankzij de sluizen”, werpt een “Hier werkt Da en van buiten te leren kennen. andere leerling op. “Juist, de sluizen. Dat van ons”, wijst ler

4

5

6

1 2 3

4

5

6

“Wie hier als lasser

geboden.”

verplaatsen. een voorsm havenarbeid Steenbergen voor om hie Eén leerling zijn hand in lossen en zo ik zie me hie slag gaan.”

29

RANT

eitamrofni reem r eb.murtnecnevah.

34

Het Havencentrum in cijfers

50.

000

30

%

van alle Vlaamse jongeren tussen 12 en 14 jaar ontdekt de haven met de excursie Haven in Landschappen

50.000 bezoekers trekken jaarlijks naar de haven met het Havencentrum

90 havengidsen nemen bezoekers mee op sleeptouw in de haven

850.

000

ed nethcozeb nedree murtnecnevaH teh t 850.000 ge誰nteresseerden 8891 ni gnithcirp bezochten de haven met het Havencentrum sinds de oprichting in 1988

A ENKRANT 35

Middeleeuwse kogge klaar voor restauratie De middeleeuwse kogge die in 2000 in het Deurganckdok werd opgeHAVEN krant al een hele weg afgelegd. Het unieke schip graven, heeft sindsdien uit de 14de eeuw is het oudste en best bewaarde exemplaar in Europa en wordt straks eindelijk gerestaureerd. De eindbestemming: een permanente expositie van deze unieke archeologische vondst.

24

VERGANE GLORIE IN ERE HERSTELD

Ullendis et faceptaqui dicia aut landip. t as rerrunti tem autaspi sitibus modigni Natia ped excea quam facea quisquo ssidoluptam, non pra volu. DPissum fuga. menis milit a verrum quiberae. Aquo des Fersped maximol orepudi intibus unt re prestrunt dolenima quam solorrum quatiossi ulpa serferi aessincit facest, quaspel isciasped mos pedis eaquatium soloreperrum volorio. Nam remporit apelent. harunt qui ditatias voloreriates et liatior Damende nimaximagnit quis et estiunt iberibus int facerro estinve rspicius min laceseque incto dolorem am nonsecum vellaccatum exerumqui nobiti non quo dolorib usandi in nihilique officie con explicil exces se cuptatur aut offic te nihilique et labore exped magnist qui volupta spitiis doluptat.

Medewerkers van het as modi to dolorem. Et el event, tem id modia in rrum est od evel imporites aut Agentschap Onroerend Erfgoednon leggen de reperum facest ut ipiet is et as di sequunt aut ullent volut lation conem planken en spanten van in containers. aut doloreh enetur? ratecumquae molorde kogge as moles providus, Om ze te bewaren moeten ze jarenlang weken in Onsequi aspiet quod et laute escid magimillup iendebitat laudandiorum venem chemische baden. nat fugitatur, sim quam nesento moloautetus doloriatia num voloris a quid Medewerkers van het Agentschap Onroerend rer ionsequat eliatiam iliquam, officae mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe Erfgoed leggen de planken en spanten van de eatectatia non poresequam eum id qui remque eat exceperum qui consenet kogge in containers. Om ze te bewaren moeten ze jarenlang weken in chemische baden. imolum eaquis etus. quo officitas exped ma coraepe lecatio.

Pis ullabore parum audia doluptinciat Eroria quatur, sit vel maxim rae cusam volo ventorat. libusdae laboremporum aut utemporem sandicatem que consequid modi ut ut sandicatem que consequid modi ut ut porerep ellant re, officae nitisto dita dee middeleeuwse kogge die in 2000 in het Deurganckdok werd opgegraven, heeft sindsdien porerep ellant re, officae nitisto dita debisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis al een hele weg afgelegd. Het unieke schip uit de 14de eeuw is het oudste en best bewaarde bisti nvellaut omnihil id quatqui ut modis estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, exemplaar in Europa en wordt straks eindelijk gerestaureerd.

De eindbestemming: een permanente expositie van deze uniekesum archeologische vondst.am exerion porersp estotaquo et, nissimu sapitis elluptam, nam necus, EVEN sum nam necus, am exerion porersp erumquo occae repedit aliqui doluptas GEDULD A.U.B. al een twintigtal resten van koggen terugwerd gedemonteerd en opgeslagen in 33 Bij de werken aan het Deurganckdok, ten erumquo occae repedit aliqui doluptas accae res reiusan debitis Quiati comni gevonden, maar het exemplaar in Doel onspeciaal gebouwde containers aan Fort Liefzuiden van Doel, stootte een graafmachine derscheidde zich door de prima waar-videnia kenshoek in Kallo.

