Wargeyska Gobollada Dhexe - Maajo 2016

Qiimaha 3000 Sh, So

Wargeys bille ah, kana soo baxa magaalada Dusmo reeb Axad, 01 maajo 2016, Cadadka 038-aad, Sanadka 4-aad

MAXAA CUSUB?

HALACSO HORUMARKA DEGMADA HOBYO | bogga 2aad

Roobabkii guga oo ka da'ay gobollada dhexe Roobabkii guga ayaa ka curtay deegaannada gobollada dhexe, oo roobab ay ka de’een aad loogu diirsaday. Magaalada Dusmo reeb, ee xarunta maamulka Galmudg, ahna magaalo madaxda Gaguduud, ayaa iyana roobabku ka de’een. Bulshada oo baryahan roobdoon wadday ayaa ku farxay raxmadda Eebbe ee ku hoortay deegaannada, waxa ayna Alle uga mahad celiyeen raxmaddiisa, uu ugu deeqay, iyagoo dadku isugu soo baxeen fagaarayaasha magaalada. | bogga 3aad.

QORAALLO KALE

Dawladnimo Wadaag bogga 4aad

Dib u noqo W/Q: Cabdiqaadir Cali | bogga 5aad

2

Cadadka 038-aad, Sanadka 4-aad

WARARKA

Axad 01, maajo 2016

HALACSO HORUMARKA DEGMADA HOBYO W/Q: Maamulka Wargeyska Degmada Hobyo ee gobolka Mudug ee dowlad goboleedka Galmudug, waa magaalo xeebeed istaraatiiji ah, deked weynna leh.

Waa magaalo qadiimi ah, oo ka mid ahay degmooyinkii hore, in kasta oo ay la hareen dagaalladii sokeeye, haddana, maamulka cusub, ee degmada, oo dhawaan loo dhisay ayaa muddo kooban ku muujiyey dadaal xooggan iyo isbaddal muuqda oo la taaban karo. Jidadkaxa afadaha magaalada ayaa waxaa ka billowday, in bacaadka laga qaado, ciddda tuurka noqotayna laga guro dhabbooyinka, geedahan ku baxay jidadkana la jaro, qashinka laga qaado, laga aruuruiyo bacaha iyo walxaha kale ee ku baday waddooyinka magaalada. Arrintan ayaa waxay soo celisay bilicdii iyo nadaafaddii degmada, waxaana gacan ka geysatay madaxda maamulka iyo shacabka deegaanka, oo run ahaan u arkay, tallaabo ay mar walba u baahnaayeen qof ku haggaansho. Dekadda Hobyo ayaa hadda si rasmi ah u sh aqo billowday, waxaana toddobaadkan ku soo xirtay doon weyn oo siday 750 ton badeecado ka la gaddisan. Dhallinyaro badan ayaa shaqo ka helay dekadda, oo aan ewel shaqo haysan, una noqotay il dhaqaale iyo meel ay mushaar iyo ka so dhacsadaan nolol maalmeedkooda. Hey’adaha Samafalka ayaa iyguna dhankooda billaabay, in ay gargaaraan

dadka tabaalaysan. Sidoo kale, waxaa dardar xooggan ku socda ka ganacsi kalluunka, iyadoo doomo Yemen laga leeyahay ay kalluumeysata Hobyo ka gadanayaan kalluunka ay soo dabtaan.

ganacsata iyo jaalliyadda Hobyo iyo Galmudugdba ka soo jeedsa in ay maalgashi ku sameeyaan degaanka, iyagoo sidoo kale u ballanqaaday ciddii badeeco ka la soo dageysa dekadda qiima jaban loogu adeegayo.

Maamulka degmada ayaa ugu baaqay

Wargeyska Gobollada Dhexe, waa Wargeys bille ah, oo ka faallooda arrimaha gobollada dhexe, kana soo baxa magaalada Dhuusa Mareeb (Dahar Dheer). Wargeysku wuxuu xarun ku leeyahay qaaradda Yurub oo ay akhristayaasha ugu badan ku nool yihiin.

