Waar vuur is, is rook

Waar vuur is, is rook Brandmelders per 1 juli verplicht op elke woonlaag in ieder huis

Brandmelder Een brandmelder detecteert rook. Hiervoor bevat het een lichtdichte ruimte met twee elektronische onderdelen: een infraroodled en een lichtgevoelige sensor. De ruimte is lichtdicht, maar open voor lucht. Insecten kunnen niet naar binnen door een fijnmazig insectenscherm. In normale toestand kan de lichtgevoelige sensor het licht van de infraroodlicht niet ‘zien’. Zodra er roetdeeltjes in de lucht worden meegevoerd reflecteren deze het licht van de led en deze reflecties worden door de lichtgevoelige sensor opgevangen. Een luid piepsignaal wordt gebruikt om de aanwezigheid van rook — en daarmee vuur — aan te duiden.

Wist je dat als je slaapt je niks ruikt? Je wordt wel wakker van geluid of licht, maar niet van vervelende geurtjes. En dat is lastig bij het uitbreken van brand: de meeste beginnende brandhaarden ruiken wel maar maken weinig geluid en waarschuwen niet uit zichzelf. De oplossing tegen verrast worden door brand is het gebruik van brandmelders (ook wel rookmelders genoemd). Die zijn per 1 juli 2022 verplicht om in huis te hebben en moeten aan strenge eisen voldoen, zodat ze goed werken en geen valse meldingen afgeven.

Illustratie: optische sensor

Illustratie: optische sensor met rook

Rudi Niemeijer (tekst en foto’s)

Een brandmelder helpt je vluchten

De meeste slachtoffers bij (beginnende) brand vallen door het inademen van rook. Als een huishoudelijk apparaat ’s nachts kortsluiting maakt en brand veroorzaakt dan word je van de rooklucht niet wakker en doordat de rook veel giftige gassen bevat raak je — in je slaap — al snel in een diepe bewusteloosheid. Een rookmelder maakt dan het verschil om tijdig te kunnen vluchten en 112 te kunnen bellen. Maar welk apparaat moet je hebben en welke regels zijn er?

Hoe werkt een brandmelder?

Brandmelders werken op het principe dat waar vuur is, rook ontstaat. ‘Rook’ is een scheikundige term die aangeeft dat er waterdamp of vaste deeltjes met lucht zijn vermengd, op zo’n wijze dat de deeltjes vrijelijk met de lucht worden getransporteerd. Zwarte rook bevat roet en roet ontstaat bij verbranding van hout en andere materialen. Als er binnenshuis vuur ontstaat ruiken we dit heel snel en we zien de lucht vaak ook donkerder worden. Een brandmelder heeft een sensor die detecteert dat er roetdeeltjes in de lucht zitten. Als de hoeveelheid roetdeeltjes te hoog worden dan activeert de brandmelder een luid geluidssignaal. Dit signaal is voldoende om van wakker te worden, als de brandmelder zich tenminste in de buurt bevindt.

Is het ingewikkeld om een brandmelder te installeren?

Nee, het is niet ingewikkeld om een brandmelder te installeren: batterijen er in, tegen muur of plafond plakken of schroeven en klaar. De ideale plaats voor een brandmelder is op een gang of in de kamer waar geleefd wordt, aan een muur of tegen het plafond. De meeste brandmelders komen met een setje schroeven om de brandmelder te monteren, maar sommige kunnen ook tegen het plafond worden geplakt met een meegeleverde sticker. Alle brandmelders komen met de benodigde batterijen. Je moet de batterijen iedere 5 jaar vervangen en ook dat is eenvoudig te doen.

bent, (tenminste) voorzien zijn van een brandmelder op iedere woonlaag. In principe is iedere verdieping van een huis of gebouw een woonlaag, tenzij die verdieping (in z’n geheel) als opslag wordt gebruikt. Het advies is overigens om íedere ruimte van een brandmelder te voorzien, en niet slechts één per verdieping. Verplicht is dat echter (nog) niet. Huur je een kamer of huis? De verhuurder moet dan voor een goedgekeurde brandmelder zorgdragen. Heb je een eigen huis? Dan moet je zelf vóór 1 juli (maar eerder mag ook en is zelfs heel verstandig) goedgekeurde brandmelders installeren.

