ISSUE NO. 1 Ι APRIL 2015
ü ü ü ü
Interview: Jeugdwerkloosheid in België Interview: Nestlé Alliance for youth Column: Hold up op geluk! Column: Cijfers de muniCe, kennis het wapen!
Jeugdwerkloosheid
Is er licht aan het einde van de weg? Youth Voice
1
For Youth 2015
Youth Voice
For Youth 2015
2
Redacteur: Yunus Denizli Bijdragen van: Olivier Van Pee, Ellen S, Jan Hertogen, Niels De Rudder Design: Mehmed mehmedov, Yunus Denizli
Youth Voice is een publica1e van For Youth in het kader van Jonge Werklozen Pla<orm. Paleizenstraat 25 – 1030 Brussel, België Tel: 02 212 19 00 Fax: 02 212 19 09 www.foryouth.be Ι www.jongwerkloos.be ForyouthVzw @ForYouthBE @JongWerkloos Youth Voice
3
For Youth 2015
Inhoud BART COCKX JEUGDWERKLOOSHEID: DIAGNOSE EN REMEDIES
JEUGDWERKLOOSHEID IN CIJFERS
14
CATHERINE MENTIOR NESTLE ALLIANCE FOR YOUTH
18
EID CKX OSH S T CO ERKLO EMEDIE R A B R W EN GD JEU NOSE G DIA
6
6
14
EID
R
OSH
LO ERK DW G U S JE JFER I IN C
TIO MEN INE R R E O H CAT ANCE F LE T I ALL TH NES YOU
18
Youth Voice
For Youth 2015
4
DER RUD E D S P NIEL D-UP O HOL K U GEL
22
Inhoud
NIELS DE RUDDER HOLD-UP OP GELUK!
22
JAN HERTOGEN MAATSCHAPPELIJKE VERANDERING: CIJFERS DE MUNITIE, KENNIS HET WAPEN!
24
ELLEN S. CARTE BLANCHE
26
MAA JAN HE RTO TSC G H VER APPELI EN AND JK ERIN E G:
24
CAR
26
E TE B LLEN S . LAN CHE
JOB
BEU
28
RS
YOU T
H VO
ICE
30 Youth Voice
5
For Youth 2015
Interview Bart Cockx :
Voor de meest kansarme groep, voor de jongeren die veel tegenslagen gehad hebben in het verleden
I
kan je hen niet helpen met een standaardaanpak. Daar is maatwerk voor nodig. k heb me altijd ge誰nteresseerd gevoeld voor sociaal problematieken, voor mensen die in armoede leven. Ik heb daar een doctoraat over gedaan. Ik vind het belangrijk om naar oplossingen te zoeken voor mensen die op een of andere manier uitgesloten zijn. Ik probeer op een rationale manier te kijken hoe we de samenleving moeten structureren om daar een goed antwoord op te vinden. Het is een beetje uitzonderlijke situatie omdat ik vooral heel technisch bezig ben. Maar ik probeer om het tech-
Yunus Denizli
Prof. Dr. Bart Cockx is licentiaat in de economische wetenschappen aan de KU Leuven en Master of Science aan de London School of Economics. In 1992 promoveerde hij tot doctor in de economische wetenschappen aan de KU Leuven. In 1993 startte hij als docent aan de UCLouvain waar hij werkzaam bleef tot in 2008. Sindsdien is hij hoogleraar aan de UGent. Hij is tevens verbonden aan verschillende onderzoeksinstellingen in het binnen- en buitenland: het IZA in Bonn, CESifo in M端nchen en het IRES in Louvainla-Neuve. Zijn onderzoeksdomeinen zijn arbeidseconomie en microeconometrie. Meer in het bijzonder heeft hij zich gespecialiseerd in de evaluatie van arbeidsmarktbeleid en in evaluatiemethoden. Momenteel heeft hij ook onderzoek lopen over de effecten van zittenblijven en van herori谷ntering van studierichting op school. Hij heeft publicaties in belangrijke nationale en internationale wetenschappelijke tijdschriften.
Vanwaar komt uw interesse in jeugdwerkloosheid? Ik heb me altijd ge誰nteresseerd gevoeld voor sociaal problematieken, voor mensen die in armoede leven. Ik heb daar een doctoraat over gedaan. Ik vind het belangrijk om naar oplossingen te zoeken voor mensen die op een of andere manier uitgesloten zijn. Ik probeer op een rationale manier te kijken hoe we de samenleving moeten structureren om daar een goed antwoord op te vinden. Het is een beetje uitzonderlijke situatie omdat ik vooral heel technisch bezig ben. Maar ik probeer om het technische aspect te combineren met het sociale aspect.
