elkartu egiten gaituzte

I. B.ren ama eskuei bihurrika, begirada alfonbratik aldendu gabe:

“Eskerrik asko etortzeagatik”.

Etxe honetan Ambipur usaina dago.

Mahai batean, familiaren argazkia alpakazko markoan: Irati txikitan, ama eta aitita­amumak herriko jaietan.

Aita hiletarako etorri zen, baina segituan alde egin zuen, bigarren emaztearekin.

I. B.ren amari ihes egin dio intziri batek: “Nahi duzue bere logela ikusi?”.

Badaki trantzeari eusten.

Alabaren tutorea, zuzendaria eta hirurok joan gatzaizkio doluminak ematera, estamentu bakoitzeko ordezkari bana.

Edredoi marradunak pentagrama­airea dauka grisez pintaturiko kuartoan.

Oheburuan, txantiloiz idatzita:

Ene Paradisuetan

ZUHAITZ ASKO DEBEKATUAK DAUDE.

Nerabe baten deklarazioa?

I. B.ren amaren azalpena:

“Amaia Lasarenak dira lerro horiek.

Nire liburuak pasatzen dizkiot Irati… nizkion. Liburuek elkartu egiten gaituzte”.

8/ Nire etxea

Nire etxea porlanezko laukizuzen bat da.

Atea dauka harrizko horma hartan eta leihate zabala eskuineko saihetsean.

Modu onean lortu nituen materialak Josuri esker, antzinako laguna, arkitektoa. Segituan hauteman zituen nire ideia, nire estiloa, nire kausa.

“Bunkerra nahi duzu zuk”.

Aurrekontua doitu zidan.

“Eta, gainera, uste baino argi gehiago izango duzu”.

Obretan, putakumeren batek grafiti bat egin zuen arren. ez dut jarri alarmarik.

Nire etxea kaiola bat da, kisketa dantzan. Ilundian iristen naizenean, bizkarrean gora egiten didate itzalek, bisitari ikusgaitzek.

9/ Bioletak?

Jakin nahi nuke zer ostia zeukan buruan. Jakin nahi nuke zergatik sentitzen zen bakarrik.

10/ Carpe Diem

Hedonismoa irtenbide bat izan daiteke aldaketa­garaian edota krisian gaudenean.

Bioletak hazten zaizkit ezpainen bueltan. Udaberriko euriak bustita, beren urdinak gogorarazten dit zein ederrak izan daitezkeen bakarrik dauden gauzak.

Nor da Diane Wakoski?

Detaile batek egoerari buruzko ikuspegia berdimentsionatu du: trapu umel bat pasatzerakoan I. B.ren takillan, libre uzteko, nire hatzek talka egin dute zerbaitekin: arkakuso baten moduan, ilunpean babestua, papertxo bat zegoen, toles ­ toles eginda, sakonean.

Aurkian, bioletei buruzko gogoeta poetikoa. Ifrentzuan, telefono­ zenbaki bat.

Irati, zergatik ez zenuen grabatu mugikorrean?

Aspaldian ez dut larrurik jo. Egin beharko nuke noizean behin, osasun ginekologikoari laguntzeko neurri gisa: bagina atrofiatu egiten da menopausian.

Baina erreparoa ematen didate saburdinek, robotek, banpiroek, zapelaitzek, nepenthes haragijaleek.

APP bat deskargatu dut profil bat egiteko.

Izena: Idoia

Adina: 50

Kirolak: igeriketa, paseoak...

Abestia: Epilogo bat, Anari

Edaria: ardo beltza

Interesak: Carpe Diem

Argazkian bizkarrez ageri naiz, geranio­lorontzien artean.

Autoerretratu hori osatu ahala, telefonoaren kristalean ikusi ditut nire betaurrekoak, zimurtxoak, orbaina goiko ezpainean.

Berriz loratzeko tentazio hau oso­oso­oso krudela da.

11/ Enarak eta haize-arrosak

Neskak patioan.

Sandwich begetalak atseden­ordurako, makillajerik ez, pankarta bat burdin hesian.

“Irati hil dute, Irati hil…, Irati…”, hala dabil surmurka maiatzeko haize pinpirina.

Lepoan daramadan giltza­ sokak ematen dit nola­halako aginpidea mesede bat eskatzeko.

“Zer moduz? Lagunduko didazue folio­kaxa batzuk mugitzen?”.

Fabrika bateko sirena­hotsa, zigarro­paketeak poltsikora, Bertso saioaren iragarkia kartulina margul batean.

