i przechowywany po dziś dzień w archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, kończy: „19 lipca 1897 zostałem we Wrocławiu prywatnym docentem, po habilitacji z filozofii”. Działał tak przez dziesięć lat, przez dalszych dziewięć jako profesor zwyczajny. Swoją wrocławską karierę zaczyna niezwykle efektownie: wymyśla przyrząd, który umożliwia mu badanie percepcji dźwięku u ludzi, w niespotykany dotąd sposób. Zaowocowały wcześniejsze badania z psychologii ogólnej, nad postrzeganiem ruchu, ruchem światła i zmianami wysokości dzięków. – Pierwszym adresem z 1898 roku, pod którym zamieszkał, była dzisiejsza ulica Henryka Pobożnego 18 (Heinrichstrasse), później, w 1902 roku, przeniósł się na Zielińskiego 101. W 1912 roku, już jako profesor i dyrektor seminarium filozoficznego, zamieszkał przy dzisiejszej ulicy Lubuskiej 54 (Brandenburgerstrasse). Żaden z domów nie przetrwał do dzisiaj – ustalił Ryszard Troszczyński, historyk, tropiciel śladów sławnych wrocławian. Założył miejscowe Towarzystwo Psychologiczne. Został jego pierwszym prezesem. Jedną z jego studentek była Edyta Stein, szykująca się wówczas do kariery naukowej. „Wykład Sterna – pisze w swojej autobiografii („Z życia jednej żydowskiej rodziny”) – był bardzo prosty do zrozumienia, siedziałam na nim jak na przyjemnej pogawędce. Był wtedy krótko po czterdziestce, więcej niż średniego wzrostu, wydawał się jednak niższy, gdyż garbił się trochę. Bladą twarz okalała brązowa broda, spojrzenie miał mądre i dobre, wyraz twarzy i brzmienie jego głosu były nadzwyczaj łagodne i miłe. Kiedy pewnego razu pojawił się na balu maskowym w orientalnym kostiumie, wyglądał niczym Natan Mędrzec” – charakteryzowała wygląd profesora Edyta Stein, późniejsza święta i patronka Europy. Profesor oddał do dyspozycji studentów salę ćwiczeniową w konwikcie jezuickim przy Kuźniczej 35. Cotygodniowe spotkania grona pedagogicznego trwały tam do 10 wieczorem,
10
master, professor Hermann Ebbinghaus and moved to Wrocław. He ended his one-page long, handwritten biography, filed and stored to this day at the archives of the University of Wrocław, with the following words: “On 19 July 1987 in Wrocław I became a private associate professor, after completing habilitation in philosophy.” He functioned with this degree for ten years, and then as a full professor for nine more. The inventor of IQ began his Wrocław career with an immediate impact: he invented a tool that allowed him to examine the human perception of sound, in a way unprecedented so far. The earlier research in the field of general psychology on the perception of movement, the movement of light and changes in the pitch of sound bore fruit. “His first Wrocław address, of 1898, was on the present-day Henryka Pobożnego street 18 (Heinrichstrasse), then, in 1902 he moved to Zielińskiego 101. In 1912, already as a professor and director of the philosophical seminar, he lived on the present Lubuska street 54 (Brandenburgerstrasse). None of his houses still stand today,” says Ryszard Troszczyński, a historian and a tracker of famous Wrocławians. Stern established the local Psychological Association and became its first chairman. One of his students was Edith Stein, who at that time was preparing herself for a scientific career. “Stern’s presentation,” Stein wrote in her autobiography (“Life in a Jewish family”), “was elementary and easily understood; I sat there as though attending a pleasant social gathering. He was in his early forties at the time, he was of average height though he seemed shorter because he walked with a slight stoop. His pale features were framed by a brown beard; his eyes were kind and alert; his expression and the tone of his voice were exceedingly mild and friendly. Once when he appeared at a masked ball dressed in an oriental costume, he looked like Nathan the Wise.” Such is how the professor’s looks were characterized