วารสารสุขภาพจิตประชากรและสังคม ปีที่ 3 ฉบับที่ 1

ปที่ 3 ฉบับที่ 1 ประจําเดือนธันวาคม 2555 - มกราคม 2556

เป า หมาย พัฒนา

ใน พ.ศ. 2543 เกื อ บทุ ก ประเทศทัว่ โลก ไดมารวมตัวกันในการ ประชุ ม สุ ด ยอดแห ง สหั ส วรรษของ องคการสหประชาชาติทนี่ ครนิวยอรก ในการประชุมครั้งนี้ ผูนํารัฐไดตกลง ตัง้ เปาหมายในการพัฒนาทีท่ กุ ประเทศ (Millennium Development Goals-MDGs) จะตองบรรลุใหไดภายใน พ.ศ. 2558 เปาหมายดังกลาว เรียกวา เปาหมายการพัฒนาแหงสหัสวรรษ เปาหมายที่ 6: ตอสูโรคเอดส มาลาเรีย และโรคสําคัญ (Millennium Development Goals) มีทั้งหมด 8 เปาหมาย อื่นๆ ไดแก • ชะลอและลดการแพรระบาดของโรคเอดสภายในป 2558 เปาหมายที่ 1: ขจัดความยากจนและความหิวโหย • ปองกันและลดการเกิดโรคมาลาเรียและโรคสําคัญ • การลดสัดสวนประชากรทีม่ รี ายไดตาํ่ กวา 1 เหรียญ อื่นๆ ภายในป 2558 สหรัฐ ตอวันลงครึ่งหนึ่งในป 2533-2558 • ลดสัดสวนประชากรที่หิวโหยลงครึ่งหนึ่งในชวงป เปาหมายที่ 7: รักษาและจัดการสิ่งแวดลอมอยางยั่งยืน 2533-2558 • กํ า หนดนโยบายและแผนพั ฒ นาประเทศให สอดคลองกับแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืนและลดการสูญเสีย เปาหมายที่ 2: ใหเด็กทุกคนไดรบ ั การศึกษาระดับประถม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ศึกษา • ลดสัดสวนประชากรทีไ่ มสามารถเขาถึงแหลงนํา้ ดืม่ • ใหเด็กทุกคนทัง้ หญิงและชายสําเร็จการศึกษาระดับ สะอาด และหองสุขาทีถ่ กู สุขลักษณะลงครึง่ หนึง่ ภายในป 2558 ประถมศึกษาในป 2558 • ยกระดั บ คุ ณ ภาพชี วิ ต ประชากรในชุ ม ชนแออั ด เปาหมายที่ 3: สงเสริมบทบาทสตรีและความเทาเทียมกัน 100 ลานคนทั่วโลกภายในป 2563

การ

แหงสหัสวรรษ

ทางเพศ

• ขจัดความไมเทาเทียมทางเพศในการศึกษาระดับ ประถมศึกษาและมัธยมศึกษาภายในป 2548 และในทุกระดับ การศึกษาภายในป 2558 เปาหมายที่ 4: ลดอัตราการตายของเด็ก

• ลดอัตราตายของเด็กอายุตาํ่ กวาหาป ลงสองในสาม ในชวงป 2533-2558 เปาหมายที่ 5: พัฒนาสุขภาพสตรีมีครรภ

• ลดอัตรามารดาตายลงสามในสีใ่ นชวงป 2533-2558

เปาหมายที่ 8: สงเสริมการเปนหุนสวนเพื่อการพัฒนา ในประชาคมโลก

• พัฒนาระบบการคาและการเงินแบบเปด ที่ทุกฝาย เคารพกฎและกติกาขอตกลง มีความแนนอน และไมเลือกปฏิบตั ิ ใหความสําคัญกับประเทศพัฒนาลาหลัง • ใหความสําคัญกับประเทศที่ไมมีพรมแดนติดทะเล และประเทศหมูเกาะขนาดเล็ก จัดการปญหาหนี้ของประเทศ กําลังพัฒนาดวยมาตรการภายในและระหวางประเทศเพื่อ บรรเทาและแกไขปญหาในระยะยาว • รวมมือกับประเทศกําลังพัฒนากําหนดและดําเนิน การยุทธศาสตรสรางงานใหเยาวชน • รวมมือกับบรรษัทยาดําเนินการใหประเทศกําลัง พัฒนาสามารถเขาถึงยาที่จําเปนตอการดํารงชีพในราคาถูก • รวมมือกับภาคเอกชนเพื่อสงเสริมการใชประโยชน จากเทคโนโลยีใหมๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งเทคโนโลยีสื่อสารและ สารสนเทศ

ที่มา: UNDP เว็บไซต http://www.gender.go.th/plan/6ilo.html

หนึ่ง...

เปาหมายการพัฒนาสหัสวรรษ ประกาศชัดชองทางสรางความสุข แปดประการชวยคนใหพนทุกข เมื่อเริ่มยุคยามฉลองสองพันป

เพราะหิวโหยหดหูจึงดูเฉา แววตาเศราโศกสลดหมดราศี ไดอาหารไมพอเพียงเลี้ยงชีวี ทุกวันนี้มีอีกมากคนยากจน

หา...

สอง...

มีผูหญิงอับโชคในโลกนี้ จะเปนแมแตละทีถึงตายได สงเสริมลูกเกิดรอดแมปลอดภัย อนามัยแมนั้นสําคัญนัก

สาม...