“Mugitu zeuk… No te jode! Edo esan mutilei, ezta?”.

Adeitasun eredugarri horrek ez nau kikilduko. Aluminiozko pilotatxo bat jasotzera makurtu naiz.

“Bale, neu noa”, prestatu da enaren eta haize­arrosen tatuajeen bidez ahaldundutako ninfa horien arteko bat.

12/ Cocker-Begik sekretu bat dauka

Cocker­begiak, galtza arrosa elastikoak, piercing hori. Atzazalei hozkaka ari da eta maionesa­hatsak aztoratu egin nau pixka bat.

“Nire lagunik onena zen Irati”, esan dit materialen biltegian, folio­kaxa bat besoetan hartuta.

“Baina ez zegoen ondo”.

Nire buruan zerbait arraildu da, itsulapiko baten irekidura: Cocker­begik sekretu bat dauka.

“Ez? Zer ba?”, eta besoetatik kendu diot kaxa eta eskua jarri diot sorbaldan.

“Dena hasi zen txakurren kontuarekin. Boluntarioa zen udal­ txakurtegian. Elkarrekin joaten ginen tipo hura ezagutu zuen arte”.

Malko bat kartoizko kaxara.

“Kontatu diozu hori norbaiti?”. Cocker­begik ezezkoa buruarekin.

“Hamaikak dira, Alba... Txirrina jo behar dut. Hitz egingo dugu, falta barik, bai?”.

Eskailerak igotzean gehitu du, ahapeka:

“Berak esaten zuen seko maiteminduta zegoela, baina beste iritzi bat daukat nik horretaz”.

13/ Basoan bizi naiz

Etxe aurretik pista bat pasatzen da, aisiaguneraino. Hemen beti dabil mugimendua: etxekoandre txandaldunak, makarrak motorrean, trapitxeroak, parejatxoak, jendea txakurrekin.

Kilometro batera urmael bat dago. Akaziak ispilu uher batean bezala islatzen dira uretan eta, lainoa adarretan endredatzen denean, gure ezgaitasunak ekartzen dizkit akordura.

Lurzoruaren desnibela aprobetxatu zuten presa bat egiteko. Horregatik, bada kanaberarekin etortzen denik ere. Inoiz edo behin ikusi ditut, metalezko pasarelatik, amuarrain eta zamo ondo lodiak.

Nire basoa ez da polita, ez da lasaia. Aitzitik, bertan bizi naiz, dagokidan tokian.

14/ Lehen hitzordua: Bildotsa

Azazkaletako esmaltea konketaren ertzetik erori eta baldosen kontra lehertu da. Presagioa?

“Kaixo, pixka bat urduri nago”, esan dit kafetegian elkartu garenean.

“Lasai, ez gara ezkontzeko geratu”, erantzun diot, autobabeserako pilotu automatikoa jarrita.

Litografietan zentratu ditugu soak, Botxoko bazterrak. Martiniaren izotz ­koxkorrekin jolasean ni.

“Ez duzu zure adina ematen”.

Iruzkin horrek zuzen­ zuzen galdetzera bultzatu nau: gorteiatzearen arteari berea eskaintzeko unea da:

“Eta?”

“Ezer ez”.

“Gustuko nauzu?”

“Bai, andre nagusiak gustatzen zaizkit, eta mamitsuak”.

Sinonimoak lantzeko ariketa batean, baliokide lirateke nagusi eta zahar, mamitsu eta lodi?

“Ten points”, zoriondu dut, ezinbestean.

Gestoria batean lan egiten du, EGA atera zuen, asteburuetan mendira joan ohi da, emozioak konpartitzeko konplize baten bila dabil.

Eta gero zer?

Gizon honek ez nau estualdian jarriko.

Zazpi Kaleetarantz zeharkatu dugu zubia. Txurro­usaina airean.

Etxea berriturik dauka, baina ukitu femeninoa falta zaio (ala feminista? ), amantal bat ikusten ari bainaiz, idazkune honekin: Poxpolo bat nire sukaldetxorako?

Sofan zirrika jardun ondoren, eskutik helduta eraman nau logelara. Dardarka nago, onartzen dut: aspaldian ez dut…

Erdi biluzik gaudela, soka bat agertu da, ez dakit nondik: “Eskatu ahal dizut gauza bat?”.

O, Agurtzane!

“Lotzea gustatuko litzaidake, inporta ez bazaizu”.

