ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Φιλοξενεί μοναδικά έργα τέχνης και ανασκαφικά σύνολα από ολόκληρη τη Μακεδονία, που παρουσιάζουν όλες τις πτυχές του ιδιωτικού και δημόσιου βίου στην περιοχή από τους προϊστορικούς χρόνους ως την ύστερη αρχαιότητα. Τα εκθέματα κατανέμονται σε έξι βασικές ενότητες: • Προς τη γένεση των πόλεων (ισόγειο, αιθ. 4). Παρουσιάζονται μαρτυρίες για οικισμούς της εποχής του σιδήρου στη Μακεδονία, από το 1100-700 π.Χ. • Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την Ύστερη Αρχαιότητα (ισόγειο, αιθ. 5). Με οκτώ μεγάλα θεματικά σύνολα, καλύπτονται ποικίλες εκδοχές της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής στη Μακεδονία από τα αρχαϊκά χρόνια -όταν δημιουργήθηκε το ανεξάρτητο μακεδονικό βασίλειο- έως και τους αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος-4ος αι. μ.Χ.), όταν η Μακεδονία αποτέλεσε επαρχία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα ευρήματα προέρχονται κυρίως από ανασκαφές σε περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας.
70
79 & 80. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης φιλοξενεί μοναδικά ευρήματα από τη Μακεδονία, από τους προϊστορικούς χρόνους έως την ύστερη αρχαιότητα. 81. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού θεωρείται ως ένα από τα κορυφαία του είδους του, διεθνώς.
79
• Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας μητρόπολη (ισόγειο, αιθ. 6). Παρουσιάζονται ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες για την πόλη από την ίδρυσή της το 315 π.Χ. Επίσης, ανασυγκροτείται εν μέρει αρχαϊκός ιωνικός ναός, άγνωστης αρχικής θέσης, που κατά τη ρωμαιοκρατία μεταφέρθηκε στην περιοχή των Ιερών της Θεσσαλονίκης. • Ο χρυσός των Μακεδόνων (ισόγειο, αιθ. 7). Περιλαμβάνει εξαιρετικής τέχνης εκθέματα (διαδήματα, στεφάνια, δακτυλίδια, βραχιόλια, σκουλαρίκια κ.ά.) κυρίως από νεκροταφεία των αρχαϊκών και των κλασικών χρόνων, ενώ παρουσιάζει και όλη τη διαδικασία επεξεργασίας ευγενών μετάλλων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συλλογή χρυσών στεφανιών, ενώ ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν και ορισμένα μοναδικά αντικείμενα, όπως ο κρατήρας και ο πάπυρος του Δερβενίου (4ος αι. π.Χ.). • Αγρός-Οικία-Κήπος-Τόπος (αυλή). Περιλαμβάνει αρχαιότητες από τον 2ο-4ο αι. μ.Χ. και απαρτίζεται από δύο ενότητες: στην πρώτη, αναπλάθεται
υποθετικά τμήμα νεκροταφείου με ευρήματα, σαρκοφάγους και βωμούς και στη δεύτερη αναπαριστάται ένα ελληνορωμαϊκό σπίτι, όπου εκτίθενται ψηφιδωτά δάπεδα και αντικείμενα καθημερινής χρήσης. • Προϊστορική Μακεδονία (υπόγειο, αιθ. 11). Εκτίθενται αντικείμενα σχετικά με την έναρξη του παραγωγικού σταδίου του ανθρώπου στη Μακεδονία (κυνήγι, αλιεία, γεωργία, κτηνοτροφία, υφαντική, μεταλλουργία, κ.ά.), καθώς και εκμαγεία κρανίων του Μακεδονικού Ουρανοπίθηκου, πρώιμου ανθρωποειδούς και του ανθρώπων του σπηλαίου των Πετραλώνων (βλ. σελ. 92). • Περιοδικές εκθέσεις. Κάθε χρόνο, το μουσείο διοργανώνει μία μεγάλη θεματική έκθεση και 2-5 μικρότερες, που καλύπτουν ιδιαίτερα ζητήματα της καθημερινότητας των Μακεδόνων σε συνάρτηση με τον ελληνικό αλλά και μεσογειακό χώρο.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Μικρό αλλά πολύ ενδιαφέρον μουσείο, που εγκαινιάστηκε το 2010. Στον προθάλαμο παρου80
σιάζεται το ιστορικό των ανασκαφών στην περιοχή και στοιχεία για τις εργασίες ανέγερσης του μουσείου, ενώ στην κύρια αίθουσα η ιστορία του χώρου από τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι τον 4ο αι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν το ελληνιστικό βαλανείο, το αρχαίο πορνείο και η κρήνη που σχετίζεται µε τη «Στοά των Ειδωλίων» («μαγεµένες»). Ακόμα, εκτίθενται ευρήματα που σχετίζονται με την ιστορία της περιοχής από την Τουρκοκρατία έως την πυρκαγιά του 1917. Τα εκθέματα πλαισιώνουν επεξηγηματικά κείμενα και φωτογραφίες.
ΜΟΥΣΕΙΑ
ΜΟΥΣΕΙΑ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Από τα πιο σύγχρονα μουσεία στην Ελλάδα και από τα σημαντικότερα του είδους του στον κόσμο, προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα του βυζαντινού πολιτισμού. Μέσα από 2.900 αριστουργηματικά εκθέματα, στα οποία συγκαταλέγονται τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, εικόνες, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, ολόκληροι παλαιοχριστιανικοί τάφοι, εκκλησιαστικά σκεύη, είδη προσωπικού στολισμού, αλλά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης και εργαλεία 81
71