ƯĢ
15–30 April 2011
{ b xË Ze Ä] |ËZ] Y Z Z»Y
اﺳﺖ و ﻫﯿﺌﺖ ﺣﺎﮐﻤﻪ اﻓﻠﯿﺞ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻓﺮﺗﻮت اﯾﺮان ﻗﺎدر ﺑﻪ اداره ﺧﻮد ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺒﺮد ﻣﻤﻠﮑﺖ در ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮﻗﯽ ﻧﯿﺎز دارﯾﻢ ﻗﺪرﺗﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﻣﺎ را ﻫﺪاﯾﺖ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻬﺎر ﻗﺮار و ﻣﺪاری رﺳﻤﯽ ﺑﺎ دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﯿﺲ را ﺑﺪ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺖ )ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺋﺪ ،ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ(. و ﻻﺑﺪ ،ﮔﻨﺎه اﯾﻦ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﺟﻨﺒﯽ ﻫﻢ ﮔﺮدن ﻣﺮدم اﺳﺖ ﭼﻮن ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽﺳﺮاﯾﺪ: "از ﻋﻮام اﺳﺖ ﻫﺮ آن ﺑﺪ ﮐﻪ رود ﺑﺮ اﺳﻼم؛ داد از دﺳﺖ ﻋﻮام /ﮐﺎر اﺳﻼم ز ﻏﻮﻏﺎی ﻋﻮام اﺳﺖ ﺗﻤﺎم؛ داد از دﺳﺖ ﻋﻮام / .… /ﻋﺎﻗﻞ آن ﺑﻪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﻧﯿﺎرد ﺑﻪ زﺑﺎن ﻧﺎم اﯾﻦ ﺑﯽ ادﺑﺎن /ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻗﻮم ﻧﻪ ﻋﻘﻞ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻧﻨﮓ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻧﺎم؛ داد از دﺳﺖ ﻋﻮام /ﻧﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻗﻮم ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻧﻔﺲ ﻋﯿﺴﯽ ﮐﺎر ،ﻧﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﻬﺎر /ﻧﻪ ﻧﺴﯿﻢ ﺳﺤﺮی ﺑﮕﺬرد از ﺳﻨﮓ رﺧﺎم؛ داد از دﺳﺖ ﻋﻮام" )"داد از دﺳﺖ ﻋﻮام" ،ﺑﻬﺎر .(۱۲۹۱ داﺳﺘﺎن ﺣﺰناﻧﮕﯿﺰ ﭘﺎﺋﯿﺰ ﻣﺸﺮوﻃﯿﺖ را ﺿﺮورﺗﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺮار ﻧﯿﺴﺖ .ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﯾﺎد ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺸﺮوﻃﻪای ﮐﻪ ﺳﺮداراﻧﺶ اﻣﺜﺎل ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽﻫﺎ و ﻣﻠﮏاﻟﻤﺘﮑﻠﻤﯿﻦﻫﺎ و ﺳﺘﺎرﺧﺎنﻫﺎ و ﺑﺎﻗﺮﺧﺎنﻫﺎ و ﯾﭙﺮمﺧﺎنﻫﺎ ﺑﻮد و ﻧﯿﺮوﯾﺶ ﻣﺮدم آزادیﺧﻮاه ،در ﻣﯿﺪان ﮐﺎرزار ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺧﺮد و ﺧﺮدﺗﺮ ﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﺮان ﻣﯿﺪان ﺳﯿﺎﺳﺖﺑﺎزی اﻣﺜﺎل
وﺛﻮقاﻟﺪوﻟﻪ و ﻧﺼﺮتاﻟﺪوﻟﻪ و رﺿﺎﺧﺎن ﺷﻮد .ﺑﺎ ﮐﻮدﺗﺎی رﺿﺎﺧﺎﻧﯽ ،ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ رﮐﻮدی ﻋﻤﯿﻖ دﭼﺎر ﺷﺪ. و در آن ﻣﯿﺪان ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮه از ﻧﺎﺳﺮه ﮐﺎر ﻫﺮﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮد .ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺑﺮای ﺑﺴﯿﺎری از "ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان" ﭼﻨﺪان اﻣﺮ ﻣﯿﺴﺮی ﻧﯿﺴﺖ؛ ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ،ﺻﺎدق زﯾﺒﺎﮐﻼم در "ﭼﺮا ﻣﻠﮏاﻟﺸﻌﺮای ﺑﻬﺎر ،ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﺮزا ﮐﻮﭼﮏ ﺧﺎن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺖ؟" ﻫﻨﻮز ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﻻﺑﻼی اوراق ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺼﯿﺮت آن روز ﻣﯿﺮزا را ﺑﺒﯿﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺟﻠﻮی رﺿﺎﺧﺎن و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ او اﯾﺴﺘﺎد و ﺟﺰ ﻣﺮدم ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﮕﺮﻓﺖ" :در ﻣﻘﻄﻌﯽ ﮐﻪ رﺿﺎﺧﺎن ﺳﺮدار ﺳﭙﻪ ﮐﻮدﺗﺎ ﮐﺮده ﺑﻮد و ﻫﻨﻮز ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ رﺿﺎﺷﺎه ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ،ﯾﻌﻨﯽ از ﻓﺮوردﯾﻦ ۱۳۰۰ ﺗﺎ آﺑﺎن ۱۳۰۴ﮐﻪ رﺿﺎﺧﺎن ﺗﺎﺟﮕﺬاری ﮐﺮد ،ﻋﻤﻮم ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺳﯿﺎﺳﯽ از رﺿﺎﺧﺎن ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ .ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ اﻓﺮاد ﭘﺲ از آﺑﺎن ۱۳۰۴ﺑﺎز ﻫﻢ از رﺿﺎﺷﺎه ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮﺧﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺧﺎﻧﻪﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪﻧﺪ. "وﻟﯽ در اﯾﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ، ﮐﻢ ﻧﺒﻮدﻧﺪ اﻓﺮادی ﭼﻮن ﻣﻠﮏاﻟﺸﻌﺮا ﺑﻬﺎر ﮐﻪ از رﺿﺎﺷﺎه ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ .ﻣﺮﺣﻮم ﻣﺪرس ،ﺳﻠﯿﻤﺎن ﻣﯿﺮزا اﺳﮑﻨﺪری و دﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪق ﻫﻢ در اﯾﻦ دوران از رﺿﺎﺷﺎه
ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ .دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ واﺿﺢ اﺳﺖ :ﺳﺮدار ﺳﭙﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺛﺒﺎت ،اﻣﻨﯿﺖ و ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﮐﺸﻮر را ،ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺮوﻃﻪ ﺗﻀﻌﯿﻒ و ﭘﺎﯾﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ،دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪ .ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺟﻬﺖ ﺧﻼف ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺛﺒﺎت و ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ اﯾﺮان ﺑﻮدﻧﺪ ،ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﻠﮏاﻟﺸﻌﺮای ﺑﻬﺎر و اﻓﺮادی ﭼﻮن او ﻧﺒﻮدﻧﺪ". اﻣﺎ ﺧﻮد ﺑﻬﺎر آﻧﻘﺪر ﺑﺼﯿﺮت داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ" :ﺣﯿﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻦ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ رﺳﯿﺪه ﺑﻮد" .ﺑﺎ ﮐﻮدﺗﺎی رﺿﺎﺧﺎﻧﯽ ،ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ رﮐﻮدی ﻋﻤﯿﻖ دﭼﺎر ﺷﺪ؛ ﻣﻠﮏاﻟﺸﻌﺮا ﻫﻢ ﻣﺪﺗﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮد و ﺣﺘﯽ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﭘﯿﺶ رﻓﺖ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮری رﺿﺎﺧﺎﻧﯽ را "ﻣﺎﯾﻪ ﻧﻨﮓ" و "ﻋﺎﻣﻞ ﺟﻨﮓ" ﺑﺨﻮاﻧﺪ، "اﻣﺎ رﺿﺎﺧﺎن ﻧﯿﺎﻣﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮود ،آﻧﻘﺪر اﯾﺴﺘﺎد و اﯾﺴﺘﺎد ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻧﺶ را ﺧﺴﺘﻪ ﮐﺮد ،ﺑﻬﺎر ﻧﯿﺰ از ﺳﺎل ۱۳۰۷ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ و ﻣﻨﺰوی ﺷﺪ .