Oddfellowblaðið - desember 2018

ODDFELLOWBLAÐIÐ 2. TBL | 67. ÁRG. | NR. 172 | DES. 2018

STEFÁN VETURLIÐASON STÓRSÍR EVRÓPU ÚTGÁFA BÓKAR UM SÖGU ODDFELLOW Á ÍSLANDI SJÖTÍU ÁR FRÁ STOFNUN STÓRSTÚKUNNAR LEIÐIR TIL BETRA LÍFS JÓL HJÁ BÆJARSTJÓRANUM VILLIBRÁÐARVEISLU GJÖRA SKAL

RITSTJÓRNARSPJALL

EKKI ER ALLT RÉTTHENTUM FÆRT

S

töðugt er minnt á vanmátt í samfélögum þjóða.

Vandinn er ærinn og umræðan vill oft fara út og suður með þeim afleiðingum að brýnustu mál verða fótum troðin og vilja gleymast. Reglusystk­ ini ættu að hafa þetta hugfast með Oddfellowblaðið í huga og muna að góð saga eða frásögn, sem tengist starfinu, á hvergi betur heima en í næsta blaði. Þegar ég settist fyrst á skólabekk í villta vestrinu, sem svo var áður kallað, var ég óöruggur í margmenninu, þekkti ekki umhverfið, var ekki vel að mér í málinu og vildi helst sitja úti í horni. Ég fann mér sæti lengst til vinstri í fyrirlestr­ arsalnum (til hægri frá púltinu séð), þar sem ég lét lítið fyrir mér fara, og þegar kom að því að skrifa niður eftir fyrir­ lesar­anum komst ég að því að borðið var vitlausu megin. Ég sat því allur boginn og skakkur við skriftirnar og sá ekki á töfluna fyrir vikið. Þar er hugsanlega komin ein skýring á bakeymslum og axlarmeinum, sem hafa hrjáð mig að undanförnu, en Kanadamenn höfðu reiknað út að um 10% íbúa væru örvhentir og því voru öll endasæti vinstra megin í fyrirlestrasölum háskóla með hreyfanlegri borðplötu vinstra megin. Borðið var því ekki vitlausu megin heldur sat ég í sæti sem ætlað var fyrir örvhentan nemanda. Siðar komst ég að því að í Toronto var verslun, sem seldi eingöngu vörur fyrir örvhenta, meðal annars hnífapör, diska, glös og bolla, en það er annað mál. Það læra börnin sem fyrir þeim er haft. Rétthentir greiða sér almennt með hægri hendi og bursta tennurnar með sömu hendi, að ekki sé minnst á aðrar daglegar þarfir. Þessar hreyfingar verða fljótlega ósjálfráðar og í flestum tilfellum einhæfar. Það kemst upp í vana að gera sömu hlutina alltaf eins. Engin varaáætlun eins og þegar fólk lærir til dæmis að hjóla. Eftir að barn hefur komist upp á lag með að hjóla á þríhjóli er skipt yfir í tvíhjól, gjarnan með tveimur hjálpardekkjum til að varna því að hjólreiðakappinn detti ekki, þó hann haldi ekki jafnvægi á ferð. Þegar vandinn er yfirstiginn blasir ekkert nema tvíhjól við og eftir það verður ekki aftur snúið.

Fyrir rúmu ári fór ég í aðgerð á vinstri öxl. Á svipstundu datt ég út úr öllu um tíma. Helsta ástæðan var sú að ekki er auðvelt að klæða sig með annarri hendi, hvað þá að hjóla, keyra bíl, skrifa langa texta eða skera niður kjöt,

2

þó rétthentur sé. Kunnur skemmtikraftur, sem var meðal annars handleggsbrotinn á hægri, hughreysti mig og sagði að ég væri heppinn að vera frá á vinstri. Hann ráðlegði engum rétthentum að vera handlama á hægri. Það er ekk­ ert grín að vera kominn upp á vinstri, sagði hann og vísaði sérstaklega til daglegra þarfa einn með sjálfum sér læstur inni á salerni.

Aðgerð á hægri öxl var óumflýjanleg í haust og varnað­ arorð skemmtikraftsins skullu á mér af fullum þunga. Stað­ reyndin er enda sú að ekki er hlaupið að því að gera allt í einu hluti með vinstri sem alla tíð hafa verið framkvæmdir með hægri. Þó hægt sé að stýra bíl, þar sem stýrið er vinstra megin, með vinstri hendi er ekki auðvelt að koma lyklinum á sinn stað, hvað þá að snúa honum með vinstri. Einfaldar hreyfingar eins og að þurrka sér eftir þrifabað getur vafist fyrir þeim, sem getur aðeins beitt vinstri hendi við verkið.

Stundum er haft á orði að tiltekið mál sé ekkert mál. Ég geri það með vinstri, er þá oft viðkvæðið. Þegar á hólminn er komið er þetta slæmt veganesti vegna þess að ekki er allt rétthentum fært með vinstri. Oddfellowblaðið í vor verður tileinkað 200 ára afmælisári Oddfellowhreyfingarinnar á heimsvísu. Þá er mikilvægt að allir tengiliðir leggist á eitt og ósk ritstjórnar er að í blaðinu birtist efni frá hverri stúku landsins. Samstaðan er lykilorðið og engu máli skiptir hvort fólk er rétthent eða örvhent. Aðalatriðið er að senda inn efnið sem fyrst.

Að svo skrifuðu mestmegnis með vinstri vil ég fyrir hönd ritstjórnar óska Reglusystkinum og fjölskyldum þeirra gleði­ legra jóla og farsæls nýs árs með þökkum fyrir allt liðið.

Bróður- og systurlegast í vináttu, kærleika og sannleika, Steinþór Guðbjartsson, St. nr. 11, Þorgeiri OB. nr. 5, Frey

2. tbl. 2018

EFNISYFIRLIT

34

18 8

62

58

Ekki er allt rétthentum fært . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Það munar um hvert okkar . . . . . . . . . . . . . . . . 4 70 ár frá stofnun Stórstúkunnar . . . . . . . . . . . . . . 6 Starfið mun öflugra en ég hélt . . . . . . . . . . . . . . . 8 200 nefndin tekin til starfa . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Málþing Akademíunnar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Undirbúningur að stofnun Sjöstjörnunnar . . . . . . . . . 14 Vettvangur sem skiptir miklu máli . . . . . . . . . . . . . 16 Fáir á heimsvísu verið lengur í Oddfellow . . . . . . . . . 18 Frú Ragnheiður fékk bíl frá Oddfellow . . . . . . . . . . . 19 Minningarreitur í Laugarnesi . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Fallnir félagar á árinu 2018 . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Inga Dóra sæmd 40 ára fornliðamerki . . . . . . . . . . . 24 Stuðningur við Hlaðgerðarkot . . . . . . . . . . . . . . . 25 Mótaði fræðslu­starf stúkubræðra í Baldri . . . . . . . . . . 26 Minjar úr fórum Björns Jónssonar . . . . . . . . . . . . . 27 Leiðir til betra lífs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Gefum góðar minningar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Uppbygging Reglu­heimilis á Sauðárkróki . . . . . . . . . 31 Stórsír veitt heiðursmerkið . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Varastórsír veitt heiðursmerkið . . . . . . . . . . . . . . . 33 Megum vera stolt af starfinu . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Tólf sjúkrarúm til líknardeildarinnar . . . . . . . . . . . . 38 Góð gjöf til Reykjalundar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Stórtónleikar til styrktar líknarsjóði . . . . . . . . . . . . . 40 Fögnuðu 70 ára stofnafmæli Auðar . . . . . . . . . . . . 41 Gefandi og gæfuríkt starf í Hallveigu . . . . . . . . . . . . 42 Soffíusystur í Edinborg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Vilborg í Vestmanna­eyjum 60 ára . . . . . . . . . . . . . 46 Hlakkar til að læra og meðtaka boðskapinn . . . . . . . . . 48 Þorbjargarsystur á Bessastöðum . . . . . . . . . . . . . . 49 Sæmundur fróði á Suður-Englandi . . . . . . . . . . . . . 50 Bergþórusystur í sunnlenskri vorferð . . . . . . . . . . . . 52 Fjórar systur í sömu stúkunni . . . . . . . . . . . . . . . 53 Jól hjá bæjar­stjóranum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Systraskemmtun suður með sjó . . . . . . . . . . . . . . 55 Fundirnir orðnir yfir eitt hundrað . . . . . . . . . . . . . . 56 Fljótandi Oddfellowheimili . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Villibráðarveislu gjöra skal . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Að fanga von og gleði jóla . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

ODDFELLOWBLAÐIÐ

2. tbl. - 67. árg. - nr. 172 - desember 2018 Útgefandi: Stórstúka hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi Vonarstræti 10, 101 Reykjavík Ritstjórn: Anna S. Árnadóttir, Rbst. nr 9, Þóru Björn Jóhann Björnsson, St. nr 7, Þorkeli mána Kolbrún Jenný Gunnarsdóttir, Rbst. nr 8, Rannveigu Sigdís Sigmundsdóttir, Rbst. nr. 7, Þorgerði Steinþór Guðbjartsson, St. nr 11, Þorgeiri Netfang: ritstjorn@oddfellow.is Hönnun og myndskreytingar: Garðar Pétursson, St. nr. 16, Snorra goða Umbrot: Sigríður Friðjónsdóttir Prófarkalestur: Ólafur Hjörtur Jónsson, St. nr. 11, Þorgeiri Prentun: Ásprent, Akureyri

2. tbl. 2018

3

HUGLEIÐINGAR STÓRSÍRS

ÞAÐ MUNAR UM HVERT OKKAR Á

Ljósmynd: Nærmynd/Guðmundur Kr. Jóhannesson

gætu Reglusystkin. Skammdegið er um þessar mundir allsráðandi. Við lífgum það upp með til­ búnum ljósum og gleðjumst yfir fegurðinni sem fylgir fallegum skreytingum og ljósum á þessum árstíma. Hér á okkar kalda landi er þetta sennilega enn mik­ ilvægara en víða vegna norðlægrar legu landsins okkar. En mikilvægara er þó að við hlúum að ljósinu í okkur sjálfum til þess að við getum lýst upp okkar nánasta umhverfi og haft góð áhrif á okkar samferðarfólk og við getum þannig komist sameiginlega í gegn um okkar langa vetur.

Starfið í Oddfellowreglunni nýtur þessa ljóss og glæðir okkar tilveru. Við hittumst, njótum þess að vera saman á fundum og utan funda og við látum gott af okkur leiða, samhliða því að vinna að þvi að bæta okkur sjálf sem manneskjur skref fyrir skref. Við tökum saman á verkefnum og komum þeim til framkvæmda, látum verkin tala, vinnum að því að styðja góð málefni og látum um okkur muna. Við höfum farveg til alls þessa. Þessi farvegur er Oddfellow­ reglan. „Allt sem þér viljið að aðrir menn gjöri yður skuluð þér og þeim gjöra.“

Það er gott að að hafa þessa gullvægu reglu í huga sem segir svo órtúlega margt og er svo góður vegvísir fyrir hegðun okkar gagnvart samborgurum okkar. Ef allir hefðu þessa reglu að jafnaði í huga væri heimurinn okkar betri. Við getum svo sannarlega lagt okkar af mörkum, það munar um hvert okkar. Ef margir einstaklingar missa sjónar á þessum grunngildum og sýna skeytingarleysi mun halla undan fæti hjá okkur. Heildin samanstendur af einstaklingum og hver einasti þeirra er mikilvægur. Þessi lífsregla er almennur boðskapur sem tilheyrir hvorki ákveðnum trúarsöfnuðum né trúarbrögðum, eins og segir m.a. á fræðsluvefnum okkar. Þetta eru ekki ný sannindi því hugsanlegt er að það hafi verið siðapostulinn Konfúsíus (551-479 f.Kr.) sem benti fyrstur manna á siðfræðilegar skyldur okkar í samskiptum hvert við annað. Boðskapur hans var mjög nálægt því að vera sá sami og fram kemur í textanum. Því nefni ég þetta hér að við þurfum og verðum að halda vöku okkar. Það er í anda félagsskapar okkar og samrýmist okkar gildum að gera það, höfum því þessa gullvægu reglu jafnan í huga.

Starfið í Oddfellowreglunni hefur verið hefðbundið í haust og farið vel af stað eftir sumarleyfi. Ég veit að félagar Reglu­ deilda huga að krafti að öflun nýrra félaga og vonandi tekst vel til með það. Við stöndum nokkurn veginn í stað hvað fjölda Reglusystkina varðar, en það er þó örlítil fjölgun og því má betur ef duga skal. Í maí mánuði síðastliðnum var fundur hjá Oddfellow Akademíunni og í einu innlegginu þar kom glöggt í ljós að við þurfum að halda vel utan um okkar

4

nýjustu og yngstu meðlimi fyrstu árin. Of margir hverfa á braut á fyrstu árunum. Þetta er sameiginlegt verkefni okkar allra í Oddfellowreglunni og enginn bróðir eða systir er þar undanskilin. Höfum hugfast að það er áhugi á Oddfellow­ reglunni úti í samfélaginu en við þurfum að leggjast á eitt með að halda þeim sem koma inn í félagsskapinn í okkar röðum og rækta þá. Við þurfum að láta vita af okkur og verkum okkar og hvað við stöndum fyrir.

Nýlega lauk árlegu eftirliti Stórstúkunnar í Regludeildum á Suðvesturhorninu. Stórfulltrúar Regludeilda á landsbyggð­ inni; á Ísafirði, Sauðárkróki, Akureyri, Egilsstöðum og Vest­ mannaeyjum, sinna þessum verkum í sínum Regludeildum þetta haustið eins og venjan hefur verið upp á síðkastið þ.e. annað hvert ár. Það er aðdáunarvert að sjá það öfluga starf sem unnið er í Regludeildunum og hve allt er víðast hvar með góðum brag. Yfirmenn Regludeilda leggja mikinn metnað í að hafa allt er eftirlitið varðar í mjög góðu lagi. Ég hef sannfærst um það betur og betur að þessi samskipti eru afar mikilvæg í okkar starfi, ekki síður hvað varðar okkur Stórembættismenn að fá tækifæri til að hitta Reglusystkin við þetta tækifæri. Yfirmönnum Regludeildanna gefst tími til 2. tbl. 2018

að ræða málefni við okkur Stórembættismenn um mál sem brenna á þeim og leggja fram fyrirspurnir um hin ýmsu málefni.

Gagnagrunnurinn okkar er að festa sig í sessi og stöðugt er unnið að nýjum viðbótum, nú síðast er komið funda­ boðunarkerfi sem hefur verið vel tekið og sumar stúkur eru strax byrjaðar að þreyfa sig áfram með að nota það.

Framundan er úrlausn mála sem varða persónuverndarmál sem eru til skoðunar en þar erum við undir sama hatt sett og fjöldinn allur af félögum í landinu og reyndar um alla Evrópu. Við fylgjumst grannt með því sem aðrir eru að glíma við í þeim málum um leið og við fetum okkur áfram með það sem við þurfum að gera.

Erlend samskipti hafa verið nokkur á árinu sem endra nær. Hæst ber þar hjá undirrituðum ferð og þátttaka á Hástúkuþinginu í Baltimore í Bandaríkjunum sl. sumar. Ýmislegt er hægt að segja um stöðu mála í Bandaríkjunum og Kanada en mikil fækkun hefur orðið í Oddfellowreglunni þar á umliðnum árum. Reglan er því miður í vörn þar sem vagga hennar er, en starfið er þó enn nokkuð öflugt á einstaka svæðum. Reglusystkinum þar hefur ekki tekist að fá ungt fólk til liðs við sig og það segir sig sjálft að við þær aðstæður stefnir aðeins í eina átt. Reglan eldist og það kemur að því að deildir eru lagðar niður eða þær eru sam­ einaðar öðrum. Ég er því enn sannfærðari en fyrr um að við verðum að huga á hverjum tíma að endurnýjun og öflun nýrra félaga. Auðvitað verðum við að haga málum svo að það sé eftirsóknarvert að gerast meðlimur í félagskapnum okkar. Við verðum að kynna starf okkar og gera það áhuga­ vert, en halda þó jafnframt í okkar grunngildi. Við þurfum um leið að fylgjast með tíðarandanum án þess að gefa eftir í okkar föstu venjum. Ég sagði í síðasta ávarpi mínu hér á þessum vettvangi og vil endurtaka það. Það sem við Odd­ fellowar á Íslandi getum lagt til málanna á heimsvísu er að halda úti öflugu starfi á okkar heimaslóð og þannig getum við sýnt gott fordæmi fyrir aðra og verið viss fyrirmynd hvernig vel má að hlutunum standa. Ekki síður getum við horft til þeirra mála sem miður fara hjá öðrum og reynt sjálf að læra af því.

Kominn tími á ákvörðun Fjöldi ánægjulegra viðburða hafa verið í starfinu að undan­ förnu en þar ber ef til vill hæst veitingu 75 ára fornliða­ merkis til str. Lauru Claessen í Rbst. nr. 1, Bergþóru. Þetta var einstakur viðburður í okkar sögu. Str. Laura hefur á sinni löngu ævi verið samferða fjölda Reglusystkina en hún gekk til liðs við Regluna aðeins 18 ára gömul og hefur lifað mikla umbrotatíma í sögu þjóðarinnar og Reglunnar. Hún hefur lifað bróðurpartinn af tímanum sem liðinn er frá stofnun fullveldis íslensku þjóðarinnar í 100 ár sem haldið er upp á nú í okkar samfélagi. Hún, foreldrar hennar og fjölskylda, sem voru í forystusveit Oddfellowreglunnar, hafa því fylgt hjartslætti Reglunnar öll þessi ár. Á síðasta Stórstúkuþingi 2017, var ákveðið að vinna að því að skoða með byggingu Reguheimilis í Urriðaholti og fyrir Stórstúkuþingið 2019 ber að leggja fram tillögu til af­ greiðslu um framhald málsins, af eða á. Nefnd var skipuð til að vinna að þessu máli og hefur hún unnið mikið starf við að kortleggja möguleikana. Þetta er stórt verkefni þar sem við þurfum að taka upplýsta ákvörðun á komandi þingi. Ég hef sagt að það sé kominn tími til að taka ákvörðun í þessu 2. tbl. 2018

áratuga viðfangsefni Oddfellowreglunnar og nú er tæki­ færi miðað við uppbygginguna í Urriðaholti að láta til skara skríða. Ég vil þó einnig halda því til haga að ákvörðun um að fara ekki í framkvæmdir kemur auðvitað líka til greina þó ég hallist að því, miðað við þær forsendur sem nú eru uppi hjá nefndinni, að við eigum að nota þetta tækifæri.

Vil hér líka nefna að uppbygging Oddfellowheimilisins á Sauðárkróki er verkefni sem við þurfum að taka sameiginlega á í allri Oddfellowreglunni. Nú ríður á að við sýnum samtakamáttinn og leggjum þeim gott lið við að klára framkvæmdir við húsið þeirra. Ánægjulegt væri ef hægt verður að vígja nýjan sal þeirra á 200 ár afmælisári Oddfellowreglunnar. Einnig vil ég minna á að það er stefna stjórnar Þróunarsjóðs Oddfellowreglunnar að hjálpa til á næstu árum við að lækka skuldir Regluheimila um allt land en mikil uppbygging Regluheimila hefur verið í nágrenni höfuðborgarinnar síðustu árin sem hefur skilað sér í fjölgun Regludeilda í öllum þeim húsum.

Merk tímamót framundan Á næsta ári er Oddfellowreglan á heimsvísu 200 ára. Þetta eru mikil tímamót og við hér á landi munum gera ýmis­ legt til að minnast þessara tímamóta. Á síðasta ári varð Reglan hér á landi 120 ára og á þessu ári er 70 ára af­ mæli Stórstúkunnar okkar. Svo ekki vantar tímamótin til að minnast. Það eru orð að sönnu að til þess að geta tekist á við framtíðina verðum við að þekkja fortíðina. Í tilefni af­ mælisins á næsta ári hefur verið skipuð sérstök afmælis­ nefnd sem hefur tekið til starfa og fyrirhugaðir eru nokkrir viðburðir. Megininntakið í afmælishaldinu er að hver Reglu­ deild heldur utan um sín afmælisatriði en nokkur atriði verða skipulögð sameiginlega af nefndinni. Kallað er eftir að afmælisárið verði lifandi og starfsamt og að við í Oddfell­ owreglunni látum vita af okkur og af því sem við erum að gera og höfum gert í tímanna rás. Stefnt er t.d. að því að halda Oddfellowdag í upphafi vetrarstarfsins á afmælisárinu þar sem við bjóðum fólki að koma í húsin okkar um allt land og kynnast því sem við erum að gera. Stórstúkuþingið í vor, Oddfellow Akademínan, Styrktar- og líknarsjóður Odd­ fellowa koma svo að afmælishaldinu á ýmsan hátt auk allra Regludeilda.

Kæru Reglusystkin. Það stendur yfir undirbúningur jóla þegar þetta blað kemur fyrir augu ykkar, það fer í hönd jólahátíð með öllu sem henni fylgir. Munið að rækta það góða í ykkur kæru systkini, munið að sýna af ykkur velvild og vináttu. Munið að sýna umburðarlyndi og kærleika í ykkar samskiptum við aðra.

Hafið í huga að athafnir ykkar þoli ljós sannleikans. Við eigum öll okkar minningar um jólin, um okkar bernskujól hvert fyrir sig. Jólin eru líka sá tími sem við hugsum til þeirra sem eru horfin á braut frá okkur. Við höfum minningarnar til að ylja okkur við og við höfum grunninn sem siðmenning okkar byggir á. Þessi menning er líka grunnurinn að starfi Oddfellowreglunnar. Hafið þakkir fyrir samstarfið á árinu sem senn er liðið og ég ber þá ósk í brjósti að komandi ­afmælisár Oddfellowreglunnar verði okkur öllum farsælt.

Guðmundur Eiríksson stórsír

5

AFMÆLI

70 ÁR FRÁ STOFNUN STÓRSTÚKUNNAR

F

yrsta Stórstúkuþing Stórstúku hinnar óháðu Odd­ fellowreglu á Íslandi I.O.O.F. var haldið 24. maí 1948. Stofnbréf Stórstúkunnar var gefið út 31. jan­ úar 1948 af Sovereign Grand Lodge í Bandaríkjum Norður Ameríku. Áður hafði verið starfandi Lands-Stórstúka I.O.O.F. hér á landi frá árinu 1933 eða í 15 ár. Þetta fyrsta þing Stórstúkunnar fór fram undir stjórn stórsírs Danmerkur, Knud Nielsen, í umboði Sovereign Grand Master í Bandaríkjum Norður Ameríku. Samþykkt var á þessu þingi að sömu lög og reglur sem hingað til hafa gilt, skuli gilda áfram, auk þess að allir skipaðir og kjörnir embættismenn Lands-Stórstúku I.O.O.F. gegni tilsvarandi störfum sínum í Stórstúkunni til næsta reglulegs þings haustið 1949.

Kjörnir embættismenn á þessum tíma voru: Br. stórsír Magnús Jochumsson (3) Br. varastórsír Steingrímur Jónsson (3) Br. stórféhirðir Guðmundur Ásbjörnsson (3) Br. stórritari Helgi H. Eiríksson (1) Á þinginu var samþykkt að nafn Stórstúkunnar yrði Stórstúka hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi I.O.O.F. auk þess sem titlarnir stórsír og vara-Stórsír komu í stað stórmeist­ ara og varastórmeistara. Innsetning embættismanna fór fram undir stjórn stórsírs Danmerkur, br. Knud Nielsen, og stórsírs Íslands, br. Magnúsar Jochumssonar, eftir að hann hafði verið settur í embætti. Þinginu lauk með því að br. stórkapellán flutti bæn og síðan var sungið „Ísland ögrum skorið“. Í Tíðindum frá 12. þingi Lands-Stórstúku Íslands, I.O.O.F. og 1. þingi Stórstúku hinnar óháðu Oddfellowreglu í maí 1948 segir m.a. „Kl. 19,30 höfðu þingmenn sameiginlegt borðhald með br. Stórsír Knud Nielsen í Oddfellowhúsinu. Var þar samþykkt að senda skeyti til Sovereign Grand Lodge, br. f. Stór-Sír Valdimar Madsen, br. f. Stór-Meistara Brynjúlfs Björnssonar og stúkunnar Herjólfs, sem átti afmæli þennan sama dag.

Heillaóskaskeyti höfðu borist frá Sænsku Stórstúkunni, Norsku Stórstúkunni, br. Vara-Stórsír Steingrími Jónssyni, sent frá Osló, og br. Vara-Stórfulltrúa Indriða Helgasyni og konu hans, systur Laufeyju Jóhannsdóttur, sent frá Ebberup í Danmörku. Voru þessi skeyti lesin upp í samsætinu. Seinna bárust þakkar- og árnaðarskeyti frá f. StórSíre Madsen og f. Stór-Meistara Brynjúlfi Björnssyni, og frá Thorshavn í Færeyjum barst þakkar- og kveðjuskeyti frá br.

Stór-Sír Knud Nielsen, er hann var á heimleið.“

Náin samskipti við Dani Eins og fram kom í upphafi var Lands-Stórstúka Íslands stofnuð árið 1933, en hún var undir stjórn Stórstúku Dan­ merkur. Íslenskir Oddfellowar voru þó oft í embættum

6

Magnús Jochumsson var fyrsti stórsír Stór­ stúkunnar.

dönsku Stórstúkunnar á þessum árum og var samstarfið þó nokkuð náið þrátt fyrir fjarlægðina. Þetta átti þó eftir að breytast eftir að seinni heimstyrjöldin braust út, ekki síst vegna þess að Danmörk og Ísland voru hersetin af höfuð­ andstæðingum stríðsins, þ.e.a.s. Þjóðverjum og Bretum. Íslendingar þurftu á þessum árum að taka málin að miklu leyti í sínar hendur og árið 1940 sendi Lands-Stórstúkan bréf til Sovereign Grand Lodge í Bandaríkjunum um heim­ ild til að fara með mál Oddfellowreglunnar á Íslandi fyrst um sinn, eða á meðan þetta ástand varði. Reyndar kom aldrei neitt svar frá S.G.L. til Íslands, en stórritara Íslands barst eintak af októberblaði mánaðarblaðsins „Odd Fellow Record“ en þar er sagt frá því að hin fullvalda Stórstúka (S.G.L.) hafi fallist á þessa málaleitan. Eðlilegt var að í framhaldi af þessu væri farið að huga að því að Íslendingar tækju sjálfir málin í sínar eigin hendur, og sú varð raunin á fyrsta þingi Stórstúku hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi I.O.O.F. þann 24. maí 1948. Á þessum tíma voru starfandi hér á landi sex bræðra­ stúkur, ein Rebekkustúka og einar Oddfellowbúðir. Kynni meðal félaga Stórstúkunnar hafa vafalaust verið meiri en nú er, þar sem allir félagar voru í sömu Oddfellowbúðum allt til ársins 1988, er Oddfellowbúðir nr. 2, Thomas voru stofn­ aðar og Oddfellowbúðir nr. 3, Magnús tveimur árum síðar. Árið 1965 urðu breytingar á stjórn Stórstúkunnar, en þá var stjórnarmönnum fjölgað úr fjórum í fimm. Í stað vara­ stórsírs voru kjörnir 1. og 2. varastórsír. Næstu árin voru litlar breytingar hjá Stórstúkustjórn en verkefnin voru næg, 2. tbl. 2018

bræðrastúkum, Rebekkustúkum og búðum fjölgaði. Til þess að öðlast Stórstúkustig urðu bræður að taka Rebekkustig og einungis bræður höfðu réttindi til þess að gegna embættum stórfulltrúa og varastórfulltrúa, fyrir bræðrastúkur, Rebekku­ stúkur, Oddfellowbúðir og Rebekkubúðir.

Rebekkusystur teknar inn

Núverandi stjórn Stórstúku hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi, I.O.O.F. skipa: Stórsír Guðmundur Eiríksson (St. nr. 8) Br. varastórsír Stefán B. Sigurðsson (St. nr. 25) Str. varastórsír Unnur H. Arnardóttir (Rbst. nr. 5) Br. stórritari Magnús V. Magnússon (St. nr. 11) Str. stórritari Gróa Dagmar Gunnarsdóttir (Rbst. nr. 9) Stórféhirðir Davíð Einarsson (St. nr. 12)

Svanhildur Geirarðsdóttir, fv. stórritari, Rbst. nr. 1, Bergþóru

Hjörtur Guðbjartsson, fv. stórféhirðir, St. nr. 20, Baldri

Ljósmynd Carsten Jón Kristinsson.