Youth Voice
For Youth 2015
6
Youth Voice
7
For Youth 2015
Interview
België situeert zich net boven het Europese
totale jeugdwerkloosheid maar een druppel is op
gemiddelde voor jeugdwerkloosheid. Hoe
een hete plaat. Dit is eigenlijk maar een kleine
interpreteert u dat?
maatregel. Als je het probleem echt wil oplossen
Je moet niet alleen kijken naar jeugdwerkloosheid
moet je meer structureel werken. Dit plan is maar
maar dit in verhouding zien van mensen
een kleine schakel in de hele problematiek.
die op actieve leeftijd zijn. Dus de relatieve positie jeugdwerkloosheid ten opzichte van de
Waar moet men dan de oplossing zoeken?
werkloosheid van mensen die op actieve leeftijd
Volgens mij is de jeugdwerkloosheidproblematiek
zijn. Als je het zo bekijkt zie je dat de absolute
verschillend is in elke lidstaat van de Europese
jeugdwerkloosheidcijfers een vertekend beeld geven.
gemeenschap. Je moet vooral eerst een diagnose
In Vlaanderen is de jeugdwerkloosheidsgraad
maken van waarom de jeugdwerkloosheid
laag naar internationale normen, maar niet als je
hoog is in een bepaald land of waarom is het
dit cijfer in verhouding brengt tot de werkloosheidsgraad van heel de bevolking op actieve leeftijd. dan stel je vast dat de jeugdwerkloosheid in Vlaanderen hoger is dan in andere landen. En zeker veel hoger dan in succeslanden zoals Duitsland, Denemarken en Nederland. Dit
JE MOET PROBEREN OM DE STRUCTURELE PROBLEMEN AAN TE PAKKEN EN DAT IS ZEKER MAATWERK. JE KAN NIET ZOMAAR EEN PLAN OPLEGGEN VOOR ALLE LANDEN VAN DE EUROPESE UNIE.
stellen we niet allen voor de laatste
dat niet is. Want er zijn heel wat landen waar de jeugdwerkloosheid niet zo een groot probleem is, zoals in Duitsland bijvoorbeeld. Vanuit die diagnostiek moet je de structurele problemen proberen aan te pakken en dat is zeker maatwerk. Je kan niet zomaar één plan opleggen voor
paar jaren vast, maar reeds meer dan tien jaar. We
alle landen van de Europese Unie.
kunnen dus zeggen dat er in Vlaanderen (en België) een hoge structurele jeugdwerkloosheid is.
Kunnen we die oplossing zoeken in onze buurlanden?
De Europese Initiatieven, zoals de “job
Benchmarking
relevante
ideeën
en
guarantee”, kunnen deze soelaas bieden?
informatie opleveren. Maar men moet kijken in
Ik moet daarop een tweedelig antwoord geven.
welke mate een beleidsmaatregel werkt omwille
Enerzijds denk ik dat jobs aanbieden aan kansarme
van de specifieke omstandigheden of omwille
jongeren zeker een stap vooruit kan zijn. Door
van specifieke institutionele context in dat land.
de arbeidservaring die ze opdoen kunnen ze
Men kan een maatregel niet zomaar overnemen.
meer kansen krijgen op de arbeidsmarkt. Maar
Bijvoorbeeld Duitsland is gekend voor het systeem
anderzijds moet ik zeggen ten aanzien van de
van praktijkstages. Daar is er een hele lange traditie
Youth Voice
For Youth 2015
kan
8
Interview
van samenwerking tussen scholen en bedrijfsleven.
Dit is een hele complexe problematiek. In
Die traditie kun je niet zomaar van de ene dag op de
ons land is de ontslagregeling pas hervormd in
andere overplaatsen naar een ander land.
het begin van dit jaar onder de vorm van het eenheidscontract. V贸贸r het eenheidscontract was
Kunnen de internationale bedrijven en hun
er een verschillende ontslagbescherming voor
initiatieven een oplossing bieden?
arbeiders dan voor bedienden. Voor arbeiders
Die bedrijven hebben altijd nood aan jongeren.
was er quasi geen bescherming terwijl bedienden
Hun initiatieven kunnen geen structurele oplossing
heel goed beschermd waren tegen ontslag. Vanuit
bieden. Ze werken zich op die manier in de kijker. Ze
Europees perspectief waren Belgische bedienden
zullen dit doen omdat ze er zelf belang bij hebben:
dan ook bij de best beschermde werknemers. De
omdat ze zelf op zoek zijn naar goede jongeren en
hervorming heeft ervoor gezorgd dat arbeiders
om een goed imago te krijgen voor hun klanten.
beter beschermd worden en dat bedienden iets minder goed beschermd worden. Zeker de hogere
In het Deense model legt men meer nadruk
bedienden.
op het garanderen van jobzekerheid dan werkzekerheid. Wat is uw mening over dit model?
Youth Voice
9
For Youth 2015
Interview
Het probleem met dit beschermingsmechanisme
werkelijk nodig heeft.
is dat als je een vast bedrag uitbetaalt krijgt bij
Het probleem van dit systeem is wel dat je
ontslag. Dan geef je aan iedereen ongeacht de
hierdoor minder prikkels krijgt om naar werk te
noden evenveel. Nu zijn er sommige mensen
zoeken. Je verliest immers de vergoeding als je
die heel snel werk vinden. Voor deze mensen
werk vindt. Vandaar dat je dit alleen maar kan
is de ontslagvergoeding te hoog. Voor andere
doen als je veel meer gaat inzetten op activeren,
mensen, die langer zoeken naar een job, is de
veel meer dan dat op dit ogenblik het geval
ontslagvergoeding dan weer niet voldoende.
