Diyalog Avrasya № 29

Page 84

актуально

В народе бытует такое предание: «Манасчи Балык рассказывал один только эпизод «Великое Сражение» сорок дней, и то не смог довести повествование до конца». Halk arasında Manasçılar hakkında ilginç söylentiler vardır. Mesela; Balık denilen Manasçı, destanın sadece “Büyük Savaş” adlı bölümünü 40 gün söylemiş ve sonuna gelememiş.

82 ДА ЛЕТО 2009 • 29 НОМЕР

го из сорока воинов богатыря Манаса. Эта легенда похожа на правду. До ХIХ в. никаких достоверных сведений о манасчи не сохранилось. Только тогда, когда эпос «Манас» начинают записывать, стали появляться упоминания о манасчи. Лишь в устных преданиях сохранились воспоминания о Ноорузе, жившем в ХVIII в., о Балыке, Келдибеке, Тыныбеке, Чоюке, живших в XIX в., но о том, какие варианты эпоса рассказывались ими, неизвестно. В народе бытует такое предание: «Манасчи Балык рассказывал один только эпизод «Великое Сражение» сорок дней, и то не смог довести повествование до конца. А манасчи Чоюке, который беспрерывно исполнял «Манас» три месяца, спросили: «Когда же закончится твой рассказ?» Увлёкшийся сказатель ответил: «Не хочу врать и указывать определённый срок конца моей песни. Начав с рождения богатыря, мы только приступили к Великому Сражению». Когда манасчи Сагынбая спросили о том, когда он закончит свое повествование, он сказал, что рассказывает эту историю всю жизнь, но ни разу не доходил до конца. Поэтому можно сказать, что эпос «Манас» – это неисчерпаемый океан, не имеющий конца и края. Все записанные части, все выпущенные книги эпоса «Манас» – это только капля в море. Печальнее всего то, что этих великих манасчи не осталось. В 1971 г., когда умер манасчи Саякбай, Чингиз Айтматов плакал, говоря, что такой че-

bebi, yazılı kültürün gelişmemiş olmasıdır. Manas’ın yazıya aktarılmasıyla birlikte Manasçılar hakkında da bilgiler kaydedilmeye başlanmıştır. 18. yüzyılda yaşamış olan Nooruz, 19. yüzyıldaki Balık, Keldibek, Tınıbek, Çoyuke denilen Manasçılar hakkında sadece söylenti kabilinden bilgiler vardır. Onlara ait Manas çeşitlemeleri hakkında hiçbir kayıt yoktur. Halk arasında Manasçılar hakkında ilginç söylentiler vardır. Mesela; Balık denilen Manasçı, destanın sadece bir epizodunu -Büyük Savaş- 40 gün söylemiş ve sonuna gelememiş; Çoyuke, Manas’ı ara vermeden üç ay boyunca söyledikten sonra halk onu durdurmuş ve “Ne zaman bitireceksin?” diye sormak zorunda kalmış O da, “Ben size filan zamanda bitireceğim diye yalancı olmayım, kahramanın doğumundan başlayıp Büyük Savaşa yeni geldik...” diye cevap vermiş. Sagınbay ise “Bu masalı ne kadar sürede anlatıp bitireceksin?” diye sorulduğunda “Bu bir insanın ömrü boyunca da devam edebilir, ancak hiçbir zaman sonuna gelinemez” diye cevap vermiş. O yüzden Manas’ı bitmez tükenmez bir kaynak olarak değerlendirebiliriz. Bugün Manas’ın kitap olarak yayınlanan versiyonları ise okyanusta bir damladan ibarettir. En üzücü olan ise bugün, bu büyük Manasçılardan hiçbirinin artık hayatta olmamasıdır. 1971 yılında Sayakbay’ın vefatında Cengiz Aytmatov “Son Manasçı”nın ölümünden duyduğu üzüntüyü, böyle bir yeteneğin bir daha dünyaya gelmeyeceğini, ağlayarak belirtmiştir.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.