Kapitalizmden sosyalizme geçiş çağı'na ne oldu?
YOL 27
eski Sosyalist ülkeler bu yansımanın ana merkezleri durumundadır; üçüncü dünya ülkeleri için aynı şey geçerli olmasa da, bu ülkelerde de yenilgi yılları uzadıkça benzer düşünceler şekillenmektedir. "İdeolojilerin sonu" çığlıklarının maddi temelinin biraz daha derinle rine gidelim. İdeolojiler, kötü dogmalar olarak görülüp küçültülmeye çalışılıyor; oysa onlar insanlığın büyük dönüm momentlerinde ortaya çıkmışlardır. "Onların beyinlerinin ürünleri olan bu tasarımlar, ulaştık ları yüksekliklerden insanları egemenlikleri altına alacak kadar yücel melerdir. Yaratıcılar kendi öz yaratıklarının önünde korkuyla eğilmiş lerdir." (18) Çözülme ve yıkılışı yaşayan günümüz insanları, İdeolojileri, "ulaş tıkları yüksekliklerden" yere indirmekle yetinmiyor, yerin yedi kat dibi ne gömmeyi özlüyor. Bugüne kadar başından böyle pek çok macera geçen İdeoloji canavarı, bir başka kılıkta yeniden dirilivermektedir. Toplumsallaşmış insan bilinci olan İdeolojiler de toplumlarla birlikte yaşar ve ölürler, ama yok olmazlar. Onların ömrü genellikle tekil insan topluluklarından daha uzundur. Kendisi daha sonra tutuculaşıp katılaşsa da her ideoloji doğusunda bir toplumsal değişime denk düşer. İdeoloji, değişime hamile olan toplumun bilinç ve inanç bebeğidir. Günümüzde ideolojilerin sonunu ilan etmek, mevcut insanlık ko numunu ebedileştirmekten başka bir anlama gelmez. Günümüzde ideolojilerin sonunu savunanlar ya yaşadığı konumdan hoşnut; ya da insanlığı yeni bir geleceğe taşıyacak bir değişimden tümüyle umu dunu kesmiş olmalıdır. Kendinden hoşnut olanlar kapitalist ana yurtlardaki orta tabakalar dır. Umutsuzlar ise, yenilgi şokuyla bilinç körleşmesine uğramış eski sosyalist ve geri kapitalist ülke insanlarının bir kesimidir. Emperyalizm, sosyalizm çökmeden hemen önce "insan haklan" savunusuna soyunmuştur. Gorbaçovda ölmeden önce, sınıflar müca delesinin yerine "insanlık çıkarlarını" geçirmişti. Öyle anlaşılıyor ki, kapitalizm sosyalizm çatışmasının sona ermesiyle bu iki ideoolji bu harlaşıp giderken yerini "insan haklarına" bırakmıştır. Fransız devriminden ikiyüzyıl sonra, parola yine aynıdır. "İnsanlık, birdirgesi"ni gön derine çeken kapitalizm, ikiyüzyıl sonra yeniden aynı parolaya dönüyorsa hiç kimse bu "insancıllığı" alkışlarla karşılamamftlıdır.