Smartphoneboekje
Over een landelijk representatief onderzoek naar schoonheid in Nederland.
M
O
Op zoek naar
Met QR codes en links naar 14 online data posters en 55 muziekvideo’s.
D
E
Schoonheid|NL
Doorlinkpagina's Dit e-boekje bevat 21 doorlinkpagina's met in totaal 69 aanklikbare weblinks. Elke link opent een grotere online versie van de afbeelding of een muziekvideo.
klik aan en kijk
+
A.
De online versie van de illustratie met de boom laat een afbeelding zien die is samengesteld met foto's die zijn geupload door de deelnemers. De foto's zijn voor hen voorbeelden van schoonheid.
B.
klik aan en lees
De online versies van de woordwolken geven een overzicht van de belangrijkste trefwoorden in de beantwoording van een vraag.
C.
klik aan en lees
+
De online versies van de symbolen geven een overzicht van alle antwoorden op deze vragen.
D.
klik aan en luister
De links in de muzieknoten openen YouTube muziekvideos. Deze muziekstukken zijn door de deelnemers genoemd als voorbeelden van schoonheid. De in totaal 55 muziekstukken staan in volgorde van de leeftijd van de personen: van jong naar oud. Ze zijn een selectie uit de ruim 150 muziekstukken die werden genoemd.
Symbool voor doorlinkpagina's met weergave van het aantal links.
© 2019
Marius Hogendoorn, Utrecht, Nederland
Titel
Op zoek naar schoonheid
Uitgave
Project Beauty, Utrecht
Ondertitel NL
Trefwoorden schoonheid, onderzoek, cultuur, Nederland ISBN
978-94-92009-28-9 (print (Kobo e-boek versie) 978-94-92009-26-5 boek versie)
NUR 600
Druk 2.0 Concept
Marius Hogendoorn
Vormgeving Marius Hogendoorn, Frans Willem Pompe Illustraties Voor:
1. FaceMePLS (woonboot)
3. Willem G. van der Hulst
2. The Car Spy (detail auto)
4. Anna Leary (boom)
Achter: 1. Stuart Caie (sex)
2. Lisa L Wiedmeier (hart in handen)
3. History of Science Collection (Spinoza)
4. mwibawa (kruis)
Rug: Ben Osteen (muzieknoten)
Opening:
Int Schüssler, schilderijen (www.int2art.nl)
Appendix:
Katja Wentz, Kalachakra wandkleed, (www.kirvani.com)
Hoofdstukken: Laura Ponchel, fotografie
© 2019. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kunnen de uitgever en de auteur niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade als gevolg van enige fout in deze uitgave.
O M
Op zoek naar schoonheid
E
| in Nederland |
Concept: Marius Hogendoorn
D
Fotografie: Laura Ponchel
Uitgave op basis van
“Schoonheid is het slagveld waar God en Satan met elkaar worstelen om het hart van de mens”
Fyodor Dostoyevsksi
Vooraf
D
E
M
O
Dit boekje is ontstaan uit een onderzoek waar 1102 Nederlanders aan hebben deelgenomen. Zij beantwoordden vragen over het mooie maar ook vaak lastige woord ‘Schoonheid’. Vragen zijn vaak belangrijker dan antwoorden. Bij vragen begint iets, het zijn denkopeningen. Een antwoord sluit ook iets af. Zeker als het gaat om het verschijnsel schoonheid, want dat is zo ongeveer het meest persoonlijke onderwerp dat er bestaat. Wat zegt het ons als we weten dat 21,0% van de Nederlanders iets dat al is gebruikt mooier vindt dan iets nieuws? Zeker informatief, maar verder? Als het om schoonheid gaat is statistische kennis over ‘de gemiddelde Nederlander’ voor een enkeling misschien wel interessant, maar vaak niet meer dan dat. Schoonheid gaat over wat ons raakt. En daarom vooral over verschillen. En juist die verscheidenheid staat in dit boek centraal. Want van pygmeezeepaarden tot bankstellen en van geboorte tot aan dood: alles heeft een eigen schoonheid. Zo blijkt volgens 'ons'.
'De Schoonheidsboom' Samengesteld uit 117 afbeeldingen die voor de deelnemers aan Project Beauty weergeven wat voor hen de persoonlijke verbeelding van schoonheid is.
