ZABYTKI W KRAJOBRAZIE
drodze do Krynicy stoi kapliczka słupowa, wymurowana na planie prostokąta na przełomie XVIII i XIX w. Składa się z prostopadłościennej podstawy i ustawionego na niej czworobocznego, szerokiego słupa z wnęką od północy. Wykonana jest z łamanego, polnego kamienia łączonego gliną i otynkowana. Wewnątrz znajduje się sklepienie o formie łuku odcinkowego. Więźba drewniana ma konstrukcję płatwiowo-krokwiową. Okapy dachu są obiegające, nadwieszone nad ścianami, podbite deskami. Dach stożkowy z gontów zwieńczony jest krzyżem łacińskim. W głębokiej wnęce kapliczki stoi posąg św. Jana Nepomucena. Jest to drewniana, późnobarokowa rzeźba z XVIII w. Kapliczki szafkowe. Tuż przy rezerwacie lipowym w „Obrożyskach” znajduje się mała szafkowa kapliczka zamontowana na drzewie.
Kapliczki – groty. Są to obiekty wykonane w formie sztucznej jaskini, najczęściej z kamienia, mieszczące rzeźbę figuralną. Taka kapliczka została wykonana w XX w. przy drodze z Muszyny do Krynicy, z widoczną figurą Matki Boskiej. Kapliczki wnękowe. Ten szczególny rodzaj kapliczek w postaci nisz ochraniających wizerunki świętych występuje w Muszynie i okolicy na murach przykościelnych. Na zewnątrz muru opasającego barokowy kościół znajduje się nisza, a w niej drewniana ludowa rzeźba. Przedstawia ona mężczyznę trzymającego w ręce serce, z którego wyłania się krzyż. Wskazujący palec drugiej ręki wyciągnięty jest ku dołowi, pokazując u stóp postaci podeptanego węża, z na poły ludzką i zwierzęcą głową. Figurę tę wykonał w 1977 r. miejscowy rzeźbiarz. Przedstawia ona Chrystusa,
8 6 | Kapliczka szafkowa umieszczona na przydrożnej, starej lipie
7 | 8 | Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem (7)
oraz krzyż na miejscu dawnego kościoła (8) przy ul. Piłsudskiego w Muszynie (zdjęcia: Maria Jaworska-Michałowska)
...............................................................................
6
7
Element ten, wykonany po 1951 r., jest wierną kopią skrzyneczki, umieszczonej wcześniej na wyłamanym przez wiatr pniu. Ufundowany na pamiątkę nieszczęśliwej miłości austriackiego żołnierza i muszynianki, ma formę oszklonej, drewnianej świątynki z wieżyczką. Wewnątrz widać obraz Serca Pana Jezusa. Poniżej umocowana jest oszklona metalowa latarnia, z przeznaczeniem na świecę.
52
| Spotkania z Zabytkami
który – według autora − wskazując na szatana, daje nam swoje serce, by walczyć ze złem. Figury przydrożne. Za przejazdem kolejowym, przy ul. Piłsudskiego w Muszynie usytuowana jest kamienna figura Matki Boskiej Różańcowej − płaskorzeźba umieszczona w postumencie, którego zwieńczenie stanowi posążek św. Józefa 7-8 2010
z Dzieciątkiem. Figura ta jest wierną kopią kapliczki z 1770 r., która, wykonana z piaskowca, nie wytrzymała próby czasu. Nieco dalej znajduje się figura Matki Bożej z Dzieciątkiem. Prawdopodobnie została wykonana w 1900 r. Usytuowana jest na czworobocznym postumencie, na którym zamocowano metalową latarnię. Całość po wykonaniu prac konserwatorskich zabezpieczono blaszanym daszkiem. Największym kultem otoczona jest kamienna figura Matki Boskiej – „Pani na Muszynie”, znajdująca się na wzgórzu zamkowym. Była widoczna ze wszystkich miejsc w miasteczku. Po licznych aktach wandalizmu odrestaurowano ją i przeniesiono do starej kaplicy cmentarnej z końca XIX w. Współczesną figurę, która zastępuje oryginalną, umieszczono w tym samym miejscu w 1980 r. Krzyże przydrożne. Nad źródłem wody mineralnej przy ul. Grunwaldzkiej w Muszynie został wznie-