Brandmelder moet een CE markering dragen

De tweede regel is dat de brandmelder een CE markering moet hebben. Deze markering staat voor ‘Conformité Européenne’ en geeft aan dat een product voldoet aan Europese standaarden en richtlijnen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieuaspecten. Tot deze richtlijnen horen “eisen en de bijbehorende beproevingsmethoden voor rookmelders die tot doel hebben personen door middel van een ingebouwde akoestische signaalgever te waarschuwen voor rookontwikkeling ten gevolge van een brand.” Alle brandmelders die voldoen aan de Europese regelgeving hebben een CE markering.

Er zijn veel apparaten op de markt met een sterk op de CE markering gelijkend logo, maar die zich niet conformeren aan Europese regelgeving. De ‘CE’ staat hier dan voor ‘Chinese Export’ en niet voor ‘Conformité Européenne’.

We hebben een steekproefje gedaan en twee brandmelders in de buurt gekocht: eentje van het merk Profile bij de MediaMarkt en eentje van het merk Fito bij Fietscentrum Groningen aan de Meeuwerderweg. Die van de MediaMarkt kost €7,95 en die van het Fietscentrum €22,50. Dat is nogal een verschil. Heb je werkelijk een duurdere brandmelder nodig? We vergeleken beide apparaten. Allebei hebben ze een optische sensor en een grote ‘pieper’. Het duurdere apparaat heeft een complexere en professioneler aandoende sensor met een controlesticker waaruit blijkt dat de sensor is getest en goedgekeurd. Als we naar de verpakkingen kijken dan zien we op beide een CE logo staan. Maar de logo’s zijn niet gelijk en als we de instructies van het Rijksdienst voor Ondernemend Nederland erbij pakken zien we dat de Profile een nep CE markering heeft. De Profile is dus een apparaat dat niet voldoet aan het Bouwbesluit en mankementen kan vertonen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieuaspecten. De Fito van Fietscentrum Groningen is wel goedgekeurd en die kun je dus veilig gebruiken. We spraken met Albert, eigenaar van het Fietscentrum aan de Meeuwerderweg. Hij geeft aan al veel goedgekeurde brandmelders verkocht te hebben naar aanleiding van een eerdere advertentie in de Oosterpoorter. Of hij binnenkort door de voorraad heen is? “Nee hoor, we hebben altijd brandmelders op voorraad”. Albert geeft nog een advies over de montage: “de brandmelder kan prima met de meegeleverde sticker tegen een wand geplakt worden. Dan wordt zelf monteren ineens heel eenvoudig.” Albert geeft graag advies over het juiste gebruik van de brandmelders, dus vraag gerust als je er niet helemaal uitkomt. OO

Goedgekeurde brandmelder De goedgekeurde brandmelder wordt geleverd met twee AAA batterijen, een houder, een handleiding, een paar schroeven en een dubbelzijdig klevende sticker. Na het plaatsen van de batterijen kan de houder van de brandmelder met de meegeleverde sticker tegen het plafond of aan een muur vlak bij het plafond worden bevestigd. De brandmelder zelf draai je op je wandhouder en de ingebouwde led laat zien dat de melder in bedrijf is.

Bouwbesluit Het Bouwbesluit bevat voorschriften voor veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Alle bouwwerken moeten aan die voorschriften voldoen. Het besluit bevat ook Europese voorschriften en toezeggingen aan de Tweede Kamer. Het Bouwbesluit is opgesteld in goed overleg met de bouwpraktijk. Deze bestaat uit onder andere bouwbedrijven, aannemers en architecten. Ook gemeenten zijn betrokken. Verzekeraars hebben het recht om eisen te stellen aan de veiligheid van woningen en kunnen verwijzen naar het Bouwbesluit als een woning niet aan de eisen voldoet. Het niet beschikbaar hebben van een goedgekeurde brandmelder op iedere woonlaag kan reden zijn voor een verzekeraar om in het geval van brand later, of niet volledig, uit te keren.