‫همپاي بزرگان ادبي جهان‬ ‫حضور انگلیسی‌ها در تاسیسات نفتی آبادان زمينه یادگیری خودآموز زبان انگلیسی را براي وي فراهم‬ ‫ساخت و بدين ترتيب نجف دریابندری (‪ – ۱۳۰۸‬آبادان) نخستين اثر خود را که ترجمه کتاب وداع با‬ ‫اسلحه‪ ،‬نوشته ارنست همینگوی بود‪ ،‬برای چاپ به تهران فرستاد‪ .‬وي در زندان به فلسفه عالقه‌مند شد‬ ‫و در مدت حبس‪ ،‬کتاب تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل را ترجمه کرد‪ .‬پس از زندان در انتشارات‬ ‫فرانکلینبهترجمهآثارادبینويسندگانمعروفپرداختوکتاب‌هاییهمچونپیرمردودریاوهاکلبری‌فین‬ ‫را ترجمه کرد‪ .‬دریابندری مدتي نيز برای ترجمه متون فیلم‌های خارجی با سازمان رادیو تلویزیون ملی‬ ‫قرارداد بست‪ .‬از وی همچنین نقدهای مختلفی در مجالت و نشریات به چاپ رسیده است‪ .‬دریابندری‬ ‫به دليل ترجمه آثار ادبی مختلف موفق به دریافت جایزه تورنتون وایلدر از دانشگاه کلمبیا گردیده است‪.‬‬

‫تازه های نشــــــر‬

‫چشم خفاش‬

‫فيلمنامه «چش��م خف��اش» از‬ ‫جمله تازه‌هاي نش��ر كش��ورمان به‬ ‫ش��مار مي‌آيد كه حاصل همكاري‬ ‫مشترك ش��جاعي و بهزاد بهزادپور‬ ‫است و از س��وي موسسه انتشارات‬ ‫كتاب نيستان روانه بازار كتاب شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫س��يدمهدي ش��جاعي در اي��ن‬ ‫تجربه مش��ترك ادبي هنري‪ ،‬ش��يوه روايت تازه‌اي مبتني بر دخالت‬ ‫دادن قاب بندي و الزامات تصوير و سينما با ادبيات را براي مخاطبانش‬ ‫به ارمغان آورده است‪.‬‬ ‫ماجراي «چشم خفاش» از يك دكل آغاز مي‌شود‪ .‬دكلي در عمق‬ ‫لش��كر عراق در دوران دفاع مقدس كه ديده‌باني دش��من از روي آن‬ ‫تلفات زيادي را بر زرمندگان ايراني تحميل كرده است‪.‬‬ ‫يكي از رزمن��دگان ايراني با نام مرتضي اص��رار دارد طرحي براي‬ ‫انهدام دكل دارد كه قابل اجراست‪ .‬او در نهايت و به همراه دو رزمنده‬ ‫ب��ا نام‌هاي عباس و مجتبي براي انه��دام دكل دل و تن به ماموريتي‬ ‫مي‌دهن��د كه دش��وارتر از چيزي اس��ت ك��ه تاكنون حت��ي خود او‬ ‫مي‌انديشيده است و در نتيجه اجراي آن نيز ماجراهاي زيادي را ايجاد‬ ‫مي‌كند كه حاصل آن در ادامه‪ ،‬داستان را با خود به پيش مي‌برد‪.‬‬

‫آلبوم‬

‫فصل شادي‬

‫«فصل شادي» شامل قطعاتي‬ ‫براي كودكان است كه خوانندگي‪،‬‬ ‫آهنگسازي‪ ،‬تنظيم و ترانه سرايي‬ ‫آن را ش��هاب‌الدين ناظر فصيحي‬ ‫برعهده داشته و از سوي انتشارات‬ ‫راكبان نور در بازار موسيقي منتشر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ناظر فصيحي نخستين تجربه‬ ‫حرف��ه‌اي كارش را با مهدكودك‌ها و مراكز پيش دبس��تاني آغاز‬ ‫كرده و بيش��ترين تجربه را در آن محيط‌ها به دس��ت آورده است‬ ‫و ‪ 16‬س��ال كار با كودكان وي را با روحيات و دنياي آن‌ها نزديك و‬ ‫نزديكتر كرده است و از اين رو وي تصميم گرفت نتيجه تجربياتش‬ ‫را به صورت آثار صوتي و تصويري به كودكان فارس��ي‌زبان سراسر‬ ‫دنيا تقديم كند‪ .‬شهاب‌الدين ناظر فصيحي نوازنده سازهاي كوبه‌اي‬ ‫و اُرف‪ ،‬پي��ام طوني نوازن��ده ويولن‪ ،‬وحيد غالم��ي نوازنده گيتار و‬ ‫ماندولين‪ ،‬حميد غالمي نوازنده ساكس��يفون و ترومپت و پرهام‬ ‫مهدوياني‪ ،‬ستاره ناظريان و هليا جوادي اعضاي گروه كر كودك‬ ‫در اين آلبوم هس��تند‪ .‬حسن صفري ميكس و مسترينگ قطعات‬ ‫آلبوم را انجام داده و مجيد يزدان‌پناه و معصومه عباسي مديريت‬ ‫اجرايي اين اثر را برعهده داشته‌اند‪.‬‬