Madaxa Wargeyska: Bashiir M. Xersi (brdiraac@hotmail.com). Tifaftiraha: Maxamed Midnimo (w.g.dhexe@gmail.com). Nagala soo xariir ciwaanka: w.g.dhexe@gmail.com.

Axad 01, maajo 2016

WARARKA

Cadadka 038-aad, Sanadka 4-aad

Roobabkii guga oo ka da’ay gobollada dhexe Roobabkii guga ayaa ka curtay deegaannada gobollada dhexe, oo roobab ay ka de’een aad loogu diirsaday. Magaalada Dusmo reeb, ee xarunta maamulka Galmudg, ahna magaalo madaxda Gaguduud, ayaa iyana roobabku ka de’een. Bulshada oo baryahan roobdoon wadday ayaa ku farxay raxmadda Eebbe ee ku hoortay deegaannada, waxa ayna Alle uga mahad celiyeen raxmaddiisa, uu ugu deeqay, iyagoo dadku isugu soo baxeen fagaarayaasha magaalada.

Sidoo kale, magaalada Cadaado ee caasimadda ku meelgaarka ah ee dowlad goboleedka Galmudug iyo deegaannada ku hareeraysan, ayaa magaalada ka da’ay roob biyo dhigay jidadka xaafadaha.

Deegaannada Galmudug ayaa muddooyinkan waxaa ka jiray abaar ba’an, taas oo galaafatay duunyadii la dhaqan jiray, sidoo kale, magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug ayaa iyana roobku ka da’ay.

3

Tartanka Is dhexgalka bulshada oo ka socdo Dusma reeb Waxaa si habsami leh uga socdo magaalada Dusma reeb, ee xaruta maamulka galmudug, tartan loogu magacdaray TARTANKA NABADDA IYO ISDHEXGALKA BULSHADA, kaas oo ka socdo sallaxa cusub, ee TARABBI STADIUM. Tartanka ayaa waxaa ka qeygalaya 8kooxood, oo loo qeyshay labo kooxood, oo koox walbe afar naadi bahwadaag ku tahay.

Qorshuhu wuxuu yahay, in tartanka noqdo, mid dhibco tirsi lagu gudbayo, oo guruubyadu ay ku ka la bixi doonaan. Kooxaha FC IFTIN VS FC WADAJIR oo lagu daahfuray tartanka ayaa waxaa guusho si dirqi ah ku raacday kooxda FC IFTIN iyo ciyaartooy da’yar ah u badnaa.

Dhanka kale, kooxaha FC DHUUSAMAREEB VS FC SYL oo iyana is arkay, waxaa si raaxo iyo indho qabad leh guushu ku raacday kooxda FC DHUUSAMAREEB oo uu horkacayey Mowliid Kanuute halka kooxda FC SYL uu isna wato saxiimada oo ah ciyaaryahan orad badan. Ciyaar aad u xiiso iyo xamaasad badnayd ayaa waxaa dhibco la hoyday kooxda Mowliid Wargale .

Ciyaarta waxaa maaalgalin doono dhallinyaro deegaanka ah, oo mushaarkooda qaar ka mid ah ugu deeqay, sidii loo qaban lahaa TARTANKA. TARABBI STADIUM ayaa ah sallax dhowaan farta laga jaray, mar walba u baahan, in la sii hormarsho, ahna isha kaliya oo ay ku madaddaashaan dhallinyarada deegeenka.

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

4

Cadadka 038-aad, Sanadka 4-aad

QORAALLADA WARGEYSKA

Axad 01, maajo 2016

DAWLADNIMO WADAAG Nooluhu waxyaabo badan ayuu wadaagaa, oo noolaanshuhu ugu weyn yahay. Micnaha, in ay dhammaan nool yihiin, oo ifka joogaan, ee aysan geeriyoon ama dhiman, sidoo kale, ay abuuran yihiin, ee aysan ahayn walxo aan wali la abuurin amaba la abuuri rabin ama abuurmi karin.