اﯾﻦ اﻧﺰوای ﻃﻮﻻﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر زﻧﺪان و ﺗﺒﻌﯿﺪ ﺗﺎ ﺳﺎل ۱۳۱۳ﺑﻮد ،ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺎره ﺑﺎ ﺳﺮودن ﯾﮏ ﺗﺮﺟﯿﻊﺑﻨﺪ در ﻣﺪح رﺿﺎﺷﺎه ﺗﻤﺎم ﺷﺪ .ﺑﻬﺎر ﺑﻪ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن در آﻣﺪ و از ﺳﺎل ۱۳۱۴ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺣﮑﻮﻣﺖ رﺿﺎﺷﺎه در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺑﻮد" )"ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﯽ ﺑﻬﺎر )ﻣﻠﮏ اﻟﺸﻌﺮا(" ،اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻧﺒﻮی ،ﺑﯽﺑﯽﺳﯽ(. ﺑﺎ ﺳﻘﻮط رﺿﺎﺷﺎه در ﺷﻬﺮﯾﻮر ۱۳۲۰ ﺑﻬﺎر ﺑﺎ ﺧﻮشﺑﯿﻨﯽ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ روی آورد و در ﻗﺼﯿﺪه "ﺣﺐاﻟﻮﻃﻦ" ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎﺷﺎه ﺟﻮان را ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﺮد" :ﻓﺮﺻﺘﺖ ﺑﺎدا ﮐﻪ زﺧﻢ ﻣﻠﮏ را ﻣﺮﻫﻢ ﻧﻬﯽ /از ره ﺷﻔﻘﺖ ،ﮐﻪ اﯾﺮان ﺳﺨﺖ زار و ﻣﻀﻄﺮ اﺳﺖ /در دل ﻣﺮدم ﻧﺸﯿﻦ ،ﮐﺎﯾﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﯽﻣﺪﻋﯽ /ﺳﺎﺣﺘﺶ ﭘﺮ ﻧﻌﻤﺖ و ﮔﻨﺠﯿﻨﻪاش ﭘﺮ ﮔﻮﻫﺮ اﺳﺖ". ﺑﻬﺎر از ﻏﺎﺋﻠ ٔﻪ آذرﺑﺎﯾﺠﺎن در ،۱۳۲۴زﯾﺮ ﻟﻮای ﻫﻢﺣﺰﺑﯽ ﻗﺪﯾﻢ ﺧﻮد ،ﻗﻮاماﻟﺴﻠﻄﻨﻪ، ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ روی آورد و در ﮐﻨﮕﺮ ٔه ﺣﺰب دﻣﻮﮐﺮات اﯾﺮان ﻣﺠﺪاﻧﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮد .در ﺑﻬﻤﻦ ۱۳۲۴در ﮐﺎﺑﯿﻨ ٔﻪ ﻗﻮام وزﯾﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺪ ،اﻣﺎ وزارت او ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﯽ ﺑﯿﺶ ﻃﻮل ﻧﮑﺸﯿﺪ و اﺳﺘﻌﻔﺎ ﮐﺮد .در ۱۳۲۶ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺗﻬﺮان در ﻣﺠﻠﺲ ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و رﯾﺎﺳﺖ ﻓﺮاﮐﺴﯿﻮن ﺣﺰب دﻣﻮﮐﺮات را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ. اﻣﺎ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﭘﺪر ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻧﻤﺎﻧﺪ و ،در ﻧﺘﯿﺠﻪ ،در دل آﻧﻬﺎ ﻧﻨﺸﺴﺖ. او ﻣﺴﯿﺮ ﭘﺪر را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﯽﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻦ درآوردی "ﺳﻨﺎ" راه ﻗﺒﻀﻪ ﮐﺮدن ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت را در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻪ ﺑﻬﺎر و اﻣﺜﺎل او ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺳﻨﺎﺗﻮری دادﻧﺪ. ﺑﻬﺎر ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺖ اﻣﺎ اﻣﺜﺎل ﻓﺮوزاﻧﻔﺮ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻟﺨﺘﯽ آﺳﻮدهﺗﺮ زﯾﺴﺘﻨﺪ. در ﻧﯿﻤ ٔﻪ دوم ۱۳۲۶ﺑﻬﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﺳﻞ ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد ،ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺮﺧﺼﯽ اﺳﺘﻌﻼﺟﯽ از ﻣﺠﻠﺲ ،ﺑﺮای ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻟﻮزان در ﺳﻮﯾﺲ رﻓﺖ. ﺑﻬﺎر ﻗﺼﯿﺪه "ﺑﻪ ﯾﺎد وﻃﻦ" ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ " ُﻟﺰَﻧﯿﻪ" را در ﻫﻤﯿﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﺮودِ " :ﻣﻪ ﮐﺮد ُﻣ ّ ﺴﺨﺮ دره و ﮐﻮه ﻟِﺰن را /ﭘﺮ ﮐﺮد ز ﺳﯿﻤﺎب روان دﺷﺖ و ﭼﻤﻦ را /ﮔﯿﺘﻰ ﺑﻪ ﻏﺒﺎر دﻣﻪ و ﻣﯿﻎ ،ﻧﻬﺎن ﮔﺸﺖ /ﮔﻔﺘﻰ ﮐﻪ ﺑ ُﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎروب ،ﻟِﺰن را / … / ﮔﻢ ﺷﺪ زﻧﻈﺮ آن ﻫﻤﻪ زﯾﺒﺎﯾﻰ و آﺛﺎر / وﯾﻦ ﺣﺎل ﻓﺮا ﯾﺎد ﻣﻦ آورد وﻃﻦ را /ﺷﺪ داغ دﻟﻢ ﺗﺎزه ﮐﻪ آورد ﺑﻪ ﯾﺎدم /ﺗﺎرﯾﮑﻰ و ﺑﺪروزى اﯾﺮان ﮐﻬﻦ را /آن روز ﭼﻪ ﺷﺪ ﮐﺎﯾﺮان زاﻧﻮار ﻋﺪاﻟﺖ /ﭼﻮن ﺧﻠﺪ ﺑﺮﯾﻦ ﮐﺮد زﻣﯿﻦ را و َز َﻣﻦ را /آن روز ﮐﻪ ﮔﻮدرز ،ﭘﻰ دﻓﻊ ﻋﺪو ﮐﺮد /ﮔﻠﺮﻧﮓ زﺧﻮنِ ﭘﺴﺮان دﺷﺖ َﭘ َﺸﻦ را /و آن روز
ﮐﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺑﻪ اَروﻧﺪ و ﺑﻪ ُاردُن /ﮐﻮرش ُﮐﺮ و َوﺧﺶ و َﺗ َﺮک و ُﻣﺮو و َﺗﺠﻦ را /و آن روز ﮐﻪ ﮐﻤﺒﻮﺟﯿﻪ ﭘﯿﻮﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﺮان / ﻓﯿﻨﯿﻘﻰ و ﻗﺮﻃﺎﺟﻨﻪ و ﻣﺼﺮ و ﻋﺪن را / وآﻧﺮوز ﮐﻪ ﺷﺎﭘﻮر ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺳﻢ ﺷﺒﺮﻧﮓ / اﻓﮑﻨﺪ ﺑﻪ زاﻧﻮی ادب واﻟﺮﯾﻦ را". ﻣﻀﯿﻘ ٔﻪ ﺷﺪﯾﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺎر ﺑﺎ ﻧﯿﻤﻪﮐﺎره رﻫﺎ ﮐﺮدن ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ راﻫﯽ اﯾﺮان ﺷﻮد .ﺳﻔﺮ ﺑﻬﺎر ﺑﻪ ﺳﻮﯾﺲ ﮐﻤﯽ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺳﺎل ﺗﺎ اردﯾﺒﻬﺸﺖ ۱۳۲۸ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ .ﺑﻬﺎر در ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﯾﺮان ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺲ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ اداﻣﻪ داد اﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرﮔﺶ در ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮔﺬراﻧﺪ .ﺧﺎﻃﺮات دﺧﺘﺮش ﭘﺮواﻧﻪ ﮐﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎی آﺧﺮ ﻋﻤﺮ ﭘﺪر ﻣﻮﻧﺲ و ﭘﺮﺳﺘﺎر او ﺑﻮد ﮔﻮﺷﻪﻫﺎﯾﯽ از روزﻫﺎی ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ زﻧﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﯾﺮاﻧﯽ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﺳﯿﺮوس ﻋﻠﯽﻧﮋاد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﻣﺮور ﮐﺮده اﺳﺖ در ﻣﻘﺎﻟﻪای ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "زﻧﺪﮔﯽ رﻗﺖ ﺑﺎر اﺳﺘﺎدان درﺟﻪ اول ادﺑﯿﺎت" ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﺪ: "ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻨﺎﭼﺎر ،دﺧﺘﺮش را ﻧﺰد رﯾﯿﺲ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻠﯽ ﻣﯽﻓﺮﺳﺘﺪ ﺗﺎ در ازای ﮔﺮو ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪ ،ده ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﻗﺮض ﮐﻨﺪ .