2. Schoonheid 3. Ervaren
1
O
1. Opening
7
11
23
5. Man - Vrouw
33
6. Tijd
43
7. Geluk
53
8. Essentie
61
9. Hoop
67
10. Samen
77
Bijlage
79
D
E
M
4. Gevaar
O
D
E
M
1. Opening
1
2
O
Over denken
M
Denken gaat vanzelf, is af en toe zelfs lastig te stoppen. We denken vaak, aan van alles. En aan nog wat. Maar willen wij dat ook? Of kunnen wij niet anders dan doorgaan met het oplossen van de puzzels die ons brein ons voorschotelt? Spelen we wel genoeg met onze gedachten, bijvoorbeeld door te denken aan iets waar we grààg over nadenken? Iets waardoor denken lijkt te verdampen en moeiteloos tot stilstand komt? Aan iets moois, het maakt niet uit wat.
E
Want - ook al klinkt het misschien een beetje gek - je kunt daar blij van worden: als je zo nu en dan aan iets moois denkt. En dan vooral aan het moois dat we al hebben, ook al is het maar een droom.
D
Stil staan bij wat wij zelf als schoonheid zien is tijd nemen en aandacht geven aan wat in ons leven echt belangrijk is, om het even wat dat dan ook mag zijn. Zo bieden onze eigen antwoorden op de vragen die hierna voorbij komen ons een spiegel van waar het in ons eigen leven vooral om draait. Wel iets om even bij stil te staan en zorg aan te besteden.
3
4
Opbouw
O
De vragen in dit boekje zijn om zelf te beantwoorden. Of voor een goed gesprek met vrienden. Zij zijn ook voorgelegd aan 1102 Nederlanders. Hun antwoorden zijn op vier manieren verwerkt:
De cijfers die grote lijnen aangeven, aantallen en procenten*) die misschien iets zeggen over ‘de staat van schoonheid’ in de Lage Landen.
•
De eigen woorden van de deelnemers die zijn meegegeven in alle toelichtingen op open vragen. Het detail wint het hier van algemeenheden. De kernwoorden zijn verwerkt in de illustraties met ‘woordwolken’, de volledige antwoorden in symbolen. Een moderne smartphone met scanapplicatie en internetverbinding kan deze via de afgebeelde QR-codes openen en vergroten.
E
M
•
De beelden die men meestuurde om dat te zeggen waarvoor woorden niet toereikend zijn. Zij zijn verwerkt door de pagina’s heen en in de 'beeldboom' die bij de inhoudsopgave is afgebeeld.
•
En tenslotte: de geluiden. Veelsoortige trillingen die voor rillingen zorgden.De QR-codes in de muzieknoten bevatten links naar clips op YouTube. Zij geven toegang tot de muziekfragmenten die voor de deelnemers gelden als hun hoogtepunten van schoonheid.
D
•
*) In de bijlage zijn alle antwoorden opgenomen.
5
6
O
D
E
M
3. Ervaren
11
12
O
Weten en anders weten
M
We weten van alles over de schoonheid van wetenschap, maar er is wat weinig wetenschap over schoonheid. “Wat ga je studeren? Schoonheidskunde?” Nou nee. Het is een mooie illusie. Wetenschap gaat over waarheid. Dat is vaak afstandelijk specialiseren op een goed afgeperkt kennisveldje. Het domein van de schoonheid is daarvoor net iets te grenzenloos. We kunnen ons uiteraard wel verdiepen in een stukje van de taart. Bij kunstgeschiedenis bijvoorbeeld, waar het gaat over de historie van artistieke creaties. Of bij de esthetica, de filosofische afslag die nadenkt over de essentie van de kunst.
D
E
Maar ook de sociale wetenschappen hebben belangstelling. Zo vraagt de evolutionaire psychologie zich af of ons brein vooral dingen mooi is gaan vinden die te maken hebben met overlevingsdrang en kijkt de sociale psychologie naar de rol van schoonheid bij menselijke interactie. En voor sociologen is schoonheid vooral boeiend als het gaat om de maatschappelijke gevolgen van de normen die mensen hanteren voor mooi en net niet mooi genoeg. En dan hebben we nog de biologie, en de wiskunde. En zelfs de wetenschapsfilosofie. Want kennis zelf kan toch ook mooi zijn?
14
D
E
M
O
Wat is het mooiste dat je het afgelopen jaar is overkomen?
