Dominika Horodyńskiego „uzupełnienia” historyczne
Jesienią 1956 r. po przełomie październikowym Horodyński należał – obok Kętrzyńskiego, Łubieńskiego, Jana Frankowskiego i Andrzeja Micewskiego – do przywódców opozycji przeciw Piaseckiemu, tzw. secesji. Uznawała ona potrzebę zaakceptowania przez PAX zmian liberalizujących system i zdemokratyzowania stowarzyszenia. Oponenci ponieśli klęskę i znaleźli się poza PAX-em. Skupili się wokół tygodnika „Za i Przeciw”, którego redaktorem naczelnym został Horodyński. Przygoda trwała zaledwie parę miesięcy, pismo przejął Frankowski, wyrzucił dotychczasową redakcję i przy pomocy tygodnika zbudował Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne. Działająca od lat wspólnie grupa rozproszyła się. Horodyński odszedł trwale od zaangażowań związanych z ruchem katolickim. W 1959 r. został sekretarzem redakcji „Perspektyw Polskich”, pisma adresowanego głównie do emigracji, wydawanego też w językach obcych. W 1962 r. SB próbowała wznowić z nim kontakty i skłonić do informowania o rozmowach z obcymi dyplomatami. Horodyński stanowczo odmówił współpracy. W 1966 r. wstąpił do PZPR. W 1967 r. został korespondentem Agencji Robotniczej w Rzymie. Do kraju wrócił w 1973 r. na stanowisko redaktora naczelnego tygodnika „Kultura”. Wydawany w dużym nakładzie warszawski tygodnik był najważniejszym pismem poświęconym literaturze, esejowi, historii, plastyce, reportażowi, publikowali na jego łamach najwybitniejsi twórcy. Zespołowi Horodyński pozostawiał wiele swobody, sam zapewniał ochronę polityczną. Nie miał żadnych ciągot opozycyjnych, negatywnym echem odbił się jego publicystyczny atak na KOR w 1977 r. Trzy lata później, po Sierpniu, „Kultura” stała się pismem wyraźnie sprzyjającym demokratyzacji, a wiele reportaży wyrażało sympatię dla „Solidarności”. Ta linia była dziełem zespołu, redaktor naczelny zachowywał się raczej biernie. Niemniej został delegatem na IX Zjazd PZPR, który wybrał go do Centralnej Komisji Rewizyjnej partii. „Kultura” została zawieszona, jak inne pisma, 13 grudnia 1981 r. Narzucona przez władze stanu wojennego weryfikacja prawomyślności wypadła negatywnie. Tygodnik zamknięto. Dominik Horodyński zmarł 27 sierpnia 2008 roku. Andrzej Friszke
tycznych PAN i w Collegium Civitas. Od 1982 r. w redakcji WIĘZI jako redaktor działu historycznego, członek Rady Naukowej Laboratorium WIĘZI. W latach 1999–2006 członek Kolegium, od 2011 Rady Instytutu Pamięci Narodowej. Autor licznych książek, m.in.: O kształt niepodległej, Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956–1989, Życie polityczne emigracji, Koło Posłów Znak w Sejmie PRL, Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL, Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, PRL wobec Kościoła. Akta 1970–1978, Adam Ciołkosz. Portret polskiego socjalisty. Mieszka w Warszawie.
127
Historia
Andrzej Friszke – ur. 1956, historyk, prof. dr hab. Profesor w Instytucie Studiów Poli-