Azalduko diot eskulanetan ez naizela inoiz trebea izan?

Bildots baten gisa irudikatu dut mutila, aurreko hankak luze, burdinazko oheari lotuta.

“Ezin dut, barkatu, sentitzen dut”, diotsat, barre­purrustei eutsi nahian.

Janzten hasi naiz, galtzontziloetan orban heze bat ikusten diodala.

15/ Hegaztien babesleak

Hegaztiak gustatzen zaizkie. Horregatik ematen diete jaten ahateei. Haiei deika aritzen dira, karrankak antzeratuz. Esnatu egiten naute.

Gizon burusoil bat eta semea dira, biok egurgile­alkandoraz jantzita, udaberria izan arren.

Presako uretan, tamaina guztietako ogi­koxkorrak, hezur galduak edo belaki eriak diruditela.

Egun batean berba egitera joan nintzaien. Esan nien baietz, ados nagoela fauna babestearekin, baina arratoien populazioak gora egin duela eta, nahi barik bada ere, beren konpromiso ekologikoak kalte egiten didala, hurbil bizi naizelako.

Gauetan, urtegiaren ertzean, kuku egiten dute metanozko hodeitxoek.

Aitak esan zuen: “Esajeratzen ari zara”. Semeak ez daki hitz egiten. Ahoa erdi zabalik, jostailu bati bezala begiratzen zidan.

Buelta hartu eta bota nien, ahots lehorrez: “Utzi ahateei jaten emateko zuen ohitura horri, salaketa bat jartzea gura ez baduzue”.

16/ Zauria morea da

Ez zait arrotza ahotsen galgara haragian.

Nire haragia entzuten ari naiz eta aiztoz jositako emakumez bete zait, balkoitik jaurtitako emakumez, autoen azpian leher egindako emakumez.

Irratia piztu dut, etxea haizetu. Badut egur nahikorik, kontserba­latarik, garagardorik.

I. B. datorkit ohe ondora, papertxoak zabaltzen, konfetiaren gisa. “Irakurri, Biblia bertsotan”, xuxurlatzen du, ahots marrantatsuz.

Tupustean esnatu naiz haragi horrek jotzen duen nire haragiaren marean.

Gure haragia da gure isiltasuna.

17/ Krista deituko zara

Igandea da eta Josuneri itxaroten nago erabiltzen ez duen koltxoi bat ekartzekotan geratu zelako.

“Begira zer topatu dudan”, diost ate ertzetik ia­ia bultz eginez sartzeko. “Zaurituta dago”.

Manta bat zabaldu dut behegainean. Ur epelez bete dut palangana bat. Botikina ekarri dut komunetik. Izozkailutik xerra bat atera.

“Sats eginda dauzka hankazpiak. Auskalo zenbat denbora daraman nora ezean. Enbor huts baten ondoan zegoen. Egundo ez dut halako hezur­ zaku tristerik ikusi.

Zolituta dauzka titiak: kendu egin dizkiote kumeak, antza”.

Izen bila hasi gara, (basoan) galdutako pertsonaien deiturak.

Edurnezuri, no comment. Gretel, samurregia artzain­ txakur alemaniar nabar batentzat.

Zaunka ahulak egiten ditu, etxeko oxigeno­molekulak astintzen dituzten kexu deszifragaitzak, oda bat minari.

Izen atzaparduna, letaginduna, ilajeduna emango diogu. Elkarketak eginez bataiatuko: Ekaitz, Bronte, Terra, Mari, Madame, Dama, Medea.

Artatzen utzi digu. Geu bezalakoa da: moldakaitzen, iheslarien, zigortuen leinukoa.

“Krista deituko zara”.

18/ Tortilla-pintxo batek

konplizitatea berma dezake

“Coca­ Cola eta tortilla­pintxo bat”.

Neskatotxu honek odoletan hasi arte jan ditu azazkalak. Nire kafesnearen bitsari so dago, duna pikotsuegi bati legez edo.

Taberna batean geratu gara, institutuaren auzoan bertan. Bai, beti jakin izan dut entzuten: jendeari beren arazoak kontatzeko gogoa eragiten omen diot. Ofizioa balego, aditzaile aditua izango nintzateke.

“Ez dut lorik egiten Irati falta denetik”.

Azaldu da hutsmina ezezaguna irudikatzen ditut auto batean, laztanka. kalezulo batean, eztabaidan.

Albaren belarritakoak, bi tximeleta dilindan.