Rebekkusystur lýstu snemma yfir vilja sínum til að komast í Stórstúkuna, gerast þar fullgildir félagar með öllum réttindum og skyldum og öðlast jafnrétti á við bræður. Þessum málum var hreyft á Stórstúkuþingum allt frá þinginu 1973 og ­ítrekað á hverju þingi allt til ársins 1995 er samþykkt var að Rebekkusystur gætu orðið fullgildir félagar Stórstúkunnar. Á Stórstúkuþingi 1997 fengu 48 íslenskar Rebekkusystur Stórstúkustigið. Allar Rebekkustúkur og Rebekkubúðir á Íslandi kusu sér systur sem stórfulltrúa og varastórfulltrúa í fyrsta sinn í ársbyrjun 1997. Áður höfðu Rebekkusystur hafnað því að stofna Rebekkuráð með atkvæðagreiðslu í skoðanakönnun sem framkvæmd var árið 1985. Á Stórstúkuþingi í maí 2003 var samþykkt sú breyting á grundvallarlögum Stórstúkunnar að systur urðu kjörgengar í stjórn hennar. Í stjórninni var fjölgað úr fimm í sex. Ný embætti urðu str. varastórsír og str. stórritari, hliðstætt embættum bræðra, auk þess voru systur kjörgengar til embættis stórféhirðis. Embætti 2. varastórsírs féll niður við þessa breytingu. Á þessu þingi voru fyrstu systurnar kjörnar í Stórstúkustjórn, str. Árný J. Guðjohnsen kjörin str. vara­ stórsír og str. Guðlaug Björg Björnsdóttir kjörin str. stór­ ritari. Systur fengu fjóra skipaða embættismenn hliðstætt

e­ mbættum bræðra, str. stórkapellán, str. stórmarskálk, str. stórkallara og str. stórvörð. Á Hástúkuþingi Sovereign Grand Lodge 24. ágúst 2006 var stofnskrá fyrir Stórstúku Evrópu gefin út, en sjálfur stofnfundurinn var haldinn 16. júní 2007 í Osló. Stórstúka Evrópu gaf út í framhaldi af því nýja stofnskrá fyrir Stórstúku hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi, I.O.O.F. Á Stórstúkuþingi í maí 2013 voru samþykkt ný grund­ vallarlög fyrir Stórstúku hinnar óháðu Oddfellowreglu á Ís­ landi I.O.O.F. Samkvæmt nýju lögunum eru bæði systur og bræður kjörgeng til embættis stórsírs.

Guðmundur Eiríksson stórsír sagði frá sjötíu ára afmæli Stórstúkunnar í samsæti í Vonarstræti 1. desember sl.

2. tbl. 2018

7

GÍSLI SIGURGEIRS SON SKRÁÐI SÖGU ODDFELLOW Á ÍSL ANDI

STARFIÐ MUN ÖFLUGRA EN ÉG HÉLT

Þ

Ljósmynd Carsten Jón Kristinsson.

etta var mikið verk og tafsamt, en engu að síður skemmtileg glíma, sem hafði í för með sér sögu­ legan fróðleik og ánægjuleg kynni við bræður og systur um allt land,“ sagði bróðir Gísli Sigurgeirs­ son í samtali við Oddfellowblaðið, þegar hann hafði nýlokið frágangi á sögu Oddfellowreglunnar á Íslandi í 120 ár. Þetta er mikið rit, 568 blaðsíður með rituðu máli og fjölmörgum myndum. „Í bókinni er fjallað um upphaf Oddfellowhreyfingarinnar vítt um álfur, en einnig er stiklað á stóru í sögu lands og þjóðar,“ segir Gísli og við gefum honum orðið áfram: „Þar kemur sögunni, að saga Oddfellowhreyfingarinnar og íslensku þjóðarinnar tvinnast saman undir lok nítjándu aldar. Þá er íslenska þjóðin að rétta úr kútnum eftir langvar­ andi harðindi til sjávar og sveita. Náttúruhamfarir, kulda­ tímabil og drepsóttir höfðu margsinnis dregið þjóðina niður í dimma dali, svo við lá að hún lifði ekki af. En með batnandi árferði, aukinni menntun og vaxandi bjartsýni um sjálfstæði þjóðarinnar fengu landsmenn byr í seglin.“ Gísli bendir á að á sama tíma hafi danskur læknir komið til landsins til að kanna stöðu holdsveikra og hvernig væri að þeim búið. Hann kynnti niðurstöður sínar meðal annars fyrir bræðrum sínum í Oddfellowreglunni í Kaupmannahöfn. „Í stuttu máli fól skýrsla læknisins í sér neyðaróp frá Ís­ landi. Hann hafði komist að raun um, að holdsveikin var útbreidd þar og það sem verra var; sjúklingum var lítið sinnt og landsmenn virtust ekki gera sér grein fyrir hvað þessi sjúkdómur var smitandi. Þannig var algengt, að sjúkir deildu rúmum með heilbrigðum og það fundust dæmi þess, að starfandi ljósmæður væru holdsveikar. Danskir Odd­ fellowar svöruðu kallinu, söfnuðu fé og reistu holdsveikra­ spítala í Laugarnesi, stærsta timburhús sem reist hefur verið á Íslandi, og gáfu hann íslensku þjóðinni með tólum og tækjum.

Frá samsæti í Vonarstræti þegar útgáfa bókarinnar var kynnt.

8

Sennilega hefur íslensku þjóðinni ekki borist rausnarlegri gjöf frá almennum félagasamtökum fyrr eða síðar,“ segir Gísli.

Hann segir framgöngu dönsku Oddfellowanna hafa vakið athygli, ekki síst hjá helstu ráðamönnum þjóðarinnar á þeim tíma. Þeir komust í kynni við Petrus Beyer, sem var stórsír dönsku Reglunnar. Þau kynni leiddu til þess, að stofnuð var fyrsta Oddfellowstúkan á Íslandi, sem fékk að sjálfsögðu nafnið Ingólfur. Stofnendur voru fimm, en þeim fjölgaði ört. Í dag eru hátt í fjögur þúsund bræður og systur í íslensku Oddfellowreglunni, sem starfa í 58 Regludeildum.

Gísli segir, að þegar saga Reglunnar á Íslandi sé skoðuð komi í ljós, að starfið lengst af hafi verið blómlegt, þó vissu­ lega megi einnig finna erfið tímabil. Hann nefnir sem dæmi, að á upphafsárunum gekk erfiðlega að finna hentugt hús­ næði, þar sem Reglustarfið gerir ákveðnar köfur um að­ búnað á fundarstað. Það tók mörg ár fyrir fyrstu stúkurnar í Reykjavík að leysa þetta til frambúðar, en sami þröskuldur varð á vegi þeirra sem unnu að stofnun stúkna utan Reykja­ víkur. En tafði þetta fyrir útbreiðslu Reglunnar? „Já, það gerði það,“ svarar Gísli, „sem sést best á því, að það er ekki fyrr en 1917, sem fyrsta stúkan á Akur­ eyri er stofnuð. Á sama tíma var áhugi fyrir stofnun stúkna á Ísafirði og Seyðis­ firði, en það dróst á langinn vegna þess að ekkert hentugt húsnæði fannst fyrir starfsemina og aldrei varð úr stofnun stúku á Seyðisfirði. En þessar kröfur um sérbúna fundaraðstöðu hafði þá já­ kvæðu þróun í för með sér, að nú á Reglan myndarleg heimili í Reykja­ vík, Hafnarfirði, Reykjanesbæ, Selfossi, Vestmannaeyjum, Egilsstöðum, Sauðár­ króki og Ísafirði, sem eru staðarprýði á hverjum stað og Reglunni til mikils sóma.“ 2. tbl. 2018

Ljósmynd Carsten Jón Kristinsson.

Gísli Sigurgeirsson, ritstjóri bókarinnar, hampar hér fyrsta eintakinu.

– En hvernig var staðið að heimildarvinnu? „Það var nú allur gangur á því, skal ég segja þér,“ svarar Gísli með tvíræðum glettnum svip. „Það var ætlast til þess í upphafi, að stúkurnar sendu mér hráefni til að vinna úr. Það verður að segjast alveg eins og er, að þær stóðu sig misvel og framlag þeirra var ýmist í ökla eða eyra. Sumar stúkurnar höfðu gefið út sína sögu og í þeim tilvikum sáu menn sér leik á borði og sendu mér doðrantana! Það var síðan mitt að umskrifa, velja og hafna. Það var í mörgum tilvikum mikil vinna og ég tel næsta víst, að það séu ekki allir bræður eða systur sammála mínu vali.“

Og tarfurinn hljóp sína leið Gísli segist í öðrum tilvikum hafa fengið lítið sem ekkert framlag frá Regludeildum. „Þá stóð ég frammi fyrir brattri brekku, en ég komst fljótt upp á lag með að vinna mig upp brekkuna hægt og bítandi. Og eftir á að hyggja er ég ekki frá því, að úr hafi orðið einna bestu greinarnar í bókinni. En ég veit að það voru margir orðnir þreyttir á símtölum og tölvu­ póstum frá mér. Nöldurseggurinn á Akureyri var alltaf að.“ Gísli segir eitt símtal vera sér sérstaklega minnisstætt. Ónefndur bróðir hafði dregið það von úr viti að senda Gísla hópmynd af stúkunni sinni. „Ég ákvað að hringja í farsímann hans og var búinn að blása mér í brjóst talsverðum þykkjuþunga. Það hringdi og síðan kom klikk og allskyns skruðningar í símann minn.

Síðan bara dú, dú, dú. Garpurinn hafði skellt á mig! Hann hringdi í mig tveimur dögum síðar. Þá var hann búinn að finna og vinna hreindýrstarfinn, sem hann var kominn með í dauðafæri, átti bara eftir að taka í gikkinn,.......þegar síminn öskraði í fjallakyrrðinni. „Bróðir Gísli á línunni“. Og tarfurinn hljóp sína leið. Þá var ég heppinn að vera í öðrum lands­ fjórðungi, en myndin kom fyrir rest,“ segir Gísli og hlær dátt.

2. tbl. 2018

– Þetta er mikill doðrantur með fjölmörgum myndum.

Hvernig gekk að safna þeim öllum saman? „Það er nú saga að segja frá,“ svarar Gísli. „Þegar ýtt var úr vör sá ég í hendi mér, að gæta yrði aðhalds við umfjöllun um hverja stúkudeild til að þessi saga yrði ekki í mörgum bindum. Elstu stúkurnar fengu mesta rýmið, en samt sem áður þurfti að stikla á stóru og mörgu þurfti að sleppa. Ég veit að margir koma til með að sakna einhverra atriða úr sögunni, en ég vona að bókin verði dæmd eftir því sem í henni er, en ekki út frá því efni sem ekki var rými fyrir.“ Gísli segir það hafi verið ákveðið strax í upphafi að hafa mikið af myndum, því myndir geti gert langa sögu stutta. En myndirnar þurftu að vera í ákveðnum gæðum til að nýtast í prentun. Aftur og aftur þurfti Gísli að endursenda myndir, sem voru ónothæfar og í myndvinnsluna fór óhemju tími. „Margir horfðu á myndina á skjánum hjá sér og þar gat hún litið ágætlega út. En tölvuskjár þarf ekki nema 72 pixla, en í prentun þurfa þeir að vera að minnsta kosti 300. Þessi reynsla segir mér, að það er mikilvægt, að Regludeildirnar komi sér upp myndasöfnum. Hver Regludeild þyrfti að hafa sinn „hirðljósmyndara“, sem tekur myndir við hátíðleg tæki­ færi. Hann þarf að gæta þess, að stilla myndavélina á þá mestu upplausn, sem hún hefur upp á að bjóða. Frum­ myndirnar þarf síðan að vista í fullri upplausn, í mynda­ möppu viðkomandi Regludeildar, þar sem þær eru alltaf aðgengilegar. Vanti mynd til einhverra nota er hún valin og af henni tekið afrit. Upplausnin á afritinu fer síðan eftir því í hvað á að nota myndina.“ – Í lokin Gísli, eitthvað sem kom þér á óvart við söguskrifin? „Já, já, margt og mikið, sem of langt mál er að telja upp. Ég vissi að það er öflugt starf innan Reglunnar, en ég komst að raun um að það er mun öflugra en ég hélt. Mér finnst stundum, að bræður og systur mikli fyrir sér það brottfall

9

Ljósmyndir Carsten Jón Kristinsson.

sem er til staðar. Það er vissulega eftirsjá í hverjum og einum bróður eða systur, sem gengur út. En þessi vandi hefur verið til staðar frá upphafi. Við eigum að beina kröftunum að þeim fjölmörgu bræðrum og systrum sem finna sig í stúkustarfinu, hafa gaman af félagsskapnum og kunna að nýta starfið til þroska. Til þess þarf hvatn­ ingu og leiðsögn þeirra sem reyndari eru og að sjálfsögðu þarf að gæta þess að nýliðar einangrist ekki. Ef orkunni er beint að þessum þáttum þá minnkar brottfallið og sókn á fundi batnar. Það kom mér líka á óvart þegar ég uppgötvaði hver var fyrsti íslenski Oddfellowinn. Það var bróðir Tryggvi Gunnarsson, sem vígðist inn í Regluna í Danmörku 1882. Hann kom síðan inn í Ingólf strax á fyrsta fundi eftir stofnfund. Hann sagði sig að vísu úr stúkunni vegna deilna við bróður Björn Jónsson á pólitískum vettvangi, en hann kom aftur inn í Ingólf og starfaði þar til dauða­ dags. Bróðir Tryggvi var um margt merkilegur maður, enda jarðsettur í garði Alþingishússins, garði sem hann hafði sjálfur komið til.“

10

2. tbl. 2018

FRÉ T TIR

tjórn Stórstúkunnar hefur skipað nefnd til að halda utan um viðburði Stórstúkunnar og Regludeilda á 200 ára af­mælis­ári Reglunnar, árið 2019. Í nefndinni, sem er kölluð 200nefndin, eru br. Magnús H. Ólafsson, str. Anna Árnadóttir, br. Halldór Haraldsson og tengiliður við stjórn Stórstúkunnar er str. Gróa Dagmar Gunnarsdóttir, stór­ ritari.

Nefndin mun setja upp sérstaka, opna og lifandi heimasíðu vegna við­ burða á afmælisárinu og til þess að halda síðunni lifandi óskar nefndin eftir að stjórnir Regludeilda sendi upplýsingar um ALLA viðburði – hvar, hvenær, um hvað – sem Regludeildin Magnús H. Ólafsson sagði frá starfi 200 nefndarinnar í samsætinu í Vonarstræti 1. des. stendur fyrir um leið og ákvörðun þar stofnun nýrra Regludeilda, afhendingu styrkja, opin hús og um liggur fyrir. Þessar upplýsingar verða svo færðar inn í hvaðeina sem Regludeild gerir í tilefni af 200 ára afmælisári viðburðardagskrána á þessari nýju heimasíðu og hún opin Reglunnar og nefndin mun liðsinna Regludeildum eftir því öllum. Á síðunni verður einnig hægt að vista myndir, stuttar sem óskað er. greinar og aðrar upplýsingar, sem tengdar verða svo þeirri Stjórnum Regludeilda er bent á að nota netfangið Regludeild.

200@oddfellow.is til að vera í sambandi við nefndina.

Sem dæmi um viðburði, sem æskilegt væri að fá upp­ lýsingar um, má nefna hátíðarfundi, hátíðarskemmtanir,

Anna S. Árnadóttir, Rbst. nr. 9, Þóru.

2. tbl. 2018

Gróa Dagmar Gunnarsdóttir stórritari, Rbst. nr. 9, Þóru.

Halldór Haraldsson, St. nr. 5, Þórsteini.

Magnús H. Ólafsson, St. nr. 8, Agli.

11

Ljósmynd Carsten Jón Kristinsson.

S

200 NEFNDIN TEKIN TIL STARFA

FRÉ T TIR

MÁLÞING AKADEMÍUNNAR

F

yrsta málþing Oddfellow Akademíunnar á Íslandi var haldið á Hótel Nordica þann 5. maí síðast­ liðinn. Málþingið var mjög vel sótt og þótti takast vel. Gestur þingsins var dr. Róbert H. Haraldsson, prófessor í siðfræði við Háskóla Íslands, en erindi hans fjallaði um lög og siðferði. Öll erindin sem flutt voru á málþinginu er að finna á heimasíðu Oddfellow Akademíunnar.

Oddfellow Akademían var stofnuð í september 2016 og í reglugerð um akademíuna segir: „Meginhlutverk Odd­ fellow Akademíunnar á Íslandi er að vera aflvaki fræðilegra rannsókna með áherslu á rannsóknir varðandi þróun á starfsemi Oddfellowreglunnar. Að kynna og ræða niður­ stöður verkefna í búðum og stúkum og leggja fram tillögur um breytingar sem samstaða er um til framþróunar reglu­ starfsins.“ Oddfellow Akademían starfar undir verndarvæng búða og það eru búðir, matríarkar og patríarkar sem tilnefna tvo fulltrúa hver til setu í Akademíunni. Stórstúkan skipar síðan tvo fulltrúa. Nú eru Akademíu fulltrúarnir 24. Þessir 24ra manna hópur skipar sér í fimm vinnuhópa og eru þeir tilgreindir í reglugerð þannig: 1. Lagaumhverfi og sögulegar rannsóknir.

2. Siðaathafnir og siðfræðilegar rannsóknir.

3. Framtíðarrannsóknir.

4. Stjórnun stúkna og búða í nútíð og framtíð.

5. Starfsemi Oddfellowreglunnar erlendis Viðfangsefni Akademíunnar koma annars vegar frá Stór­ stúkunni, ef þar eru óskir um að tiltekin viðfangsefni séu tekin til efnislegrar meðferðar eða frá akademíufulltrúnum sjálfum. Einnig geta stúkur eða búðir beint viðfangsefnum til Akademíunnar til umfjöllunar. Þegar viðfangsefni berst til Akademíunnar er fyrst skoðað hvort það heyri undir Akademíuna að fjalla um það, sé svarið við því jákvætt er erindinu vísað í einhvern vinnuhópanna fimm og vinnan fer í gang. Akademían hefur mótað sér verklagsreglur sem farið er eftir við úrvinnslu allra mála. Á þeim tíma sem Akademían hefur starfað hafa fjölmörg mál verið til umfjöllunar og sum hafa þegar verið afgreidd en önnur eru vel á veg komin en líka nokkur á

Reynir Kristinsson, forseti Akademíunnar, flytur hér ávarp.

byrjunarreit. Af þeim málum sem vel eru á veg komin eða lokið er voru eftirtalin viðfangsefni kynnt á málþinginu sl. vor: 1. Ungmennastarf.

2. Könnun á hefðum sem standa utan siðbóka.

3. Ágreiningsmál. Hverjar gætu verið helstu orsakir fyrir deilum/ágreiningi innan stúkna?

4. Brottfall úr stúkum.

5. Bakgrunnur og þjálfun framtíðarstjórnenda Regludeilda.

6. Nýting Oddfellowheimila fyrir mannúðar- og góðgerðarfélög.

7. Mat á áhrifum fjölgunar stúkna.

8. Einkenni í bræðrastúkum erlendis og á Íslandi.

Stjórn Oddfellow-Akademíunnar er þannig skipuð: Reynir Kristinsson, forseti, Guðmundur Þórhalls­ son, ritari, Lára G. Oddsdóttir, skjalavarsla, og Halldór Þ. Haraldsson.

Næsta málþing verður haldið árið 2020.

Lára G. Oddsdóttir, Rbst. nr. 11, Steinunni.

Fulltrúar Akademíunnar samankomnir ásamt stjórn.

12

2. tbl. 2018

VINÁTTA KÆRLEIKUR SANNLEIKUR Saga Oddfellowreglunnar á Íslandi í 120 ár

Bókin hefur hlotið nafnið Vinátta, kærleikur, sannleikur og spannar 120 ára sögu Oddfellowreglunnar á Íslandi.

Bókin segir einnig sögu allra Regludeilda Oddfellowreglunnar á Íslandi.

Verkinu ritstýrði Gísli Sigurgeirsson fjölmiðla­maður, br. í St. nr. 15, Freyju.

Bókin er 570 blaðsíður og prýdd fjölda mynda. Hún verður til sölu á skrifstofu Stórstúkunnar í Vonarstræti 10 og kostar 6.000 kr.

Tilvalin jólagjöf!

2. tbl. 2018

13

FRÉ T TIR

UNDIRBÚNINGUR AÐ STOFNUN SJÖSTJÖRNUNNAR

E

ftir að hafa kynnst undirbúningi og framkvæmd á nýju formi kallana til búða, sá ég að möguleiki bræðra á að ganga í búðir takmörkuðust verulega í hinu nýja formi. Í mínum huga voru ekki margar lausnir í þessari stöðu en ein þeirra væri að stofna nýjar búðir.

Eftir störf mín í hússtjórn Oddfellowhússins að Staðarbergi vissi ég að einum fundar­ degi væri óráðstafað, sem er hinn fjórði þriðjudagur í mánuði. Hafði ég sam­ band við formann húsfélagins sem tók umsókn um fastan fundardag til af­ greiðslu og fékkst vilyrði fyrir fundar­ degi. Ákvað ég að bera upp á Canton­ fundi í mars sl. hugmynd um að stofna nýjar Oddfellowbúðir í Hafnarfirði. Þar tók patríarki Jón Ólafur Ólafsson undir þessa hugmynd mína og saman fundum við patríark­ ana Guðmund Jón Kristjánsson, Erling Ragnar Þórs­ son, Magnús Waage, Gísla Helga Árnason, Gunnar Helga Magnús­son og Jóhannes Sigurðsson sem voru tilbúnir í vinnu við búðastofnun.

Undirbúningshópurinn lagði til við stjórn Stórstúkunnar að hinar nýju Oddfellowbúðir, sem yrðu hinar sjöundu, fengju heitið Sjöstjarnan og fékkst samþykki Stórstúkunnar fyrir því nafni. Það er sótt í nafn veitingastaðarins The Seven Stars þar sem fyrsta Oddfellowstúkan var stofnuð. Ætlaður

stofndagur Ob. nr. 7 Sjöstjörnunnar er þann 26. apríl 2019, á 200 ára afmæli Reglunnar. 26 apríl er í nautsmerkinu og í því stjörnumerki er Sjöstirnið sem einnig er kallað Sjö­ stjarnan. Einnig má nefna að fallegt fágætt blóm, sem vex aðallega á Austurlandi, er með sjö krónublöð og ber heitið Sjöstjarna. Blóm þetta er talið hafa lækn­ ingarmátt.

Eftir að hafa kynnt þessa hugmynd fyrir stjórn Stórstúku og fengið jákvæð viðbrögð, kynntum við öllum Oddfellowbúðum ráða­ gerð okkar. Höfum við átt gott samstarf við stjórn Ob. nr. 3. Magnúsar og gert hefur verið samkomulag við Ob. nr. 3 Magnús um afnot af munum þeirra í upphafi starfa hinna nýju búða.

Bréf var sent til allra patríarka og var þeim boðið á fyrsta undirbúningsfund þann 7. október sl. Á þeim fundi var nafn hinna nýju búða kynnt og fengum við mjög góðar undirtektir við fyrirhugaðri búðastofnun.

Nú þegar höfum við haldið þrjá undir­ búningsfundi og hafa 55 patríarkar úr öllum Oddfellowbúðum á landinu skráð sig sem væntanlegir stofnfélagar.

Guðmundur Ólafsson, st. fm. St. nr. 23, Gissuri hvíta

Undirbúningsnefndin, frá vinstri: Guðmundur Ólafsson, Erlingur Ragnar Þórsson, Magnús Waage, Gunnar Helgi Magnússon, Jón Ólafur Ólafs­ son, Guðmundur Jón Kristjánsson og Jóhannes Sigurðsson. Á myndina vantar Gísla H. Árnason

14

2. tbl. 2018

2. tbl. 2018

15

UNDIR- OG YFIRMEISTARAÞING

VETTVANGUR SEM SKIPTIR MIKLU MÁLI

Y

fir- og undirmeistaraþing Oddfellowreglunnar var haldið dagana 24.–25. ágúst 2018 á Akranesi og í Reykjavík. St. nr. 8, Egill, og Rbst. nr. 5, Ásgerður, undirbjuggu og sáu um þingið. Í undirbúnings­ nefndinni voru yfir- og undirmeistarar og þeim til fulltingis ritarar og fyrrum meistarar stúknanna. Ákveðið var að leita til Grand Hótels með móttöku, gistingu og hátíðarkvöldverð. Því réði húsnæðisskortur á Akranesi og einnig, að það yki ef til vill líkurnar á að fleiri sæktu móttökuna og hátíðarkvöldverðinn án þess að þurfa að kaupa sér gistingu. Á föstudagskvöldinu var afar góð mæting eða 150 manns, yfir- og undirmeistarar og makar þeirra. Í boði voru léttar veitingar og bjór- og vínkynning frá Ölgerð Egils Skallagrímssonar.

Eftir að yfirmeistararnir, br. Smári Viðar Guðjónsson og str. Salvör Lilja Brandsdóttir, höfðu ávarpað gesti, fólu þau undirmeistara, br. Guðlaugi Óskarssyni, stjórn sam­ verunnar. Hann flutti frumsamin ljóð og sýndi myndir með skjávarpa, er tengdust ljóðunum. Eitt ljóðanna hófst þannig: Að minnast sinna vina án þess að finnast minna um hina.

Laugardaginn 25. ágúst fór þingið fram í Oddfellowhúsinu á Akranesi. Eftir þingsetningu yfirmeistara stúknanna á Akra­ nesi, tóku undirmeistarar þeirra við þingstjórn og hver þing­ fulltrúi í yfirfullum salnum kynnti sig.Hvl. stórsír bar þinginu bestu kveðjur Stórstúkunnar og fagnaði því að nú hefði sá samstarfsvettvangur öðlast sess í Reglustarfinu, sem fælist í þessu yfir- og undirmeistaraþingi ásamt haustfundi hitt árið. Slíkur vettvangur væri mikilvægur þáttur starfsins og vegna örra skipta í brúnni væri jafnan margt framandi. Við segðum oft að þessi öru skipti embættismanna væru styrkur Reglunnar. Við fengjum nýtt fólk og þeir sem vildu vinna Oddfellowreglunni til heilla, hefðu tækifæri og aðkomu til þess. Þessi öru skipti kölluðu svo sannarlega á skipulögð

vinnubrögð. Þau kölluðu á þau vinnubrögð, sem tryggðu okkar ágætu Oddfellowreglu framgang og viðhéldu þeim hefðum og stöðugleika sem væru forsenda þess að Reglan blómstraði áfram í okkar samfélagi. Þá sagðist hann hafa komið snemma sama morguns frá þingi Hástúkunnar í Norður-Ameríku. Stórsír Íslands hefur farið til þessa þings einu sinni á kjörtímabili sínu. Þetta sagði Stórsír að hefði svo sannarlega verið lærdómsríkt og margt sem fangaði athygl­ ina. Oddfellowar væru í eðli sínu hverjir öðrum líkir, hvaðan sem þeir kæmu, þeir ynnu eftir grunnhugmyndum vináttu, kærleika og sannleika. Ennfremur sagði Hvl. stórsír frá því að svo virtist sem Oddffellowstarfið væri því miður ekki alls kostar á réttri leið hjá þeim, sem halda utan um starfið í Norður-Ameríku. Starfið hrörnaði og umgjörðin væri öll að gliðna. Þetta væri ekki sambærilegt við stúkustarfið sem við þekktum. Að lokum óskaði Hvl. stórsír þingfulltrúum vel­ farnaðar og starfsgleði á þinginu, og vonaði að það skilaði árangri til heilla Oddfellowstarfinu. Að síðustu minntist hann á að á næsta ári yrði margt um að vera, þegar 200 ára af­ mælis Reglunnar yrði minnst. Í þéttskipaðri dagskrá reið næst á vaðið Ylfa Edith Fenger með erindi er hún kallaði „Jákvæð forysta – hágæða sam­ skipti“. Hennar áhersluþættir vísuðu til jákvæðrar forystu þess, sem hefði tamið sér sjálfsstjórn og gæti miðlað henni og leitt aðra í þeim anda. Hún lagði áherslu á gildi þess að tilheyra hópi og færði rök fyrir því, að með óeigingjörnu starfi sínu og umgjörð þess, gætu Oddfellowar verið hinir hamingjusömustu.

Systurnar Petrína Helga Ottesen og Elsa Ína Skúladóttir fluttu erindi um stofnun Regludeilda. Str. Elsa Ína Skúla­ dóttir byrjaði á því að segja frá kostum þess að stofna nýjar Regludeildir og þær systur fléttuðu síðan saman reynslu sína og lögðu áherslu á, að jákvæðni og samvinna væru meginþættir við stofnun nýrra Regludeilda.

Br. Steindór Gunnlaugsson, formarður StLo., flutti að því búnu erindi um líknarmál. Í máli hans kom m.a. fram að 57 Regludeildir ættu fulltrúa í Styrktar- og líknarsjóðnum.