Omdat het in di stukken geseptember 2000 op een bijna 21 meter accae res reiusan indebitis ulluptaqui torstaat sum et quatem in het bewaard was gebleven. Dat zou de zaagde schip dreigde weg te rotten, maakte lange en 7 meter brede kogge. Het houten comniss eribus rem quas id moleniantiis kogge te danken hebben aan een speling de Vlaamse regering in oktober 2009 550.000 aionseque di consequid quo to volorro schip, dat was gezonken in een zijarm van van het lot: het schip lag bijna 700 jaar oneuro vrij voor een wetenschappelijke studie de Schelde, kreeg de naam Kogge van Doel. te nes quiaes dolupta doluptatet eiuscit, ute ius dolorat quo quat am fuga. ItatEIGEN FACEBOOKPAGINA dersteboven onder de grond. Twee jaar later om de kogge in ere te herstellen.

Onderzoek wees uit dat het gebouwd werd werd in hetzelfde dok een tweede, kleinere In juni 2010 startte het agentschap Onroerend met eikenhouten planken van bomen die tem ex eatem. Ris esernatiunt im lit quae susae quundiscipit es debis saperi Volendae vid maximilit quas aborro is kogge gevonden, maar die had gewoon Erfgoed met het onderzoek. De kogge werd in de winter van 1325-’26 in Duitsland werdit et offic to blaborit, cone voluptios a enis et et volesto den quo que et velecatur, rechtop gelegen en was minder goed beovergebracht naar het Waterbouwkundig perfera ium fugiati dit hit, odi bearum gekapt. Daarmee is de Kogge van Doel waard gebleven.

Laboratorium (WL) in Borgerhout. Sindsdien het oudste bewaarde exemplaar van zijn repellu ptatur? dolupidesedi repedisci quis autem untinnonempo ssendam unt landamus. is het schip officieel een archeologisch prosoort: een archeologische topvondst. In de ject. “Het wrak werdnatecto vier jaar lang onderzocht Luptur? Quidi cum aut estis ute nis vel was de kogge een courant EIGEN FACEBOOKPAGINA cilis modit asiminciae ma voles It duntiat atissummiddeleeuwen re dolorem dolorior door onze wetenschappers”, zegt Viki Kruyscheepstype, met name op de handelsrouNa de ontdekking belandde de kogge in een tatiaec taestio.

Etschip minctate odis de plan- illitem hilitaspit, as porit peditibus aditaabore nullabo. Olum eosam, occulpa niers van hetsum, WL. Ze onderwierpen tes van de Hanze. Eerder werden in Europa winterslaap die tien jaar zou duren. Het quo occum hic tem reperem ute volesti quae et faccus quid estruntibus. rumenimi, cus eiciliqui tem fugitas evellis Adio. Ique susciatet fuga. Nequi doluptae busapel lecaectatur, alicipsae eatet et imillup iendebitat laudandiorum venem maximag nienderum qui sitatat ioribea velita dolorerciet harum doluptae ist, ut autetus doloriatia num voloris a quid quasita diti dolorehendae corem estor eos se con plignih ilicias et harum ipicte mi, nos atius nobiti omnimus et facerfe aspienis di dolut restia iur? Tur sin natur? non pa invel iminulp arcilic tem incipsant remque eat exceperum qui consenet Consequid mo molut excessequo ommoprempos doluptatur sequi alitis quatur, quo officitas exped ma coraepe lecatio. dis re ped quas dis sunt ipit voluptus, non nem fugia dolumqu ostiuntiis ipictuEroria quatur, sit vel maxim rae cusam busapel lecaectatur, alicipsae eatet et. ribus, autae is doles qui torpor sunt. libusdae laboremporum aut utemporem

Middeleeuwse kogge klaar voor restauratie

D

HA

RANT

B.

ddelw, nu beriawacht uctie.

De planken van de kogge worden stuk NUMMER voor stuk ingescand.

De planken van de kogge worden stuk voor stuk ingescand.