ตอสูโรครุมรายหลายสาเหตุ ระงับเอดสแพรกระจายเปนรายหลัก มาลาเรียแรงสุดหยุดชะงัก หมุดหมายปกปองกันใหทันกาล

สี่...

รักษโลกใหเขียวขจีสีสะอาด ธรรมชาติชื่นสุขทุกถิ่นฐาน สิ่งแวดลอมอยูยั้งยั่งยืนนาน เรงเชิงรุกทุกดานเพื่องานนี้

ยังมีคนอีกไมนอยดอยศึกษา ขาดวิชาชวยคิดผลิตผล ปดทางสูขาวสารพาลมืดมน ไมหลุดพนจมปลักที่ดักดาน สังคมมีชองวางระหวางเพศ ชายหญิงเหตุแบงฝายในหลายดาน สิทธิ์สตรีดอยกวามาชานาน ควรยกผานพนชั้นใหทันชาย เด็กเกิดใหมบกพรองจากทองแม สุขภาพออนแออยูแพรหลาย ไมทันครบขวบปชีวีวาย จึงเปาหมายกําหนดใหหมดไป

หก...

เจ็ด...

แปด...

เพื่อบรรลุเปาหวังทั้งแปดอยาง จึงตองสรางหุนสวนถวนทุกที่ รวมพลังรวมกันโดยทันที ใหโลกมีความสุขทั่วทุกคน ศาสตราจารย ดร.ปราโมทย ประสาทกุล

໇ÒËÁÒ¡ÒþѲ¹ÒáË‹§ÊËÑÊÇÃÃÉ (Millennium Development Goals-MDGs) 㹤ÇÒÁàË繢ͧ¨Ôµá¾·Â นพ.ยงยุทธ วงศภิรมยศานติ์ ถาดูจาก MDGs แลว เปาหมายนาจะอยูท ปี่ ระเทศทีม่ รี ายไดตาํ่ เปนสําคัญ ซึง่ ประเด็นที่ MDGs ใหความสําคัญ จะเปนลักษณะของปจจัยทางสังคมทีม่ ผี ลตอสุขภาพ (Social Determinants of Health) เชน ความยากจน, การศึกษา, ความเทาเทียมกันทางเพศ สวนทีเ่ ปนเปาหมายดานสุขภาพโดยตรงก็เปนเรือ่ งของอัตราตายของทารก, สตรีมคี รรภ โรคมาลาเรีย และเอดส รวมทั้งนํ้าดื่มและหองสุขา ในมุมมองดานสุขภาพจิตปจจัยทางสังคมที่มีผลตอสุขภาพที่ระบุไว มีผลตอสุขภาพจิต อยางมาก เพราะทัง้ ความยากจน การขาดการศึกษาและความไมเสมอภาคทางเพศ เปนทีม่ าของปญหาสุขภาพจิต โดยเฉพาะ ความรุนแรง สุรายาเสพติด ความเครียดและการฆาตัวตาย สําหรับประเทศไทย สิ่งทาทายที่สุดนาจะเปนเรื่องการพัฒนาที่ยั่งยืน และลดการสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติตลอดจน สิ่งแวดลอม ซึ่งยังเปนจุดออนของสังคมไทยและมีผลตอสุขภาพทั้งกายและอื่นๆ ที่สังคมไทยจะตองหาทางออกอยางจริงจัง เชน ภาษีที่ดินที่จะลดการถือครองที่ดินขนาดใหญ การเกษตรที่ยั่งยืน อุตสาหกรรมที่คํานึงถึงสิ่งแวดลอม เปนตน 2 สุขภาพจิตประชากร & สังคม

บารัค โอบามา ประธานธิบดีสหรัฐฯ เยี่ยมชมวัดโพธิ์

หลังการไดรับชัยชนะการเลือกตั้ง นายบารัค โอบามา ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ไดเดินทางเยือนประเทศไทย อยางเปนทางการในฐานะแขกของรัฐบาล (Official Visit) โดยไดเขาเยีย่ มชมวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร หรือ “วัดโพธิ์” นายโอบามาพรอมกับนางฮิลลารี่ คลินตัน รัฐมนตรีวาการกระทรวงตางประเทศสหรัฐอเมริกา เดินชม ความงามของวัดโพธิ์ 4 จุด ไดแก บริเวณพระอุโบสถ, วิหารพระนอน, พระมหาเจดีย และฤาษีดัดตน โดยมีพระสุธี ธรรมานุวัฒน หรือเจาคุณเทียบ สิริญาโณ คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยและผูชวย เจาอาวาส เปนผูนําเยี่ยมแตละจุดและบรรยายใหทราบ ทั้งนี้ วัดโพธิ์ถือเปนวัดสําคัญแหงหนึ่งของประเทศไทย จัดเปน พระอารามหลวงชัน้ เอก ชนิดราชวรมหาวิหาร และเปนวัดประจํารัชกาลในรัชกาลที่ 1 ทัง้ ยังเปรียบเสมือนเปนมหาวิทยาลัย แหงแรกของประเทศดวย เนื่องจากเปนที่รวมจารึกสรรพวิชาหลายแขนง และทางยูเนสโกไดขึ้นทะเบียนเปนมรดก ความทรงจําโลกของภูมิภาคเอเชียแปซิฟก เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2551 และวันที่ 16 มิถุนายน 2554 ยูเนสโก ไดขึ้นทะเบียนจารึกวัดโพธิ์จํานวน 1,440 ชิ้น เปนมรดกความทรงจําโลก ในทะเบียนนานาชาติ