Abuurka nololeed ee ay haystaan ayey wadaagga ugu weyn ku wadagaan, oo mid walbaa, waa neefsan, nuuxsan, socon, dareensan, baahan, iwm.

Sidaa oy tahay, ayaa Aadanuhu leeyahay walxo ka gaar ah, oo uu isaga kaligii wadaago, sida ABTIRKA, DHALASHADA, QOYSNIMADA, WADAAGGA GANANCSI IWM, haddana, dhammaan waa walxo wada kooban, oo abtirka iyo dhalashada kaliya waxaa ku la wadaagaya, inta aan haybtaa abla ablayn wadaagtaan oo kaliya, halka inta kalana sidaa oo kale noqonayaan. Sidoo kale, waxaa la mida qoysnimada, oo kaliya ay ku midoobaan lammaanaha nolol gogol iyo wadaagsan guri, ee gabanno iyo gabdho Eebbe ugu deeqay ama aanan deeqdaa helin dedaalase, halka ganacsigu noqonayo kaliya inta danaha ganacsi uu dhexmari karo, oo kooban, lammo, iyo dhawrna noqon karta.

Ma ahan ujeedku in aysa jirin wadaagyo kale, oo leh culayskooda iyo habkooda haaneedin, sida DIINTA, balse, ujeedkan faalladan koobani, waa tilmaamidda wax kale, sidaa awgeed ma wada falanqayn karno wixii wadaag ah, ee noolaha iyo Aadanaha ka dhexeeya, ee kaliya waxay xoogga saaraysaa, wadaagga DAWLADNIMO, ee haldhigga faallada ah.

Marka ay walxaha sida ABTIRKA, DHALASHADA, QOYSNIMADA, WADAAGGA GANANCSI IWM ay noqdeen walxo kooban, oo

dhawr qofood, koox iyo tiro aan sidaa u badnay wadaagaan, waxaa jirta, arrin had walba inta is ku deegaan, dhul iyo meegaar, oo ah; maamul, maarayn, dawlad iwm, oo hadba habka nololeed, ee jira, oo xirayo magaca iyo summadda uu yeelanayo.

DAWLADNIMO, waa waxa ugu weyn ee Aadanuhu wadaago, maxaa yeelay, waa astaan; U DHEXAYN, MIDNIMO, WADAAG, DOORASHO, HIRGELIN, TAAGEERO, HORMARIN, IYO KA BADAN. In kasta, oo na loo xumeeyey, may, aan anagu xumaysannay DAWLADNIMADA, maadaamaa dhaqan ahaan aannaan DAWLADNIMO aqoonteed iyo aqoosheed midna garanayn, haddana, meelaha yaryar iyo inta yaryar, ee ay daacadnimo doonis ama qabyaaladeed heshay, waxaa lagu gaaray guulo waaweyn, aanba dib ka nuxuusinno ama ka deminnee/dilnee, oo mar walba dhaqankeennaa keenayee.

Wadaagga ugu adag, ee aan leenahay marka waa DAWLADNIMADA ha ahaato mid deegaan, gobol ama mid dhexe oo QARAN, marka si ay u shaqayso, waa in aan garannaa, ugu horrayn, in ay wadaag ay tahay, ee aysan abtir, qoysnimo, tolnimo iyo ahayn wadaag ganacsi, oo aan badi naqaan kuna qaladno mar walba. Ka la saarkaa wuxuu na gaynayaa, in aan ogaal u yeelanno, may, in aan waay arag u noqonno, in waxa naga maqan, ee kaliya ay yihiin wadaag dawladnimo.