is in ons land. Dit ligt meer in de lijn van het
Vandaar heb ik samen met mijn collega aan de
Deense model. Daar worden werklozen heel
UCL, Bruno Van der Linden, voorgesteld de
nauw opgevolgd. Ze gaan er wekelijks op gesprek
ontslagvergoeding in een fonds te steken in de
om ervoor te zorgen dat ze effectief aan de slag
plaats van deze rechtstreeks uit te betalen aan de
kunnen gaan en dat niet ontmoedigd geraken. Je
ontslagen werknemer. Dat fonds gebruik je dan
moet dan wel de middelen gericht inzetten, want
als een soort verzekeringsmiddel. Diegenen die
je kan geen middelen inzetten voor iedereen. Voor
snel werk vinden, gaan minder lang van dat fonds
diegenen waarvan je vermoedt dat ze zelf een
gebruik maken omdat ze het niet nodig hebben.
baan kunnen vinden, kan je schriftelijk opvolgen.
Diegenen die langzaam een job vinden, gaan er
De lager geschoolden hebben daarentegen een
langer op beroep kunnen doen. Op deze manier
intensievere begeleiding nodig, met meer face-to-
wordt de ontslagvergoeding efficiĂŤnter ingezet
face contacten.
omdat men er enkel beroep op doet als men ze
Youth Voice
For Youth 2015
10
Interview
Denk je dat er bereidwilligheid zal zijn vanuit
onderwijs op 12 jarige leeftijd. Dit is vrij vroeg
de kant van werklozen om in zo een systeem
naar internationale normen. In het buitenland
in te stappen?
gebeurt dit dikwijls op de leeftijd van 14 à16 jaar.
Het is duidelijk dat werklozen daar een dubbel
In internationale wetenschappelijke studies heeft
gevoel aan zullen overhouden. Het positieve aan
men onderzocht of het moment van deze keuze
het idee is dat het meer begeleiding aanbiedt en
een effect heeft op je kansen op de arbeidsmarkt.
dat het ervoor zorgt dat jonge werklozen hulp
Gemiddeld genomen kan je niet zeggen dat dit de
krijgen bij het zoeken naar werk. Maar er is
uitkomst in de ene of de andere richting beïnvloedt.
natuurlijk wel de andere kant van de medaille.
Het enige wat onderzoek vastgesteld heeft is dat de
Je gaat ze immers ook meer gaan controleren
groep die kansarmer is er baat bij heeft om deze
sanctioneren indien ze niet meewerken.
keuze uit te stellen.
Dus het mes snijdt langs twee kanten en jongeren zullen daar niet altijd positief tegenover staan. Ik denk dat het ene niet kan zonder het andere. Natuurlijk zijn de meeste werklozen te goeder trouw en gaan ze op zoek naar een job. Maar je hebt altijd bij zitten
In het meeste onderzoeken kan men niet vast stellen dat zittenblijven een positief effect heeft op de lange termijn schoolprestaties. Dus kan je de vraag stellen of je niet moet inzetten op andere vormen van remediëring.
U zegt dat zitten blijven geen
remedie
is,
waarom? In het meeste onderzoeken kan men niet vaststellen dat zittenblijven een positief effect heeft op de lange termijn schoolprestaties. Ik ken enkel een paar studies die op korte termijn
die dit niet zullen doen. Je
goede
positieve
effecten
moet ze duidelijk maken dat de steun die ze
vinden, maar niet op lange termijn. Dus kan je de
krijgen kostelijk is voor de maatschappij en dat ze
vraag stellen of je niet moet inzetten op andere
hiervoor in ruil iets mogen voor doen.
vormen van remediëring. Dit kan door bijvoorbeeld intensievere begeleiding te organiseren tijdens het
Ook binnen ons onderwijs moet er volgens
jaar en/of eventueel in de zomerperiodes. Ik denk
u één en ander aangepast worden om de
dat dit soort remedieringtrajecten meer effect
jeugdwerkloosheid aan te pakken, o.a. de
zullen hebben dan het laten zitten van jongeren,
vroege oriëntering. Waarom zou vroege
want dan raken ze gedemotiveerd en waar komen
oriëntering een probleem zijn?
ze terecht bij jongere klasgenoten, wat op sociale vlak tot problemen kan leiden.
Dat vormt nu een belangrijk voorwerp van discussie in de hervormingsvoorstellen van het secundaire onderwijs. Op dit ogenblik gebeurt de keuze van technisch, beroeps of algemeen
Youth Voice
11
For Youth 2015
Interview
groepen niet via deze onderwijsvorm ge誰ntegreerd
Werk - en studeercombinaties hebben
op de arbeidsmarkt. . Het blijft dus een moeilijke
nog geen volle vaart gekregen. Zie je daar
problematiek. Je kan die alleen maar oplossen als je
verandering in komen? Dat is het hele problematiek en er zijn heel wat hervormingen op stapel wat dat betreft. Op dit ogenblik heeft het deeltijds beroepsonderwijs een negatief imago. Men is nu bezig met het integreren van het deeltijds beroepsonderwijs in de opleidingen van Syntra. Men tracht de twee systemen te integreren om het
watervalsysteem
in ons onderwijs af te bouwen. Diegene die in deeltijds
opleidingen
terecht kwamen, werden beschouwd als de zwakkere studenten
en
hadden
problemen om stages te vinden in het bedrijfsleven. Vandaar is het belangrijk dat je een systeem krijgt waarin
laagst geschoolde groep. Dat kan alleen door voor intensieve begeleiding te zorgen voor die groep en dat gaat geld kosten. Het lijkt mij belangrijk als je een inclusieve maatschappij wil krijgen dat je die groep meetrekt en dat je er ook middelen in investeert.