http://static.cdn.thairath.co.th

นพ.เทอดศักดิ์ เดชคง นาจะเรียกวาเปนการ “ใหความสําคัญ” ที่นา ชื่นชม การมาเยือนของประธานาธิบดีโอบามานับวามีความ สําคัญตอความสัมพันธและเศรษฐกิจการคา การเยือนวัดโพธิ์ ยังมีความหมายทัง้ การใหความสําคัญตอวัฒนธรรมไทยอันเปน ปจจัยสําคัญในการทองเที่ยว และยังหมายความวาไทยเรานี้ก็ มีดี มีสิ่งที่นํามาอวดกันได ที่จริงแลวเรายังมองตอไปไดวาใน แตละพืน้ ที่ ชุมชนนัน้ หากมีสงิ่ ทีน่ า ชืน่ ชมเปนสัญลักษณอนั นา ภูมใิ จ ก็จะเปนปจจัยดานบวกตอการดําเนินชีวติ ของคนในชุมชน สามารถเปนหลัก เปนกําลังใจและอาจนํามาซึ่งรายไดอีกดวย สมควรที่เราจะมองหาและรักษาสิ่งที่นาภาคภูมิใจเหลานี้ใหชน รุนตอไป

ถือวาเปนเกียรติประวัตขิ องประเทศไทยทีไ่ ดตอ นรับผูน าํ ประเทศ ชัน้ นําของโลกอยางอเมริกา และขาวนีจ้ ะเปนการปลุกกระแส การทองเที่ยวของประเทศไทย ที่ไดขึ้นชื่อวาเปนเมืองที่ นาทองเที่ยวติดอันดับตนๆ ของโลก • เปนขาวทีด ่ มี ากคะ ทัว่ โลกตางใหความสนใจ เปนการโปรโมท การทองเที่ยวไปในตัวดวย อยากเจอโอบามาตัวจริงจังเลย วาเคาจะเทหขนาดไหน • วัดโพธิ์เปนวัดที่เกาแกและมีอารยธรรมที่ยาวนานที่นาสนใจ มากแหงหนึ่งในประเทศไทย โอบามาถึงเลือกมาที่นี่มากกวา ทีจ่ ะไปวัดพระแกว ในฐานะคนไทยรูส กึ ภูมใิ จมากทีอ่ ารยธรรม เกาแกและมีคุณคาเหลานี้กําลังจะไปสูสายตาชาวโลก •

คาเฉลี่ยความสุข (0-10) เดือนธันวาคม 2554-2555 และเดือนมกราคม 2555-2556 ของกลุมตัวอยางอายุ 15 ปขึ้นไป 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

ธันวาคม 5.52

6.47

554 555 คม 2 กราคม 2 ม

ธันวา

มกราคม 7.63

7.37

555 556 คม 2 กราคม 2 ม

ธันวา

คาเฉลี่ยความสุข (0-10) เดือนธันวาคม 2554-2555 และเดือนมกราคม 2555-2556 ของกลุมตัวอยางชายและหญิงอายุ 15 ปขึ้นไป 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

ชาย

หญิง

7.82 7.78

5.26 5.67

2554

ธันวาคม

2555

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

ชาย

หญิง 7.47 7.30

6.63 7.11

2555

มกราคม

2556

หมายเหตุ: ปลายป 2554 เกิดน้ำทวมรอบมหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา ที่มา: โพลลตลาดนัดวันศุกร มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา (จำนวนตัวอยาง 200 ราย)

Population & Social Issues on Mental Health 3

วธ.ขึ้นทะเบียนมรดกภูมิปญญา ทางวัฒนธรรมแหงชาติ ประจําป 2555 ทั้งสิ้น 70 รายการ ใน 7 สาขา

กรมส ง เสริ ม วั ฒ นธรรม กระทรวง วัฒนธรรม จัดพิธีประกาศขึ้นทะเบียนมรดก ภู มิ ป  ญ ญาทางวั ฒ นธรรมแห ง ชาติ ป ระจํ า ป 2555 ขึ้นเปนมรดกทางภูมิปญญาทั้งสิ้น 70 รายการ ใน 7 สาขา เพื่อเปนหลักฐานสําคัญ ของประเทศ ในการประกาศความเปนเจาของ มรดกภู มิ ป  ญ ญาทางวั ฒ นธรรมด า นต า งๆ ระหวางที่ยังไมมีมาตรการทางกฎหมาย ที่จะ คุม ครองมรดกภูมปิ ญ  ญาทางวัฒนธรรมของไทย ทั้งนี้ มรดกภูมิปญหาทางวัฒนธรรมของชาติ

ทั้ง 70 รายการที่สําคัญ มีดังนี้ 1. สาขาศิลปะการแสดง เชน ซอสามสาย กันตรึม ละครโนราโรงครู รองเง็ง 2. สาขางานชางฝมือดั้งเดิม เชน ผาทอไทครั่ง ผาทอผูไทย ขันลงหินบานบุ บาตรบานบาตร โคมลานนา 3. สาขาวรรณกรรมพื้นบาน 14 รายการ เชน นิทานพระรวง พระสุธนมโนหราภาคใต ตํานานพระธาตุดอยตุง ตํานาน หลวงปูทวด 4. สาขากีฬาภูมิปญญาไทย เชน หมากเก็บ หมากรุกไทย ตะกรอลอดหวง วิ่งควาย 5. สาขาแนวปฏิบัติทางสังคมและพิธีกรรม เชน การผูกเสี่ยว เทศนมหาชาติ พิธีทําบุญตออายุ สารทเดือนสิบ 6. สาขาความรูและแนวปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล เชน สมตํา นํ้าพริกปลารา ลูกประคบ ดอนปูตา 7. สาขาภาษา เชน อักษรธรรมลานนา อักษรไทยนอย อักษรอีสาน ภาษาชอง