Eignir eru um 2,6 milljarðar og er helmingur í félögum eins og golfvellinum, 230 milljónir, lánasafni 700 milljónir og

Akranes skartaði sínu fegursta þegar undir- og yfirmeistarar ásamt mökum komu þar saman í sumar.

16

2. tbl. 2018

Þinghaldið þótti takast vel og ríkti mikill einhugur og samstaða. Glaðvær og glæsileg samverustund.

400 milljónir á bók. Þá fór hann yfir styrki sjóðsins og í heild gefur Reglan um 3 milljónir á viku. Minntist Steindór síðan á útgáfu bókarinnar Traustir hlekkir.

Br. Reynir Kristinsson var næstur og flutti erindi fyrir hönd Oddfellow Akademíunnar, og sagði frá vinnuhópum sem eru starfandi innan hennar, en þeir eru: Hefðir innan Rebekkustúkna (óskráðar), Ágreiningsmál - siðferðislega viðkvæm og erfið, Nýting Oddfellowheimila, Framtíðarstjórn­ endur stúkna og Mat á áhrifum á stofnun nýrra stúkna, þ.e. fjölda í gömlu og nýju stúkunum. „Það er gaman í Oddfellow“ nefndi br. Baldur Trausti Hreinsson sitt erindi. Mál sitt byggði hann á 100 ára gömlum fyrirlestri, er Örn Arnarson hafði fundið í skjalasafni Reglunnar. Í þeim fyrirlestri kom fram að meginmarkmið hafa lítið sem ekkert breyst. Br. Baldur sagði síðan frá starfi sínu í stúkunni Hallveigu og því, sem honum fannst skemmtilegast í starfinu – að vera siðameistari, sem hann bauð sig fram í. Þá hefur br. Baldur reynt að sinna yngri bbr. og hvatt þá til að bjóða sig fram í störf innan stúkunnar.

Að lokum ræddi henn sérstaklega um kórinn í sinni deild og kaffisopann eftir fund sem væri mjög mikilvægur.

Nú var þingfulltrúum skipt í hópa, og gaman var að sjá, hversu ólík mál bar þar á góma. Hjá systrunum voru þau helst kostnaður minni stúkna vegna þáttöku í þingum og fundum, fræðslusetur fyrir framtíðarstjórnendur, hvort það ætti að vera gjaldfrelsi í upphafi þegar sstr. og bbr. eru að ganga í stúku. Þá ræddu systur einnig um afmæli stúkna og gjafir við þau tækifæri.

Hjá bræðrum var rætt um félagslíf, skemmtiferðir innan­ lands og utan, veiðiferðir, matarklúbba og veislur með og án maka, Jónsmessumót, vinastúkur hér heima og erlendis og heimsóknir í öll Regluheimili og það að funda í þeim. Áður en Hvl. varastórsír, Unnur Hafdís Arnardóttir, flutti kveðju í lok yfir- og undirmeistaraþingsins fór fram tilnefning fulltrúa í samskiptanefnd fyrir árið 2019. Fyrir valinu urðu St. nr. 18, Ari fróði, St. nr. 20, Baldur, Rbst. nr.1 Bergþóra, og Rbst. nr.4, Sigríður.

2. tbl. 2018

Þá flutti kveðju sína, Hvl. varastórsír, str. Unnur Haf­ dís Arnardóttir, og þakkaði hún boðið um að vera gestur á þessu þingi. Það hefði verið sér einstök ánægja að eiga þess kost að vera með og fylgjast með öllu því áhugaverða sem hefði verið tekið til kynningar og umræðu.

Hún sagði að allir vissu, að þessi vettvangur skipti mjög miklu fyrir allt Reglustarf í landinu. Einnig væri nauðsyn­ legt að þeir sem skipuðu æðstu embætti í stúkum, gætu rætt við aðra sem væru í sömu sporum. Í upphafi stjórnar­ tímabils væri margt sem þyrfti að læra, og þó svo að flestir hér byggju yfir langri reynslu af stúkustarfi, þá væri alltaf eitthvað nýtt og þroskandi sem þyrfti að fást við þegar tekið væri við nýju embætti. Hún hvatti þingfulltrúa til að njóta þess tíma sem framundan væri og láta festu og virðuleika, ekki síður en hlýju, vináttu og gleði, vera leiðarljós í starfinu.

Nú var komið að þingslitum og fulltrúum gefinn tími til að búa sig fyrir hátíðarkvöldverð. Hann fór fram í glæsi­ legum húsakynnum Grand Hótels í Reykjavík. Veislustjóri var str. Hulda Gestsdóttir úr Rbst. nr. 5, Ásgerði, og fórst henni og þeim er fram komu, m.a. dóttur hennar, það allt afar vel, svo úr varð eftirminnileg, glaðvær og glæsileg sam­ verustund.

Um miðjan laugardag, á meðan þingið stóð yfir, var mökum boðið í óvissuferð um Akranes. Leiðsögumaður í þeirri ferð var br. Bergþór Guðmundsson br. í St. nr. 8, Agli, og nýútskrifaður leiðsögumaður, og um veitingar sá Björn Þorri Viktorsson. Mikil og einlæg ánægja ríkti í ferðinni. Það er von okkar er að þinginu stóðum, að þáttakendur hafi notið þess. Að það hafi orðið þeim aflvaki og styrkur að góðu vetrarstarfi í stúkunum.

Fyrir hönd undirbúningshópsins, Bróðurlegast í v. k. og s., Guðlaugur Óskarsson, undirmeistari St. nr. 8, Egils

17

L AURA CL AES SEN SÆMD 75 ÁRA FORNLIÐAMERKI

FÁIR Á HEIMSVÍSU VERIÐ LENGUR Í ODDFELLOW

Á

fyrsta starfsfundi Bergþórusystra eftir sumar­ frí, þann 25. september sl., afhenti hávirðu­ legur stórsír, Guðmundur Eiríksson, systur fyrrum meistara, Lauru Claessen, 75 ára fornliðamerki Oddfellowreglunnar. Þetta var í fyrsta sinn sem slíkt forn­ liðamerki hefur verið afhent hér á landi og er talið að fáir Oddfellowfélagar á heimsvísu hafi verið lengur í Reglunni en Laura.

Systir Laura er fædd þann 24. janúar á því herrans ári 1925 og er því orðin 93 ára. Hún var vígð í Rebekkustúk­ una nr. 1, Bergþóru, þann 25. maí 1943, þá aðeins 18 ára gömul og hefur enginn Oddfellowfélagi síðan þá verið yngri við inngöngu í Regluna.

Ljósmynd: Vala Dröfn Hauksdóttir

Laura Claessen. Mynd úr Oddfellowblaðinu 2013.

Laura Claessen ásamt stórsírunum Stefáni Veturliðasyni og Guð­ mundi Eiríkssyni við veitingu 75 ára fornliðamerkisins.

Starfsskrá Lauru er því löng og fjölbreytt og hún hefur alla tíð verið virk í starfi og látið gott af sér leiða. Hún er við góða heilsu og flutti skelegga ræðu við veitingu fornliða­ merkisins.

Faðir Lauru, Eggert Claessen, var fyrsti stórmeistari Odd­ fellowreglunnar. Móðir hennar, Soffía Jónsdóttir Claessen, var fyrst íslenskra kvenna til að taka Rebekkustigið og þau hjónin voru stofnendur að Rbst. nr. 1, Bergþóru. Eggert tók fyrstu skóflustunguna að Oddfellowhúsinu að Vonarstræti 10 árið 1931 og Laura hefur upplifað mörg tímamótin í sögu Reglunnar síðan þá. Hún var í opnuviðtali í Oddfellowblað­ inu vorið 2013, í tilefni af því að hún fékk 70 ára fornliða­ merki, og hafði meðal annars þetta að segja: „Ég var eiginlega alin upp í Oddfellowreglunni. Heimilis­ lífið snerist að svo miklu leyti um Regluna. Mér þótti því fullkomlega eðlilegt að taka vígslu 18 ára gömul. Þetta var eiginlega bara eðlilegt framhald fyrir mig.“ Bergþórusystur vilja nota tækifærið og þakka Lauru Claessen fyrir hennar framlag til stúkustarfsins í öll þessi ár og að þær fái að njóta hennar nærveru áfram.

JÓL 2018 18

2. tbl. 2018

FRÉ T TIR

FRÚ RAGNHEIÐUR FÉKK BÍL FRÁ ODDFELLOW

O

ddfellowreglan á Íslandi kom færandi hendi til Rauða kross Íslands í lok nóvem­ ber sl. þegar fólksbíll var gefinn til verkefnisins Frú Ragnheiður.

Fulltrúar frá Reglunni og Styrktar- og líknarsjóði afhentu gjöfina og fulltrúar Rauða krossins veittu henni viðtöku.

Verkefnið vinnur að samfélags­ legri skaðaminnkun með þjónustu til heimilislausra og einstaklinga í fíkni­ vanda. Verður fólksbíllinn nýttur til að aðstoða skjólstæðinga verk­efnisins við að komast í sértækari heilbrigðisþjón­ ustu, félags­leg úrræði og vímuefna­ meðferðir.

Frú Ragnheiður hefur undanfarin ár verið með sérinnréttaðan bíl á vegum Steindór Gunnlaugsson, stjórnarformaður Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa, afhenti Svölu Jóhannesdóttur, verkefnisstjóra Frú Ragnheiðar, lyklana að nýja fólksbílnum.

Rauða krossins í Reykjavík sem fer um götur höfuðborgarsvæðisins sex kvöld yfir daginn. Einnig er boðið upp á nálaskiptaþjónustu og í viku, frá kl. 18-22, með sína þjónustu. Fólksbíllinn, sem einstaklingar sem nota vímuefni í æð geta komið og sótt sér Oddfellowreglan gaf, mun koma að góðum notum þar sem hreinar nálar, sprautur, nálabox og annað sem þarf til að mikil þörf er á þessari þjónustu fyrir skjólstæðinga Frú draga úr líkum á smiti og sýkingum. Einnig tekur verkefnið Ragnheiðar, sem eru margir hverjir í sérstaklega viðkvæmri við notuðum sprautubúnaði og fargar honum á öruggan stöðu. Þessir einstaklingar þurfa m.a. aðstoð við að kom­ hátt á LSH. Þetta er liður í því að reyna að koma í veg fyrir ast í bráðaþjónustu geðsviðs, í vímuefnameðferðir, viðtöl að notaður sprautubúnaður verði eftir á götum borgarinnar. við félagsráðgjafa, meðferð hjá smitsjúkdómadeild eða á Að auki fá einstaklingar vítamín, drykki og mat í bílnum en bráðamóttökuna. Þá mun fólksbíllinn nýtast í að koma fólki fólk sem leitar til Frú Ragnheiðar er oft svangt og þyrst. í öruggt skjól og vinna að því að koma málum þeirra í ör­ Síðan fær fólk svefnpoka, tjalddýnur og hlý föt, þetta er sér­ uggan farveg. staklega fyrir þá sem eru að sofa úti t.d. í bílakjöllurum. Á síðasta ári leituðu um 400 manns í þjónustu Frú Ragn­ En heimilisleysi í Reykjavík hefur aukist um 95% á síðustu heiðar og heimsóknir í sérinnréttaðan bílinn voru um 3.000. fimm árum. Í þeim bíl frá einstaklingar heilbrigðisþjónustu eins og að­ Rauði krossinn vildi koma á framfæri innilegu þakklæti hlynningu sára, umbúðaskipti, saumatöku, sýklalyfjagjöf og til Reglusystkina fyrir þessa aðstoð, sem myndi koma að almenna heilsufarsráðgjöf. Alltaf er hjúkrunarfræðingur á góðum notum fyrir skjólstæðinga Frú Ragnheiðar. vaktinni og læknir á bakvakt. Verkefnastýra aðstoðar síðan skjólstæðinga við að komast í sértækari heilbrigðisþjónustu

Fulltrúar Oddfellowreglunnar og Rauða krossins við afhendingu bílsins.

2. tbl. 2018

19

HUGLEIÐING

MINNINGARREITUR Í LAUGARNESI

F

lestum Oddfellowum er það kunnugt að upphaf Reglunnar á Íslandi er nátengt stórkostlegri gjöf danskra Oddfellowa á holdsveikraspítalanum í Laugarnesi. En með tilkomu spítalans var þeim vá­ lega sjúkdómi, holdsveikinni, útrýmt á Íslandi.

Holdsveikraspítalinn var stærsta timburhús sem reist hefur verið á landinu. Grunnflötur byggingarinnar 922 m² og um 8000 m³. Þar sem meginbyggingin var á tveimur hæðum auk rishæðar. Þegar holdsveikin fór að láta undan síga og sjúklingum fækkaði var byggingin smátt og smátt tekin til annarra nota og í húsnæðiseklu seinni heimsstyrj­ aldar var byggingin aðsetur bandarískra hermanna. Það urðu örlög hennar að brenna til grunna vorið 1943.

Er nú fátt er minnir á tilvist þessa mikla mannvirkis utan hruninna grjóthleðslna undan útihúsum. Um miðjan 9. ára­ tug síðustu aldar óskaði þáverandi stórsír, Geir Zöega, eftir því við greinarhöfund að hann kannaði hjá borgaryfirvöldum hvort leyfi myndi fást til þess að reisa minnismerki um spít­ alann í Laugarnesi, þá tengt 100 ára afmæli Reglunnar hér á landi. Leiddi sú athugun í ljós að í undirbúningi væri gerð deiliskipulags fyrir Laugarnes og yrði ekki unnt að gefa svar fyrr en að því loknu. Var þess óskað af hálfu Odd­ fellowreglunnar að við skipulagsgerðina yrðu hugmyndir um minnis­merki hafðar í huga. Skipulagsvinnu lauk ekki fyrr en í september árið 2000 og er í því afmarkaður reitur fyrir minnismerki. Í bréfi til stórsírs í maí 2001 var honum skýrt frá niður­ stöðu málsins og jafnframt að rífa þyrfti verkstæðisbyggingu sem þá stóð rétt við fyrirhugaðan minningarreit, þannig að viðeigandi umgjörð fengist á svæðinu. Lagðist málið í dvala þar til að bróðir í stúkunni Þormóði goða hóf máls á því innan stúkunnar að ekkert væri sem minnti á holds­ veikraspítalann í Laugarnesi þar á staðnum. Greinarhöfundi

ENDURNÝJUN OG VIÐHALD Löggiltur rafverktaki Sími:

696 5600 rafsol@rafsol.is

Síðumúla 34 • 108 Reykjavík Sími 696 5600 • rafsol@rafsol.is

20

Við uppgröftinn komu uppistöðuveggir í ljós.

rann þá blóðið til skyldunnar og rifjaði upp að í upphafi var málið tengt Ob. nr. 1, Petrusi, og var þáverandi stjórn Petrusar því ritað bréf þar sem forsaga málsins var útskýrð.

Brást stjórnin snarlega við og skipaði tveggja manna nefnd til þess að vinna að framgangi málsins. Nefndina skipuðu greinarhöfundur og Sigurður Mar Stefánsson, fyrrum höfuð­ patríarki Petrusar.

Nefndin hefur frá skipun unnið jafnt og þétt að mál­ inu. Í upphafi var byggt á þeirri hugmynd, að finna mætti leifar undirstöðuveggja spítalans í jörð og nýta mætti þær sem umgjörð minningarreits. Til þess að sanna þessa til­ gátu þyrfti að leita leifanna. Allt land í Laugarnesi er friðað og gilda strangar reglur um meðferð svæðisins og það sem jörðin kann að geyma fellur undir ákvæði laga um menningarminjar. Því var nauðsynlegt að hafa samstarf við Minjastofnun Íslands og Borgarsögusafn Reykjavíkur og leita þar leyfa.

Eftir kynningu á hugmyndum nefndarmanna og viðræður við fyrrnefnd yfirvöld var fengið leyfi Minjastofnunar og sam­ þykkt Borgarsögusafns til þess að gera fornleifarannsókn á svæðinu. Var það leyfi veitt með skilyrði um að fornleifa­ fræðingur stýrði rannsókninni.

2. tbl. 2018

Tölvumynd: gbDesign

Tillaga að minningarreit Í fórum Reykjavíkurborgar var til mæling frá árinu 1929 sem sýndi staðsetningu spítalans. Á grundvelli þessarar mæl­ ingar var leitarstaður ákveðinn og leitað að norðausturhorni undirstöðuveggja. Við uppgröft komu strax í ljós undirstöðu­ veggir austur- og norðurveggja spítalans, tiltölulega grunnt í jörðu. Að þessum upplýsingum fengnum hófust að nýju viðræður við leyfisveitendur þar sem hugmyndir um gerð minningarreits voru kynntar. Á grundvelli þeirra viðræðna var ákveðið að leita til þriggja arkitekta til þess að gera frum­

2. tbl. 2018

tillögu um gerð minningarreits. Tillaga arkitektanna, þeirra Egils Guðmunds­ sonar, Gunnars Bergmanns og Jóns Ólafs Ólafssonar, sem allir eru Reglu­ bræður, lá fyrir nú í haust.

Tillagan gerir ráð fyrir að leifar undirstöðuveggja verði gerðar sýnilegar með landmótun og komið verði fyrir vönduðu upplýsingaskilti sem gert yrði með skírskotun til spítalans. Þessi til­ laga hefur frá í byrjun október verið til umfjöllunar Minjastofnunar. Verði niðurstaða Minjastofnunar jákvæð og ákveðið að ráðast í framkvæmdina er mögulegt að hefja verkið með vori 2019 og vígja minningarreitinn í sept­ ember, en þá eiga Ob. Petrus 90 ára afmæli. Væri það vel við hæfi því búðirnar bera nafn Petr­ usar Beyers sem var aðal frumkvöðull þess að spítalinn reis.

Komi til þess að ráðist verði í verkið er ljóst að fleiri þurfa að koma að því en Ob. Petrus, en stjórn Petr­ usar ákvað að leita ekki til annarra fyrr en ljóst væri að leyfi fengjust og kostnaðarmat lægi fyrir.

Magnús Sædal Svavarsson, St. 9, Þormóði goða

21

IM MEMORIAM

FALLNIR FÉLAGAR Á ÁRINU 2018 Upplýsingar fengnar af innri vef Reglunnar 1. janúar til 27. nóvember 2018. Þorvaldur Snæbjörnsson

Bjarni Jón Gottskálksson

Guðmundur H. Sigurðsson

St. nr. 15, Freyju F. 30. ágúst 1930 D. 11. janúar 2018 Vígðist 1965

St. nr. 1, Ingólfi F. 11.maí 1926 D. 28. febrúar 2018 Vígðist 1979

St. nr. 5, Þórsteini F. 15. maí 1932 D. 29. mars 2018 Vígðist 1984

Erla Vilhjálmsdóttir

Böðvar Pálsson

Rbst. nr. 7, Þorgerði F. 23. mars 1958 D. 11. janúar 2018 Vígðist 2013

St. nr. 17, Hásteini F. 11. janúar 1937 D. 3. mars 2018 Vígðist 1991

Þorsteinn Þorvaldsson

Björn H. Eiríksson

Ingibjörg K. Ingadóttir

Þóra Stephensen

St. nr. 20, Baldri F. 2. apríl 1948 D. 23. janúar 2018 Vígðist 1983

Rbst. nr. 9, Þóru F. 20. september 1949 D. 8. mars 2018 Vígðist 1996

Rbst. nr. 4, Sigríði F. 17. júlí 1957 D. 16. apríl 2018 Vígðist 2011

Eyjólfur Niels Bjarnason

Gísli St. Jóhannesson

Sigríður Sigurbjörg Jónsdóttir

St. nr. 23, Gissuri hvíta F. 18. ágúst 1925 D. 3. febrúar 2018 Vígðist 1984

Guðný Aradóttir Rbst. nr. 4, Sigríði F. 10. apríl 1919 D. 9. febrúar 2018 Vígðist 1949

Pétur Sigurðsson St. nr. 21, Þorláki helga F. 9. mars 1950 D. 15. febrúar 2018 Vígðist 1984

22

St. nr. 7, Þorkeli mána F. 26. september 1924 D. 11. mars 2018 Vígðist 1962

Birgir Hallur Erlendsson St. nr. 7, Þorkeli mána F. 12. febrúar 1929 D. 15. mars 2018 Vígðist 1972

Bjarni Marteinsson St. nr. 18, Ara fróða F. 30. desember 1942 D. 20. mars 2018 Vígðist 1980

Atli Heiðar Þórsson

Ástríður Helga Jónasdóttir

St. nr. 11, Þorgeiri F. 12. nóvember 1959 D. 27. febrúar 2018 Vígðist 2014

Rbst. nr. 5, Ásgerði F. 14. nóvember 1930 D. 28. mars 2018 Vígðist 1973

St. nr. 8, Agli F. 30. júní 1924 D. 2. apríl 2018 Vígðist 1962

Rbst. nr. 16, Laufeyju F. 12. ágúst 1945 D. 16. apríl 2018 Vígðist 1993

Reynir Jónasson St. nr. 11, Þorgeiri F. 8. janúar 1935 D. 14. maí 2018 Vígðist 1969

Anna S. Lúðvíksdóttir Rbst. nr. 4, Sigríði F. 6. ágúst 1920 D. 28. maí 2018 Vígðist 1962

Soffía Sigurðardóttir Rbst. nr. 8, Rannveigu F. 29. apríl 1933 D. 29. maí 2018 Vígðist 1982

2. tbl. 2018

Helga Ármannsdóttir

Ólafur Kristberg Guðmundsson

Rbst. nr. 14, Elísabetu F. 18. nóvember 1940 D. 7. júní 2018 Vígðist 1991

St. nr. 14, Bjarna riddara F. 29. maí 1930 D. 27. júlí 2018 Vígðist 1971

Sigrún Bernharðsdóttir

Sigþór B. Sigurðsson

Rbst. nr 2, Auði F. 2. maí 1946 D. 9. júní 2018 Vígðist 1979

St. nr. 11, Þorgeiri F. 15. mars 1938 D. 22. ágúst 2018 Vígðist 1969

Valur Tryggvason

Hrafnhildur Magnúsdóttir

St. nr. 14, Bjarna riddara F. 22. mars 1939 D. 3. júlí 2018 Vígðist 1994

Rbst. nr. 14, Elísabetu F. 18. febrúar 1938 D. 7. september 2018 Vígðist 1987

Ragnhildur Gísladóttir Rbst. nr. 4, Sigríði F. 5. september 1932 D. 30. september 2018 Vígðist 1968

Ingibjörg Guðjónsdóttir Rbst. nr. 10, Soffíu F. 16. febrúar 1952 D. 6. október 2018 Vígðist 2006

Agnes Geirsdóttir Rbst. nr. 11, Steinunni F. 28. apríl 1952 D. 28. október 2018 Vígðist 2006

Pálína Þ.

Sigurjónsdóttir

Svava Sjöfn Kristjánsdóttir

Jóhannes Ómar Sigurðsson

Rbst. nr. 12, Barböru F. 17. júní 1931 D. 4. júlí 2018 Vígðist 1986

Rbst. nr. 5, Ásgerði F. 9. júní 1949 D. 7. september 2018 Vígðist 2000

St. nr. 18, Ara fróða F. 1. október 1956 D. 31. október 2018 Vígðist 1997

Gísli J. Eyland

Svava Björg Gísladóttir

Birkir Skarphéðinsson

St. nr. 15, Freyju F. 21. desember 1926 D. 8. júlí 2018 Vígðist 1957

Rbst. nr. 7, Þorgerði F. 27. nóvember 1943 D. 25. september 2018 Vígðist 1997

St. nr. 15, Freyju F. 5. sept. 1938 D. 19. nóvember 2018 Vígðist 1976

Þorsteinn Ingólfsson

Haraldur Sigurðsson

Einar Einarsson

St. nr. 18, Ara fróða F. 9. desember 1944 D. 19. júlí 2018 Vígðist 1999

St. nr. 15, Freyju F. 21. janúar 1925 D. 28. september 2018 Vígðist 1960

St. nr. 5, Þórsteini F. 5. des. 1942 D. 20. nóvember 2018, Vígðist 1975

Traustir hlekkir

60 ára saga Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa Traustir hlekkir, bókin okkar um sögu sjóðsins í 60 ár og líknarverkefni Reglunnar á fyrri tíð er komin út. Þetta er mikið rit, ríflega 330 bls, mikið myndskreytt. Við Oddfellowar getum verið stolt af rótum okkar og sögu sem hefur ekki verið rakin heildstætt fyrr en í þessu riti. Bókin er til sölu í stúkunum og eru fulltrúar StLO með nafnalista þar sem Reglusystkin geta skráð sig og verða bækurnar afgreiddar til stúkna samkvæmt þeim listum. Bókin kostar 8000 krónur og af hverri bók fara 2000 krónur til stúkunnar.

Pantanir frá stúkum má senda á netfangið: stlo@oddfellow.is

Tilvalin jólagjöf!

2. tbl. 2018

23

HEIMSÓKN TIL HASLE V Á S JÁL ANDI

INGA DÓRA SÆMD 40 ÁRA FORNLIÐAMERKI

Í

apríl sl. fóru þrjár systur úr Rbst. nr. 9, Þóru, á Selfossi, Margrét Halla Ragnarsdóttir, yfirmeistari, Anna Sigríður Árnadóttir, fyrrum meistari, og str. Kolbrún Markúsdóttir, í heimsókn til Rbst. nr. 74, Anne Hardenberg, í Haslev. Tilefni heim­ sóknarinnar var að eina af stofnfé­ lögum Rbst. nr. 9, Þóru, Ingu Dóru Sigurðardóttur, átti að sæma 40 ára fornliðamerki.

Að loknum venjulegum fundar­ störfum var str. Inga Dóra leidd fram fyrir yfirmeistara og þar settist hún á stjörnu á meðan henni var sýndur heiðursvottur. Hún hafði valið lög fundarins, sem voru íslensk alþýðu­ lög og afar falleg. Fjölskylda hennar var þá leidd í fundarsalinn og var við­ stödd allan tímann. Athöfnin hófst á því að kapellán fór með fallega sögu og flutti kveðjur til str. Ingu Dóru. Yfir­ meistari flutti ávarp og fór yfir störf str.

Inga Dóra Sigurðardóttir í faðmi fjölskyldunnar.

Ingu Dóru í stúkunni en hún er fyrrum semdarmerki undir stjórn siðameistara. Þá flutti varastórsír meistari og hefur starfað vel fyrir stúkuna sína og það var mikið þakklæti í orðum yfirmeistara sem síðan kom út á gólfið ræðu og færði henni blóm og sömuleiðis höfuðmatríarki og sæmdi Ingu Dóru fornliðamerkinu og systur gáfu veg þeirra búða sem Inga Dóra er félagi í. Þær systur sem hafa fengið 25 ára fornliðamerki gengu hring í kringum Ingu og færði hver og ein henni rauða rós og ávarpaði hana.

Að lokinni athöfn fóru systur fram í veislusal þar sem systir Inga Dóra sat við háborðið ásamt varastórsír, höfuð­ matríarka og stjórn stúkunnar. Þar var borinn fram veislu­ matur og fluttar fleiri ræður og sungið. Yfirmeistari kom svo í lok fundarins og færði einni systur blómin af altarinu en það er til siðs að gefa einhverri systur sem hefur unnið vel eða gert eitthvað fallegt þessi blóm af altarinu. Þegar við sögðum öðrum Þórusystrum frá ferðinni, kvikn­ aði áhugi hjá fleiri systrum að heimsækja stúkuna. Sér­ staklega þegar það kom til tals að dóttir Ingu Dóru, Mar­ grét Friðriksdóttir, tæki vináttuskrefið í september. Það var því farið að skipuleggja og við vorum 20 systur og einn maki sem fórum til Danmerkur og gerðum úr þessu heil­ mikla skemmtiferð. Við heimsóttum Kristjaníu, spásseruðum strætin og fórum í siglingu.

Stúkuheimsóknin var afar áhugaverð og skemmtileg en töluvert öðruvísi en við eigum að venjast. Það er alltaf gaman að fara og sjá hvernig aðrar stúkur gera og þó farið sé eftir siðbókum er blæ­ brigðamunur og alltaf má læra eitthvað nýtt.

Mæðgurnar Inga Dóra Sigurðardóttir og Margrét Friðriksdóttir

24

Anna S. Árnadóttir, fyrrum meistari Rbst. nr. 9, Þóru

2. tbl. 2018

FRÉ T TIR

H

STUÐNINGUR VIÐ HLAÐGERÐARKOT

jálparsamtökin Samhjálp hafa frá árinu 1973 rekið meðferðarheimili fyrir vímuefnafíkla í Hlað­ gerðarkoti í Mosfellsdal. Um árabil hefur starf­ semin verið rekin í tveimur byggingum og hefur lengi verið þörf á endurbótum og stækkun þess húsakosts og þá með það í huga að bæta aðstöðu vistmanna, auka hagkvæmni í rekstri og fjölga vistrýmum, en á s.l. ári var ekki hægt að sinna allt að 650 beiðnum einstaklinga um aðstoð. Allt fólk á besta aldri, 2/3 yngri en fertugt.