Er moet een structurele samenwerking ontstaan tussen enerzijds het onderwijs en ondernemers en anderzijds de diensten van arbeidsmiddeling. Dit is een proces van lange adem, waar je moet zorgen dat daar een structureel positieve spiraal wordt opgebouwd. Het is hierbij belangrijk dat er aangetoond wordt dat deeltijds beroepsonderwijs ook een positieve keuze kan zijn.
Hoe valt dit te combineren met het vertrouwensprobleem van deze groep jegens de overheidsinstellingen? Voor de meest kansarme groep, voor de jongeren die veel tegenslagen gehad hebben in het verleden kan je hen niet helpen met een standaardaanpak.
Daar is maatwerk voor nodig. Straathoekwerkers
de beroepsopleiding meer wordt gevaloriseerd. Er moet een structurele samenwerking ontstaan
kunnen hier relevante hulp aanbieden en
tussen enerzijds het onderwijs en ondernemers
kunnen eventueel in partnership met de
en anderzijds de diensten van arbeidsmiddeling.
arbeidsbemiddelingsorganisaties hulp aanbieden.
Dit is een proces van lange adem, waar je moet
Daar zouden veel meer middelen op ingezet
zorgen dat daar een structureel positieve spiraal
moeten worden.
wordt opgebouwd. Het is hierbij belangrijk dat er aangetoond wordt dat deeltijds beroepsonderwijs ook een positieve keuze kan zijn. Op die manier krijgen ondernemingen ook interesse krijgen in deze groepen. Maar dat is niet zo evident. Zelfs in Duitsland, dat het model is voor dat soort onderwijsvorm,
geraken
de
meest
kansarme
Youth Voice
For Youth 2015
veel meer middelen structureel gaat inzetten op die
12
Youth Voice
13
For Youth 2015
Dossier Jeugdwerkloosheid Cijfers en statistieken
h
et aantal werklozen in de EU was in januari 2015 ongeveer 23,8 miljoen. Vooral jongeren onder de 25 hebben het moeilijk. Meer dan 5 miljoen jongeren zijn vandaag werkloos in Europa. Landen zoals Spanje en Griekenland zitten veel hoger dan het Europese gemiddelde. Terwijl Duitsland en Nederland het laagste jeugdwerkloosheid heeft binnen Europese unie.
Yunus Denizli
53,5%
49,8%
21,9%
9,6%
Youth Voice
For Youth 2015
14
7,4%
Dossier
Youth Voice
15
For Youth 2015
Dossier
Youth Voice
For Youth 2015
16
Dossier
Youth Voice
17
For Youth 2015
Interview Catherine MEntior :
Corporate Communication Manager bij Nestlé Belgilux.
o
p initiatief van Nestlé hebben meerdere grote bedrijven zich verenigd om samen in België een Alliance for YOUthop te richten. Het doel van die alliantie is om op korte en middellange termijn honderden opportuniteiten te creëren voor jongeren onder 30 jaar in de vorm van arbeidscontracten en stageplaatsen.
Olivier Van Pee
Wat is Alliance for YOUth? De Alliance for YOUth in België is het Belgische equivalent van het door Nestlé opgezette, gelijknamige Europese initiatief, dat in juni 2014 werd gelanceerd. In het kader van die alliantie mobiliseert Nestlé zijn bedrijfspartners en andere ondernemingen die vastbesloten zijn om een positieve rol te spelen in de tewerkstelling van jongeren. Het doel van die alliantie is om op korte en middellange termijn honderden opportuniteiten te creëren voor jongeren onder 30 jaar in de vorm van arbeidscontracten en stageplaatsen. Wie zijn de partners? De verschillende partnerbedrijven van Nestlé in België zijn: Adecco, AXA, EY, IBA, IBM, Securex en Sodexo.
Youth Voice
For Youth 2015
18
Interview
Wat zijn de doelstellingen?
bieden aan jongeren onder de 30 jaar. Om
De doelstellingen van de Alliance for YOUth
een breder draagvlak aan deze beweging
in België zijn ambitieus: de partners verwachten
te geven, heeft Nestlé alle geïnteresseerde
samen meer dan 2600 banen en stageplaatsen
bedrijven uitgenodigd om zich in één alliantie
te kunnen aanbieden aan jongeren onder 30
te groeperen: de ‘Alliance for YOUth’ – een
jaar in de periode 2015-2016.
Europese beweging die meer dan 200 bedrijven bijeenbrengt.
Wat is de ontstaansverhaal van Alliance
Wat motiveerde Nestlé om een sociaal project over de jeugdwerkloosheid te
for Youth?
lanceren?