Ogoow, mar walba labada eray ka la ma haraan, oo haddaad wadaag haysato, ee aadan dawladnimo haysan qabyo ayaad tahay, sidoo kale, haddaad dawladnimo haysato, ee aadan wadaag haysanna la mid. Maxaa looga jeedaa? Sidee ku dhici kartaa, qolo wadaag haysta, in ay dawladnimo u baahato ama

qolo dawladnimo haysata, in ay wadaag u baahato?.

Warcelintu waa sidan; wadaag mar walba waa jiraa, sida aan saraba ku qeexnay, oo waa abtirkii, aad ku la wadaagaysay inta aad is ku haybta tihiin, waa qoysnimadii, oo aad aabbahaa iyo hooyada wadaagga la eheed, sidoo kale walaalahaa, balse, wadaag kaligii ma lahan hormar, marka si aad bulsho bullaasha u noqotaan, ee aad qofnimada, qoyska iyo uga baxdaan tolnimada ku salayn hayb abtirineed, waa la ma huraan, in aad heshaan dawladnimo, maarayn iyo maamaul idin ka la haga.

Sidoo kale, dawladnimo aan wadaag lahayn, waxaaa looga jeedaa, haddii ay magac ahaan u jirto, lagana yaabee, ay xoog badan leedahay, balse, dadkii wadaagga ku ahaa, ay wax badan oo sedbursi ah ka tabanayaan, garsooruxmo iyo goosasho awood ku dhaliilamayaan amaba ayba ka maqan yihiin, oo bannaanka ka joogaan, in loo diido ama ay iyagu fallaago ka doorbideen in ay sidan ku sii jiraan awgeedbee, taas oo kale dawlad la ma dhihi karo maxaa yeelay, wadaaggii ayaa ka maqan.

Tusoolooyin ciiddan ka badan ayaad u heli kartaa haddii aad sooyaalka u dhaqaaqdo. Dawladdii rayidka, waxaa caan baxay xilligeedii; Koofiyo Dhuub, wax kale ku ma iman, aan ka ahayn, in ay dulmi tirsanayn, haddana, maamulkii dawldnimo, ee markaa jiray wuu garan waayey, in uu aragti wadaag la yimaado. Sidoo kale, maamulkii meliteriga, wuxuu muquunin iyo muruq isugu daray wax alla wixii ka soo horjeesta, ee siyaasi, sargaal iyo beelo lahaa, heer markii dambe ay dhalisay, in dawladnimadiiba burburtay, haddaba, maxa burburiyey aan ka ahayn WADAAG la’aan?

Hadda la joogo, DAWLADNIMADA dhisan ee heer federaal, ma ahan wadaag, haa wadaag

beeleed, balse, wadaag goboleed ma ahan, oo waxaa bannaanka ka jooga maamulka waqooyi, taasna waxay ka dhigee, in aysan dawlad wadaag ahayn marka lagu eego gobolka iyo maamulka deegaan. Si la mid ah, maamullada gobol, ee deegaannkada dalka ka dhisan dhammaan, haddi waa dhammaan, ma jiro maamul wadaag ah, oo gebigood waa wada maamullo si uun u maran, oo aan ka wada telin deegaannada ay sheegtaan amaba qaarkood waxaysan dhaafsiisanayn dagmo barkeed, oo xitaa aan tuulooyin raacsiisanayn, haddana, waxay wada rabaan, in ay isugu yeeraan dawlado!

Laga yaabee, qaar naga mid ah, waliba intii hannaankii HANTIWADAAGGA soo gaartay, ee waxyeello iyo ciriiri ka la kulantay, in ay dhibsadaan erayga WADAAG. May, waxba ha dhibsan, oo erayga waa la dhaamay ma ahane, wuxuu ka mid yahay erayada DHAQAN DHIMAALKEENNU DHULKA galiyey, ee uu ka dhigay wax dilan.

