argitaletxea, I, Madril, 1977; DÍEZ-PICAZO, L.: «Comentario al art. 1. CC», in Comentarios al Código Civil, Justizia Ministerioa, I, Madril, 1991; DÍEZ-PICAZO, L.: «La caracterización de la costumbre en el nuevo Título preliminar», in Ciclo de conferencias sobre el nuevo Título preliminar, Bartzelona, 1976; DÍEZ-PICAZO, L.: «Los principios generales del Derecho en el pensamiento de FEDERICO DE CASTRO», ADC, 1983, 1.263. orrialdea eta ondorengoak; DÍEZ-PICAZO JIMÉNEZ, L.M.: La derogación de las leyes, Madril, 1990; ESPIAU ESPIAU, S.: «La introducción de la costumbre en el Título preliminar en el Código Civil español de 1899», in Centenario del Código Civil, I, Madril, 1990; GARCÍA DE ENTERRÍA, E.: Reflexiones sobre la ley y los principios generales del Derecho, Madril, 1984; GARRIGUES, J.: «Los usos del comercio», RDP, 1944, 822. orrialdea eta ondorengoak; GONZÁLEZ TREVIJANO, P.J.: La costumbre en Derecho constitucional, Madril, 1989; GORDILLO CAÑAS, A.: «Ley, Principios generales y Constitución. Apuntes para una relectura desde la Constitución de la teoría de las fuentes del Derecho», ADC, 1988, 469. orrialdea eta ondorengoak; GORDILLO CAÑAS: «Comentarios a los arts. 1.3 y 1.4 CC», in Comentarios al Código Civil y Compilaciones forales, zuz. M. ALBALADEJO eta S. DÍAZ ALABART, I1, 2. argitaraldia, Madril, 1992; JORDANO BAREA: «La interpretación de los contratos», in Libro homenaje a J. VALLET, I, Madril, 1988, 309. orrialdea eta ondorengoak; LACRUZ, J.L.: Elementos de Derecho Civil, ISarrera, J. DELGADOk berrikusi duen argitaraldi berria, Bartzelona, 1988; LASARTE, C.: Principios de Derecho Civil, I, Madril, 1992; LÓPEZ LÓPEZ, A.: «Comentario al art. 1.287 CC», in Comentarios al Código Civil y Compilaciones forales, zuz. M. ALBALADEJO, XVII2, Madril 1981; PÉREZ GONZÁLEZ Y ALGUER: Anotaciones a ENNECCERUSKIPPWOLFF, I1, Parte General, 2. argitaraldia, zuz. PUIG BRUTAU, Bartzelona, 1953; PONS GONZÁLEZ eta DEL ARCO TORRES: Título preliminar del Código Civil, Granada, 1990; SANCHO REBULLIDA, F.: «La costumbre», in Elementos de Derecho Civil, L. LACRUZ eta beste batzuk, aip., 182. or. eta ondorengoak.
Zortzigarren gaia JURISPRUDENTZIA Laburpena: §18. Jurisprudentzia Espainiako Konstituzioan eta Kode Zibilaren Atariko Tituluan.— 48. Jurisprudentziaren kontzeptua.— 49. Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia: konstituziotasun kontrola eta legezkotasun kontrola.— §19. Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia.— 50. «Legezko doktrina» kontzeptuaren eraketa eta deformazioa.— 51. Jurisprudentzia eta iturri-sistemaren garrantzia.— 52. Jurisprudentzia eta doktrina. Erregistro eta Notariotzaren Zuzendaritza Nagusiaren ebazpenak.
§18. JURISPRUDENTZIA ESPAINIAKO KONSTITUZIOAN ETA KODE ZIBILAREN ATARIKO TITULUAN 48. Jurisprudentziaren kontzeptua
«Jurisprudentzia» adierazmoldea latinetik dator (iurisprudentia), eta gaur egun bi esanguratan erabiltzen da: batetik, «Zuzenbidearen jakintza»; eta, bestetik, «epaileen erabakiek eratorritako doktrina» (PUIG BRUTAU), hots, auzitegiek indarreko Zuzenbideari buruz egiten duten interpretazioa. DE CASTROk azpimarratu zuenez, epaiketan emandako epaiak hainbat helburu betetzen ditu: batetik, gatazka pribatuak konpontzen ditu, bestetik, arazo berberaz alderdien arteko liskar berririk egotea saihestu eta egoera jakin batzuen izaera juridikoa zehazten du; eta, gainera, ereduzko balioa du, auzitegiaren eskuespena eta halako auzitegiak edo epaileak euskarritzat hartu duten erregela lotzen baitira. Epailearen jardueran Zuzenbidea gauzatzeko bi une nagusi batzen dira: arauak interpretatu eta aplikatzea. Auziak erabakitzeko ohiko bideek dakartzate epaiketako eginerek interpretazio ospetsuaren garrantzia izatea, aurreikus daitekeena eta errepikatuaren balioa batzen baitira (DE CASTRO). Bukatzeko, interpretazio oro gatazkak konpontzeko sistema zuzena izango da, hau da, «iustuma» zehaztea. Arauak iustum hori bilatu eta ikertzeko ereduak edo gidak dira (DÍEZPICAZO). Beraz, estatuak aukeratutako organoen erabakiek konponduko dituzte sortutako gatazkak. Aipatu ditugun erabaki horiei epai deritze. Epaia «nolako kasuari halako tratamendua eman behar zaiola» baieztatzea dela dio oraintsu aipatutako autoreak. Epaiak arauaren nolabaiteko antza du, epaian izan beharko litzatekeena adierazten delako, baina kasu jakin batera murriztuta, eta kasua interes gatazka baino ez da; horren ondorioz, epaian izan beharko litzatekeena adierazteak esan nahi du gatazka modu jakin batean konpondu behar dela edo horrela erabakitzea zuzena dela (DÍEZ-