TIM BOWLEY
ÓSCAR VILLÁN
Non hai escapatoria e outros contos marabillosos
Non hai escapatoria e outros contos marabillosos
TIM BOWLEY
ÓSCAR VILLÁN
Non hai escapatoria e outros contos marabillosos
Ă?ndice
A muller espĂrito ................................7 A herdanza .......................................15 O papagaio hiraman ........................19 Non hai escapatoria .........................27 Pel de foca .......................................29 A morte do corcovado .....................35 A tsarina ...........................................45 Conn-Eda .........................................53 O lindworm ......................................63 O rei pastor ......................................73
A muller espírito
Cando morreu a súa fermosa muller, o home quedou a chorar ao pé da tumba. Non se sentía capaz de vivir sen ela e decidiu seguila ao mundo espiritual: a Terra dos Mortos. Fixo moitos paus de oración e espallou pole de millo sagrado. Colleu unha suave pluma de aguia e coloreouna con terra vermella, e entón sentou a agardar ao lado da tumba. Ao caer a noite, o espírito da súa muller defunta saíu da tumba e sentou ao seu lado. Ela díxolle que non estivese triste e que non chorase, pois simplemente estaba abandonando unha vida por outra. –Non podo deixarte marchar –dixo o mozo–. Ámote tanto que vou seguirte á Terra dos Mortos. A súa muller espírito quedou horrorizada e tentou disuadilo, pero ao comprobar a súa determinación acabou accedendo. –Se queres seguirme, tes que saber que serei invisible aos teus ollos mentres o sol brille, conque terás que suxeitarme 7
esta pluma de aguia vermella no pelo, e así poderás seguir a pluma cando non me poidas ver. O home suxeitoulle a pluma no cabelo e comezaron a viaxe. Efectivamente, cando a luz do día comezou a subir polo ceo, a muller foi esvaecéndose ata que o único que se viu dela era a pluma vermella botando polo aire, en dirección ao oeste. Canto máis avanzaba, máis dificultade tiña o home para seguirlle o paso, pois parecía aboiar serenamente e sen esforzo, mesmo ao atravesar os terreos máis abruptos, mentres que el tiña que andar con dificultade. Logo quedou esgotado e díxolle: –Miña querida esposa, agarda! Non te podo seguir máis. Déixame descansar un pouco. A pluma vermella detívose e agardou por el, pero así que o home a alcanzou, empezou a flotar outra vez e, por moi canso que estivese, tivo que seguila. A viaxe continuou durante moitos días, co home perseguindo a pluma polo día e descansando pola noite. Ás veces, a muller espírito aparecíaselle para darlle azos, e outras veces el sentía a súa presenza dunha maneira indefinible. Con cada día que pasaba, a senda ía tornándose máis escarpada. As xornadas de viaxe alongábanse, as noites de descanso acurtábanse e o home ía cada vez máis canso. Un día, a senda conduciunos ata un abismo que parecía non ter fondo. A pluma da muller espírito aboiou por riba do 8
baleiro e desapareceu ao outro lado, mentres que o home quedou abandonado á beira do precipicio. Desesperado, comezou a descender pola parede vertical coa esperanza de chegar ao fondo e despois rubir ao outro lado. En pouco tempo quedou parado, agarrado coas puntas dos dedos a un pequeno saliente, incapaz de subir ou baixar. Resignouse a deixarse caer e morrer, pero xusto nese intre apareceu un esquío. –Home necio! –berroulle o esquío–. Xamais darás atravesado o abismo ti só. Agarda un momento, que te vou axudar. O esquío sacou unha semente de dentro da fazula, mollouna con saliva e meteuna nunha fenda da roca. Despois púxose a cantar e, de súpeto, da semente agromou unha planta que rapidamente lanzou un gallo ata o outro lado do abismo. O home agarrouse á planta e impulsouse ata o outro lado do precipicio. Ao chegar á outra beira, atopou a pluma á espera del, aboiando no aire. Pero así que chegou, a pluma volveu arrancar a unha velocidade tremenda e o home pensou que había de morrer no intento de seguila. Por fin chegaron á beira dun lago; a pluma botouse á auga e desapareceu. Entón soubo que a Terra dos Mortos estaba no fondo do lago, pero, como ía seguir? Día tras día agardou na beira, mais a muller non lle aparecía e, totalmente desesperado, botouse a chorar. Máis tarde oíu unha voz que lle dicía suavemente «uh, uh, uh», e sentiu un suave bater de alas nas costas. Ao alzar a 9
