ANNA RAU
W NASZYCH BIBLIOTEKACH
Egocentryzm Artysta posłużył się symboliką z tradycyjnej ikonografii, „podkręcając” ją jednak pewnym drobnym konceptem niczym przymrużeniem oka, i w ten sposób ukazał chwilę „pierwszego ruchu”. Model geocentryczny kosmosu jest doskonałym symbolem postawy „Centrum to Ja!”. To postawa poniekąd wrodzona, wszak każdy człowiek już od dziecka widzi, że on, jego dom i miejsce, w którym żyje, i jego ziemia są centrum świata! Przedmiotem powszechnego zainteresowania i troski. (A przynajmniej tak powinno być). Stąd o krok do myśli, że i planeta Ziemia z pewnością jest najważniejsza we wszechświecie – bo czy ktoś widział kiedy inne Ziemie?... (Nie wspominając o innych przeróżnych odniesieniach i uzasadnieniach kulturowych). Każdy też od dzieciństwa wie, wszak codziennie obserwuje, że słońce wstaje i zachodzi, kręcąc się wokół naszego centrum uporczywie, spokojni i wytrwale. Podobnie księżyc – o jasnej melancholijnej twarzy – krąży, uciekając przed słońcem. A może je goniąc? I to dlatego twarz naszego satelity wydaje się jakby skrzywiona w wysiłku albo w lekkim zniecierpliwieniu? I wiadomo, że wszystko może się odmienić, ale nie ten cudowny bieg ciał niebieskich wokół naszego życia! – bo gdyby w tej kwestii coś się odmieniło, to już byłby koniec świata! Jednak są na tej ziemi rzeczy, które nie śniły się filozofom…. 26
19 lutego 1473 r. z matki Barbary i ojca Mikołaja urodził się w Toruniu człowiek, który zakończył ówczesny świat. Zmienił raz na zawsze jego formę i istotę. Mikołaj Kopernik, polski astronom, znawca prawa, matematyk, ekonomista, lekarz, poeta i tłumacz – świetnie wykształcony i przede wszystkim niesamowicie ciekawy praw rządzących światem. Autentyczny polihistor. To on, rozgłaszając swoje odkrycie i wydając wieńczące je dzieło O obrotach sfer niebieskich, przekreślił znany, bezpieczny model kosmosu, gdzie Ziemia była oczkiem w głowie Wszechświata, pieszczoszkiem Boga i Osią wydarzeń, zepchnął ją z nieruchomej pozycji i kazał biegać! Słońce zaś pozbawił wiecznego ruchu oraz codziennego snu na zachodzie. I nastał heliocentryzm1. Jak ukazać moment zmiany poglądów? Przewrót świata? Rewolucję w światopoglądzie? W ramach obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika (1973 r.) ogłoszono ogólnopolski konkurs plastyczny na plakat o tematyce kopernikańskiej. Niestety szczegóły 1 Wprawdzie sama koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji za sprawą Arystarcha z Samos, ale to Polak dokonał rewolucji w nauce.
1-2/2013