16
keus mooie kleding een religie (christendom, islam, boeddhisme of anders) persoon/ partner (b.v. een knappe ‘goodlooking’ partner) huis (bv. mooie inrichting en gebruiksvoorwerpen) techniek (bijv. auto) kunst persoon/partner (mooi karakter) aandenken/herinneringen (bijv. foto’s) symbolen (bijv. beeldje, edelsteen of amulet) sieraden voedings- of genotmiddelen (b.v. lekker eten of drinken) muziek kennis (bijv. studeren of boeken) de natuur sport reizen stilte anders, te weten: ………………………
M
2e o o o o o o o o o o o o o o o o o o
D
E
1e o o o o o o o o o o o o o o o o o o
O
Welke vorm van schoonheid komt het dichtst in de buurt van wat je het belangrijkst vindt in je leven?
17
22
O
D
E
M
4. Gevaar
23
24
O
Idealen
M
Dromen van wat nog niet is, van wat hopelijk ooit nog eens komt. Van wat we willen hebben, bereiken of meemaken. We dromen in alle toonaarden. Over gerechtigheid, en ook over schoonheid. Sommigen dromen over samen, anderen over zichzelf. Sommigen gaan op pad, anderen op jacht.
Mooi is goed. Nou niet dus. Tenminste niet in elke vorm, of op ieder moment. Mooi is soms ook moeilijk en zelf gevaarlijk. Niet alle schoonheid maakt gelukkig. Sommige vormen houden het bij een belofte. Wel een mooie, vaak zeer verleidelijke belofte. Maar toch niet meer dan dat.
E
"Voor de mooiste", stond er op de gouden appel die de Griekse godin Eris de zaal in wierp waar het huwelijksfeest werd gevierd waarvoor zij niet was uitgenodigd. De legende wil dat het feest bijna ten einde kwam door de rel die dit tussen de andere godinnen veroorzaakte. Want zelfs zij wilden nog mooier zijn.
D
Als het om schoonheid gaat balanceren wij tussen verwondering en verleiding. Verwondering opent het moment, verleiding vernauwt de toekomst.
25
32
O
D
E
M
5. Man - Vrouw
33
34
O
On-deelbaar
M
Man. Vrouw. Eenheid in verscheidenheid? Het is vaak niet zo simpel. Want als het om schoonheid gaat struikelt het evenwicht nogal eens. Mooi zijn is niet gelijk verdeeld. Zeker niet als we ‘op het eerste gezicht’ ook laten meetellen. Dan hoort mooi meer bij vrouw dan bij man, zo vinden veel vrouwen ook zelf. Een gevoelige kwestie, omdat de gang naar een hij-zijbalans hierdoor soms ruw wordt verstoord.
E
Er bestaat duidelijk geen gelijkheid tussen mannen en vrouwen als het om schoonheid gaat. Mannen kunnen genieten van vrouwen, Omgekeerd hebben vrouwen dit minder. Met dank aan die evolutie zullen we maar zeggen. Maar of dat nu een verzachtende verklaring is....
D
Bovendien is uiterlijke schoonheid niet gelijk verdeeld. Dat is maatschappelijk een beetje onverantwoord. Want zeg nu zelf: is het rechtvaardig dat sommigen van ons soms minder makkelijk op hulp kunnen rekenen, alleen vanwege wat we dan heel onverantwoord ‘vormfouten’ noemen? Verschillen zijn mooi, maar ongelijkheid is van een andere orde. Een (schrale?) troost: ouder worden maakt ons gevoeliger voor andere vormen van schoonheid. We worden dan ook gelukkiger.
35
40
ja nee
M
o o
O
Zijn er in grote lijnen verschillen tussen wat mannen mooi vinden en wat vrouwen mooi vinden?
E
Waarop is het begrip schoonheid meer van toepassing: op mannen of op vrouwen? mannen vrouwen beide in gelijke mate
D
o o o
41
42
O
D
E
M
8. Essentie
61
62
O
Kracht
M
Schoonheid. Het brengt ons in beweging brengen als we tot stilstand zijn gekomen, het nagelt ons aan de grond als we op hol zijn geslagen. Zowel fysiek als mentaal. Een basis-natuurwet zegt dan: een stabiele toestand verandert als energie wordt toegevoegd. Laten we zeggen: de Kracht van Mooi.