‫کتاب‬

‫در آفاق تربيت‬

‫ش��ايد ب��د نباش��د س��ري ب��ه‬ ‫كتاب‌هاي منتش��ر ش��ده در حوزه‬ ‫اخ�لاق بزني��م‪ .‬كت��اب «در آفاق‬ ‫تربي��ت» نوش��ته «محمدرض��ا‬ ‫سنگري» از جمله اين كتاب‌هاست‬ ‫كه ب��ا موضوع درس‌هايي آموزنده‬ ‫ب��راي جوانان ب��راي س��ومين بار‬ ‫از سوي نش��ر «خورش��يد باران»‬ ‫تجديد چاپ شده و در دسترس عالقه مندان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اي��ن اثر با موض��وع ارش��اد و تربيت جوان��ان و به نوع��ي ارائه‬ ‫درس‌هايي آموزنده براي اين گروه س��ني به نگارش درآمده اس��ت‬ ‫و نويس��نده با ارائه مسائل و مفاهيم ديني به ارائه مطالبي ارزشي و‬ ‫آموزنده به جوانان مي‌پردازد‪.‬محمدرضا سنگري در كتاب «در آفاق‬ ‫تربي��ت» تالش كرده اس��ت با زباني س��اده و روان‪ ،‬مباحثي درباره‬ ‫تربي��ت قرآني و ديني فرزندان بر اس��اس آي��ات‪ ،‬روايات و احاديث‬ ‫منقول از س��وي معصومين(ع) بيان كند‪.‬كت��اب «در آفاق تربيت»‬ ‫داراي بخش‌هايي نظير «آسيب‌شناس��ي روش‌ه��ا در قلمرو تربيت‬ ‫دين��ي»‪« ،‬روش تدريس خدا»‪« ،‬پيامبر؛ آخرين س��خنان‪ ،‬آخرين‬ ‫درس‌ها» و «نماز بانشاط‪ ،‬نسل‌نو» است‪.‬‬

‫ساز‬

‫كرنا‬

‫کرنا س��از ب��ادي و جزو معدود‬ ‫سازهای دوجنسی جهان به شمار‬ ‫می‌آید كه از ‪ 3‬بخش اصلی تشکیل‬ ‫می‌شود‪ .‬اين ساز یک بخش کام ً‬ ‫ال‬ ‫چوب��ی با طولی ح��دود ‪ ۳۵‬تا ‪۵۰‬‬ ‫س��انتیمتر به نام دس��ته دارد که‬ ‫روی آن ‪ 8‬س��وراخ و در پشت نیز‬ ‫یک س��وراخ تعبیه می‌شود‪ .‬بخش‬ ‫دوم یک ش��یپوره برنجی به طول ‪ ۴۵‬تا ‪ ۶۰‬سانتیمتر است‪ .‬بخش‬ ‫سومش «میل کرنا» خوانده می‌شود و آن از یک لوله نازک برنجی‬ ‫یا چوبی تشکیل می‌شود‪.‬‬ ‫در انتهای اين س��از یک قمیش از جنس ن��ی دارد و نوازنده با‬ ‫دمیدن در این قمیش‪ ،‬هس��ته اصلی صدا را تولید می‌کند‪ .‬اما این‬ ‫ص��دا تا به کیفیت مورد نظر برس��د‪ ،‬راه درازی در پیش دارد‪ .‬صدا‬ ‫ابتدا در بخش چوبی توس��ط انگش��تان نوازنده با نت‌های مختلف‬ ‫می‌چرخد كه اين صدا ش��دت الزم را ندارد و خیلی شفاف نیست‪.‬‬ ‫بخش فلزی یا شیپوره به عنوان تمام‌کننده صدای کرنا‪ ،‬هم به نوای‬ ‫ساز حجم می‌دهد و هم شفافیت آن را باال می‌برد به طوری که از‬ ‫مسافت‌های دور هم می‌توان صدای کرنا را شنید‪.‬‬ ‫کرناهای امروزی بین ‪ ۷۵‬تا ‪ ۱۱۰‬سانتیمتر طول دارند‪ .‬گستره‬ ‫صدادهی این ساز معموالً یک هنگام است ولی نوازندگان چیره‌دست‬ ‫می‌توانند محدوده بیشتری را بنوازند که غالباً شامل نت‌های اصلی‬ ‫مانند شاهد‪ ،‬چهارم و پنجم است‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫سال نوزدهم‬ ‫شماره ‪5391‬‬ ‫دوشنبـه‬ ‫‪ 27‬خرداد ‪1392‬‬ ‫‪ 8‬شعبان ‪1434‬‬ ‫‪ 17‬ژوئن ‪2013‬‬

