Sterke taal bij kleuters, da’s (af)gesproken!

Tekst Bart De Wilde Beeld Yuri Andries

Hoe vlot kleuters van vier à vijf jaar spreken, voorspelt hun taal­ en leesniveau later. Onderzoeker Helena Taelman vertelt hoe kleuterleraren effectief inzetten op woorden, interactie en voorlezen. Zorgleraar en teamteacher Anne Vanderhaegen neemt je mee naar haar diverse klas.

Krachtig en uitgebreid onderzocht, zo beschrijft EEF de interventies via gesproken taal. Het effect is hoog in alle fasen van het leerplichtonderwijs, maar het sterkst in het kleuteronderwijs. Hoe je het aanpakt, verschilt natuurlijk per leeftijd: zoals kringgesprekken en verhalen voorlezen bij kleuters, snedige debatten en overtuigende presentaties bij tieners. Maar op de principes erachter kleeft geen leeftijd: rijke interactie en dialoog uitlokken, bouwen aan een grote woordenschat, veel gerichte vragen stellen en taalsteun bieden.”

Spreektaal is bij uitstek het speelveld van kleuterleraren. Peuters van tweeënhalf jaar starten met een sterk verschillende taalbagage. Helena Taelman: “Meer nog dan dat startpunt is het niveau dat vijfjarigen halen een sterke voorspeller van hun taal- en leesbegrip later. Met effectieve ingrepen kunnen kleuterleraren timmeren aan de basisgeletterdheid van elk kind. Eerst via gesproken taal, daarna voegen ze er de eerste geschreven letters en woorden aan toe.”

DE KRACHT VAN VERHALEN

“Geen kleuterleraar die niet voorleest. Vertellen is bij kleuters immers dé topinterventie rond rijke gesproken taal, stelt internationaal onderzoek. Maar gingen we vroeger elke dag voor een nieuw verhaal, dan lezen we vandaag – voortschrijdend inzicht – vaker uit hetzelfde boek voor. Van de oppervlakte naar de diepte, van meer naar beter.”

“Door bij elke voorleesbeurt nieuwe doelen na te streven, benut je de rijkdom van kinderboeken en het leervermogen van kinderen. De ene keer focus je op nieuwe woorden, de andere keer op inzicht in patronen: het verhaal start met personages die een probleem hebben en via acties komen ze tot een oplossing. Als kinderen die lijn vatten, kunnen oudere kleuters anekdotes die ze zelf vertellen ook op die manier structureren.”