9 minute read
Hoe doen zij het: Elke druppel telt
Tekst: Ernest Marx, beeld: Sicco van Grieken
Terwijl schoon drinkwater wereldwijd onder druk staat, spoelen we het in Nederland massaal door het toilet. Deze vier mensen vertellen hoe het anders kan. Van slimme regenwatersystemen en minder douchen tot hergebruik van condens uit de wasdroger. Elke druppel telt.
Petra van Kleef
Petra van Kleef (42) is oprichter van het platform Groene Helden Academie, waarmee ze anderen inspireert om duurzaam te leven. Ook als het gaat om slim en zuinig met drinkwater omgaan.
‘Hoe we omgaan met de aarde, maakt me verdrietig. We putten haar uit. Vooral mensen op andere plekken in de wereld lijden eronder en dier- en plantsoorten sterven uit. Nu we als gezin al een tijd duurzaam leven, weet ik dat groene stappen je niet ongelukkiger maken. Integendeel. In 2018 ben ik begonnen met bloggen en inspireer ik via mijn platform anderen om duurzame keuzes te maken. Dat kan stapje voor stapje. Ik heb ook niet in één keer het roer omgegooid. Het begon met vegetariër worden en later realiseerde ik me hoeveel meer mogelijk was.’
Welke aanpassingen heb je gedaan om water te besparen?
‘Een goed voorbeeld is dat ik tegenwoordig om de dag douche, en dan maximaal vijf minuten. Daarmee besparen we water en gas. Onze kinderen van negen en twaalf douchen twee keer per week. Bij het douchen vangen we het koude opstartwater op in een emmer. Daarmee spoelen we het toilet door. Verder poetsen we onze tanden zonder lopende kraan en wassen we kleding pas als iets echt vies is. Iedereen gebruikt in ons huis één drinkglas per dag, zodat de vaatwasser minder snel vol raakt. We letten ook op verborgen waterverbruik: dus geen vlees eten en tweedehands kleding kopen.
Ik douche maximaal 5 minuten
Zulke gewoontes zijn binnen ons gezin heel normaal. Daarnaast kiezen we duurzame oplossingen. In de tuin staat een tank van 1000 liter voor regenwater om de planten water te geven. Al deze aanpassingen werpen hun vruchten af. We verbruiken als gezin jaarlijks slechts 75 kuub water, terwijl volgens mij het gemiddelde in Nederland zo’n 52 kuub per persoon is.’
Aram Verwoest
Aram Verwoest (44) woont met zijn gezin in Mandora in Houten. Bijna tien jaar geleden ontwikkelde hij deze ecowijk met andere bewoners. Dankzij maatregelen van toen gaat hij nu zuiniger met water om.
‘Onze wijk bestaat uit 36 huizen. Die zijn ontwikkeld door de bewoners, dus zonder projectontwikkelaar. We deden alles zelf, inclusief het nadenken over duurzame woonoplossingen. Ik ben hierin gestapt omdat ik mijn ecologische voetafdruk wil beperken. Dat houdt ook in: zuiniger met drinkwater omgaan. Bij de bouw hebben we dubbele waterleidingen en een apart regenwatersysteem voor toiletten en wasmachines laten aanleggen. We hadden toen nog niet de technieken om dat werkend te krijgen, maar wilden voorbereid zijn. Sinds vijf jaar gebruiken veertien huishoudens het systeem.’
Hoe werkt dat precies?
‘Het is verrassend eenvoudig. Regenwater van het dak stroomt via een buis naar een ton waar het wordt gefilterd. Daarna komt het in een grote plastic zak van 4500 liter terecht in onze kruipruimte. Een pomp brengt het water via de grijswaterleiding naar de wc’s en wasmachine. Als het weinig heeft geregend en de zak leeg is, vult een vlotter ‘m met een klein beetje kraanwater. We zitten dus nooit zonder.
Ik vind het zonde om de wc door te spoelen met drinkwater
Het is een ideaal systeem en onze was wordt net zo schoon. Met minder wasmiddel zelfs, omdat regenwater minder hard is. Al met al besparen we ontzettend veel water. We zijn met twee volwassenen en drie kinderen. Vroeger verbruikten we 130 kuub drinkwater per jaar, nu nog maar 80 kuub. Water is vrij goedkoop in Nederland en de installatie van zo’n regenwatersysteem is prijzig, dus verdien je zo’n investering niet snel terug. Maar daar gaat het mij niet om. Ik doe dit uit idealisme. Ik vind het zonde om met zuiver drinkwater de wc door te spoelen.’
Ariane Lelieveld
Renovatieontwerper Ariane Lelieveld (58) transformeerde haar jarendertigwoning tot ‘het duurzaamste huis van Nederland’. Sindsdien bespaarde ze al 50.000 liter water.
Ik gebruik zelfs het condenswater uit de wasdroger
‘Ik heb in mijn appartement een hydraloop geïnstalleerd: een systeem dat douchewater opvangt en hergebruikt. Eigenlijk heb ik een soort inpandige regenton. Het douchewater loopt niet naar het riool, maar naar een twee meter hoog reservoir dat achter een keukenkast is weggewerkt. Daar wordt het gefilterd en opgeslagen. Zodra ik een toilet doorspoel of de wasmachine gebruik, wordt dat water ingezet. Het is geen drinkwater, maar schoon genoeg voor deze toepassingen. Ik heb een app waarmee ik zie hoeveel liter water ik bespaar en tot nu toe is dat al zo’n 50.000 liter. Ik vind het bizar dat we in Nederland drinkwater wegspoelen. Water verdient meer respect. Ik giet zelfs het condenswater uit de wasdroger terug in het doucheputje, zodat het opnieuw gefilterd en hergebruikt wordt. En op mijn balkon heb ik een regenton, zodat ik in de zomer mijn planten regenwater kan geven.’