‫نخستين روزنامه‌نگار حرفه‌اي موسيقي‬

‫ریتم کلمه‬

‫‪W W W. i r a n - n e w s p a p e r. c o m‬‬

‫او را بايد نخستين روزنامه‌نگار حرفه‌اي حوزه موسيقي به شمار آورد كه در ده‌ها نشريه به تجزيه و تحليل‬ ‫رخدادهاي موس��يقي و يا نگارش مقاالت و نقد‌هاي متفاوت پرداخت‪ .‬س��يدعليرضا ميرعلينقي‪ ،‬مورخ‪،‬‬ ‫پژوهش��گر‪ ،‬روزنامه‌نگار و منتقد موس��يقي (‪ -1345‬تهران) سنتور را نزد مجيد كياني و پيانو را نزد خانم‬ ‫ي ملك‌پور و در سال‌هاي بعد از انقالب نيز شيوه‌هاي نوشتن و نسخه شناسي‬ ‫مليك‌اصالنيان و خانم فخر ‌‬ ‫موسيقي را نزد حسينعلي مالح فرا گرفت‪ .‬ميرعلينقي نثري خاص دارد و زاويه تحليل و نگاه او به پديده‌هاي‬ ‫موسيقيايي كه مابين نثر دوره قاجار و قبل از انقالب است تشخص و مرتبتي ويژه به نثر و نگارش او داده‬ ‫است‪ .‬مدخل نويسي براي دانشنامه‌ها و داير‌ئالمعارف‌هاي موسيقي‪ ،‬تاليف كتاب‌هاي موسيقي‌نامه وزيري‌‪،‬‬ ‫كتابشناسي موسيقي ايران و خاطراتي از رفتگان موسيقي از ديگر فعاليـت‌هاي نوشتاري ميرعلينقي است‪.‬‬

‫گپ‌وگفتي با «ليلي افشار» نخستين زن داراي مدرك دكتراي نوازندگي گيتار‬

‫آرزویم همـــراهی با ارکستـــر ایـــرانی است‬

‫‪ ë‬خانم افش�ار چه خبر از بازگشت‌تان‬ ‫به ايران؟‬ ‫قرار است در تهران‪ ،‬ساري و نيشابور براي‬ ‫تدريس گيتار مستر كالس برگزار كنم‪ .‬هدف‬ ‫اصلي ديگرم برگزاري كنس��رت اس��ت‪ .‬فع ً‬ ‫ال‬ ‫پيگير گرفتن مجوز هستم‪.‬‬ ‫‪ ë‬مجوز كنسرت تك نفره؟‬ ‫بله! من تك نفره مي‌نوازم‪ .‬البته سال‌هاست‬ ‫كه مي‌خواهم همراه گروه اركس��تر‪ ،‬كنسرت‬ ‫برگزار كنم و ب��راي اين موضوع هم چندين‬ ‫درخواست داده‌ام كه تا اآلن جوابي نگرفته‌ام‪.‬‬ ‫برگزاري كنسرت همراه گروه اركستر هميشه‬ ‫يكي از آرزوهاي من بوده كه بتوانم آن را انجام‬ ‫دهم‪.‬‬ ‫‪ ë‬كنسرت تك نفره براي مخاطب ايراني‬ ‫جذابيت دارد؟‬ ‫كنسرت‌هايي كه تا به حال در ايران برگزار‬ ‫ث‬ ‫كرده‌ام با استقبال خوبي مواجه‌شد‌ه و باع ‌‬ ‫تمديد ش��ب‌هاي كنسرت مي‌شود‪ .‬در خارج‬ ‫كش��ور هم هميش��ه صندلي‌هاي س��الن پر‬ ‫مي‌شود‪ .‬در كنسرت‌هايم قطعات بين‌المللي‬ ‫از سراس��ر دنيا از جمله قطعاتي كه خودم از‬ ‫موس��يقي محلي ايراني و آذربايجاني تنظيم‬ ‫كرده‌ام را مي‌ن��وازم‪ .‬چنين قطعاتي باب دل‬ ‫همه است‪.‬‬ ‫‪ ë‬سبك آموزش موسيقي در دانشگاهي‬ ‫كه مشغول تدريس هستيد چگونه است؟‬ ‫آنجا كارهاي سلفژ و تمرين گوش را زودتر‬ ‫ش��روع مي‌كنند‪ .‬به همين دلي��ل زماني كه‬ ‫وارد دانشگاه مي‌شوند سطح‌‌شان باال رفته و‬ ‫آشنايي نسبي پيدا مي‌كنند‪ .‬اما متوجه شده‌ام‬ ‫از لحاظ فهم موسيقي آن‌ها از بچه‌هاي ايراني‬ ‫جلوتر نيستند‪ .‬آنجا وقتي كسي تحصيالت‬ ‫دانشگاهي را تمام مي‌كند در آن رشته كاره‌اي‬ ‫مي‌شوند‪.‬‬ ‫‪ ë‬دانش�جويي كه آنجا از دبيرستان به‬ ‫دانش�گاه مي‌رود بايد چه چيز‌هايي را‬ ‫بخواند و چ ‌ه دوره‌هايي را طي كند؟‬ ‫قبل هر چيز از دانشجويان امتحان ساز و‬