vista descubriu que había un enorme bufo voando sobre a súa cabeza. –Por que choras? –preguntoulle o bufo. –Porque a miña querida esposa está no fondo do lago, na Terra dos Mortos, e non a podo seguir ata alá –respondeu. –Ai, coitado home –dixo o bufo–. Xa sei. Ven á miña casa, que está nas montañas, e alí hei de dicirche o que tes que facer. Se segues o meu consello, todo ha de saír ben e has de reencontrarte coa túa amada. O bufo guiouno ata unha cova das montañas. Na cova había moitos homes-bufo e mulleres-bufo, que lle deron unha cálida benvida e o convidaron a comer e descansar. O vello bufo que o trouxera despoxouse da súa roupaxe de bufo e mostrouse como un espírito humano. Colleu un fardo da parede e dixo: –Vouche dar isto, pero primeiro teño que explicarche o que debes e o que non debes facer. O home, ansioso, botoulle a man ao fardo, pero o espírito axiña o apartou e dixo: –Home necio, como podes ser tan toleirán! Se non podes aprender a agardar, esta menciña non che vai valer para nada. –Desculpa –dixo–, prometo que terei paciencia. –Moi ben –dixo o espírito-bufo–, pois atende. Isto é a menciña do sono. Cando a tomes, adormecerás profundamente e, ao acordares, estarás noutro lugar. Camiña cara ao luceiro da 10
mañá e continúa por ese camiño ata chegares a un sitio onde hai tres formigueiros. Atoparás a túa muller-espírito a carón do formigueiro do medio. Ao saír o sol, ela acordará e mostrarache un sorriso. Entón levantarase; xa non será un espírito, senón de carne e óso, e poderedes vivir felices xuntos. Iso si, recorda que tes que ter paciencia. Non debes abrazala nin tocala de maneira ningunha mentres non cheguedes á vosa aldea, porque se a tocas, perderala para sempre. Dito isto, o espírito-bufo soprou un pouco da menciña sobre a cara do home e este adormeceu decontado. Entón, todos os espíritos-bufo puxeron as roupaxes de bufo, levantaron o home no aire e voaron con el ata o principio do camiño que conducía ao formigueiro do medio, onde o pousaron baixo unha árbore. Despois voaron ata o lago e, coa axuda da menciña do sono e os paus de oración, mergulláronse ata chegaren ao fondo e entraron na Terra dos Mortos. Unha vez alí, adormeceron os gardiáns de tan misterioso país empregando a menciña do sono e, con moita reverencia, pousaron os paus de oración sobre o altar do inframundo. Axiña deron coa esposa do home e levárona ata a superficie do lago. Unha vez de volta no mundo dos vivos, colocárona sobre as súas alas e voaron con ela ata o lugar onde o marido durmía. Foi el o primeiro en acordar. Ao abrir os ollos, o primeiro que viu foi o luceiro da mañá, despois viu o formigueiro do medio e por fin a súa fermosa muller deitada ao seu lado. Cando espertou, ela sorriulle e díxolle: 11
–O teu amor ten que ser moi grande, máis grande que ningún outro, ou non estariamos aquí. Rapidamente comezaron a viaxe de volta ao seu país e o home non esqueceu a advertencia do home-bufo de que deberían evitar todo desexo mentres non estivesen na aldea. Viaxaron durante catro días, cada vez máis cerca do seu mundo, máis cerca da salvación. Cando xa albiscaban a aldea, a muller detívose e dixo: –Meu home, vou tan cansa que non podo seguir. Deitémonos aquí a repousar un pouco, e así entraremos na aldea descansados. O marido accedeu e ela deitouse a durmir. Estaba tan fermosa alí deitada que o home se viu superado polo desexo e, sen pensalo, tendeu a man para acariñala. No momento en que a man a tocou, ela acordou sobresaltada e exclamou: –Que fixeches? De verdade que me amabas moito, pero non o suficiente; se fose así, agardarías. Agora terei que morrer outra vez. Ante os seus ollos, a muller esvaeceuse e el quedou no chan desesperado, mentres o vello bufo ouleaba: –Que mágoa! Que mágoa! Que mágoa! A partir de entón, o home andou pola terra coma un fantasma, coa ollada fixa, a mente perdida, sen consolo. Se chega a controlar o seu desexo un pouquiño máis, se non a chega a tocar, se chega a aguantar con paciencia unhas hori12
ñas máis, entón vencería a morte, non só para a súa muller, senón para toda a humanidade e non habería loito polo pasamento dos seres queridos. Pero, nese caso, se non houbese morte, o mundo estaría tan ateigado de xente que non quedaría sitio para moverse, e habería disputas por cada palmo de terreo, por cada anaco de comida, de xeito que talvez o que sucedeu foi boa cousa.