In 2013 lanceerde Nestlé een Europees jongerenwerkgelegenheid,
Ze vertelde ons dat Nestlé altijd bezig
getiteld Nestlé Needs YOUth, waarin het
was met sociale projecten, maar deze waren
zich engageert om in de drie volgende
vooral gericht op duurzame ontwikkeling van
jaren 20.000 werk- of stageplaatsen aan te
grondstoffen zoals koffie en cacao. Maar deze
initiatief
voor
Youth Voice
19
For Youth 2015
Interview
Zoals ze zei: «Deze projecten waren zeer ver
Waar situeert Alliance for YOUth zich
van mensen en hun dagelijkse leven in Europa.
in het Europees verhaal?
Dus begonnen we te denken over kwesties waarmee Europa geconfronteerd wordt en de
De Alliance for YOUth past binnen de
belangrijkste kwestie was jeugdwerkloosheid «
context van de ‘Jongerengarantie’, gelanceerd
Ze vermelde tevens :» Veel bedrijven praten
door de Europese Commissie, maar ook binnen
over maatschappelijke verantwoordelijkheid,
de ‘Europese Alliantie voor Leercontracten’,
we zien het op een manier dat het voordelig
een breder initiatief dat als doel heeft meer
voor de maatschappij moet zijn, maar het
leercontracten,
moet ook een positief impact hebben op de
kwalitatieve
stageplaatsen
alsook beroepsopleidingen aan te bieden aan
toekomst van onze activiteiten Dit filosofie
jongeren. Nestlé heeft zich aan die Europese
noemen we “Creating Shared Value”.
Alliantie voor Leercontracten in naam van de huidige en toekomstige partners verbonden via de Alliance for YOUth, waardoor zij automatisch toetreden.
Youth Voice
For Youth 2015
20
Interview
Hebben jullie een onderzoek gevoerd over jeugdwerkloosheid?
Wat gebeurt er na 2016? De “Alliance for YOUth” is een initiatief dat
Een onderzoek van Nielsen over jongeren in Europa toont het volgende aan:
bedoeld was om concrete engagementen aan de deelnemende ondernemingen te vragen, eerst voor
- 92% van de jongeren denkt dat
een periode van 3 jaar: 2014, 2015 en 2016. Leden
jongerenwerkloosheid een groot probleem is
van de Alliance for YOUth in België verbinden zich
in Europa.
ertoe programma’s die de toegang van jongeren
- 23% van de ondervraagde jongeren ziet
tot de arbeidsmarkt vergemakkelijken actief te
werkloosheid als het grootste maatschappelijke
ondersteunen en promoten en diverse initiatieven
probleem voor de komende vijf à tien jaar.
te ontwikkelen die jongeren relevante werkervaring
- 44% van de jongeren geeft gebrek aan
bieden, hetzij individueel, hetzij met andere leden
ervaring op als reden waarom ze geen werk
van de Alliance. Dus in 2016 zullen we samen
vinden.
bekijken hoe ver we staan en beslissen over de volgende stappen.
Youth Voice
21
For Youth 2015
Column
Hold-up op geluk! Niels De Rudder
m
e e s t a l hebben jongeren geen onhaalbare dromen of plannen. Geluk staat vaak bovenaan het lijstje. Geluk dat we vinden in een relatie met een partner, in een huisje met een tuintje waarin een boompje groeit en één of meerdere kinderen spelen. Anderen zegt het klassieke verhaaltje niet zoveel, zij ervaren geluk tijdens het maken van een wereldreis of bij het cruisen in een blitse wagen. En dat maakt in wezen geen enkel verschil uit. Voor de mens is niets zo universeel als het verlangen naar geluk. De kans is wel erg klein dat de lotto gewonnen ‘Je bent jong en je wilt wat’, is een wordt. Dus moet er gewerkt worden. Als het reclameslogan uit de vorige eeuw die de dag even kan in een leuke job. Zo eentje waarvoor van vandaag actueler dan ooit is. Elke jonge je opgeleid bent of waarvoor je gestudeerd hebt. kerel of meid zit boordevol dromen, plannen Niets mis met die verwachting. Dus worden er en ideeën voor de toekomst. Ongeduldig massa’s sollicitatiebrieven, al dan popelt en brandt de jeugd van niet aangetekend, opgestuurd en hevig verlangen om te beginnen bieden werkzoekende jongeren aan een zelfstandig bestaan. Net DE zich aan in bedrijven, in scholen, zoals een brullende racewagen amper op het groene licht JEUGDWERKLOOSHEIDS- aan de overheid, enz. En dat kost geld, veel geld. Voor pas kan wachten om met gierende CIJFERS ZIJN afgestudeerden is dit een zware banden nieuwe horizonten op te HALLUCINANT. OM dobber want op een uitkering zoeken. Maar evenzeer als een in de vorm van wachtgeld moet jonge vogel die liever ontelbare EN BIJ DE 6 MILJOEN er het eerste jaar niet gerekend keren op zijn bek gaat dan nog één seconde langer in het nest EUROPESE JONGEREN ZIJN worden. Sommigen kunnen