‫‪ ë‬محمد تبريزي‬ ‫گروه فرهنگ و هنر‬ ‫«من از كودكي عاشق گيتار شدم و يادگيري‌ام را پيوسته و بدون وقفه ادامه دادم‪.‬‬ ‫هفته‌اي دو بار به هنرس�تان موسيقي تهران مي‌رفتم و ديپلم دبيرستان را گرفتم و‬ ‫بعد براي ادامه تحصيل به خارج كشور رفتم‪ .‬قبل از ديپلم هم‪ ،‬سه كنسرت در تهران‬ ‫برگزار كرده بودم‪ .‬ديگر حرفه‌ام گيتار شد و رفتم دنبال اين ساز‪ .‬براي همين توانستم‬ ‫ت�ا م�درك دكترا پيش بروم‪ .‬هدف داش�تم و به دنبال هدفم رفت�م‪ .‬هدفم برگزاري‬ ‫كنس�رت در سرتاس�ر جهان بود‪ ».‬گيتار براي ليلي افش�ار به جزيي جدانشدني از‬ ‫زندگي او تبديل شده است‪ .‬او اين روزها براي برگزاري كالس و گرفتن مجوز كنسرت‬ ‫در ايران است‪ .‬گپ‌وگفتي كوتاه با نخستين زن داراي مدرك دكتراي نوازندگي گيتار‬ ‫و استاد دانشگاه ممفيس امريكا انجام داديم كه از نظرتان مي‌گذرد‪.‬‬

‫گيتار گرفته مي‌شود‪ .‬بايد قطعات به خصوصي‬ ‫از دوره‌هاي مختلف را بنوازند‪ .‬اگر اينها را قبول‬ ‫شوند امتحان تئوري و سولفژ مي‌دهند‪ .‬بعد از‬ ‫آن مي‌گويند مي‌توانند كدام كالس‌ها را بروند‪.‬‬ ‫اگر ضعيف باش��ند از كالس‌هاي اوليه شروع‬ ‫مي‌كنند و اگر خوب باشند از دوره‌هاي باالتر‬ ‫شروع مي‌كنند‪ .‬هركس قبل از فارغ‌التحصيلي‬ ‫دو كنس��رت برگزار مي‌كند‪ .‬دانشجويان در‬ ‫طول چهار س��الي ك��ه مي‌گذرانن��د بايد با‬ ‫سازهاي ديگر هم همكاري كنند‪ .‬دليل اين‬ ‫كار اين اس��ت كه دانش��جويان هم از لحاظ‬ ‫تك‌نفره قوي شوند هم از لحاظ گروهي‪.‬‬ ‫‪ ë‬دانش�جويان رش�ته موس�يقي در‬ ‫كشورهاي ديگر چه دغدغه‌هايي دارند؟‬ ‫مي‌خواهند بهترين گيتاريست شوند و در‬ ‫سرتاسر جهان كنسرت برگزار كنند‪ .‬من هم‬ ‫بهش��ان مي‌گويم براي رسيدن به اين هدف‬ ‫بايد روزي ‪ 10‬ساعت كار و تمرين كنيد‪.‬‬ ‫‪ ë‬عالقه داريد در دانش�گاه‌هاي ايران‬ ‫تدريسكنيد؟‬ ‫بله! خيلي دوست دارم‪ .‬اگر بتوانم هم ايران‬ ‫و ه��م امريكا درس بدهم خيلي خوش��حال‬

‫ضعف‌های اولیه در گیتارنوازی‬ ‫لیلی افش��ار درباره ش��یوه گیتارنوازی هنرجویان ایران��ی‌اش می‌گوید‪ :‬در‬ ‫اين چند س��اله ك��ه به ايران مي‌آيم بچه‌هاي داخل كش��ور پيش��رفت خوبي‬ ‫داشته‌اند‪ .‬اوايل كه با هنرجويان برخورد مي‌كردم چيزهايي مي‌گفتند كه شاخ‬ ‫درم��ي‌آوردم‪ .‬مي‌گفتن��د به ما ياد داده‌اند اين‌گونه بزني��م و گيتار را بايد طور‬ ‫خاصي بگيريم‪ .‬هيچ دليلي هم براي حرف‌هايش��ان نداش��تند‪ ،‬فقط مي‌گفتند‬ ‫كه به ما اين‌طور گفته‌اند‪ .‬من اين ضعف‌هاي اوليه و اساس��ي را ديدم و براي‬ ‫هنرجويان ايراني به زبان فارس��ي‪ ،‬كتابي نوشتم تا تكنيك‪ ،‬فهم و تئوري‌هاي‬ ‫موس��يقي را در آن توضيح بدهم‪ .‬جلد دوم اين كتاب هم تا اواخر امس��ال به‬ ‫بازار مي‌آيد‪.‬‬

‫دكتر خليلي در گفت و گو با‬

‫انجام دهم‪.‬‬ ‫‪ ë‬ب�راي قطعات�ي كه تنظي�م مي‌كنيد‬ ‫چقدر زمان مي‌گذاريد؟‬ ‫من پن��ج قطعه ايراني ك��ه تنظيم كردم‬ ‫دو س��ال برايش وقت گذاشتم‪ .‬نهايت تالشم‬ ‫را مي‌كنم تا بعد از اين‌كه قطعه حاضر ش��د‬ ‫افسوس نخورم كه كاش اين كار را مي‌كردم‪.‬‬ ‫‪ ë‬با تلفيق موسيقي كالسيك جهاني و‬ ‫موسيقي ايراني مي‌شود به يك سبك‬ ‫جديد رسيد؟‬ ‫خودم ام��روز چني��ن كاري را مي‌كنم و‬ ‫امكان انجام اين كار وجود دارد‪.‬‬