Að mati stjórnar Samhjálpar var fyrsta skrefið í endur­ bótum fólgið í því að byggja nýtt hús sem nýta mætti sem mötuneyti, fyrirlestrasal og eldhús auk fylgirýma. Á árinu 2015 efndi Samhjálp, með stuðningi Stöðvar 2, til landsöfn­ unar, sem gekk vel og var ráðist í hönnun 270 m² byggingar sem uppfyllti fyrrnefndar þarfir, en nýju eldhúsi er komið fyrir á 1. hæð eldri byggingar og er það um 50 m². Tekur framkvæmdin því til 330 m².

Byggingarframkvæmdir hófust í október 2016 og var verktakafyrirtækið Ístak aðalverktaki við bygginguna. Í lok maí 2017 lauk Ístak við að reisa útveggi hússins og steypu á hluta þaks byggingarinnar, eins og um hafði verið samið og hvarf þá Ístak frá verkinu. Á þessum tímamótum leitaði framkvæmdastjóri Samhjálpar til greinarhöfundar með ósk um að hann tæki að sér byggingarstjórn verksins og hvort hann teldi möguleika á því að Oddfellowreglan veitti fé til verksins. Tók greinarhöfundur að sér hlutverk byggingar­ stjóra án kostnaðar fyrir Samhjálp, en vegna beiðnar um fjárstuðning var bent á að leita til Styrktar- og líknarsjóðs Oddfellowa, auk tveggja bræðrastúkna. Þrátt fyrir verulegan fjárskort er hér var komið tókst að mjaka framkvæmdum áfram, út árið 2017, með hjálp góðra manna og fyrirtækja. Í árslok 2017 hafði byggingunni verið lokað og frágangur hafinn innanhúss. Um líkt leyti lá fyrir að StlO myndi veita 15 mkr. fjárframlag til verksins á árinu 2018, auk þess sem stúkurnar Ingólfur, Baldur, Sæmundur fróði, Þorkell máni og Þormóður goði lögðu verkinu til sam­ tals 4,7 mkr. Þessi fjárframlög urðu verkinu alger lyftistöng.

Vistrýmum fjölgar um tíu Hefur verkið unnist jafnt og þétt og var áformað að taka nýbygginguna og nýtt eldhús í notkun nú í byrjun þessa mánaðar. Til þess að svo mætti verða þurfti Samhjálp að taka bankalán sem ekki er ofvaxið rekstri. Skylt er að geta þess að auk fyrrnefndrar landsöfnunar og myndarlegs fram­ lags Oddfellowa til framkvæmdanna hafa fjölmörg fyrirtæki og einstaklingar styrkt framkvæmdina með efnisgjöfum, ríkulegum afslætti af vörum og þjónustu og vinnufram­ lögum. Er aðdáunarvert hve eigendur og stjórnendur fyrir­ tækja sýna mikinn skilning á málefninu, afstaða þeirra er ómetanleg og lýsir samfélagslegri ábyrgð hlutaðeigandi. Með nýbyggingunni og því sem henni fylgir, losnar rými á annarri hæð eldra húss sem áfast er henni. En þar eru í dag mötu­ neyti, eldhús, vistrými og fleira. Áformað er að endurinn­ 2. tbl. 2018

Framkvæmdir í Hlaðgerðarkoti eru vel á veg komnar.

rétta hæðina og koma þar fyrir 16 vistherbergjum með baði. Þá geta vistmenn á þeirri hæð orðið allt að 30 og fjölgar vistrýmum um 10 rými en þau eru nú 30, en verða alls 40. Þessi áform eru nefnd 2. áfangi. Kostnaðarmat vegna þessara áforma er á bilinu 30-35 mkr.

Föstudaginn 16. nóvember tók framkvæmdastjórn og full­ trúaráð StlO þá ákvörðun að veita 20 mkr. til framkvæmda við 2. áfanga á árinu 2019. Þetta glæsilega fjárframlag, sem veitt er á 200 ára afmæli IOOF, er Samhjálp ómetanlegt, en rekstur Samhjálpar stendur ekki undir nýjum fjárfestingum.

Fjárstuðningur StlO er bundinn sömu skilyrðum og sá fyrri, sem er að fjárveitingin fari öll um hendur byggingarstjóra til framkvæmdarinnar. Þegar þessar línu voru færðar á blað bárust greinarhöfundi þær upplýsingar að Stúkan Skúli ­fógeti hefði samþykkt 9 mkr. fjárveitingu til framkvæmda við 2. áfanga. Þessi stórkostlegri styrkur einnar stúku er í tilefni 50 ára afmælis Skúla fógeta og 200 ára afmælis IOOF. Markmið Samhjálpar eru: að veita bjargir þeim einstaklingum sem halloka hafa farið í lífinu, vegna sjúkdóma, fátæktar eða annarra samfélagslegra vandamála og með því stuðla að velferð og sjálfsbjörg þeirra. Þessi markmið falla að grundvallarmarkmiðum Odd­ fellow­reglunnar. Með því að Reglan styðji Samhjálp er hún að styðja samtök sem sýnt hafa árangur í starfi að mann­ úðarmálum um áratugaskeið. Þar kallar vaxandi vímuefna­ vandi á úrlausn. En meira þarf til þess að endar nái saman. Því leggur greinarhöfundur til, að þær stúkur sem áhuga hafa á því að styrkja verkefnið hafi samband svo unnt sé að fá frekari kynningu á starfsemi Samhjálpar og verkefninu í heild, í máli og myndum.

Magnús Sædal Svavarsson, St. 9, Þormóði goða

25

GUÐMUNDUR TRYGGVASON SÆMDUR 5 0 ÁRA FORNLIÐAMERKI

MÓTAÐI FRÆÐSLU­STARF STÚKUBRÆÐRA Í BALDRI

Í

febrúar síðastliðnum voru 50 ár liðin síðan br. Guð­ mundur Tryggvason, bróðir í St. nr. 20, Baldri, gekk til liðs við Oddfellowhreyfinguna.

Af því tilefni var haldinn hátíðarfundur í stúkunni, fimmtudaginn 15. mars 2018, þar sem br. Guðmundur var sæmdur 50 ára fornliðamerki.

Stórsír, br. Guðmundur Eiríksson, stýrði athöfninni og naut aðstoðar stórembættismanna, stórkapeláns, br. ­Jóhanns Péturs Jónssonar, stórmarskálks, br. Stefáns Stefáns­sonar og stórkallara, br. Auðuns Kjartanssonar.

Ferill br. Guðmundar var rifjaður upp á fundinum og honum þakkað gott Oddfellowstarf.

Eftir fund hittust bræður og gestir í Fólkvangi þar sem stúkan bauð upp á kaffi og veglega tertu í tilefni dagsins.

Stórsír flutti þar ávarp þar sem hann óskaði br. Guðmundi til hamingju og talaði einnig til bræðra um Oddfellowstarfið.

Br. Hjörtur Guðbjartsson sagði frá kynnum sínum af br.

Guðmundi í gegnum tíðina, bæði við vinnu og í Oddfellow.

Br. Guðmundur vígðist í St. nr. 3, Hallveigu, 12. febrúar 1968 og hlaut sannleiksstigið þar 25. nóvember sama ár.

Hann gegndi ýmsum embættum í Hallveigu, var hægri meðhjálpari undirmeistara, hægri meðhjálpari yfirmeistara, Ritari frá 1974, undirmeistari fra 1980 og yfirmeistari frá 1982.

Br. Guðmundur var kallaður til Oddfellowbúða nr. 1, Petrusar, 21. nóvember 1978. Hann hlaut Rebekkustig í St. nr. 7, Þorgerði, 9. apríl 1985.

Við stofnun St. nr. 20, Baldurs, 23. mars 1996, var br.

Guðmundur stofnfélagi og fyrsti f.m. stúkunnar. Hann var stofnfélagi í Ob. nr. 3, Magnúsi, og fyrsti höfuðpatríarki þeirra búða.

Br. Guðmundur var kjörinn heiðursfélagi í Baldri og sæmdur þeirri nafnbót 24. mars 2003. Hann var sæmdur heiðursmerki Oddfellowreglunnar 23. mars 2006, á 10 ára afmæli stúkunnar.

26

Guðmundur Tryggvason var sæmdur 50 ára fornliðamerki.

Að öðrum ólöstuðum hefur br. Guðmundur átt mestan þátt í að móta fræðslustarf stúkunnar, sem hefur verið eitt af aðalsmerkjum hennar frá upphafi. Á þeim vettvangi liggja eftir hann mörg erindi sem hafa verið notuð víða í Reglunni.

Baldursbræður þakka br. Guðmundi Tryggvasyni af al­ hug fyrir allt framlag hans til Oddfellowregl­ unnar síðastliðin 50 ár og óska honum og fjölskyldu hans alls hins besta um ókomin æviár.

Ragnar Torfi Geirsson, ritari í St. nr. 20, Baldri.

2. tbl. 2018

FRO ÐLEIKUR

MINJAR ÚR FÓRUM BJÖRNS JÓNSSONAR

M

ér datt í hug að Odd­ fellowar hefðu gaman af að sjá fallega muni, sem voru í eigu Björns Jóns­ sonar ráðherra, en hann var einn af stofnendum Oddfellowreglunnar á Ís­ landi, og einnig frá dóttur hans, Sigríði Björnsdóttur, sem var fyrsti kvenyfir­ meistari í Rbst. á Íslandi. Rbst. nr. 4, Sigríður, heitir einmitt eftir henni.

Björn Jónsson og kona hans, Elísabet Sveinsdóttir, í stofunni heima í Austurstræti 10, gamla Ísafoldarhúsinu. Silfurskálin sést lengst til vinstri á myndinni.

Þessir hlutir eru nú í minni eigu, en Björn Jónsson var langafi minn og Sigríður afasystir mín.

Plattinn á meðfylgjandi mynd skýrir sig að mestu sjálfur. Ártalið er 1897-1922.

Hringinn fékk Sigríður er hún var Yfirmeistari en hann er tákn fyrir augað alskyggna, sem er yfir altari í öllum stúku­ sölum. Pabbi minn erfði þennan hring eftir Sigríði, en gaf mér hann þegar ég var bara krakki. Hringurinn er hjá mér ennþá en smá breyttur. Baugurinn var mjög slitinn og eins þríhyrninguirnn sem var utan um augað en augað sjálft er algjörlega upprunalegt. Því miður tókst mér ekki að fá teikn­ ingu af upprunalega hringnum en það er eiginlega bara ferningurinn sem var utan um augað sem vantar og svo var baugurinn líka miklu mjórri. Það var árið 1971, sem Jón hjá Jóni og Óskari smíðaði kransinn utan um augað og bauginn.

Myndin sýnir hvernig hann er í dag. Þennan hring ber ég nánast daglega með miklu stolti.

2. tbl. 2018

Kertastjakann fengu Björn og Elísabet Sveinsdóttir, kona hans, í silfurbrúðkaupsgjöf frá Oddfellowum og á hann er ritað: „Björn Jónsson-Elísa­bet Sveinsdóttir 10.desember 1874-1899”. Síðan eru hlekkirnir þrír og I.O.O.F. Þessum fallega grip fylgdi einnig silfurskál, sem nota mátti sem skírnarskál, eða jafnvel sem ávaxtaskál, en við systkynin vorum skírð upp úr henni. Skálin er sett á stjakann þar sem kertið annars er. Þennan grip hefur verið vinsælt að fá lán­ aðan af fjölskyldu og vinum. Einnig hef ég lánað hann til stúku minnar á hátíðarfundum. Ég vona að einhverjir hafi gaman af að sjá myndir af þessum fallegu hlutum eins og mér að eiga þá. Í vináttu, kærleika og sannleika, Soffía Kjaran Pétursdóttir, fm. Rbst.nr. 10, Soffíu.

27

MANNR ÆK TARVERKEFNI SNORRA GO ÐA

LEIÐIR TIL BETRA LÍFS Bræður í st. nr. 16, Snorra goða, hafa gefið út bækling og afhent Oddfellowreglunni á 30 ára afmælisári stúkunnar.

Bæklingurinn fjallar um niðurstöðu verkefnisins Mannrækt, rækt líkama og sálar, sem stúkan setti af stað fyrir nokkrum árum.

Markmið verkefnisins var að efla og bæta heilsu stúku­ bræðra og gera þá betur meðvitaða um gildi hreyfingar og holls mataræðis fyrir sál og líkama. Með því að gefa bæk­ linginn út vilja bræður í Snorra goða miðla sinni reynslu til Reglusystkina.

Haustið 2011 kynntu bbr. Jón Otti Sigurðsson, Birgir Finnbogason og Ásgeir Þór Árnason hugmyndir að verk­ efninu. Við undirbúninginn nutu þeir ráðgjafar og hvatn­ ingar frá Ólöfu Guðnýju Geirsdóttur, matvæla- og nær­ ingarfræðings. Lögðu þau meginlínur um framkvæmdina og gerðu fjárhagsáætlun. Meginmarkmiðið var að kanna hvort hægt væri að hafa jákvæð áhrif á líðan einstaklinga með fæðuvali, hreyfingu og andlegri næringu, eins og fram kemur í bæklingnum.

Lögð var áhersla á þátttöku eiginkvenna bræðra þannig að verkefnið gæti orðið sameiginlegt heimilishaldinu. Þátttakendur í verkefninu voru 60 í upphafi. Með aðstoð Hjartaheilla var mældur hjá þeim blóðþrýstingur, súrefn­ ismettun, blóðsykur og blóðfita. Fór þetta fram að hausti til. Allir svöruðu spurningum um fæðuval, fæðuvenjur og hreyfingu. Menn fóru í göngu- og snerpupróf og þetta var svo endurtekið að vori, til samanburðar. Er skemmst frá því að segja að verulegur árangur náðist á tímabilinu. Þátttakendum var síðan skipt í þrjá hópa og þess gætt að hjón lentu í sama hópi. Einn hópurinn hafði mataræði til umfjöllunar, annar andlega líðan og sá þriðji fjallaði um hreyfingu. Hver hópur hélt dagbók á meðan verkefninu stóð. Hóparnir hittu stjórnandann, Ólöfu Guðnýju, nokkrum sinnum yfir veturinn. Um miðjan vetur var haldið sameigin­

Mannkærleiki er stór þáttur í starfi Oddfellowstúkna þar sem meginhlutverkið er að efla vináttu og félagsþroska Oddfellowsystkina. Í Mannræktarverkefninu fáum við tækifæri til að bæta eigin heilsu og stuðla jafnframt að velferð þeirra sem standa okkur næstir.

Vafalaust spyrja margir lesendur sig: „Af hverju ættum við að taka þetta upp? Er eitthvað á þessu að græða fyrir mig?“ Vonandi finna þeir svör við lestur þessa rits.

Gefið út í tilefni 30 ára afmælis St. nr. 16, Snorra goða

legt fræðslukvöld með fleiri sérfræðingum, sem fluttu stutt erindi og ræddu við þátttakendur. Eftir afar ánægjulegt starf vetrarins skiluðu leiðtogarnir skýrslu um hópastarfið.

Ásgeir Þór Árnason, Ólöf Guðný Geirsdóttir, Birgir Finnbogason, Jón Otti Sigurðsson og Páll S. Kristjánsson í útgáfufagnaði Snorra goða.

28

2. tbl. 2018

Upphaf

• Mæling • Markmið sem eru einstaklingsmiðuð • Verkefnið

Unnið að markmiðum

• Fræðsla og/eða heimsóknir – 2x á önn • Hérna er hægt að meta árangur á minni skrefum

Bræður í Snorra goða hafa sem fyrr segir afhent Oddfellowreglunni bæk­ ling um verkefnið. Stórstúkan fékk hana í hendur og allar stúkur geta nálg­ ast hana gegnum skrifstofu Oddfellow.

Fram kemur í pistli ym. Snorra goða, Frið­ riks Alexanderssonar, að á 30 ára afmælisári stúkunnar sé stefnt að því að velja enn eitt ver­ kefnið sem stúkan geti unnið að og gefið til með veglegum hætti.

Bræður í Snorra goða eru mjög þakklátir Ólöfu Guðnýju fyrir hennar framlag, en hún lagði á sig ómælda vinnu og eljusemi við verkefnið, svo vitnað sé í grein br. Péturs Bjarnasonar í bæklingnum: „Án

Ársuppgjör

• Mælingar eins og í upphafi • Ánægja þátttakenda metin • Árangur m.v. markmið metinn

hennar hefði það aldrei lánast svo vel sem raun bar vitni. Hún kenndi okkur að gleðjast yfir þeim árangri sem náðist en stilla samt væntingum í hóf.“ Pétur vitnar að lokum í sínum pistli í lokaskýrslu Ólafar um mannrækt­ arverkefnið: „Að fjárfesta í heilbrigði til fram­ tíðar er ekki augljós ágóði því ekki er hægt að fyr­ irbyggja sjúkdóma eða önnur áföll í lífinu með því að stunda heilbrigðan lífsstíl. Heilbrigður lífsstíll getur hjálpað okkur til að takast á við þau verkefni sem lífið býður upp á, dregur verulega úr líkum á langvinnum sjúkdómum og eykur líkur á betri andlegri og líkam­legri líðan.“

Alltaf er bitinn bestur hjá stelpunum í Pulló á Selfossi.

Hlökkum til að sjá ykkur.

2. tbl. 2018

29

HUGLEIÐING

GEFUM GÓÐAR MINNINGAR

N

ú fer sá tími í hönd að við förum að huga að jólagjöfum. Hvað á að gefa börnunum sem eiga næstum allt sem hugurinn girnist og hægt er að kaupa fyrir peninga? Þegar elsta barnabarnið mitt, stúlka sem nú er á 14. ári, var í móðurkviði, langaði mig að kaupa allt sem barnið þarfnaðist (eða þarfnaðist jafnvel ekki) um leið og það væri komið í heiminn. Móðir stúlkunnar sagði þá við mig að það besta sem ég gæti gefið barninu væri tími. Þetta vakti mig til umhugsunar um að kannski væri tími einmitt það dýr­ mætasta sem við getum gefið. Ég hef því kappkostað að gefa mínum barnabörnum tíma og tækifæri til að skapa minningar saman.

Ferðir með börnunum út í skóg, með nestisbita í boxi og kakó í brúsa, hafa gefið okkur margar dýrmætar stundir, bæði að sumri og vetri. Í einni slíkri göngu í skógi á fallegum degi, þegar geislar haustsólarinnar brutust milli trjánna, sagði lítill þriggja ára ömmustrákur við mig „amma þetta er svo kósý“. Lýsti það vel stundinni sem við nutum saman í skóginum. Göngutúrar í sveitinni okkar, þar sem við skoðum náttúruna og lærum svolítið í leiðinni, sögustundir fyrir svefninn, föndur við eldhúsborðið eða bingókvöld í stofunni og svo margt, margt fleira, allt hafa þetta verið dásamlegar stundir sem allir hafa haft gaman af. Ég hef verið dugleg að taka myndir við svona tækifæri og í lok hvers árs búið til myndabækur handa börnunum svo minningarnar gleymist ekki. Þessar myndabækur, þó einfaldar séu, hafa sannar­ lega hjálpað til við að halda minningum á lofti og börnin notið þess mjög að skoða myndirnar og minnast skemmti­ legra stunda.

Tími er eitthvað sem fæstir hafa nóg af í hraða nútímans þegar endalaust áreiti kallar á tíma fólks. Njótum þess að

Jólin sótt út í skóg. Það er kósí í vetrarskógi þegar jólatréð er valið.

vera saman með börnunum okkar og skapa þannig dásam­ legar og ógleymalegar minningar sem ekki er hægt að kaupa fyrir peninga.

Gefum börnum okkar tíma í jólagjöf.

Jóhanna Róbertsdóttir, Rbst. nr. 9, Þóru

Sigurður N Jóhannesson

Sigrún Stella Einarsdóttir

868 4687

824 0610

Löggiltur fasteignasali

Löggiltur fasteignasali

Árni Þorsteinsson

Löggiltur fasteignasali

898 3459

Ágætu reglusystkin séuð þið að hugsa um að selja eða kaupa fasteign, hafið þá endilega samband við okkur hjá Fasteignamiðlun Grafarvogs og við munum aðstoða ykkur eins og við getum.

Söluverðmat fáið þið ykkur að kostnaðarlausu og við bjóðum ykkur mjög hagkvæm kjör hvað söluþóknun varðar.

Við munum leggja okkur fram um að veita ykkur vandaða og góða þjónustu.

Við erum staðsett í Spönginni 11 í Grafarvogi, við hliðina á Bónus.

Með bestu kveðju Árni Þorsteinsson - rekstrarhagfræðingur og löggiltur fasteigna-og skipasali S P Ö N G I N 1 1 · 1 1 2 R E Y K J A V Í K · S:575 8585 · www.fmg.is · NETFANG: FMG@FMG.IS

30

2. tbl. 2018

FRÉ T TIR

UPPBYGGING REGLU­ HEIMILIS Á SAUÐÁRKRÓKI

Ljósmyndir: Finnur Þór Friðriksson

E

ins og víða hefur komið fram og kynnt hefur verið fyrir stúkusystkinum, standa nú yfir gagngerar endurbætur og stækkun Regluheimilisins að Víð­ igrund 5 á Sauðárkróki. Hér verður í stuttu máli gerð grein fyrir stöðu fram­ kvæmda nú þegar líða fer á árið og áramót nálgast.

Frá því að framkvæmdir hófust er lokið allri stækkun og uppsteypu, gluggar og hurðir,- flestar komnar á sinn stað. Búið er að einangra öll loft, í stúkusal og annarsstaðar í nýjum hlutum hússins og var það gert með stórri aðstoð bræðra úr St. nr. 24, Framkvæmdir hafa staðið yfir á fullu við Regluheimilið á Sauðárkróki, að innan sem utan.

Hrafnkeli Freysgoða, sem brugðu sér af bæ og kláruðu þetta ásamt heima­ Br. Magnús kynnti hönnun og innréttingar í stúkusalnum, mönnum á einni helgi. Gengið hefur verið frá raflögnum, – mjög glæsilegar, með öndvegi fyrir hvern embættismann, ljósum og loftklæðningu í setustofu, þannig að efri hæð er altari svo og öðru því sem í salnum þarf að vera, svo sem nú fullkláruð, að frátalinni stækkun eldhúss – skipulagi þar táknmyndum, auk stílfærðra einkenna tengdum heimahér­ og búnaði svo að sem mest náist út úr því vinnurými sem aði. Þá hefur br. Magnús hannað hurð í aðalinngangi, sem þar er. ekki síst gerir Regluheimilið eitt að þeim svipmestu og Utandyra var hafin uppsetning leiðara og einangrunar í glæsilegustu, sem verður bæjarprýði. október síðastliðnum, og var þetta gert ásamt vöskum hópi Hússtjórn hefur sett á stofn lyftusjóð, með það að mark­ bræðra úr St. nr. 11, Þorgeiri, og á einni helgi var stór hluti miði að systur og bræður geti lagt fram fé í hann og þannig hússins einangraður og ætti þessu verki að ljúka fyrir ára­ komið lyftu fyrr inn í framkvæmdaröðina, en nú er ætlað, mót ef vel viðrar. Uppsetning flísa­klæðningar verður vænt­ enda mörgum í stúkunum orðið þungt fyrir fæti að feta anlega að bíða vordaga þegar ögn fer að hlýna. stigann.

Gerð hafa verið drög að útliti og skipulagi lóðar, sem Hér hefur verið stiklað á stóru varðandi stöðu fram­ unnið verður væntanlega eftir þegar dag fer að lengja. Ný­ kvæmda að Víðigrund 5, - en ljóst er að mörg handtök eru verið komu svo br. Magnús H. Ólafsson, arkitekt hússins, framundan ef nást á að vígsla stúkusalar verði einn af við­ ásamt þremur bræðrum úr St. nr. 28, Atla, og skoðuðu nýja burðum 200 nefndarinnar á næsta ári, svo sem bæði br. stúkusalinn, en þeir munu hanna, smíða og setja upp hvelf­ Magnús og systur og bræður hér heima stefna að. En innan ingu og loft í nýja stúkusalnum sem framlag Atlabræðra.

Reglunnar er allt mögulegt, enda hafa Reglusystkini um allt land fært Regluheimilinu stórar og góðar gjafir, bæði í formi efnis til framkvæmdanna, vinnu og fjármuna, auk þess sem hvl. Stórstúka hefur af miklum stórhug lagt verulega til framkvæmdanna. Þetta allt verður seint fullþakkað. En svo sem augljóst má vera, er tveim stúkum, sem líkleg eru auk þess fámennastar innan Reglunnar, ofviða að standa í slíkum stórframkvæmdum, ef ekki kæmi til sá stuðningur og hvatning sem berst hvaðanæva og er Reglusystkinum hér á Sauðárkróki meira en mikilvægur og er okkur stöðug hvatning og áminning til að halda merki Reglunnar sem hæst á lofti. Í vináttu, kærleika og sannleika, Björn Björnsson, St. nr. 22, Sif

Unnið við loftklæðningu í sal Regluheimilisins. Páll Ólafsson og föður­bróðir hans Reynir Pálsson einbeittir við vinnu sína.

2. tbl. 2018

31

FRÉ T TIR

H

átíðarfundur St. nr. 9, ­Egils, var haldinn 21. nóv­ ember sl. Á dagskrá var aðeins einn liður, sá að veita hvl. stórsír, Guðmundi Eiríkssyni, heiðursmerki Oddfellowreglunnar.

Af sjálfu leiddi að veiting viðurkenn­ ingarinnar hvíldi á herðum hvl. stórsírs Evrópu, Stefáns B. Veturliðasonar, og stórembættismanna. Var sú athöfn afar virðuleg og um leið hlýleg. Lestrar samkvæmt siðbók voru þó á hendi Frá veitingu heiðursmerkisins. Frá vinstri talið eru bræðurnir Steini Sævar Þorsteinsson og embættismanna stúkunnar. Stórstúku­ Guðni A. Þorsteinsson, tengdafaðir stórsírs, báðir bbr. í St. nr. 9, Þormóði goða, hvl. stórstír, stjórn ásamt um 100 bræðrum og Guðmundur Eiríksson, br. í St. nr. 8, Agli, str. Lilja Jónsdóttir, sambýliskona hans, í Rbst. systrum sýndu hvl. stórsír virðingu og nr. 12, Barböru, Guðni Eiríkur Guðmundsson, sonur stórsírs, og Guðlaugur Óskarsson, mágur vinarhug með því að sitja hátíðarfund­ stórsírs, báðir bræður í St. nr. 8, Agli. inn. erum afar stoltir af bróður okkar og óskum Að fundi í stúkusal loknum var efnt til veislu að hætti honum hjartanlega til hamingju með þessa Egils­bræðra og svignuðu borð undan rjóma- og brauðtertum miklu viðurkenningu. af öllum sortum. Þar tóku til máls hvl. stórsír, hvl. varastórsír og vl. stórmarskálkur, en samkvæmt hefðinni stýrði br. undirmeistari samkomunni. Það voru glaðir bræður og systur er héldu heim á leið frá Guðlaugur Óskarsson, um. St. nr. 8, Egils stúkuheimilinu á Akranesi að áliðnu kvöldi. Við Egilsbræður

Veitingastaðir

Mötuneyti Kaffihús

Stórmarkaðir

Vöruhús og lager Hillukerfi

Stóreldhústæki

Kælitæki og frystar

Verslanir

Hótelvörur

Verslunartækni & Geiri ehf. fengu afhenda vottun frá Creditinfo sem Framúrskarandi fyrirtæki 2018.

Fyrirtækin sem komast á listann eru aðeins um 2% íslenskra fyrirtækja. Þau eiga það sameiginlegt að byggja rekstur sinn á sterkum stoðum og stuðla að bættu viðskiptaumhverfi og auknu trausti.

FOOD

32

taktik_5253#

Hönnun og ráðgjöf

Við erum framúrskarandi stolt og ánægð með viðurkenninguna

Draghálsi 4 - 110 Reykjavík sími: 535 1300 - verslun@verslun.is

2. tbl. 2018

Ljósmynd Carsten Jón Kristinsson.

STÓRSÍR VEITT HEIÐURSMERKIÐ

FRÉ T TIR

VARASTÓRSÍR VEITT HEIÐURSMERKIÐ

Þ

Ljósmyndir Carsten Jón Kristinsson.

ann 28. nóvember sl. var hávirðulegum vara­ stórsír, Unni Hafdísi Arnardóttur, veitt heiðurs­ merki Oddfellowreglunnar fyrir frábærlega vel unnin störf í þágu Reglunnar. Hávirðulegur stórsír, Guðmundur Eiríksson, veitti merkið á sér­stökum hátíðar­ fundi sem haldinn var í Regluheimilinu að Kirkjubraut 54 – 56 á Akranesi. Fundurinn var mjög hátíðlegur og gæddu gestir sér á veitingum í veislusal að fundi loknum.