ศ.ดร.ปราโมทย ประสาทกุล “มรดก” คือสิง่ ดีงามและมีคณ ุ คา ทีส่ บื ทอดมาแตบรรพกาล “มรดกภูมปิ ญ  ญาทาง วัฒนธรรม” ของไทยจึงหมายถึงภูมิปญญาที่ คนรุนกอนๆ ไดสรางสมสืบทอดตอๆ กันมา จนกลายเปนวัฒนธรรม ความสําคัญของมรดกอยูท จี่ ะตองมีผสู บื ทอด มรดกจากคนรุนกอน ถาไมมีผูรับหรือผูสืบทอด มรดกที่มีคาเหลานั้นก็จะหมดความหมาย การ ที่กระทรวงวัฒนธรรมรวบรวมและขึ้นทะเบียน ภูมิปญญาไทยทั้ง 70 รายการ ใน 7 สาขา ไวเปนมรดกนัน้ ถาไมมคี นรุน หลังโดยเฉพาะรุน ปจจุบนั และอนาคตรับสืบทอดเสียแลว ภูมปิ ญ  ญา ทางวัฒนธรรมทีม่ คี ณ ุ คาเหลานัน้ ก็จะกลายเปน สิ่งที่ตายไปแลว ที่มีเพียงชื่อเปนรายการอยูใน ทะเบียนมรดกภูมปิ ญ  ญาของกระทรวงวัฒนธรรม เทานั้น และถาเปนเชนนั้น ตัดคําวา “มรดก” ออกไปเสียจะดีกวา

4 สุขภาพจิตประชากร & สังคม

• เด็กรุนใหมจะมีสักกี่คนที่รูจักและเลนหมากเก็บเปน การละเลนสมัยกอน มันเสริมทักษะใหคนเลนหลายอยางแบบไมรตู วั สมัยนีเ้ ลนแทบเล็ต ไอแพด เกมสออนไลน แวน เปลี่ยนไปหมดแลวสังคมไทย • เกือบไมทัน แตก็ยังดียังมีเหลือใหจด ใหเด็กไทยในโลกอนาคตจะได ภาคภูมิใจบางวาของไทยก็มีดี • ถาไมข้ึนก็โดนชาติอื่นขโมยไปขึ้นได เหมือนแตกอนที่ขาวหอมมะลิไทย โดนอเมริกาขโมยไปจดลิขสิทธิ์เปนขาวของตัวเอง รวมทั้งสมุนไพรไทย อีกหลายชนิดที่เกิดในบานเรา แตชาติอื่นเอาไปขึ้นทะเบียนหมด • การแอบอางเอาวัฒนธรรมของชาติอื่นไปจดสิทธิ์ แลวเจาของสิทธิ์จริง เรียกรองไปก็พา ยแพทกุ ที ทัง้ ๆ ทีก่ ารสืบตนตอไมยากเกินไป อยางชาวยุโรป เอาแกงเขียวหวานไปจด วัตถุดิบก็ไมใชแลว ใหจดไดยังไง เห็นดวยที่มี การจดทะเบียนซะที จะไดไมตกเปนของชาติอื่น Ø¢ ÒÁÊ ¤Ç ¢Í§ÙáÅ ¼ÙŒ´

“¡ÒÃä´Œ´ÙáÅÂÒ·íÒãËŒàÃÒâµ¢Öé¹ ä´ŒÃÙŒã¹ÊÔ觷ÕèàÃÒäÁ‹à¤ÂÃÙŒ ä´Œ·íÒã¹ÊÔ觷ÕèäÁ‹à¤Â·íÒ... ÃÙŒÊÖ¡ÁÕ¤ÇÒÁÊØ¢·Ø¡¤ÃÑ駷Õèä´Œ·íÒ” Á³ÕÃѵ¹ ¾Ø‹ÁÊíҹѡ ÍÒÂØ 22 »‚ äÁ‹ä´Œ»ÃСͺÍÒªÕ¾ ¼ÙŒ´ÙáÅÂÒÂÍÒÂØ 74 »‚ ¾Ô¡ÒâҢҴ·Ñé§ 2 ¢ŒÒ§