‫خواهم ش��د‪ .‬اگر چنين دعوتي از من‬ ‫بشود باعث خوشحالي‌ام مي‌شود‪.‬‬ ‫‌‪ ë‬چه س�بكي از گيتار را تخصصي‬ ‫نوازندگيمي‌كنيد؟‬ ‫كار خودم گيتار كالس��يك اس��ت‪ .‬با‬ ‫تكنيك گيتار كالس��يك از تم��ام دوره‌ها‬ ‫مي‌توان��م بنوازم‪ .‬قطعات ايران��ي و آذري را‬ ‫براي گيتار كالس��يك روي صحنه جهاني‬ ‫مي‌آورم‪.‬‬ ‫‪ ë‬عالقه به همكاري با خوانندگان صاحب‬ ‫سبك و كاربلد داخل كشور داريد؟‬ ‫بايد قطعات را شنيد و تنظيم كرد‪.‬‬ ‫اگر قطعات درجه يك باش��ند حتماً‬ ‫قبولمي‌كنم‪.‬‬ ‫‪ ë‬موسيقي امروز داخل كشور‬ ‫را گوش مي‌كنيد؟‬ ‫م��ن قطعات قديم��ي و محلي‬ ‫ايراني را دوس��ت دارم و بيش��تر در‬ ‫حال تنظيم اين قطعات هستم‪ .‬بايد‬ ‫يك نفر اين قطعات فولكلور و محلي‬ ‫را به صحنه جهاني بياورد و من هم‬ ‫س��عي مي‌كنم با گيتارم اين كار را‬

‫کالس‌های متناسب با مهارت هنرجو‬ ‫این گیتاریس��ت زن کشورمان با اش��اره به کالس‌هایی که در ایران برگزار‬ ‫می‌کن��د گفت‪ :‬در كالس‌ها هر ش��اگردي يك احتياج��ي دارد‪ .‬بايد به برخي‬ ‫خيلي موارد را بارها توضيح داد و بعضي ديگر سطح‌شان باالتر است و به آن‌ها‬ ‫موارد ديگري گفته مي‌شود‪.‬‬ ‫س��طح كس��اني كه باالتر است با آن‌ها بيشتر موس��يقي و تجزيه و تحليل‬ ‫را كار مي‌كن��م‪ .‬كالس طوري اس��ت كه به درد هم��ه مي‌خورد و هر كس در‬ ‫هر س��طحي كه باشد مي‌تواند در آن ش��ركت كند‪ .‬عالقه‌مندان به شركت در‬ ‫كالس‌ها مي‌توانند با رفتن به سايتي كه‌ اطالعات الزم در آن نوشته شده‪ ،‬در‬ ‫رابطه با كالس‌ها هر اطالعاتي كه مي‌خواهند‌را پيدا كنند‪.‬‬

‫مي‌گويد‬

‫كودكان مهمترين مخاطبان بخش كتاب‬ ‫مسعود شهبازي‬ ‫گروه فرهنگ و هنر‬ ‫اين س�ال‌ها آن ق�در از اهمي�ت مطالعه در‬ ‫دوران كودكي گفته‌اند كه اغلب ما مي‌دانيم‬ ‫براي نهادينه ش�دن فرهنگ مطالعه به تالش‬ ‫بس�ياري در س�نين كودك�ي نياز اس�ت‪ .‬در‬ ‫اين بين يك�ي از مباحث مهم در جلب توجه‬ ‫اين مخاطبان كم س�ن و س�ال به كتابخواني‬ ‫توجه فعاالن عرصه نش�ر ب�ه مباحث بصري‬ ‫در انتش�ار كتاب اس�ت‪ .‬به همي�ن منظور به‬ ‫س�راغ دكتر س�پيده خليلي فارغ‌التحصيل‬ ‫رش�ته روانشناس�ي مي‌روي�م‪ .‬خليلي عالوه‬ ‫برفعاليت به عنوان روانشناس از نويسنده‌ها‬ ‫و مترجم�ان پركار كش�ورمان هم به ش�مار‬ ‫مي‌آيد‪ .‬به گفت‌وگويي با وي مي‌نشينيم‪.‬‬ ‫‪ ë‬وجوه بص�ری کتاب از جمله تصاویر به کار‬ ‫رفت�ه در آن‪ ،‬صفحه آرایی و در کل گرافیک‬ ‫کتاب‌های گروه س�نی ک�ودک و نوجوان در‬ ‫جذب این مخاطبان کم سن و سال به مطالعه‬ ‫چه تاثیری دارد؟‬ ‫هر یک از گروه‌های س��نی م��ورد نظر برای آن‬ ‫که جذب کار یا هدفی ش��وند نیازمند یکس��ری از‬ ‫جاذبه‌ها هس��تند‪ .‬متاس��فانه از سوی اهالی کتاب‬ ‫و صنعت نش��ر کش��ور توجه چندانی به این مسأله‬ ‫نمی‌ش��ود‪ .‬به عنوان نمونه در کش��ور ما مخاطبان‬ ‫ت��ا قب��ل از پیش دبس��تانی را در یک گ��روه قرار‬ ‫می‌دهن��د در حالی که برای هر یک از س��ال ها از‬ ‫نظر سنی باید تقس��یم‌بندی‌های جداگانه‌ای را در‬ ‫نظر گرفت‪ .‬به عنوان نمونه محدوده س��نی صفر تا‬ ‫یک سالگی یعنی از همان بدو تولد تا یک سالگی‪،‬‬ ‫نقش بس��یار مهمی در عالقه‌مند س��اختن بچه ها‬ ‫به س��وی کتاب و کتابخوانی ایفا می‌کند‪ .‬سني كه‬ ‫اغلب ما از آن غافل هستيم‪.‬‬ ‫‪ ë‬یعن�ی برخلاف تقس�یم‌بندی‌های س�نی‬