U fiirso, haddii la heli lahaa, may, haddii aan garan lahayn, isqabadsiinta iyo is ku tolidda labadaa eray ee WADAAG iyo DAWLADNIMO, hubbanti, in aan gaari lahayn hormar lixaad leh, balse, inta mar walba, labadaa eray ka la dhantaalan yihiin, ee aysan lammaane iyo isu hayn far iyo faraanti, ha sugin in dawladnimo hana qaaddo!

Si walba, oo loo niyadsan yahay, si walba, oo wanaagga loo doonayo, si walba, oo samaanta loo daneeyo, si walba, oo loo rabo, in la higsado hannaan sare, haddii aan hilinkeeda la marin, waa hubaal inaan heego sare iyo la gaarayn habsan.

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

QORAALLADA WARGEYSKA

Axad 01, maajo 2016

Cadadka 038-aad, Sanadka 4-aad

5

DARUL-CULUUM PRINTING CENTER (DPC)

Waxey ku taallaa KM4, inta u dhaxeysa Hotel Sahafi International iyo Isgoyska Zobe, gaar ahaan Ex-Wasaaradii Beeraha.

Kala xariir: Tel: 0615570589/0615174039 | Email: xog-doon@hotmail.com

DIB U NOQO W/Q: Cabdiqaadir Cali | abdulkadiralieco@gmail.com Horay waxaa loo yiri: nin aan dhul marin dhaayo ma leh. Murti in aan micneeyo aqoonteed ma lihi, laakiin, waxaan is leeyahay; qofku haddii uusan dhaafin meeshii uu ku dhashay, wax badan ayaa ka maqan.

In aan waddan dibadda ah (Suudaan), ku noolaa muddo 4 sano ah, qof ahaan wax badan ayay ii kordhisay. Waxaan soo dheegtay: dhaqanka, taariikhda iyo nolosha dadkaas in badan oo wanaagsan, oo aan xusiisteyda ka go’in; waa dad dalkooda iyo dhaqankooda jecel.

Qof walba wuxuu si gaar ah u sii jecelyahay: gobolkii, degmadii iyo tuuladii uu ku dhashay.

Waxaan xasuustaa, sidii ay ardaydii wax na la baraneysay, ugu xiisa qabeen fasaxa, si ay u aadaan tuuladii ay ku dhasheen! Xilliyada ciidaha, caasimadda waa la cidleyn jiray, qoys walbana wuxuu booqan jiray halka uu asal ahaan ka soo jeedo. Markii aan arkay arrintaas, oo ahayd mid i la wanaagsaneyd, ha yeeshee, aanan waddankayga horay ugu arag, ayaan wax baaray, oo su’aalo badan is weydiiyay. Waxaan wareystay dad badan oo tegay dalal ka la duwan, arrin taan arkay la mid ah, ama u dhow, ayay ii sheegeen.

Anna baaris ka dib waxaan ogaaday, in bani Aadanku asal ahaan jecelyahay waddanka uu u dhashay, si gaar ahna uu u jecelyahay deegaanka uu asal ahaan ka yimid, oo uu ku dhashay, ama ku soo barbaaray.

Soomaaliya, arrintu sidaas ma ahan, dadku dalka ma jecla, gobolkii uu ka yimidna ma rabo, marka waxan is iri waa waddaniyad la’aan; haddiiba aadan Soomaaliya wanaag la rabin guud ahaan, gobolkaadana samaan u ma siddid.

Saas ooy tahay, ayaa malaha la ka la roonyahay; gobollada dhexe, dadkii u dhashay

way diideen! Waxaa la dhihi karaa waa laga haajiray, tiiyoo gobollada dhexe ay yihiin mid ka mid ah deegaannada Soomaaliya ugu dadka badan, uguna dhulka ballaaran, ayaa haddana, waxaa ka jirta nolol aad u liidata, kaabayaal dhaqaale ka ma jiraan inta badan, dadkii ummadda wax ku soo kordhin lahaa, way ka maqanyihiin deegaanka.