คนไทยติดโผชนชาติสุขสุดในโลก อันดับ 1 ในเอเชีย อันดับ 3 ของโลก

http://www.oknation.net , http://4.bp.blogspot.com

สํานัก “กัลลัพโพล” (Gallup Poll) ของสหรัฐอเมริกา ไดทําการสํารวจชนชาติที่มีความคิดเชิงบวก มองโลกในแงดีและ มีความสุขในชีวิตประจําวันมากที่สุดในโลก โดยทําการสัมภาษณผูคนทั่วโลกที่มีอายุตั้งแต 15 ปขึ้นไป ประมาณ 1,000 คน จาก 148 ประเทศ ในตลอดชวงป 2554 ดวยคําถาม 5 คําถามที่เกี่ยวของกับความสุขในการดําเนินชีวิตประจําวัน ไดแก จํานวนของ การยิ้ม การหัวเราะในแตละวัน การไดพักผอนเพียงพอ การรูสึกมีความสุขกายสบายใจระหวางวัน การรูสึกไดรับการเคารพหรือ ยอมรับ ตลอดจนการไดลงมือทําในสิ่งที่นาสนใจและเปนประโยชนในแตละวัน เพื่อประมวลผลออกมาเปนคะแนนวาบุคคลหรือ ประชากรในแตละประเทศใชชวี ติ อยางมีความสนุกและมีความสุขมากนอยเพียงใด ผลสํารวจพบวาประเทศทีม่ คี ะแนนความสุขสูงสุด 5 อันดับแรก ไดแก ปานามา กับปารากวัย อันดับ 2 ไดแก เอลซัลวาดอร กับเวเนซุเอลา อันดับ 3 ไดแก ตรินิแดดแอนดโตเบโก ในทะเลแคริบเบียนและประเทศไทย อันดับ 4 คือ กัวเตมาลา กับฟลิปปนส และอันดับ 5 เอกวาดอร กับคอสตาริกา สวนประเทศ คะแนนตํ่าสุด ไดแก ประเทศสิงคโปร ได 46 เปอรเซ็นต ผลสํารวจที่ออกมาสรุปไดวา ใน 10 อันดับแรกของชนชาติที่มีความสุข ในการดําเนินชีวิตประจําวันมากที่สุดในโลกนั้นมีชาติจากเอเชียเพียง 2 ชาติเทานั้น คือ ไทย รองลงมาคือฟลิปปนส สงผลใหคนไทย ไดครองแชมปสุดยอดชนชาติที่มีความสุขที่สุดของทวีปเอเชีย และสุขมากอันดับ 3 ของโลก

ผศ.ดร.อุมาภรณ ภัทรวาณิชย ความสุขเปนเรื่องของอารมณความรูสึกของแตละบุคคล เราอาจแยกความสุขเปนมิติได 3 มิติ คือ หนึ่ง มิติความรูสึกทางบวก สอง มิติความรูสึกทางลบ และสาม มิติความพึงพอใจในชีวิต Gallup Poll ไดเลือกมิติดานความรูสึกทางบวกมาเปนตัววัดความสุขของการสํารวจ ครัง้ นี้ แมภาพรวมตาม Gallup Poll พบวาคนไทยคิดเชิงบวกมาก แตปฏิเสธ ไมไดวา บางครัง้ เราก็ยงั มีวธิ คี ดิ เชิงลบอยู เพราะนิสยั คิดลบมักจะเกิดงายกวา อย า งไรก็ ต าม ความคิ ด เชิ ง ลบอาจถู ก ขจั ด ด ว ยแนวคิ ด จากหลั ก ธรรม พรหมวิหาร 4 “เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา” จึงทําใหความคิดเชิงบวก ชนะความคิดเชิงลบใหหมดไป หรือลดนอยลงได ขอคัดคําสอนของทาน พุทธทาสภิกขุ ทีไ่ ดกลาวถึงการมองแตแงดี ซึง่ สามารถนําไปปฏิบตั ไิ ด และ สามารถเพิ่มความสุขใหกับตนเอง ดังกลอนขางลางนี้ เขามีสวนเลวบางชางหัวเขา เปนประโยชนโลกบางยังนาดู จะหาคนมีดีโดยสวนเดียว เหมือนเที่ยวหาหนวดเตาตายเปลาเลย

จงเลือกเอาสวนที่ดีเขามีอยู สวนที่ชั่วอยาไปรูของเขาเลย อยามัวเที่ยวคนหาสหายเอย ฝกใหเคยมองแตดีมีคุณจริง

หวังวาในการสํารวจครั้งหนา คนไทยจะติดเปนอันดับ 1 ของโลก

• ผมวานาจะเปนเพราะอุปนิสัยประจําชาติของเรา เปนเชนนี้ และเปนมาแตโบราณกาลแลว รวมไป ถึงการนับถือพุทธศาสนา ก็นา จะมีสว น โดยเฉพาะ การสอนใหรูจักปลง รูจักปลอยวาง รวมไปถึง การสอนให ม องโลกในแง ดี แง บ วก มี เ มตตา มีกรุณา เอื้อเฟอเผื่อแผ เปนที่ตั้ง • ไมเชือ่ ครับ ถาแคหวั ขอคนชาติไหนมองโลกในแงดี ก็นาจะใช แตมีความสุข นาสงสัย ยกตัวอยาง ความปลอดภั ย กลายเป น คนขี้ ร ะแวง เพราะ ขาวของแพง มีแตการปลนจี้เอารัดเอาเปรียบ คุณภาพชีวติ ตํา่ ใครไมมเี งินไมมเี สนจะไปโรงพยาบาล หรือไปขอความเปนธรรมจากขาราชการ รอชาติหนา เกิดใหม สิ่งแวดลอมเปนพิษ นํ้าเนาอากาศเสีย ขยะเต็ ม บ า นเมื อ ง รถติ ด เสี ย สุ ข ภาพจิ ต มาก ที่สําคัญคนไทยไมมีวินัย • คนไทยมีอารมณขัน แมแตคําวา “นองนํ้า” ก็เปน ถอยคําทีท่ าํ ใหเห็นวาคนไทยเรามองภาวะนํา้ ทวม อยางมีอารมณขันและออนโยน ทั้งๆ ที่ในความ เปนจริงแลวเจ็บปวดไมนอย นี่แหละเสนหของ ประเทศที่ไดชื่อวาสยามเมืองยิ้ม