‫ص�ورت گرفته در کش�ور م�ا‪ ،‬در دیگر نقاط‬ ‫جه�ان برای هر س�ال از س�ن کودکانش�ان‬ ‫برنامه‌ری�زی جداگانه‌ای در انتش�ار کتاب و‬ ‫راه‌ه�ای ج�ذب مخاطبان مورد نظرش�ان به‬ ‫مطالعه انجام می‌دهند؟‬ ‫بله‪ .‬درست بر خالف ما که از اهمیت این مسأله‬ ‫غافل هس��تیم؛ درتمام دنیا مطالعات بس��یاری در‬ ‫نحوه جذب این گروه س��نی که نخستین دسته از‬ ‫مخاطبان در دسته‌بندی‌های سنی قرار می‌گیرند؛‬ ‫انجام می‌ش��ود‪ .‬آنها تالش می‌کنند ت��ا از راه‌های‬ ‫مختل��ف ک��ودکان را از هم��ان ابت��دا ب��ه مطالعه‬ ‫عالقه‌مند سازند‪.‬‬ ‫‪ ë‬پس هر چه محدوده س�نی مخاطبان مورد‬ ‫نظ�ر پایین‌تر باش�د؛ حساس�یت‌ها در نحوه‬ ‫انتشار و تالیف کتاب‌ها هم افزایش می‌یابد؟‬ ‫بله‪ .‬ه��ر چه گروه س��نی مخاطب��ان پایین‌تر‬ ‫باش��د انتش��ار کتاب‌ها از جهت کمی و کیفی با‬ ‫حساسیت‌های بیشتری روبرو می‌شود‪ .‬به عنوان‬ ‫نمونه از جه��ت ظاهری جنس کتاب‌ها برای‬ ‫مخاطبان مورد نظر باید به گونه‌ای باشد که‬ ‫وقتی کودک کتابی را در دس��ت می‌گیرد‬ ‫و آن را ورق م��ی زن��د؛ صفح��ات کت��اب‬ ‫موجب آس��یب های جس��مانی از جمله‬ ‫بریدگی دس��ت یا آسیب‬ ‫به چش��م‌هایش نشود یا‬ ‫جن��س صفح��ات آن از‬ ‫مواد بازیافتی نباشد‪.‬‬ ‫از طرفی دیگرنحوه‬ ‫صفحه‌آرایی هم از‬ ‫اهمیت بس��یاری‬ ‫برخوردار اس��ت‪.‬‬ ‫ب��ه عن��وان مثال‬ ‫ب��رای بچه‌ه��ای‬ ‫زی��ر یک س��ال‬ ‫نباي��د بیش��تر‬ ‫از یک عکس‬ ‫در هر صفحه‬

‫استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ ë‬ب�ا توج�ه به نکاتی که به آن اش�اره ش�د؛‬ ‫وضعیت کتاب های کودک و نوجوان منتش�ر‬ ‫شده در کشورمان در چه شرایطی است؟‬ ‫کتاب‌هایی که در نمایشگاه کتاب امسال در معرض‬ ‫دید و فروش م��ردم قرار گرفته بود از جهت کیفیت‬ ‫چاپ و نحوه صفحه‌آرایی در مقایسه با سال‌های قبل‬ ‫با پیش��رفت قابل مالحظه‌ای روبرو شده بودند اما به‬ ‫علت مشکالتی که اهالی نشر از جهت تهیه مواد اولیه‬ ‫و گرانی‌ه��ای مرتبط با آن روبروش��ده‌اند؛ کتاب‌ها با‬ ‫افزایش قیمت روبرو بودند‪.‬‬ ‫‪ ë‬با این تفاس�یر تا چه اندازه موفق شده‌ایم‬ ‫که ب�ه اس�تانداردهای جهانی صنعت نش�ر‬ ‫نزدیک شویم؟‬ ‫پاس��خ به این سوال نیاز به بررس��ی دارد؛ با این‬ ‫وجود تا اندازه‌ای که من مطلع شده‌ام ما در مقایسه‬ ‫ب��ا اس��تانداردهای جهان هن��وز راه بس��یاری برای‬ ‫رسیدن به سطح مطلوب داریم‪ .‬هنوز خیلی‬ ‫از ضواب��ط مورد نیاز ب��رای کار در این‬ ‫گروه سنی از سوی ناشران‪ ،‬نویسنده‌ها‬ ‫و مترجم��ان رعایت نمی‌ش��ود‪ .‬برخی‬ ‫از کت��اب ه��ا تصویر خوبی دارن��د اما از‬ ‫جهت کیفی ازمحتوای خوبی برخوردار‬ ‫نیستند؛ برخی از کتاب‌ها‬ ‫هم متن خوب��ی دارند و‬ ‫برخوردار از صفحه‌آرایی‬ ‫ضعیف��ی هس��تند‪ .‬به‬ ‫عقیده من افراد بسیاری‬ ‫عالقه‌من��د ب��ه کار در‬ ‫این حوزه هستند‬ ‫ام��ا در صورتی‬ ‫که شرایط برای‬ ‫فعالی��ت آنه��ا‬ ‫مهیا شود!‬

