“En moet [Othello] wel zwart zijn of gaat het vooral om het anders-zijn?”
In de ogen van het Engelse publiek hadden Moren geen religie en, hoewel ze de islam tot op zeker hoogte kenden door handelscontacten, zagen ze deze religie als een non-religie. De houding ten opzichte van Moren en de islam veranderde naarmate de contacten tussen Engeland en de Arabische landen sterker werden. Hoewel religie in De Koopman van Venetië voornamelijk een rol speelt in combinatie met de rol van Shylock de Jood, wordt er door de Prins van Marokko ook een kleine verwijzing naar God gemaakt. Terwijl Aaron helemaal geen God heeft, roept de Prins onduidelijk: “Een God scherpe mijn oordeel” (Koopman 2.7.13). In het Engels komt dit duidelijker naar voren omdat Shakespeare ‘some God’ gebruikt, wat kan worden vertaald als ‘een of andere God’. Hij heeft ongetwijfeld een God, maar er wordt niet duidelijk gemaakt welke God dit is. Is dit de christelijke God of is dit Allah? De verwijzing van de Prins naar zijn eigen religie is hierdoor eigenlijk zeer neutraal. Hoewel er nog steeds geen helderheid is, is er wel een verandering te zien in representatie van de religie van Moren. Aaron had helemaal geen God, de Prins van Marokko roept opeens een of andere God aan. Hoe groot is het contrast dan wanneer je Othello leest en je er beetje bij beetje achterkomt dat Othello geen moslim is, maar dat hij in eerste instantie een bekeerd christen is: OTHELLO Wat moet dat hier? hoe is dit twist ontstaan? Zijn wij dan Turken? doen wij zelf nu dat Wat God aan de Ottomanen heeft verboden? Uit christenschaamte, staak dit heidens vechten; Othello 2.3.165-68 Hij noemt de islam en buitenlanders uit de Arabische landen zelfs iets afschuwelijks en hoopt dat hij nooit zo wordt. Othello moet vroeger een moslim zijn geweest, aangezien hij in Noord-Afrika is geboren, maar in de tijd van het toneelstuk is hij schijnbaar christelijk. Daarbij is de invloed van zijn liefde voor zijn christelijke vrouw, Desdemona, zo groot dat hij zelfs dit vorige leven als moslim wil opofferen voor een ultiem christelijk leven. Maar al snel blijkt dat Othello altijd voor een deel moslim is geweest en dat ook altijd zal blijven. Zijn persoonlijkheid was altijd deels moslim en deels christen. Het moment dat hij zijn moslimpersoonlijkheid letterlijk vermoordt, doodt hij daarmee tegelijkertijd zijn christelijke helft. Hij pleegt zelfmoord met de verwijzing naar de keer dat hij: OTHELLO ... de besneden hond toen bij de strot greep En zo... doorstak [doorsteekt zichzelf]
Othello 5.2.353-54
William.
11