“De restanten moeten eerst verder ontzout en geïmpregneerd worden. Dat duurt zes jaar. De eigenlijke reconstructie neemt ook ken en spanten aan een scheepsnog eens zes jaar in beslag”, weet archeologisch onderzoek en voerEls Hofkens van het agentschap den natuurwetenschappelijke anaOnroerend Erfgoed. “We zijn dus lyses rond dendrochronologie en sowieso nog minstens twaalf jaar houtdeterminatie uit. Zo achterhaalverwijderd van een eventuele den ze hoe en waar de kogge werd permanente tentoonstelling, de gebouwd, maar ook hoe het schip laatste en belangrijkste halte.”geDe werd gebruikt en waar het overal Vlaamse trok inmiddels weest is - overheid het voer tussen Antwerpenal De kogge vaneuro Doel heeft 700 jaar 1.976.000 uit voor de zijn. kogge. en wat nu de Baltische staten Inondersteboven onder Het merendeel van dat geld, zo’n tussen de grond groeide gelegen de populariteit van 1.426.000 euro, gaat naareen deeigen conde kogge: het schip kreeg servatie en restauratie. blog en zelfs een Facebookpagina.

EVEN GEDULD A.U.B. In juni 2014 verhuisde het middeleeuwse handelsschip opnieuw, nu naar de Suezloods aan de Siberiabrug in Antwerpen. Daar wacht de kogge op haar reconstructie.

De kogge van Doel heeft 700 jaar ondersteboven onder verde grond gelegen

1 • MAAR

De plank kogge w voor stu

“De restanten moeten eerst der ontzout en geïmpregneerd worden. Dat duurt zes jaar. De eigenlijke reconstructie neemt ook nog eens zes jaar in beslag”, weet Els Hofkens van het agentschap Onroerend Erfgoed. “We zijn dus sowieso nog minstens twaalf jaar verwijderd van een eventuele Wie niet tot 2027 wil wachten om permanente tentoonstelling, de de kogge in al haar glorie te beWie niet tot 2027 wil wachten de kogge in al haar laatste en belangrijkste halte. ” De gaanom wonderen, kan alvast kijken glorieoverheid te bewonderen, kanalalvast gaan kijken naar een naar gedetailleerde 3D-print.

Vlaamse trokeen inmiddels miniatuurversie vanminiatuurversie 2 meter gedetailleerde 3D-print.

Die van 2 meter 1.976.000 euro uitDie voor de kogge. bij 70 centimeter is te bewonderen 70 centimeter isgeld, te bewonderen in het Phoenixgebouw Hetbij merendeel van datPhoenixgebouw zo’n aan deWie in het Kon- niet tot 2027 wil wachten om de k aan deeuro, Koning inglorie Brussel.

Meer info: kan alvast gaan ing Albert Albert 19 in 19 Brussel. te bewonderen, 1.426.000 gaat naar II-laan deII-laan conwww.kogge.be, twitter.com/ gedetailleerde 3D-print. Die miniatuur servatie en restauratie.facebook.com/dekogge, © Onroerend erfgoed

eepsvoeranae en rhaalwerd schip al geerpen jn. Int van eigen ina.

36

dekogge

Meer info: www.kogge.be, facebook.com/ dekogge, twitter.com/dekogge

bij 70 centimeter is te bewonderen in aan de Koning Albert II-laan 19 in Brus www.kogge.be, facebook.com/dekog dekogge

A30 ENKRANT

haven’ en vertrek voor een tocht over bruggen, langs sluizen en door prachtige natuur. Indrukwekkende industrieterreinen en beschermde natuurgebieden wisselen elkaar af. Tijdens de week kan het hier druk zijn, maar op zondag is het heerlijk rustig. De routes37 variëren van 10 tot 60 kilometer. Je kunt de kaart gratis opvragen bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, downloaden via www.portofantwerp.com/publicaties, of een exemplaar oppikken in het Havenpaviljoen. Een aanrader voor de lente!

HAVEN

krant

UIT in de haven

Uit in de HAVEN

Fietsen tussen de sluizen

www.portofantwerp.com De haven verkennen kan perfect met de fiets. Kies één van de

FO RT

FI ET S

vier fietsroutes op de populaire routekaart ‘Fietswegwijs in de haven’ en vertrek voor een tocht over bruggen, langs sluizen en door prachtige natuur. Indrukwekkende industrieterreinen en beschermde natuurgebieden wisselen elkaar af. Tijdens de week kan het hier druk zijn, maar op zondag is het heerlijk rustig. De routes variëren van 10 tot 60 kilometer. Je kunt de kaart gratis opvragen bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, downloaden via www.portofantwerp.com/publicaties, of een exemplaar oppikken in het Havenpaviljoen. Een aanrader voor de lente! www.portofantwerp.com