رﯾﯿﺲ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ. ﺷﺮﺣﯽ ﮐﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻬﺎر از ﻣﺎﺟﺮا ﯾﻌﻨﯽ دﺷﻮاری و ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ رﻓﺘﻦ ﻧﺰد رﯾﯿﺲ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺮای وام ،ﻣﺄﯾﻮس ﺷﺪن و ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ از اﺗﺎق او ،ورود ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن و ﻣﯿﺪان
ﻓﺮدوﺳﯽ و دﯾﺪن ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻓﺮدوﺳﯽ در آن ﺣﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ،دل ﺳﻨﮓ را آب ﻣﯽﮐﻨﺪ .ﺗﺼﻮر آﻧﮑﻪ ﻣﺮدی ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻬﺎر ،درﻣﺎﻧﺪه ده ﻫﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﺷﻮد و ﻧﺎﭼﺎر دﺧﺘﺮش را ﻧﺰد رﯾﯿﺲ ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ و ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﮕﯿﺮد ،ﺗﻨﻬﺎ دردﻧﺎک ﻧﯿﺴﺖ؛ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ وﺿﻊ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن ﮐﺸﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪی آن اﻓﺘﺨﺎر ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ .وﻗﺘﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ اﺳﺘﺎد ﺑﺮﺟﺴﺘﻪای ﭼﻮن ﺑﻬﺎر ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ، ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ داﻧﺸﮑﺪهﻫﺎی ادﺑﯿﺎت ﻣﺎ دﯾﮕﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺻﺎﺣﺐ اﺳﺘﺎدان درﺟﻪ اوﻟﯽ ﭼﻮن او ﺷﻮﻧﺪ". ﺑﻬﺎر در روز دوم اردﯾﺒﻬﺸﺖ ،۱۳۳۰ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺧﻮد در ﺗﻬﺮان زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺪرود ﮔﻔﺖ و در ﺷﻤﯿﺮان در آراﻣﮕﺎه ﻇﻬﯿﺮاﻟﺪوﻟﻪ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﭙﺮده ﺷﺪ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻮد ﮐﻪ رﺿﺎﺧﺎن و ﭘﺴﺮش ،ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ،ﺑﺎ ﻋﺰم ﻗﻠﺪرﻣﺂﺑﺎﻧﻪای ﮐﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری را ﻣﺜﻞ ﻣﺤﻤﺪﺗﻘﯽ ﺑﻬﺎر ﺧﺴﺘﻪ و ﻓﺮﺳﻮده ﮐﺮدﻧﺪ و از ﭘﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ، اﻣﺎ ﺧﯿﻠﯽﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻮاری راه ﺷﻬﺎدت را در ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ،از ﻣﯿﺮزاده ﻋﺸﻘﯽ ﺷﺎﻋﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺳﯿﺪﺣﺴﻦ ﻣﺪرس روﺣﺎﻧﯽ .ﻧﺎم آن ﺷﻬﺪا ﻟﯿﺴﺖ ﺑﻠﻨﺪﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﯽﺳﺎزد. اﻣﺎ ﺟﻨﺒﺶ آزادیﺧﻮاﻫﯽ اﯾﺮان ﺷﻬﺪای زﻧﺪه ﻫﻢ داﺷﺖ -ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﻻﻧﺎ در اﯾﻦ اﺑﯿﺎت ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮده اﺳﺖ" :ﮔﻔﺖ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ﮐﻪ