Population & Social Issues on Mental Health 5

ปรับภาษีรถยนต

ตามอัตราปลอยกาซคารบอน

http://static.cdn.thairath.co.th

ครม. มี ม ติ เ ห็ น ชอบให ป รั บ โครงสร า งภาษี ส รรพสามิ ต รถยนต ตามที่กระทรวงการคลังเสนอ เพื่อแกไขปญหาการบิดเบือนโครงสรางภาษี สรรพสามิตรถยนต สรางความเปนธรรมในการจัดเก็บภาษีรถยนต และเพื่อ สนับสนุนอุตสาหกรรมยานยนต โดยจะเปลีย่ นภาษีสรรพสามิตรถยนตทงั้ ระบบ และจัดเก็บภาษีตามอัตราการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) การเก็บวิธนี ี้ เปนการรักษาสิง่ แวดลอม ซึง่ ประเทศทีพ่ ฒ ั นาแลวใชในการเก็บภาษีรถยนต โดย ใหมีผลบังคับใชในวันที่ 1 ม.ค. 2559 เพื่อใหภาคอุตสาหกรรมรถยนตปรับตัว

รศ.ดร.รศรินทร เกรย ประเทศที่พัฒนาแลวบริโภคพลังงานที่สูงมาก เพือ่ สนองความสุขของตนเอง ไมวา จะเปนในภาคอุตสาหกรรม หรือภาคครัวเรือน ซึง่ สงผลกระทบตอสิง่ แวดลอมมาก ถาตองการ ใหเศรษฐกิจเติบโต สวนใหญจะไปเพิม่ การบริโภคทรัพยากรดวย เชน การใชนํ้ามัน ดัชนีความสุขโลก (Happiness Planet Index) เปนตัวชี้วัดที่สะทอนถึงปเฉลี่ยที่ประชากรอยูอยางมีความสุข ในสังคมหนึ่งๆ หรือประเทศหนึ่งๆ ตอหนวยของการบริโภค ทรัพยากร ประกอบดวยตัวชีว้ ดั 3 ตัว คือ ความพึงพอใจในชีวติ ความยืนยาวของชีวิต และผลกระทบตอสิ่งแวดลอม พบวา ประเทศที่มีรายไดตอหัวสูง จะมีดัชนีความสุขตํ่า ทั้งนี้แนวคิด ทีส่ าํ คัญคือ คนเราควรจะมีความสุขได โดยไมบริโภคทรัพยากร จนเกินพอดี โดยนโยบายควรมุงไปที่การเพิ่มความพึงพอใจ ในชีวิต และความยืนยาวของชีวิต 6 สุขภาพจิตประชากร & สังคม

• ดีครับ เปนการบีบใหใชรถเล็กใหมากขึน้ การบริโภคนํา้ มัน ก็ จะลดลง คิด วา เป น นโยบายตอเนื่องจากรถคั นแรก ผมเห็นดวย ... แตถา ใหดี ก็ตอ งปรับคาพลังงานใหสอดคลอง กับความเปนจริงไปเลย จะไดบีบใหคนผลาญพลังงาน นอยลงไปอีกทางดวย • จะแกปญ  หาระยะยาวตองไปลงทุนระบบขนสงมวลชนครับ ไมใชออกโครงการรถคันแรกแลวมาเพิ่มภาษีทีหลัง • ตอไป รถขนาดใหญทใี่ ชพลังงานมาก และปลอยกาซเยอะ ก็จะราคาพอๆ กับรถที่ใชนํ้ามันนอย หรือรถอีโคคาร ทั้งหลาย ทําใหคนหันกลับมาใชรถเพื่อสิ่งแวดลอม และ รถประหยัดนํ้ามันมากขึ้น

ปรับคาแรง

300 บาท ทั่วประเทศ รั ฐ บาลประกาศปรั บ ค า แรง ขัน้ ตํา่ ตามมติเดิมเมือ่ วันที่ 17 ตุลาคม 2554 โดยให ป รั บ ขึ้ น ค า จ า งขั้ น ตํ่ า เปนวันละ 300 บาท ใน 70 จังหวัด ทั่ ว ประเทศ มี ผ ลบั ง คั บ ใช วั น ที่ 1 มกราคม 2556 และใหคงอัตราคาจาง ขั้นตํ่าไวที่วันละ 300 บาท เปนเวลา 2 ป ตั้งแตป 2557-2558 โดยกอน หนานี้ในป 2555 มี 7 จังหวัดที่อัตรา คาจางปรับเปนวันละ 300 บาท แลว ไดแก กรุงเทพฯ นนทบุรี สมุทรปราการ สมุทรสาคร ปทุมธานี นครปฐม และ ภูเก็ต