Unnur Hafdís Arnardóttir vígðist inn í Rbst. nr. 5, Ás­ gerði, 19. apríl 1989. Þar varð hún fyrrum meistari í febrúar 2004, búðastig hlaut hún í mars 2001 hjá Rbb.nr.1, Þór­ hildi, og þar varð hún fyrrum höfuðmatríaki í janúar 2014.

Unnur var ein af stofnfélögum Rbb. nr. 4, Brákar, og fluttist þangað úr Rbb. nr. 1, Þórhildi. Hún varð fyrrum höfuðmatrí­ Unnur Hafdís Arnardóttir og Guðmundur Eiríksson.

arki Brákar í lok febrúar 2015 og fyrrum stórfulltrúi Brákar í apríl 2017.

Hún var árið 2010 stofnfélagi M.M. Canton nr. 1, Heklu, IOOF. Stórstúkustig fékk Unnur í maí 2005 og félagi í Canton nr. 1, Justitia nr.1, IOOF þann 30. janúar 2009.

Hún hlaut vísdómsstig í júní 2012 í Stórstúku Evrópu.

Unnur varð varastórsír 14. maí 2017 og gegnir því embætti enn.

Við systur hennar í Rbst. nr. 5, Ásgerði, erum afskaplega stoltar af henni Unni okkar.

Unnur Hafdís tekur við heiðursmerkinu frá fulltrúum Reglunnar.

2. tbl. 2018

Jóna María S. Kjerúlf um. Rbst. nr. 5, Ásgerði

33

OPNUVIÐTAL VIÐ STÓRSÍR E VRÓPU, STEFÁN B. VE TURLIÐASON

MEGUM VERA STOLT AF STARFINU S

Regnhlífarsamtök Í upphafi viðtalsins fáum við Stefán til að segja okkur betur út á hvað starf Stórstúku Evrópu gengur. „Líta má á hana sem regnhlífarsamtök, innan hennar er í raun ekkert starf, eins og í Regludeildum. Á meðan hver og ein stórstúka starfar innan síns ramma þá er Stórstúka Evrópu ekki að skipta sér af því. Eins og skipulagið er í dag þá skipa níu stórsírar stjórn Stórstúku Evrópu, og síðan er kosin fjögurra manna framkvæmdastjórn, með stórsír, vara­ stórsír, ritara og féhirði. Í þessi embætti er kosið til tveggja ára í senn. Stjórnin fundar tvisvar á ári og situr fram­ kvæmdastjórnin þá fundi sem stórsír stýrir. Þess á milli á framkvæmdastjórn í samskiptum í síma eða á netinu. Einnig hitti ég þetta fólk reglulega, eins og á Stórstúkuþingum landanna, og við sækjum Hástúkuþingið í Bandaríkjunum, sem síðast var í Baltimore í ágúst síðastliðinn. Stórsír Evrópu er boðið á alla meiriháttar viðburði í Stórstúkunum,“ segir br. Stefán, en þegar viðtalið var tekið var hann nýlega kom­ inn heim frá Stórstúkuþingi Danmerkur í október sl.

Fyrrum stórembættismenn eru gjaldgengir til að taka

34

Stórsír Evrópu kemur fram fyrir hönd Stór­ stúkunnar, sækir Hástúkuþingið í Bandaríkj­ unum sem fulltrúi Evrópu, hann sækir einnig Stórstúkuþing hjá umdæmunum í Evrópu og aðra stærri viðburði á vegum þeirra. stig Stórstúku Evrópu, sem nefnist Vísdómsstig. Stefán varð stórsír Reglunnar hér á landi í maí 2009 og fór fljótlega eftir það á Stórstúkuþing Evrópu, sem haldið var í Frankfurt það ár. Þar fékk hann Vísdómsstigið.

Stórsírar skipa kjörnefnd stórstúku Evrópu sem kemur með tillögu um embættismenn og á stórstúkuþingum er kosið í framkvæmdastjórnina. Kjörnefndin gerði tillögu um br. Stefán sem stórsír á fundi í Kaupmannahöfn í nóvember 2016. Kosning fór síðan fram í maí 2017 í Osló og þar var br. Stefán settur inn í embættið. Hann hafði þá viku áður lokið störfum sem stórsír hér á landi, og br. Guðmundur Ei­ ríksson tekið við embættinu.

Færist á milli landa Stefán segist ekki hafa haft uppi nein markmið um að setj­ ast í stól stórsírs Evrópu. Aukinheldur hefur staða stórsírs færst á milli landa. Sá fyrsti var danskur og síðan hafa Norð­ urlandaþjóðirnar átt sinn fulltrúa í embættinu, Ísland þeirra síðust til þess. Aðrar þjóðir eiga því eftir að koma að sínum manni, og hafa fullan hug á því, að sögn Stefáns.

Hann segir embætti stórsírs á Íslandi mun viðfangs­ meira og annasamara, stórsír Evrópu þurfi t.d. ekki að fara í innsetningar eða eftirlit, eða eiga bein samskipti við Reglusystkini. Hlutverk stórsírs Evrópu er fyrst og fremst að vera formaður stjórnar Stórstúkunnar, stýra þingum hennar og stjórnarfundum. Hann kemur fram fyrir hönd Stórstúkunnar, sækir Hástúkuþingið í Bandaríkjunum sem fulltrúi Evrópu, hann sækir einnig Stórstúkuþing hjá um­ dæmunum í Evrópu og aðra stærri viðburði á vegum þeirra. „Á fundum Stórstúkunnar ræðum við ýmis mál, svo sem fjármál, það sem efst er á baugi í hverju umdæmi, breytingar á siðbókum, ungmennastarfið, þróun Reglunnar og beiðnir um stofnun stúkna á nýjum stöðum. Stórstúka Evrópu hefur enga sérstaka skrifstofu og útdeilir ýmsum verkefnum til Stórstúkna landanna níu. Þó aðeins ellefu ár séu liðin síðan stórstúkan var stofnuð þá er starfið orðið ágætlega mótað. Einn megintilgangurinn með stofnun hennar var að geta brugðist við þeirri hnignun sem hefur orðið í Bandaríkjunum. Reglusystkin voru farin að spyrja sig þessarar spurningar: Hvað verður um okkur hér í Evrópu?

Með því að fá stofnbréf frá Bandaríkjunum fengum við meiri sjálfsstjórn og tókum yfir stjórnina á stúkustarfinu í Evrópu, 2. tbl. 2018

Ljósmynd: Nærmynd/Guðmundur Kr. Jóhannesson

tefán B Veturliðason, fyrrum stórsír, hefur verið stórsír Evrópu frá vormánuðum 2017 og lætur af því starfi næsta vor. Oddfellowblaðið ræddi við hann um embættið og stöðu Oddfellowreglunnar, bæði hér á landi og annars staðar í heiminum þar sem Reglan starfar. Hann segir samanburðinn koma mjög vel út fyrir Ísland, enda sé staða Reglunnar óvíða jafn sterk. Miðað við höfðatöluna margfrægu séu t.d. hvergi fleiri Oddfellowar en á Íslandi.

Stórstúka Evrópu var stofnuð í Osló árið 2007. Hafði hún þá verið nokkur ár í undirbúningi. Stofnbréf kom frá Hástúkunni í Bandaríkjunum, The Soverign Grand Lodge, um að Stórstúka Evrópu fengi yfirstjórn yfir Reglunni í Evrópu, sem starfrækt er í níu löndum, þ.e. fimm Norður­ löndum, Hollandi og Belgíu, sem eru saman með stórstúku, Sviss, Þýskalandi og Póllandi. Hver Stórstúka er óháð, með sína stofnskrá, og starfar sjálfstætt innan þess ramma sem settur er um Reglustarfið.

Fyrst um sinn voru Stórstúkuþing Evrópu haldin árlega, á meðan verið var að móta stefnuna og starfið, en fara núna fram á tveggja ára fresti, eftir að ný grundvallarlög tóku gildi árið 2015. Þingið var haldið hér á landi árið 2015.

Stórstúkan er með aðsetur í Oddfellow Palæet í Kaup­ mannahöfn.

Strax við stofnun 2007 átti Ísland stjórnarmann í Stórstúku Evrópu, str. Árnýju J. Guðjohnsen, sem gegndi embætti fyrsta str. varastórsír Evrópu. Síðar kom str. Guð­ laug Björg Björnsdóttir inn sem stórritari Evrópu. Stefán er því þriðji Íslendingurinn í stjórn Stórstúku Evrópu en sá fyrsti sem verður stórsír.

2. tbl. 2018

35

Stefán með eiginkonu sinni, Helgu Kristjánsdóttur, str. í Rbst. n.1, Bergþóru, þegar þau sóttu Stórstúkuþing Noregs.

Stefán ásamt Árnýju J. Guðjohnsen og Guðlaugu Björgu Björnsdóttur á leið á fund Stórstúku Evrópu í Oddfellowhúsinu í Stokkhólmi.

þó við höldum að sjálfsögðu góðu sambandi við Ameríku,“ segir Stefán.

neikvæð og Reglan sett í hóp leynifélaga með óljósan til­ gang, jafnvel litin hornauga af stjórnvöldum. En víða hefur verið gert átak í að opna Regluna, þetta er ekkert leynifélag.

Eina leyndarmálið er inngangsorðið og fundasiðir.

Læra hvert af öðru Blikur eru á lofti í mörgum löndum þar sem Oddfellowreglan starfar. Reglusystkin eru nú um 91 þúsund, 53 þúsund bræður og 38 þúsund systur. Systkinum fækkar alls staðar í Evrópu, nema á Íslandi og Finnlandi. „Þetta er erfitt við að eiga. Það er auðvitað verkefni hverrar Stórstúku að glíma við og í sjálfu sér lítið sem Stórstúka Evrópu getur gert annað en að hvetja og miðla reynslu og þekkingu. Reglusystkin reyna að læra hvert af öðru og bera saman bækur sínar. Einna best hefur þetta tekist á Norðurlöndunum þó að þar eigi fækkun sér einnig stað,“ segir Stefán en 95% allra Oddfellowa í Evrópu eru á Norðurlöndunum.

Hann segir þessa þróun í Evrópu hafa gerst á löngum tíma. Þannig hafi fækkun Reglusystkina í Danmörku hafist fyrir um 40 árum. Svipað sé að gerast í Svíþjóð og Noregi, þó ekki í eins miklum mæli. Mikil áhersla sé lögð á að láta kúrfuna ekki falla því þá geti snjóboltinn farið af stað. „Lausnir á þessum vanda eru ekki einfaldar. Sem dæmi, þá er stúkan í Þýskalandi orðin mjög lítil. Þó að við höfum verið að bjóða fram aðstoð okkar þá hefur hún ekki verið þegin.

Stefán bendir á að Oddfellowreglan í Þýskalandi hafi verið bönnuð og lögð niður árið 1933, en þá voru um tíu þúsund félagar í Reglunni. Erfiðlega gekk að endurreisa Regluna eftir stríðið, m.a. vegna afstöðu Hástúkunnar í Bandaríkjunum til Þýskalands og skorti á stuðningi Odd­ fellowa í Evrópu. Þessi staðreynd segi margt um þróunina þar í landi. „Í sumum löndum hefur umræðan um Oddfellow verið

36

Heimsmet Oddfellow á Íslandi Eftir starfið innan stórstúku Evrópu er Stefán kominn með ágætan samanburð á milli landa. „Ég er mjög stoltur af starfinu á Íslandi og maður þarf stundum að gæta þess, að gorta sig ekki um of. Ísland er heimsmeistari á mörgum sviðum og hér er fjöldi Reglu­ systkina í hlutfalli við íbúafjölda langmestur allra landa í heiminum, þar sem Oddfellow starfar. Hér hefur lítilsháttar fjölgun átt sér stað og miðað við önnur lönd er starfsemi okkar gríðarlega öflug. Okkur hefur tekist að viðhalda Reglu­ siðum og verið hæfilega íhaldsöm í þeim efnum. Það hefur sýnt sig að þar sem eitthvað er gefið eftir í Reglusiðum, eins og í Ameríku þar sem bræður mæta jafnvel á fundi í stutt­ buxum og bol, þá hefur hnignun átt sér stað. Oddfellow missir sína sérstöðu og verður meira eins og hvert annað hefðbundið líknarfélag með frjálslegra fundahald. Þá ertu kominn í samkeppni við slík félög og Oddfellow í Banda­ ríkjunum hefur ekki gengið vel á þeim markaði. Það er eins og þar hafi Reglusystkin gefist upp. Þegar við höfum flutt þar erindi í Hástúkunni og bent á hvernig starfið fer fram í Evrópu, og hvað sé hægt að gera, þá er okkur sagt að því miður sé of seint að snúa þróuninni í Bandaríkjunum við.

Reglusystkin eru orðin mjög fullorðin og sáralítið um ungt fólk.“ Stefán telur að flestir sem ganga til liðs við Regluna hér á landi sæki í stúkustarfið og heillist af markmiðum og kenn­ ingum Reglunnar, vilji bæta sjálfan sig og láta gott af sér leiða.

2. tbl. 2018

Framkvæmdastjórn Stórstúku Evrópu á góðri stund, frá vinstri eru það Stefán B. Veturliðason, stórsír Evrópu, Margot Nýström, varastórsír frá Finnlandi, Clarence Willberg, stórféhirðir frá Svíþjóð, og André Kuy, stórritari frá Sviss. Willberg féll frá í september sl.

„Það er enginn þrýstingur frá Reglusystkinum um að slaka t.d. á kröfum í siðaathöfnum eða klæðaburði. Frekar höfum við vandað enn frekar til allra athafna og má þar nefna sérstaklega metnaðarfullt starf búðanna. Hér á landi er virkilega vandað til allra athafna, hvort sem það er Stórstúkan, stúkurnar eða búðirnar. Þetta skilar sér, við Reglusystkin getum verið stolt af Reglunni okkar og okkar eigin stúku,“ segir Stefán.

Dulúðin gefur visst yfirbragð Hann tekur undir að það geti togast á að halda í Reglusiði Oddfellow, um leið og umræða eigi sér stað um að opna Regluna til að ná frekar inn nýjum bræðrum og systrum. „Ég tel að við eigum að opna Regluna en þó ekki með þeim hætti að dulúðin tapist sem við viljum líka halda í. Hún gefur þessu ákveðið yfirbragð. Og hvað eiga menn við þegar þeir tala um að opna Regluna? Það getur nánast hver sem er gengið í Oddfellowregluna, þú þarft að hafa tillögumann og tvo meðmælendur. Það hefur sárasjaldan gerst að ein­ hverjum sé hafnað sem vill ganga í Oddfellow.“ Í ljósi reynslunnar hér á landi segir Stefán að Reglusystk­ ini hans í Stórstúku Evrópu horfi gjarnan til Íslands og vilji læra af okkur. „Í öllum mínum ræðum kem ég inn á hvaðan ég kem, segi frá mínum bakgrunni og stúkustarfinu á Íslandi. Við lærðum í upphafi af Dönum, þegar Reglan var stofnuð hér á landi. Síðan þá hefur aukning átt sér stað, með 2% fjölgun á ári að jafnaði. Samskiptin við Dani hafa verið mjög góð og við höfum einnig verið í miklu samstarfi við Norðmenn.“ Stefán segir það ekkert launungarmál að meðalaldur sé orðinn býsna hár í sumum stúkum hér á landi. Það sé þó ekki endilega neikvætt því fólk sé orðið heilsuhraustara en áður og sé lengur virkt í stúkustarfinu. Aldursbilið megi 2. tbl. 2018

þó ekki verða of mikið þannig að það aftri yngra fólki að koma inn.

Sér ekki eftir einni mínútu Stefán hættir næsta vor sem stórsír Evrópu og gengur úr stjórn Stórstúkunnar, þó hann geti haldið áfram að sækja þar fundi og verið áfram meðlimur. Hann segir þennan tíma hafa verið mjög gefandi og skemmtilegan. „Ég kynnist ótal mörgu fólki. Þó að stúkustarfið geti verið mismunandi þá er sami andinn ríkjandi alls staðar, hvort sem það er í Danmörku, Hollandi eða í Bandaríkjunum. Þar heilsast allir með handabandi og eru vinir. Þetta er sérstakur andi, sem maður finnur ekki annars staðar. Það eru forréttindi að fá að sinna þessu starfi, og að hafa verið stórsír á Íslandi það hefur verið mjög gefandi. Með starf­ inu innan Stórstúku Íslands og síðan Evrópu hef ég eignast marga góða vini fyrir lífsstíð, fólk sem ég held sambandi við utan Reglustarfsins,“ segir Stefán, sem sér núna fram á að geta átt fleiri stundir fyrir sjálfan sig og með sinni fjölskyldu. „Fjölskyldan fagnar því áreiðanlega að sjá meira framan í mig. Ég er ekki kominn í golfið en aldrei að vita nema að ég skelli mér í það. Oddfellow hefur átt allan minn frítíma á undanförnum árum. Ég sé ekki eftir einni mínútu sem hefur farið í þessi störf, ég hefði heldur ekki viljað gera þetta seinna, að lokinni starfsævi, því þetta krefst úthalds og þreks. Bara ferðalögin geta tekið á, þó að þau séu skemmti­ leg. Ég hef þá nægan frítíma þegar ég hætti að vinna og get vonandi áfram lagt eitthvað af mörkum, Oddfellowreglunni til heilla,“ segir br. Stefán að endingu.

Björn Jóhann Björnsson, St. nr. 7, Þorkeli mána.

37

FRÉ T TIR

TÓLF SJÚKRARÚM TIL LÍKNARDEILDARINNAR

Í

nóvember sl. fór fram í Oddfellowhúsinu í Vonarstræti formleg afhending á 12 sjúkrarúmum sem 27 stúkur um allt land gáfu til Líknardeildarinnar í Kópavogi en Styrktar- og líknarsjóður Oddfellow, StLO, sá um ut­ anumhald við verkefnið. Kristín Jóhanna Þorbergsdóttir, deildarstjóri deildarinnar, tók við gjöfinni ásamt samstarfs­ fólki sínu. Það var löngu tímabært að endurnýja þessi rúm, enda mikilvægt að skjólstæðingum deildarinnar líði sem best. Það kom fram í máli Kristínar að þessi gjöf væri það besta sem gert hefði verið eftir að deildin var opnuð. Fór hún yfir að þetta ætti bæði við um sjúklingana, sem færi betur um í meira stillanlegum rúmum, og einnig varðandi starfsfólkið hvað varðar umgengni við sjúklingana í betri rúmum.

Steindór Gunnlaugsson, formaður StLO, flutti ávarp við afhendinguna. Sagði hann söfnunina hafa gengið vel og 27 stúkur frá öllum Regluheimilum landsins tekið þátt. Hann sagði samstarf Oddfellowreglunnar og Líknardeildarinnar í Kópavogi eiga sér langa og góða sögu, sem næði yfir 20 ár í nokkrum áföngum. „Starfsemin á Líknardeildinni er gott og göfugt. Starfið er unnið að alúð og fagmennsku við um­ önnun og hjúkrun sjúklinga við lífslok,“ sagði Steindór.

Mynd af sambærilegu sjúkrarúmi.

Starfsfólk Líknardeildarinnar sem var viðstatt afhendinguna.

Að gjöfinni stóðu eftirtaldar stúkur: St. nr. 2, Sjöfn, st. nr. 5, Þórsteinn, st. nr. 6, Gestur, st. nr. 7, Þorkell máni, st. nr. 10, Þorfinnur karlsefni, st. nr. 13, Njörður, st. nr.

14, Bjarni riddari, st. nr. 15, Freyja, st. nr. 17, Hásteinn, st. nr. 21, Þorlákur helgi, st. nr. 22, Sif, st. nr. 25, Rán, st. nr. 26, Jón forseti, st. nr. 27, Sæmundur fróði.

Rbst. nr. 1, Bergþóra, Rbst. nr. 2, Auður, Rbst. nr. 3, Vilborg, Rbst. nr. 6, Þórey, Rbst. nr. 7, Þorgerður, Rbst. nr.

9, Þóra, Rbst. nr. 10, Soffía, Rbst. nr. 11, Steinunn, Rbst. nr. 13, Eir, Rbst. nr. 15, Björk, Rbst. nr. 16, Laufey, Rbst. nr. 17, Þorbjörg, Rbst. nr. 18, Eldey.

Með gjafabréfinu fylgdi ljóð eftir Huldu Ólafsdóttur, graf­ ískan hönnuð á Akureyri: Alúð Með alúð og væntumþykju í farteskinu, breytum við heiminum umhverfis okkur.

Að sýna náunganum kærleika, með hlýjum orðum og virðingu, getur gert kraftaverk.

Fulltrúar Oddfellowreglunnar og Líknardeildarinnar í Kópavogi að lokinni formlegri afhendingu sjúkrarúmanna.

38

2. tbl. 2018

FRÉ T TIR

Í

GÓÐ GJÖF TIL REYKJALUNDAR

tilefni af fimm ára afmæli Rbst. nr. 17, Þorbjargar, var ákveðið að veita nokkra styrki til góðra málefna. Samþykkt var meðal annars að veita 1.200.000 kr til kaupa á rúmteppum og glugga­ tjöldum á legudeild í Miðgarði á Reykjalundi. Þann 14. júní síðast­ liðinn var stjórn stúkunnar, ásamt nokkrum systrum, boðið til kaffisam­ sætis á Reykjalundi til að þakka gjöf­ ina og sýna hvernig styrkupphæðinni hafði verið varið.

Reykjalundur er heilbrigðisstofnun í eigu Sambands íslenskra berklaog brjóstholssjúklinga (SÍBS). Þar fer fram alhliða endurhæfing sem miðar að því að bæta lífsgæði, færni og sjálfsbjargargetu þeirra sem þangað leita.

Systur fengu konunglegar mót­ tökur. Framkvæmdastjóri hjúkr­ unar, Lára M. Sigurðardóttir, sagði frá stofnun og þróun starfseminnar á Reykjalundi og hvað væri í boði nú af

Systur í Þorbjörgu. Talið frá vinstri neðsta röð: Halldóra Lýdía Þórðardóttir, ym. Kristín Hraun­ dal, Anna Kristjana Ágústsdóttir, miðröð: Anna Garðarsdóttir, Jónína Jóhannsdóttir, Þóra Egils­ dóttir, Sigríður Hlíðar, Sigríður Jóhanna Jóhannsdóttir, efsta röð: um Svandís Matthías­dóttir, Auður Jónsdóttir, Katrín Yngvadóttir og Helga Jónsdóttir.

margbreytilegri endurhæfingu. Hjúkrunarstjóri á Miðgarði, Sigurlaug Arngrímsdóttir, gerði grein fyrir starfseminni og þjónustunni á legudeildinni á Miðgarði. Eftir góðar veitingar fengu systur svo að kynna sér aðstöðuna og þá þjónustu sem í boði er, bæði fyrir þá sem eru á legudeild og þá sem koma í styttri eða lengri tíma á dagdeildum.

Mikil ánægja var með hve vel hafði tekist til með val á rúmteppum, gluggatjöldum og kúruteppum og hafði systir okkar, Halldóra Lýdía Þórðar­ dóttir, sem starfar á legudeild í Miðgarði, lagt þar hönd á plóg.

Str. Helga Jónsdóttir formaður Fjáröflunarnefndar.

2. tbl. 2018

Sigríður Hlíðar, Rbst. nr. 17, Þorbjörgu

39

FRÉ T TIR

STÓRTÓNLEIKAR TIL STYRKTAR LÍKNARSJÓÐI

Þ

ann 12. maí á næsta ári stendur St. nr. 5, Þór­ steinn fyrir sínum fjórðu stórtónleikum til styrktar líknarsjóði stúkunnar og um leið góðum mál­ efnum.

Fyrstu tónleikana hélt stúkan þann 19. maí 2011 þegar konsertpíanistinn Konstantin Ganshin lék fyrir fullum Norður­­ljósasal Hörpu.

Svo vel þótti takast til að ákveðið var að endurtaka leikinn, að þessu sinni í Eldborgarsal Hörp­u þar sem hátt í 1.100 manns hlýddu á Sellóhljómsveit St. Pétursborgar, undir stjórn Olgu Rudnevu ásamt gestasöngvaranum Helgu Rós Indriðadóttur.

Er ekki ofsögum sagt að sæluhrollur hafi hríslast um tón­ leikagesti við magnaðan tónlistarflutning þessara listamanna. Í tengslum við 80 ára afmæli stúkunnar þann 14. febr­ úar 2015, komu til landsins þau Maria Luydko, sópran­ söngkona, eiginmaður hennar og klarínettuleikarinn, Georgy Devdariani auk Konstantin Ganshin, sem heiðraði okkur að nýju með leik sínum. Listamennirnir skemmtu afmælis­ gestum með leik og söng og þann 17. febrúar léku þau fyrir fullum sal gesta í Salnum í Kópavogi.

Eins og fyrr segir er nú komið að fjórðu tónleikum stúkunnar. Að þessu sinni heiðra okkur Terem kvartettinn

ásamt gestasöngvurunum Diddú og Kristni Sigmundssyni.

Um er að ræða heiðurslistamenn Rússlands og hefur kvart­ ettinn leikið og sungið víða um heim, með fjölmörgum og fjölbreyttum listamönnum.

Enn er markið sett hátt en tónleikarnir, sem haldnir verða sunnudaginn 12. maí 2019 í Eldborgarsal Hörpunnar, tengjast m.a. 200 ára afmælisári Oddfellowreglunnar auk þess að styrkja líknarsjóð stúkunnar til góðra verka.

Ekkert af þessu væri mögulegt ef ekki nyti fulltingis br.

Péturs Óla Péturssonar, sem stuðlað hefur að komu nefndra listamanna en br. Pétur hefur starfað í St. Pétursborg í fjöl­ mörg ár. Að auki hafa fjölmargir bbr. lagt á sig ómælda vinnu vegna nefndra viðburða. Það er von okkar að Reglusystkin sæki þessa vönduðu tónleika og styrki á þann hátt gott málefni.

F. h. tónleikanefndar St. nr. 5, Þórsteins, Halldór Haraldsson, stfltr.

SKÖTUVEISLA Á DEGI ÞORLÁKS HELGA Skötuveisla að hætti Þorláks helga verður haldin í salnum að Staðarbergi 2-4 á Þorláksmessu milli kl. 11:30 og 13:30. „Verð kr. 3500“ Vestfirsk tindabikkja, skata og saltfiskur með vestfirskum hnoðmör og hamsatólg.

Missið ekki af skötunni því hún er ómissandi hluti af jólaundirbúningnum.

Allur ágóði rennur til líknamála

12. maí 2019 kl. 16.00

í Eldborgarsal Hörpu

Gestasöngvarar:

DIDDÚ &

KRISTINN SIGMUNDSSON Miðapantanir fara fram á harpa.is eða í síma 528 5050.

Allur ágóði af tónleikunum rennur óskertur til líknarmála.

Skemmtinefnd St. nr. 21, Þorláks helga.

40

2. tbl. 2018

AFMÆLI

FÖGNUÐU 70 ÁRA STOFNAFMÆLI AUÐAR

Þ

ann 27. ágúst síðastliðinn átti Rbst. nr. 2, Auður, afmæli. Ýmislegt var gert til að minnast afmælis­ ins, bæði til gleði fyrir systur og maka og ekki síst gjafir sem stúkan gaf af því tilefni. Á stofnafmæli stúkunnar var boðið til kaffisamsætis og styrkir afhentir. Þá styrki fengu eftirtaldir: Fjölsmiðjan fyrir ungt fólk á krossgötum á Akureyri, Meðferðarheimilið Laugarlandi Eyj­ arfjarðarsveit, Sjúkrahúsið á Akureyri. Akureyrarbær fékk þrjá bekki til eignar og eru þeir staðsettir á göngustíg milli Klettaborgar og Borgarbrautar, við Vestursíðu rétt hjá Hjúkrunarheimilinu við Lögmannshlíð og við Oddflellow­ húsið. Einnig fékk Oddfellowhúsið að gjöf hjólastól sem staðstettur er í anddyri hússins. Samtals voru styrkir að upp­ hæð sjö milljónum eða ein milljón fyrir hvern tug.

Stofnafmælisfundur var svo haldinn þann 29. september í húsakynnum Reglunnar á Akureyri. Margir góðir gestir mættu á fundinn, þ.á.m. Stórstúkustjórn, fulltrúar flestra Rebekkustúkna, Rebekkubúða og vinastúkna.

