380
RAMÓN PARADA
riozkoa da (Europako administrazio karreretan dauden teknikak eta Espainian baztertu berri direnak): lanbidean gora egitearen printzipioa; kideen artean le hia baino gehiago elkartasuna egotea; lanetik inor ez botatzea; eta, azkenik, enpresa edota kidego espiritua sustatzea taldeari eta, azken finean, gizadiari zerbitzu egiteko espiritua. Horrek guztiak erakusten digu gizakiaren kontzep tua ez datorrela bat TAYLORen obsesioarekin. Autore horrek zioenez, lan postuak zehatz sailkatu behar ziren, eta soldatak irizpide matematikoekin kal kulatu behar ziren, lanpostu bakoitzeko zereginak kontutan hartuta. Sistema hori egokia izan daiteke —eta ez beti, japoniarrek frogatu duten bezala— fabrika nahiz erostetxe handietan, baina guztiz bateraezina da funtzio publi koarekin; egineginean ere, funtzio publikoa betetzean, hots, funtzionarioen jokabidean, lehentasuna izan behar dute materialak ez diren faktoreek. Bada, azkenik, funtzio publiko sistemaren beste konbinazio (eta arazo) bat: Administrazioaren zerbitzupean dauden langile gehienak funtzio publi koaren sistema bati lotuta egon arren, horiekin batera lankontratuko langi leak ere izaten dira sarri askotan, eta horrek bereizkeria larriak sortarazten ditu talde bi horien artean. Horixe gertatu zen, hain zuzen, Alemanian Mun duko Bigarren Gerraren ostean; herri horretako enplegu publikoaren siste man, konbinazio horren ondorioz, hain zuzen, aurkajartze eta disfuntzio ugari izan dira. Haatik, Espainiako enplegu publikoaren sistema bide oker horre tatik joan da, Funtzionario Publikoei buruzko 1964ko Legetik hona. Azken finean, gai honetan eta hurrengoetan azaldu nahi dena da Espai niako Administrazioak baztertu egin duela sistema itxia, hau da, funtzio pu blikoaren benetako sistema. Ildo bertsutik, egun Administrazioaren antolaketa sistema eta hark langileekin dituen harremanak lan sistema baino sistema are irekiago batean dautza. Edonola ere, komeni zaigu beste herri batzuetako sis temen bereiztasunak aztertzea, gero Espainiakoa baloratu eta besteengandik izan dituen eraginak aztertzeko. Funtzio publiko konparatuari buruz jarraian datorren azalpenaren helburua, beraz, hauxe da, besterik gabe: agerian uztea herri bakoitzeko ezaugarri edota osagairik berezienak, Espainiako sisteman eragina izan duten neurrian. Horrenbestez, sarrera honen helburua Espainia ko sistema ulergarriago bihurtzea baino ez da.
2. FRANTZIAKO FUNTZIO PUBLIKOA Frantziaren historiak erakutsi du funtzionarioek zerbitzuan eta euren lan postuetan iraun dutela, nahiz eta urteetan zehar erakunde eta alderdi politiko erabat desberdinak egon. Horixe da, izatez, funtzio publikoaren benetako sis tema antolatzeko behar den oinarrizko baldintza; ondorenez, ez da harri tzekoa «ordena zibila» ezartzeko lehendabiziko ahaleginak Frantzian egitea,