nog te moeten blijven. Klaar om een WERKLOOS. LANDEN ALS even rekenen op een financieel steuntje van de ouders, anderen duidelijk antwoord te geven aan volledig op zichzelf de innerlijke drang om op eigen SPANJE EN GRIEKENLAND zijn aangewezen en zullen ‘s avonds benen te staan. ‘Kom uit uw kot’, DEELDEN DOOR DE CRISIS of in het weekend een baantje schreeuwt elke vezel van dat moeten zoeken. Maar goed, in jonge lichaam luidkeels uit! WEL ERG ZWAAR IN DE afwachting van die vaste job kan KLAPPEN EN FLIRTEN dit tijdelijk wel soelaas brengen. Meestal hebben jongeren geen onhaalbare dromen of NU MET DE 50% GRENS. O ja, ik had waarschijnlijk plannen. Geluk staat vaak MAAR OOK BELGIË LIGT moeten beginnen met ‘er was bovenaan het lijstje. Geluk dat we vinden in een relatie met NETJES OP HET TE HOGE eens een tijd’. Er was eens een tijd dat jonge mensen uit hun kot een partner, in een huisje met een tuintje waarin een boompje EUROPEES GEMIDDELDE konden komen zonder met hun smoel tegen metershoge muren groeit en één of meerdere VAN 22%. te botsen die hen de toegang kinderen spelen. Anderen zegt tot het leven verhinderden. Een het klassieke verhaaltje niet tijd waar er al zeker voor zo een zoveel, zij ervaren geluk tijdens spring-in-het-veld plaats op de het maken van een wereldreis arbeidsmarkt was zodat hij of zij of bij het cruisen in een blitse snel de jacht op geluk met een dromenvanger wagen. En dat maakt in wezen geen enkel kon inzetten. Niets meer van aan! Want als er verschil uit. Voor de mens is niets zo universeel dan eens antwoord op de vele brieven komt, als het verlangen naar geluk. staat er vaak zwart op wit in dat men enkel de
Youth Voice
For Youth 2015
22
Column
mensen met de meeste ervaring voor een gesprek weerhouden heeft. Nou moe. Jarenlang de broek op de schoolbanken versleten voor ... tja, voor wat? De jeugdwerkloosheidscijfers zijn hallucinant. Om en bij de 6 miljoen Europese jongeren zijn werkloos. Landen als Spanje en Griekenland deelden door de crisis wel erg zwaar in de klappen en flirten nu met de 50% grens. Maar ook BelgiĂŤ ligt netjes op het te hoge Europees gemiddelde van 22%. In grootstedelijk gebied echter ligt het cijfer nog een stuk hoger. En als we specifiek kijken naar de jeugdwerkloosheid bij jonge allochtonen, kunnen we niet anders dan duizelen. Komt daar bovenop dat de hervormingen van de werkloosheidsuitkeringen veel jonge werklozen in de kansarmoede duwen. Geen wonder dat in de armoedetabellen het cijfer van het armoederisico in de leeftijdscategorie 16-24 jaar sterk opvalt. Het zal sowieso een hele mentaliteitswijziging met zich meebrengen maar als we pretenderen begrippen als solidariteit en verdraagzaamheid hoog in het vaandel te dragen, moeten we dat ook af en toe eens in de praktijk omzetten. In tijden waarin burn-outs en depressies als gevolg van een jachtig bestaan weelderig gezaaid worden, kan een nieuwe collectieve arbeidsduurvermindering voor meer ademruimte zorgen. Het is een hot topic. Maar belangrijk in de context, we herverdelen de beschikbare arbeidsuren over meer mensen zodat er heel wat jobs gecreĂŤerd worden. Daar zit de kans om jeugdwerkloosheid structureel aan te pakken. Zijn we bereid om in het belang van onze samenleving, in het belang van onze jeugd, kortom in het belang van onze toekomst, een weinig in te leveren? Alhoewel inleveren, als we prularia die we helemaal niet nodig hebben bewust niet meer kopen, dan gaan we daar heus niet ongelukkiger van worden hoor. Ook het milieu zal ons eeuwig dankbaar zijn. Of is het hele idee slechts uit de hersenen van een gekke wereldvreemde denker gesponnen? Welk idee of plan ook, er moet dringend werk gemaakt worden van jeugdwerk. Simpelweg omdat de samenleving niet het recht heeft een hold-up te plegen op het geluk van een jonge generatie!
Youth Voice
23
For Youth 2015
Column
Cijfers de munitie, Kennis het wapen Jan Hertogen
j
o n g e r e n doen er goed aan dit toekomstperspectief voor ogen te houden en zich collectief gereed te maken om het werk en de maatschappelijke verantwoordelijkheden over te nemen. En ook te beseffen dat deze wisseling van generaties een dieselmotor is, die langzaam op gang zal komen om alsmaar te versnellen. Cijfers zijn de munitie voor het wapen van de
kennis. Enkel als jongeren slimmer worden dan wie
werk en vreemde herkomst een kwaliteit worden en geen reden meer voor exclusie?