E
Krachten doen zich voor tussen deeltjes in velden, het afstoten en aantrekken zit daar in de huisregels. In het veld van schoonheid zijn wij het die, afhankelijk van onze lading, toenadering zoeken of wegbewegen. Uit onze bewegingen leiden anderen af hoe we heten, wie we zijn. Maar ook zelf kunnen we wat van leren. Wat beweegt iemand die geraakt wordt door een glimlach? En wat raakt iemand die in beweging komt voor een gevecht? Kunnen we dat echt ontdekken? En nog voordat we er een mening over hebben?
D
Over de willen moeten we het eens worden, aan rechtvaardigheid willen we werken, en bij schoonheid willen we in de buurt zijn. Dus zijn we pad, naar binnen of naar buiten.
63
78
O
D
E
M
Bijlagen
79
Facebook® is een geregistreerd handelsmerk van Facebook Inc.
O
En hoe gaat het verder?
M
Project Beauty startte rond 2007 met een pilot in samenwerking met het tijdschrift Happinez. In 2010 volgde de eerste nationale peiling in Nederland. De volgende stap ging richting het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Daar is het project uitgevoerd in 2012. Inmiddels is Project Beauty wereldwijd uitgevoerd in zeven landen, waaronder de VS en Peru.
E
Op de Facebookpagina van de Nederlandse aflevering van Project Beauty wordt met enige regelmaat verslag gedaan van nieuwe stappen. Daarnaast verschijnen daar berichten over leuke, opvallende en wetenswaardige nieuwtjes over wat schoonheid zoal teweeg kan brengen.
D
Op de hoogte blijven? De Facebookpagina is bereikbaar door het aanklikken van de QR-code op de pagina links.
O
Ook verkrijgbaar als gedrukt boekje
M
´Op zoek naar schoonheid | NL' is ook online te bestellen als cadeauboekje. Het houdt de lezer een spiegel voor waarmee hij of zij kan kijken naar de betekenis en de plek die schoonheid inneemt in zijn of haar leven.
E
Via de vele QR-codes die in de publicatie zijn opgenomen krijgt de lezer met een smartphone toegang tot een grote rijkdom aan aanvullende informatie op internet. De links openen onder meer webpagina's met afbeeldingen van de posters die op basis van de onderzoeksresultaten zijn gemaakt. Ook zijn via de scancodes direct de tientallen YouTube-muziekclips te beluisteren die voor de deelnemers aan het project het toppunt van schoonheid vormden.
D
www.opzoeknaarschoonheid.info
O
In de serie ...
Project Beauty is behalve in Nederland ook uitgevoerd in: de VS, en in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Duitsland, Oostenrijk en in Peru.
E
M
Reeds verkrijgbaar of In voorbereiding zijn op dit moment: • Seeking Beauty | USA • Seeking Beauty | United Kingdom • Seeking Beauty | Scotland • Seeking Beauty | Ireland • Auf der Suche nach Schönheit | DE • Auf der Suche nach Schönheit | AT • Buscando Belleza| PE
Bezoek voor een actueel overzicht van de gepubliceerde uitgaven de website van Project Beauty: www.b-u-t.net.
D
Ook zijn sommige uitgaven in de serie als e-boek verkrijgbaar via Kobo Rakuten of via de Apple iBookStore.
O M
“Laat schoonheid je verrassen.”
D
E
Met herinnering aan de op 4 januari 2008 overleden Ierse dichter filosoof John O'Donohue.
M
O
Schoonheid, een puzzel. Een sta stil-, ga zitten- en neem-de-tijdboekje. 'Op zoek naar schoonheid | NL' gaat over de betekenis en beleving van het moeilijke maar ook mooie woord 'schoonheid'. Waar gaat het over en wat doet het ons? Deze en vele andere vragen over dit boeiende fenomeen staan centraal in dit boekje.
E
Wat zijn onze eigen antwoorden als het gaat om de rol van schoonheid in ons leven?” Onze eigen antwoorden op deze en de vele andere vragen die hier worden gesteld laten zien hoe wij zelf in het leven staan. Want dat is het wat ons eigen beeld van schoonheid ons toont: een spiegel.
D
'Op zoek naar schoonheid | NL' kwam tot stand dankzij de openhartige medewerking van 1102 Nederlanders: hun antwoorden zijn verwerkt in deze uitgave. Zij laten zien hoe Nederland omgaat met schoonheid.
www.b-u-t.net. Deze uitgave is mede tot stand gekomen door ondersteuning van Dynata Benelux.