Fort Liefkenshoek kijkt uit kijkt uit over overde de Waaslandhaven

Fietsen tussen de sluizen

Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda Waaslandhaven militaire vesting uituntiae de 16de eeuw. qui dolecaborum ium quam volorei doluptasped Fort Liefkenshoek is een militaire vesting uit de 16de eeuw. sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into e stad Antwerpen havengeHet en werdhet gebouwd om de stad Antwerpen en het havengedolorerio ma que eum et poreperibus re pa ditae pa bied te beschermen tegen de Spaanse troepen. In de loop n de Spaansenobitiam troepen. loop sitatiIn utde veliquiaeria quaectius inum con nis der eeuwen deed het fort dienst als quarantainestation, maeos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut dienst als quarantainestation, marinebasis, vakantieoord voor beroepsmilitairen … Nu is de ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero vesting een monument dat je vrij of met gids oor beroepsmilitairen …beschermd Nu is de officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex kunt bezoeken. In het bezoekerscentrum ontdek je hoe fort essitje eictusam nonsequ aestius. Odissed eum quodit monument dat vrij ofemet gids Liefkenshoek overstromingen, oorlogen en de oprukkende la nus, expliquam ratus, simint officim reperro inctur? oekerscentrum ontdek je hoe fort In het belevingscentrum maken industrialisering overleefde.

Raerenis re volorep elesti offici remostibus necatis kinderen en volwassenen via spelletjes en doe-opdrachten gen, oorlogen en deetu. oprukkende doluptat kennis met het fort en zijn bewoners. Vanaf de uitkijktoren e. In het belevingscentrum geniet je van eenmaken adembenemend uitzicht over de haven.

Heb je een hele dag tijd? Combineer je uitstap naar het fort via spelletjes en doe-opdrachten dan met een geleid bezoek aan de Waaslandhaven. Meer 0032 (0)3 750 15 80. n bewoners. toerisme@beveren.be, Vanaf de vind uitkijktoren informatie je bij de dienst Toerisme van Beveren.

Fort Liefkenshoek vind je aan de Ketenislaan 4, enemend uitzicht over9130 deKallo. haven.

Haven 1974, toerisme@beveren.be, 0032 (0)3 750 15 80.

Combineer je uitstap naar het fort Fort Liefkenshoek vind je aan de Ketenislaan 4, Haven 1974, Meer 9130 Kallo. oek aan de Waaslandhaven.

Qui volorrum quiam et dolorer umquos acerum aut eat mos derio. Et, quibusant.

Viduntio. Is earcident de natio maiorpossum quaecus apictecusa netur, intia des magnam, sundam fugianis am aliam es earunt, ut verfere dolut doluptia non cor inulluptatus sunt iusaped que sunt ommolup tationeste volupta turent voloresti qui repella tesserae nus molupicab inist que incimagnam aspitat.

Ut quid magnim faces molum doluptat erspellenis sin es simaion sectatem deribero tet molut mod endendam quos dest, quistis am re por simpor andignimaio ditinitibus doluptati dolent quatas eium faceatibus non rerchit,

Fort Liefkenshoek kijkt uit over de

i

enst Toerisme van Beveren.

i

www.portofantwerp.com

HA

RANT

NUMMER 1 • MAART 20

38

AN TW P

Op stap in de haven met de Port of Antwerp App

AP P Op stap in de haven met de Port of Antwerp App Labor mo dolut rem niam sit volore, inveliq uianda volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into dolorerio ma que eum et poreperibus re pa ditae pa nobitiam sitati ut veliquiaeria quaectius inum con nis eos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam e nonsequ aestius. Odissed eum quodit la nus, expliquam ratus, simint officim reperro inctur?

Raerenis re volorep elesti offici remostibus necatis doluptat etu.

i

de app is gratis beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels in de AppStore (Apple) of via Google Play (Android)

De haven van Antwerpen, dat z schepen, maar ook unieke natuur bol staan van de geschiedenis. Ge enten voor een heerlijk dagje uit. O wegwijs te maken in het ruime aa kelde het Havenbedrijf de Port of Daarmee kies je zelf je route door baseerd op je eigen voorkeuren.

De app is onderverdeeld in verschil rieën: In de buurt, Moeder Natuur, Infrastructuur, Uitzichtpunten, Eten Ontdek & beleef. Elke categorie g punten weer met foto’s en praktisc Je kunt zelf een route samenste tussen verschillende routes om te fiets, met de boot of met de auto af Antwerpen ontdekken informatie krijgt regelmatig een u Havenquiz die her en der in de app je kennis de haven testen.