در ﺑﺎزارﻫﺎ /دو ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ اﯾﺪر دﻋﺎ /ﮐﺎی ﺧﺪا ﺗﻮ ﻣﻨﻔﻘﺎن را ده ﺧﻠﻒ /وای ﺧﺪا ﺗﻮ ﻣﻤﺴﮑﺎن را ده ﺗﻠﻒ /ﺧﺎﺻﻪ آن ﻣﻨﻔﻖ ﮐﻪ ﺟﺎن اﻧﻔﺎق ﮐﺮد /ﺣﻠﻖ ﺧﻮد ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺧﻼق ﮐﺮد /ﺣﻠﻖ ﭘﯿﺶ آورد اﺳﻤﺎﻋﯿﻞوار /ﮐﺎرد ﺑﺮ ﺣﻠﻘﺶ ﻧﯿﺎرد ﮐﺮدﮔﺎر /ﭘﺲ ﺷﻬﯿﺪان زﻧﺪه زﯾﻦ روﯾﻨﺪ ﺧﻮش /ﺗﻮ ﺑﺪان ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻤﻨﮕﺮ ﮔﺒﺮوش / ﭼﻮن ﺧﻠﻒ دادﺳﺘﺸﺎن ﺟﺎن ﺑﻘﺎ /ﺟﺎن اﯾﻤﻦ از ﻏﻢ و رﻧﺞ و ﺷﻘﺎ". ﯾﮑﯽ از آن ﺷﻬﺪای زﻧﺪه "ﻣﯿﺮزاﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪقاﻟﺴﻠﻄﻨﻪ" ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻨﺴﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﻮد و ﺣﺘﯽ ﺑﺎ اﻣﺜﺎل وﺛﻮقاﻟﺪوﻟﻪ و ﻧﺼﺮتاﻟﺪوﻟﻪ ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺶ ،اﻣﺎ ﻣﺜﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺎﻣﮕﯽ رﺿﺎﺧﺎن ﮐﻪ از ﻣﺮدم ﺑﺮﯾﺪه ﺑﻮد و ﻻﺟﺮم ﻫﯿﺞ ﭘﺸﺖ و ﭘﻨﺎﻫﯽ ﺟﺰ اﺟﻨﺒﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﯿﺎﺑﺪ ،ﺗﻦ ﻧﺪاد و ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺼﺐ و ﻣﺎل و اﻣﻼک را رﻫﺎ ﮐﺮد و ﺑﻪ اﻗﻮام ﻋﺸﺎﯾﺮی ﺧﻮد ﭘﻨﺎه ﺑﺮد و ﻣﺪﺗﻬﺎ در ﮐﻮه و ﺑﯿﺎﺑﺎن روزﮔﺎر ﮔﺬراﻧﺪ و ﺗﻘﯿﻪ ﮐﺮد ﺗﺎ آن روزﮔﺎر ﺳﺘﻢﺷﺎﻫﯽ ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﯿﺪ. وی در دﻫﻪ اول ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﻬﻠﻮی دوم ﻫﻢ زﯾﺮ ﺑﺎر زور ﻧﺮﻓﺖ و وﻗﺘﯽ دﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﺎه ﺟﻮان ﻫﻢ ﺑﻪ راه ﭘﺪر ﻣﯽرود و ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت را ﻗﺒﻀﻪ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ او ﭘﯿﻐﺎم داد ﮐﻪ آن ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت را ﺑﺮای ﭼﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ و وﻗﺘﯽ ﺟﻮاب ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺎﻓﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ او ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺎﻣﺪ .وی رﻫﺒﺮ ﻣﺮدم در ﻧﻬﻀﺖ ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﺷﺪ و ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﻘﻼلﻃﻠﺒﯽ دوران ﻣﺸﺮوﻃﻪ را ﭘﯽﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ آزادی ﻣﺮدم ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﺑﺪ. ﻧﺎم دﮐﺘﺮ ﻣﺼﺪق و ﺳﺎﯾﺮ ﺷﻬﺪای زﻧﺪه -و ﻣﺮده -ﻟﯿﺴﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارد و داﺳﺘﺎن ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻫﻤﯿﻦﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ زﻧﺪه اﺳﺖ و ﮔﻔﺘﻦ دارد. Zagros Tribune
All Mechanical Repairs / RTA-Approved Vehicle Inspection Batteries / Alternators & Starter Motors / Auto Electrician & Air Conditioning Service Break & Clutch Repairs / Fuel Pumps, Timing Belts & Bearings / Water Pumps & Radiators New and Old Car Servicing / 4WD Service & Repair
Zagros Tribune, Australia’s Premier Persian Publication
15