13
A herdanza
Era unha vez un labrego que, sendo mozo, viaxara fóra do país, ninguén sabía a onde. Ao volver, había algo nel que levara a xente a pensar que, malia vivir unha vida sinxela, trouxera un gran tesouro consigo. O labrego tiña un fillo que non mostraba interese ningún nin polo campo nin por ningunha outra clase de traballo. O fillo cría nos rumores sobre o ouro enterrado, e estaba convencido de que o seu agarrado pai había de revelarlle onde estaba antes de morrer, e por iso foi vivir a unha vila próxima á espera do día en que puidese recibir a súa herdanza. Por fin tivo noticia de que o vello estaba no leito de morte, e preguntaba por el. Moi esperanzado, o mozo foi correndo á ruinosa casa, subiu as escaleiras ata o cuarto do pai e colleulle a man finxindo todo o afecto que podía. O vello abriu os ollos con dificultade e conseguiu apertar debilmente a man do fillo. Cun terrible e derradeiro esforzo, díxolle: –Meu fillo, o ouro está enterrado... 15
E entón morreu sen dicir máis nada. Así que rematou o funeral, o mozo púxose a buscar o ouro. O máis probable era que estivese dentro da casa, conque por aí empezou. Arrincou as táboas do sobrado, escachou o xeso das paredes, rebuscou polo faiado e pola bodega, pero non atopou nada. Cando rematou, a casa estaba patas arriba e os seus curiosos veciños andaban xa a murmurar, ou mesmo lle preguntaban directamente que estaba a facer. Tiña medo de que, se lles confesaba que andaba á busca do ouro, intentasen roubarllo, de maneira que dixo que estaba a arranxar a casa porque quería vivir nun sitio decente, e que se vira obrigado a gastar na reforma os aforriños que tiña. Curiosamente, descubriu que lle gustaba bastante o traballo e que, ademais, tiña un inesperado talento para facelo. Tanto era así que en pouco tempo tivo unha casa que, non sendo luxosa exactamente, si que era moito mellor e moi cómoda. Cando por fin lle quedou claro que o ouro non estaba na casa, comezou coa horta. Día tras día cavaba e cavaba, sempre coa esperanza de oír o clanc da pa ao bater co cofre, que seguro que estaba alí enterrado. Escavou ata o último palmo de terreo arredor da casa, e nada. –Teño que plantar algo de verdura –díxolles aos veciños–. Non sei como o vello puido deixar este lugar así de abandonado. Unha vez plantada a horta, sacou o arado do alpendre e enganchouno ao vello cabalo. 16
–É tempo de sementar o trigo –díxolles aos veciños, que asentiron sabiamente e se puxeron tamén eles a arar e sementar os seus labradíos. Na primeira leira non atopou nada. Na segunda leira, nada; e tampouco achou nada do que andaba a buscar na terceira e cuarta leiras que arou, achandou e sementou. Chegou o día en que acabou de arar ata o último recanto da última leira, e xa non lle quedaba máis onde buscar. Abatido, volveu andando á casa, preguntándose unha e outra vez onde puidera soterrar o seu pai o tesouro. De volta na casa, lavou a suor da xornada, puxo roupa limpa, serviuse un zume fresco de froitas que atopara aquel mesmo día e saíu á pequena solaina que construíra cando traballara na casa e na horta. Daba ao poñente, e era un fermoso lugar para sentar a descansar no serán. Sentou no banco dando un suspiro de satisfacción. Era estraño, pero despois de buscar por todas as partes, xa non estaba desesperado, senón que experimentaba unha sensación de benestar despois dunha xornada de duro traballo. Contemplou a froita e as verduras da horta, que xa estaban en sazón. Mirou máis lonxe e viu como se estendían as súas terras ben traballadas. A medida que o sol ía póndose no horizonte, a luz foi caendo sobre o trigo maduro que sementara primeiro e de súpeto todo o campo quedou inundado por un resplandor dourado. Entón por fin o entendeu. Sorriu con ironía, despois botouse a rir e brindou co seu defunto pai, que, ao enganalo, tamén o salvara.
17
Título orixinal en inglés: The Master, the Servant and the Death and other tales Colección SETELEGUAS © do texto: Tim Bowley, 2009 © das ilustracións: Óscar Villán, 2012 © da tradución: Carlos Acevedo, 2012 © desta edición: Kalandraka Editora, 2012 Italia, 37 - 36162 Pontevedra Telf.: 986 860 276 editora@kalandraka.com www.kalandraka.com Deseño dos logotipos da colección: Óscar Villán Impreso en Gráficas Anduriña, Pontevedra Primeira edición: xuño, 2012 ISBN: 978-84-8464-792-8 DL: PO 244-2012 Reservados todos os dereitos
Tim Bowley é un dos grandes contadores que percorre as vilas e cidades de Galicia, España e Portugal. Viaxa dende hai anos espallando as súas palabras inglesas por todos os recunchos do país. Os seus contos ficaron gravados na memoria de moitas persoas, maiores e pequenos.
Neste libro Tim preséntanos unha selección dos seus mellores contos, que non nos han deixar indiferentes. O humor, a tenrura, o medo e o terror, mais tamén a alegría, poboan cada unha destas historias que nos van permitir viaxar por todo o mundo: fragas espesas, vales fondos, cumes altísimos, aventuras trepidantes, personaxes inauditos…
Contos marabillosos, contos do mundo que nos agasallan sabedoría.