Hátíðarræðu fluttu str.fm. Hjördís Gunnþórsdóttir og str. fm. Erla Hrund Friðfinnsdóttir. ,,Við megum vera stoltar af Rbst. nr. 2, Auði, vera þakklátar stofnendum hennar, fram­ kvæmdum þeirra sem hafa leitt starfið gegnum þessi ár, vonum þeirra og draumum stúkunni til handa,” sögðu þær að lokum. Ávarp, hávirðulegur bróðir stórsír, Guðmundur Eiríks­ son, flutti hamingjuóskir frá stjórn Stórstúkunnar í tilefni af 70 ára stofnafmæli stúkunnar. ,,Í okkar samfélagi höfum við öfluga kjarna úti á landi þar sem mannlíf blómstrar og haldið er úti öflugu margskonar félagsstarfi. Akureyri er gott dæmi um það“, sagði hávirðulegur stórsír meðal annars í ávarpi sínu. ,,Megi Rbst. nr. 2, Auður, áfram dafna til góðra verka og megi hún vinna í þeim anda sem skapaði okkar kæru Oddfellowreglu þann sess sem hún hefur.” Eftir fund­ inn bauð stúkan upp á veitingar.

Hátíðarkvöldverður var í framhaldi af hátíðarfundinum í sal hússins. Um 160 manns mættu. Str.um., Anna Þóra Baldursdóttir, setti hátíðarkvöldið og vitnaði í japanskt spak­ mæli sem segir að enginn leið sé löng í samfylgd vinar og

Str.ym. Kristín Jakobína Þorsteinsdóttir og str.um. Anna Þóra Baldursdóttir.

2. tbl. 2018

Systur í Rebekkustúku nr. 2, Auði. Áslaug Gísladóttir, Ólöf Guðbjörg Kristjánsdóttir, Krístín Þorsteinsdóttir, Friðbjörg Hulda Finnsdóttir, Anna Soffía Þorsteinsdóttir

þannig verði leið stúkunnar framundan. Veislustjóri var Erla Hrund Friðfinnsdóttir. Hávirðulegur br. Varastórsír, Stefán B. Sigurðsson, flutti ávarp, þar sem hann minntist m.a. að stúkan hefði gefið af sér þrjár dótturstúkur. Þegar Stúkan nr. 2, Auður, var 55 ára, stofnaði hún Stúku nr. 13, Eir, á Sauðárkróki, Stúku nr. 15, Björk, á Egilsstöðum þegar hún var 62 ára og svo Stúku nr. 16, Laufeyju, árið 2011 þegar stúkan var 63 ára. Fannst það vel gert.

Fyrir utan frábæran mat og veislustjóra var til skemmt­ unar boðið upp á ljúfa tóna sem systir Kolbrún Jónasdóttir flutti ásamt Jónasi Þór Jónassyni, undirleikari var Valmar Valjaots. Systir Jórunn Árnadóttir fór með gamanmál, tókst henni einkar vel upp og var mikið hlegið. Einnig söng María Gunnarsdóttir, tónlistakennari að Hrafnagili, ásamt eigin­ manni hennar, Eiríki G. Stephenssen, skólastjóra tónlista­ skólans á Hrafnagili. Það var samdóma álit allra að dagurinn og kvöldið var einstaklega vel heppnað og stúkunni til mikils sóma. Systur og bræður í Rbst. nr. 2, Auði, vilja nota þetta tækifæri og þakka góðar gjafir og hlýjar kveðjur.

Guðný Andradóttir, Rbst. nr. 2, Auði

F.v.: Str.um. Anna Þóra Baldursdóttir, str.ym.Kristín Jakobína Þorsteinsdóttir, Erlingur Krist­ jánsson, Pétur Broddason, Bjarni Jónsson, Rut Jónsdóttir og str.um. Marina Sigurgeirsdóttir.

41

FRÉ T TIR

GEFANDI OG GÆFURÍKT STARF Í HALLVEIGU

S

Við erum stoltir af nefndarstörfum okkar og eins og öðrum stúkum er starfandi ekknanefnd sem bæði heimsækir ekkjur látinna bræðra og hefur samband við þær sem ekki eiga heimangegnt. Hver stúka hefur sinn háttinn á hvað þeir gera fyrir ekkjur og börn látinna bræðra umfram það sem lögin segja til um.

Við í Hallveigu höfum nokkra fasta liði í ekknanefnd en það er að bjóða ekkjunum upp á miðsumarsferð, oftast í júnímánuði í eins dags ferð í nágrenni Reykjavíkur eða við höldum okkur innan borgarmarka höfuðborgarsvæðisins og skoðum það sem þar er markvert og skemmtilegt að finna. Þessar ferðir eru ávallt vel sóttar af ekkjum og bræðrum og mökum þeirra. Þegar Hallveigarkórinn heldur styrktartónleika þá er ekkjum og fylgdarfólki þeirra boðið á þann viðburð. Það mælist mjög vel fyrir og er vel sótt. Einnig er þeim boðið á afmælisfagnað stúkunnar þegar hann er haldinn.

Ekknanefndin hefur einnig þann fasta sið að heimsækja ekkjur látinna bræðra rétt fyrir jól, spjalla við þær og kanna hvernig þær hafa það. Um leið færum við þeim fallegar gjafir frá stúkunni. Þannig minnum við á okkur og þær finna að við fylgjumst með þeim, sem er mjög ánægjulegt í alla staði. Þetta er mjög ánægjulegt verk sem ekknanefndin skilar og færir okkur bræðrum mikla gleði og þakklæti. Í stúkunni Hallveigu nr. 3. IOOF eru 32 ekkjur í dag.

Hallveigarkórinn hélt tvenna jólatónleika í nóvember í

Bræður í sínu fínasta pússi í garði Oddfellow regluheimilisins.

Eiginkonur bræðra skörtuðu sínu fegursta.

Bræðrabandið bundið.

Fimm-stúkna keflið afhent.

tarf stúku nr. 3, Hallveigu, hefur verið gefandi og gæfuríkt það sem af er ári. Ný stjórn tók við í janúar síðastliðnum og í apríl var fjórum nýjum bræðrum veitt sannleiksstigið og þegar þessi grein birtist munu þrír bræður hafa verið vígðir í stúkuna.

Eins og margar stúkur glíma við er á brattann að sækja að ná í yngri bræður. Við gefumst þó ekki upp við að kynna reglustarfið fyrir góðum mönnum sem vilja gera gott fyrir okkar samfélag, innan sem utan. Þeir bræður sem teknir hafa verið inn í stúkuna á þessu áru eru á öllum aldri en í yngri kantinum þó. Það er vel.

Ekkjum boðið í sumarferð

42

2. tbl. 2018

Morgunverður í Regluheimilinu.

Hátíðarkvöldverður í stóra salnum.

fyrra með hafnfirska kvennakórnum Rósirnar. Tónleikarnir voru vel sóttir og er þetta að verða fastur liður í starfi kórsins, sem í eru 20 bræður. Br. Jón Karl Einarsson hefur haldið um stjórnarsprotann frá upphafi. Vortónleikar verða síðan haldnir þann 27. apríl næstkomandi í Linda­ kirkju. Listamenn og nánari dagskrá verður auglýst síðar sem og verkefni styrktartónleikanna. Ágóði síðustu vortón­ leika runnu alfarið til Kvennaathvarfsins en þeir voru einnig haldnir í Lindakirkju. Árið 2019 verður annasamt fyrir margar sakir. Oddfellow­ reglan verður 200 ára og Hallveig verður gestgjafi fimm

stúkna móts þann 8. og 9. júní og þá verður í mörg horn að líta. Síðasta mót var í Kaupmannahöfn og það heppnaðist einstaklega vel. Stúkuheimili þeirra, Oddfellow Palæet, er líka einstaklega fallegt. Með greininni fylgja einmitt nokkrar myndir af glaðbeittum bræðrum og mökum á fimm stúkna mótinu. Ég þakka þeim sem lásu.

F.h. ritnefndar í Hallveigu, Örn Árnason

Sköturall 2018

.

Nú verður spilað á bragðlaukana í okkar geysivinnsæla Sköturalli sem haldið er að venju á Þorláksmessu ár hvert.

Nú í ár ber þennan merkisviðburð uppá sunnudaginn 23. desember n.k., að sjálfsögðu og verður haldið að vanda í Oddfellowhúsinu við Vonarstræti.

Matur er framreiddur frá kl. 11:00 fh. til kl. 14:00 eh.

Boðið er uppá ljúffengar, kæstar og saltaðar kræsingar að hætti Þorfinnsbræðra: Stórskata, Tindabykkja, Saltfiskur, kartöflur, rófur, hamsar, ekta hnoðmör og þrumari með íslensku sméri.

Allir hjartanlega velkomnir.

Verð á mann aðeins kr. 4.500.Innifalið í verði: máltíðin, kaffi og konfekt, í setustofum á 2. hæð, að máltíð lokinni.

Allur ágóði rennur óskiptur til líknarmála.

Líknarsjóður stúkunnar nr. 10, Þorfinns karlsefnis I.O.O.F. Athugið: Bílastæði Alþingis standa öllum gestum okkar til boða.

2. tbl. 2018

43

FERÐALÖG

SOFFÍUSYSTUR Í EDINBORG

Þ

að var hreint ekki syfjulegur hópur Soffíusystra sem tíndust inn í Leifsstöð um hálf fimmleytið að morgni 13. september síðastliðinn. Ferðinni var heitið til Edinborgar og taldi hópurinn 46 manns, 32 systur og 14 eiginmenn.

Flugvélin fór á loft á réttum tíma, nánar tiltekið kl. 06:20. Það þykir þeirri sem hér heldur á penna hroðalegur fótaferðartími! En ekki þarf að orðlengja það að allt gekk að óskum og var lent á Edinborgarflugvelli rétt fyrir klukkan 10 að morgni. Var okkur ekið sem leið lá á Hótel Motel One þar sem hópurinn gisti – að undanskildri undirritaðri, sem fékk að upplifa sig sem alvöru fararstjóra og gisti á öðru hóteli í nágrenninu fyrstu tvær næturnar. Á meðan beðið var eftir að komast inn á hótelherbergin fór stærsti hluti hópsins, eða um 40 manns, yfir götuna á Hótel Balmoral og settist þar niður í Afternoon Tea. Þetta er ákaflega virðulegur staður, hátt til lofts og vítt til veggja. Þjónustan var alveg frábær og veitingarnar dásamlegar. Var haft á orði að ekki þyrfti að hafa áhyggjur af frekara borð­ haldi, þarna var etið fyrir marga daga. Ekki spillti að ung og fögur stúlka spilaði fyrir okkur á hörpu á meðan á borðhaldi stóð.

Að áliðnum degi hélt hópurinn til herbergja sinna, allir saddir og sælir og fékkst svo hver við sitt fram að næsta morgni. Þá hittumst við og fórum í miðbæjarrölt með leið­ sögn. Leiðsögumaður var Bjarni Eyvindarson, ungur læknir sem hefur verið búsettur í Edinborg undanfarin 10 ár. Hann sagði okkur margt fróðlegt um borgina og lét ekkert tæki­ færi ónotað til að segja skemmtilegar sögur. Meira að segja þegar skall á okkur grenjandi rigning og himnarnir opnuð­ ust, þá vildi svo vel til að við vorum stödd við þinghúsið undir hentugu skyggni sem skýldi okkur. Þetta var sko al­ mennileg skipulagning!

44

Gönguferðinni lauk rétt fyrir neðan Edinborgarkastala, við fórum ekki inn, en margir í hópnum fóru síðar og skoðuðu hann.

Síðan var komið að hinum sameiginlega kvöldverði þennan sama dag, haldið var á veitingastaðinn The Dome við George‘s Street, sem er ein af aðal verslunargötum borg­ arinnar. Þar fengum við höfðinglegar móttökur, ágætan mat og enn vorum við í ákaflega heillandi húsakynnum. Þetta var vel heppnað og skemmtilegt kvöld.

Skoskar þjóðsögur Að morgni laugardags var á dagskrá að fara í Scottish Storytelling Centre. Þar sátum við og kona að nafni Fiona Herbert sagði okkur sögur. Þar brá fyrir kunnuglegum stefjum úr þjóðsögum, sem mátti vel heimfæra til Íslands, svo sem sagan um konuna í selslíki, umskiptinginn; sem í Skotlandi kom úr skóginum. Fiona hafði okkur alveg í lófa sínum, frásagnargleði hennar var frábærlega skemmtileg.

2. tbl. 2018

Svipmyndir frá ferð Soffíusystra til Edinborgar. Á neðri myndinni til hægri sitja glaðbeittar saman, frá vinstri, Valgerður Guðmundsdóttir, ­Sigurjóna Sigurðardóttir, Herdís Jónsdóttir, Erla Björg Jóhannsdóttir, Guðrún Ásta Lárusdóttir og Marta María Hirst.

Þetta var nú svona þessi formlega dagskrá, sem var vissulega viljandi lagt upp með að yrði ekki mjög stíf. Margir lögðu leið sína í Britanniu, skip Elísabetar drottningar sem liggur við bryggju í Leith. Margir heimsóttu kastalann og/eða fóru í Holyrood House.

Allir kíktu líklega eitthvað í búðir en ekki hvað síst nutu allir samvistanna og treystu vinaböndin. Í þessari ferð voru nokkrir makar með, það mun vera í fyrsta sinn sem Soffíu­ systur taka menn sína með í utanlandsferð stúkunnar. Má

segja að það hafi gefist vel, þeir eru sem sagt eins og við, hver öðrum betri!

Að loknum morgunverði á sunnudegi fóru systur að tygja sig til heimferðar að lokinni skemmtilegri helgarferð. Það er mála sannast að þegar er gaman, þá flýgur tíminn. Ég hlakka til að fara aftur með Soffíusystrum til útlanda!

VIÐ ERUM ORÐIN GRÆN VIÐ ERUM Ingibjörg Vigfúsdóttir, Rbst. nr. 10, Soffíu

VIÐORÐIN ERUM GRÆN PRENTUN GRÆN Í ÖLLUM LITUM ORÐIN GRÆN

Góður árangur í umhverfismálum er forgangsmál hjá prentsmiðjunni Litrófi og því til staðfestingar hefur fyrirtækið fengið opinbera vottun Svansins.

Kröfur Svansins fyrir prentsmiðjur eru mjög strangar, sérstaklega hvað varðar efnanotkun. Við leggjum einngi áherslu á vali á umhverfisvænum eða endurunnum pappír, að magn afskurðar sé haldið í lágmarki og öll önnur svið starfseminnar falli að kröfum um umhverfismál vottunarinnar.

Góður árangur í umhverfismálum er forgangsmál hjá prentsmiðjunni Litrófi og því til staðfestingar hefur fyrirtækið fengið opinbera vottun Svansins.

Svansmerkið er ánægjulegur vitnisburður um samtakamátt í umhverfismálum Litrófs og augljós ávinningur fyrir viðskiptavini í innkaupum á vistvænum forsendum.

Kröfur Svansins fyrir prentsmiðjur eru mjög strangar, sérstaklega hvað varðar efnanotkun. Við leggjum einngi áherslu á vali á umhverfisvænum eða endurunnum pappír, að magn afskurðar sé haldið í lágmarki og öll önnur svið starfseminnar falli að kröfum um umhverfismál vottunarinnar.

Komdu í lið með okkur.

Svansmerkið er ánægjulegur vitnisburður um samtakamátt í umhverfismálum Litrófs og augljós ávinningur fyrir viðskiptavini í innkaupum á vistvænum forsendum.

Vatnagörðum 14 | 104 Reykjavík | Sími 563 6000 | litrof.is

U

Kröfur Svansins fyrir prentsmiðjur eru mjög strangar, sérstaklega hvað varðar efnanotkun. Við leggjum einngi áherslu á vali á umhverfisvænum eða endurunnum pappír, að magn afskurðar sé 70 svið ÁR starfseminnar falli að kröfum um umhverfismál vottunarinnar. haldið í lágmarki ogYFIR öll önnur

M

ERFISME HV R

KI

Komdu í lið með okkur.

Góður árangur í umhverfismálum er forgangsmál hjá prentsmiðjunni Litrófi og því til staðfestingar hefur fyrirtækið fengið opinbera vottun Svansins.

141

912

Prentsmiðja

M

ERFISME HV R

KI

U

Í ÍSLENSKUM Svansmerkið er ánægjulegur vitnisburður um samtakamátt í umhverfismálum Litrófs og augljós ávinningur fyrir viðskiptavini í innkaupum á vistvænum forsendum.

Vatnagörðum 14 |Reykjavík 104 Reykjavík | Sími 563 6000 | litrof.is PRENTIÐNAÐI Vatnagörðum 14 • Sími 563 6000 • www.litrof.is Komdu í lið með okkur.

45

2. tbl. 2018 141

912

FRÉ T TIR

VILBORG Í VESTMANNA­ EYJUM 60 ÁRA

Þ

ann 20. september 2018 varð Rebekku­ stúkan nr. 3, Vilborg, í Vestmannaeyjum 60 ára. Hátíðarfundur var haldinn í Herj­ ólfsbæ 22 september að viðstaddri allri Stórstúkustjórn og mökum, mörgum yfirmeisturum stúkna, mörgum Þorgerðarsystrum og fjölmörgum Vilborgarsystrum og bróður, ásamt fleiri gestum.

Hátíðarfundurinn var með hefðbundnum hætti og margar gjafir voru færðar stúkunni. Hávirðulegur stórsír, Guðmundur Eiríksson, flutti okkur ávarp og færði stúkunni gjöf frá stórstúkunni. Við viljum þakka öllum sem færðu okkur gjafir og falleg orð fyrir þeirra framlag.

Eftir fund var gestum boðið í skemmtisal og þar voru bornar fram léttar veitingar. Um kvöldið var hátíðarkvöldverður og skemmtun í Höllinni þar sem t.d Jögvan Hansen skemmti gestum og hljómsveitin Brimnes spilaði á ballinu. Þessi dagur var einstakur. Heimaklettur skartaði sínu fegursta og veðrið lék við okkur. Við Vilborgar­ systur viljum þakka öllum þeim sem gáfu sér tíma til að koma og fagna með okkur kærlega fyrir, þetta gaf okkur mikið. Á afmælisári höfum við Vilborgarsystur gefið til Heilbrigðisstofnunar Suðurlands í Vestmannaeyjum mettunarmæli og hjartalínurit að verðmæti 1,7 millj­ ónir króna. Einnig höfum við gefið til endurnýjunar í Herjólfsbæ t.d áklæðaskiptingar á stóla í sal og ljós og handrið fyrir utan húsið okkar. Árlega gefum við til líknarmála og samfélagsins í Eyjum ríkulega. Við Vilborgarsystur höfum markmið Oddfellowreglunnar að leiðarljósi og erum stoltar af því að gefa af okkur.

Vinátta, kærleikur og sannleikur eiga svo vel við á þessum tímamótum sem og alltaf. Við berum virðingu fyrir hver annarri og erum ákaflega stoltar af stúkunni okkar. Systur okkar sem stofnuðu stúk­ una Vilborgu fyrir 60 árum eiga þakkir skildar. Í dag erum við 99 systur og einn bróðir. Við eigum okkar fallega heimili, Herjólfsbæ. Ég rita þessar línur fyrir hönd afmælisnefndar sem auk mín var skipuð þeim systrum Guðrúnu Rannveigu Jóhannsdóttur, fyrrum meistara, Guð­ rúnu Báru Magnúsdóttur, fyrrum meistara, Sigríði Kristínu Finnbogadóttur, fyrrum meistara, og systur Helgu Björk Ólafsdóttur. Þökkum við enn og aftur fyrir undirbúning og dásamlegan dag.

Við systur fórum sáttar að sofa eftir þennan merka dag.

Jógvan Hansen, skemmtikraftur kvöldsins, með tveimur veislugestum.

Tónlistaratriði voru flutt í Herjólfsbæ.

Björk Elíasdóttir, Rbst. nr. 3, Vilborgu Sérlega var vandað til borðbúnaðar og skreytinga.

46

2. tbl. 2018

Við skipuleggjum

HÓPFERÐIR TIL ÚTLANDA Hópadeild Visitor

Við skipuleggjum ferðir fyrir allar tegundir hópa, 10 manna eða fleiri.

• Árshátíðir • Vinahópar • Félagasamtök • Vinnuhópar • Íþróttaferðir Við tökum vel á móti öllum fyrirspurnum og svörum strax.

Bestu kjörin nást með því að skipuleggja ferðina tímanlega. Við bókum flug, hótel, rútur, matseðla, skemmtiatriði, leigjum sali, útvegum skoðunarferðir og í raun allt sem óskað er eftir.

Sigurður Hlöðversson Sérfræðingur í hópaferðum Simi: 578 9888 Netfang: siggi@visitor.is

Í

10 ára

SÍ Ð A

STU

ÞJÓNU

N 2008

Visitor ferðaskrifstofa, Hlíðasmára 8, 201 Kópavogur | Sölu- og þjónustuver: 578 9888 · visitor.is

K YNNING Á NÝLIÐA

HLAKKAR TIL AÐ LÆRA OG MEÐTAKA BOÐSKAPINN

K

arl Magnús Þórðarson er nýlega kominn inn í st. nr. 7, Þorkel mána, og lauk stigveitingum skömmu áður en aðventan gekk í garð. Hann tók vígslu sl. vor en náði að sitja nokkra stúkufundi í haust, eftir því sem stigin bættust við, og tekið þátt í félags­ lífinu með Þorkels mána bræðrum. Við fengum Karl Magnús til að segja örlítið frá sjálfum sér og sínum fyrstu kynnum af stúkustarfinu. „Karl Magnús heiti ég, oftast kallaður Kalli,“ segir hann í upphafi samtalsins. Karl Magnús fæddist í Reykjavík 12. september 1979 en alinn upp í Kópavogi. Foreldrar hans eru Þórður Örn Guðmundsson, fv. verslunarmaður, og Ásta Karlsdóttir hjúkrunarfræðingur. Afi Þórðar var frumbyggi í Kópavogi, Þórður Þorsteinsson, hreppsstjóri og blómasali.

Karl Magnús er næstyngstur fjögurra systkina.

Kalli á heima í Grafarvogi, er í sambúð og á tvær dætur er nefnast Jökla Freyja, 5 ára, og Eyja Sif, 4 ára. Hann er við­ skiptafræðingur að mennt, útskrifaðist frá Bifröst árið 2008. „Þeir sem mig umgangast lýsa mér sem félagslyndum og ljúfum manni,“ svarar Kalli þegar hann er beðinn um að lýsa sjálfum sér. Hann hefur komið að félags-og líknar­ málum áður, söng til dæmis með Karlakórnum Þröstum og var um tíma í Rótarýklúbbnum Þinghóli í Kópavogi. „Ég hef fengist og starfað við allskonar hluti um ævina.

Sem dæmi má nefna símasölu, hef verið aðstoðarkokkur í Hveragerði, unnið í kjötvinnslu á Kópaskeri, í jarðvinnu margskonar, verið handlangari, selt húsgögn, rúm, fatnað og íþróttabúnað en síðan í apríl árið 2008 hef ég unnið við auglýsingasölu í Ríkisútvarpinu.“ – Hver eru þín helstu áhugamál? „Áhugamálin snúast um líkamsrækt fyrst og fremst. Ég reyni sem oftast að fara í hádeginu í World Class og hreyfa mig eitthvað. Svo fer ég alltaf í hádeginu á miðvikudögum í badminton. Ég fikta svo líka aðeins i fluguveiði og golfi þegar maður hefur tíma.“ – Hvað vakti áhuga þinn á Oddfellowreglunni?

Karl Magnús Þórðarson vígðist inn í Þor­ kel mána á þessu ári.

48

„Bræðurnir Birgir Þórarinsson, varastórfulltrúi í Þorkeli mána, og Gunnar Magnússon, núverandi yfirmeistari, vöktu áhuga minn á Oddfellow-starfinu, bróðir Birgir í gegnum vina- og viðskiptasamband okkar og bróðir Gunnar sem vinur og samstarfsfélagi.“ – Hvaða væntingar hefurðu til stúkustarfsins? „Ég vænti þess að stúkan fari stækkandi og haldi áfram að samþykkja svona góða og skemmtilega menn eins og eru innanborðs núna.“ – Nú ertu nýlega kominn inn í Þorkel mána en búinn að sitja nokkra fundi, hvernig hefur þér verið tekið og hvernig líst þér á stúkustarfið? „Ég verð að segja að móttökur inn í stúkuna hafa verið mjög ánægjulegar. Menn hafa tekið mér vel, verið afar leið­ andi í ferlinu og að öllu leiti vinsamlegir. Mér líst persónu­ lega vel á stúkustarfið og er tilbúinn að láta gott af mér leiða þegar ég mögulega get.“ – Hvernig finnst þér að Reglan ætti að nálgast ungt fólk í dag sem hefði mögulega áhuga á að gerast félagi? „Það getur verið frekar snúið að fá inn yngri meðlimi í Regluna formsins vegna. En fyrir þá sem eru viljugir þá finnst mér að mætti skoða að nútímavæða aðeins aðstöð­ una, uppfæra tæknimálin og hafa meiri afþreyingu á stúku­ stað.

Annað sem gæti laðað að er að vera ófeiminn að láta vita fyrir hvað Oddfellow stendur, þ.e. að vinnan göfgar mann­ inn, minna á líknargildin, uppbyggingarstarfið og hversu sterk þessi hreyfing er. Ég kem úr auglýsingageiranum og veit fullvel hvaða áhrif það getur haft að styrkja ímyndina. Það er hægt að gera á marga vegu. Ég myndi jafnvel leggja til að stofnuð væri nefnd þessu tengdu og sjá hvaða tillögur kæmu að borði.“ – Eitthvað að lokum? „Ég vil bara þakka fyrir þær móttökur sem ég hef fengið og hlakka til að læra og meðtaka þann boðskap sem Reglan getur fært manni.“

Heitir stuðningsmenn landsliðsins, Karl Magnús ásamt föður sínum, Þórði Erni Guðmundssyni.

Karl Magnús ásamt dætrum sínum, Jöklu Freyju og Eyju Sif.

2. tbl. 2018

HEIMSÓKN

ÞORBJARGARSYSTUR Á BESSASTÖÐUM

S

ystur í Þorbjörgu fóru í heimsókn til Bessastaða miðvikudaginn 26. sept­ ember 2018. Menningar- og fræðslu­ nefnd hafði frumkvæði að heim­ sókn­inni. Nefndarmenn eru Kolbrún Þóra Björns­dóttir, formaður, Halldóra Lydia Þórðar­ dóttir og Sigríður Jóhannsdóttir. Það var vel tekið á móti okkur af staðarhaldara, Friðbirni Möller, en því miður var forsetinn ekki heima en gaman hefði verið að hitta hann.

Heimsóknardagurinn var bjartur og fal­ legur og Bessastaðir skörtuðu þínu fegursta og skoðuðum við húsakostinn undir leiðsögn Frið­ bjarnar í krók og kima, m.a kjallarann, og sáum fornleifarnar sem þar eru til sýnis.

Húsið er fallegt, húsgögnin yndisleg og mál­ verkin dásamleg. Einnig fannst mér mjög ánægjulegt að skoða allar gjafirnar sem forseta­ embættið hefur fengið í gegnum tíðina. Þar eru margir dýrgripir, allt frá hvítabjarnarfeldi til styttu af uglu sem Ronald Reagan Bandaríkja­ forseti færði forseta Íslands í tilefni af leiðtoga­ fundi Reagans og Gorbachevs, aðalritara kommúnistaflokks Sovétríkjanna, í Reykjavík árið 1986.

Að lokinni heimsókn héldu systur og gestir á Mathús Garða­bæjar og áttu þar saman góða stund.

Sigríður Jóhannsdóttir, ritstjóri, Rbst. nr. 17, Þorbjörgu

2. tbl. 2018

Þorbjargarsystur og makar hlustuðu af athygli í Bessastaðaheimsókninni.

Friðbjörn Möller segir hér frá hvítabjarnarfeldinum og fleiri gjöfum.

49

FERÐALÖG

SÆMUNDUR FRÓÐI Á SUÐUR-ENGLANDI

Í

lok ágúst héldu um 45 bræður úr st. nr. 27, Sæmundi fróða, að með­ töldum mökum, í fimm daga ferð til Suður-Englands. Þetta var í annað sinn síðan stúkan var stofnuð 2013, að efnt var til ferðalags bræðra á erlenda grundu en fyrri ferðin var farin til Banda­ ríkjanna á söguslóðir Thomas Wylde 2015.

Heimsóttir voru fallegir og frægir sögu­ staðir vestur og suður af Lundúnum, s.s.

Windsor kastali, Oxford, Blenheim kastali, Bath, Stonehenge, Salisbury og Brighton, auk þess sem ekið var um fallegar sveitir Cotswolds héraðs. Dagskráin var hæfilega strembin, þannig að menn höfðu góðan tíma fyrir sig í veðurblíðunni. Hópurinn snæddi tvisvar saman kvöldverð, fyrsta kvöldið og það síðasta, sem þótti takast með eindæmum vel, maturinn góður og stemmningin frábær.