ศ.เกียรติคุณ ดร.อภิชาติ จํารัสฤทธิรงค ถือเปนเหตุการณสาํ คัญมาก สามารถวิจารณกนั ได ทั้ ง บวกและลบ ทั้ ง ในเชิ ง เศรษฐศาสตร รั ฐ ศาสตร สังคมวิทยาและสังคมสงเคราะหศาสตร แตเรื่องเกี่ยว กับมนุษยศาสตร จิตวิทยาสังคมและความเกี่ยวเนื่อง กับสุขภาพจิตนัน้ อาจจะถูกมองขามไป การปรับคาแรง ขัน้ ตํา่ พรอมกันทัว่ ประเทศครัง้ นี้ ถือเปนประวัตศิ าสตร ทางประชากรศาสตรเลยทีเดียวทีเ่ ปนครัง้ แรกทีท่ กุ ภูมภิ าค ของประเทศใชนโยบายตัวเลขทางเศรษฐกิจเดียวกัน แม ผ ลต อ การชะลอการย า ยถิ่ น ของประชากรและ การปรับสมดุลยการกระจายตัวของประชากรใหดีขึ้น อาจจะยังไมเกิดทันที เพราะคาแรงเฉลี่ยในจังหวัดที่ พัฒนาแลวก็ยงั คงสูงกวาจังหวัดอืน่ ๆ แตความรูส กึ ดีๆ ของความเทาเทียมกันของคนในทุกหัวระแหงของประเทศ ไดเกิดขึ้น และเปนการสะทอนความเชื่อมโยงระหวาง ประชากรกับการสรางนโยบายของรัฐใหใกลกันเขามา เมื่อทิ้งเรื่องการเมืองไวสักพักหนึ่ง จะเห็นไดวาสุขภาพ จิตทีด่ ที เี่ กิดขึน้ จากความภูมใิ จของคนทํางานทุกภูมภิ าค ของประเทศ เปนเรื่องของประชากรและสังคมอยาง แทจริง

ทีน่ า สงสารมากทีส่ ดุ คือ คนทีไ่ มมรี ายได รายไดนอ ย และไมไดทาํ งาน อยูในระบบ คือกลุมคนหาเชากินคํ่า ตองแบกรับภาระคาครองชีพ ที่สูงขึ้น รัฐบาลควรจัดหามาตรการเพื่อคนกลุมนี้ใหดีดวยนะครับ โดยเฉพาะเกษตรกร ชาวไรชาวนา • คาแรง 300 บาทไดแนนอน แตเงื่อนไขการจางงานเปลี่ยน รัฐบาล ตองควบคุมตรงสวนนี้ใหได • คาแรงขึ้น คาครองชีพก็สูงตามไปดวย ขาวของก็ยอมตองแพงขึ้น แลวมีมาตรการควบคุมสินคาดวยไหม • การขึน ้ คาแรงขัน้ ตํา่ เตรียมรับราคาขาวของทีส่ งู ขึน้ ตามดวย ทีบ่ า น ทําสวนอยูตางจังหวัดรูดี มันมีผลกระทบดวยคาแรงที่ขึ้นเกือบรอย ไมมีเจาของคนไหนยอมขาดทุนกําไรหรอก ผลกระทบก็ตกมากับ ผูบริโภคสินคาอยูดี •

Population & Social Issues on Mental Health 7

ความเคยชินกับการเปลี่ยนแปลง

นพ.ประเวช ตันติพิวัฒนสกุล ปใหม เปนชวงเวลาของความตัง้ ใจใหมๆ ทีค่ นคิดอยากเปลีย่ นอะไรบางอยางในชีวติ ใหดขี นึ้ กวาเดิม เชน อยากหยุดสูบบุหรี่ ลดนํา้ หนัก มองโลกแงดี แตเมือ่ เวลาผานไปไมนาน สวนใหญจะพบวาตนไมสามารถ เปลี่ยนแปลงไดอยางที่ตองการ ทั้งนี้ เปนเพราะความเคยชิน คนเราทําสิ่งตางๆ ตามความเคยชิน ทําอยางเปนอัตโนมัติ ไมตองคิด ทําโดยไมรูตัว เปนการออกแบบสมองของธรรมชาติอันชาญฉลาด เพือ่ เปนการประหยัดพลังงานในการทําสิง่ เดิมๆ ทีค่ นุ เคย เราจะไดใชพลังงานทีม่ อี ยูไ ปกับสิง่ แปลก ใหมที่อาจเปนอันตรายหรือเปนประโยชนตอการดําเนินชีวิต กลไกความเคยชินของสมองเกิดขึ้น จากการหนาตัวของเยื่อหุมเสนใยประสาท เมื่อเราคิดหรือทําอะไรซํ้าๆ เยื่อหุมเสนใยประสาทจะ หนาขึน้ สงผลใหการสงกระแสประสาทในวงจรนัน้ เกิดขึน้ อยางรวดเร็ว เราจึงมักกลับเขาสูพ ฤติกรรม รูปแบบเดิมๆ ทันทีทเี่ ราเผลอทําโดยไมรตู วั วิธแี กไขทีด่ ที สี่ ดุ คือ การทบทวนใหชดั แลวตัง้ เปาหมายและจัดทํา แผนที่เปนรูปธรรม อดทนทําในสิ่งใหมที่ไมคุนจนเริ่มเคยชิน การเปลี่ยนแปลงก็จะเกิดขึ้นได เรื่องเลาจาก

