BİLGİ TOPLAMA, İŞLEME VE PAYLAŞMA
Uber'le ilgili, taksicilerin sonunu getiriyor, aşırı kar peşinde tartışmala rı bir yana ortaya çıkan bir gerçeklik var: Mevcut bir imkandan başkasının yararlanma imkanını ortaya çıkarma sı. Kapitalist mantık esasta, bir ürünün kullanım değerine sahip olmak için, onu satın alma, yani özel mülkiyetine geçirme üzerine kuruludur. Kullanım değeri için kiralama yöntemi gene ka pitalizm içinde daha sonra ortaya çı kan ve giderek yaygınlaşan bir tüketim biçimi oldu. Şimdi internet bu biçimi daha değişik ve kitlesel olarak kullan ma imkanı ortaya çıkarmış görünüyor. Başka bir deyişle tüketici, mülkiyetine sahip olmadan bir ürünün kullanım değerinden hayatın her alanında ya rarlanma imkanı elde ediyor. Bu du rum kaçınılmazca kutsal özel mülkiyeti aşındırıcı bir gelişimdir. Sonuçlarını ya
'BİG DATA' 25 yıl önce bilimsel çalışmaların ak tarımı için geliştirilen internet bugün günlük hayatımızın ayrılmaz bir par çası. Her dakika dünyada olup biten lerden anında haberdar olmak, 'akıllı' telefon üzerinden uçak bileti almak, gitmek istenilen yerdeki en ucuz oteli bulmak artık bir iki 'tıklama' ile müm kün. Bütün bu 'kolaylıkların' arkasında yatan gerçeklik ise oldukça korkutucu, dijital devrim daha doğarken, kendin den başkası olmayan sanal dünyada tekel olarak ortaya çıkmakta. 'Big Data' şirketleri olarak adlandı rılan Google, Facebook takipçilerine 'bedava' hizmet sunarken, kullanıcı larından elde ettiği her türlü bilgiyi önce depolamakta, daha sonra bunla rın analizini yaparak, mal veya hizmet satmak isteyenlerle 'paylaşmakta'. Bu şirketlerin elde ettikleri astronomik karlarla, tekel durumlarını sağlamlaş tırmak için rahatça olası rakiplerini de satın almakta. Örneğin; Facebook sa-
4. ENDÜSTRİYEL DEVRİM(?)!
Taksi servisi Uber bize bu konuda çarpıcı gerçekleri gösterdi. Uber sade ce bir bilgisayar programına dayalı bir servis, servisin sahiplerinin kendi tak sileri yok. Sadece taksi ihtiyacı olanlar la, kendi arabası olan ve bir yerden bir yere gitme durumunda olanlar arasın da internet üzerinden bağlantı kurma sına olanak sağlamakta. Aynı yerden belli bir yere gitmek isteyenler arasın da kurulan bağlantı ile ek bir yatırıma ihtiyaç duymadan tüketicinin ihtiyacı nı karşılama servisi.
Bilgileri toplayan, işleyen ve paylaş maya başlayan internet bunu nasıl ve ne için yapıyor, sorusu ise bu bağlam da beklenmedik bir biçimde önem ka zanıyor. Hatta yukarda belirtildiği gibi kapitalizme can simidi olarak gözü küyor. Önce bunun nasıl yapıldığına, sonra da bu mantığın bizi götüreceği yerlere bakmakta yarar var. Belki de bu gelişme bize tekrardan tarih, coğrafya, teknik ve insan üretici güçlerinin yeni bir konumlanması hakkında ipuçları verecektir, gerçek bir endüstriyel dev rimin kapısını aralayacaktır.
oo
Yukarıda belirtildiği gibi teknik ge lişmelerde internet giderek daha fazla önem kazanmakta. İnternet üzerinde bilgi toplama, bu bilgileri işleme kadar paylaşma yöntem ve davranışları da sürekli değişim içerisinde.
şayıp göreceğiz.