Var gerður góður rómur að ferðinni og menn hétu því að efna til nýrrar ferðar við fyrsta tækifæri.

Rafn Jónsson í ferðanefnd St. nr. 27, Sæmundar fróða

Fyrrum meistari Guðmundur Pálsson ásamt henni Rósu sinni í Oxford.

Einn hápunkta ferðarinnar, Stonehenge.

Myndir: Rafn Jónsson

Stutt gönguferð hópsins í Oxford, aðallega gengið um söguslóðir Harry Potter.

Búnir að versla! Það slá fáir þeim Haraldi Krist­ mundssyni og Jóni Briem við þegar kemur að innkaupum!

50

Stutt áning! Frá vinstri: Guðný Helga, Þorvaldur Harðarson féhirðir, Lóa Guðrún, Fannar Guðmundsson gjaldkeri, Rafn Einarsson og kona hans Una Eyrún.

2. tbl. 2018

Heiðursparið Halldóra og Steindór Gunnlaugsson, stórfulltrúi, í Brighton.

Ásmundur Skeggjason og Anna María við Blenheim kastala, fæðingar­ stað Churchills, fyrrum forsætisráðherra Bretlands.

Glæsilegar og höttum prýddar eiginkonur tilbúnar í matarveislu síðasta kvöldið.

Steindu gluggarnir í dómkirkjunni í Salisbury speglast í skírnarfontinum.

2. tbl. 2018

Í Bath. Frá vinstri, Rósa Eiríksdóttir, Guðmundur Pálsson fyrrum meistari, Birgir Hólm Ólafsson, umsjónarmaður og kona hans Ósk Sigurjónsdóttir, Sigríður Rafnsdóttir og maður hennar, Rafn Jónsson ritari.

51

FERÐALÖG

BERGÞÓRUSYSTUR Í SUNNLENSKRI VORFERÐ

Þ

að er eitthvað við orðið „vorferð“ sem gerir það að verkum að manni hlýnar strax að innan, fyllist eftirvæntingu og gleði og virkilega trúir því að ­veturinn sé nú að baki. Vorferð er einhvers konar brú milli vetrar og sumars. Auk þess hefur undirrituð aldrei mætt í vorferð sem hefur verið misheppnuð. Þar er yfirleitt mikið hlegið og sungið. Það var því ekkert sérstaklega leiðin­ legt að mæta á fyrsta undirbúningsfund skemmtinefndar til að undirbúa „Vorferð 2018“. Við erum fimm í nefndinni, auk mín eru systurnar Matthildur Guðmannsdóttir, Þórunn Guðmundsdóttir, Svanhildur Jónsdóttir og Ágústa Magnús­ dóttir sem er formaður nefndarinnar. Formaðurinn kom vel undirbúinn á þennan fyrsta fund og var þegar búinn að setja upp grófa dagskrá og úthlutaði verkefnum á okkur systurnar. Eftirleikurinn var því auðveldur.

Fljótlega var ákveðið að hafa bleikt þema. Þar sem ég er ný í Bergþóru, og aldrei farið í vorferð með stúkunni, datt mér fyrst í hug að þetta með bleika þemað væri gert til þess að við myndum fyrr koma auga á systurnar þar sem þær

væru villuráfandi um Suðurlandið, þegar líða færi á ferðina. Það er ekki auðvelt að fara í ferð með 64 hressar konur – miklu auðveldara að fara með 64 bleikar hressar konur.

Miklu minni hætta á mannfalli og að það kæmu örugglega allar til baka!

10. maí rann upp bjartur og fagur. Mæting var kl 10:15 í Vonarstræti. Konurnar voru skreyttar í bak og fyrir með bleikum aukahlutum. Flestar jafnframt klæddar í eitthvað bleikt sem jók á stemminguna. Svo hófst ferðalagið. Það byrjaði ekki betur en svo að rútan hökti fyrstu kílómetrana – í orðsins fyllstu merkingu. Okkur var eiginlega hætt að lít­ ast á blikuna því með svona áframhaldi myndum við aldrei ná lengra innan dagsins en í Grafarholtið. Fljótlega kom í ljós að þetta var tæknilegt vandamál sem leyst var með einu símtali og rútan malaði eins og köttur það sem eftir var ferðarinnar.

Ferðinni var heitið austur fyrir fjall og fyrsta „pit” stopp var jarðhitasýningin í Hellisheiðarvirkjun. Þar fengu systur stutta kynningu á starfsemi virkjunarinnar og gátu upplifað

Myndarlegur hópur Bergþórusystra í Hellisheiðarvirkjun.

52

2. tbl. 2018

hvernig jarðhitavarmi er nýttur á Íslandi auk þess sem boðið var upp á létta hressingu. Það verður að segjast eins og er að fyrir hópa, á leið austur fyrir fjall, er eiginlega nauðsyn­ legt að koma við í Hellisheiðarvirkjun þó það væri ekki nema fyrir það að taka hópmynd því stiginn upp að sýningarsvæð­ inu er alveg tilvalinn til að ná góðri hópmynd. Sem við og auðvitað gerðum.

Nú var farið að líða að hádegi og því komið að næsta áfangastað sem var Garðyrkjuskólinn í Hveragerði. Garð­ yrkjuskólinn er falinn demantur. Það er eins og að ferðast til suðrænna landa að koma þar inn. Bananar hangandi á trjám, framandi blóm og runnar. Yndisleg gróðurlykt.

Eftir stutta kynningu á skólanum var borin fram dýrindis kjúklingasúpa sem formaðurinn Ágústa, bauð upp á.

Eins og á „Black Friday“ Saddar og sælar og vel saman hristar héldum við á Selfoss þar sem við heimsóttum verslunina Motivo en sú verslun selur bæði gjafavörur og fatnað. Þar tók á móti okkur eig­ andinn, systir Erla Gísladóttir. Á þessum tímapunkti bar svo við að flestar systur höfðu „drukkið“ úr sér nískuna eins og einhver sagði og því upphófst mikið verslunarfár. Það var mátaður fatnaður í öllum skúmaskotum verslunarinnar.

Uppi – niðri – til hliðar og bakvið. Á ákveðnum tímapunkti hélt ég að ég væri stödd í Bandaríkjunum á „Black Friday“

en rankaði fljólega við mér þegar ég fór á kassann að greiða og greiddi með íslenskum krónum. Þegar hér var komið sögu var kominn mikill galsi í hópinn og því tímabært að sljákka aðeins í honum með alíslenskri landgræðslufræðslu. Næsta stopp var því Landgræðsla ríkis­ ins í Gunnarsholti, Sagnagarður, en þar hefur verið sett upp safn sem sýnir sögu gróður- og jarðvegseyðingar á Íslandi. Þar tók á móti okkur Ágústa Helgadóttir og sagði hún okkur stuttlega frá uppbyggingu Sagnagarðsins.

Eftir að þessari kynningu var lokið drifum við okkur inn í rútu og dreginn var upp forláta hátalari (rútan var eldri en erfðasyndin og því ekkert almennilegt nútíma hátalarkerfi í rútunni) og upphófst mikill og glaðvær söngur þar sem flest öll íslensk sönglög voru sungin. Kannski eins gott að leiðin var ekki mjög löng því þegar við nálguðumst síðasta áfanga­ stað ferðarinnar, Lava setrið á Hvolsvelli, vorum við byrjaðar á jarðarfararsálmum! Eftir hring um safnið settumst við niður í veitingasal safnsins og borðuðum góðan kvöldverð.

Héldum svo heim á leið syngjandi glaðar og kátar og vorum komnar til Reykjavíkur um kl. 21. Það er óhætt að segja að ferðin hafi bæði verið fróðleg og skemmtileg. Allar skemmtu sér konunglega og flestar komnar í sumar­ skap í lok dags.

Anna Þórunn Reynis, Rbst. nr. 1, Bergþóru

FJÓRAR SYSTUR Í SÖMU STÚKUNNI

2. tbl. 2018

Ljósmynd: Vala Dröfn Hauksdóttir

Þ

að er gaman að segja frá því að sl. vetur gengu tvær alsystur inn í Rebekkustúkuna nr. 1, Bergþóru.

Með vígslu þeirra inn í stúkuna þá eru þær orðnar fjórar alsysturnar í Bergþóru­ stúkunni. Þetta eru Carole Thorsteinsson, vígð 9. 3. 2004, Ósk Scheving Thorsteinsson, vígð 23. 1. 2007, Ástríður Scheving Thorsteinsson og Guðrún Scheving Thorsteinsson, báðar vígðar 27. 2. 2018. Móðir þeirra er systir Margaret Scheving Thorsteinsson og hlaut hún vígslu í Rebekkustúkuna nr. 1, Bergþóru, þann 11. 4. 1972.

Oddfellowhugsjónin á greinilega sterkan sess í huga og hjörtum þeirra mæðgna. Óskum við þeim og öllum öðrum stúkusystk­ inum velfarnaðar í starfi Oddfellowreglunnar. Á meðfylgjandi mynd eru þær systur ásamt móður sinni.

Mæðgurnar samankomnar, frá vinstri: Carole, Guðrún, Margaret, Ástríður og Ósk.

53

JÓL ASAGA

JÓL HJÁ BÆJAR­ STJÓRANUM

Í

litlum bæ, þar sem flestir þekktust, voru jólin að koma. Á Þorláksmessu voru allir á fullu að klára jólaverkin, krakkarnir voru í sendiferðum með kort og ná í ýmis­ legt smálegt í búðina. Bæjarstjórinn gekk alltaf um bæinn á Þorláksmessu og dreifði litlum konfektkössum til allra íbúanna og óskaði öllum gleðilegrar hátíðar í eigin persónu.

Bæjarbúum þótti mjög vænt um þennan fasta lið á Þor­ láksmessu ár hvert, honum fannst þetta vera skylda sín að huga að sínu fólki áður en hátíðin gengi í garð. Hann spjall­ aði við alla, spurði hvernig undirbúningur fyrir hátíðina gengi og hvort nokkurn vanhagaði um eitthvað. Bæjarstjórinn sagði alltaf að jólin kæmu ekki hjá sér fyrr en að hann vissi að allt væri í góðu lagi hjá sínu fólki. Er bæjarstjórinn hafði lokið dagsverki sínu á Þorláksmessukvöld, og hann sestur í árlegt kvöldkaffi og smákökur hjá aldraðri móður sinni, fann hann innra með sér að það var eitthvað sem var að angra hann, hafði hann gleymt einhverjum? Nei, hann var búinn að fara vel yfir það, hann var örugglega búinn að fara á alla staði, hitta alla og allt virtist vera í lagi, eða hvað?

Eftir að hafa setið um stund hjá móður sinni og borðað bestu smákökur í heimi með hangikjötsilminn í húsinu fór hann heim til sín. Á leiðinni hugsaði hann um hvað það væri sem hann var ekki sáttur við.

Aðfangadagur rann upp, um nóttina hafði snjóað, allt var hvítt, hreint og friðsælt. Nokkrir krakkar fóru um bæinn á sleða með pakka og kort til vina og ættingja og nokkrir gamlir karlar stóðu á götuhorni og ræddu málin. Heima hjá bæjarstjóranum var eiginkona hans að skúra öll gólf í húsinu og þá mátti enginn vera inni, bæjarstjórinn var uppi á lofti að huga að skrautinu sem fara átti á jólatréð, honum fannst þessi stund sín uppi á loftinu hvern að­ fangadagsmorgun vera hátíðleg og friðsæl. Í þetta sinn fann hann ekki hátíðleikann, það var eitthvað sem truflaði hann, hvað gat það verið?

Eftir grjónagrautinn í hádeginu fór bæjarstjórinn með krökkunum sínum í gróðurreit fjölskyldunnar að höggva tré, en eiginkona hans var heima að gera eftirrétt kvöldsins.

Svona var þetta ár eftir ár, allt með sama hætti og allir alltaf jafnspenntir. Þau fundu stórt og fallegt tré, krökkunum fannst þetta vera fallegasta tré sem þau höfðu nokkurn tíma haft á jólum. Pabbi þeirra glotti yfir þessum um­ mælum því honum fannst að hann hefði heyrt þau áður, en honum þótti samt alltaf jafn vænt um að heyra þau.

Er þau komu heim með tréð fannst krökkunum að pabbi þeirra væri eitthvað annars hugar og spurðu hvort það væri ekki allt í lagi. „Jú jú,“ sagði hann og vildi gera sem allra minnst úr þessu. En þau gengu á hann og hann sagði þeim að þegar hann var búinn að heimsækja alla bæjarbúana í gær hefði honum fundist eins og að hann hefði gleymt ein­ hverjum eða að eitthvað væri ekki í lagi, hann gæti bara ekki áttað sig á því hvað það væri. Þau vissu hvað hann var pott­

54

þéttur í þessu og vildi að öllum liði vel og reyndu að stappa í hann stálinu og segja honum að þetta væri allt saman í góðu lagi. Hann hresstist allur og reyndi að fullvissa sig um að þetta væri rétt hjá krökkunum.

Tíminn leið hratt og jólin nálguðust, allir fóru í jólabaðið sitt og voru komnir í sitt fínasta púss rétt fyrir klukkan sex.

Bæjarstjórinn átti heima rétt hjá kirkjunni. Þegar hann heyrði kirkjuklukkurnar hringja inn jólin, stökk hann á fætur og hljóp út. Fjölskyldan sat eftir undrandi en eftir skamma stund kom hann aftur til baka. Hann var þó ekki einn á ferð. „Ég áttaði mig loksins á hvað það var sem hafði verið að valda mér hugarangri. Um leið og ég heyrði kirkju­ klukkurnar hringja minnti það mig á jarðarförina hennar Stínu hans Péturs sem dó í sumar. Þegar ég hitti Stínu á sjúkrahúsinu, eftir að hún veiktist, sagði hún mér að það yrði einhver að hugsa um Pétur hennar um jólin, hann væri alltaf svo lítill og ósjálfbjarga um jól og gæti ekki verið einn,“ sagði bæjarstjórinn.

Pétur var orðinn nokkuð gamall og kunni lítið á húsverk, en hann bað aldrei um hjálp. Stína og Pétur höfðu búið í bænum alla tíð en áttu enga ættingja. Á Þorláksmessu, þegar bæjarstjórinn hafði komið að heimili Péturs með konfektkassann, hafði Pétur strax komið út í dyr og hallað á eftir sér. Hann þakkaði bæjarstjóranum fyrir og sagðist ekki mega vera að því að tala við hann núna. Bæjarstjórinn hafði hugsað sem svo að hann vildi ekki trufla hann við undirbún­ ing jólanna, en hið rétta var að Pétur sat einn inni og kveið því að vera einn á jólunum. Hann vissi ekkert hvað hann átti að gera, Stína hafði alltaf séð um allt fyrir jólin og nú sat hann og saknaði Stínu sinnar og allra jólasiðanna hennar. Þegar bæjarstjórinn kom svo hlaupandi heim til Péturs sat karlgreyið í myrkrinu og starði út í loftið. Hann var í hversdagsfötunum sínum en var glaður að sjá bæjarstjórann og vildi strax koma með heim til hans. Fjölskyldan frestaði jólunum um stund á meðan Pétur var baðaður og settur í jólafötin sín. Á heimili bæjarstjórans ríkti nú sannkölluð jóla­ gleði og hann hafði það á orði, eins og krakkarnir, að þetta væru bestu jól sem hann hefði upplifað.

Stuttu fyrir miðnætti fylgdi bæjarstjórinn og krakkarnir Pétri heim, hann settist þreyttur en ánægður í stólinn sinn og var sofnaður áður en þau yfirgáfu húsið. Bæjarstjórinn breiddi teppi yfir Pétur í stólnum og yfir andlit Péturs færðist sælubros. Í huganum sagði bæjarstjórinn: „Þakka þér fyrir Stína, að minna mig á þetta.“ Um leið og nokkur tár runnu niður kinn bæjarstjórans smellti hann einum kossi á enni Péturs og bað guð að blessa hann.

Bæjarstjórinn og krakkarnir leiddust svo glöð heim í stjörnubjartri jólanóttinni.

Heimild: julli.is. Birt með leyfi.

2. tbl. 2018

HEIMSÓKN

Þ

SYSTRASKEMMTUN SUÐUR MEÐ SJÓ

ann 28. apríl 2018 biðu systur úr Rbst. nr. 11, Steinunni, og nr. 18, Eldey, spenntar eftir systrum frá Rbst. nr. 3, Vilborgu frá Vestmannaeyjum, og nr. 9, Þóru frá Selfossi, í Grófinni 6, stúkuheimili Suðurnesjasystra.

Um 70 systur, ásamt mökum, áttu góðan dag saman.

Fyrsta verkefni á dagskránni var léttur hádegisverður í reglu­ heimili systranna. Eftir matinn gafst tækifæri til að skoða húsakynni stúknanna.

Stefnan var svo sett á skoðunarferð um næsta nágrenni með Rannveigu L Garðarsdóttur, systur í Steinunni og leið­ sögumanni, í fararbroddi. Langferðadrossían hans Sævars Baldurs, Bus4U, fylltist af glöðum hópi systra og maka, sem glöddust enn meira þegar léttar veigar gengu um gangana.

Rannveig fræddi ferðalanga um sögu bæjarins og gömlu herstöðina sem staðsett var á Vellinum, sem nú er Ásbrúar­ hverfi Reykjanesbæjar. Þaðan lá leiðin á Reykjanesið, í gegnum Grindavík. Fyrsta stopp var við nýjan sundstað Reykjanes-Geopark, Brimketil.

Ferðalöngum var boðið upp á að taka nokkur sundtök en því var hafnað. Brimketill var stilltur þennan dag. Frá Brimkatli lá leiðin til hennar Guðrúnar Önundardóttur og hvílu hennar, Gunnuhver. Ekki urðum við vör við Gunnu sjálfa og gerum bara ráð fyrir að hún hafi sofið vært í djúpi hversins þennan fallega dag.

Svo var skroppið á milli heimsálfa og stoppað örstutt við brúna sem tengir þær saman. Frá Evrasíu lá leiðin til Hafna á Norður-Ameríkufleka, en Hafnir er eitt hverfa Reykjanes­ bæjar. Þar tóku stúkusystur á móti hópnum með góðum veitingum. Jólaskapið var ekki langt undan því í forsalnum loguðu jólaljósin á skreyttu jólatré.

Eftir smá hlé á dagskrá var haldið aftur í Grófina til kvöld­ skemmtunar. Þar var boðið upp á mat frá br. Magnúsi Þóris­ syni í Réttinum, steikarborð og meðlæti, undir ljúfum tónum

Í Höfnum í jólaskapi.

frá Mumma okkar, Guðmundi Hermannssyni, tónmennta­ kennara með meiru. Selfosssystur sungu fyrir salinn og leiddu fjöldasöng með undirspili tónlistarmannsins Smára Hanssonar.

Kvöldið leið svo við gleði og glaum þar sem systur og makar skemmtu hvert öðru, dönsuðu af sér skóna og fóru gestir glaðir út í vornóttina.

Kristjana Elísabet Guðlaugsdóttir og Rut Ragnarsdóttir, Rbst. nr 11, Steinunni

Rebekkusystur á brúnni á milli Evrasíu og Norður-Ameríku flekans.

2. tbl. 2018

55

REBEKKUSTÚK AN ÞORBJÖRG 5 ÁRA

FUNDIRNIR ORÐNIR YFIR EITT HUNDRAÐ

V

orið 2012 höfðu nokkrar systur í Rbst. nr. 7, Þor­ gerði, haft á orði að stúkan væri orðin of stór til fundahalda í Stjörnusal. Fjórar systur úr Þorgerði, þær Brynja Hlíðar, Eydís Egilsdóttir, Kristín Þor­ steinsdóttir og Svandís Matthíasdóttir, stofnuðu undirbún­ ingsnefnd til stofnunar nýrrar stúku. Þann 11. maí 2012 fóru þær Brynja, Eydís og Kristín á fund stórsírs, Stefáns B. Veturliðasonar. Stórsír var mjög jákvæður og hvatti til frek­ ari verka og sendi þeim leiðbeiningar um stúkustofnun.Þær hófu fljótlega undirbúning með Ingibjörgu Hjartardóttur, ­Sigríði Jóhannsdóttur og mér, tilnefndu fyrstu stjórn sem yrði ym. Hildigunnur Hlíðar, um. Eydís Egilsdóttir, ritari Ingibjörg Hjartardóttir, gjaldkeri Svandís Matthíasdóttir og féhirðir Sigríður Jóhannsdóttir. Starfandi fm. og stórfulltrúi yrði Brynja Hlíðar. Kristín varð siðameistari og sinnti því með miklum sóma. Síðan boðuðu þær til fundar í Oddfellowhús­ inu við Vonarstræti og fengu fleiri systur úr Þorgerði, samtals 20, þrjár systur úr Rbst nr. 4, Sigríði, og eina systur úr Rbst. nr. 11, Steinunni. Sex konur óskuðu eftir að verða stofnfé­ lagar og voru vígðar í stúkunum Þorgerði og Rbst. nr. 12, Barböru. Einn bróðir óskaði eftir að taka þátt í stofnun stúkunnar, Gunnlaugur P. Steindórsson, bróðir í St. nr. 7, Þorkeli mána. Var mikill fengur að fá hann í lið með okkur, en því miður nutum við samvistar hans ekki lengi því hann lést 21.6. 2013. Nú var mikil vinna framundan, þurfti fyrst

og fremst að fá undanþágur fyrir ym. og um. því við Eydís höfðum ekki sinnt þeim stjórnarstörfum sem samkvæmt reglum er krafist. Ég hafði verið féhirðir og ritari í Þorgerði, en Eydís hafði ekki verið í stjórn áður. Ég vona að ég halli ekki á neina, en str. Eydís vann mikið og ómetanlegt starf við þennan undirbúning, kom m.a. með hugmyndina að merki og stimpli stúkunnar, vörðuna, en fyrirmyndin eru vörðurnar níu sem eru í og við Borgarnes. Þessi varða á að varða vegferð okkar og vísa okkur leiðina til þeirra góðu verka sem Oddfellowreglan boðar.

Reynsla str. Brynju var líka ómetanleg. Hún kom m.a. með tillöguna að nafni stúkunnar, en þar sem flestir stofn­ félagar voru úr Þorgerði, sem er nefnd eftir Þorgerði Egils­ dóttur Skalla-Grímssonar, var við hæfi að nefna þessa nýju stúku eftir dóttur Þorgerðar og Ólafs pá Höskuldssonar, Þorbjörgu. Hún var kölluð hin digra og hafði það ekkert með holdafar að gera, heldur efnahag og/eða mannkosti.

Einnig samdi str. Brynja hið fallega Þorbjargarljóð við lagið „Erla góða Erla“. Ákveðið var að eyrarrósin yrði blóm ein­ kennisnælunnar og nutum við hæfileika listakonunnar Ingi­ bjargar Hjartardóttur við útlitsgerð nælunnar. Ýmsir aðrir lögðu okkur lið í þessum undirbúningi og var stofndagurinn ákveðinn þann 1. desember 2012. Stofndagurinn rann upp og var það stórkostlegur dagur. Allt hafði verið vel undirbúið og gekk samkvæmt áætlun.

Hvetjandi ræða Stórsír, Stefán B. Veturliðason, hélt hvetjandi ræðu við athöfnina og sagði m.a.: „Mikilvægt er að systrum líði vel á fundum, að fundir séu gef­ andi og skilji eithvað eftir til umhugs­ unar og aukins þroska.“ Hann lagði til að á hverjum fundi væri fjallað um efni sem nærir andann, t.d. úr siðbók, eða um Regluna eða um mannrækt. Stjórnendur þurfa að sjá til þess að hver og ein fái verkefni sem stuðli að því að auka þekk­ ingu hennar á siðum og boðskap Reglunnar og auki færni hennar til að takast á við stærri verkefni. Hann minnti á að hvert embætti og starf er jafn mikilvægt, hér væru allir jafnir þótt embættin væru misjöfn, og vitn­ aði í texta sr. Friðriks Friðrikssonar í siðbók bræðra „því stéttamunur, menntun, eign ei mismun veldur hér“.

Svo sagði hann: „Hamingjan gefi að þessi Rebekkustúka verði friðar­ athvarf og að hér verði aldrei talað eitt styggðaryrði. Hamingjan gefi að

56

2. tbl. 2018

allt það sem héðan berist verði gott og að gott eitt megi leiða af því. Öll góð og hreinskilin vinátta er mikils virði, ekki síst sú vinátta, sem stofnað er til að yfirveguðu ráði og staðfest með helgu heiti í þjónustu friðarins, þroskans og góðra verka.“ Síðan óskaði hann okkur til hamingju og allra heilla í starfi og þakkaði fyrir ánægjulegt samstarf og lauk orðum sínum á þessu: „Sá maður sem iðkar vináttu, þjónar systrum sínum og bræðrum í kærleika og leitar sannleikans í lífi sínu, hann á þá brynju, sem hin illu öfl heimsins vinna ekki á“.

Systur á faraldsfæti Ég valdi að rifja þetta upp í tilefni 100. fundar í stúkunni, því eins og við allar vitum vilja athafnir fara fyrir ofan garð og neðan og því miður ekki hægt að endurtaka allar athafnir okkar í stúkunum. Á aðeins sex árum hefur stúkan vaxið jafnt og þétt og fjöldinn hefur tvöfaldast. Við höfum fengið margar góðar systur í lið með okkur og vona ég að svo verði áfram.

Stúkustarfið hefur gengið vel og okkur hefur auðnast að vera sammála um að gefa af okkur til góðra mála frekar en að safna í digra sjóði. Við höfum verið svo lánsamar að geta ferðast saman innanlands og utan og eignast vina­ stúkur í Finnlandi sem völdu stúkuna okkar, þá unga og fámenna, til að heimsækja. Síðan höfum við heimsótt systur okkar í Finnlandi og hitt þær í Þýskalandi. Við höfum farið

SVARTAR BASIC DRAGTIR

í skemmtilegar ferðir innanlands og hefur það treyst vin­ áttuböndin ekki síður en ferðir utanlands. Við höfum getað unnið saman og skemmt okkur saman. „Við gerum okkar besta með brosi á vör“.Oddfellowreglan er mannræktarfélag og byggir á starfi í vináttu og sannleika, sem grundvallað er í kærleika ekki aðeins innan veggja Regluheimila okkar, heldur hvar sem við erum, á heimilum okkar, vinnustöðum og í hinu daglega lífi okkar. Það hefur hvílt nokkur leynd yfir starfsemi Reglunnar, en leyndin á aðeins við um það sem gerist í fundarsal, yfir merkjum og siðareglum. Við eigum að segja frá hvernig við upplifum Reglustarfið, hve gaman sé að vinna saman og hvað gerist í veitingasal eftir fundi.

Við eigum að segja frá vináttunni og markmiðum Reglunnar „að vitja sjúkra, líkna bágstöddum, jarða framliðna og veita munaðarlausum fóstur.“ Boð þessi og skyldur byggjast á þeim félagslegu að­stæð­ ­um, sem ríktu við stofnun Reglunnar. Hluti þeirra verkefna sem Reglan sinnti áður er nú í höndum samfélagsins. Margt hefur breyst hjá vestrænum þjóðum síðan þessi markmið voru sett, en þau eru samt góð og gild. Alltof margir þurfa á hjálp að halda, bæði hér á landi og víða um heim sem við getum stutt. Alltaf er hægt að finna verðug verkefni. Ég vil hvetja ykkur allar systur mínar og bræður að halda áfram því góða starfi sem við höfum heitið að sinna í vináttu, kærleika og sannleika.

Svo sem segir í Þorbjargarljóði eftir str. Brynju Hlíðar: Við erum Þorbjargar systur og stefnum að markinu hátt.

Hinn síðasti mun verða fyrstur, það sagt er um Drottins mátt Við munum verk okkar vinna og vera Reglunni trú. Öllum sem hér þarf að sinna, við sinnum ég og þú.

Systur stöndum nú saman og sinnum starfinu vel.

En einnig skal hafa gaman við ósvikið vinarþel.

Styðjum og styrkjum þá bágu sem sannlega þarfnast þess. Í Reglunnar markmið þágu, það munum í V.K og S.