‫یادداشت روز‬ ‫غزل تاجبخش‬ ‫شاعر و نويسنده‬

‫هنر را به تشكل‌هاي‬ ‫مردم‌نهاد بسپاريد (بخش نخست)‬

‫ادبي��ات از جمل��ه مهمترين اركان‬ ‫فرهنگي ه��ر ملتي به ش��مار مي‌آيد‪.‬‬ ‫ركن��ي مه��م از فرهنگ كه ع�لاوه بر‬ ‫ارتق��اي فرهنگ موجب��ات ماندگاري‬ ‫بخش‌هايي از تاريخ هر كشوري را هم‬ ‫فراهم مي‌كند‪.‬‬ ‫حال در اين بي��ن راه‌هاي مختلفي‬ ‫براي حفظ و ارتقاي ادبيات‪ ،‬اين بخش‬ ‫از فرهن��گ وج��ود دارد‪ .‬راهكارهايي از جمله آنه��ا مي توان به‬ ‫تشكيل «‪ »NGO‬ها يا همان تشكل‌هاي مردمي اشاره كرد‪.‬‬ ‫ح��اال در ارتباط با اين كه اين تش��كل‌هاي مردم نهاد چگونه‬ ‫موج��ب ارتقاي ادبيات مي‌ش��وند بايد گفت اي��ن گونه نهادهاي‬ ‫مردمي تاثير به س��زايي در افزاي��ش ارتقاي اين بخش از ادبيات‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫از آن جاي��ي كه تش��كيل اين تش��كل‌ها به خواس��ت و ميل‬ ‫گروهي از مردم يا اهالي ادب است و برخاسته از هيچ دستور يا‬ ‫بخشنامه‌اي نيس��ت؛ با عالقه و اشتياق بيشتري از سوي اعضاي‬ ‫آن‌ها دنبال مي‌شود‪.‬‬ ‫از همي��ن‌رو مي‌ت��وان مدعي ش��د كه حداق��ل در بخش‌هاي‬ ‫مختل��ف فرهنگي و هنري تش��كل‌هاي مردم نه��اد از اثر‌گذاري‬ ‫بيشتري در برابر سازمان‌ها و ارگان‌هاي دولتي برخوردار هستند‪.‬‬ ‫مبحثي كه تنها به ايران مختص نمي‌ش��ود و در كشورهاي ديگر‬ ‫نيز به همين صورت است‪.‬‬ ‫ام��روز اغلب كارشناس��ان و متوليان به اهميت اين مس��ئله‬ ‫پي برده‌اند و در ارتباط با اهميت اين مس��أله ش��ايد بد نباش��د‬ ‫ك��ه به توجه بيش��تر مس��ئوالن و مقام معظم رهب��ري به اصل‬ ‫خصوصي‌سازي اشاره كرد‪.‬‬ ‫مردم كشور ما به سبب برخورداري از پيشينه‌اي كهن‪ ،‬عالقه‬ ‫بس��ياري در حفظ داش��ته هاي فرهنگي و تاريخ��ي خود دارند‪.‬‬ ‫عالقه‌اي كه گاه در تش��كيل چنين تش��كل‌هايي خود را نش��ان‬ ‫مي‌دهد‪ .‬مردم عالقه‌مند هس��تند بنا ب��ه توانايي و موقعيت خود‬ ‫دس��ت به حفظ ادب پارس��ي در قالب پاس��داري از آن بزنند از‬ ‫همي��ن‌رو همواره به صورت خودجوش به دنبال راهي براي بقاي‬ ‫آن هستند‪.‬‬ ‫ب��ه همين دليل معتقدم كه با تش��كيل چنين س��ازمان‌هاي‬ ‫مردم نهادي مي‌توان ادب پارس��ي يا ه��ر بخش ديگري از آن را‬ ‫حفظ كرد و در بسياري از مواقع منجر به ارتقاي آن شد‪.‬‬ ‫ش��ايد خيل��ي از اوقات پي��ش آيد كه برخي از دس��تورات با‬ ‫وجود آن كه برخاس��ته از مصلحت مردم است با مانعي از سوي‬ ‫آنها روبه‌رو شود‪.‬‬ ‫اين در حالی است كه در تشكيل اين تشكل ها هيچ دستوري‬ ‫در كار نيس��ت و تنها عالقه خود مردم اس��ت ك��ه آن‌ها را وادار‬ ‫به فعاليت در اين زمينه مي‌س��ازد‪ .‬از همين رو ش��ايد بد نباشد‬ ‫ك��ه متولين فرهنگي حداقل در بخ��ش هنر كار را به خود مردم‬ ‫بسپارند‪.‬‬ ‫تش��كيل انجمن ادبي غزل در ‪ 32‬سال قبل هم تجربه‌اي بود‬ ‫كه من و برخي همكارانم در همين زمينه كسب كرديم‪ .‬مهر ماه‬ ‫سال ‪ 60‬و در اوج نبرد رزمندگان كشورمان عليه حمله عراقي‌ها‬ ‫بود‪ .‬آن زمان پس��رم «حس��ين» و «احمد» پسر برادرم مشغول‬ ‫نبرد در جبهه بودند‪.‬‬ ‫از همي��ن جه��ت خان��واده من ه��م مانند بس��ياري ديگر از‬ ‫خانواده‌هاي ايراني درگير اين مس��أله بودن��د‪ .‬ما به دنبال راهي‬ ‫براي بي��ان دلنگراني‌هاي خود بوديم و از همين جهت به ش��عر‬ ‫در جمع‌هاي دوس��تانه خود روي آورديم و زيربناي اين تش��كل‬ ‫مردمي شكل گرفت‪.‬‬ ‫‪ë‬ادامه دارد‪...‬‬