het beleid maakt kunnen zij vooruitgang boeken en resultaten bereiken. Tot de leeftijd van 25 jaar
Reken even mee. De bevolking tussen 40 en
kunnen vele opeenvolgende generaties zich scholen
65 jaar (25 leeftijdsjaren) bestaat uit 3,8 mio
en harden in begrijpen, analyse en actie. In plaats
inwoners in België. Daartegenover staan 3,2
van alleen hun kennis ter beschikking te stellen van
mio jongeren van -25 jaar, die in vervanging
bedrijven, politiek en de financieel economische
zullen komen van deze groep van 40-65 jaar. Dat
machten kunnen zij deze ook aanwenden om de
is een verschil van meer dan een half miljoen
ongelijke eigendomsverhoudingen, de verschillen
(563.479 om exact te zijn). Het aantal geboortes
in verdiensten en in vermogen in beeld te
zal verder dalen en het aantal overlijdens stijgen,
brengen, aan te klagen en te wijzigen. Kennis
de immigratie zal verder voor een input zorgen
aanwenden voor solidariteit, mobilisatie en actie
in de tewerkstelling en de werkloosheid zal de
kan een tegengewicht bieden voor uitsluiting en
komende decennia verminderen. En dit ondanks
discriminatie. Studeren om beter dienstbaar te
een verdere automatisering en robotisering die
zijn voor z’n medeburgers, wie slimmer is dan z’n
als nieuwe spookbeelden worden opgevoerd als
tegenstander heeft al voor de helft gewonnen.
drogreden om de loonkosten te doen dalen en de vervangingsinkomsten te verlagen. Maar de
Enkele voorbeeldjes kunnen de ideeën prikkelen.
publieke dienstverlening, die nu al 45,6% van de
Met hoevelen staat de huidige generatie jongeren
loontrekkende tewerkstelling omvat zal in aantal
gereed om de babyboom generatie te vervangen de
en % de komende decennia verder toenemen.
komende jaren . De babyboom generatie is de sterke geboortestijging de 2 decennia volgend op WO2.
Jongeren
er
goed
aan
dit
Zijn zij met meer of minder om de oudere generaties
toekomstperspectief voor ogen te houden en zich
af te lossen als loontrekkende of zelfstandige?
collectief gereed te maken om het werk en de
Zullen de werklozen ‘opgezogen’ worden in het
maatschappelijke verantwoordelijkheden over te
Youth Voice
For Youth 2015
doen
24
Column nemen. En ook te beseffen dat deze wisseling van
waren er op 31/12/2003
bij de 15-25 jarigen,
generaties een dieselmotor is, die langzaam op gang
9.669 Uitkeringsgerechtigde Volledig Werklozen
zal komen om alsmaar te versnellen. Na 25 de 15: bij
(UVW) in de RVA statistiek, de WerkZoekenden
de instroom van 10-24 jarigen om de 50-64 jarigen
met Uitkerings Aanvraag, WZUA zoals VDAB/
te vervangen is er een tekort van 266.258. Wanneer
Actiris ze noemt. Het is de grootste en belangrijkste
gekeken wordt naar de 5, dwz de vervanging van
groep
de 60-64 jarigen door 20-24 jarigen is er nog een
31/12/2013 waren er 6.351 UVW in het Brussels
‘overschot’ van 43.089, maar dat zal zich jaar na jaar
gewest en 4.634 op 31/12/2014 of meer dan een
omzetten in een alsmaar groter wordend tekort.
halvering. Wanneer rekening gehouden wordt met
Werklozen/Werkzoekenden.
Welnu
op
de bevolkingsstijging bij de 15-24 jarigen en de Omdat de politiek dat maar al te goed beseft is
voornoemde cijfers omgezet worden in een % tav de
de pensioenleeftijd opgetrokken naar 67 jaar, het is
15-24 jarige bevolking in het Brussels gewest zien
een zwaktebod en zal maar een erg beperkt effect
we volgende evolutie: 7,8% van de15-24 jarigen
hebben tav van de aankomende jongerengeneraties
eind 2003, 4,6% eind 2013 en 3,3% eind 2014. Dat
die door de tewerkstelling zullen opgezogen
is een vermindering met 127% tav 2003.
worden, in Vlaanderen meer dan in Wallonië en ook Uiteraard moet nagegaan hoeveel de groei
Brussel zal een alsmaar kleiner wordend overschot
geweest is van het aantal studenten, het
houden de komende 25 jaar.
aantal leefloners, de NEET’s (Non Education, Is er dan geen wolkje aan de lucht. Werk en
Employ or Training – Geen onderwijs, werk
inkomen worden niet gratis toebedeeld. Door de
of beroepsopleiding), dwz dus de niet-actieve
voortdurende dynamiek van de immigratie en
bevolking in deze leeftijdsgroep. Maar toch
van gezinnen die zich generatie op generatie aan
duidt deze evolutie misschien al op wisseling van
armoede en uitsluiting moeten onttrekken, zal er
generaties, de ‘structurele’ vervanging van de
altijd aandacht moeten uitgaan naar de systemen
babybomers door de jongeren.
van sociale- en bestaanszekerheid en naar de toegang tot onderwijs en werk om elke uitsluiting
Het verleden kennen, maar ook voldoende naar
de kop in te drukken en de gelijke kansen voor
de toekomst kijken om te weten wat in het heden
iedereen te bewerkstelligen.
dient te gebeuren, daar is het om te doen. Kennis, met cijfers, analyse en actie onderbouwd, is het
En als de ‘grote wisseling’ nu al eens begonnen
wapen waarmee de welvaart en het welzijn voor
is? Een positieve evolutie op een jaar is nog geen
iedereen zal gerealiseerd worden. De inschakeling
trend, maar als het zich 2 opeenvolgende jaren
van jongeren in de vakbeweging, het onderwijs, de
voordoet dat kan men al spreken van een tendens.
nieuwe sociale bewegingen en de politiek geeft het
Neem nu volgend cijfer: in het Brusselse gewest
kader waarin dit wapen kan ingezet.