• Jakkar • Pils (3 síddir) • Buxur • Kjólar Krumpufrítt Mörg snið

Hildigunnur Hlíðar, Rbst. nr. 17, Þorbjörgu

Skoðið laxdal.is

Skipholti 29b • S. 551 4422

2. tbl. 2018

57

AFMÆLISFERÐ SNORRA GO ÐA TIL HOLL ANDS

FLJÓTANDI ODDFELLOWHEIMILI F Eftir að hópurinn hafði komið sér fyrir fóru flestir í skoðunarferð um miðbæinn sem var ekki langt undan, enda veður gott, um 20 stiga hiti, þó farið væri að hausta heima. Þarna var margt að sjá, ekki síst afar skemmti­ legt ostaúrval og mikill fjöldi verslana sem buðu hass og allan búnað fyrir slíkt en rafrettur voru einnig fyrirferðarmiklar í vöruvali. Margt fleira var á 1988-2018 boðstólum sem frekar vakti áhuga okkar. Það mátti líka fá þarna góðan og fjölbreyttan mat sem flestir nýttu sér. Smávegis villur urðu hjá einhverjum á heimleið en komu ekki að sök. Fáeinir framsýnir höfðu tryggt sé miða á tónleika ELO sem haldnir voru um kvöldið og létu vel af.

Föstudagurinn var frjáls fram á síðdegið og ferðafólkið fór í hjólaferðir, skoðaði söfn, fór í útsýnisferðir og naut lífs­ ins. Um kvöldið skildu leiðir. Stúkubræður fóru í sparifötin sín og bjuggust til fundar, en eiginkonur skipulögðu ævin­ týraferðir um borgina og fóru plön um þær frekar leynt.

Við fórum til fundarins í rútu, um 40 mínútna ferð, til bæjar sem nefnist Zaanstad og telst með Stór-Amsterdam,

Skemmtiferðaskipin náðu mörg til móts við efri hæðir hótelsins.

Nokkrir fræknir hjólagarpar úr hópnum.

58

2. tbl. 2018

Myndir: Garðar Pétursson, Sighvatur Sveinsson og Samúel J. Samúelsson

yrir fimm árum fóru bræður úr Snorra goða ásamt eiginkonum í afmælisferð til Stokkhólms en stúkan varð 25 ára það ár. Alls voru 78 í þeirri ferð, sem einnig var pílagrímsferð Bellmanskórs stúkunnar til Stokkhólms, en stúkan sem við heimsóttum heitir Carl Michael Bellman nr. 153. Söng kórinn fyrir stúkubræður. Þessi ferð hafði mikil og 30 ÁRA góð áhrif á stúkustarfið og stuðlaði að meiri og betri kynnum eiginkvenna. Því var fljótlega rætt um að endurtaka leikinn. Af því varð í september í haust og segir hér á eftir lítillega frá þeirri ferð.

Stúkan á 30 ára afmæli í ár og starfandi var afmælis­ nefnd frá síðasta hausti. Í afmælisnefndinni voru Samúel Jón Samúelsson, Árni Þór Hilmarsson, Björn Guðbjörnsson og Jóhannes Sverrisson.

Nefndin ákvað strax að stefna að utanlandsferð og voru ýmsir staðir skoðaðir, svo sem Pólland og Norðurlöndin, en að höfðu samráði við stúkubróður okkar, Stefán B. Vet­ urliðason, stórsír Evrópu, var ákveðið að fara til Amsterdam, sækja þar fund og halda haustfagnað stúkunnar í leiðinni.

Stúkan styrkti þetta verkefni úr starfssjóði og síðan greiddu bræður mismuninn og að sjálfsögðu voru eigin­ konurnar með. Úr þessu varð fyrsta flokks skemmtiferð, bræðralagið efldist í leiðinni og konurnar fengu tækifæri til að kynnast betur. Alls voru þátttakendur 91 en vafalaust hafði sparnaður síðustu ára til að niðurgreiða ferðina þar áhrif því ferðin var ódýr.

Við tókum daginn mjög snemma fimmtudaginn 27. sept­ ember og flugum til Amsterdam. Eftir langa bið eftir far­ angri vorum við komin á Hótel Mövenpick um miðjan dag.

Hótelið er hið glæsilegasta og öll aðstaða til fyrirmyndar. Það fyrsta sem blasti við út um gluggann á fjórðu hæð var risastórt skemmtiferðaskip, sem lá þar við hafnarbakkann í sjötíu metra fjarlægð, en þau komu og fóru á meðan við dvöldum þarna.

Snorrabræður í sparifötum á leið til fundar.

Oddfellowhús Saan Lodge.

Íslenskir og hollenskir Oddfellowbræður.

Úr fundarsal, horft til æðra öndvegis.

Br. Samúel J. Samúelsson ávarpar samkomuna eftir fund.

Hollenskir bræður stóðu vel að veitingum eftir fundinn.

en er sjálfstætt bæjarfélag. Stúkan sem við heimsóttum heitir Zaan Lodge og telur alls 24 bræður en önnur stúka er þarna í grennd með 16 bræður. Í Hollandi eru alls 54 stúkur, Rebekkustúkur þar meðtaldar.

Okkur fannst það sérkennilegt þegar við komum að hús­ inu að það var allt umflotið vatni, eins konar síki umhverfis

það. Þegar við leituðum skýringa var okkur sagt að landið lægi þarna um 3 metra fyrir neðan sjávarmál. Húsið er þannig úr garði gert að það getur flotið upp komi til flóða.

Okkur var vel fagnað þegar inn var komið, en óneitan­ lega var nokkur áferðarmunur á hópunum. Við vorum þarna tæplega 50 Íslendingar, í svörtum jakkafötum, hvítri skyrtu

2. tbl. 2018

59

Stillt var upp í myndatöku af hópnum fyrir utan hótelið.

Annar báturinn sem siglt var á um síkin. Þeir eru með lága yfir­ byggingu til að geta siglt undir brýrnar.

Glatt á hjalla í bátsferðinni.

Glasi lyft í góðum félagsskap.

Það fór vel um fólk í síkjasiglingunni.

og með bindi en gestgjafarnir í hversdagsfatnaði og innan við 20 talsins. Það komu upp í hugann gamlar endurminn­ ingar þegar svartklæddir menn með hálstau, sem stungu nokkuð í stúf, gengu um Reykjavíkurborg á virkum dögum hér á árum áður og boðuðu kristni en heimamenn komu til dyra á axlaböndunum og gerðu fátt með boðskapinn. En þetta var nú óviðeigandi útúrdúr.

Okkur var afar vel tekið og fljótlega tóku menn tal saman, en þó ekki lengi, því það leið að fundartíma. Fundarsalur­ inn var á efri hæðinni og hafði verið bætt við sætum svo allir komust þægilega fyrir. Gestur fundarins auk okkar var stórsír Hollands og Belgíu, Pim Boogaard. Fundurinn var alls ólíkur því sem við eigum að venjast hér heima. Kraf­ ist var inngangsorðs líkt og við þekkjum og einkunnarorðin vinátta – kærleikur – sannleikur eru þarna í heiðri höfð.

Okkur til heiðurs fór fundurinn að mestu fram á ensku, sem er að líkindum óvenjulegt, og getur hann e.t.v hafa verið frábrugðinn þess vegna. Starfandi fyrrum meistari hefur þarna eins konar öldungshlutverk, opnar biblíu við upp­ haf fundar og lokar henni í fundarlok, en hann fer einnig með pistil eða hugvekju fyrir bræður. Staðsetningar emb­

60

Það þurfti að beygja sig þegar siglt var undir lægstu brýrnar.

ættismanna voru sumpart líkar því sem við þekkjum en að öðru leyti ólíkar. Tónlist var leikin allan tímann, yfirleitt mjög hugljúf. Byrjaði með Imagine eftir John Lennon og fleiri fylgdu á eftir í líkum dúr. Þá voru leikin tvö nýleg ís­ lensk lög, líklega í virðingarskyni við gestina. Pim Boogaard, stórsír Hollands og Belgíu, ásamt Stefáni B. Veturliðasyni, stórsír Evrópu, ávörpuðu fundarmenn og það gerði einnig 2. tbl. 2018

Gömul hallandi hús og fljótabátar einkenna Amsterdam.

Kvöldstemning í Amsterdam.

Á rölti um Rauða hverfið.

sólskin. Leiðsögumenn voru ósparir yfirmeistari Snorra goða, Friðrik Alex­ á fróðleikinn og m.a. fengum við andersson, og þakkaði hann bræðrum að vita að um 15 bílar fara árlega í úr Zaan Lodge móttökurnar. Í heildina síkin og þarf að veiða þá upp aftur, fannst okkur þessi fundur afar góður mest frá ferðafólki sem fer ógætilega. þó hann væri um margt ólíkur okkar Þekkjum við ekki líka þessa lýsingu á fundarsiðum. Fundurinn var form­ aðkomumönnum í íslenskum bæjum? fastur, mikið var rætt um bræðralag Reyndar komu um 17 milljónir ferða­ og einingu bræðranna, en vinátta og manna til Amsterdam á síðasta ári. virðing fannst okkur svífa þarna yfir Mikil vinna er að halda síkjunum vötnum. hreinum og fjarlægja aðskotahluti. Til Að fundi loknum voru okkur bornar Sjálfsmynd af meistara Rembrandt. dæmis er talið að um 2.000 hjól lendi veitingar á neðri hæðinni og var létt á ári hverju í síkjunum, oft hjól sem yfir samkomunni. Hér gafst betra tóm eru orðin léleg og menn vilja losa sig við. Þó nokkru fleiri til að spjalla við heimamenn og fræðast um stúkustarfið og reiðhjól eru í Amsterdam en íbúar. Flestir eiga tvö hjól, staðhætti. Flutt voru nokkur ávörp, bæði af hálfu heima­ annað til að nota í vinnu og það má ekki vera mjög dýrt, þá manna og gesta og voru þau frekar á léttari nótum. Nokkrir er því stolið. Hitt er til spari um helgar, þar sem hægt er að bræðra höfðu verið á Íslandi og þekktu þar til. Eftir um líta betur eftir því. klukkustundar samveru þarna í Oddfellowhúsinu var haldið Eftir þessa skemmtilegu síkjasiglingu fóru flestir í miðbæ­ heim á Hótel ­Mövenpick. inn, til að versla eða njóta lífsins. Hópurinn var það stór að Farið var að huga að eiginkonum, sem nokkrar voru hann setti svip á miðbæinn og menn rákust hver á annan komnar heim en ekki spurðist til annarra fyrr en leið á aftur og aftur. kvöld. Í ljós kom að allir höfðu átt ánægjulegt kvöld, konur Um kvöldið var svo 30 ára afmælishóf Snorra goða á jafnt sem karlar og voru flestir komnir í ró um miðnætti.

Hótel Mövenpick. Þjónusta var þar með eindæmum góð og Á laugardag lögðust nánast að hótelveggnum tveir bátar þjónar nánast á hverjum fingri. Pim Boogaard stórsír sat vel búnir til síkjasiglinga. Skiptist hópurinn á milli þeirra hófið með okkur ásamt konu sinni. Hann var einstaklega og var síðan haldið af stað í þriggja tíma siglingu um alúðlegur, gekk á milli borða til að spjalla við okkur og heils­ Amsterdam. Fannst mörgum skemmtilegt að sjá borgina aði upp á alla. Þessi samkoma var afar vel heppnuð, eins frá þessu sjónarhorni. Góðar veitingar voru um borð og hin og reyndar ferðin öll. ágætasta leiðsögn. Vatnshæð er haldið jafnri, svo ávallt má Sérstök ástæða er til að þakka afmælisnefndinni fyrir treysta á að komast undir sömu brýr, en bátar okkar voru góðan undirbúning, gott skipulag og alla framkvæmd sem frekar lágreistir og komust því um víðast hvar, en stundum hvergi bar skugga á. Það var því glaður þurfum við að beygja okkur undir lægstu brýrnar, en þær hópur sem hélt út á flugvöll um hádegis­ eru alls um 1.900 í borginni. Síkin eru um 3-4 metrar á dýpt bil daginn eftir og kvaddi Amsterdam eftir og sem fyrr segir vatnshæð alltaf sú sama og er um einum ánægjulega ferð. metra lægra en Norðursjórinn. Rotterdam, sú mikla hafnar­ borg, var okkur sagt að lægi um 7 m fyrir neðan sjávarmál. Þetta er leyst með skipastigum.

Pétur Bjarnason, Þessi ferð var afskaplega skemmtileg, veður gott og St. nr. 16, Snorra goða 2. tbl. 2018

61

UPPSKRIF TIR FRÁ VEITINGASTAÐNUM KOL

VILLIBRÁÐARVEISLU GJÖRA SKAL

Á

n nokkurs vafa hafa einhverjir Oddfellowar farið í veiðiferðir til fjalla og komið heim með góðan feng.

Eða við hin notið góðvildar vina og kunningja og fengið eitthvað í soðið. Í frystikistum er því víða að finna villibráð á borð við rjúpur eða hreindýr og því við hæfi að fá girnilegar uppskriftir til að matreiða eftir.

Við fengum matreiðslumeistarann á veitingastaðnum Kol, Sævar Lárusson, til að gefa okkur uppskriftir og létu við­ brögðin ekki á sér standa. Býður hann upp á rjúpusúpu og hreindýrakokteil, ásamt léttum rétti úr hörpuskel og góm­ sætum eftirrétti. Sævar segir rjúpusúpuna hafa verið á jóla­ matseðli Kols undanfarin fjögur ár og notið mikilla vinsælda.

Kol er við Skólavörðustíg 40 en veitingastaðurinn var opn­ aður í febrúar árið 2014. Að baki staðnum standa reynsl­ umiklir menn í veitingarbransanum, þeir Andri Björnsson, Óli Már Ólason og Gunnar Rafn Heiðarsson. Sævar stýrir eldhúsinu en hann hefur unnið á mörgum vinsælustu og flottustu veitingastöðum landsins. Barnum og salnum á Kol stjórnar Gunnar Rafn.

Að sögn Sævars kennir ýmissa grasa á matseðlinum. „Við erum með á boðstólum gott úrval fjölbreyttra forrétta úr ýmsum áttum. Í aðalrétt eru hinar ýmsu steikur kolagrillaðar í kolaofni og einnig er boðið upp á úrval fiskrétta og ekki má gleyma eftirréttunum,“ segir Sævar. Á barnum á Kol er mikið lagt upp úr hágæða kokteilum.

Forðast er að nota hráefni sem inniheldur gervibragð- og litarefni og mikið er lagað af ýmis konar sírópum og lager­ ingum til að hægt sé að útbúa eigin útgáfur af margs konar áfengi. „Barinn á Kol er leiðandi ásamt nokkrum öðrum börum í bænum í rísandi kokteilasenu Íslands. Vínlistinn á Kol er sérvalinn til að para með matseðlinum og boðið er

Sævar Lárusson matreiðslumeistari.

upp á gott úrval vína í glasatali sem og heilum flöskum,“ segir Gunnar Rafn um þjónustuna á staðnum.

Hér koma svo uppskriftirnar frá Sævari. Reglusystkini eru endilega hvött til að spreyta sig, hvort sem það er jólamál­ tíðin eða annað gott tilefni. Verði ykkur að góðu!

RJÚPUSÚPA (forréttur fyrir 10-12 manns) Rjúpa 3 stk.

Vatn 1,5 lítrar.

Rjómi 1,5 lítrar.

Nautasoð 0,5 lítrar.

Villibráðarkraftur 1-2 teningar. (1-2tsk) Rauðvín 100 ml.

Balsamic edik 20 ml.

Truffluolía 10 ml.

Truffluduft 1 msk.

Reykt salt 1 msk.

Svartur pipar 1 msk.

Ferskt timjan 20 g.

Rósapipar 1 msk.

Stjörnuanis 6 stk.

Hunang 1 msk.

Maizena til þess að þykkja.

62

2. tbl. 2018

Aðferð: Fjarlægið bringurnar úr skipinu. Þær er annað hvort hægt að léttsteikja og setja út í súpuna eða grafa þær og bera fram sem kaldan forrétt. Fjarlægið nýru, lifur og hjörtu, þau eru ekki notuð í súpuna. Því næst gerum við rjúpusoð með því að skera skipin niður með kjötexi í litla bita, svo setjum við beinin og afskurðinn í eldfast mót og ristum það á 180°C í 12 mínútur. Eftir það setjum við afskurðinn í pott með 1,5 lítra af vatni og látum sjóða í ca. 40 mínútur.

Eftir það setjum við allt soðið með beinunum og af­ skurðinum í blandara og maukum það vel til þess að fá allt bragðið úr rjúpunni. Svo sigtum við soðið og hellum því aftur yfir í pott.

HÖRPUSKEL

Þá er komið að því að klára súpuna með því að bæta 1,5 lítra af rjóma útí ásamt hinu hráefninu úr uppskriftinni og leyfa því að malla í um klukkutíma á lágum hita. Í lokin þá þykkjum við súpuna með maizena og sigtum hana síðan og smökkum til með salti.

Gott meðlæti fyrir súpuna sem er sett út á þegar hún er komin í skálar: Ristaðir brauðteningar Rjómaostur Bláberjasulta

(forréttur fyrir fjóra)

Borin fram með möndlupralíni, sítrónumajó og pikkluðum lauk. Sævar segir þetta einn vinsælasta forréttinn á Kol undanfarið ár.

Hörpuskel 300 g.

Aðferð: Hörpuskelin er pilluð, þ.e. litli mjói parturinn tekinn af og honum hent, stóri parturinn er steikur á pönnu með smjöri.

MÖNDLUPRALÍN Möndlur 300 g Sítróna 2 stk Repjuolía 100 ml Reykt salt 1 msk Aðferð: Möndlurnar eru ristaðar á 160°C í 10 mínútur og settar í matvinnsluvél með repjuolíu, rifnum sírtrónu berki og reyksaltinu í stuttan tíma þar til bitarnir eru ca 2mm að stærð.

Aðferð: Setjið eggjarauður í skál og pískið þar til að það kemur loftkennd áferð og hellið svo repjuolíunni yfir í lítilli bunu og pískið þar til fer að myndast þykkt majónes, þynnið út með sítrónusafanum og smakkið til 5 spice kryddinu og salti.

SÝRÐUR SKARLOTTULAUKUR Skarlottulaukur 2 stk ( stórir ) Ediklögur: Hvítvínsedik 100 ml Vatn 100 ml Sykur 100 g Stjörnuanis 3 stk Aðferð: Laukurinn er skorinn í þunnar skífur og settur í krukku eða skál. Setjið allt annað í pott og fáið upp suðu, því næst hellið edikleginum yfir skorna skarlottulaukinn.

Möndlupralíni er smurt á diska, hörpuskelfisknum dreift yfir, majonesinu sprautað í doppur í kring og pikklaðir lauk­ hringirnir lagðir yfir hér og þar.

Ljósmyndir: Gunnar Rafn Heiðarsson

SÍTRÓNU OG 5 SPICE MÆJÓNES Eggjarauður 3 stk Repjuolía 300 ml Sítrónusafi úr einni sítrónu 5 spice (fimm krydda blanda) Fínt salt

2. tbl. 2018

63

HREINDÝRAFILLET (aðalréttur fyrir 6 manns) Villibráð sem borin er fram með bláberjapólentu, rótarmauki, rauðvínsperu, steiktum sveppum, möndlum og villibráðar­ velouté.

1.200g hreindýrafillet Hitið ofninn í 180°C. Byrjið á því að sinahreinsa kjötið, saltið það svo og piprið eða notið það krydd sem ykkur hentar best. Hreindýrið er eldað á grilli eða steikt á pönnu. Það þarf alls ekki langan tíma í eldun, 50 sekúndur á hvorri hlið á háum hita. Látið kjötið hvíla í nokkar mínútur áður en það er sett í ofninn í 2-3 mínútur. Látið það hvíla aftur í nokkrar mínútur eftir að það kemur út úr ofninum. Sævar mælir með að eldun á kjötinu sé „medium rare“.

BLÁBERJAPÓLENTA Kjúklingasoð 1 líter ( eða vatn ) Smjör 150 g Pólentumjöl 200 g Parmesan rifinn 100 g Bláberjasulta 1 til 2 msk Aðferð: Setjið kjúklingasoðið í pott og náið upp suðu, setjið helminginn af smjörinu út í og náið upp suðu aftur. Því næst er pólentunni bætt út í og hrært duglega með písk þar til hún fer að þykkjast. Bætið þá restinni af smjörinu og parmesan í pottinn og hrærið þar til það hefur samlagast vel. Smakkið til með salti, pipar og bláberjasultu og hitið að suðu. Hægt er að bæta við smá köldu vatni ef hún verður of þykk, áferðin á að vera svipuð og á kartöflumús.

64

RÓTARMAUK Gulrætur 200 g Sellerírót 200 g Nípa 200 g Rjómi 300 ml Nýmjólk 300 ml Smjör 75g Hvítt súkkulaði 1 msk Vanillustöng Aðferð: Skerið grænmetið í teninga og setjið það í eldfast mót með olíu, salti og pipar. Eldið í ofni við 180°C þar til grænmetið fær á sig gullinbrúnan lit að utan, svo er því skellt í pott með rjóma, mjólk, smjöri, hvítu súkkulaði og einni vanillustöng. Þessu er leyft að malla þar til að grænmetið er orðið vel soðið. Því næst er allt maukað í matvinnsluvél eða töfrasprota, ásamt smjörinu.

RAUÐVÍNSPERA Pera 2 stk Rauðvín 500 ml Sykur 200 g Svartur pipar 1 msk Lárviðarlauf 2 stk salt 1 tsk Aðferð: Allt sett í pott og soðið í 20 mínutur. Peran er skræld og sett útí eldunarlögin, passið að perurnar séu á kafi í vökv­ anum. Perurnar þurfa að malla í eldunarleginum á lágum hita í sirka 10-15 mínútur eða þar til að perurnar eru orðnar 2. tbl. 2018

mjúkar. Það er sniðugt að stinga í perunar með prjóni til að athuga hvort hún sé tilbúin. Skerið hana í helming og svo aftur í helming, skerið kjarna burt.

SVEPPIR OG MÖNDLUR Sveppir 300 g Balsamik edik 2 msk Möndlur 100 g (muldar) Rauðlaukur 1 stk Salt og pipar eftir smekk Aðferð: Hitið ofninn í 180°C. Það er hægt að nota hvaða sveppi sem er, Sævar notar sveppi sem heita baby kastinu­ sveppir og baby button sveppir. Setjið sveppina á bakka með olíu, salti, pipar, balsamik edik og eldið þá í ofni á 180°C í 12 mínútur. Ristið möndlurnar í ofni. Skerið rauðlauk og steikið aðeins á pönnu, setjið smá af rauðvíni yfir, kryddið með salti og pipar og sjóðið niður þar til að laukurinn er vel eldaður. Blandið sveppunum, hnetunum og lauknum saman og smakkið til með salti og pipar.

JÓLAOSTAKAKA

Aðferð: Myljið kexið niður í fínan mulning, hellið brúnuðu smjörinu yfir og hrærið vel saman. Setjið mulninginn í botn­ inn á kökuformi og þjappið.

2. tbl. 2018

Aðferð: Skerið laukinn í sneiðar og svitið í djúpri pönnu þar til hann verður glær. Hellið þá hvítvíninu yfir og leyfið að malla á háum hita. Bætið kjúklingasoðinu saman við og látið sjóða vel niður. Bætið timjan og dilli út í og leyfið því að vera í soðinu í u.þ.b 20 mínútur. Sigtið vökvann og setjið í annan pott. Bætið rjóma út í og leyfið sósunni að sjóða vel niður þar til rétta áferðin er komin ( þykkt fer eftir smekk ). Smakkið til með salti, sítrónusafa og villibráðakrafti eða rjúpusoði ef það er til. Setjið rifsberjasultu út í sósuna og lyngkryddið þegar þið berið fram sósuna.

(ca 10-12 sneiðar)

KEXBOTN: Lu Bastogne kex 200g Brúnað smjör 50 ml

FYLLING: Hvítt súkkulaði 350 g Rjómaostur 350 g Rjómi 200 ml Kanilduft 1 tsk 5 spice 1 tsk

VILLIBRÁÐAR VELOUTÉ Salatlaukur 3 stk Hvítvín 500 ml Kjúklingasoð 500 ml Timjan 1 búnt Dill 1 búnt Villibráðarkraftur 1 teningur Rifsberjasulta 1 msk Lyngkrydd 1 msk

Aðferð: Setjið hvíta súkkulaðið og rjómaostinn í skál sem er yfir potti með heitu vatni og bræðið hvíta súkkulaðið og rjómaostinn saman og hrærið vel. Því næst léttþeytið rjómann og blandið honum varlega útí brædda súkkulaðið og rjómaostinn. Þegar búið er að blanda öllu saman þá bætum við úti fyllinguna kanildufti og 5 spice kryddinu.

Fyllingunni er hellt yfir í kökuformið og sett inn í kæli þar til hún stífnar.

GOTT MEÐLÆTI FYRIR OSTAKÖKUNA Ástaraldin Heit hindberjasósa Ristaðar kókósflögur Karamelluís

65

SÍÐASTA ORÐIÐ

AÐ FANGA VON OG GLEÐI JÓLA

Þ

egar litið er upp til hátíðarinnar á jólum er litið uppúr ákveðnum aðstæðum. Þær eru ekki allar góðar hjá öllum allt haustið en svo rennur há­ tíðin í garð og þá verður allt svo ljómandi gott og fagurt. Ég held að margt fólk geti tekið undir þetta fyrir sitt leyti eða fyrir hönd annarra. Við hugum að þeim sem minna mega sín og fólki sem á bágt og það gefur okkur mikið ef við getum hjálpað öðrum manneskjum í allsleysi þeirra eða hungri eða fjötrum hér á landi eða úti í heimi. Ég held líka að eitt það versta sem getur komið fyrir nokkra manneskju í slæmum aðstæðum sé að missa vonarinnar. Vonin heldur hverjum og einum gangandi af því að vonin býr í brjósti hvers einstaklings og er þar í nábýli við kærleika og ýmsar aðrar tilfinningar en líka þessa ríku eðlisþætti í manneskj­ unni að vilja trúa. Trúhneigðin stendur djúpum rótum í brjósti okkar og hún er þar á meðan við lifum. Í kristinni trú og í trúnni sem kennir sig við hátíð jólanna, Kristsmes­ suna, felst sú játning að Kristur hafi komið til mannkyns og stofnað ríki kærleikans í hjarta hverrar manneskju. Þegar fólk eða heilu hóparnir eða þjóðarbrotin lenda í hremm­ ingum, fátækt eða flótta, getur það tekið fátt eitt með sér til fararinnar. Við köllum þetta gjarnan að þurfa að fara um dimman dal. En eitt geta allir tekið með sér og það er oftast kallað von. Það heldur mörgum gangandi og í mörgum til­ fellum er það í mjög bókstaflegri merkingu ef litið er til allra þeirra sem eru á flóttamannavegi á okkar tímum.

Vonin heldur okkur alltaf gangandi og verður því að telj­ ast með áhrifamesta innra afli í hverjum og einum. Svo getur fólk vonarinnar miðlað von og þannig getur vonin

66

styrkst í samfélaginu og jafnvel hjá heilum þjóðum. Þaðan er komin tjáningin hjá Jesaja spámanni að „Sú þjóð sem í myrkri gengur sér mikið ljós.“ Oft þarf að leita ljóssins með ærinni fyrirhöfn. En stundum þarf bara að finna það innra með sér. Einn af þeim sem gekk með fólki sínu í gegnum miklar ofsóknir er Desmund Tutu, erkibiskup í Suður Afríku.

Hann er djúpvitur í tali sínu um vonina og segist vera „fangi vonarinnar.“ Hann á hreinlega engan annan kost en að vera í voninni og er bundinn henni. Og ein af þeim sem hefur túlkað þessi orð Tutu er Mary Robinson. Hún segir að þetta hafi þá merkingu að glasið er ef til vill bara hálffullt en það sem er í glasinu er það sem þú hefur til að vinna með. Þannig færir vonin þér orku og styrk hversu lítið sem þér kann að virðast vera eftir í þessu litla glasi. Og þessi orka breytir dimmu liðinna daga í birtu morgunsins. Það gerir eft­ irvæntingu okkar æ meiri í aðdragandanum að hátíð ljóss og friðar. Það gerir gleðina yfir ljósi Krists innihaldsríkari en ella ef við hugsum með þjóðskáldinu hvernig „bros getur dimmu í dagsljós breytt sem dropi breytir veig heillar skálar“. Þá breytir ekki öllu hversu mikið er í glasinu heldur hversu inni­ haldsríkt það er sem það geymir. Með þeim orðum óska ég öllu fólki gleðilegra jóla, há­ tíðar friðar og mikilla ljósa hins hæsta Guðs.

Megir þú fanga þessa von og njóta ríkulega.

Sr. Kristján Björnsson, vígslubiskup í Skálholti

2. tbl. 2018

GEFÐU GJÖF SEM GEFUR Þegar þú gefur L‘OCCITANE gjöf, gefurðu gersemar Provence; grípandi hlýjuna, hreinleika náttúrunnar og töfrandi fegurð. Í öllu sem við gerum leggjum við áherslu á að styðja við fólk og vernda líffræðilegan fjölbreytileika náttúrunnar.

Kringlan 4-12 | s. 577-7040

lindex.is

Peysa

23999