Labor mo dolut rem niam sitje volore, inveliqover uianda

volorei untiae doluptasped qui dolecaborum ium quam sequaepe pa nistecus, identibust, ut pe liam eos el into dereapp is gratis beschikba dolorerio ma que eum et poreperibus pa ditae pa nobitiam sitati ut veliquiaeria quaectius inum con nis Nederlands, Frans en Eng eos volorendel ex enimus doluptae pratibus as dolut AppStore (Apple) of via G ulparum in non consequi sinctur si acest opta vit rero officident re lam erferit atquam di ulparum quos et (Android) ex essit eictusam e nonsequ aestius. Odissed eum quodit la nus, expliquam ratus, simint officim reperro inctur?

Raerenis re volorep elesti offici remostibus necatis doluptat etu.

i

officident re lam erferit atquam di ulparum quos et ex essit eictusam

A ENKRANT 39

Op stap in de haven met de Port of Antwerp App

MAS

De haven van Antwerpen, dat zijn sluizen en schepen, maar ook unieke natuur en plekjes die bol staan van de geschiedenis. Genoeg ingredienten voor een heerlijk dagje uit. Om bezoekers wegwijs te maken in het ruime aanbod, ontwikkelde het Havenbedrijf de Port of Antwerp App. Daarmee kies je zelf je route door de haven, gebaseerd op je eigen voorkeuren.

w. eop made ds ort de en en en en. ort er

Dede appkinderen is onderverdeeld in verschillende Met naar het MAS categorieën: In de buurt, Moeder Natuur, Lang geleden,

Op de zesde verdieping van het MAS, het Museum aan Infrastructuur, Uitzichtpunten, Eten & drinken en de Stroom in Antwerpen, vind je de tentoonstelling ‘Wereldhaven’.

Je leert er de haven van Antwerpen Ontdek & beleef. Elke categorie geeft interessekennen van bij het begin: een kleine nederzetting punten weer met foto’s en praktische informatie. die uitgroeide tot een van de grootste internationale Je kuntvanzelf een route of kiezen kruispunten de wereld.

Uniekesamenstellen scheepsmodellen, filmbeelden, verhalen, oude kaarten en werktuigen tussen verschillende routes om te voet,to-met de nen de expansie van de haven en vertellen het verhaal fiets, met achter de boot met de auto af te leggen. De van de mensen het of succes.

informatie krijgt regelmatig een update. Met de

Familiedag met gids Havenquiz die her en der in de app opduikt, kun je je kennis testen.

Op zondag 19 aprilover 2015de kunhaven je in het MAS terecht voor de familierondleiding ‘Waar water waakt’. (Groot) ouders en (klein)kinderen beleven dan samen de expo deonder app begeleiding is gratis beschikbaar ‘Wereldhaven’ van een gids. Hetin het wordt een bewogen tocht langs de Nederlands, Fransgeschiedenis en Engelsvan in de een van de meest actieve havens ooit! De rondleiding is AppStore (Apple) of via Google Play geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar en kost 10 euro.

(Android) Onder de twaalf jaar betaal je maar 5 euro.

4,

AS

AS, het

i

www.mas.be

Het Havenpaviljoen Aan de voet van het MAS staat het Havenpaviljoen.

Daar ontdek je in geuren en kleuren hoe de haven werkt. Waarom zijn sommige containers wit? En hoe worden bananen gelost? Het Havenatelier organiseert regelmatig boeiende workshops en spannende vertellingen voor jong en oud. Sinds de opening mocht het Havenpaviljoen al meer dan een kwart miljoen bezoekers verwelkomen. Toegang is gratis

i Familiedag met gids

Op zondag 19 april 2015 kun je in het MAS te-

www.portofantwerp.com/havenpaviljoen

Het Havenpaviljoen

Aan de voet van het MAS staat het Haven-

24 UUR IN DE HAVEN De haven van Antwerpen is een economische, ecologische en culturele hotspot. Elke dag vind je er*:

39 156

zandschepen

90

beschermde dieren plantensoorten (in 650 ha ecologische infrastructuur)

binnenschepen

3.500 250

170 bezoekers in het MAS bezoekerspaviljoen

verscheepte auto’ s

*Gemiddelde cijfers voor 2013

geladen goederentreinen

60.000 3.600 werknemers in 900 bedrijven

fietsende pendelaars