ËÁÍ¡ÍÅ ¿

ชวงเวลา...กับความเครียด

นพ.สิทธา ลิขิตนุกูล ในเดือนแหงความสุขแบบนี้ มีใครที่ยังเครียดกันอยูบางไหม ถามแบบนี้หลายคนไมยอมยืดอกรับ แต ถาถามวา มีใครเวียนศีรษะ ปวดหัว เบื่อ เซ็งกันบาง อาจจะมีคนทยอยยกมือกันขึ้นมาบาง นั่นแหละครับ คือความเครียดทีแ่ ฝงเขามาโดยไมรตู วั วาแตอาการอยางทีว่ า นีม้ นั เปนในชวงเวลาใดของวันครับ ถาเปนในชวงเชา แสดงวาไมอยาก ไปทํางานหรือไปเรียน ปญหาอาจจะอยูท ที่ ที่ าํ งาน เชน ทะเลาะกับเพือ่ นรวมงาน แตถา มาทํางานแลว แตมอี าการตอนสายหรือบาย ก็คือเครียดจากงาน ตองคอยๆ คิดคอยๆ แกไปทีละขั้น และถามาเปนชวงเย็น ก็มักจะตรงขามกับพวกแรกคือพวกนี้ไมคอย อยากกลับบาน เพราะปญหาอยูที่บาน ทะเลาะกับแม ทะเลาะกับแฟน บานไมนาอยู เลยชอบหนีเที่ยวกลางคืน คุณยายคนไขผมคนหนึ่ง เปดรานขายของชํา และเวียนหัวทุกบายสาม ถามไดความวา เพราะเด็กเลิกเรียน ที่รานเลยวุนวาย จอแจ รอดไปไมตองใหยาแกเครียดคุณยาย แตมีบางเคส สามีเครียดมาก ผมกลับใหยาภรรยา เพราะเมื่อภรรยาทานยาไปแลว งีบหลับ สามีหายเครียดทันที เพราะเบาหูไมมีใครบน เปนซะอยางนั้นไป เอาเปนวาปญหาอยูที่ไหนก็แกมันใหตรงจุด แลวจะได สบายใจกันทุกคนครับ สุขสันต สุขขี สดใส สมหวัง รับปใหม 2556 กันทุกคนนะครับ

พังงา เลย แพร Ê¶ÔµÔ à¾×èͤÇÒÁÊØ¢ เปนจังหวัดที่มค ี วามสุขมากทีส ่ ุด ในประเทศไทย

จังหวัดทีม่ แี หลงธรรมชาติสวยงาม และเปนเมืองเล็ก ติดอันดับจังหวัด ที่มีความสุขมากที่สุดสามอันดับแรกในประเทศไทย

วีดิทัศน และคูมือ “เติมเต็มความเขมแข็งทางใจ” สําหรับเยาวชน ชุดที่ 1-2 ราคาชุดละ 180 บาท (2 ชุด ราคารวม 360 บาท*)

วีดิทัศน และคูมือ “เทคนิคการคุยกับลูกวัยรุน” ราคา 130 บาท*

สื่อเสียง และคูมือ “พอแมเลี้ยงบวก” สําหรับผูปกครองเด็กวัยเรียน

จังหวัดที่มีความสุขมากที่สุด (คะแนน 0-10) หาจังหวัดที่มีความสุขมากที่สุด พังงา (8.42) เลย (8.17) แพร (8.13) นครพนม (8.12) อุดรธานี (8.07) ที่มา: การสํารวจสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2552 สํานักสถิติแหงชาติ

รวมจัดการอารมณลบ และเพิม่ พลังบวก ดวยสือ่ เสียงและคูม อื “ถามชีวติ ” สําหรับประชาชนทัว่ ไปอายุ 15 ปขน้ึ ไป ราคา 35 บาท*

วีดิทัศน และคูมือ “ครูแนะแนวภาคปฏิบัติ : ประสบการณจริงที่มากกวาทฤษฎี”

วีดิทัศนและคูมือ “เติมเต็มความเขมแข็งทางใจ”, วีดิทัศนและคูมือ “เทคนิคการคุยกับลูกวัยรุน”, สื่อเสียงและคูมือ “ถามชีวิต” *ทั้ง 3 รายการสามารถสั่งซื้อไดที่ สวัสดิการกรมสุขภาพจิต โทรศัพท 02-590-8144

ทานสามารถรับชม รับฟง ดาวนโหลดฟรี และสอบถามขอมูลเพิม่ เติมที่ www.jitdee.com แผนงานสรางเสริมสุขภาพจิต สนับสนุนโดย สสส. โทรศัพท 02-580-0918 สถาบันวิจยั ประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ต.ศาลายา อ.พุทธมณฑล จ.นครปฐม 73170 โทรศัพท 0-2441-0201, 0-2441-9666 โทรสาร 0-2441-9333 e-mail: directpr@mahidol.ac.th, website: www.ipsr.mahidol.ac.th ทีป่ รึกษา รศ.ดร.สุรยี พ ร พันพึง่ ผูอ าํ นวยการสถาบันฯ นพ.ประเวช ตันติพวิ ฒ ั นสกุล บรรณาธิการ รศ.ดร.รศรินทร เกรย ภูวไนย พุม ไทรทอง กองบรรณาธิการ ศ.เกียรติคณ ุ ดร.อภิชาติ จํารัสฤทธิรงค ศ.ดร.ปราโมทย ประสาทกุล ผศ.ดร.อุมาภรณ ภัทรวาณิชย กวิสรา พชรเบญจกุล เรวดี สุวรรณนพเกา ณัฐจีรา ทองเจริญชูพงศ ศรีวภิ า เนียมสอาด ปยฉัตร ทับทิมเจือ รูปเลม http://khunnaipui.multiply.com ติดตอสอบถาม โครงการรายงานสถานการณสขุ ภาพจิตประจําป โทรศัพท 0-2441-0201 ตอ 521 e-mail: damipsr@hotmail.com สามารถดาวนโหลดเอกสารไดทเี่ ว็บไซต www2.ipsr.mahidol.ac.th/MentalHealth/