“Beharbada, haserretu izan ez bagina, bizirik legoke oraindik”.

Azaldu da errua.

Albaren ezpainak, bi barkillo zimur.

“Asteazkenero, liburutegian geratzen ginen ikasten, bertso eskolara joan baino lehen, baina morroi hura ezagutu zuenetik, piper egiten hasi zen”.

“Debekatu egin zidan inori ezer esatea. Biei gustatzen zitzaizkien txakurrak, natura, liburuak...

Ez dut sekula ikusi.

Ez zidan bere izena esan”.

I. B. eta lagun ezezaguna irudikatzen ditut orbeltzan etzanda, irakurtzen.

“Egun batean, igerilekuan, beltzune bat ikusi nion lepoan: `Kontuz, kari, esaiozu ez txupatzeko hain gogor´, esan nion. Agian atximurkada bat zen, eta ez txupetoia?

Erantzun zidan tipoak esperientzia handia zeukala”.

“Txora­ txora eginda zeukan. Poemak eta bertsoak idatzi eta idatzi. Koadernoa pasatzen zidan, iritzia emateko… Tori nahi baduzu, nik ez dakit zer egin honekin. Albo batera utzi ninduen agure haren erruz eta haserretu egin nintzen”.

19/ Txakurrak eta mitologia

Egunero ateratzen naiz paseatzera Kristari esker. Ai, lehenago iritsi balitz!

Ez nuen urrundik ere usteko animalia batek poesia ere ekar ziezaiokeenik nire bizitzari.

Beti daukat presente I. B.ren azalean txakur­ileak aurkitu zituztela.

“Basoko bi erregina”, horixe esan du, zin egin nezake.

Gizon horail bat zetorren bidean behera hautsa harrotuz. Gure parera heldu denean esan du esan duen hori.

“Zure txakurra ere ederra da. Nola du izena?”, galdetu diot, ez bakarrik border collieari erreparatuz. baizik eta jabearen ezkon­eraztunari ere.

“Ez du izenik, txakurtegikoa da. Nik Basajaun esaten diot”.

Ilunabarra ezabatzen ari zen sahatsen taxua eta argi­izpi bat Manuren bizarra pizten. “Urrezko ahari­larrua”, horra hor nire pentsamendua.

Hala ere, baditu ezeroso sentiarazi didaten xehetasunak: haur­begiak, gorputz mendrea, kamisetako marrazkia (perla bat, ostra ireki baten barruan).

20/ Antologia baterako pasarte aukeratuak

Irati, zure amatxok ez luke hau esperoko, zinez. Poesia mordoka konpartitu baduzue ere.

Nire begiek zure letra beltzak erreskatatu dituzte, bele­lumak halakoak urkidian hegaka.

Lehen pasartea:

Txakurkumea izan nahi dut.

Eta zure atzamarrek ilea ferekatzea eta zure atzamarrek sabelean kili-kili egitea eta zure atzamarrek nire adurra lehortzea.

Zure txakurtxoa izan nahi dut.

Eta zure izena esan zaunkaka.

Eta zuri jarraitu, atzera begiratu barik, munduko basoetan.

(Oharra: Juntagailu gehiegi)

Bigarren pasartea:

Zu, lore-zila, zu ilargiko arroka.

Zure arimak ernaldu egiten nau.

Zure arimak, zanpatu.

(Oharra: Saihestu paralelismoak)

Hirugarren pasartea:

Zure sexuaren zapore gazia, nire desiraren adar urrezkoa.

O, Poseidon!

Doinua: Bazkaltzean gogoa neukan

(Oharra: Paralelismoak berriz! Bestalde, erreferentzia mitologiko kursia?)

Laugarren pasartea:

Boga-boga, txuntxurrun-txurrun, Desioen Itsasorantz…

Nahien arraunei eraginda ilargiaren altzoan.

(Sorry… Honelakoak ebaluatzeko gai ez naiz… Dena den, ausartuko zinateke niretzako bertso bat egiten berba hauekin? makila – bila – zakila ­ mantekila).

Bosgarren pasartea:

Erakutsi didazu nire gorputza tenplua dela, ez munduan egoteko haragizko morfologia hutsa.

Baina agur esan didazu eta, ordutik, labezomorro horailak jaio zaizkit bularrean.

(Mila eta bat esker beti, poxpolintxu. Nik ere maite zaitut, baina ez dago beste biderik).