Markii aan u fiirsaday dadka Xamar jooga oo ah aqoonyahannada, ganacsatada, ardayda iyo odayaasha, waxaan ogaaday, in ay inta ugu badan ka soo jeedaan gobollada dhexe ee Soomaaliya. Deegaankii ay u dhasheen way hilmaameen, ama way is illowsiiyeen!

Ma arag xitaa nin hantile ah, ama siyaasi ah, oo xitaa tuuladii uu ku dhashay, ka dhisay guri muuqda, is ka daa, in uu aqallo kale ugu gargaaree.

Markii Xamar laga qaxay, ayaa kulli waagu ku beryay dadkii, waxaa la is weydiiyay: xaggee la aadaa? Meel aad u laabato haddii aadan lahayn waxbaa qabyo kaa ah, dad badan oo magac iyo maalba leh, ayaa ilmahoodii u qixiyay dhulkaas, dantuna waxay ku qasabtay, in ay degaan guryo aan nolosha ku habbooneyn, oo kiro ah, taasina waxay ku qasabtay, in ay dibadda u dhoofiyaan, oo uu qarash badani galo.

Hadda deegaanka intiisa badan waa nabad, haddaba miyaysan habbooneyn, in dhulkaas lugu noqdo, oo la geliyo waxa cilmi, xirfad, xoolo, talo iyo tamar la hayo? Maxay hanti, aqoon, magac iyo jago kuu teri doonaan, haddii aadan deegaankaadii tegi karin?

Dhaqtarnimadaadu dhadhan ma leedahay, haddii hooyadaa, walaashaa, eeddadaa iyo habaryartaa u dhibbanyihiin wax aad awooddo oo ah, inaad qaybyar oo waqtigaada ka mid ah u hurto?

Waxaan is iri dadka gobollada dhexe ka soo jeeda, ee ku nool Muqdisho, ama aduunyada inteeda kale, waxay u baahanyihiin olole xoog leh oo ah: DIB U NOQO. Degmooyin aad u kooban ayay gaartay nolosha asaasiga ahi, inta ugu badan dhulkaas dadku waxay baahi weyn u qabaan daryeel caafimaad iyo waxbarashada hoose. Waxaa jira degmooyin fara bada, dad badanina ku noolyahay oo aan lahayn, xitaa meel lagu daryeelo dhallaanka iyo hooyada (MCH).

Haddaba, waxay ila tahay, in la dhaqaajiyo barnaamij habeysan, oo dadka gobollada dhexe, ee addunyada daafaheeda ku nool lagu abaabulayo, ujeedkiisuna yahay: dib u celinta caqliga, aqoonta, hantida iyo awoodda reer gobollada dhexe, waxan qabaa: • In ugu horreyn aqoonyahannada da’da yar, ee aan siyaasiyiinta ahayni, ay is abuubulaan, iyaga isu ka la qaybinaya, xirfad ahaan (dhaqtarro, macallimiin, barbaariyeyaal, iwm) • In ay sameeyaan dhaqaale uruurin dhexdooda ah, oo ay nolosha dadka gobolka wax uga beddelayaan.

• In degaanka laga hirgeliyo, mashaariic yaryar, oo dadka waxtar u leh, sida wacyigelin ku aaddan: nabadda, aqoonta, deris wanaagga, halabuurka iyo waddaniyadda.

• In hadda ka dib qofkii deegaankaas u dhashay, ee jago daneynaya qasab looga dhigo, in uu yahay mid deegaanka laga yaqaan, horayna wax uga soo qabtay, illeyn mid dibad ka yimide, deegaanka waxbaba ka ma fahansanee.

• In la xoojiyo kaalinta dhaqanka, lana mideeyo, si ay u cayaaraan door muuqda oo shariif ah.

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

WAX BADAN AKHRI; WAX BADAN OGOW!

Nagala soco: www.facebook.com/w.g.dhexe ama ciwaankeenna Twitter-ka @GobolladaDhexe