‫چند کلمه قصه‬

‫سنگتراش‬

‫روزي‪ ،‬سنگتراش��ي ك��ه از‬ ‫كار خود ناراضي بود و احس��اس‬ ‫حق��ارت مي‌كرد‪ ،‬از نزديكي خانه‬ ‫بازرگان��ي رد مي‌ش��د‪ .‬در باز بود‬ ‫و او خان��ه مجلل‪ ،‬ب��اغ و نوكران‬ ‫ب��ازرگان را ديد و ب��ه حال خود‬ ‫غبطه خ��ورد و با خود گفت‪ :‬اين‬ ‫بازرگان چقدر ثروتمند اس��ت! و‬ ‫آرزو ك��رد كه مانند بازرگان باش��د‪ .‬در يك لحظ��ه‪ ،‬او تبديل به‬ ‫بازرگاني با جاه و جالل شد‪.‬‬ ‫تا مدت‌ها فكر مي‌كرد كه از همه قدرتمندتر است؛ تا اين كه‬ ‫يك روز حاكم شهر از آنجا عبور كرد‪ ،‬او ديد همه مردم به حاكم‬ ‫احترام مي‌گذارند حتي بازرگانان‪ .‬مرد با خودش فكر كرد‪ :‬كاش‬ ‫من هم يك حاكم بودم‪ ،‬آن وقت از همه قويتر مي‌شدم! در همان‬ ‫لحظه‪ ،‬او تبديل به حاكم مقتدر شهر شد‪.‬‬ ‫در حالي كه روي تخت رواني نشس��ته ب��ود‪ ،‬مردم همه به او‬ ‫تعظيم مي‌كردند‪.‬‬ ‫احساس كرد نور خورشيد او را مي‌آزارد و با خودش فكر كرد‬ ‫كه خورشيد چقدر قدرتمند است‪.‬‬ ‫او آرزو كرد خورشيد باشد و تبديل به خورشيد شد و با تمام‬ ‫نيرو س��عي كرد كه به زمين بتابد و آن را گرم كند‪.‬پس از مدتي‬ ‫ابري بزرگ و س��ياه آمد و جلوي تاب��ش او را گرفت پس با خود‬ ‫انديش��يد كه نيروي ابر از خورشيد بيشتر است و تبديل به ابري‬ ‫بزرگ ش��د‪ .‬كمي نگذش��ته بود كه بادي آمد و او را به اين طرف‬ ‫و آن طرف هل داد‪.‬‬ ‫اين بار آرزو كرد كه باد ش��ود و تبديل به باد ش��د‪ .‬ولي وقتي‬ ‫به نزديكي صخره س��نگي رسيد‪ ،‬ديگر قدرت تكان دادن صخره‬ ‫را نداش��ت‪ .‬با خود گفت كه قويترين چيز در دنيا‪ ،‬صخره سنگ‬ ‫است و تبديل به سنگي بزرگ و عظيم شد‪.‬‬ ‫همان‌ط��ور ك��ه با غرور ايس��تاده بود‪ ،‬ناگهان صدايي ش��نيد‬ ‫و احس��اس كرد دارد خرد مي‌ش��ود‪ .‬نگاهي ب��ه پايين انداخت و‬ ‫سنگتراشي را ديد كه با چكش و قلم به جان او افتاده است!‬