Koadernoan bi grafia ageri dira: I. B.rena eta beste norbaitena, parentesi artean,

Irati, zure boligrafoari hazia zerion turrustan, laztana. Bai tristea nire neskatotxu txakur­bokazioduna.

Tira ba, maitasuna uhal puta bat da, arrazoi duzu.

Askotan galdetzen dute zer den Oronaren getting closer, inglesez zerbait badakienak ulertuko du zeozer, gerturatzeko nahia daukagu hortan ez zabiltza oker, nahiz ta urruti suerta litezken aurre-atze, eskuin-ezker, zure eskura jarri nahi dugu mila txoko eta bazter, ametsetara distantzia oro kosta ez dakizun ezer.

Igo edo jaitsi, joan edo etorri, 25 milioi pertsona baino gehiago gara egunero Oronarekin helmugara iristen garenak

21/ Telefono-dei batek solasaldi bitxi bat galarazi

“Bazen behin dalmata bat orban urdinak zituena… Maitagarrien ipuin baten hasiera dirudi, ezta?

Ba ez… Txakur baten istorioa da, urteetan eduki zutena soto batean giltzapetuta. Argi faltan, mudatu egin zitzaion larrua. Hain kalteturik zegoen, astebete ere ez zuen iraun kanpoan. Kataratak zituen eta hortz batzuk galduta, kalte psikologikoak ez aipatzeagatik…”.

Kristari begira nago, nola dabilen presaren ertzean kalatxori baten atzetik.

Janari­banku peto­petoa da toki hau, txiroentzat.

Manuk Marko Polo ekarri du gaur, boxer begibakar bat, ibili baino gehiago lo egiten duena.

“Oreka naturalari laguntzeko modua da hau niretzat… Poesia egiteko era bat”.

Horrelako esaldiek lurra desagerrarazten didate oinen azpitik.

Udaberria uretan, polen­belo horizta. Kardulatzak, taketetan iltzatutako giltzurrun malbak.

Zergatik sentitzen naiz karrika moztu batean bezala?

Galdetu nahi nioke Manuri ea I. B. ezagutu zuen, kasualitatez, akaso egun batean, txakurtegian edo.

Mugikorra, dei­ tonua.

Altxatu egin da, telefonoa motxilatik atera ahala, Hitz solteak: “Bai, maitea. Berehala noa”.

Hitz ­ joko patetiko batekin egin dit adio: “Agur, Agur! Bakarrik uzten zaitut paradisu honetan, gozatu.

Gauzak, zenbat eta bakartiago, ederrago”.

22/ Gizon perladuna

I. B.ren aurpegia, bioleta bat iratzeen artean itota, eder eta bakarti.

Ez dakit zer egin.

Eztarria lokatzetan bezala daukat, ahotsa indar gabe dabilkit palastaka.

“Diane Wakoskiren poesia ezagutzen duzu?”, diotsat, braust.

Gizon Perladunaren begietan zer edo zer mugitu da, irristakorra, larbak bezala, ñimiñoa, igel­arrautzen tamainakoa.

Eta I­B.k papertxo koadrikulatu hartan eskuz idatzitako zenbaki hura markatu dut. Buruz ikasi nuen, badaezpada.

Mugikorra, dei­ tonua.

Gizon Perladunaren mainak, txatar­ subasta bat bezain garestiak:

“Istripua izan zen, bere testutxoak pasatzen zizkidan, ez nuen espero nitaz maitemintzerik, bultzatu egin nuen gainetik kentzeko, harri baten kontra jo zuen buruarekin…”.

Ezkon­eraztuna duen ukabil batek bota egin nau lurrera.

Gizon Perladuna lasterka hasi da. Gizon Perladunak irrist egin du urtegiko gardingan.

Gizon Perladuna ur­ jauzira erori da.

Krista eta Marko Polo arratoiei zaunkaka.

23/ Perla-arrantzalea naiz

Perla­arrantzalea ni.

Begiak igurtzi ditut malko baten bidea mozteko.

Tinbrea jo. Eztarria garbitu. Irriño bat saiatu.

I. B.ren koadernoa daukat eskuetan.

Amaren gorputza kakotu egin da altxor hori estutzean.

Agur.

24/ Ahotsa

Autoa aparkatu dut etxe aurrean, basoan.

Iratiren ahotsa dabil eukaliptoen artean, euriaren mezuarekin nahasita eta Kristaren zaunka alaiekin.

Gero, goroldio hezearen gainean pausatu eta diz ­dizka hasi da perla bat bezala. •