Youth Voice
25
For Youth 2015
Column
Carte Blanche Ellen S.
i
n m i j n antwoordmails sluit ik steevast af met de slogan: “het zal ons wel lukken”. Want daar ben ik nog altijd van overtuigd. Dat de aanhouder wint. Je kan alleen maar een job vinden door te solliciteren, niet door in een hoekje te blijven zitten. Ook al lijkt dat soms het aanlokkelijkste. Dan de obligate tips: school je bij, solliciteer als kassierster in de plaatselijke Delhaize, schrap de opleidingen uit je CV.
Carte blanche heb ik gekregen. Om voor u, beste lezer, een column te schrijven over werkloosheid. Jeugdwerkloosheid, meer bepaald. Mag ik mij, als 28-jarige, nog onder het etiket “jeugd” scharen? Ik hoop dat u het mij toestaat.
Verder las ik het schrijnende verhaal van een laaggeschoolde moeder die maar niet aan werk geraakt. Die gefrustreerd geraakt door het feit dat zovele hooggeschoolden onder hun niveau solliciteren en daardoor “jobs inpikken” van laaggeschoolden. Ik snap wat ze wil zeggen. Maar ik weet uit eigen ervaring dat er zo weinig jobs zijn voor hooggeschoolden, dat ze niet anders kunnen dan onder hun niveau te solliciteren. Want één sollicitatiebrief per week volstaat –meestal niet- om aan een job te geraken.
Als u mijn jobzoektocht een beetje gevolgd heeft op de website van De Standaard, dan weet u hoe ik de reeks heb afgesloten. Met een welgemeende vraag tot dialoog. Van mensen die, net als ik, moeite hebben om een job te vinden. Of iedereen die mij graag iets vertellen wil, n’importe quoi. Hier is op gereageerd. Door mensen met of zonder diploma’s, met of zonder ervaring, met of zonder job. Met allemaal hun eigen verhaal, hun eigen bedenkingen, hun eigen tips, soms ook hun eigen kritiek. Ik vul graag de rest van deze column met een bloemlezing uit de reacties.
Ik lees dat ik mensen een beetje een hart onder de riem heb kunnen steken met mijn verhaal, dat ze zich minder alleen hebben gevoeld. Dat zijn de leukste mails.
Mag ik beginnen met de tips? De eerste tip die binnenkwam, valt te categoriseren onder de noemer: “val op!” Doe iets anders dan het opstellen van een schools CV. Gebruik een gele briefkaart, een A5-envelop, felle kleurtjes. Maak een eigen website. Spring uit die hoop CV’s en laat zo van je horen.
In mijn antwoordmails sluit ik steevast af met de slogan: “het zal ons wel lukken”. Want daar ben ik nog altijd van overtuigd. Dat de aanhouder wint. Je kan alleen maar een job vinden door te solliciteren, niet door in een hoekje te blijven zitten. Ook al lijkt dat soms het aanlokkelijkste.
Ik kreeg mails met soms niet zo koosjere tricks: wees wat creatief met je CV. Het gaat dan niet over liegen. Maar de waarheid pimpen levert in deze tijden jobs op, aldus de schrijvers. Doodeerlijk zijn niet. Want ja, het is frustrerend om te weten dat jij die job als een professional zou kunnen uitvoeren, maar dat iemand met een positiever gesternte (lees: ervaring) er steevast mee gaat lopen. Mag het dan een eerlijke herverdeling genoemd worden, aldus de mailschrijver?
Ik heb deze week een aantal gesprekken achter de rug. Maandag mag ik op proefdag, op basis van die dag wordt er beslist of ik aangeworven word of niet. Ik heb er ongelofelijk veel zin in. Met wat geluk en een dubbele dosis inzet mag ik mijn zoektocht afsluiten, heel binnenkort zelfs. Staat u mij toe, beste lezer, daar een driedubbele achterwaartse salto voor te maken?
Dan kreeg ik verhalen te horen van mensen die de sprong in het duister naar een leven als eigen werkgever hebben gewaagd. Mensen die als zelfstandige begonnen zijn, in het klein, maar die stilletjes aan hun weg daarin vinden. Onnoemelijk veel bewondering heb ik daarvoor.
Youth Voice
For Youth 2015
26
Youth Voice
27
For Youth 2015
Youth Voice
For Youth 2015
28
Youth Voice
29
For Youth 2015
For Youth Paleizenstraat 25 1030 Schaarbeek Tel: 02 212 19 00 Fax: 02 212 19 09
E-‐mail: info@foryouth.be Website: www.Foryouth.be FB: ForyouthVzw Twitter: @ForYouthBE @JongWerkloos
Youth Voice
For Youth 2015
30