De hydraloop is onderdeel van een flinke verbouwing. Hoe kwam je daartoe?
‘Sinds 1999 woon ik in een jarendertigappartement in Rotterdam-Blijdorp. Het was vochtig en slecht geïsoleerd. Toen ik kinderen kreeg en meer wooncomfort wilde, schoot mijn energierekening omhoog. Ik diende verschillende duurzaamheidsplannen bij onze VVE in, bijvoorbeeld voor zonnepanelen en extra isolatie. Maar die stuitten steeds op weerstand. Uiteindelijk ben ik in 2021 zelf begonnen met renoveren. Ik verving mijn cv-ketel door een warmtepomp, vernieuwde de meterkast en verbeterde de isolatie tegen tocht en warmteverlies. Ook bracht ik een ventilatiesysteem en de hydraloop aan. Uiteindelijk ging ik van energielabel G naar label A en is mijn appartement vorig jaar verkozen tot het duurzaamste huis van Nederland.’
Geert-Jan Nieboer
Geert-Jan Nieboer (59) is van huis uit bedrijfseconoom. In 2021 startte hij met zijn dochter de natuurinclusieve boerderij Lubosch Land in Zuid-Limburg. Voor hem is slim omgaan met en vasthouden van regenwater cruciaal.
We proberen elke regendruppel vast te houden
‘Ik heb veel gereisd voor mijn werk. Na dertig jaar in het internationale bedrijfsleven werd mij steeds duidelijker dat hoe de mens met de aarde omgaat niet houdbaar is. Vaak blijken tropische paradijzen halve vuilnisbelten zodra je verder kijkt dan een resort. Ook in Nederland zag ik de achteruitgang: veel groene velden, maar nauwelijks biodiversiteit door ons grensoverschrijdende landbouwsysteem. In Limburg pompen ‘s zomers in het boerenland dieselpompen overal grondwater omhoog. Als de lucht strakblauw is, droogt het land uit. Tijdens de coronapandemie besefte ik: het roer moet om. Zonder agrarische achtergrond besloot ik een familiebedrijf te starten en zelf voedsel te verbouwen op een manier die de natuur versterkt.’
Hoe gaan jullie slim met water om?
‘In Limburg hebben we de voorgaande jaren veel wateroverlast gehad, maar ik vind droogte nog enger. Dan groeit er niks meer. We proberen elke regendruppel vast te houden. We zijn gevestigd op een voormalige melkveehouderij en onder de oude stal zat een grote mestkelder. Die hebben we omgebouwd tot waterbuffer. Daar past 550 kuub in, meer dan een half miljoen liter.
We vangen het regenwater op van het dak van de stal en door een slimme constructie loopt het ook van het verharde erf naar die kelder. Het regenwater gebruiken we voor onze tuinderij. Bij overschot pompen we het met zonne-energie naar ons voedselbos om daar in de bodem te infiltreren. We hebben 12.000 bomen en struiken geplant en er is veel meer ruimte voor water en leven. Die aanpak vormt de basis voor de groei van voedsel, biodiversiteit en veerkracht van het landschap.’
Tips om zelf water te besparen
Geef tuinplanten bewust water
Zeker in de zomer kan het waterverbruik in de tuin flink oplopen. Vang regenwater op in een regenton en gebruik dit om je planten water te geven. Veel planten vinden regenwater prettiger dan kraanwater. Geef liever één of twee keer per week royaal water dan elke dag een beetje. Zo worden wortels gestimuleerd om dieper te groeien en dat maakt planten weerbaarder tegen droogte. Ga je sproeien met kraanwater? Doe dat dan bij voorkeur in de vroege ochtend of late avond, zodat het water niet meteen verdampt in de hitte.
Kies slimme oplossingen in huis
Thuis zijn er volop manieren om water te besparen zonder comfortverlies. Overweeg een waterbesparende douchekop en een doorstroombegrenzer op je kranen. Daarmee verbruik je tot wel 50 procent minder water zonder dat je het merkt. Een andere optie is een spaartoilet of een toilet met dubbele spoelknop, zodat je kunt kiezen tussen een grote of kleine spoeling. Is je vaatwasser of wasmachine verouderd? Investeer in een zuinig A-label apparaat. Moderne machines verbruiken vaak half zoveel water of minder vergeleken met oude modellen.
Andere tips om water te besparen
Eet minder vlees
Vleesproductie kost enorm veel water, rundvlees in het bijzonder. Dat komt door het veevoer dat verbouwd moet worden en de hoeveelheid water die koeien drinken. Voor één kilo rundvlees is gemiddeld zo’n 15.000 liter water nodig. Dat is bijna net zoveel als een gemiddeld gezin verbruikt in een maand. Door minder vlees te eten, bespaar je dus indirect veel water. Dat maakt een vegetarische maaltijd niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor onze wereldwijde watervoorraden.
Koop minder vaak nieuwe kleding
Je garderobe verduurzamen heeft veel invloed op je waterverbruik. Een spijkerbroek lijkt een onschuldige aankoop, maar voor de productie ervan is gemiddeld zo’n 10.000 liter water nodig. Dat komt vooral door de katoenteelt en processen zoals verven en wassen. Door tweedehands te kopen, kleding te ruilen of minder te kopen, verklein je je waterafdruk flink. En gelukkig kiezen steeds meer merken voor circulaire mode en duurzamere productie.
